TS U TE ALKMAAR GEWEEST?
Onder dit opschrift schrijft „Het Vad."
Een Rotterdam.ech genaesheer, blijkbaar
goed op de hoogte van den gezondheidstoe-
stan-j in NoordJioliand, vtibaalt in dc Ge-
neesk. Gids het volgcnde:
Eenige jar en geleden kwam een jonge
vrouw des avonds huilende mijn liulp inroe-
pen voor haar man, dien zii zwaar ziek vond,
volgens liaar opgave al seder1- zes weken.
Bij mijn komst aldaar vond ik inderdaad
in 7ijn bed liggen een slectit uitziend, rnin
mannetje, met een gelaatsklenr, die mij sterk
deed depken aan de tint der welr'ekende re
seda. Bij het opnemen der yaorgeschiedenis
trof mij tcikens het wearkeerend verhaal van
koude rilling, koorts en zweet. Ik onderzocht
hem eerst onder zijn linker ribbepboog en
vond een duidelijk tastbare milt. Daarna on
derzocht ik hem verder, doch kon geen aan-
toonbare afwijking vaststellen.
Toen kwam mijnerzijds als bij jngeviug
de vraag: Ben je wel eens in Alkmaar ge-
weest? Met blijden schrik, doch niet zander
irrbazing, riep hij: Daar kom ik vandaan,
dokter
Ik beioofde hem, dat hij over drie dagen
langs mijn huis zou wandelen; hetgeen in
derdaad binnen den gestelden termijn met
een glunder gezicht geschiedde.
Een half jaar geleden werd mijn hulp in-
geroepen voor een tienjarig meisje, dat vol-
gens de familie ernstig ziek moest zijn. Ik
vond het kind sterk zweetend met een temoe-
ratuur van 41 gr. en een gevoel van flink
ziek zijn. De voorgeschiedenis deed mij zeer
aan die van den vorigen patient denken; het
onderzoek leverde niets bijzonders op, noch
in borst, noch in buikorganen; ook de milt
was niet te voelen.
Opnieuw kwam de vraag: Ben je wel eens
-in Alkmaar geweest? Daar heeft ze gelo-
geerd, mijnheer, was het antwoord der iotaal
verblafte omstanders. Ik geef .gaarne toe,
dat het in het oog der omgeving wel een
plctselioge verwardlieid van den -geneesheet
meet schijnen, als hij, te Rotterdam onder-
zoekend, plotseling over Alkmaar begint.
Maar Alkmaar was in dit geval mijn punc-
tienaald. reageerbuis en microscoop tege-
lijk. Ik beioofde wederom zeer spoedige be-
terschap en een wandeling in het zonnetie.
Seclert is het kind gezojul en vroolijk gebie-
ven.
Een derde geval was nog typischer. Het
betreft een 21-jarigen jongeman, die zonder
tastbare oorzaak aan hooge koorts leed. Ook
hier stelde hij de voor de omgeving pnbegrij-
pelijke vraag of de patient te Alkmaar was
geweest, Dit werd ten stelligste ontkend, ook
toen de vraag herhaald werd. Maar toen de
vraag voor de derde maal werd gedaan,
stond een der broers op en zeide:
Moeder, laten wij den dokter niet langer
misleiden, en hij voegde hieraan toe: hij
heeft als dienstweiger-aar gevangen gezeten
in de buurt vanAlkmaar, viel ik in
Juist, dokter!
Eindeliik. schrijft de dokter, had ik wat ik
hebben wilde.
De patient, de moeder en de rest geneerden
zich voor de vrijheidsbercoving en de oor
zaak van deze. Zoo kan moederliefde diagno
ses tegenhouden.
Een chinine medicatie bracht den patient
(evenals de beide vorigen) snel op de been,
zoodat hij den derden dag zijn werk hervatte
Zoo ontmoette ik dus in betrekkelijk kor-
ten tijd drie gevallen met min of meer duide-
lijke malai'ia-anamnese in een omgeving,
waar men met deze ziekte practiseh weinig
of geen rekening houdt, omdat er, als regel,
slechts in de ziekenhuizen uit de tropen ge-
importeerde malaria wordt gezien.
De geneesheer maakt bij dit verhaal haast
verontschuldicingen, dat hij voor zijn diag
nose geen wetenschappelijken weg heeft be-
wandeld. Laten wij, niet-geneeskundigen,
hem echter hulde brengen voor zijn scherp-
zinnigheid, die hem haast intuitief den aard
der ziekte deed onderkennen, waarop de ge-
nezing inttele dagen volgde Zulk een huis-
'lokter is waarlijk zijn geld dubbel waard!
J ACHT OP WILDE GANZEN.
De minister- van bin-nenlaodsdie zaken en
iandbouw heeft tot de sluiting van de jacht
op wilde ganzen aan a lib houders van jaefet-
akten vergund op den door hen gebruikten
grond of op grond in gebruik bij anderen,
van wie zij daartoe toestemming hebben
verkregen, wilde ganzen te van-gen door
micldu van vang- of treknetten, waarvan de
vleugels eene' lengte hebben van meer dan 10
meter, .gemefen van stiiggaren tot stijgga-
ren, zooals het is bevestigd aan de boven-
lijn, en eene breedte van meer dan 2 meter,
gemeten volgens de lengte dor staven, en
waarvan de mazen eene lengte en breedte
hebben van meer dan 3 c.M.
ProYineiaal Nienws
MALARIABESTRIJDING.
Afgevaardigden uit de gemeenten Schagen,
Barsingcrhorn, Winkel, Nieuwe-Niedorp,
Oude-Niedorp, Harenkarspel en St. Maar ten,
samen de gemeenten, waaruit het Malaria-
district Schagen bestaat, kwameu Dinsdag te
Schagen bijeen en stichtten daar een blijvend
comite voor Malaria-bestrijding.
Voorzitter werd Dr. Th. W. Beker, Bar-
singerhorn en sccretaris M. van Nuland,
Schagen.
UIT DE EG MONDE N.
Het laat zicli aanzien, dat dc vereeniging
„Volksonderwijs" binnenkort hier een aardige
afdeeling rijker zal worden. Reeds 70 a 80
personen hebben zich voor het Lidrnaatschap
opgegeven, hetgeen een niet onbelangrijk be
gin is. Alvorens tot de opricliting van een af
deeling en de keuze van een bestuur over te
gaan, zal a.s. Woensdag 10 December, des
avonds om 7 nur, en openbare vergadering
gebouden worden, waarin als spreker hoopt
op te treden de heer Klaas de Vries, uit Am-
- sterdam, algemeen secretaris van diet Hoofd-
bestuur van „Volksonderwijs", met het an-
derwerp: „De openbare school, de school
voor onzc kindercn", waarbij gelegenheid zal
gegeven worden voor vrij debat.
UIT EGMOND AAN ZEE.
Eenigen tijd geleden had „hij" zijn ccnge
gekregen, want „zij" had geen lust. Doch
„hij" gaf den moed niet op. Als „zij" maar
niet te veel met anderen omging, wie weet?
Maar Wcensdagavond ontwaarde „hij" het
gevrecsde Mogelijk was het een doodonschul-
dig babberpiraatje, maar de liefffe S rfu een-
maal blind. En zooals wijlen Don Quichotte
in het liarnas zou geschoten zijn, wanneer
men hem zijn Dulcinea- zou hebben willen
ontfutselen, zoo laaide ook nu de strijdlust
op. Gevolg: hij anderhalve broekspijp, de
vermeende roover een hoofdwond, terwijl zi_
er ook niet ongedeerd afkwam, benevens
eenige rukken en dergelijke aanhalingen on
der belangstellenden.
UIT EGM OND-BINNEN
In plaats van den heer W. Hopman, die als
zQodanig bedanlct had1, is tot notabel der Ned
Herv. Geraeente alhier gekozen de heer
D. Voerman te Egmond aan den Hoef,
UIT BROEK OP LANGEND1JK.
Heden viert de oudste vrouwelijke inwoner
van deze gemeente haar 88sten verjaardag.
Het is wed. G. Duinmeijer, of beter bekend
onder den naam van Maartje Slot.
UIT LIMMEN.
De Christelijke Boerenleenbank alhier
heeft besloten om een zelfstandige Leenbank
te vormen.
De overweging van dit besluit was als
men bij Eindhoven aansloot dat men meer-
dere leden, die zeer zeker aan den bloei der
vereeniging hebben meegewerkt, moest laten
gaan.
Het besluit werd met 90 stemmen voor, 12
tegen en 2 bianco genomen.
UIT HEILOO.
Het leggen van gasbuizen is stop gezet
In het dorp is alles afgeloopen doch aan den
Rijksstraatweg moet men nog wachten om
dat het Rijk wenscht, dat Alkmaar de kosten
voor een geheel nieuwen weg voor j;ijne re
kening aeemt, een maatregel waartegen Alk
maar wel de noodige reserve in acht zal ne
men.
De Heerenweg (voorheen Molenweg) is
aan de buurt zoo onbegaanbaar, dat men er
zich geen denkbeeld van kan vormen. De
mooie nieuwe weg krijgt veel te lijden van
het vele en zware transport van. bouwmate
rialen.
-Naar wij vernemen worden pogingen
aa-ngewend om voortaan kermis te houden
op Dinsdag, Woensdag en Donderdag.
De bedoeling schijnt alsdain te zijn om
Dinsdag harddraverij te houdenen Woensdag
tentoonstelling van de L. E. T. T.
Zal dit laatste gebeuren dat moet de da
turn van de tentoonstelli-ng vervroeg worden
waartoe de toestemming van de algemeene
vergadering noodig is.
Voor groenten en vrucliten is deze datum
(ein-cle J-uli) wat vroeg.
De aanval op dc beurs van den belas-
tingbetaler wordt voortgezet.
Op de agenda van de raadsvergadering
prijkt wederom en verzoek van het R. K
Jongenspatroffaat om een bijdra-ge van het
voortgezet onderwijs.
In een yorige vergadering moest dit ver
zoek worden aangehouden, omdat de Wet ver-
biedt snbsidie te geven aan de Bijzondere
School als aan de Openbare Schol geen ver-
volgonderwijs wordt gegeven.
Naar we vernemen heeft men aan de O. L
School 10 leerlingen „gevonden", zoodat d-
1000 voor de Bijzondere School wel gegevtn
zullen worden.
Als men de rapporten van hot fioold der
O. L. School leesf, krijgt men den indruk, dat
het voortgezet onderwijs bij de leerlingen niet
op prijs wordt gesreklook de ottders gevoe
len er niet veel voor.
En toch maar 1400 want daar komt
he) op neer -- gegeven.
Kan dat bedrag d-an niet nuttiger worden
besteed? .vraagt onze correspondent.
UTT KENN-EMERLAND.
De markt geeft het beekl van het stitle sei-
zoen. Wat op en bui-ten de veilingen wordt
verliandeld besiaat in hoofdzr. k uit diverse
koolsoorten.
De prijs is zeer sterk varieeread1, bijv.
bloemkool is duu-r in le kwailteit, doch ook
Iroog in prijs voor alles wat op kool gelijkt.
Groene kool was dtiurder dan we in weken
gewoon zijn. Ditzelfd-e geldt voor roode en
gele kool, mits le soort welke nu nog al
wordt aangevoerd, ook van elders.
Uitsehot kool, meegt van elders, komt er
genoeg, doch brengt ear prijsje op; boere-
kool is laag in prijs, doch daarvoor moet het
winter zijn. Het wecr is niet bevorderlijk
voor mooie kogelspruifen, het zachte weer
geeft losse spruiten. die toch weg moeten. Om
deze reden is de prijs niet hoog.
Wortelen, bieten, uien en rapen zijn zon
der duur te ziin toch flink aan „den prijs",
beweert men. Dit moge waar zijn voor hen
die ze moeten koopen, voor d-en bouwer en
tuinder is het niet te veelte meer daar er
veel afval is.
Bakpeen en prei ziin duur. De eerate brengt
den hoogsten -prijs op.
Aardappelen z'm duurder dan enkele we
ken aaneen het geval is geweest. De handel
bestaat uit straat- en pakhuishandelaan de
veilingen wordt biina niets aangevoerd.
Schorseneeren gaan voor gceden prijs
weg. In tegenstelling met andere groente
gaan ze niet op de veiling, doch worden er
wel over geadministreerd. Het is ook een arti-
kel wat enkele kooplieden kunnen plaatsen.
Met sla, spinazie en andijvie is het bijna
gedaan, van de laatste komt nog lstc soort,
welke hoog wordt betaaid.
Nog steeds groote aanvocr van vruchten
Zeer gezocht ziin rijpe tafelperen, welke dan
ook zeer.d-uur zijn. Ook zijn gewild tafel-
appelen als goudreinet en present van Eng
land. Laag in prijs zijn keukenappelen en pe-
ren.
UIT HOORN.
vHandelsbelanwen" be vat o. m de crecliteu-
renlijst in het faillissement der R. K. Coop.
Inkoopvereeniging „De Hoop" te Hooni.
Zii felt 10S namen, met een iotaal passief
van 14.732.79. De baten zijn nog" niet be
kend1.
Enkele der voornaamste credifeuren zijn:
Noorderbank, Hoorn, 2.112 05. (Prefe-
rent, krachtens reeht van hvpotbeek)A. Bou-
rhier, Hoorn. 2.100; firrraa P. A. Jaeobse,
Alkmaar, 1.834.59.
De om-tvanger G. D. L. Rink is verplaatst
"vaii Set' EaStoor *der cfireefo fieTastfagfen,
voerrech-ten en accij-nzen alhier naar het kan-
toor der directe belastin-gen te Nijmegen.
De ontvanger J. van der Veen is verplaatst
van het kantoor der directe belastingen en
accijnzen -te Purmerend naar het kantoor der
directe belastingen, invoerreehten en accijn
zen te Zevenaar.
UIT BERGEN.
Tengevolge van het springen van de hoofd-
waterleidingbuis aan den Bei-gerweg tusschen
de boterfabriek en 't Veer, moest de Berger-
weg gister en heden voor het yerkeer worden
afgesloten.
Den geheelen dag en nacht is men werk-
zaam geweest en hedenmorgen was men nog
druk bezig met katlekoppen het overtollige
water weg te pompen- om de buis te kunnen
herstellen. Gelukkig ligt er een tweede buis
in den weg, zoodat door het ongeval alleen
een deel van den Bergerweg van water is
verstoken. De waterlcvering aan Alkmaar
kan echter ook nog wel in den knel raken
door dit ongeval, zoodat het aatibeveling ver
dient zuinig met water te zijn.
Door het afsluiten van den Bergerweg
moeten de autobussen thans de verbin-ding
met Alkmaar over den Koogendijk onder
houden, die, vooral nu de wegen zoo glibbe
rig zijn voor dit doel, in zijn tegenwoordigen
toestan-d te snral is en gevaar voor ongeluk-
ken opievert.
Dank zij cfe tegenwoordigheid van geest
van den chauffeur werd gisteravond een on-
geluk met de Daag-autobus voorkomen. De
bus, slipte voorbij de steenfabriek, bij het pas
seeren van de andere bus, en dreigde on-
dersteboven te slaan. Op verzoek van d-en
chauffeur drongen de passagiers alien naar
de wegzij-de, waardoor het zwaartepu-nt ver
plaatst werd. H-et wegzakken van de auto
werd voorkomen door assistente van omwo-
nende boeren, waarna de bus, nadat de pas
sagiers'door de achterdeur waren uitgestap
het nut van een achterdeur in een bus
werd hier vastgesteld door de andere bus
uit zijn benardte positie Icon worden getrok-
ken.
UIT HEERHUGOWAARD.
In tegenwoordigheid1 van B. en W. dezer
gemeente en het bestuur der afdeeling van
Het Witte Kruis werd door den heer J. B
Ackerman uit Alkmaar een demonstratie ge
geven van muggcnverdelding met de Radi-
caal insecten-doodende straal, meer bekend
reeds onder den naam „R.I.D.S." van de fa
Daan en Go te Santpoort.
Dit geschiedde in den varfcnsstal van den
heer heer Jb. Rootjes, waar de malariamug
tamelijk sterk aanwezig was. Voor ceze de
monstratie werd 50. gram vloeistof gebniikt,
kos'ende ongeveer 26 cent.
De muggen wendeii in een hoek der geslo-
ten ruimte op een stu'k wit doek opgevangen
waarna ze naar buiten werden gebraeht. Hier,
bleek, da-t sommige nog teeken van leven ga-
ven. Een vijftiental werd vervolgens o-p een
schoteltje gelegd en dit weer in den stai neer
gezet. Na een poos wachtens, bleken vrijwel
alle dood te zijn.
Bij den wethouder Wijnker zal nog een
proef worden genomen op zwarte vliegen.
Geboren Cornelis, z. van Pieter
Kainp en Trijntje Henselmans. Cornelis,
z. van Wilkm Blokdijk en Neeltje Hink.
Franciscus, z. van Michiel Groot en Maria
Elisabeth Westmeijer. Wiliem, z. van Jo
hannes Baars en Catharina Schotten. Geer
truida Agatha, d. van Nicolaas Kruijer en
Anna Petronella Molenaar. Johanna, d
van Gerirt Groot en Cornelia Hendirica Bar-
horst. Coenraad, z. van Petrus Johannes
Entius en Elisabeth Bos. Maria Wilhel
inina, d van Gerrit van der Stoop en Neeltje
Groot.
Overleden Cornelis Gootjes, 89 jaar,
echtgenoot van Neeltje Koedijk. Reijer, z.
van wijlen Klaas Groot en Antje Paarlberg,
23 jaar. Cornelis, z. van Pieter Kamp en
Trijntje Henselmans, 3 weken-. Hendrik
Siam, 68 jaar, echtgenoot van Jansje de
Groot. Twee leven loos a-angegeven kinde
ren van Johannes ten Hove en Dirkje Bult-
rnan.
OndertrotiwdWiliem Stoop en
Anna Maria van Bohomen. Meij-le Kuiper
en Geertje van der Linden van Sprankhui-
zen. Simon de Boorder en Grietje Kroon.
G e t r o u w d Klaas Witsen en Maria
Geertruida Swart. Johanna Veldman en
Cornelia Bakker. Wiliem Stoop en Anna
Maria van Bohemen.
WINKEL. (November).
Geboren: Jan Pieter, z. van Ulbe Bil
stra en Aafje Stam. Anna, d. van Jan Ja
cob Peetoom en Trijntje Kort Helena
Martina Marie, d. van Pieter Cornelis Tijsen
en Arendje Vlugter.
Overleden Cornelis Balder, 66 jaar,
echtgen. van Cornelia Duin. Pieter Lief-
hebber, 30 jaar Matthijs van Eesten, 77
jaar, echtgen. van Aaltje Heijmans.
O'BDAM. (November).
Geboren Henrietta Lucretia en Mag-
dalena Pieternella, drs. van Jacobus Cornelis
Kuijl en IJda IJsselsteijn. Nicolaas Pe,
trus, z. van Hendrikus Feld en Immetje Po
land. Afra Maria, d. van Cornelis Maik en
Maria Schipper. Antcnius, z. van Cornelis
Bakker en Anna Schoulcn. Clasina Thare-
sia. d van Cornelis Wiering en Anna Catha
rina Huiberfs. Johanna, z. van Laurentius
de Boer on Catharina Schut, Catharina, d1.
van Jan Hoedjes en Anna Rood. TTieodo-
rus, z. van Dirk van Schagen en Cecilia Co-
niin. - Wilhelmus Nicolaas, z. van Gerrit
Bijvoet en Vrouwtie Weel. Maria Regina,
cl. van Johannes Dekker en Cornelia Braak-
man. Cornelia Emmerentiana, d. van
Klaas Leek en Marijtie de Moel.
Overleden Johannes, z. van Jacobus
Rrandhoff en M-aarHe Brink. 5 maanden.
Theodorus, z. van Dirk van Schagen en Ceci
lia Conijn, 2 dagen.
UIT HEEMSKERK.
Getrouwd A. Kuijl en M. Bras.
B e v a 11 e n J. DocferHa-rremeiier, d.
C. ZonneveldBeentje:s, d. J. Zor'me-
vel-d—de Wild, d. Th. Sten-gs— de Wildt z.
Overleden C. C G. Corver, 36 jaar
E. W. Welp, 2 jaar.
UIT OLJDORP. (Nov.)
Geboren: Johannes Cornelis. zoon van
Albertus Tamis en-Evelina Cornelia Tuijn-
Sfan. Johannes, zoon van Cornelis Schut
en Elisabeth van der Veer.
Oevonden voorworpen; Een nieuwe pet, bij
H. Zeegers. Een hek van een wagen bij E.
de Groot. Een fietspon.p bij C. Schot.
UIT AKERSLOGT.
In het gezin van den heer M- aan de
Kerkbuurt is door Dr. Zeldenrust al-hier een
geval van roodvon-k geconstateerd.
Door een sleepboot is de steiger vain de
Alkmaar-Packet aan het schouw aangevaren
en wel zoodanig dat met het oog op de vei-
ligheid van het publiek de booten van de
Alkmaar-Packet thans aanleggen aan den
veesteiger.
UIT BROEK OP LANGENDIJK.
Bjj 't uitwijken voor een ander rijtuig ge-
raakte gister de autobus in het hek voor de
woning van den heer S. Kuitwaard, zoodat
daarvan een 30-tal latten als weggeveegd
werden. Inplaats van dat hek (een sta in den
weg) nu meteen maar op te ruimen ter vev-
breeding van den smallen weg is het al weer
hersteld, in afwachting van een erger pnge-
luk.
Op 20 dagen van de afgeloopen maand
werd neerslag in den meter gevonden tot een
bedrag van 20.5 m.M., terwijl de gemiddei le
regenval dier maand 59 m.M. Hdraagt. Ge-
durende de afgeloopen maand werd nu in
'tgeheel 627.7 m.M. afgetapt, terwijl de
jaarhoeveelheid 691 m.M. bedraagt.
Staten-Generaal
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Woensdag,
Vooritgegaan werd met de bchandeling van
hoofdstuk V A (Onderwijs) der Staatsbe-
grooting voor 1925.
De algemeene beschouwingen werden
voortgezet.
De heer Van Wijnbergen (R-K.) de
1 tijden in aanmerking nemende, m-eende reden
tot tevreden-heid te hebben. Deze minister
heeft ten vo-lle aanspraak op dank en waar-
deering voor zijn werk. Wanneer de minis er
had kunnen doen wat hij wilde dair had hij
nog oneindig veel meer den dank verdiend.
Ten onrechte is crit-iek geo-efend o-p 's minis
ter bezu-iuigingen. Misschien zijn nog meer
bezui-n-igingen mogelijk en daarom is hij er
voor, dat de L. O.-wet nog eens grondig
wordt herz-ien. Hoe dat moet geschfeden, laat
-hij liever in het midden. De grim en ten op-
zieh-te van de gemeen tubes uren dienen een-s
ernstig onderzocht' te worden en spr. jui-chte
de installing van een onderzoek daarvan zeer
toe. De openbare school wordt z. i. niet ach-
tergesteld; zij houdt altijd een voorsprong-
Dat haar aanzien d'alende is, is niet de
schuld van den minister. Voorstandrrs van
de openbare school zenden vaak hun k-inderen
naar bijzon-dere schoien.
De eeniheid voor de wet is eeni-germate ge-
daald en dat bespeurt men ook -eenige-rmate
bij het onderwijs. Het gevaar bestaat, d-at de
bezuinigingen worden dirnstbaar geniaakt
aan de ach'lerstelling van het bijzonder on
derwijs. Spr. wees b.v. op het bijzondei" be-
waarschool-onderwijs.
Ten aanzien van hot kweekschool-onder
wijs verschil't hij van meaning met den mi
nister. Hij vroeg den minister dit punt nog
eens te overwegen, want de wijze van toepas-
sing der wet-telijke bepalingen achtT hij niet
juist.
Nopens bet Nijverlieidsondcrwijs wees hij
op de houding der gemeentebestu renDe op-
vatting van den minister mogen zii ter harte
nemen. In het algemeen is het noodig eens
na te gaan, welke vrsehillen er zijn cnt-
staan over de toepass'ng van alle onderwijs-
wetten, opdat d-eze wciden weggen-omen.
Met enkeile kweekscliolen is het zoover ge-
komen, dat de directeur der school te Hille-
gom zich per open brief heeft gewend tot
den minister. Er moet een verandering kemen
De heer K e t e 1 a a r (V -D.) bespra-k art.
73. Hij citeerde ook het geval te Arn-heni,
waar van de 160 N.ndteekeningen er maar
12 waarde bleken te hebben. In Utrecht lief
men teekenen d-oor o-yders die jongens had-
denr terwijl het voor een meisjesschool was.
Met sliniksche streken trachtte men oprich-
t-ing van scholen mogelijk te maken. De mi
nister kan dit niet helpen, maar hij moet on
derzoek instellen. Het zijn slinksche streken,
kwade praktijken en sp-r. begreep niet, d-at de
rech-terzij-de riiet wi-1 meehelipen cm deze tegen
te gaan en door een commissie dit punt te
laten onderzoeken opdat er paal en perk aan
gesteld wordt.
Dat de bijzondere opleiding in het nauw
is gebraeht, spreekt deze afgevaa.digde aan
de hand der cijfers, die een dating van het
openbaar en een stijging van het bijzonder
o-pleidingsonderwijs doen zien, met nadruk
tegen. Spr. begreep niet, hoe men durft vol-
houden, dat het bijzonder onderwijs is ach-ter-
gesteld- Hij hoopte, dat de minister de juist-
heid van spr.'s cijfers zal erkennen. De hou
ding van den minisler tegenover de parallel-
k-lassen achtte hij on juist. In groote steden
zijn zij onvermijdelij-k en spr. ziet er ook
geen n-adeel in.
Is de voorlichting, die de ministerkrijgt
nopens de wenschelij-Mieid van opheffing der
opleidingsscho-len wel altijd juist? Spr. ver-
telde een geval van een wethouder, die over
een voorgenomen opheffing praatte met een
hoofdambtenaar. Deze zeide, dat de minis
ter wel stapelgek moest zij-n, als hij naast een
kwijnende bijzondere inrichting een rijiks-zuig-
pomp Jet bestaan.
Spr. kwam op tegen de bewering van mej.
Westermane dat de opheffing van het ambu-
lanrisme in het nadeel van de school is ge
weest. Hij begreep niet, hoe het plaatsen van
d©n besten onderwijzer voor een klas in het
nadeel van het onderwijs kon zijn.
De heer Rutgers (R.-R.) meende, dat
de Vrijbeidsbond een tweeslach'tige politick
ten aanzien van de onderwijs'bezui-nigingen
betracht.Als die Bond zijn zin had gekregen,
dan waren verschillende voorstel'en vei-wor-
pen-,
Dc heer Dresselhuits (V. B.). Ver-
anderd
De heer R u t g e r s (A.-R.)Men wi-1 al-
ijd wat anders maar het effect was dit men
verwierp wat de regeering wilde.
Voor het vraagstuk van cle sp-lits-ing der
scholen heeft spr. wel degebjk oog. De stich-
ting der scho-Ien in de groote gemeenten
heeft met dit vraagstuk niets te maken. Die
moet men er buiten laten en dan \eraadcrt de
kwesfic at zeer. Aan de paciffcaFe dient te
worden vastgehouden. De kij-k d-ien maj. Wes-
terman op de snlitsingen heeft, is niet over-
eenkemstig de Grond wet. Een arbitraire be-
slissing van Gedeputeerde Staten over de
wenschelijkheid van de stichting van niauwe
schc-len acht hij niet alleen in strijd met de
Grondwet, maar ook bet bes-te mid-del om
gauw een eind te maken aan de pacificatie.
Tegen art, 73 heeft spr. ook wel bs-zwaar.
Fei-telij-k is het een onmegel ij-kheid wat daar-
in gevraagd wordt, want men vivagt een
verklaring van een toekomstig fei-t en dat is
utterst moeilijk. In de geval-k-n die die heer
Van -Zadelhoff citeerde, was die afgevaardig-
de steeds partij gewgest en dus was hij daarin
niet objectief. Hjj bracht er ieis te veel po-litiek
in.
Daardoor wordf afb-reuk gedaan aan de
pceitie van Gedeputeerde Staten. Met eenige
gegevens lic-htte spr. tee, dat bijvoorbeeld het
geval te Oud-Beijerland niet juist is voorge-
steid en d-at in het geval te Gouda wel re
kening is gehoud-en met een ondc-rzoek.
De verklarin-g van art. 73 achtte spr. er
een' van twijfelachtige waarde. Spr. wensebte
er voor in de plaats te s-lell-en dat bij de ope
ning d-er school het vereischte aantal kinda-
ren aanwezig m-oet zij-n will men subsid-ie
kunnen krijgen. De verklaring wordt dan
vervangen door een toots bij de opening.
De heer Heukels (A.-R.) beplertte een
regeling voor het bijzonder bewaarschcol
on der wijs en verplichting voor de gemeenten
cm voor dit onderwijs te doen war zij voor
hot -openbaar brwaarschoolonderwijs doen.
Ten aanzien van het kweekschoolonderwijs
uit spr. eenige wensehen, o.a. wat betreft het
school eindexamen. Algemeen beschouwf men.
dat als zeer geslaagd.
De heer Rutgers Van Rozen-
b u r g (C.-H.) he-eft niet de scherpe kritieic
gehoord die in het Voorloop-ig Versiag is ge-
uit. Hij verded-igde het Nijverheidsond-erwijs,
waarvcor altijd nog vele mi-llio-enen word®
beschikbaar gesteld. Spr. bes-'reed den heer
Van Zadelhoff, dat de minister niet geslaagd
is als minister van Onderwijs. Wat art. 73
betreft,, achtte hij een waa-rborg gelsgen in
de 15 pGt. gara-ntie die gegeven moet wor
den. Het denkbeeld van mr. Rutgers achtte
hij ennoodig, omdat nog n-immer een school
geoponcl is mid te wejnig leerlingen.
De iieer Van R a v e s t e ij n (C.P.) be-
sprak de sa-larisscn der onderwijzers, die hij
^•er onvo-ldoende aciitte. Overigens betoogde
hij, dat de reehterzij-d-e n-i-et eer t-evreden zal
zijn voor de o-p-enbaie school geheel ten
grr-nde is gerich-t.
De heer Schokking (C.-H.)Zijt gti-
voor opleiding tot a-lle christelijke en maat-
schappelij-ke deugd-en?
De heer Van Ravesteijn Neen, na-
tuurlij'k niet. D-e c-penb-are school is al zoo
s-'echt, dat hij bes kan begrij-p-en, dat voor-
stan-ders daarvan hun kinderen naar bijzon
dere scho-Ien zenden. De minister is een uit-
nemende uitvoerder geweest van de pacifica
tie, -omdat hij ifiterig heeft gewerkt om de
open-bare school er onder te brengen. Spr.
wees ep de ben-'ir'ng van Albert Verwey, ter-
wij-1 er een veel belere was te vi-nden, i».l.
Andre Jol'les.
De M i n i s t e rDie zijn Nederlander-
schap heeft nrijscegeven.
De heer Va n R, a v e s t e ij n Het nationa-
listische karakter blijkt daaruit in de benoe-
ming van Verwey.
De heer Schokking (C. H.) verdedigde
de handhaving van de thcoiogische facuiteit
nan d*> openbare universiteiten tegenover den
heer Visscher, die eerst all-es wil afbrekeneer
hij g-a-t bnuwen een communistische cpvat-
ting, die spr. afwees.
De heer Dresselhuijs(V B) kwam
op tegen de beweringen van den heer Rut
gers, dat spr. niet voor bezuinigicig zou zijn.
Iflj gaf aan wat hij had gewild en waarora
hij tegen de wetsomwerpen is van minister
De Visser.
DeMinistervan Onder w ij s, dc
heer D e V i s s e r, beantwoordde eers-t eenige-
detailnuten. H'i wees af het verwijt, dat hij
partijdig zou zijn tegenover het op^pbaar on
derwijs. In 31 van de 33 gevallen van ophef
fing van openbare scholen had spr. het ad-
vies van den Raad van State gevolgd; in de
beide andere reva15® deden zich zeer bijzon
dere omstandigheden voor, die spr. nader u!t-
eenzette. Onjuist waren ook de opmerkingen
van den heer Ketelaar inzake dte normaal-
schoten, gelijk spr. met voorbeelden toelicbtte.
Spr. wees er op. dat in het Voorloopig
Versiag veel kriiiek is geoefend, waarvan hij
niets terugvindt bij deze discussie. Zoo bijv.
is de opheffing der universiteit te Utrecht he-
pled, in het V. V. van thans is er geen woord
over gesproken.
De kwestie van de handfeekeningen is ver-
i' "Tl voorf^c'^'rj Snr. hie'd wel de°c|i'k re
kening met de waarde der handteekenin-gen en
hij citeerde een kon. besluit, waarbij een aan-
vrage is vernietigd, omdat zij onvoldcende
ne^'eimd was.
De klacht iinzake het bewaarschoolonder-
wijs wees de minister even 'ens af. De grief
van het kweekschoolonderwrs is even eons on-
gegrond. Men vergeet maar steedls de finan-
cieel kwestie. Inzake de rechtskwestie meende
de minister vast te stern.
Op de toeoassing der L. O. wet zijn tal
van aanmerkingen gemaalct, maar men ver
geet alweer dat het hier een nieuw stelsel be-
teeft fn dat het aantal geschi'Ien steeds d'aalt.
Een finale herziening achtte spr. onge-
wenscht, tenzii alle oarb'ien het cen® werden
en er de politick buiten lieten.
Ten slotte verdedigde spr. het behoud der
theologifhe facuiteit aati de openbare univer
siteiten. Spr. had gaarne gehoord of d-e heer
Visscher het is geweesb die de Utrechtscfie
"niversiteit wilde opheffen
De heer Visscher (A. R.)Ik heb h-et
afdoelinn-eonrferzoek niet biigewoond.
De Minister vroeg den heer Visscher
zijn practische eonclu&ie eens te geven, opdat
snr. houvast kreeg aan zijn bedoeling.
Wat het Fran-scb betreft. zeide spr. dat lrij
nog steeds op hetzelfde standornt stond, maar
dat hem het gem's aan medewerking van- dc
zijde van het middelbaar on-derwhs zeer Is te-
"fengevallen. A's dat rtef veranderde, zou hij
"lenoodzaakt zijn het Franseh weer in dc 5e
en 6e klasse der lan-err- sot"®! in te voeren.
De vergadering werd verdiaagd tot heden t
uur. - - v
De finsncW'e r^rninic=I'e geliik minister
Colijn zich die dacht, zou te weinig beteeke-
nis hebben.
