DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
m
1-
o
No. 176
Honderd zes en twintigste Jaargang
1024
MAANDAG
28 JULI
Dit nummer Besfaaf uit 2 bladen,
Deze Couranl wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uilgegeven.
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling per 3 maanden voor Alkmaar 2.— franco door
het geheele Rijk 2.50.
Afzonderlijke en bewijsnummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Per regel 0.25, bij groote contracfen rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.V. Boek- en Handelsdi ukkerij v/h HERMs. COSTER ZOOM,
Voordam C 9.
Directeur: G. H. KRAK.
Telef.nr. Administratie 3.
Telefoonnr. Redactie 33.
Postgiro 37060.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
ma
IfUliU
ffi
In een hoekje van onze drukkerij staat een
heel eenvoudig machientje, dat veel op een
mangel gelijkt.
I^et trekt tusschen velerlei gecompliceerde
machines niet de aandacht, maar het is voor
de geschiedenis van de ontwikkeling van het
technische deel van ons bedrijf toch van
groote beteekenis. Het is natnelijk het eerste
zestig jaren onze courant op dit oude hand-
persje gedrukt hebben.
De meesten van hen die thans nog bij ons
werken hebben het tijdvak van de gewone
snelpers meegemaakt, de pers die eertijds een
wondermachine moet hebben geleken en
waarvan eenige exemplaren thans in onze
machineruimte nog voor particulier drukwerk
Het liandperiO waarop de courant voor ruim 70 jaar gedrukt werd.
drukpersje waarop de Alkmaarsche courant
gedrukt werd en het is voor ruim 70 jaar nog
dagelijks daarvoor in gebruik genomen.
De bediening was even eenvoudig als de
machine.
Men lecrde er een metalen courantenvorm
in, bestreek die goed met drukinkt, legde er
een vel papier ter grootte van een toenmalige
Alkmaarsche.Courant op en drukte dan met
een hefboom drukvorm en papier stevig te-
gen elkaar.
Dan werd het papier er uitgehaald, later
op dezelfde wijze met een soortgelijken vorm
aan de achterzijde bedrukt en weggelegd om
als „Alkmaarsche courant" bij de abonne's
aan huis te worden bezorgd.
Dat was in den gemoedelijken ouden tijd,
toen men geen haast had.
Toen het nieuws schaars, de courant klein
en het aantal abonne's gering was.
In dien tijd drukte men 150 tot 200 cou-
ranten per uur en wij kunnen ons voorstel-
len, dat onze gr'ootvaders en grootmoeders
er vol belangstelling naar stonden te kijken
en inderdaad van meening waren, dat het
courantenbedrijf bijzonder ingewikkeld was,
,maar dat de vorderingen der techniek dan
toch ook een groote snelheid van werken
mogelijk maakten.
Er zijn op onze zetterij mannen, die meer
dan veertig jaren aan de Alkmaarsche Cou
rant verbonden zijn en die jarenlang samen-
srerkten met nog ouderen die voor meer dan
in gebruik zijn.
Bij de snelpersen werden de inktrollen ma-
chinaal over het in vormen samengebrachte
zetsel bewogen en de drukker legde telkens
nieuwe vellen papier in de pers, die machi-
naal tegen het zetsel gedrukt werden en aan
de andere zijde weer te voorschijn kwamen
en op een stapeitje gelegd werden.
Elk vel moest met de hand ingelegd wor
den en als er zooveel vellen door de machine
gegaan waren als er couranten noodig wa
ren, werden nieuwe vormen ingelegd om het
papier ook aan de achterzijde te kunnen be-
drukken.
En daarna moest elk vel weer in een
vouwmachine gelegd worden om in vieren ge-
vouwen tot een gereed gekomen Alkmaar
sche Courant te kunnen worden.
Dat was machinaal drukken, maar het
kon slechts bij een bescheiden oplage ge-
schieden, omdat het met de hand inieggen
van elk vel papier een tijdroovend werkje
geweest is.
Wij hebben op onze drukkerij het tijdperk
van handkracht, van heete lucht, van de
stoommachine en van de electriciteit gekend.
In 1913 is voor onze courant de vlakdruk-
rotatie-pers in gebruik genomen.
Op 11 October van dat jaar heeft de toen
malige hoofdredacteur, de heer Bruins, in
bele vorm wordt op zich regelmatig been
en weer bewegende vlakken in de pers ge-
bracht.
Een vernuftig samenstel van inktrollen
brengt de van boven ingebrachte drukinkt
tot de gewenschte verdunning en de onder-
ste rollen gaan bij het heen en weer bewegen
der vormen.over het looden zetsel, dat door
weer andere draaiende rollen op daarvoor
speciaal vervaardigd gummi-doek afgedrukt
wordt.
Het zetsel heeft spiegelschrift en de gum-
vouwmachine te verdwijnen, wie de „Heureka*
regelmatig de geheel in elkaar gevouwen en
op maat afgesneden kranten naar buiter
ziet schuiven, mag zeker bewondering ge-
voelen voor de technici die machines als dezt
b«Hacht en in elkaar gezet hebben.
Niet alleen aan het drukken maar ook
aan tyet zetten der courant is in het thans af-
gesloten „Heureka"-tijdvak bijzondere aao,
dacht besteed.
Een der vroeger gebruifete snelpersen.
i.
een geestdriftig artikel terecht haar lof ver-
kondigd.
De pers „Heureka" die toen haar intrede
deed bracht de belangrijke verbetering, dat
het met de hand inieggen van papiervellen
overbodig werd en daardoor werd natuurlijk
een groote snelheid verkregen en konden
8000 couranten per uur gedrukt worden.
De „Heureka" heeft, doordat het
werk thans geheel machinaal kon geschie-
den, een zeer groote verbetering gebracht.
Het in de vormen bijeengebrachte zetsel
.voor elke twee couranteppagiga's een dub-
De pers jjHeareka".
midoek dus een normalen afdruk.
Er is daarom tusschen deze doek en het
courantenpapier nog een schakel noodig in
den vorm van een tweeden doek, die het
daarop afgedrukte spiegelschrift ten slotte
als normaal schrift op de doorloopende pa-
pierstrook afdrukt.
Wie het papier voor courant en bijvoegsel
de „Heureka" kan twee voile bladen tege-
lijk drukken als een lint zonder einde
door de machine ziet gaan, wie de verschil-
lende strooken ten slotte bij elkandcr ziet
komen om op elkaar in trechtervorm in de
Toen deze machine haar intrede deed,
moest een groot d^el der courant nog met de
hand gezet worden, dat wil zeggen, dat
iedere zetter de metalen letters uit een voor
hem liggende letterkast moest nemen en ze
een voor een in den zethaak moest plaatsen
om er courantenregels van te vormen..
Dat was een zeer tijdroovend werkje, want
niet alleen moest de courant. den eenen dag
letter voor letter in elkaar gezet worden,
maar den volgenden dag moest ze ook weer
uit elkaar werden gehaald en had de zetter
ieder teeken weer naar zijn eigen ho^je van
ALRHAARSCHE COURANT
