^IKmaarsche Courant
Uw Prijscouranten
Brief uit Indie.
Parijsct&e Gaiiserieen.
Laat ons
drukken.
Boek- en Handelsdrukkerij
Herms. COSTER ZOON,
Zaterdas 12 Januari.
Gevleugelde Wintergasten
aan bet strand.
Geneeskundige brieven.
Htt 10. 1924.
Hondaro Zes an Iwmtigsta Jaargang,
Wanneer we des winters op een paar kilo
meters van het Noordzeystrand ronddobb a-
ren op het zilte nat, mogen we daar een ge-
lieei andere vogdwereld verwachto, dlan in
den zomer. Nu toch zijn er aanwezig ver-
scbillende vogelsoorten, die hun broedplaat-
sen hebben binnen den poolcirkel of zich ver-
menigvuldigen op de rotsen, die we in ons
land te vergeefs zoeken. En dan zullen we rij-
ker vogelleven vinden bij de Wadden-eilan-
den, dan meer naar het Zuiden, omdat er bij
pbbe in de Aegaten overal droogvallende
zandplaten zijn.
Wij zijn er. Over de ondiepten en de ge-
deeltelijk droge gronden vliegen hoofdzake-
lijk Kleine Zee- of Stormmeeuwen (Larus
canus), die bij hooge vloeden bij duizenden
op de weiden verblrjf kunuen houden. Ook
mooie Mantelmeeuwen (Larus marinus) met
leizwart mantel- en vleugeldekvederen en
Zilvermeeuwen (Larus ridmunuus), wier bo-
venvederen zachtblauw zijn, en van wie het
wit der ondierdeelen wedijvert met dat van de
maagdelijke sneeuw, kan men hier thans in
grooter aantal aantreffen, dan in het zoiner-
getijde. Misschien bevmdt zich onder die alle
ook een Kleine Mantelmeeuw (Larus Sus-
cus), doch om de identiteit vast te stellen,
zouden we er heel dicht bij moeten zijn, want
deze soort is slechts weimg kleiner.dan La
rus marinus, draagt volkomen een zelfde ve
derkleed en is hootdizakelijk te kennen aan de
kleur der pooten, die geelachtig is, terwijl die
bij de gewone mantelmeeuw bleek vleesch-
kleurig is. Tusscnen de meeuwen die we
steeds gaarne zien, ontwaren we er een van
bij'zoflctere grootte Gelukkig homt ze dicht bij
ons langs, zoodat we duidelijk kunnen waar-
nemen, dat ze geheel witte slagpennen heeft.
De snavel is okergeel met rood aan den hoek
van de onderkaak, de pooten z'rn blauwacli-
tig. Alle vederen zijn zuiver wit, behalVe de
yleugel- en de mantelvederen, die een licht
blauwgrijze tint hebben. We heboeti hier te
doen met de grootste onzef meeuwen, Burgc-
meester of Larus glaucus geheeten. 't Is wel
een tamelijke zeldzaamheid, hier een voor-
werp dezer soort in het volmaakte klced aan
te treffen, want gewoonlijk zijn het jonge
dieren, die hier vertoeven, en die kenbaar
zijn aan hun bruinachtig witte vederen, voor-
zien van vlekken. De Kleine Burgemeester
(Larus leucopterus), ide siiechts 1/3 van de
grootte der vorige soort heeft, vertoont zich
nog zeldzamer bij ons.
Wanneer we wat verder van de kust in de
Noordzee komen, mindert het aantal meeu-'
wen langzamerhand. Daar vliegen nog en-
kele voorwerpen, die aanmerkelijk kleiner
.ziin, dan de zooeven bezichtigde Burgemees-
jer. 't Zijn meeuwtjes met een weinig uitge-
sneden staart, een zwarten kraag aan den
grond van den achterhals. Lladaen we zoo'u
meeuw in handen, dan zouden we kunnen
zien, dat aan de pooten gcen achterteen aan
wezig is, doch wel een klein stompje. Hier-
naar heet de soort Kissa tridactylus of Drie-
teenige Meeuw. Men zou dan ook kunnen
zien, dat de snavel citroengeel en de mond-
holte fraai rood is.
We moeten bekennen, dat zoo vcr van de
kust niet heel veel vogels voorkomen, waar-
om we het strand weer meer naderen en nu
meer acht geven op vogels, die zwemmen en
duiken, dan op vliegendc meeuwen. We zien
hier alleen eenige Aalscholvers (Phalacro-
corax carbo) kenbaar aan het zwart van het
vederkleed, en in vlucht vooral daaraan, dat
ze met regdlimati-ge vlteugelsl'agen laiag over
het water vliegen. Ze trekken aan ons vaar-
tuigje voorbij, om misschien een poosje rust
te gaan zoeken op het strand. Vliegen doen
deze groote voxels uitstekend, maar ook dui
ken en zwemmen doen ze als de beste. De
voeten zien er eigenaardig uit, daar tusschen
al de vier teenen zwemvliezen zijn. Zull<£
pooten heeten roeipooten, ter onderscheiding
van zwempooten, waarvan twee zwemvliezen
tusschen de drie naar voren gerichte teenen
aanwezig zijn, zooals bij alle eenden het ge-
val is. In het bezit van roeipooten is ook de
jan van Gent (Sula bassana), van welke
vogelsoort daar een jong voorwerp rond-
zwemt. Dat het dier nog jeugdig is, kunnen
we zien aan de zwartbruine kleur der boven-
deelen, welke kleur met tal van witte vlekjes
als bezaaid is. Bij de uitgekleurde dieren zijn
alle vederen wit, behalve de groote slagpen
nen en de vederen aan den vleugduim, die
zwart zijn.
Nu we aandachtig rond zien, bespeuren we
toch ook nog een vogel op het water, die tel-
kens naar beneden duikt en eenige meters
verder weder te voorschijn komt. Met onze
kijkers kunnen we goed zien, dat het een
voorwerp is van Urinator septentrionalis of
Roodkeligen Zeeduiker. Dit dier ohtleent zijn
naam aan een ruitvormige roode vlek aan
den onderhals. Men vindit evenwel in de na-
bijheid van ons land en ook wel somtijds in
de binnenwateren aan de kust, meestal alleen
jonge dieren dezer soort. Zij missen nog de
roode vlek en kenmerken zich door een groot
aantal kleine witte vlekken op rug en vleu-
gels. Duiken doen deze vogels uitstekend,
vliegen evenwel heel slecht. Ze broeden in
Noordelijker streken en vertoonen zich hier
alleen des winters. De tocht van en naar de
broedplaatsen geschiedt grootendeels zwem-
mende. De pooten van deze voxels zijn sterk
zijdelings samengedrukt en met zeshoekige
scbildjes bedekt. De drie voorteenen zijn door
groote zwemvliezen verbonden, terwijl de
achterteen van een vliezigen zoom voorzien
iIn deze wateren komen ook voor exempla-
Yren van den IJsduiker (Urinator glacialis) en
van den Parelduiker (Urinator. arcticus).
Van beide soorten treft men hier bijna nim-
mer voorwerpen in het volmaakte kleed aan
Zwemmen daar niet eenige Aiken (Alca
torda) langs on5 scheepje? Aan het veder
kleed zou men het wel zeggen, doch we zien
al dadelijk aan de veel langere snavels, dat
we met een.andere vogelsoort te doen heb
ben. 't Zijn voorwerpen van de Zeekoet (Uria
lomvia), die overigens in vorm, vederkleed
en levenswijze biina geheel met den "Alk
overeenstemt, en zich dan ook nauw bij deze
ir.oerl juuwlutt. Vaa September tot April
woont de Zeekoet aan en nabij onze stran-
den, en meermalen heeft men er een ver-
scheidenheid onder aangetroffen, die zich
kenmerkt door een wit ooglid, en wit langs
den bovenzoom van de oorstreek. Deze soort
wordt genaamd Bastaard-Zeekoet (Uria
iomvia var. Ringvia).
Van nog een andere Zeelcoetensoort, de
Groote Zeekoet (Uria brunnichi) wordt af en
toe verhaald, doch deze soort is bij ons zoo
zeldzaam, dat we haar bijna niet onder de
Nederlandsche vogels durven rekenen, en
het dus wel een bijzonder forcuintje zou zijn,
wanneer we hier een exemplaar op onzen
tocht aantroffcn.
Nu we het strand weder genaderd zijn,
zien we nog uit het water op het droge stap-
pen een soort alkje met verbazend breeden,
roodgek-leurden bek, die hoog ontwikkeld is.
't Is een Papegaaiduiker(Fratercula arcti-
ca). Langs de kust zwemt een IJseend, die er
in het bruidskleed met haar verlengde mid-
delste staartpennen zoo keurig kan uitzien.
Op het strand trippelen eenige strandloo-
pers, stellig Drieteenige (Calidris arenaria),
die minstens 20 pasjes in de seconde maken.
En hiermede is onze tocht voor heden ten
einde.
Tot later dus!
J. DAALDER Dz.
Dit weric wort# xataea vrow® ver-
richt .en is uit dien aardi dier, zaak zeer tijdroo-
jvend. Veertien dagen werk aan eeni kain is
een normal'e tijd te noemen. Deze kunst ont-
leent haar paam aan het geb-ruikte instru
ment, dat bestaat uit een soort .pijpedoipje als
was-reserevoL, waaraan een lang, fijn tuitje,
dat de vloeistof op het doek geleidt. Door de
ze was is een dlerde deel hars, meest daimar-
hars, gemengd, wat de aanhech ting aan de
stof bevondert. De artiste trekt nu met vaste
hand de lij'nen op het goed, waarna de was
ohmiddelliijk stolt. Meestal geschiedt dit toe-
llissen uit het hoofd, somis aan de hand van
een geschetst ontwerp. Is de eene zijde vol-
tooiia, dan wordien aan dan anderen kant d'e
lijiien zoodanig overgetroMcen, dat zij elkan-
d'er volkomen dakiken. Vervolgens begint het
eigenilijke verven, waarbiij dus de met was
heatreken gedCelten maagdelijk hlijven.
Het is duid'elijlk, dat dieze kmstwerken em
die daaraan tenikoste gelegide moeite zwaar
betaald moet worden in verhouding tot tjap-
en imitatie-batik.
De tjap^-induistriie werkt met eem s'oort
strijlkijzers, waarop aan de onderzijdb het
patroon in, taper is aargebracht. Dit geheel
wordt in1 de was gedoirr.ipeld em daarna op het
doek afgedtukt. Eem vofgende afdruk moet
D\c Baiiknijverke^.
Wanneer de vearre neef uit't verre Indie
zijn vrienden en maigeni eem kleine attentie
wi'l bewljzen, d'an pleegt hij te zoeken naar
iets wat .niet veel kost en toch hoogellijk ge-
waardeerd zal woi'dlen.
Tien, meen honderd tegen een, dat uit het
aangekondigde postpakketje behalve de ge-
bruikelijke kris en het usantieele koperen
bord, te voofsdiijn kom'en een der navolgem-
d!e gebatikte voorwerpen naar keuze: 'n tafel-
looper met wajangpctppen, 'n boekomslag
met een brullendcn gebatikten leeuw, 'n re
ticule met eem getjapt oorlogsschip of 'n'das
met wajangpop. Wanneer de geluklkige ont-
vanger(-stcr) nu nog maar zoo pienter is om
die tafelllooper aan dem niuur te hangen, de
das als ceintuur te bezigen en in den boekom
sllag z;n tabalk te bergcn, dan zal iedereep
zich verplicht gevoelen, den, oezitter van z6o-
veel oosterSche ipreciosa van harte te benij
den.
Waarde lezer, ilk chargeeronmiddel-
liijk toegegevem, maar ik hoop er mijn doel
mee bereikt te hebben: u op het hart te druk-
ken, d'at de genoemde artistieike gesch'enken
nooiit de pretentie gelhad hebben of zullen
hebben om als vertegenwoordigers van de
schoone Javaansche batiknijverheid te wor
den aangemerkt.
Het batiikken is van hnis hit een toegepaste,
eem utilitcitskunst, immers het ambacht had,
geen aridler doel dan het' opsieren van de
noodiweindige kleedingsitulkkem: hoofddoek en
kaiinj of saroeng
Aan dig kleedrngstukken, volgen® de tradi-
ti'e'gedragcn, kan men lan'daard em aanziem
van den draiger ibeoordeelen. Mits men al-
thanis hiiervan de nood'ige stirdie heeft ge-
maalct en bovenidien z"n oogen, goed den kost,
geeft. Want een outsider staiait er zoo onge-
veer tegenover te kijlken als de Amerikaan-
sdie tourist die Mar-ken, Walcheren en
Friesland, wat kleedlerdracht betreft, dooi
ellkaar haalt met z'n, verzamduitroep„Aw-
firily apcndlid, never saw so many skirts in
my life!"
Zoo word't bijivoorbeeld' de, kleeding van
Mataram (de Vorstenlahden dius) gekem-
merkt door gedekite kleurensoga-bruin. in,
Solo; indigo-blauw in Djokja, sober, maar
zdfbcwust. De Mataramer toch zal in de
habijheid van zijn Vorst geem kleeding dra-
gen, diig om de aandacht schreeuwt, rnaar
s'telt niettemin ipiijls op het teratoobspreiden
Van, een zekere waard^heid, ook in zijn Blee
ding, beiwusit als hij zich is., kind te zijn van
gen roemvoL rijik.
Semarang daarentegen zou het 'h toe-
valligheid zij'n? stelt prijs op sdireeuwen-
■die roo,de doelken, kain bangbangan.
Pekalongan zodkt zijn heil! weer in veel-
kleurigheid, van daar stammen de doekem,
die vedal 1'oodrecht op elkaar staande stee
pen van allerhand c'oulfeur vertoonen, waar-
bij op de kruisingen natuurl'ijk nog allerlei
nuances ontlstaan.
Voeg bij de klleurverschillen nog de groote
variable' van kenmerkende patronen, en ge
zult begrijpen, dat ondan'ks de schijnbare
unifonmiteit der kleeding, elke streek het
stempel van zijn afzonderlijken aard op de
kleeding heeft kunnen dniikken.
Kieniinerkend voor Solo is b.v.b. het „paj
rang'Vmotief, bestaande uit schuine, golven-
de banden (d'erik aan de golflljn van het wa-
pen, dat parang heet).
Djokja specialiseert zich weer in „ka-
woeng" paiteonjen, bestaande uit ovalen ins
kraisvorm geplaatst.
Verder komen zuiver geometr'ische vlak-
verdeelmgen voor, benevens die, vrije-re bio em-
en bladlmofieven, dan wel dierfiguren.
De wajang-figuur, zoo vaak ate kenmemk
van -echthei-d gewaardeerd, Ikomt ini de onver-
valsdhte batikilndusitrie niet voor.
Door den wansmaak van de markt,. door
dg intrede Van niet-Javaanischen in deze in
diustrie em vooral door de fcemoei-enis der Eu-
ropeesche desikundigem, „die d'at vcrouderde
zoodije eens even zouden moderniseeren" wcr-
dem de: inlandtah-e kunstenaars gedwongai
tot Invoeren van nieuwe, onbegrepen motie-
vem, waarvan zij den oorsprong niet keriden,
tot het afbeelden van geheele menagericen,
automobielen em vl'iegmaclflnes.
Het java-instituut, d'at op het gebied1 der
imlandsche nijvefhelidsikunst ree-ds veel tot
Istand brach't, is ook hier bezig, die menscihem
in het rechte spoor terug te brengen.
Tegemwoordig ken'nem we 'drie soorten van
batikwerk, waarvan 'het uit Europa ingevoer-
de imitatie-'goed al dadelijk buiten 'beschou-
wiing Ikan blijven. Dan resteeren nog de oud-
ste vorm, hot tjanting-batilkiken en dfe tus-
se'henvoirm tusschen huiisvlijt en iindusteie:
het tjappen.
Tjanfingen 'is de eenige kunstvorm van bet
batikwerk.
redes bij de vorige aansluiten om het ge-
eel klcppend te maken; Het aanwend'en van
vrije motieven is hier dus .uiitgesttoten, mien re-
peteert vo/ortdurend den onderkant van zijn
ijzer, maar is hi'erdoor in staat 20 stuks per
dag te fabrieken.
Eien zeer groote groep menisc'hen Vind't in
de batik-industrie een bestaan, ofschoon door
den oorlog de grondsitoffen duurder en de
vraag naar het product miinder werden. Zoo-
wer'kten in het Solosche v66r '16 een kleine
,25000 man in deze indlusteie, terwijl de uit-
voer naar Buitengewesten en Britsch-Indie
rond twee mil'lioen bedroeg.
Bandoeng. JISKOOT.
DE OLYMP1SCHE SPELEN.
(Van onzen Parijschen Correspondent.)
(Nadruk verboden.)
Parijs, 6 Januari.
Op de voorziene-uitgavenlijst van het
Olympisch Comite treffen we een post aan
van 10 millioen francs voor de constructie
van een station en den aanleg van nieuwe
spoorweglijnen te Colombes. lnderdaad is het
viaagstuk: hoe vervoeren we de honderddui-
zenden Olympiade-gangers naar en van het
sportpark zonder het forensen-verkeer daarbij
te belemmereil? een van de moeilijkste. Wan
neer ge rekent, dat slechts een derde van hen,
die zich Parijzenaars noemen, binnen de
oude wallen woont en twee derden in de ban-
lieue (waartoe ook Colombes gerekenc
wordt), dan begrijpt ge dat dit vraagstuk al
le aandacht eischt. Toen het Olympisch Co
mite Colombes uitkoos, heeft men dadelijk er-
op gewgzen, dat deze keuze een belangrijke
verhooging van de kosten met zich zou bren
gen, omdat de toch reeds overladen banlieue-
treinen onmogelijk den exceptioneelen toeloop
zouden kunnen verwerken. Vandaar die post
Het verschil tusschen kain en saroeng
bestaat hierm, dat de een is dichtgenaaid en
dus op -eem te ruime rok gelijkt die geplooid
moet worden, terwijl de ander eenige malen
om bet lichaam gewonden wordt
van 10 millioen.
Men rekent op een toeloop van 30
40.000 reizigers extra per dag. De gare
Saint-Lazare, vanwaar de bezoekers voor
Colombes vertrekkcn, is voor deze gelegen
heid eens opgeknapt. Maarde forensen
waardeeren dit buitengewoon, dloch zijn nog
niet gerustgesteld dat het verkecr niet hope-
loos in de war zal raken, dat de treinen niet
uren te laat zullen aankomen of vertrekken.
We hebben daarom eens een onderhoud aan-
gevraagd met den oppersten bedrijfs-chef op
de Oostelijke banlieue-lijnen, die ons zcide:
We fiopen het uiterst moeilijke probleem
aldus op te lossen: Ten eerste moet ge niet
vergeten, dat de ftren voor de Olypische spe-
len, de uren waarop we den grooten toevloed
moeten yerwachten, geheel verschillen van
die waarop de banlieue-reizigers gebruik ma
ken van de lijnen. Zij reizen in de richting
naar Parijs tusschen 6 en 9 uur's ochtends,
en in de tegenovergestelde richting van 7 tot
9 uur's avonds, terwijl de Olympiade-men-
schen tusschen 1 en 3 uur van Parijs af gaan
en tusschen 6 en 7*uur terugkomen. Voor de
verbinding met Colombes hebben we ten
eerste onze oude lijn Asnieres-Argenteuil;
dan de, nieuwe, die langs Bois-Colomb^
gaat, onder den nieuwen tunnel door, en
wanneer dat nog niet voldoende blijkt, dfin
hebben we nog de lijn naar Saint-Germain
met een zijspoor op Colombes bij Becon-les-
Bruyeres. Op de dagen dat er wedrennen in
Maisons-Laffitte worden gehouden, vervoe
ren we over een enkele lijn 15.000 a 20.000
reizigers. Niets zal ons dus beletten om,
mocht de nieuwe lijn niet voldoende blijken te
zijn, tevens treinen op de andere twee lijnen
te laten loopen, zoodat we makkelijk de
30.000 reizigers voor de Olympische spelen
zullen kunnen vervoeren.
Reeds nu is het sportpark te Colombes vol-
tooid. Het is een magnifiek terrein, omsloten
door tribunes, welke plaats bieden aan 50.000
bezoekers. Hier zullen de athletiek-wedstrij-
den, benevens rugby- en voetbal-matches wor
den gehouden. Daamaast is een stadion voor
tennis-wedstrijden en een groot bassin voor
de zwemmers. Kleedkamers, badkamers en
alles wat bij een modern sportpark behoort,
zijn ruim en practisch. Daartegenover staat,
dat men .voor verschillende andere sporten
ate schermen, boksen, wielrijden, zeilen, roei-
en, polo, enz. geen gelegenheid in Colombes
vindt. Het Cirque de Paris is aang^wezen
voor het schermen en voor de boks- en wor-
stelweds trij den; de wielerwedstrijden zullen
op de gemeentelijke baan te Vincennes plaats
hebben; de roeiwedstrijden worden te Argen-
teuil, de -zeilwedstrijden te Meudon gehouden,
en polo in het bassin van de Country-Club de
St.-Cloud en in Bagatelle.
Op de onkosten-nota, welke het Fransche
Olympisch Comite heeft opgemaakt, komen
deze (de belangrijkste) posten voor:
Aanleg der drie stadions te Co-
lombes 10.000:000
Aanleg van het bassin te Tou-
relles
Gereedmaken van de roeibaan
Banen te Chamonix
Aanleg van een station te Colom
bes-
Nieuwe spoorlijnen
Aanleg speciale telefoon- en tele-
graaflijnen
Maar daar komt nog wel iets b!}. Nu reeds
is het schandaal van het bassin te Tourelles
iosgebarsten: op het postje van 6.300.000
frs. komen er maar 5 millioen tekori En we
zijn nog niet aan het einde.
Het sportpark, of liever de drie groote cen
tra te Colombes, zijn nu zoo goed als gereed.
Het groote veld is zoover, dat er deze week
ieeds voetbal-weds trij den op konden plaats
vinden.
Bij ons bezoek aan het sportpark te Colom
bes zijn we tegelijkertijd eens poolshoogtc
gaan nemen hoe het met het bouwen van het y h
nieuwe hulp-station staat, waarvoor het Co- 1,1,1
mite 2 millioen francs heeft uitgetrokken. Wni-,rflom P q
We hebben een afgebakend terrein gezien, UUluam u a,
een massa materiaaldat is alles. Maar
uit een gesprek met den architect bleek ons,
dat we ons niet bezorgd hoeven te maken: 1
Mei is het station gereed. Men moet zoo
vertelde de architect een hulp-station van
hout hebben, maar het moet heel groot zijn.
Kijk, hier komen de barakkSn voor het per-
soneel en voor het nemen van plaatsbewijzen.
Midden op het terrein komen twees groote
perrons en opzij nog vier kleinere voor het
geval de toeloop te groot wordt.'De perrons
worden zoo lang gemaakt, dat vier treinen,
samengesteld uit veertig waggons elk, er
voor kunnen stationneeren. Op het perron ko
men afsluitingen: is de voorste trein vol,
dan vertrekt hij en kan de volgende gevuld
worden. Aan het einde van elk perron komt
een breede trap, welke naar een tunnel leidt
die uitmondt vlak bij den ingang van't sport
park. Het station, dat hier gebouwd wordt is
uitsluitend voor de nieuwe lijnen naar Colom
bes aangelegd; de oude verbindingen eindi-
gen in het bestaande station van Colortibes.
Eveneens komt hier het einde van de tram-
lijn, welke geheel nieuw wordt geexploiteerd
door de Parijsche tramwegmaatschappijen
ook het eindpunt van een uitgebreide autocar-
dienst.
De electrische lijnen, die in Maart in ge
bruik worden cenomen, zullen echter eerst
veel later worden doorgetrokken tot Colom
bes. Ondanks dat hebben we uit ons onder-
zoek toch den indruk mee naar huis genomen,
dat de afstand ^een beletsel zal vormen voor
de Olvmpiade-gangers om hun weg naar het
stadion te vinden zonder het banlidue-verkeer
al te zeer te hinderen.
Zitten de gastheeren dus niet stil, ook de
yerschillende gasten maken zich op voor den
amicalen strijd. In de Ve'reenigde Staten pakt
men de zaken flink aan. Reeds hebben de
Amerikaansche afgevaardigden een boot
voor hen alleen .afgehuurd, welke hen naar
Europa zal vervoeren, en hun leider die
reeds maanden "eleden naar Frankrijk is ge-
komen om hier alles voor te bereiden heeft
het kasteel van Prins Murat met daarbij be-
hoorende sportvelden, tennisbanen, zwembas-
sin, enz. gehuurd om z'n mannetjes onder te
brengen en in d'oorloopende training te hou
den. 'n Grapje van een millioen dollar
De Engelsche regeering heeft 40.000 pond
sterling toegezegd voor de deelneming der
Engelsche sportsmen.
Zoo zijn er verschillende grocpen, die zich
een home hebben verzekerd- Behalve Rusland
en Duitschland hebben alle Europeesche
Staten hun medewerking toegezegd: in totaal
52 verschillende lailden.
Frankrijk zelf is voortdurend in training.
De Federation Fran^aise de Football heeft
aan den in Nederland welbekenden trainer
Griffith het verzoek gericht om het Fransche
nationale team te komen trainen. En in de
diverse athletiek-clubs oefent men doorloo-
pend en zal binnenkort tot keuze overgaan
wie in de Olympiade de nationale kleuren
zullen verdedigen. Stade Francais, de Me-
tropolitain Club, de Societe Athletique de
Montrouge hebben den laatsten tijd wed-
Strijden gehouden, waarin we deelnemers
hebben gezien die ook in een internationale
ontmoeting een behoorlijk figuur zullen ma
ken. En de annalen der voetbalsport in
Frankrijk maken melding van zoo menige
roemrijke overwinning van Olympique en
Red Star, dat de combinatie van de beste
spelers uit die clubs een gevaarlijke tegen-
standster kan worden voor de beste Europee
sche elftallen.
Trouwens, ook in andere sporten, als
schermen en tennis bij v., hebben de gasthee
ren een uitnemen-de kans. Dat de gasten
onder wie gelukkig ook een flinke Holland-
be deputatie rekening ermede houden.
Frankrijk is .voor de Olypische spelen
alle opzichten klaar. v
LEO FAUST.
in
6.300.000
500.000
800.000
2.000.000
8.000.000
2.000.000
Totaal frs. 29.600.000i
XLI.
De voeding van den mensch 111.
Het is wel een eigenaardig, doch niette-
mi-n niet .te mis'kennen fedt, d'at het een gevolg
der beischaviing is, dat de besipreking van
'■s menseheo raitioneele voedi-ng zoo zeer de
moei-.i* waand is. Vo-or de meeste dieren is het
eigenflijk in- fast g-ehee!) geen- vraagstuk. Die,
weten ate bij intuitie wail zij wel en w-at zij
met -moeten eten. Over het a-lgemeen gel dit
voor hen- de eenvou-dige wetwat mij smaak..
is goeid voor m-ij-.' Zander twijfel speelt ook
voor den memsch de smaak een belangrijke
rol bij. het v-oedinigsproWeem. Maar er is geen
breed b-etoog ncodig o-m aan te toon-en daii1
het niet diodmatig zou zijn, als de mensc'h
uitslui'tend zijn -smaak lifet geM'en bij het be-
paten- van een voot hem r'aitlioneel vicedsel.
Doot de 'beschaving is het to-ch vo-O'mamelijk,
dat op hail gebied van den smaak een zoo
groote verschei-d'enfheid wordt waargeno-men.
Allle deelen dier werdd wisselen- 'hun produc-
fen elkander uit. En zo-o Jiebben diemien-
schen uit een- bepaalde streek voedsd- toeren
kennen, dat daar ter plaatse voorheen ten
- eenenmale onbekend was.
Wie zou zich thans een maatsdi-aipp-ij1 kun-
voo-rstellen zonder aa-rdap-pelen? En to-ch was
de aardia-ppd voor enkde eeuwen in Europa
nog totaal onbekend. Het kost groteie moeite
om ergens a-ch-teraf op bat p'latte land meg
een plaats te vinden, waar -de oonspromke-
lijke bewlking zich nog uiiteluitend of a-1-
tha-ns zoo go.ed' ate geheel met inheemsdie
produc'ien; voedt. In! dem geregdden gang
van bet dlagdijksch levem geeft men er zicb
nauweiijks rekenscbap van, welk een- inge-
wikkeld en teer mechamismc de voedlsd-voon-
ziening voor het gansche voilk is. Een; kle'ine
Stagnatie, zooals wij g-edurende den noting
aan- den 1'ijve omdervonden hebben, maakt
het einenwel duidelijk en doet dien, hoe las ig
bet in de -praktijlk 'is, om zich te bebelpen
buiten de tot sleur geworden eetgewoonten
om.
Vo-or de vas'tstelling van een ratieneele
v-oeding zal in de eerste plaa-is moeten worden
nagegaan, welke bestanddleelen aan het li
chaam moeten worden toegevo-erd opda-t het
in stand1 kan blij-vcn. In geiaili kan diit wor
den uiitgedrulkt door het geta-1 caiorieen aan
lie geven, dat voor de geoegelde st-ofwisse-ling
'■Aicrdt gebruikt. Zocals bekend, is een calorie
de eenheid der verbrandings-waarde, in
staat om 1 K.G. water van O gr. C. tot 1
gr. C. te verwarmen. Gemiddeld -levert 1 gr.
c-iwit rui-mi 4.1 gr. koolhydra'ten evenveel, 1
gr. vet editer meer dan 9 cal-ori-een. Wanneer
de in het voedsel aanwezige hoeveelheid van
de genoemide -s'loffen- nu maar in haar ge
heel nuttig gebruikt werd1, dan was de reke
ning zeer eenvo-ud-ig. Z-o-o is 'het echter niet.
Zelfs van de beste voedingsmiadolen gaat
een gedeelte onverteerd, dus onnut door het
darmkanaal heen. Wat het eiwi't beiircft,
gaat aldus verlicrep van vleesch, visch en
-harde ei-eren circa 2% pGt., van tarwebr-ood1,
rijst, erwten en aardappelpuree iets meer of
min-der dan 20, van boonen 30, »an roggc-
brood 37 en van koolrapen 39 pCt. De ge-
tal-kn voor vet uit harde eierem en me Ik zijn
4.4 en 5.3 pCt. De fcoolhyd'rai'.ien uit
rhelk, de mei'ksuiker dus; wordt geheel ver-
teerd, terwijl daarvan met opgeno-men wor
den van tairwebrood 1.1, van roggebroo-d 7.9,
van rijst 0.9, van erwten 3.6, van aardappel
puree 0.7 en van koolrapen 18.2 pCt. Ilier-
u-it zi-en wij d'us, d'at er ten- opzi-chte* van- de
ventoerbaaPheid zeer groote verschillen be>-
staan. Veel han-gt daarbij nog van de wijze
van toebereid-ing af. Zoo kan van tarwe en
rogge al® het niet voldoende fijn vermailien
bewerkt wordt zelf 30, resp. 46 pCt. onver-
leerd het lichham verlaten. 'Bestaat hot voed
sel uitsluitend of grootendeels uit aardappe-
lemi, dan gaat veel meer verloren djan bo-ven
voor puree is aamgegeven. Tevens is de ver-
menging .van verschillende stoffen van in
vloed. Toevoeging van kaas a-an melk- of
maisltaSt verhopgt, mayonnaise-saus bij
v-isch vermin der t die verleerbaa-rheid. Een
juiste vermenging van vet -en koolhydra'ten is
daarom van belang.
Allies wat goed verleerbaar is, wordt daar
om nog niet goed verdragen. Sommi-ge men-
sdhen kunnen harde eieren niet verdragen al
worden dteze ook'goed verteerd. Soms kan
m'en een bepaald voedsel- des avonds niet
verd'ragen, terwijl men er op den middlag
geen last van icmdervindit.
HaS honger-gevoel. han-gt niet alileem af
van de behoefte der weefsels aan nieuwe
vo-or den opbouw -geschikte sto-ffen of van het
vereisChte verbrandingsmateriaal, doch even-
zeer van de vulling der spijsverteerings -or-
ganen. Hierb-ij speelt de gewoomte een groote
roil1. Wie gewend -is, zeer copiieus te dineeren,
zal zich niet bevred'igd gevoelen met een ge-
ringere hoeveelheid1, ook al bevindon zich
daarin evenveel voedingsbestanddeelen. Hot
begrip, dat men door grooteren toevoer beslist
ee-n sterker of krachtiger voeding \-erkrijgt,
wordit -nog maar a! te veel -aangetooffen. Hot
is merkwaardig hoe sommige menschen er in
slagen, steeds grcotere ho-eveelheden te ver-
-orberen. Dat zij zich zoodo-ende beter v-o-e-
den, is echter niet w-aar. Imtegemdeel, die
groote massa voedlsel heeft eer een belemme-
ren-deo invloed op spijsvertering. Een -der
eerste gevolgen is uitzetting van de maag. De
voor:durende rekkipg -der -spiervezelen in de
maagwand doen deze verslapoen en- ook de
afecheiding d-e-r vert-eringaeappen wo-rdt er
niet beter op. Zul-k een gerelkte maag -geefit
op dien- duur aanleiding tot -hongergevoel en -
andere onaangename gewaarwordingen.
Deze pro'beert man dan dikwijl-s te verdrij-
ven -door hot gebruik van- pirikkalende stof'-
fen, vo-oral alcohol en speoerijen, waardoor
echter het pro-ces nog verergerd wordit.
T-ot zekere hoogte kan het gebruik van
veel water in dezelfde richting wedken. Maar
dan toch in veel minddre mate. V-ooneerst
heeft het lichaam- betrekkelijk veel water noo-
d'ig. M-a-ar bovendien w-ordt waiter z-oo snel
opgemomen door die wanden van het spijs-
verleeringskanaal, dat hierdoor een bepaal
de overvulliing vrij-wel is uitges-loten. Men
zou het zelfs zoo kunnen vo-orstallen, dat die
wanden- de eigenschap hebben, al naar het
no-odig te, water aan den inhiciud -te ont-trelk-
ken of wdl- het iuist daaraan af te geven.
Een minder directen. maar nieltemin
hootrst belan;grii!ken invloedi hebben de genot-
midd-elen, Zonder deze is op d'en1 duur het
voed'sel nimmer voldoende te a-chten. De ge-
notmiddelen zijn van de -meest verschillende
soort. Sorns ziin zij1 reeds in het voedsel- aan
wezig, soms worden zij door de 'to-eberading
gevor-md of ei-ndelijk oo'k wel oipze'Jte'Jij'k toe-
gevoegd1. Ehfcele voed'ingsmiddelen, zoo-alls
9ulker en zout, zijn als zoodanig reeds te
vens gen-otmliddelen. De in vlees-dh a-anwe-
zige genotmiddelen zijn' in- water -oplosbaar.
Wie bedenkt. luce weinig smaksliik a-fgeko-okt
vleesch zonder eenige toevoeging is, begrijpt
cemakkeliilc d-e beteekenis van d-ie eigenaar-
dige stoffen. Proeven met bonden hebben pie-
leerd, dat deze dieren. indi-en men ze uiit-
si'hitendi met uii'igjetao'kt vleesch voederi. ook
al bevat dit d!an nog 'genoeg wericeliilkie voe-
di'ngsstoffan, op den d'uur weigeren- het te
eten.
De werkinp der genotmidddlen berust op
prikkelin-gf van de -klieren. die de vexbelte-
ri'npssappen afscheiden. D'i'c geschiedt tangis
reflectorischen weg. Dili bliikt o.a. omd'ait ook
die renk -"eewerkt.H-et miken van gebradlen
vleesch kan reed® de speekselklieren tot
groote werkzaamheid a-anzetten, het zo-ogc-
ti-aatn-dp waterta^d'pn
H"t begrip penotmiddel fca-n mien' meer of
min-der ver uitsirekken. Behalve de peur van
ctebakken- brood1, van gebraden vleesch van
111
