fip
I
1
i
Abonnementen
op Tpdschriften,
zoewel Binnen- als Buitenlandsche
H?, is do olio, waarmeae etc oor.'ogsvioot j occr he. vnjc liaudeisverkeci' naar Frankrijk I op verbelering van list pactitcontract, 01
wotc.t ''fstocKt. i .en st: :ing. 'ft (lit op- U rue. i let handelsverkeer wist beter dan de waken tegen de overmacht van een eige
zcht al zeer fctperkt is, want als men morgeri
andere machir.s uitvindt om de oorlogs-scbe*
pen nic-e to n, dan is die stelling alweer
oadtnnijnd. Vie petroleum heeft, ovcrhcerscht
de were Id
Maar waarom meet nun de wereld over-
heerschen? Wat geeft dat overheersclien met
militaire macht? Cmdat men daardoor de
grondstoffen krijgt?
Mam* die krijgt men, als men ze koopt,
maar nict, omdat men het gebied verovert.
Men zegt dat men petroleum nocdig heeft,
om te overheersclien en dat men moot over-
heerschm, om petroleum te krijgen.
Maar zoo draait men in een cirkel rond.
Gelach.
Het middel om zich rijkdom te verschaffen
door gcweld van de legermacht, is wel het al-
lerduurste middel, dat men zic'i den ken lean,
cm niet te spreken van het c zichzeif onmen-
schelijke
Er is geen goedkooper, xardiger
middel, dan handelsverkeer n, vs 'J; geen
onwaardiger en duurder mV.2.1 :xi de
Staatsmacht crop Jos Je uren.
Norman zegt "over tie kostbaarheid van het
g weld: ..I fern net" l. do oude versiering van
d° Egyptische tcmpels. Men vindt daar afge
beeld Hv.e persohen, waarvan de een den an
fier aan een touw h :ef t. Ek etn is blijkbaa
tic mecster. de ander de slaaf. de een de vrije
de andcr de onvrije. Wis is de on vrije? Men
zegt: dc slaaf. Norman zegt: Neen, de mees-
t r. Hij meet t'ien slaaf voortdurend vasthou
(ten, antlers is h verlorcn. Hij doet verstan
dig da slavernij af te schaffen en te zeggen.
Alle burgers zijn vrij. Men zal dan gaarae de
produiten wederzijds uitruilen en er zal
twtemaal zooveel word: xi geprcduceerdd
bewakiogsdienst valt n 1. weg, kan dus ook
prcduccerenIx ide zijn dan vrijde produc
tie is hveemaal zoo groot, want het impro-
duetieve geweld is weggevallen
Uit dit beekl ziet men, dat dc kosten om
een onv illig volk er onder te houden, wegval
len, mdien tie Staat met z'n dwingende macht
wegblijft.
Door het sxellen van de belangengemeen-
'schap bevordert men elkanders welvaart.
Men zegt, dat een derde ocrlogsoorzaak is
de coneurraitie onder de volkeren
Hoeveel malen is er voor den grooten oor
leg niet gezegd, dat er tusschen Duitschland
cn Engeland een bofsing moest komen, cmdat
zij zicb ten doodc op cle wereldmarkt becon-
currcet'<kn.
Het is altveer Norman, die zegt, dat in de-
ze voorstel ;:ng het wcer de overschatting van
ce
cle gemcenschapsgedachtc is, die de oorlog
schept
Duitschland concurreerde met Engeland
maar dat is volkomen foutief, zegt hij
Duitschland was in dit cpziclit niet een ge-
licel V aarheid was, dat somige Duitschers
ccncuri eerden met sommige Engelschen,
maar fa! van andere Duitschers zijn de klan-
ten van sommige Engelschen en omgekeerd
of zij zijn elkanders bankiers en werken Sa
moa op tal van punten. 't .Was 'u klein stukje
handel, dat elkander den oorlog aandeed tot
schadc en verarming van alle leden aan beide
kanftn. Mischien heeft die oorlog ten gevolge
dat de concurrent oeruineerd wordt, maar hij
is dwaasheid, omdat men daardoor togelijkor
tiid zijn beste klanten ruincerd.
Wanneer men de Engelsche en Duitsche ex
port naging, dan ziet men, dat de grootste
xport die juist was naar dc Europeesch-
oratcu. die met elkander in ocriog zijn ge
weest en het was dan cok zoo, dat somnnge
Duitschers sommige Engelschen beconcur-
reerden en omgekeerd, maar het was ook
waar, dat sommige Duitschers andere Duit
schers en dat sommige Engelschen andere
Engelschen beconcurreerden.
Die oude voorstelling, die men elkander na
praat, dat de landen elkander beconcurreer
den cn dat daarom cle volkeren op elkander
los mocten trekken, is een denken in dc staats-
gvdachte en verkeerei. De Engelsche cn Duit
sche stolen waren ncodig voor de registratic
en dc administratie, maar het handelsverkeer
ging over dc grenzen heen. Elke handelsbrief
was een band van vnedzamc verhouding tus
schen de volkeren. Het denken in staten en het
cvrrschattcn van de staatsmacht bederft d
stemming en roept den waan van het militai-
lisme op. Men kan op het slag veld z'n mede-
mcnschen dcoden en verminken, maar men
i an niet, zooals in Engeland tijdens den-oor
log gaame werd verkondigd, den handel van
ddi vijand veroveren
Een vrcemde macht, die zegt: „Wij hebben
eltn slag daar en daar gewennen; krijg ik nu
uw handel krijgt dien handel niet.
De koopcr vraa.gt: „Mag ik uw prijs zien?"
En weaneer de offertc van het verslagen land
beta- cn goedkooper is, dan koopt hij daar.
De eigenlijke welvaartszaak trekt zich van
die confliden niets aan.
Vroeger, in tijden, toen cle bevolking alleen
teefde van landbouw en er geen handel, indu-
strie cn bankwezen was, kon men zeggen
.,A!s men van dat volk het land en het vee af-
neemr, heeft men den rijkdom in handen."
Maar in den tegenwoordigen tijd heeft
men, wanneer men' van een volk een Bank
verovert, metteen die Bank in den grond ge-
boord
Ook in het verdringen op de handels-
markt slaagt u'ltn niet door gcweld. De mo-
deme rijkdom is niet grijpbaar Men kan zijn
inedeproducent wel rui'neeren, maar gevoelt
het dan zelf ook. Ook de overwinnaar zinkt
made in het moeras, omdat hij ervaart, dat
zijn beste klanten arm zijn geworden.
De geallieerde overwinnaars ervaren tot
hun groote schadc de tegemvoordige armoede
van Duitschland, Rusland en Oostenrijk.
Toen bij den vorigen grooten oorlog
Frankrijk op het slagvela neerge'.egd was, en
Duitschland Frankrijk een enorme som Jiet be
talen, ervoer het cok, dat mode me rijkdom
niet gegrepen kan worden door de staats
macht.
Mti cle staatsmacht maakt men de bevol
king niet welvarend. Als men dit met de
staatsmacht aanpakt,verbrijzelt men het
mefeen.
In 1870, toen Duitschland aan Frankrijk de
bttaling van 5 mililard franc oplegde, werd
een deel van die oorlogsschatting in goud be-
faald en naar Duitschland verplaatst. De
staatsmacht had de voorraad goud opgeladen,
naar Duitschland pes'eept, rnaar de Dir'teche
vrije markt bracht het in enkele weken weer
rug.
e'emme militaire macht, wat ncodig was er
bracht in orde, wat de staatsmacht had
knovid
Thans opnieuw een offer aan de militaire
macht, maar nu door c.e geallicerdca opge-
legd aau Duitschland. He moreele laat ik
buiten beschouwing. Maar al jaren is geble-
kc-n, dat men eenvoudig met de macht van de
ba.ionet de zaken nict kan regeler Het eerste
wat noodig is, ist dat het land, dat zijn
achuictenaxen meet voidocn, weer tot welvaart
komt en moct producecren. Het land, dat men
klcin wil houuen, moet men vrij lateu en dit
weer tot macht laun komen, anders kan het
niet bctaien Die betaling kan maar voor een
uiterst kleixi deei in goua gescii ieden en moet
voor het ovcrgrooie deel geschicden in goede-
reii of in diensten-scheepsvervoer
Duitschland moet picduceeren en wanneer
het meer prcduceert, dan he. zelf - verbruikt,
moet het op dc grootst mogelijke schaal uit-
voeren, ooi te tutaten Maar nauwelijla gaat
het uitvoeren, of dc anderen spreken over
dumping en willvn daartegen tarieven. Ame
nka is daar groot in en Frankrijk ook. En nu
staat men voor het onoplosbare probleem,
dat de staatsmacht zegt: „Je moet betalen"
en tegclijkertijd apgt: „We la ten je goederen
met binnen."
Voorloopig is er volgens het plan-Dawes
een regcliug getroffen. Lr zijn eenige jaren
uitstel gegevea en verder heeft men bepaald,
welke som Duitschland moet storten bij het
Bureau van de Ontvangstcommissie, dat in
Duitschland zetelt.
Maar nu komt de hoofdzaak, zocdra i :\r
Frankrijk, Engeland en de Vereenigde St-xten
de import van Duitschland gaat, doet die die
landen concurrentie aan. Die landen- zullen
dit toch moeten ondergaan, wanneer zij wil
len, dat Duitschland iets betaalt.
De moraal, die hieruit getrokken moet
worden, is, dat ook voor ci-en overwinnaar, al
is cle staatsmacht nog zoo stcrk, ge enrijkdom
te veroveren valt. Inuien men den rijkdom van
het overwonnen land wil hebben, aan moet
men die met het vrije handelsverkeer met dat
land zien te verkrijgen en dit is inogelijk, als
ue staaUmacht zich op cen bescheiden plaats
in de organisatie plaatst Door de dwingentl
mrnier van het geweld, zal men dc wel
vaart van de volkeren treffen.
Vrede en welvaart hebben belang bij
vereeniging der volkeren. Vrijheid bevordert
den vrede. En samenwerking dex* volkeren is
alleen mogelijk, ais dc staatsmacht zich be
scheiden oganiseert en zich als bij het ge'.c -
wezen tot rechtsregelingcxx bepaalt, maar
overigens zijn handen thuis lioudt cn zijn
dwingende macht niet doet gelden.
De dwingende staatsmacht bevordert den
oorlog en alleen voor zoover een klein stukj
kapitalisme de staatsmacht dom gebniiken
kan op een verkeerde vv ijze, kan gezegel wor
oen, dat dit stukje kapitalisme den oorlog be
void art, maar voor de ctemocratie is hef mo
gelijk. dit terzijde te stel'.en In de individua
listische verhouding der volkeien is dc vrede
te krijgen. De volkeren moeten samenv/erken
in d. vrifheid van verkeer voor de nordoren
maar ook voo:r de nienschen.
yi'mncer in de verhouding der vo'keren de
vrijzmnige-individualistische verhouding over
heerscht, dan if: er vrede te krijgen, die in het
individualisme is te vinxfen.
Samenwerkng en solidaxiteit,' door beschei
den socalisatie en cen overgrocte mate aan
individualitcit, door het terugdringen van dc
Staatsmacht, moeten gesteid woren tegenovei
wangunst, nijd en vijandschap.
In dit kleine perspectief Hgt'alles voor de
praktijfc opgesloten.
Het lot van alle vo Ike cen, o-ok dat van ons
kleine land, dat buiten den onrlog is geb!"
ven, is hierbij niet alleen uit een' oogpunt
van eigenbelang. maar ook uit een oogpunt
v?'1 rreesiesleven befrokfcen
Hoe de verhouding order de volkeren is,
hangf ?f van ens alien.
De vraag van de praktijk is, behalve 'n les
van eigenbelang, ook ten les van plichisbe-
trachting. Bij vrede der volkeren geldt wel
vaart, maar ook mensche'ijkkeid. Onze krach-
ten daarvoor naar ons beste vermogen in te
snannen zoMan^ hef daa- is, is de plicht van
naastenliefde. (Applaus
De heer F e l d e r s verklaarde, dat hij des
morgens, ontevredeu over zichzeif was ver-
trokken, omdat hij zijn eigen meening niet
naar voren had gebracht. De rede van den
middag had hem milder gestemd. Hij had ge-
hoord, dat de Staat zich terug moet houden
om in te grijpen in het subtieie leven van den
mtnsch. Zou het leven niet mocier worden,
wanneer de Staat dit ook deed op het terrein
van de socalisatie? Het is een uiting van
naastenliefde onzer dagen, maar z. i. is de
mensch een brok egoi'sme 19C0 jaren is de
Christelijke leer gepredikt en toch zien wij,
dat de geheele wereld ons dwingt tot een
vcortdurenden strijd. De sociaiisatie, cHe be-
rust op de naastenliefde in onze dagen, vindt
bij spr. geen ingang. Hij ziet daarin een ui
ting van niveflecring, een terugdringen van al-
les, dat uiisteekt en een dienst van alien aan
de luicn c-n lakschen.
W anneer men dit vcor oogen stelt. dan ge
voelt men voor de self-help, dan grijpt men
naar het individualisme en wijst men den
geest van sociaiisatie, die wordt opgedrongen,
af. Spr. gelooft, dat men weer terug moet
naar den tijd van voor 35 jaar, toen het indi
vidualisme hc-ogtij vierde. Ook voor den
andbouw leeft er in de sociaiisatie weinig
goeds. Pro-ec'en met landbouwsocialisatie in
Australie mislulcten. De landbouw is juist
et vak. waarin werklusf en odeimemings-
;eest directe resultatcn afwerpen en spr zag
in -de arbeidsschuwhcid- van onze Maafschap-
pij de sociaiisatie als een nadeelige uiting.
Prof Van Embden verkla;-.:de, het op
de meeste punten met den heer Felders nict
eens te zijn. Reeds in zijn morgenlezing wees
spr er op, dat men met het woord socialisms
en sociaiisatie voorzichtig moet zijn. Wan
neer men zegt, voor den landbouw van de sc-
cialisaiie niet vee! goeds te verwaehfen, dan
ben ik het daarmee voor een groot dee' eens,
indicn men echter daarbii niet voorbijzict dat
de gemeenschap te zorgen heeft voor den land
bouw in den zin van on-derwijs, voorlichting
en verbeteringen van allerlei aard Want dit
is een socialisate, die ook den landbouw ten
goede komt.
Spr wees nog op het belang van het vrije
""reeni-urrs'evert aVrrede on ern ncodz^ke
lijke staatscontrole, op landbouwcursusseu,
om te
eigenaar
n was overtu'cd, drf in dien zin ook voor
i landbouw in sociaiisatie heil was te vin-
Overigens meencle ook hij, dat er cen kans
moet blijven voor het individualisme. De
heer Felders gaat te ver, als hij de sociaii
satie in zijn geheel een kwaad noemH
Toeix spr. zeide, dat de Staat moet oppas-
sen, niet met ruwe hand in te grijpen, in het
subtieie leven, had hij op't oog !t handels
verkeer tusschen de volkeren, waarbij, in-
dien de individuen worden vrijgelaten, de
goederen zich zonder verordeningen, zich
stipt verplaatsen naar den gewenschten con-
sx'ment. En spr. blijft waarschuwen tegen
het trekken van politieke grenzen ten nadeele
van dit subtieie verkeer. Maar men gaat te
ver, en generaliseert, als men de dwingende
macht van den wetgever over de geheele lijn
wil terugdringen.
Men klaagt in onzen tijd, dat de arbeids-
wetgeving te ruw ingrijpt. Toen men in 1840
in Engeland in het Parlement over de mis-
standen in de arbeidstoestanden klaagde,
toen werd dit door de Conservatieven bestre-
den, die zeiden, dat zij, die dit niet beviel,
een ander vak konden kiezen. De nxeerderheid
besloot echter tot het instellen van een en-
quetc en het uitgebrachte rapport bracht aan
het licht, dat in de mijnen kinderen van 5 en
6 jaar onder den grond uren achter elkan
der wagentjes moesien c'uwen en deuren
open houden; dat die kirn-,_-c(x daar werden
verwaarloosd en geexplo/teerd en dat vrou-
wen in lage irJinoangen op handen en voe-
ten kropen, half naakt, bespannen als slaven
en dieren. De meest gruwelijke bizonderhe-
den zijn daar voor den dag gekomen, omdat
daar het menschelijk egolsmc «zoo tegen z'n
medemensch kon optreden, omdat er niet was
een beschermende macht.
Nu is dir voorbeeld overdreven voor den
tegenwoordigen tijd, omdat men zich zelfs,
als de Staat niexs mcer deed, een dergelijk
misbruik in onzen tijd niet meer kan voor-
stellen.
Maar op het gebied van de woningvoor-
ziening zou er nog een groot misbruik voor
den dag komen. Wat is er van de woning-
vooi'ziening terccht gekomen, toen er niet
was de dwingende macht van den Staat?
Men zie slcchts naar de sloppen en krotten
in de steden, wat er op dit gebied heerscht,
als het zuiver cigent .lang spreekt 20 jaar
geleden woonde half Nederland nog in een
l-kamerwoning. Er zijn gemtenteu geweest,
waar het tot dicht bij dc 90 pCt. van de be
volking klom en daar is noodig geweest de
beschermende hand van den Staat met z'n
dwingende macht.
Maar men had daar niet te doen met de
subtieie handelsverhouding, maar met de
overmacht van den sterkere, waardoor de
zwakkere geknot werd.
Wat daar te weeg gebracht was, was noo
dig, om ieder de gelegenheid te geven, de
plaats te veroveren, die hem toekomt.
De overheid moet ook optreden in ondei'-
wijszorg, niet om nivelleering naar beneden,
maar om een gelijkmaking van de menschen
naar boven, om een ieder de kans te* geven,
een volledig mensch, cen vrije persoonlijk-
heid te worden.
Men kan dus de sociaiisatie niet in haar
geheel verwerpen. Ten opzichte van arbeids-
wetgeving, woningvoorziening, het tegen
gaan van kapitaal-concentratie, is er nog een
belangrijke taak voor den Staat en spr. staat
clan ook een eind van den heer Felders af.
De heer Felders was allerminst een
bewonderaar van de genoemde Engelsche
mijntoestanden. WanneeS" dergelijke exploi
tanten nog leefden, dan zou men er wel eens
op willen schieten.
1 och zag spr. in de sociaiisatie een soort
eigenbelang. Wat de Staat inzake den wo-
ningbouw deed, geschiedde, toen het particu-
lier kapitaal in gebreke bleef, maar kan niet
uit een oogpunt van sociaiisatie worden be-
keken. Dit zou pas het gcval zijn als voor
iedereen, ook voor den allerarmste, een be-
hoorlijke, geriefelijke woning beschikbaar
werd gesteid. Zoolang de Staat rekening
houdt met inkomsten en uitgaven, is de so
ciaiisatie daar ook een soort van incfividua-
lisme. Wanneer de arbeidersvereenigingen
bij collectief contract bepalen, dat allereerst
hun menschen in dienst moeten worden ge-
nomen tegen een gesteid loon, dan is dat
geen sociaiisatie, maar is dat een uiting van
egoi'sme. Er wordt niet gevraagd, of de on-
dernemer het kan betalen. De grootere be-
drijven kunnen door hun inrichting beter ren-
dabel maken en kunnen dus beter aan de ar-
beidsvoorwaarden voldoen. Maar de kleine
man zakt erbij in elkaar. En menschen, die
geregela zorgen, zien wij daardoor onder
gaan. Als sociaiisatie was menschenliefde,
cian zou spr. Prof. Van Embden gelijk geven.
Maar nu ziet hij daaiin het atnemen van
den een en het geven aan den anderen kant.
Prof. Van Embden stemde toe, dat het
collectief contract en de actie van de vakbe-
weging een daad is van eigenbelang, maar
dit geidt in mindere mate van de sociaiisatie
door de wetgeving. Wanneer niet meer lo-o-
nend kan worden gewerkt, dan zal bovendien
de vakvereeniging moeten meewerken tot het
stellen van een lager tarief, gelijk in cten loop
van de laatste jaren is gebeurd.
De vakvereenigingsbestuurders van eenige
oniwikkeiing houden ook rekening met tie
werkeloosheid en met hetgeen opde markt
kan wor dien gegeven. Dit'is voor hen ook een
zaak van eigenbelang.
in de zaak van de woningvoorziening
staat spr. niet ver van den heer Felders. Ook
hij is van meening, dat die voorzieni-ng pas
cen behoorlijke graacl bereikt heeft, wanneer
die commercieel siuitend wordt gemaakt, In
de oorlogsjaren en vlak daarna was dit on-
mogeiijk maar het moet meer entneer worden
bereikt in het belang van de democratic en
de arbeiders zelf.
In zooverre zou spr. niet verder willen
gaan met de gemeenschapszorg, maar aan
den anderen kant is er een groot stuk sociali-
seering in die regeling besloten en blijft de
sociaiisatie van betrekkelijke waarde.
Overigens meende spr., dat in zijn lezi-ng
wel tot uiting is gekomen, dat het individu
noodig heeft individueele vrijheid om zijn
ontwikkelingskans te kunnen bereiken.
De V o o r z i t t e r bracht hierna Prof.
Van Embden dank voor hetgeen hij had ge-
boden. Spr. was van meening, dat wel geblc-
ken was, dat men niet precics altijd op het
eigen terrein bchoefde te blijven, maar ook
ontierwerpen van algemeenen aard kon Tafen
behandelen.
Prof. Van Embdera had zeker vandaag vele
nienwe gezichtspunten geopend en spr. was
overtuigd, dat er onderling nog veel over
het gesprckene van gedachten zal worden
gewisseld. Men kon terugzien op een welbe-
steden dag en spr. hoopte, dat men, wanneer
men nog eens voor het behandelen van een
onderwerp een beroep op Prof. Van Embden
zou doen, dit beroep niet vergeefsch zou zijn.
(Applaus.)
ProTinciaal Nieuws
UIT HEILOO.
Gemeenteraad.
Devoorzitter heettc bij deri aanvang
van de gisteravond g-ehou-den voltallige
raadsvergadering (die door verschillende be-
langstellenden werd bijgewoond, zooda-t de
ruimte veel te klein bleek) de leden welkom in
deze eerste vergadering van dit jaar, onder
aanbieding van zijn beste wenschen voor hen
en hum gezin envoor den bloei van Heiloo. Het
afgeloopen jaar is niet onbelangrijk geweest
voor de gemeente, zoo ging spr. voort, ver
schillende belangrijke besluiten werden ge-
nomen, o.a. ten opzichte van de inrichting
van U. L. O. en aanieg van gas. De wegen
verkeeren in goeden staat van onderhoud en
beharding, de Hondsbosschelaan en andere
werden verhard. Spr. bracht dank aan de
stille kracht, den gemeentesecretaris, den
heer Bruul,(die veel deed in't belang van de
heele gemeente.
Dc bloei van het dorp neemt toe, land- en
iuinbouw, de groote bronnen van besiaan
nemen in welvaart toe.
In 1924 zijH: 69 huizen gebouwd, 11 >aren
op 1 januari 1.1. nog in aanlcuy. en zes
bouwaanvragen- zijn nog in c'eiihg. De
gemeente heeft 3857 inwoncrs gea 3b36 op
1 Jan. 1923.
Dank zij de medewerking van den raad is
ook voor verfraaiing gezorgd, er zijn plm
500 boomen geplant. Voor 1925 hoopte spr
op blijven-dcn bloei van de gemeente en we-
der op eendrachtige samenwerking van den
Raad.
De notulen van dc vorige vergadering wa
ren nog niet ingekomen.
Van Ged. Staten waren vefschillende goed-
kcuringsbesluiten ingekomen.
Punt 2 der agenda was: Aanvulling der
verordening tot verhaal van pensioenbijdra-
N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v.h. HER^S. COSTER ZOON,
Voordam C 9, - Alkmaar,
Is HET ADRES voor
Devoorzitter zei, dat de verordening
opnieuw moest worden vastgesteld. Gedep.
Staten stelden een paar aanvuilinge'n voor.
Goedgekeurd.
Punt 3. Eervol ontslag en benoeming con
cierge van het raadhuis.
De voorzit t e r herinnei'de er aan, dat
bij benoeming van den tegenwoordigen veld
wachter de wenschelijkheid was uitgesproken
om diens vrouw tot concierge te benoemen.
De vorige, mej. Vos, had echter nog geen
ontslag gevraagd. Door allerlei omstandig-
heden was eerst thans beslissing op haar ge-
neeskundig onderzoek gekomen.
Met algemeen-e stemmen werd nu aan mej.
Vos eervol o-nisiag verleend. Eveneens met
algcm-cene stemmen werd mej. Geertsma be-
n-oemd met ingang van 29 Dec. 1924.
Punt 4. Verzoek van den heer F. W. Buy-
ze om eervol ontslag als lid der commissie
tot wtring van schoolverzuim. De v o o r-
z i t t e r deelde mede, dat de heer Buyze,
eervol onlslagen onderwijzer, ambshalve lid
was van de commissie tot wering van school-
verbuim.
Het uit deze functie gevraagde ontslag
werd hierop verleend op de meest eervol Te
wijze.
Punt 5. Verzoek van het R. K. Jongens-
patronaat „S-t. Lodewijk" om een bijdrage in
de kosten van voortgezet onderwijs.
Dcv oorzitter herinnerde aan de be-
sprekirgen in de vorige vergadering, toen
een der leden had gevraagd naar het aantal
te onderwijzen vakken. Op het door B. en
W. ingestelde onderzoek deelde het patronaat
mede, dat in het geheel 75 uren les wordt
gegeven, Ned. taal en lezen en rekenen, zoo-
danig, dat de leerlingen- later nut hebben
van dat onderwijs. De autoriteiten berichtten,
dat zij- geen bezwaar hadden tegen de sub-
sidie, al betrof het ook niet bepaald herha-
lingsonderwijs.
B. en W. handhaafden daarom hun inder-
tijd gedaan voorstel tot het geven van 150
subsidie.
De heer Van 't Veer kon zich er niet
mee vereenigen. Nu het niet goed kan als
herhalingsonderwijs, wordt door 'n achter-
deurtje subsidie binnen gehaald. Men noemt
het nu maar voortgezet onderwijs.
De heer Van- de Vail dankte voor het
ingestelde onderzoek. Spr. meende, dat het
schoolbestuur subsidie had gevraagd voor
vervolgonderwijs. Hij had den indruk, dat
het patronaat hetzelfcfe is als in de moderne
vakbeweging de commissie voor arbeiders-
ontwikkeling. Dit gaf spr. een ander idee
over de subsidie-aanvrage van 150- De
pati onaatskas zou zelf ook 150 voor het
onderwijs bijdragen. Nu moeten ook de jon-
gelui nog betalen, n.l. 15 cent per week.
Waar er 39 jongelui van het onderwijs zul
len profiteeren, zou dus totaal J 390 daar
voor worden opgebraeht en het patronaat
een cadeau on-tvangen van 90. Subsidie uit
eigen kas van het patronaat is dus niet an
ders dan een schoon gebaar.
De heer S e n g e r s zei, dat de jongens
van het patronaat slechts gedtirende het vol-
gen van het onderwijs 15 cent betalen, an
ders 10 cent.
De heer V r ij b u r g was n-iet van gedach
ten veranderd sinds de vorige vergadering
en zou dus ook nu tegenstemmen.
De heer O p d a m had den heer van de
Vail altijd leeren kennen als voorstander van
het kind en het onderwijs en nu het hier het
oudere kind betreft, begreep spr. den tegen-
stand niet. Het onderwijs kost in het aige-
meen veel, maar spr. zou er zeer zeker toe
medewerken dat zooveel mogelijk onderwijs
wordt gegeven.
De heer Va n de V a 11 zei, dat de heer
Opdanx weer zijn gewone tactiek volgt, n.l.
met zoetheid komen aan het adres van an-
dersdenkenden als het beginselen van eigen
parochie betreft. V/aar de heer Opdam van
het socialistische or-derwijsprogram 'echter
niet wil weten, heeft het geen zin dit hier
uiteen te zetten.
De heer O p d a m hield vol, dat het hier
beoogde onderwijs wel texdege noodig is eji
herinnerde aan de betreurde afschaffing van
het 7e leerjaar.
Het verzoek om subsidie werd hierop met
5 stemmen tegen aangenomen. Voor waren
wethouder Maas Geesteranus en de Katho-
lieken.
Punt 6. Voorstel inzake werkverruiming.
B. en W. stelden voor hiervoor- dezelfde
commissie als verleden jaar te benoemen en
haar een crediet toe te staan van 1500. Het
loon zal zijn 40 cent per uur. Hoofden van
gezinnen zullen in de eerste plaats te werk
worden gesteid. Allereerst zullen paden en
wegen in het bosch worden herzien en ver-
beterd. Plan-nen zijn reeds klaar.
Het voorstel werd z. h. s. goedgekeurd.
Punt 7. Verzoek van de voetbalvereeniging
V. V. H. tot gebruik van een schoollokaal.
B. en W. hadden geen bezwaar tegen in-
williging en ook het hoofd der school was er
niet tegen. Derhalve stelden B. en W. voor
het verzoek toe te staan. Het tokaal zal dan
eens per week op Vrijdagavond gebnxikt wor
den voor training. In- de meeste gevallen zal
de overdekte speelplaats worden gebruikf.
Goedgekeurd zonder heofdelijke stemming.
Punt 8. Verzoek van den heer Th.
Geertsma inzake verhaal van pensioenbij-
dragen.
Adressant wees er op, dat zijn sa-larls
f 1200 bedraagt met vrije woning en dat bij
sollicitatie geen sprake was van pensioen-
stortJrg. Hij verzocht nu, als die storting zou
blijven gevorderd, om zijn salaris zoodanig
te verhoogen, dat hij toch het eenmaal vast-
gestelde salaris behouden blijft.
Devoorzitter vond de motiveering
van het adres niet juist en zette dit nader uit
een. Echter stelden B. en \V. voor het salaris
met f 100 te verhoogen en de pensicenbijdra-
ge te handhaven.
De heer S e-n-gers meende dat Geertsma
te kort is gedaan. Als er bij de benoeming
niet gesproken is van pensioenstorting, moest
men die ook niet vorderen. Spr stelde voor
he^ salaris met 150 te verhoogen
De heer V a n d e Vail stond op het
standpunt, dat pensioen is uitgesteld loon,
dus moet men er eigenlijk niet voor betalen.
In den tijd, dat de oproeping van solli-itan-
ten voor veld wachter werd gedaan, werd in
slechts weinig gemeenten pensioenpremie ge
vraagd. In Heiloo werd dergelijke bijdrage
wel gevorderd, maar teruggegeven en spr.
vond het onjuist van- B. en W. om te zeggen
dat Geertsma had moeten vragen of de pen
sioenstorting werd gevraagd. 'Het is zeer
verklaarbaar, dat de man dacht 1200 sa
laris te hebben. Dat is voor een goed ambte-
naar zeer zeker niet te veel. Spr. noemdc
eenige plaatsen met hoogere veldwachterssa-
larissen, enkele met, andere zondere pensi-
oenaftrek aangekondigd in de oproeping.
Spr. geloofde dat ten opzichte van Geertsma
onwillens een onbillijkheid is begaan en stond
aan de zijde van den heer Sengers bij diens
voorstel om 150 verhooging toe te staan.
De heer Opdam vroeg of, gezien het
voorstel van B. en W., de oproep juist is ge
weest of n-iet.
De heer V a h 1 meende dat de opi'oeping
wel juist was, omdat bepaald was, dat de ge
meente in 1923 voor het laalst d-e storting zou
terug betalen. We wisten toen niet hoe het
verckr zou gaan cn daarom kon er niets
daarc-mtrent in de oproeping gezri worden.
De heer Mulder sloot zich aan bij het
voorstel-Sengers.
De heer V r ij b u r g meende dat pensioen
n-iet precies is uitgesteld loon.
Dat is niet vrijz.-dem., zei de heer Van
d e V a 11.
De heer V r ij b u r g vond dat niet erg,
men mag toch wel een eigen meening heb
ben over -een of andcr.
Nagaande den oproep van sollicitanten, zei
spr., dat Geertsma moeilij-k kon weten, dat
pensioenstorting moest plaats hebben. Het
salaris achtte spr. n-ief tc hoog en hij was
voor het voorstel-Sengers.
De voorzifter verheugde zich over de
stemming onder de raadsleden. Spr. had des-
tijeis 1200 reeds !aag gevonden en was nonr
van die meening. Dat de leden lu noc ver
der wijden gaan dan B. en W., deed hem ge-
noegen. Spr. wilde nu in h-et midden laten of
de oproep juist was of niet.
Het voorstel-Sengers om 150 verhooging
te geven, werd hierop met aigemeei:e stemmen
aangenomen. De verhooging zal ingaan op
15 Jan. 1924.
Punt 9. Vcorloopige vaststdling der reke
ning over 1923.
Dc in de vorige vergadering daartoe aan-
gewezen commissie had de rekeninn met alle
bijlagen nagezien en deelde mede a-l'les in
crde te hebben bevonden. Zij stelde voor haar
goed te keuren, zooals door'B. en W. voorjre-
steld. 6
Aldus besloten.
Punt 10. Behantieling begrooting 1925
Devoorzitter deAde mede, dat de be-
groo ing eerst thans gereed was tengevolge
van de laat ingekomen rekeningen van de bii-
zondere scholen.
Tot het houden van algemeene beschou-
wingen gaf spr. gelegenheid.
De heer V a n d e V a 11 zegde den raads
leden dank voor de medewerking om de
raadsvergaderingen voorkepig voor een jaar
des avonds te houden.
Bij de r.ieuwe wijzr van behandding der
gemeentebegrooting zijn algemeene beschoo-
wingen gehouden, zed spr. verder. Een der
leden zei daarbij niet te kunnen sympatM-
seeren met de wijze, waarop de heer Gxelis
gekozen als vertegenwoordiger der R.-K. ar
beiders, uit den Raad was weggewertct. Waar
die arbeiders nu ,geen vertegenwoordiger
dezen Raad hebben en zij spr. zeker met als
zoodanig rkestitn, hoewd hij hun atn^d
i.ou.
