Wees never verstancfig dan spijtig; waar-
wn niet heden een flacon Foster's Maagpil-
len gekocht? Dit geneesmiddel wekt de lever
op, regelt de vloeiing der gal, draagt zorg
voor goede spijsvertering en houdt inge-
wanden werkzaam. Dit beduidt reiner bloed,
betere zenuwen en een helderder hoofd. Prijs
per flacon van vijftig versuikerde pillen
0.65; in apotheken en drogistzaken.
b. deze uitgaaf te regelen bij suppletoire
begrooting.
WEIGERING EENER BOUWVEK-
GUNNING.
B. en W. stellen den Raad voor het vol*
gende besluit te nemen:
De Raad der Gemeente Alkmaar,
Overwegende, dat H. Balder, aanncmer,
.wonende aan de Nieuwpoortslaan, nr. 70, te
Alkmaar, bij brief van 12 Februari 1925 in
beroep is gekomen tegen de beschikking van
Burgemeester en Wethoudcrs van 16 Januari
1925, waarbij afwijzend werd beschikt op het
verzoek van H. Balder en J. Z. Bierman van
5 November 1924 om vergunning tot het
bouwen van twee pakhuizen op een open ter-
rein aan den notweg, gelegen ten Westen van
de Nieuwpoortslaan, kadastraal bekend ge
meente Alkmaar, Sectie E, Nr. 1925, volgens
de daarbij overgelegdt plannen;
dat het beroep tijdig is ingcsteld
dat de afwiizende beschikking berustte op
art. 28, le lid, der Bouw- en Woningveror-
dening, verbiedende anders dan aan openba-
re straten te bomven;
dat appellant blijkens zijn beroepsschrift
erkent, dat de notweg geen openbare weg is;
Gelet op art. 5 der Woningwet en op de
artt. 14 en 28 der Bouw- en Woningverorde
ring;
Wijst het beroep af en
Bevestigt de beschikking van Burgemees
ter en Wethouders van 16 Januari 1925.
GAS EN ELECTRICITE1T AAN DEN
OMVAL.
In bijlagc No. 17 schrijven B. en W.:
Onder dagteckeniing van 24 November 1.1.
hebben de heeren C. Jonker en J. Dobber,
respectievelijk Voorzitter en Secretaris van een
commissie van bewoners van perceelen aan
den Omval, zich tot Uwc Vergadering ge-
wend met het verzoek:
1. lantaams te doen plaatsen aan den Om
val;
2. aldaar electrische verliditing te doen
aanbrengen en derhalvc ook naar dat ge
deelte der gemeente een eledrischen kabel te
doen leggen.
Op een tweetal bij het adres overgelegde
fijstcn met handteekeningen betuigen de be
woners van den Omval hunne instemming
met dat adres, dat in de Raadsvergadering
van 27 November 1.1. in onze handen om be-
richt en raad is gesteld.
Bij eene met adressanten in verband hier-
mede door den wethouder der bedrijven ge-
houden bespreking bleek, dat de aan den Om
val ten dienste van den overhaal opgestelde
gasmotor, meermalen storend wc-rkle op de
gasvoorziening aan den Omval. Met het oog
hierop is aan het Bestuur der Vcrecniging die
den overhaal exploiteert verzocht den motor
niet meer in de lichturen te laten draaien
Aan dat verzoek is voldaan. Teneiiide echtcr
den nadeeligen invloed van den motor op de
drukking in het buizennet aan den Omval
geheel op te heffen, zelfs al zou de overhaal
gedurenae de lichturen in werking zijn, zullen
thans nog eenige noodzakelijk geblcken ver-
beteringen worden aangebracht Afgeschei-
den hiervan valt echter de bchoefte aan een
betere straatverlichting aldaar niet te ontken-
nen. Het is, in verband daarmede, ons voor-
nemen dc plaatsing te bevorderen van een
8-tal gaslantaarns, hetgeen een uitgaaf in
eens zal vordercn van 900, benevens een
jaarlijksche uitgaaf van J 650.
Ten aanzien van het onder 2e vermeldc
verzoek van adressanten om aan den Omval
ook electriciteit te kunnen betrekken, deelen
wij Uwe Vergadering nicde dat het daarvoor
noodig zou zijn het kabelnet uit te breiden,
wat ongeveer 10.000 zal kosten. I let aan-
schaffen en het gcbruik van dc vrij kostbare
huishoudeliike gereedschappen, als stofzui-
gcrs en strijkijzers, waarop adressanten in
liun adres wijzen, zal zich in verband met de
omstandigheid bovendien dat van de 66 gc-
zinnen aan den Omval 57 in hunne woningen
gasleidingen hebben met de daarbij behooren-
de lampen en toestellen en met het oog op den
aard der woningen, vcrmoedelijk wel tot uit-
zonderingen bepalen. Wij verwachten der-
halve dat het electriciteitsverbruik niet een
aan die bovenbedoelde uitgaaf geevenredigde
bate zou opleveren, docli integendeel van sp
ringe beteekenis zou blijken te zijn. Biedt fie'
verschaffen van eledrisch licht aan den Om
val dus voor de gemeentekas voor'.oopig ver-
moedelijk eer na- dan voordeel, voor adres
santen zal zij bovendien niet opleveren wat zij
daarvan verwachten.
Overecnkoinstig het ad vies van de Com
missie van bijstand voor de Lichtbedrijven.
stellen wij Uwc Vergadering derhalve vodr te
besluiten:
Aan de heeren C. Jonker en Jb. Dobber,
resp. Voorzitter en Secretaris van eene Com
missie van bewoners van perceelen aan den
Omval, naar aanleiding van hun adres d.d.
24 November 1.1. te berichten:
a. dat in de verlichting van den Omva!
verbetering zal worden aangebracht, o m
door de plaatsing van een 8-tal gaslantaarns
b. dat met het oog op de hooge kosten van
aanleg en de te verwachten gerin^e inkomsten
voorloopig nog geen termen aanwezig worden
geacht om den Omval te voorzien van elec
trische verlichting.
BELAST1NG OP OPENBARE
VERMAKEL1JKHEDEN.
B. en W. schrijven in bijlage no. 35.:
Ter gelegenheid van de behandeling van
ons voorstel, opgenomen in bijlage 204 van
1924, in Uwe vergadering van 27 November
JJ., heeft het lid van den Raad, de heer van
Drunen, een voorstel ingediend tot aanvulling
tder Verordening op het heffen eener belasting
op openbare vermakelijkheden (Gem. Blad
640) met de volgende vrijstelling (art. 4):
„de openbare feestvieringen of vermakelijk
heden van eenige gedsdienstige, staatkundige
of vereenigiug, waarbij beiangrijke groepen
der bevolking betrokken zijn."
Uwe Vergadering stelde dit voorstel om be-
tkht en raad in onze handen en besloot ons
voorstel, opgenomen in bijlage 204, inmiddels
wan te houden teneinde over bcide vcorstellen
ir ximer did tegelijk te kunuen besluiten.
Wij deelen U naar aanleiding hiervan het
volgende mede:
Ons voorstel tot het vcrleenen van vrijstel
ling van belasting voor alle openbare verma
kelijkheden, gegeven op den dag der offici-
eele viering van Alkmaars Ontzet, vond zijn
grond in de bijzondere beteekenis van den
Ontzetdag voor de Alkmaarsche burgerij, los
dus van dc vraag, of en zoo ja door wie op
dien dag vermakelijkheden zulien worden ge
geven, los ook van de vraag in welke mate
de bevolking aan die vermakelijkheden deel-
neemt.
Het voorstel van den heer van Drunen
daarentegen beoogt het schcppen van een be-
paald bclastingprivilege ten gunstc van be-
gaaide staatkundige ot godsdienstige organi
saties met betrekking tot de vermakelijkheden,
welikc door die organisaties worden gcg«.ven,
mits daaraan slechts door beiangrijke gfloe-
pen iter bevolking wordt deelgenomen.
Wij kunnen U niet adviseeren dit voorstel
aan te nemen. In de eerste plaats met, omdat
onzes inziens, iodien een vrijstelling wordt
verleend voor vermakelijkheden, die op een bc-
paalden dag, of naar aanleiding van een be-
paald feest worden gegeven, die dag of dat
feest voor de Alkmaarsche burgerij van bij
zondere beteekenis moet zijn. Een zoodanige
beteekenis behoeft een feest, all.cn omdat het
gegeven wordt door cen staatkundige of
godsdienstige organ isatic en daaraan door
beiangrijke groepen der bevolking wordt deel
genomen, nog met te hebben.
In de tweede plaats achten wij de door den
heer van Drunen voorgestelde aanvulling on-
gewenscht, omdat indien zou mocten worden
aangenomcn, dat de daarbij bcdoclde feesten
voor de Alkmaarsche burgerij van bijzondere
beteekenis zijn, de te verleenen vrijstelling
niet zou behooren te worden beperkt tot be-
paalde ondernemers, i.e. dc dioor den voorstel-
ler gendemde staatkundige of godsdienstige
organisaties. Daard'oor toeh zou voor deze
organisaties in strijd met art. 176 der Grond-
wet een ongeoorloofd privilege in het leven
worden geroepen.
De meerderheid der Commissie van Bij
stand voor de Finanden vereenigt zich met
dit standpunt.
VERHUUR VAN GROND
fn bijlage No. 33 schrijven B en W.:
Blijkens het ter inzage gelegde schrijven
van den Commisaris der Koningin in de
provincie Noordholland, stellen Gedeputeerde
Staten er prijs op, dat het Raadsbesluit van
15 Januari 1925, nr. 6, betreffende verhuur
van tuingrond aan den Baansingel, den Tie-
nenwal en de Nieuwpoortslaan, in dien zin
wordt gewijzigd, dat daaruit b'ijkt het maxi
mum aantal jaren, waarvoor de uit het be
sluit voortvloeicnde huurovereenkomsten zul
len gelden.
Daar wij geen bezwaar hebben aan het
verzoek van Ocdeputeerde Staten te voldoen,
stellen wij U voor het bovengenoemd besluit
als volgt aan te vullen:
achter de woorden ..Burgemeester en Wet
houders te machtigen" wordt ingevoegd:
„van jaar tot jaar, gedurende ten lioogste
de eeretvolgcnde vijf jaren".
REKEN'ING VAN DEN KEUR1NGS
D1ENST VOOR WAREN, D1ENST 1923.
B. en W. stellen den Raad voor te besluiten
de rckening en balans van den Keuringsdienst
voor Waren over 1923 voor'.oopig vast to stel
len tot een bedrag in ontvangst en uitgaaf
van 87636.90 en de balans tot een totaal
bedrag van 76710.05.
VERBETERING TOESTAND BAANPAD
B. en W. stellen den Raad voor:
a. hen te machtigen in den toestand aan het
einde van het Baanpad verbetering te doen
aanbrengen door net onbestratc gedeelte
daarvan te doen bestraten en voorts 10 M.
hek te doen plaatsen;
b. hen daartie een crediet te verelenen van
f 1000 ten laste van volgnummer 154 der
cen -.een te-begrooting voor 1925.
VERHUR1NG GROND AAN HET
KWEERENPAD.
B. en W. stellen den Raad voor te beslui
ten
aan P. J- van Kessel, met ingang van 1 Mei
voor den tijd van een jaar en verder van
jaar tot jaar voor ten hoogstc vijf jaar cxider-
liriids te verhurcn een perceel grond aan het
Kwecrenpad alhier. kadastraal bekend cn Sec-
tie B onder No. 3922, groot ongeveer 198
M-. tegai een huurpri'S van 31.68 per jaar
a verder op de door Burg, en Weth te stel
len voorwaarden.
LOCAL IT E IT WAAGGEBOUW.
In bijlage No. 36, schrijven B. en W.:
De Directeur van het Marktwezen vestigt
onze aandacht op de omstandigheid dat de
localiteit in het Waaggebouw, tusschen het
voor- en aditerpand en cnmiddellijk gien-
zende aan de localiteit in gebruik bij de waag-
mecsters en de schrijvers, niet wordt gebruikt
en tlians ten dienste van het marktwezen ware
te benutten voor berging van archiefetukken.
Tengevolge van het aanbrengen van de 5de
weegsdiaal is n.l. de kantoorgelegenheid van
een der schrij-vers, welke localiteit tevens
diende voor opberging van een ged«elte van
het arclrief, weggenomen, zcodat aan zooda
nige bergplaats thans behoeftc bestaat.
De kosten van een en ander worden op
576 geraamd.
Onder mededeeling dat de Commissie van
bijstand voor het Marktwezen ter zake een
gunstig advies heeft uitgebradit, stellen wij
Uwe Vergadering v6or:
Ons te machtigen de localiteit in het Waag
gebouw tusschen voor- en achterpand te doen
inrichten ten behoeve van het Marktwezen
en daartoe een crediet verleenen van 576.
nader te reeelen bij suppletoire begrooting.
INRICHTING BUREAU VAN
BEROEPSKEUZE.
B. on W. schrijven in bijlage No. 29:
Als bureau voor den nieuw benoemden se
cretaris der commissie van voorlichting bij de
beroepskeuze, tevens hoofd van't gemeentelijk
bureau voor beroepskeuze, hebben wij aange-
wezen een tweetal lokalen boven het kantoor
van den gemeentelijken denst der werkloos-
heidsverzekering en arbcidsbcmiddeling in de
Doelenstraat. Een dezer lokalen was in ge
bruik bij dc I. O. G. T. (Independant order ot
Good Templars); bovendien had deze vereeni
giug nog dc beschikking over cen ander aan
grenzend lokaal.
Het ist ons voomemen, aan deze \-ereeni-
ging thans toe te wijzen ecu lokaal in hetzelf-
ae gebottw, benevens een thans niet gebruikte
kaaner aan de adhterzijdte dei" voormalige
ambachisschool.
Blijkens voor Uwe Vergadering ten inzage
liggend rapport van den "Directeur der ge-
meentewerken zullen dc kosten, voortvloeicnde
uit dc vestiging in de bovengenoemde localitei-
ten van het bureau voor beroepskeuze, eene
uitgave vordercn van f 1240.
Wij stellen Uwe Vergadering voor, ons dit
crediet te verleenen, nader te regelen bij sup
pletoire begrooting.
ONTHEFFING ART. 28 DER BOUW
EN WONINGVERORDENING.
B. en W. stellen den Raad voor te bosluiten
outheffing te verleenen van het verbod in de
oerste alinea van art. 28 der bouw- en woning-
verordening, ten behoeve van het stichten van
een auto-bergplaats op een tcrrein in den Een-
drachtspolder, kadastraal bekend in deze ge
meente in Sectie E No. 554, door F. H. Geels,
afeher.
VERKOOP VAN GROND BIJ DE
VOORMALIGE RIJKSTUINBOUW-
WINTERSCHOOL.
B. en W. stellen den Raad voor te beslui
ten:
Gezicn een verzoekschrift van den heer Joh.
Apeldoom, aannemer alhier, om hem in koop
af te staan een bouwterrein, gelegen tusschen
dc van der Kaaijstraat en het Spoorwcg
emplacement, kadastraal bekend in sectie E
onder nr. 3465 (ged.) ter groottc van onge
veer 960 M'., tegen den prijs van 4 per M2.;
het omschrevcn perceel bouwterrein aan
den heer Joh. Apeldoom, voomoemd, tegen
dien prijs te verkoopen onder nader aangegc-
ven voorwaarden.
VERBETERING BESTRATING ENZ.
VAN DE LANGES1RAAT.
In Bijlage No. 25 schrijven B. en W.:
Op de Gemeente-begrooting voor 1924 is
onder volgnummer 475 een bedrag uitgetrok-
ken van 35600.— voor verbetering van dc
Langestraat. In verband hiermede en de on
der punt 8 van ons werkplan, opgenomen in
bijlage No. 13 van 1924, gedane toezegging
om Uwe Vergadering piannen tot afdoende
verbetering van sommige straten en wegen
voor te leggen, bieden wij U hierbij zoodanig
plan ten aanzien van de Langestraat ter vast-
stelling aan.
Bij de bcoordeelir.g van de door den Direc
teur der gemeente-werken ingezonden plan
nen viel in het bijzonder rekening te houden
met de omstandigheid dat de Langestraat
meer en meer van karakter is veranderd en
winkelstraat is geworden. Met het oog hier
op verdient het aanbeveling een andere wijze
van bestrating toe te passen met verhoogde
trottoirs o\ er de geheele lengte der straat.
Wat de hoedanigheid der verharding van
den rijweg betreft, geven wij de voorkeur aan
z.g. asphalt blocks, naar het systcem van de
S A. „Asphalt Block Pavements", o. m. om
dat de gemeente daarop een 10-jarige garan-
tie zal genieten.
Ter tegemoetkoming aan de gerezen bezwa
ren en tevens om eventueele vertraging in de
uitvoering te voorkomen, verdient het voorts
naar wij meenen aanbeveling om de stoepen
welker eigenaars op het behoud ervan prijs
stellen, in het trottoir te laten liggen, mits die
stoepen niet onder het niveau van het trottoir
komen. Op deze wiize zal bovendien zooveel
mogelijk worden rekening gehouden met de
bezwaren van hen die meenen dat door het
aanbrengen van trottoirs en verwijderen van
de stoepen schade zal worden toegebracht
aan het aspect van de straat.
Wanneer Uwe Vergadering aan de voorge
stelde wijze van bestrating hare goedkeuring
hccht, is het van belang, niet alleen voor de
bestrating zelve, maar "ook voor de betreffen
de bedrijven, dat de leidingen van gas, en
electriciteit niet onder den rijweg blijven, doch
worden omgelegd naar de trottoirs. Dit zal
vo6r dat met het aanbrengen van de nieuwe
verharding wordt aangevangen behooren te
geschieden. Het Rijk en de Provincie hebben
medegedeeld, op omlegging resp. van den tele
foonkabel en de waterleiding geen prijs te
stellen. Ten aanzien van de gasleiding en de
electriciteitskabel zal het aanbeveling verdie-
nen de helft der kosten van de omlegging
ten laste te brengen van de lichtbedrijven en
de wederhelft ten laste van het bedrijf der
gemeentewerken.
Voorts zal het noodig zijn de besfaande rio-
leering uit de straat te verleggen.
De kosten van het geheele werk raamt de
Directeur der Gemeentewerken op 44.250.
t. w.:
Bedekking asphalt blocks 24500.
Aanleg trottoins 8000.
Rioleering 5250.
Om leggen leidingen 11000,
waarvan ten laste van dc licht-
bedrijven te brengen 4500) 6500.
Onvoorzien en kosten van uitvoe
ring 5000
49230
Af voor afkom r nter;alen 5000.
44250
Gelijk wij hiervoren cpmerkten is op de be
grooting voor 1924 voor dc verbetering van
de Langestraat een bedrag uitgetrokken van
f 35600.
Dit bedrag zal defhalve, wanneer Uwc
Vergadering aan de uitvoering zooals die
hierboven is aangegeven, waarmede de com
missie van bijstand voor de Publiekc Werken
zich heeft vereenipd hare go:dkeurinnr hecht,
met f 12150 moeten worden verlvoogd.
Wij stellen Uwe Vergadering derha've
vo6r:
a- ons te machtigen over te gaan tot ver
betering van de Langestraat overeenkom-
stig bcvenbedoeld plan
b. ons daartoe een crediet te verleenen van
47.750.voorzeover noodig te regelen
bij suppletoire begrootmg.
VERGOEDING KOSTEN VAN
INSTANDHOUDING BIJZONDERE
SCHOLEN.
B. en W. stellen den Raad voor het vol
gende besluit te nemen
De Raad der Gemeente Alkmaar;
Overwegende, dat dc besturen der Vcreeni-
ging „St. Joseph" alhier, en der Onze Lieve
VTouwe-stichting, gevestigd te Amcrsfoort,
respectievelijk voor de R. K. Jongensscholcn
A, B en C en voor dc R. 1<- Mensiesscholen A,
B en C, bet !>estuur der Vereenigiug tot be-
vordering van Christelijk Schoolonderwijs al
hier voor de bijzondere Christelijke school en
het Bestuur der (inmiddels opgeheven) Alk
maarsche Vrljzinnige Schoolvcreenigittg alhier
voor haar school voor U. L. O. voor jongens
en mcisjes, aanvragen hebben ingediend om
toekenning van de gemeente!ijke vergocding,
bcJocld in Artikel 101 der Lager Onderwijs-
wet-1920;
Overwegende, dat het Bestuur der Vereeni
giug „St. Joseph" bovendien nog inzond een
aanvrage om toekenning over 1922 van de gc-
meentelijke bijdrage in de kosten van instand-
houdlng voor den onder haar behcer staanden
cursus voor Vervolgondcnvijs, bedoeld in ar
tikel 102 der Wet, vcrgezeld van een afschrift
van het leerplan en den lesrooster;
Oelezen het voorstel van Burg, en Weth.,
opgenomen in bij'.age No 32 tot het vesrslag
van 's Raads handclingen
Celet op dc Lager Cnderwijsvwt-1920 cn
op het Koninklijk Besluit van 31 December
1920 (Staatsblacl No. 952);
Besluit
het bedrag van de gementelijke vergoeding
in de kosten van instandhouding over 1922
voor de na te noemen bijzondere scholcn vast
te stellen als volgt
R. K. Jongcnsschool A5756.67
R. K. Meisjesschool A: 5282.87
R. K. Jongcnsschool B: ,,5319 96
R- K. Jongenssrhool 0: 3587.88
R K. Mtisjcs.icholen B en C: 9856.36
Christelijke School5711.74
U. L school voor jongens en
mcisies van dc Alkmaarsche Vrij-
zinnige Schoolvereeniging 1950.08
Cursus voor bijzonder Ver-
volgonderwijs van de Vereeni-
'dhg St. Toseoh": 160 871^
I'rovinciaai fliieuws
Ull OUDKARSPEL.
De afd. van den Bond voor Staaispension-
nccnug hieid Vrijdagavona de jaai vcigaae
ring in het lokaal van den heer Kuilman.
De voorzitter wees op de beiangrijkheid
van dit jaar en hoopte, dat de leden in den
verkiezingsiijd achter het bestuur zuilai
staan.
Uit het jaarverslag bleek, dat 7 bestuurs-
en 2 ledcnvergaderingen gehouden zijn en het,
ledental is gestegen van 244 op 303.
Gewczen wera op de opriclutng van de too
neelclub „Jong Leven" en de aanbieding van
het mooie vaandel.
Uit het vcrslag van de bondsvergadering
bleek o. m., dat de heer van der Valk uit Zee-
land als bondsbestuurder gekozen is.
Uit de rekening van den penningmeester
ticek ecti ontvangst van 579.75, waaronder
86,55 batig saldo vorig jaar. De uitgaven
waren 493.59 Y>, zocdat het saldo nu
86.15K was.
Als bestuursleden werden herkozen de hee
ren C. Olthoff en P. J. Kat.
Als bode werd herbenoemd de heer N. Car-
nas.
Het bestuur stelde voor door de toename
van het aantal leden de vergoeding voor den
bode te brengen van 20 op 25, ook over
1924.
Op voorstel werd besloten dit te bepalen
op 10 cents per krant. waardoor dit momen-
teel 30.30 wordt.
Een voorstel van den heer A. Keppel, om
over 1924 de door het bestuur aanvakelijk
voorgestelde 5 evengoed te vergoeden, kon
geen meerderheid vinden.
Medegedeeld werd, dat het vaandel voor
200 tegen brandschade verzekerd is; dat het
vaandel op de Huisvlijttento^nstelling tentoon-
gesteld zal worden; dat 5 Maart een propa-
gandavergadering plaats heeft te Noord-
scharwoude; dat voor de verkiezingen 1000
manifesten besteld zijn.
Goedgevonden werd aan de federatie weer
10 beschikbaar te stellen voor neodlijdende
afdeelingcn. Het vorig jaar is daarvan geen
gebruik gemaakt.
Als vaandeldrager werd benoemd de heer
W. Kcordes. die het vaandol reeds onder zijn
berusting heeft.
Daama sluiting.
De gecombineerde vercaderine. waarbij
alle raden aan den Langendijk (en St Pan!
eras?) zijn uitgen^odigd in verband met den
Twuiverweg, zal plaats hebben a.s. Dinsdag,
in het lokaal van den heer Vis.
UIT NOORDSCHARWOUDE.
Bij de gehouden verpachting van de sluis is
deze gepacht door den heer de Moel uit Alk
maar voor 2000, alzoo 100 hooger dan de
vorige pachtsom.
UIT ZUIDSCHARWOUDE.
Voor de afdeeling Langendijk I der S. D
A. P. sprak in een openbare vergadering
Ds. Melchers van Warga. Een 60-tai belang-
stellendem waren aanwezig
De heer P. Zeeman riep alien een hartelijk
welkom toe. Spr. memoreerde o m. dat de
heer Melchers zich voor 30 jaren in deze ge
meente als predikaxit vesfigde en er in die ja
ren een beroering door de gemeente ging toen
de heer Melchers met zijn nieuwe ideeen naar
voren kwam. De sporen welke nagelater
werden, zijn goed geweest. Spr. releveerde
nog v/at dc heer Melchers heeft gedaan vooi
„Het Witte Kruis" en op het gebied van de
.eheelonthouding. Nog bracht spr. den heer
Melchers hulde voor den moed toentertijd be-
toond. (Applaus).
Hiema trad de heer Melchers op en sprak
de vergadering a'.s volgt toe:
Het karakter van den strijd is tegenwoor-
dig anders dan vrocger. Toen stonden anti-
revolutionnaiiren en liberalcn tegen over el-
kaar. 30 Jaren geleden kwam er in de liberate
partij een crisis cn onder invloed van de so-
ciaal-democraten is deze partij in tweeen ge-
scheurd. Daarlusschen is een nieuwe partij
ontstarn, welke het privaat bezit erkent, maar
met dcmocratische ideeen. De sociaa! dcmocra-
ten zijn voor econoniische democratic, wa*
thans uitkomt in de leuze: „Democratie in het
bedrijf met mcdezeggingschap". Daar huive-
ren de vrijzinnig-democraten echter nog vocr
De liberate partij heeft geen bezieleu Je
kracht meer en zal dat hicr niet meer bereiken.
Dit is in November wel geblcken toen de heer
presselhuijs met links en rechts ten militairis-
tische groep wilde vormen.
Bij links is geen cenheid meer; dc kloof is te
groot
Indertijd ging de R. K. met de liberate par
tij mede en bestond hicr evenals nu in Enge-
land, geen R. K. partij.
De A R partij is onts'aan uit de openba-
tingen na de Fransche rcvolutie. we'fe on.-:
o. m. de vrijheid van den menscli heeft gege
ven, zoodat de A. R. partij een reactionnaire
partij is.
Ook cte Katholieken hebben zich georgaui-
seercl cn zijn er in geslaagd, door dc men-
setien af tc zondcren.
Deze partij bevat menschen van verschillen-
den stand, welke maatschappelijk lang niet
gelijk staan.
Wel gat Pans Leo XIII cen leiddraad voor
de arbeiders, maar deze is ontleend volgens
fhomas van Aquino, die in dc 13c eeuw leef-
de, en dus verouderd.
Kwam minister Aalbersc drie jaren geleden
nog met vooruitstrevendc ideeen naar voren.
thans is <xn conservatievc zwenking waar tc
nemen.
„Sint Michael" aanvaardde den strijd voor
dc democratic, maar zij hebben iMusics gekre-
gen, wat er toe leidde dat zij bij de oude par
tij bleven.
De R K. volkspartij heeft weinig politick in-
zicht cn lijdt aan geeeieliikc b!oe>'larmocde.
De conscquentie is, dat de R. K. Staatspar-
tij er niet in zal slagen onder de leuze van
den godsdienst de cenheid te bewaren. zoodat
zij vrocg of laat uit elkaar valt. (Applaus)
Na de pauze vervolgdc spr. zijn goed gedo-
cumcrtteerde rede.
De oorlog heeft dicpe sporen nagelaten,
want na d oorlog is er een grooten ommc-
kcer in de oogen van het volk gekomen.
Thans klinkt de leuze: ..Nooii meer oorlog".
Er is een drang naar ontwapening gekonun
en het zijn de sociaal-democraten geweest die
dit in hun program opnamen.
Het kteine Denemarken, in vcle opzichten
'Teiijkende op Nedertend, heeft de ontwape
ning aanvaard en zal het legcr vervangen
door een nolitieleper.
De internatiorale soeiaal-democratie zal
voortggan de ontwapening in de ziel van het
volk op te wekken.
Onze regecrin r, welke onder de leuze „Be-
zuiniging" regeert, besnoeit op het onderwijs,
den wonirgbouvv nz maar durfde wel een
nieuwe Vloolwct aan dc ordc tc stellen, die,
uaiiK zij den mocu uer 10 K.K. icgeusieunuers,
veiworpen is.
Van eui CAiia lidfing op de gemaakie oor-
logswinst wiidc de rcgceriug niets weten, zoo
dat ook de laiielwet van op 8 jxL ver-
uoo^d werd. uc icvenseianuaard zal daar-
door noogci worden. in Uaitsunaud zijn ook
.1 piannui opgekomen om maatregelen van
verweer te nemen tegen de Nederlandsche uit-
vocr, waar ook de unvoer van groemen mbc-
grepen is.
Vervolgens behandelde sprekcr het instel-
len van Paclitwetten tot besciierm.ng van den
huurboer, wat een moeilijk vraagstuk is.
In het leentijdperk droeg de grond een heel
ander karakter, daar de boeren toen gedwon-
gen werden den grond te bebouwen. Tegen-
woordig is de verpachter economiscli sttrker
dan de pachter, daar de grond dienst doet als
beleggingsobject. De pachter is aan handen
en voetcn gebonden door den verpachter. Wat
moet daar tegen gebeuren?
Er moeten paclitcommissies ingcsteld wor
den, want het tegenwoordige paditstelocl is
het meest geraffineerde. De grond moet gena-
tionaliseerd worden door het uitbreiden der
ailtuurgronden.
In Frieslrcid b.v. het boet'.and (buitenland).
Wanneer dit land wordt ingedijkt, zal er
vruchtbare grond van verkregen worden.
In Overijsel het gebied van de Regge, waar
van aan wcerszijden vruchtbare akkers lig
gen.
Als er meer grond beschikbaar is, is er
meer spanning en concurrence, maar dan zal
er van de pachtbureaux zedelijke kracht moe
ten uitgaan.
Bij het punt „drankbestrijdig" behandelde
9pr. o. m. de plaatselijkek euze, wat ook in het
program der S D. A. P. is opgenomen.
Eenige vragen werden door den spreker
beantwoord, waarna sluiting volgdc.
UIT BERGEN.
Lezing van den heer Daalder over
MultatulL
In zijn vijfde lezing over litteratuur be
handelde de" heer Daalder Vrijdagavond:
Multatuli en zijn werk.
In een kort resume over zijn vorige lezin-
gen wees spr. er op, hoe na de reactie op de
renaissance, een intens leven, de periode van
de Aufklaring, naar voren trad, die tot onze
dagen voortduurde en in de dagen v66r den
grooten oorlog haar hoogtepunt bereikte.
Nog altijd heerscht er in de hoofden van de
staatslieden het begrip van de allesbeheer-
schende redelijkheia Daarnaast was in de
19de eeuw als reactie op deze redelijkheid ook
de romantiek waarneembaar en in ieder ge-
val de erkenning van het gemoedsleven als
een gewichtig element. Zoowel de Aufk arung
als cieze romantiek waardeerden de persoonlij-
ke vrijheid en erkenden het rechf van dc indi-
vidueele zelfbepaling. Maar terwijl de rede
lijkheid met het voorop stellen van de werke-
lijkheid de materie bedoelde, richtte de ro
mantiek zich tot de romantiek der rniddel-
eeuwen.
De strijd van de romantiek is ook die van
onzen tijd. Ook wij kennen naast de materie-
aanbiddirg de bekeering tot de vroomheid
van de middeieeuwen en het zoeken naar de
synthese van de twee machten: rede en ge-
voel. Maar als het op de groote wereldzee
stormt, dan kabbelt de Zuiderzee. Als buiten
ons land de revolutie wotdt, spelen wij pa-
triotje, richten wij vrijkorpsen op en in later
tijd burgerwachten, manoevreeren wij met sa-
beltjes, maar gaan als hazen op de vlucht
voor de Pruisen en komen terug in de achter-
hoede van de Fransche legers. Wij hebben
dan ook een vrijheidsboom, doen ook of wij
een moment ous hoofd kunnen verliezen, maar
binnen in ons hart weten wij, dat wij ons
maar een beetje aanstellen. En als door de
Pruisen en Kozakken de Franschen zijn weg
gejaagd en de grootste romanticus is vernie-
tigd, doen wij opnieuw mee voor de leuze en
steken als kwajongens 'n paar douanehuisjes
in brand, maar daarna keercn wij terug naar
de 18de eeuwsche gemoedelijkheid.
Onder den invloed va nRousseau, Jung en
anderen, zijn er toch in het einde van de 18de
eeuw invloeden van de romantiek waarneem
baar.
Als een staaltjc van rethorisch chauvinis-
me cifeerde spr. van Bellamy: De Verradcr
des Vaderlands.
En als een staaltjc van Nederlandsche ro
mantiek der rethorica gaf spr. een kteinstuk-
je van: „Hollands natie", een gedicht van
nelmers.
Naast al die dwaasheid en aanatelkajt
