DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 248. ea 2 m$m> Honderd zes en fwlnfigste Jaargang 1924
Abonuementsprijs foij vooruitfoetaling per 3 raaandeii f 2.fr. per post f2.50. Bewijsn. 5 ct. Advertehtiepr. 25 ct. p. regel, grootere letters naar plaalsruimte
Brieyen franco N.Y. Boek- en Handelsdr. y.li. Herms. Coster Zoon, Voordam C9, Tel. Administr. No. 3. Redactie No. 33.
Buitenland
Gemens-d nieiiws
MAANDAG Direcfeur: G H. KRAK, Hoofdreriacteur: Tj. N. ADEMA. 20 OCTOBER
DE ENGELSCHE VERKIEZINGEN.
De dag der candid&atstelflingen heeft veel
verrassingen gebracht. In tegenstelling met
de verwachtingen, is hat aantal candidaten,
die naar bet pariememt zullen ierugkeeren
zonder oppositie veel kteiner dan bij die laatste
algemeene verkiczingen. De eerste candidaat,
die gekozen is verklaard, is T. P. Connor, het
oudste iiidi van bet Lagerhuis, die daar reeds
vele jaren 'is teruggekeerd zonddr oppositie
voor het Liverpoofkiesdistrict.
Van die andere®, die bij gebrek aan opposi
tie ierstond gekozetn zijn verklaard, behcoren
zestien tot de Conservatieve Partij, zes tot de
Liberate Paxtij en negen tot de Labour
Partij.
Onder Hen bevinden zich Baldwin, de lei-
der van de Conservatieve Partij en Harts
horn, direoteur-generaal van de Posterijen.
De formaliteiten, welike bij de candidaatstel-
tingen, verliepen zonder opgewondenheid.
Meer dan 14(H) candidaten werden gesteld.
De Oonservatieve Partij heeft het grootste
aantal candidlaten naar voren gebracht, n.l.
530, tegen 508 door Labour en 344 door de
liberal-en. De vaststeilling van deze cijfers
zijn echter bij benadering geschiedt daar
enkde candidaten zich verkicsbaar gesteld
hebben zonder hun definitieve trouw te heb-
ben verklaard aan een van de drie partijen.
De lijsten der candidaatstel lingen toonen
aan dat driehoeksverkiezingen talrijker zul
len zijn dan gedacht werd. Het vorige jaar
■waxen er 266. Dit aantal is thans geslonken
tot 223. Een analyse der candidaatstellingen
iter verikrijging van zetels toont aan dat er
224 districten zijn, waar coinservatieven en
iLabour elkaar zullen bestrijden. Liberailen en
Labour zijn in 54 districten in oppositie. In
50 districten zullen eonservatieven en liberaten
rechltstreeks tegenover elkaar staan. Alge
meene verrassing is veroorzaakt door het
leit dat tien „devaterists" candidaat zijn ge
steld voor de kiesdistricten in Ulster, waarin,
naar verwacht werd, de conservatieve candi
daten zonder slag of stbot gekozen zouden
worden.
In het gehleel werdien 41 vrouwen candidaat
gesteld, nl. 22 Labour (waaronder 3 aftreden
den), 12 conservatieve-(2 aftredenden), 6 li
berate (2 aftredenden) en 1 onafhankelijke.
Zaterdag is het de dag der candidaatstel-
tingen geweest voor de algemeene verkiezin-
gen, welke op Woensdag 29 October zullen
plaats hebben. Voor de 615 zetels van het La
gerhuis zullen candidaat stellen de eonserva
tieven 540, de liberalen 340, de socialisten 500
en de onafhankelijken 18 candidaten, zoodat
het totaal 1389 bedraagt. Het aantal vrouwe-
lijke candidaten is gestegen van 34 tot 41,
van wie 8 zitting badden in het vorige parie-
ment.
DE BOERENOPSTAND IN WIT-
RUSLAND.
Te Wilna hebben gevechten plants gehad
fusschen de bolsjewiki en de boeren, waarbij
de eersten grootendeels emstige nederlagen
leden. Intusschen zouden in de gevangenissen
van Smolensk 6000 boeren zijn opgesloten.
Ook te Minsk zijn vele personen gearres-
feerd. In de omgeving ervan zijn tal van troe-
pen samengetrokken.
DE BURGEROORLOG IN CHINA.
De kanonneerbooten Sacramento" en
„\Varrego", die op een kruisreis in het Zuide-
lijk deel van de Stille Zuidzee waren, hebben
order gekregen zich naar Canton te begeven
naar aanleiding van de ongeregeldheden al-
daar.
De toestand om Sjanghai is verergerd door
de aanwezigheid van 5000 goedgewapende,
doch stecht'gevo'ede manschappen van het le-
ger van Tsje Liang, die zich op een kwart-
riijl afstand van de intemationate nederzet-
tingen hebben verschanst. Zij ondememen
strooptochten in den omtrek en weigeren de
wapens neer te leggen.
Uit Hongkong wordt gemeld, dat bij den
brand te Kanton 4000 huizen verloren gin-
gen. Vele soldaten, die bij hiet pi under en wer
den betrapt, zijn op staanden voeydoodge-
schoten.
Een officted communique meldt, dat een
hevige strijd woedt aan het front bij Sjanhai-
kwan. De trpepen van Tsjang-Tso-Lin trach-
ten deze stad te bezetten, doch te vergeefs.
DE VALSCHE PASSEN TE BERLIJN.
Dp het hoofdbureau van politie te Berlijn
heeft men het materiaal van de communisti-
sche valsche-passencentrale tentoongesteld
Het blijkt, dat de communisten op systemati-
sche wijze valsche passen voor alte landen
hebben vervaardigd. Zoo waren alte Neder-
landsche stempels aanwezig.
In het geheel hadden de communisten de
oeschikking over 3000 stempels van Duitsche
en buitenlandsche autoriteiten. De verval-
schingen waren zoo vakkundig, dat het bijna
onmogelijk was, de valsche passen van de
echte te onderscheiden.
Het meest bezwaarlijke voor de communis-
tische partij is, dat de leiding van hare rijks-
dagfractie in deze vervalsching de hand heeft
gehad. Alte inlichtingen, die de fabriek noo-
dig had, werden door de communistiscfae
Rijksdagleden bij de regeeringen ingewonnen.
De twee jeugdige passenvervalschers heb
ben nauwkeurig boek gehouden van ialere
pas, ieder visum en ieder stempel die zij ver-
strekten. De namen van de personen, die een
stempel of pas ontvingen, vond men in een
register, opgeteekend.
RUSSISCHE PROPAGANDA
IN CHINA.
Uit Riga wordt gemeld, dat 25 bolsjewisti-
sche oorlogsschepen, dus practisch de geheele
Russische Oostzeevloot, bevel heeft gekregen,
zich gereed te maken voor een reis naar het
Verre Oosten. Het vertrek der vloot wordt
binnen enkele dagen verwacht. De vloot zal
via het Suezkanaal naar Wladiwostok gaan.
Verder wordt gemeld, dat de Russische re-
geering tegelijkertijd de garnlzioenen aan- de
Chineesche en Mongoolsche grens zou ver-
sterken. De Sovjetbladen in Moskou voorspel-
len, dat Rusland zich voorbereidt op steun
aan de Chineesche revolutionnairen, tot vof-
ming van een Chineesche Sovjet-republiek.
OVERSTROOMINGEN IN SPANjE.
Ten gevolge van hevige stortregens, ge-
paard met zware stomien, is de rivier de Ju-
car in Oost-Spanje buiten haar cevers getre-
den. Het neodweer woedde speciaal boven
Valencia, Algericas en Alperia. Verscheidene
gemeenten zijn overstroomd. Het spoorweg-
verkeer is onderbroken. De schade is aan-
zienlijk. Verschillende schepen zijn losgesla-
gen.
POST AUTO TEGEN EEN BOOM
GEREDEN.
De pos'tautoi, die den dienst onderhoudt
tusschen Barsur Aube en Soulaines, is tenge-
volge van een defect aan het stuur tegen een
boom geredfen. De chauffeur benevens een m-
zittende dame en lieer werden zv/aar ge-
kwetst. De overige twee dnzittenden liepen
lichte kwetsuren op.
INBRAAK IN EEN LEGATIE.
Er is te Berlijn ingebroken in het gebouw
van de Fransche legatie. De inbraak had
plaats terwijl het personeel aan tafel zat. De
dieven iopenden met een valschen sleutel de
voordeur en hebben uit verschillende vertrek-
ken kostbaarheden gestolen. Er schijnen evAi-
wel geen documenten te zijn ontvreemd.
VALSCHE PONDSTERLINGBILJETTEN
TE PRESBURG.
Uit Presburg wordt gemelld, dat men dlaar
een intemationate bende van vervaardigers
van valsche pond' stertingbiiljetten op het
spoor is gekoimen. In verband hiermede zijm
gearresteerd een zekere Rudi Schenk te Pres
burg en de twee Italianen Staffetta en Basi-
lisco te Wecnen. Uit een geheime medddee-
ling die Staffetta aan Schenk wi'lide zenden,
vemam de politie namen der medeplichti-
gen. D'e gearresteerden hebben reeds geded-
telijk bekend. Zij verklaarden dat zij van onfoe-
kenden 900 valsche pondsbiljetten hebben
cvergenomen. D'e Italianen schijnen mede-
pliohtigen in alte hoofdsteden van Europa
te hebben. De vrouw van den Antwerpschen
juwelier B. zou ip relatie hebben gestaain met
Basilisco, atthans vo'lgens diens beweren.
De politie te Presburg ontving van de po-
litiie te Tries! de mededtedlling, dat men daar
op grond van de resultaten van het ondCrzoek
te Presburg, vijftig personen heeft gearres
teerd. De politic van Triest heeft tevens een
op groote schaal jngerichte werkplaats voor
het vervaardigen der bankbiljetten ontdekt,
waarbij het gelukte een groote boeveelheid
vervalscht bankpapier in beslag te nemen.
Verdere arres'aties te Antwerpen en Parijs
worden verwacht.
ANATOLE FRANCE'S UIT V A ART.
Onder grijzen herfsthemel is Zaterdagmid-
dag in de open lucht de uitvaartplechtigheid
gehouden voor Anatole France. De katafalk,
waarop de kist, onder praehtige chrysanten
bedolven, rustte, was opgericht aan den voet
van het standbeeld-van Voltaire op de Quai
Malaqais, in de nabijheid dier tallooze boek-
winkels, waartusschen. France geboren en ge-
togen is. Voor die boekwinkels was een tribune
opgericht, waarop hadden plaats genomen de
president der republiek, Doumergue, de mi
nister-president Herriot en de meeste leden
van de regeering. Voorts een groot aantal
leden van den Senaat en de Kamer, en tus
schen deze ook Caillaux, wiens komst groote
opmerkzaamheid trok. De diplomatic was
sterk vertegenwoordigd. Opgemerkt werd ook
de heer Thorbecke, Nederlandsch gezant-
schapssecretaris. Tal van delegates waren
aanwezig.
Ook Madame France woonde de plechtig-
heid bij.
Begonnen werd met een defile van leerlin-
gen van Parijsche lycea, die bloemen strooi-
den aan den voet van de katafalk.
Verschillende redevoeringen werden ge
houden.
Daama werd de begrafenisstoet geformeerd.
Tallooze delegaties met roode vaandels en
de schoolkinderen gin gun voorop. Hiei' ach-
ter volgden eenige rijtuigen met kransen. On-
middellijk achter den lijkwagen volgden te
voet Hanotaux en Leon Blum. Ontelbare an-
deren sloten zich bij den stoet aan.
Langs de Champs Elysees ging de stoet
naar Neuilly. Overal stonden aichte drom-
men geschaard. Op den Quai Malaquais en
Quai Voltaire was een regiment infanterie op-
gesteld, dat het militair saluut bracht.
De verschillende redevoeringen werden on
derbroken door muziek van Gluck, Beethoven
en Saint-Sacns en een zangkoor dat eenige
liederen ten gehoore bracht. Het geheel droeg
het karakter van een grootsche nationale
hulde.
SLAAPZIEKTE IN JAPAN.
In Japan heerscht sedert eenige weken een
.gi'ustige cpidcmie yan slaapziekte, die reeds
900 slachtoffers heeft geeischt, terwijl 1600
zieken zich nog in slapenden toestand be-
vinden. Het is niet de tropische slaapziekte,
die in Afrika zooveel slachtoffers heeft ge-
maakt en „trypanosomiasis" wordt genoemd,
maar een vorm van hersenvlies-onsteking,
waarschijnlijk dezelfde die in 1918 in Europa
heeft gewoed en ook wel Europeesche slaap
ziekte wordt genoemd. Een commissie van vier
professoren der medische faculteit, aarzelt
echter nog met de diagnose, daar het sterfte-
cijfer, zeventig procent, bijna tweemaal zoo
hoog is als het normale.
DIEFSTAL BIJ DEN NED. GEZANT TE
KOPENHAGEN.
De Berlijnsche politie is er in geslaag'd den
uit Breslau geboortigen bediende Gerber te
arresteeren, die ten nadeek van den Neder-
landsche gezant te Kopenhagen, in wiens
dienst hij was geweest, onlangs juweelen en
kleeden had gestolen Op 21 Augustus jl. ver-
dween Gerber uit Kopenhagen, met medene-
ming van tal aan den gezant behoorende
kostbaarheden en kleedingstukken.
Het bleek, dat hij met zijn buit naar Ber
lijn was gegaan, waar hij de brutaliteit had,
een telegram, onderteekend met den naam van
den gezant, naar een bank te Kopenhagen te
sturen met het verzoek, hem een groote som
over te zenden, waaraan de bank gevolg gaf
Met het geld maakte hij goeden sier.. Zijn
brieven liet hij poste-restante zenden naar ver
schillende Berlijnsche postkantoren. Dit laat
ste werd voor hem noodlottig, want zoo kwam
de politie hem op het'Spoor en toen hij gis-
teren weer een brief wilde halen, werd hij ge
arresteerd. Hij' weigerde inlichtingen te ge-
ven waar hij het gestolene heeft gelaten.
TREINBOTSING TE FRANKFORT.
Gistermorgen is tijdens een dichten mist
een van Mulheim komende personentrein in
het hoofdstation te Freiburg op den D.-trein
Bazel-Frankfort geloopen.
De restauratiewagen werd grootendeels
vernield. Drie personen van het keukenperso-
neel werden gewond.
DE MOORD OP ERZBERGER.
Naar uit Boedapest wordt gemeld, zal de
moordenaar van Erzberger, Schulz, niet an-
dermaal in de gevangenis worden opgesloten,
maar door politieambtenaren vandaag over
de Hongaarsche grens worden gezet en dan
aan zijn lot worden overgelaten.
DE GRAAN- EN MEELVOORZIENING
IN FRANKRIJK.
De Fransche ministerraad besloot tot de in-
stelling van een openbaar bureau voor de
voorziening van Frankrijk met broodgraan
en meel.
Het bureau zal de middelen bestudeeren ter
verzekering van de voorziening des lands en
desbetreffende wetsontwerpen voorbereiden.
DE B ROO DVO'O RZIE NI NG VAN
IT A Lie.
Het Kabinet heeft na de hooge kosten van
het levensonderhoud bespro'kea te hebben be-
sloten de export van mais te beperken en
twee scorten brood' te doen bakken.
De eene soort zal „vol'ksbrood", dte andere
„luxebrood" heeten.
COMMUNISTISCHE EXCESSEN IN
BULGARIJE.
Naar uft Belgrade g>enii9ld wordlt hebben
in Zuid-Bulgarije hevige botsingen' plaats
gehad tusschen Comrmmistischs benden en re-
geerin gstroepen. Nadcre bijzionderheden ont-
breken nog.
BARONESSE WILHELM
N VREND'ENBURCH.
De presidente van het Centraal comite der
I lollandsclie hulpactie voor Hongaarsche
kinderen, baronesse Wilhelm Vrendenburch,
is in het Roodie Kruishospiteal te Boedapest
aan een emstige maagaand'oening overleden.
De baronesse, dte de leiding had van de ge
heele weldadigheidsactie, vertoefde reeds
eenigen tijd te B-oedapest, alwaar zij die ver-
pleging van een harer bcschermelingen', die
geopereerd moest wordien, waamam. Zij was
destijds reeds lijdendte aan een maagaandoe-
ning, voor welke naderhand, ondanfe de uit-
stekende verpleging, geen genezing meer
blieek te bestaan.
De dixectie der Kin dercch utzliga" beeft
reeds een rouwbijieenikomst belegd en zall de
zorgen voor de teraardebestcll in'g op zich
nemen.
DE POLITIEKE TOESTAND IN
DUITSCHLAND.
De politieke crisis te Berlijn is nog steeds
niet tot een oplossing gekomen. Duitsch-Na-
tionalen en democraten zijn tegen bezetting
der vacante regeeringszetels met rechtsstaan-
de vakministers.
Dr. Marx zal volgens het Hbl- trachten de
crisis op te lossen door uit alte burgerlijke
partijen een kabinet te vormen, zonder zicb
om de wenschen der fracties te bekommeren
Zaterdagmiddag heeft de Rijkskanselier de
democratische Rijksdagleden Erketenz en Kei-
nath ontvangen. Erkekmz wees op de beslis-
singen der democratische Rijksdagfractie en
verklaarde dat er geen wijziging heeft plaats
gehad in het standpunt der democratic. De
fractie weigert deel te nemen; aan een coalitie
van rechts en kan er ook niet in toestemmen,
dat hare ministers deel blij'ven uitmaken van
een rechtsche regeering. De minister van oor-
log Gessler, die deel nam aan de besprekin-
gen, evenals minister Stresemann ein Luther,
bevestigde de verklaringen van Erketenz en
herhaalde de vcrklarini'eu der democratische
Rijksdagfractie, dat hij geen deel zou blijven
uitmaken van de regeering, indien de demo
cratische Rijksdagfractie zich afscheidde van
de regeeringscoaiiitie. Het definitieve besluit
der democraten zal eerst deze week vallen,
daar de democratsche fractie eerst heden bij-
eenkomt en daar de vergadering der partij-
voorzitters eerst morgen plaats heeft.
De Duitsch-Nationalen blijven er op staan,
dat hun ten minste 4 portefeuilles zullen1
worden toegewezen. De Duitsch-Nationale
fractie is het reeds eens geworden over de
persoonlijkheden, die voor de ministerposten
in aanmerking komen, doch zij heeft de na
men nog niet aan den Rijkskanselier medege-
deeld.
Volgens de Duitsch-Nationale Tag zou de
Rij'kspresident het in het geheel niet eens zijn
met de wijze waarop de Rijkskanselier tijdens
de jongste crisis is opgetreden. Het blad
acht het zelfs niet onmogelij'k dat de Rijkspre-
sidenf de eventueele benoeming van vier
Duitsch-Nationale ministers in het kabinet-
Marx zou weigeren te bekrachtigen voor het
geval de democraten niet in het kabinet zou
den zijn vertegenwoordigd.
Officieel wordt medegedeeld, dat de onder-
handelmgen van den Rijkskanselier met de
partijen op niets zijn uitgeloopen en dat zij
heden in ieder geval ten einde gevoerd zu'llen
worden.
Dit communique wijst er op, dat dr. Marx
er genoeg van heeft en tot ontbioding van den
Rijksdag za.l overgaan.
DE SPANJAARDEN IN MAROKKO.
De Spanjaarden melden eenige plaatselijke
successen uit Marokko. iZij hebben de verbin-
ding met de strijdkrachten, welke te Sak el
Khamis waren afgesneden, hersteld. Ook zijn
de Rifbewoners verdraven uit de versterkte
positie Moeratahar.
Uit Tanger wordt daarenlegen gemeld, dat
de Spanjaarden in ac Larache-sector een
nieuwe reeks posten hebben ontruimd, na on-
derhandelirigen met de Moorsche stammen.
HET PROTOCOL VAN GENeVE.
Brazilie en Chili hebben het protocol van
Geneve, betreffende de vreedzame beslechting
van interna'fcionale geschi'llen, onderteekend.
Tot d'usverre is het protocol door 12 staten
onderteekend.
NederLand behoort nog steeds niet bij deze
twaalf. Wanneer zal ens land nu eens vol-
gen De wil naar vrede is hier toch waarlijk
vrij sterk.
EEN BEKE'NTjfNIS VAN EEN
BANDIET.
Men herinnert zich ncg> het groote ptcces
der bandietenbende Van Hoe-Verstuyft voor
het hof van gezworenen der~provincie Oost-
Vlaanderen. Een der hoofdmannen, Van
Hoe, antwoordde op al de hem gestelde vra-
gen in d'en- loop van het pncces, „Ik weet van
niets", wat niet verhinderd heeft, dat hij ter
dood werd veroordeeld.
Thans schijmt hij tot inkeer te komen en
heeft hij1 den rechter van instructie gevraagd
verklaringen te mogen afleggen en nog on-
gekende misdaden zijn aan hqt licht geko
men, o.a. twee roofitoch'tein en een moordaan-
slag.
Naar aanleid'ing van zijn onithullingen is
een Gentsch herbergier, Van de Genachte, in
staat van beschuldiging gesteld wagons me-
d'ep'Hchtigheid in een moordzaak te Gent.
In den aanvang van het volgend jaar zal
Van de Genachte voor het hof van gezwore
nen te Gent terechtstaan.
KORTE BERICHTEN.
Volgens een bericht uit Kairo freft ko-
ninjg Hoessein voorbereidingien om naar
Zwitserland te vertrekken, waar hij zich
voorgced wil vestigen. Zwitserland is zco
langzamerhand het' tehuis geworden voor
cuttroonde vorsten.
De Fransche deserteur Ali Bucet werd
door het Berlijnsche Schwurgericbt terzaike
van het wurgen eener prostitute tot 6 jaar
tuchthuisstraf veroordeeld.
Ten gevolge van kcrtslui'ting is een he
vige brand ontstaan in een textielfabriek te
Bamberg, waarbij 200.000 meter zfjden stof-
fen ter waarde van een miliioen goudmark
verloren gingen. De z.g. recep'tenkamer kon
behouden worden.
Bij een mijnstorting in d'e mijnen van
Plena (Belgie) zijn 15 atbeiders door het
vallende gesteente bedolven Tot dusverre zijn
2 lijken geborgen.
De Duitsdie leening is te Louden naar
ram ing 10 maal overtee'kend. Dit is, vo'lgens
de „Ti:mes" het hoogste keningsrecord sinds
dC Transvaa lleening
Naar uit Rome wordt gemeld zal de
feestelijke beeeediging der Fascistische militie
28 October a.s. te Rome en Milaan plaats
hebben.
In een strafinrichting te Lemberg is een
oproer onder de gevangenen uitgebroken.
Het personeel moest met de btanke wapens op-
treden, zoodat een groot aantal gevangenen
gekwetst werd.
De bezettingstroepen in Duitschland
hebben het bevel gekregen de bezetting thans
onzichtbaar te maken, d. w. z. alte openbare
exercities, parades, muzieknitvoeringenenz.,
na te laten.
Volgens een offideele statistiek werden
in den -loop van 1923 in Oekrajina 36.000 ge
heime distilleerderijen ontdtekt en in de eerste
7 maanden van 1924 50.000. Dat geeft 1 op
de 500 inwoners en nu is men zc nO'g lang
niet alle op het spoor.
De Volkenbondsraad zal thans waar-
Voor het plaatsen
van advertenties
in andere bladen
is u w adres:
N.y. Boek- en
Uandelsdrukkerfj
v.Ii. Herms. Cos
ter Zoon, Voor
dam C9, Alkmaar
schijnlijk 27 dezer te Brussel bijeenkomen.
voor de beoordeeling van het Engelsch-Turk-
sche geschil in zake Mesopotamie.
Een Fransche militaire expeditie vertrekt
binnenkort van Zuid-Algiers, ten einde een
onderzoek in te stellen naar de beste route
voor den spoorweg door de Sahara.
Volgens een bericht uit San Diego in
Californie vlogen twee watervliegtuigen te
gen elkaar. Twee vliegeniers werden gedood.
een wist zich te redden door een parachute-
sprong.
Twee marine-officieren behoorend' tot de
marinebasis van Norfolk zijn met een auto
mobiel van een brug te water gereden en ver-
dronken. De derde in zittende, een matroos,
kon zich zwemmend redden.
De telegrafische kabelverbinding tus
schen Duitschland en Amerika zal door het
leggen van een directen kabel worden her
steld. Deze zal via de Azoren worden gelegd.
In de vergadering van het Britsch Ko-
ninkrijk Aardrijkskundig Genootschap en de
Alpen is medegedeeld, dat in 1926 opnieuw
een peging- zal worden gedaan, de top van
den Mount Everest te bereiken.
DE INTERNATIONALE" HERDACHT.
Ter herdenking van de oprichiing van de
Eerste Internationale" in 1864 heeft Zater-
dagavond de Federatie Amsterdam der S. D
A. P. in de groote zaal van het Concertge-
bouw een, feestvergadering gehouden.
De voorzitter, de heer mr. dr. G. van den
Bergh, heette naar de Crt. meldt, in ziin
openingswoord in het bijzonder welkom den
heer Van Kcl, een der weinige overgebleve-
nen, die aan de eerste intemationate hebben
deelgenomen.,
Nadat „De stem des' Volks" zich had doen
hooren, sprak de heer H. van Kol de verga
dering toe. Spreker herinnerde er aan, dat
zestig jaar geleden de wereidorganisatie van
het proletariaat gesticht werd en waarbij spr.
zich als 18-jarig student aansloot. Spr. schet-
ste de ellende, waarin destijds de arbeiders
verkeerden en hoeveel hun cntbrak, tenvijl bij
de bezittende klasse een tergende weelde
heerschte. De leuze van het handjevol man-
nen was: „proletariers van alte ianden ver-
eenigt U". En de stichter Karl"Marx heeft
niet alleen het wetenschappelijk socialisme
hoog gebracht, doch ook in de harten der ar
beiders de vonk van den revolutionairen geest
doen ontslaan. Wij dachten destijds, dat de
dictatuur van het proletariaat een betere
maatschappij zou brengen, doch de nuchtere
feiten waren anders. In 1871 spatte de „In-
ternadcnale" uit elkaar, toen Marx en Bako-
nine, de sociaal-democraten en anarchisten te
genover elkaar stonden. En in 1876 werd de
Eerste Intemationate van Marx te Philadel
phia opgeheven. Al was de vereeniging ver-
dwenen, de idee bleef bestaan en werd steeds
sterker.
Thans zijn millioenen bij de intemationate
aangesloten. Het socialisme is nu in de be-
stuurscolleges van stad, provincie en rijk.
Verschillende landen hebben socialistische
ministers.
Het is niet te boud gesproken, wanncer
men zegt, dat het lot der beschaafde wereld
in dezen tijd in handen is van de intematio
nate sociaal-democratie. Zij alleen kan een
einde brengen aan de gruwzame oorl'ogen.
In de toekomst zal het enge nationalisme
en imperialisme piaats moeten maken voor
het intemationate gevoel.
De heer F. M. Wibaut was de volgende
spreker. Herinnerende aan den slotzin van
het eerste manifest van de eerst ^Internatio
nale" vroeg spr. zich af, of men niet den En-
gelschen premier MacDonald hoorde spre-
icen. Destijds werden immers de arbeiders op-
geroepen zelve de butienlandsche politiek in
handen te nemen. Zestig jaar geleden was dit
een utopie, maar deze hersenschim gaat nu
werkelijkheid worden,
Na den oorlog was de Volkenbond opge
richt, maar de overwonnen landen waren uit-
gesloten. Zonder Duitschland' en ook zonder
Rusland had de Volkenbond niet veel te betee-
kenen. Men glimlachte om wat in Geneve ge
daan werd, doch thans nu in Engeland een
arbeidersregeering en in Frankrijk een regee
ring sterk onder arbeidersinviced, aan het
roer is, heeft men de laatste twee maanden in
den Volkenbond een ontwerp-tractaat opgezet,
dat, indien het werkelijkheid wordt, een einde
maakt aan den zejfstandigen aanvalsoorlog.
ALRMAARSCHE COURANT.
1/
