AlKmaarsche Gourant
FEIJILLETON.
Vrjjdag 16 Jaimari
lngezonden stukken
No. 13. 1925.
Honderd Zeven en Tvlntlgste Jaargang.
(Buiten veraniwoordelijkheid van d-e Redac-
tie. De opnanie in deze rubriek bewijst geens-
zins dal de redactie er nude instemu)
DE BERGER SCHOOLKWESTIE
UND KEIN ENDE.
Dit artikel wi zijn een storm aanval tege®
on vers t and en misschien onopzettelijke mislea
ding.
Lang genoeg heeft het Bestuur der Berger
Bcihoolvereeniging gezwegen bij geheimzinnig
gefluister en openlijken aanval nu nk de
aanbesteding van het nieuwe schoolgebouw
•r geen reden is, langer te zwijgen over cijfers
en geldsommen, is het oogenblik gekomen,
waarop het Bestuub eens voor al wenscht af
te rekenen met alle dwaasheden en klein, on-
dergrondsch gewroet.
Dit artikel is een stormaanval en een uit-
daging: van de velen, die dag in dag uit on
ten onmanneliike wijze we, ken tegen de
school van de B. S., verwachten we na dezen
aanval en deze uitdaging een open en krach-
tig verweer, zonder halfheid, zonder lafheid,
zonder vrees voor welke gevolgen ook. En
zonder grofheid l
Wij wenschen de Berger schooikwestie op
3 wijzen te beschouwen:
a. principieel
b. plaatselijk
c. financieel.
Het principt.
leder onzer, ieder uwe, kent de ontwikkehng
van de Nederlandsche onderwijswetgeving.
Ieder weet, hoe de z.g.n. pacificatie heeft
gebraoht de gelijkstelling van openbaar en
bijzonder onderwijs. Gelijkstelling in zoover-
re, dat daarbij in ruil voor enkele waarborgen
en algemeene voorschriften aan de bizondere
scholen werd toegekend het recht op dezelfde
yergoeding door Staat en Gemeeate als aan
de openbare scholen.
Deze gelijk6telling is schijn.
Inderdaad beteekende de pacificatie een
zeer belangrijke achterstelling van het open
baar onderwijs bij het bizonder onderwijs.
Immers het bizonder onderwijs kreeg door
die pacificatie dezelfde financieele voordee-
len als het openbaar onderwijs, maar kon zich
ontwikkelen op 'n veel vrijere wijze dan't laat-
ste. 't Werd losgemaakt van den invloed der
gemeentebesturen en gemeemteraden, en ge-
plaatsit onder den invloed van de ouders der
sdhoolgaande kinderen of hun vertegenwoordi-
gers. Dat beteekende invloed van die ouders
bij 't benoemen der leerkrachten, bij't bepalen
van de richting van het onderwijs en van de
tendenzen, die het onderwijs zouden beheer-
schen. Dat beteekende alzoo: de grootere
belangslelling van die ouders voor hun school
en als gevolg daarvan de grootere offervaar-
digheid.
Het is dan ook niet te verwonderen, dat
aan vele der bizondere scholen werd gewerkt
met groote kracht: er werd gestreefd nair het
vormen van een groep leerkrachten, die wa-
ren van een wil, die werden belieerscht door
een bepaalde gedachte; er werd gestreefd
naar moderniseering van het onderwijs, er
ontbloeide een inniger contact tusschen ouders
en leerkrachten. bij ouderavonden en bezoeken,
bij tentoonstellingen en buitenschoolsche kin-
derbijeenkomsten in een woord: er ontstond
op verschillende van die bijzondere scholen
een geest van ienheid en po'izie, die zich op
de openbare scholen, waar in den regel de
financieele vraag bij de leiding der gemeente
besturen alles beheerschte, door hun speciale
organisatie moeilijker kon ontwikkelen.
De openbare school werd het kind' van de
rekehing. t
Niemand betreurt dat meer dian de voor-
stander van algemeen neutraal volksonder-
wijs.
Immers dkt was het beginsel der openbare
scholen: het geven van goed, neutraal onder
wijs aan de kinderen van het heele volk zon
der onderscheid van stand of godsdiienstige
richting der ouders.
Wat is er van dat oude ideaal overgeble-
ven
Er zijn overal in den lande opgebloeid; con-
fessioneele scholen scholen, waar het on
derwijs is doortrokken van 'n bepaalde kerke-
lijke dogmatiek scholen, die de voorstan-
ders van neutraal onderwijs onmogelijk kun-
nen wenschen voor him kinderen, zelfs, ail er-
kennen zij het recht van anddre ouders op
die bepaalde scholen. Die scholen kunnen in
het middelpunt van de belangstelling der
ouders staan een belancstelling, door in-
vloedrijke priesters en predikanten telkens op-
nieuw gewekt en kunnen van die bel&ng-
stelling de gunstige gevolgen ondervindener
kan op die scholen geld worden pevonden
voor duurder modem onderwijs, voor de bezol-
diging van extra leerrkachten bier en daar
voor schoolreizen en schoolfeesten, voor klas-
seversiering en tal van andere belaognjkc
dingen.
Daamaast staan de openbare scholen, de
stiefkinderen der gemeente.
Enkele groote plaatsen met overwegend
linksche genieemeraden trachten van de open-
bare scholen te maken, wat ze kunnen: ze
richten procfscholen op, schcppen kieine klas-
sen en Ixrtere voorwaarden Maar dit brengt
die gemcenten in de groolste inoeilijkheden.
Want elke verbetermg van de gemetntescho-
len brengt mee den plichtv opgclcgd door de
Onderwijswet van 1920, om dezelfde vdrbete-
ringen aan te brengen in iedere bijzondere
school van de gemeente. Eui eenvoudige re-
kensom bewijst de onmogelijkhcid om hier af-
doende te verbeteren
Totaal anders is de toestand op vele plaat
sen met een overwegend rechtschen gemeente-
raad. Waar de rechtsche leden in den regel
hun hart hebben verpand aan de scholen van
hun kleur en de bloei van die scholen. afhan-
kelijk is can de verzwakking der openbare
scholen is het werkelijk niet te verwoncl ren,
dat onder hun bestuur de openbare scholen
worden tot de bedelkinderen, die de kruimels
van de tafel opvangen.
Bloei der bizonaere verval der openbare
scholen: ziedaar het noodzakelijik gevolg van
de pacificatie. Is het wonder, dat velen der
voorstanders van neutraal volksonderwijs,
wars van alle dogmatiek. dit woord niet lan
ger vertalen door bevrediging?
Er is voor die voorstanders maar 66n weg-
open: zij inocten de nadeelen van de onder-
wijswet van 1920, de nadeelen van de pacifi
catie voor het neutrale volksonderwijs ornzet-
ien in voordeelen. En zij kunnen dat, door
het „openbaar" onderwijs als „bijzonder" on
derwijs te organiseeren Zij moeten loslaten
de bekrompen -meendng, dat alleen van het
neutrale gemeenteon&erw\\s heil en hulp is
te verwachten. Zij moeten leeren inzien, dat
op geen andere wijze de echte, oudc, neutrale
volkssehool is te redden dan door haar los te
koppelen van den jnvloed der gemeentebestu
ren en haar te brengen onder de leiding van
dife ouders en onderwijzers, die met ons van
meening zijn, dat aan onze kinderen behoort
te worden gegeven een onderwijs dat zich
vrijer kan ontwikke'en dan he gacneente-
onderwijs en dat zich laat lcidcn nifet door be-
perkte godsdienstige dogma's, noch door
standSvooroardeelen, maar door de elschen
van het praktische leven en de uitkomsten van
het modern psychologisch onderzoek.
HifTTTioo is aangegeven hot beginsel van de
neutrale bijzondere scholen, dat is ook het be
ginsel van de school der Berger schoolvereeni
ging.
Wanncer S D. A. P. en „Volksonderwijs"
deze pun ten in emstige overweging willen ne
men. zul'len zij zeer zeker tot het inzicht ko-
mcn, dat do door hen medc-or.derteekende cir-
culaire tegen de school der B. S. niet had be-
hooren te worden verspreid; door zich te kan
ten tfcrren de neutrale bizondere scholen, be-
strijden zij het eenige instibiut, dat op den
duur kan zorgen voor algemeen onderwijs in
meer modem en zin aan de kinderen van alien,
die de school onafhankelijik willen zien van
Verkjeliike en nolitieke dogma's, dus voor goed.
neutraal volksonderwijs.
De plaatselijke toestand.
Bergen heeft op het oogenblik een bloeiende
R K school een openbare school vopr 1. o.
■ti 6<in voor u. 1. o,, de 9-kbssige Ulo-sch'ool
d'er Berger Sohoolvereeniging en in prin-
cipe een christeliike school De laatsfe is er
nog niet, maar zal te eeniger tijd komen.
Wij, voorstanders van algemeen., goed, neu
traal volksoriderwijs zien die versnippering
hier, als overal, met leedwezen. Misschien
niet in de allereerste plaats om de grootere
kosten, die het meebrengt, maar omdat wij
met zorg zien toenemen het aantal confessio-
neele scholen, waar kinderen stelselmatig
worden gewrongen binnen zeer bepaalde
denksystemen en levensbeschouwingen. Wij
zien dat met zorg, omdat wij de school en het
onderwijs overal zien doortrekken van ten.
denzen, die ons psychologisch en paedago-
gisch verwerpelijk voorkomen. Dragers van
het oude humanistische ideaal willen wij een
Maar wij1 hebben, uitgaancfe juist van deze
arvariag, rekening houueude met wat in, tal
van an-cre geuuuiten is geheurd, niet de in-
nige verz-keidheid, dat dc openbare school,
w.cr onderwijskundig beginsel wij zonder
meer aanvaarden, ai meenen wij, dat ex nio-
demer methoden gevolgd beiiooren te worden^
dan inderdaad ue, gevai is, wij hebben met de
verzekerdheid, dat in deze gmeente bij1 het
zeer mogeiijiAe oprreden van een recntschen
geineenteraad' binnen afzienbaren tijd, de
openbare sciiool zal zijn „een voorweip van
anhoudenden zorg" van dezen raad. Wij
zijn op dat punt met gerust en wij wenschen,
voor die mogelijkheid tot werikelijkdeid wordt,
voor de kinaei-en der nio^clerikaic ouders een
school te bezitten die onafhankelijk is van den
invloed der gemeente aden in al huu wisse-
ling en incompetence. Dat wij daarbij mo,gen
rekenen op den loyalen steun van de katholie-
ke raadsleden spreekt vanzelf; zij zullen im-
iners niet het bewijs leveren voor de door hun
voormamien zoo vaak verworpen leuze: „de
pacificatie maar unsluitend, waar die onzc
partij, onze kerk kan verslerkcn en dienen"?
Wi'
van Robert Louis Stevenson, geautoriseerde
vertaling van J. C. L. B. Pet.
23)
„lk dacht, dait je overste Appin heette",
vroeg ik.
„Ja, maar Ardohiel is de kapitein vain de
dan", zei hij, wat voor mij de zaak niet dui-
delijker maakte.
„Kijk eens David, de man, die zijn 'heele
leven zoo groot was geweest, die van konin-
gen afstamd'e en hun naam' droeg, is nu ge-
dwomgen in een Fnansche stad, als een ge-
woon, arm burger te leven. Hij, die vierhon-
derd. zwaaTden tot zijn beschikking had, heb
ik met mijn eigen oogem boter zien koopen op
de marlct en/ ze in een koolblad naar huis
brengen. Dat is niet alleen pijnlijk, maar een
vernedering voor ons, zijn famil'ie en zijn
dan. E>an zijn er nog de jongens, de kinde
ren en de hoop van Appin, die moeten leeren
lezen en vechten in een vreemd land. Nu
moeten de pachters van Appin huur betalen
aan koning George, maar hun harten zijn
standvastig, zij: zijn irouw aan- hun heer en
met wat liefde, en wat pressie en misschien
sen enkel dreigemen't, schrapen de artme lee-
onderwijs geven, waar de verschillende levens-
kwesties niet worden verdoezeld noch eenzij-
dig geduldi, maar objectief worden bekeken of
worden uitgesteld tot onze kinderen zijn ge-
groeid tot zelf-denkende, zelf-bcpaiende we-
zens
Wij kunnen op die gronden geen warme be-
wonderaars zijn van confessioneel onderwijs
en meenen, dat krachtig stelling- nemen, te
gen het onderwijskundig ideaal van die scho
len dringend noodzakelijk is. Dat wij hiermee
het recht van andersdenkenden op scholen
naar hun gezindheid zouden aantasten, is uit
ihet bovenstaande niet af te leiden. Wij deelen
niet het standpunt der Katholieke gemo^nte-
raadsleden van Bergen, die na de veiligstel-
ling van hun eigen school op alle maniereu
hebben getracht, de school der B. S. tegen te
werken. Integendeel: wij huldigen het goed-
Katholieke spreekwoord: gelijke monniken
gelijke kappen. Wij erkennen net recht van
„geloovige" ouders op eigen scholen. Wij
plaatsen ons, evenals zij, op't standpunt der
pacificatie.
ij zullen daarbij eveuzeer mogen rekenen op
den steun van alle linksche gemec-iteraadsle-
dtn,, die als wij, willen go-rd, algemeen volks
onderwijs, los van kerk of secte en voor de
toekomst van de openbare school bij. rechtsch
bewind, evenals wij, bezcrgd zijn?
Onze bedoeling is, naast dt rechtsche scho
len ^en algemeene neutrale school in Bergen,
even vrij, beheerdi door de ouders der kinde
ren, als de cerste, even onafhankilijk van de
wisselende gemeen eraden, uitslultend bij zijn
organisatie belieerscht door onderwijskundlge
principen.
Wij wenschen die school voor 1. o. en voor
u.l.o.
Wij betrcuren het ten zcerste, dat de blik
van de linksche gmeenteraadsleden bij1 de
stichting der openbare u.,l.o.-school naast de
eenmaal bestaande u.l.o.-school der B. S. zoo
weiniig verziende en onbeneveld is geweest. Er
is daardoor een bermirenswaardige toestand
ontstaanAHleeni een samenvloeiing der beide
u.l.o.-scholen zoiu hier verandering en verbe-
tering kunmen brengen. Uit het bovenstaande
volgt voldoende, dat wij die samenvloeiing
alleen mogelijk en wensdheliik acliten door
de uitmonmng der openbare u.l.o.-school in die
der B. S.; eok de openbare u.l.o.-sidiool zal
moeten l'ijden op den duur onder dezelfde
zwarigheden als do openbare 1. s.
Bovendien mag nimmcr worden vergeten,
dat hier de ouds e rcchten zijn aan den leant
der B. S., mag nlmmcr worden voorbij gezien,
welke moreele pliehten die verceniging heeft
ten opzichte van het personeel der u.l.o.-afdee-
ling.
O.i. is hiier alleen; een geleidelijke, natuur-
lijke oplossing mogelijk door het uitsterven
van den der beide scholen, tenzij de niet-recht-
sche gemeenteraadsleden me, ons van mee
ning modi ten zijn, dat het nu nog tijd is, de
openbare ul o.-sdiool los te koppelen van den
in vloed der gemeente..
De financieele kant.
Wij! stellen ons niet op het standpunt, dat
de onderwijs,oirganisa.ie in ons land uitslul
tend afhankelijk moet worden gesteld van fi-
nandeele overwegingen. Wiji meenen nog al-
tijd, dat goed volksonderwijs de toekomst van
ons volk belieerscht en daarbij groote geld
sommen mogen worden gebruikt. die bij1 den
tegenwoordiigen koers der regeering worden
aangewend voor andere doeleinden dan ver-
hooging van vol'kskracht en volkswelvaart.
Maar wij zijn toch niai1 de geweldige geld-
verspillers de uitbuiters van de gemccntekas,
waarvoor wij in de giemeente Bergen door
verschil'.emde onnadenkende bestrijders wor
den uitgemaakt. Fabelachtige 9o;mimen wor
den genoemd: 20.000 per jaar, 23.0'DO
zelfs, zou de B. S. aan de gemeente kosten,
nu ze haar nieuwe school gaat bouWrni.
Eerzamie, griize burgers sohudden de be-
dachtzame hoofden bij het hooren van die fan-
;astische getallen in de hoofden van de goe-
gemeente zettcn die cijfers met vele nullen
zich vast .vlijtige propagandisten met
schrikaanjagende lijsten en manifesten doen
overal de ronidte en verzamelen handteekenin-
gen ;egen dergelijke encrmc aanvallen op de
nelastingbetalers, is er roering en deining al
lerwege.
Dit alles is als een storm 1 maareen
storm in een glas water.
Een ding is zeker: de nieuwe school van de
B. S. komt er. Er is geen enknle wcttige
weg om haar tegen te houden. Noch- ontroe-
ring, nioch protes actie kan hier meer baten,
Het is d'aarvoor te laat.
En een ander ding is even zekerdie gewel
dige geldsommen bestaan alleen in de ver-
hitte verbeelding van enkelen, die n6ch de
tcestanden kunnen overzien nddh de onderwijs-
wetten voldoende hebben bes;tudeerd.
Gebouw grond leerin'idldcien van de
heele 9-klassigen u l.o-school kosten de ge
meente minder dan 80.000 in totaal1.
Het geld, daarvoor door de gemeente ge-
leend, kost 5*/4 per jaar. Dat wordt een
jaarrente van minder dan1 4600.
Nil moet de gemeente betalen de huur van
het tegenwoordige schoolgebouw.
Na aftrek kost het nieuwe gebouw de ge
meente jaarlijks nngeveer 3000per jaar.
Bouwt de B. S. niet, dan zijn twee geval-
len mogelijk:
of de kinderen der B. S. worden oaderge-
bracht m de scholen van de gemeente, waar-
door in de 1. s. cen zoodanige opeenhooping
van kinderen ontstaat, dat van goed onder
wijs in kleinere klassen geen sprake kan zijn,
6f de gemeente moet zelf een misschien
eenigszins kleinere school bouwen, waar-
door 66k geld uit de gemeentekas moet wor
den gebruikt, de eerste jaren iets minder,
daarna, bij noodzakelijke uitbreiding, min-
stens zooveel als er nu voor de school der
B. S. wordt uitgegeven.
Waarschijnlijk weet men niet, dat de o-
lokalige school der B. S. z66 zal worden ge-
bouwd, dat omzetting in een lagere school
te alien Hide mogelijk is. F.r komt dddr die
bouw weinig of geen schoolruimte te veel in
Bergen; was dat liet geval, dan zou rfker de
Inspecteur van het 1. o. zijn goedkeurlng aan
de plannen hebben onthouden.
Alzoo: van de 23.000 der fantasie
blijft bit. eerlijke beschouwing niet meer ovei'
dan hoogsten® f 3000.per jaaT.
Daarvoot krijgt Bergen een school, waar
onderwijs kan worden gegeven in moderne
richting: een reden te meer voor vreemdelin-
gen om zich in deze streken te vestigen, wat
zeer zeker voor ,,Bcrgens Belang" een punt
van groot gewicht zal moeten zijn. Of is het
zonder grond, dat V. V. V.'s ipt Andere plaat
sen in hun propaganda-advertenties plaatsen
onder de voordeelen van hun streek: goed,
modern onderwijs?
Wonderlijk, dat de kortzichtigheid der be-
stuurders van S. D. A. P. en „Volksonder-
wijs" ook is overgeslagen naar de voorman-
iien van ,,B. B.", die z66 waakzaam_zijn^oor
de gouden eieren der uitheemsche kippen!
Maar onze becijfering kan worden voort-
„Kleinere klassen" wenscht de bevolking
van Bergen voor haar kinderen.
Wij, ijveraars voor klassen van 30, hooren
dien eisch met vreugde. al verwonddrt het ons
1zeer, dat pas nu die eisch met-kliem wordt
uitgesproken, nu, terwijl men ijvert tegen de
B. S. Wij hadden graag eerder dien eisch ge-
hoord bij de voorstanders van gemeente-
onderwij®.
Maardie eisch stelt de gemeente voor
geweldige co^sequenties.
Want elke extra leerkracht op die openbare
school sleept met zich een door de gemeente
te vergoeden leerkracht voor de katholieke
school, voor de op te richten, christelijke
school, voor de school1 der B. S.
Dock de laatstc on dat scheelt tvnminste
e6n leerkracht, \fordt ons toegevoegd.
Wij kennen een zuiniger weg. -
Maak de gemeenteschooi tot bizondere
school, door uw kinderen te zenden naar de
school der B. S.
Maak die groot, blodend en, krachtig.
Onder de ouders van die school zal zeer
zeker geld worden gevonden voor de beta-
ling van een extra leerkracht; ge6n offer van
de gemeente is daarvoor noodig noch van
de katholieke, rn&ch later aan de christelijke
school) zal door de gemeente een extra leer
kracht moeten worden betaald en toch hebt
ge uw ideaal bereikt: uw kinderen in kleinere
klassen.
Dit is de eenige weg, om inderdaad de ge-
meenfekqs niet te stellen voor onntogel'ik-
heden en tdch te komerl tpt betere anderwijs-
toestanden.
De gevolgen daarvan?
De grond van de oude openbare T. s. zal
kunnen worden verkocht en als winkelterrein
gebruikt: tevens is mogelijk die oplossing
van het verkeersvraagstuk op dien gevaarlijk-
sten van alle hoeken uit Bergen.
Voor die ouders, die principieel blijven
vasthouden, aan openbaar onderwijs kan het
prachtige, maar dure gebouw der openbare
u. 1. o. worden geschikt gemaakt.
Een eenvoudige berckening zal u leeren,
dat op deze wijze belangrijke besparingea
worden vyrkregen.
■moeten wij zoekeni naar de aan ons alien vefr-
borgen waarheid.
Het Bestuur der Rer&r SchtxA-
vereeniging.
Gemengd Nieuws.
rels' een, tweede piacht voor Ardsluel bij el-
kaar. Wei David, ik b:n de man, die het
overbrengt." En hij sloeg op den gordel, om
zijin mid,del, zood-at de guineas rinkelden.
Betalen zij twee pachten?" vroeg ik.
„Ja David, twee", zei hij, „ik verteldie; een
ander verhaal aan den kapitein, maar dit is
de waarheid. En het is wonderlijk, hoe weinig
pressie er noodig is. Maar dat is het werk,
van mijn bloedverwant en den vriendi van
mijn vader,. James van de da len, J ames Ste
wart, dat is Ardshiel's halfbroer. Hij; int het
geld en voert de administratie."
Dat; was de eerste maal, dat ik den naam
hoorde van dien James Stewart, die later zoo
beroemd werd, toen hiji opgehangen werd.
Maar ik dacht op dat oogenblik weinig aan
hem, mijn geest was vervuld door de edel-
moedigheid van deze arme tiooglanders.
Ik noem htet nobel", xiep ik. „iik ben een
Why. 'of weinig bcter, maar ik noem het
nobei."
„Ja", zei hij, „je bent een AJCTiy, miaar ja
bent een heer en dat doet het hem. Als je
hoorde tot dat vervloekte nas Campbell, zou
je tandeknarscn als je het hoorde. Als je cje
Roode Vo® was. En bij het noemen van dien
naam klemde hij zijn tanden op elkaar, en
hield op met spreken. Ik heb dikwijls een
grimmig gezicht gezien, maar nooit als dat
van Alan, toen hij de Roode Vos hadi ge-
Wij herhalen het: voor ons is niet de finan-
cieele kant hier de allerbelangrijkste.
Maar wij zijn er stellig van overtuigd, dat
de door ons gegeven, oplossing van de „Ber-
ger schooikwestie" de eenvoudigste, de ver-
.standigste en.voor de gemeente Bergen.
de goed'koopste is.
Dat niet iedere Bergenaar dit zou kunnen
inzien wij kunnen het niet, gel ooven. Maar
wij; zullen iedere zakelijke bestrijding met
vreugde begroeten. Wij meenen op ddze wijze
de gemeenschap het best te dienen men
overtuige ons met steekhoudende argumenten
van het tegendeel.
Met de wermte van onze overtuigmg ga-
ven wij dit betoog.
Niet al onze bestrijders hebben dezen open,
eerliiken aanval verdiend.
Maar wij hebben de gegronde hoop, dat
de atmosfeer er door gezuiverd zal; zijn en de
verwachting, dat een rondmannelijk woord
op een even ronde, mamnelijke wijze zaL wor
den beantwoord.
Ndch onwaardige schimp n6ch geheimzin
nig gefluister kan; hier helpen: gezamenlijk
noemd.
„En wie is de Roode Vos", vroeg ilk ver-
schrikt, maar nieuwsgierig.
„Wie hij is?" riep Alan. „Wel, dat zalfk
je zeggen. Toen de mannen van de clans
werden verslagen bijl Culloden, en dfe goedle
zaak onder ging, en de paarden reden over
het beste bloed van het Nooroen, moest
Ardshiel als een opgejaagd hert vluch'en
naar de bergen, hij en zijn vrouw en kinde
ren. Het was een heele toer v6or we hem had
den ingescheept en terwijl hij: nog in de heide
lag, raakten de Emgelsche sdiurken, die zijn
leven niet konden krijigen, aan zijn bezit. Ze
ontn-amen hem zijn "rechten, zij beroofden
hem van zijn land, zij rukten de wapens uit die
handen van zijn clangenooten, die ze dertig
eeuwen hadden gedragen, ja, en zdfs de
kleeren'van hun rug, zoodat het nu een mis-
daad is een geruite plaid te dragen, en icmandi
in de gevangenis wcrdt geworpen, als hij een
rok om zijn beenen heeft. Een ding konden ze
niet d'ooden, Dat was de liefde, die zij; hun
heer ocdroegen. Deze guineas zijn het bewijs
ervan. En nu komt er een man, een1 Camp
bell, de roode Colin van Glenure
„Noem je dien den Rooden Vos?" vroeg
ik.
,„Ja", riep Alan woest, „dat is de man. Hij
komt en krijgt papiercn van koning George,
en wordt zoogenaamd agent des konings in
DERDE NATIONAAL CONGRES VOOR
PLUIMVEEGEDIERTE- EN KONIJNEN-
TEELT.
De heer P, J. Wijk Pzn, sprak in de Practi-
sdie afdeeling overHet natuurlijk en kunst*
madg broeden.
Vervolgens hield de heer Wijk een inleiding
over Practische inrichting voor hoenderhou»
derij.
1 tiema was aan de oixlo feet prae-adviefe
van dr. H. 't Hoen over: Wederzijdsche be-
langen op het gebied der pluimgediertetceU
voor Nederland en Nederl. Indie.
Vervolgens is aan de beurt het prae-advies
van dr. B. J. C. te Hennepe-overOpleiding
van pluimgedierte-specialisten.
De heer W. Janssen hield hierna een inlei-
ding over: Bedrijfsboekhouding.
De laatste inleiding in de practische afdee
ling was van de hand van den heer H. L. A,
v. d. Horet, secretaris van den Raad van Be-
heer te Leiden, die als onderwerp heeft geko-
zen Is regknienteiariing van het tentooustel-
lingswezen in Nederland wenschelijk en web
ke kan de taak van den Raad van Behcet
daarbij zijn?
Tenslotte werdi d« yolgende mode yoprgfr
steld:
Het congres, gehoord de discussies, mede
in verband met de voorgenomen reorganisatie
van het proeffokstation te Beekbergen, spreekt
den wensch uit, dat hierbij de vooraanstaan-
de pluimgediertevereenigingen zullen worden
gehoord.
Deze motie werd met 5 stemmen blaacs
aangenomea.
EEN VRIJWILLIOE VERKEERS*
POL1TIE VOOR ZEELANQ.
Eigenaars van automobielen hebben voor
Zeeland een vereeniging opgericht, genaamd
Vrijwillige verkeersinspectie. Met medewer-
kng van de regeering zullen de leden door
het afstaan van hun auto's de rijksveldwacht
in de gelegenheid stellen, toezicht ts houdaft
op het verkeer op de wegen.
TUBERCULOSE-BESTRIJDING.
Onder voorzitterschap van den heer S.
Tijl is te Utrecht een algemeene vergade-
ring gehouden van de Vereeniging voor per
soneel in dienst der Nederl. spoorwegei tot
bestrijding van de tuberculose,
Uit het jaarverslag bleek dat het Iedental
is gestegen van 20.000 tot 24.000. Dit ver-
slag en het financieel verslag werden goed-
gekeurd.
De begrooting voor 1925 werd vastgesteld
tot een bedrag van, 7 64.900 aan ontvangsten
en uitgaven. Onder de ontvangsten is een
subsidie van f 26.500 van de Nederl. spoor*
wegen en f 10.000 van het rijk.
Als bestuursleden werden herkozei de hee-
ren van Aller, Eweg, van den Eyck en Boel-
houwerin de plaatis van den heer Balikesteia
werd gekozen de heer van Es.
Besloten werd, den zetel van, de vereeil-
ging te Utrecht te vestigen, in verband met
het nieuwe consultatiebureau.
Op eenige wijzigingen in de statutes! zal
de Koninklijke goedkeuring wordea gs»
vraagd.
Nadat de scheidende adminlstratrice, mej.
Leertouwer, door verschillende personen was
geh uldigd voor het'vele, dat zij voor de ver
eeniging heeft gedaan, werd de Ycrgaderiag
gesloten.
EEN SLACHTING.
De „Sum. Post" meldt dat twee der dadert
van een gruwelijken roofmoord te Tandjong
Pasir, waarbij een geheele familie letterlijk
aan stukken gesneden werd, thans gevat zija.
Deze Batakkers zijn in Tapianoeli door gewa-
pende politie gevat en opgezonden a aan
Tandjong Balei. Zij hebben hun schaadelijk®
misdaad bereids bekend. Naar een derdea
moordenaar wordt nog gezocht, zoowel i*
Tapianoeli als ter Ooetkust.
De geheble buit van de roofmoordenaars
heeft ongeveer 100 bedragen. Daarvoor
lieten twee vrouwen, waarvan 6en hoog
zwanger, een meisje van 16 jaren, eu eea
jongetje van acht jaar het leven.
HET CONFUCT IN HET
V1SSCHE RIJB EDR1JF
Omtrent de besprekingen tusschen dfe bestn-
rcn der reedersverceniging en, van de IJmui-
der federatie kan, naar de N. Rott. Ct. meeg
deelt, het volgende worden gemeld:
Het bestuur der reedersvereeniging heeft
voorstcllen op schrift gesteld, die inhouden,
dat op de bestaande voorwaarden wordt ge-
varen tot 1 Maart. Van 1 Maart af wordt eea
nieuw col'ectief contract afgesloten tot 31 De
cember De opvarenden zullen per drie maa«-
den 15 gratificatie ontvangen, als zij bij
dezelfde roederij blijven varen. De reederijea
zullen bevorderen dat de stoomtreilers zoo
veel mogelijk des avonds 7 uur zullen bin-
nenkomen. zoodat de opvarenden v66r dec
uacht hun woonplaats nog kunnen berciken.
Bit een reis van meer dan 10 dagen zullen de
de handen van Appin. Eerst bakt hij zoete
brood,jes, en is dikke vrienden met Sheamus,
dat is James van de dal en, de a gent van mijn
overste. Maar langzamerhand komil 'hij te
weten, wat ik je juist heb verteld, dat het ar
me volk van Appin de boeren en de landar-
beiders, zich binnenste buiten draaiden voor
ieen tweede pacht, die over zee werd gezonden
naar Ardshiel en zijn arme kinderen. Hoe
noemde jij ihet, toen ik het je vertelde?"
wIk noemde het nobel, Alan", zei ik.
„En jij, die weinig meer bent dan eefl ge-
wone Why", riep Alan. „Maar toen Colin
Roy het hoorde, raakte zijn zwarte Campbell-
bloed aan't koken. Hij zat tandeknarsend aan
tafel. Wat, zou een S:ewart een- stukje brood
krijgen en zou hij; het niet kunnen beletten?
O, Roode Vcs, als ik je ooit voor de loop van
een geweer krijig, is het met je gedaanAlan
zwecg om zijn toom mecster te worden. „Wel
Ddvid, wat doet hij Hij' zei! alle boerderijen
te huur, en denkt, in zijn zwarte zidIk krij'g
gemakkelijk andere pachters, die meer bieden
dan deze Stewarts en Maccolls en Macrcbs,
want dat zij,m alien natnen van mijn clan,
David, en dan, denkt hii, kan., Ardshiel zijn
hand, ophouden aan de Fransdhe wegen."
„Wel", zei ik, „eni wat gebeurde er?"
Alan legde zijn pijp neer, die hij, al lang
had iaten uitgaan en legde zijn hamdem op
de kuieen.
nJa", anlWoordde hij, „<iat raad je sooit".
Want diezelfde Stewarts en Maccolls ea
Macroibs, die twee maal pacht moesten beta
len, een aan koning George, omdat ze ge-
dwongeni werden, en een aan Ardshiel, om
dat ze van hem hielden, boden een hoogerea
prijs dian alle Campbells uit heel Schotland
en hij zodht hen ver tot de oevers va® de
Clyde en het kruis van Edinburgh ea bad
en smeekte hen om te komen en, een Stewart
te iaten verhongeren en een Campbell vet tS
mesten."
„Wd Alan", zei ik, „daf is em vreemde ge-
schiedenis, maar een mooae. En>, ik mag dan
een Why zijn, ik ben Mij, dat de man vertla-
gen werd."
„Hij verslagen?" fterhaalde Alaai,, „dan ke*
je de Campbells niet en den RoodeH Vos nog
minder. Hij verslagen Dat zal hij niet zijn,
v66r zijin bloed over den heuvel stroomt Maar
als de dag komt, David, dat ik vrijen tijd
kan vinden, om wat te gaan jagen' groeit er
geen heide genoeg in heel SCTotlandj, out
hern lie verbergen voor mijn wraak."
„Je schiet er al heel weinig mee op, dat je
je zoo driftig maakt", zei ik. „die woorden
doen den, man, dim je den Vos noemt gml
kwaad en jou geen1 goed."
„Goed gezegd, David", zei Alan, „waaT-
achtig ze doen hem geen kwaad en oatt) is
jammer genoeg."
(Wordt vecyolgd.
fifCZCt.
