De electriciteit en onze jeugd.
KUNSTENAAR OF KUNSTENAAR-
MAKER?
De heer Arthur Verbceck, kunstschilder,
heeft gelijk als hij spreekt van onbeschaamd-
heid. Het gaat ni-t aan, om den Heer Polak
af te wijzeo, zooals dat de Redactie doet.
Een man als de Heer Polak, die begaafd
is met ontwikkeling, die een ander gemoed
heeft dan cen andcr, want hij heeft een schoon-
heidsgemoed en dan nog wel een met ziels-
trillingen, zoo aan tc vallen, 't gaat toch te
ver.
Evenwel, ik vrees, dat de Heer Polak de be-
scherifmg van kunstenmakers als onzen Ar
thur liever kwijt dan rijk is.
De onderscheidene begrippen over kunst en
sdioonheid komen daardoor te vcel naar
voren.
J. BROERSMA.
Geachte Redactenr.
Wilt U naar aanleiding van het ingezon
den stukje van J. Broersma in uwe courant
d.d. 20 rebr. het navolgende plaatsen?
Bij het aanbieden van een ingezonden stuk
je moet mijns inziens de bedoeling om het
algemeen belang te dienen voorop gesteld
worden.
Of door schrijven zooals B. deed, n.l. door
een trap te geven naar een gToep ambtenaren
die krachtens hun beroep zijn daargesteld om
er voor te zorgen dat de openbare orde wordt
gehandhaafd, dat de wettige bevelen hetzij
vastgelegd in wctten dan wel in verordenin-
gen van Staats- of Gemeentebesturen, worden
geeerbiedigd door het volk, het algemeen be
lang gediend wordt, kan gevoeglijk in twij-
fel getrokken worden.
De agent van politie, die natuurlijk in het
openbaar handelt, staat aan critiek bloot en
zoo goed als nimrner vindt zijn handelen on-
verdeelde instemming, wanneer hij tenminste
optreedt ter eerbiediging van de wet of in het
belang der openbare orde.
Het arbeidsterrein van de politie is onbe-
perkt. Niet zoodra vertoont een agent van
politie zich op de straat, voornamelijk in een
stad, of hij ziet handelingen, die in strijd
zijn met de letters van gebods- en verbodsbe-
palingen.
Nu een van beiden: men vaardigt gebods-
en verbodsbepalingen uit met de bedoeling ze
te doen naleven of voor den vorm.
Is het laatste het gevai, men doeke de poll
tie op, de zoo dure politie, op, zonder com-
mentaar. Is het eerste het geval dan achte
men het ook rationed, dat de agent van poli
tie zoowel op de geringe feiten let, daarover
op- of aanmerkingen maakt of bekeuringen
aanzegt, als op de ernstigstc misdrijven
waarbij kapitalen en menschenlevens betrok-
ken zijn.
En wanneer hij, de agent, op de straat loo-
pend, kwajongens belet om straatschenderi]
te plegen of zooals in het geval 't welk B.
signaleerde gevaarlijke spelen beoefenen, is
het eigenaardige, dat hij het voorwerp van
bespotting wordt niet alleen van die kwajon-
o-ens doch ook (zie o.a. het ingezonden stuk
je van B.) van volwassenen.
De een vindt het klein, kinderachtig, om
die h. i. onschuldige spelen te beletten, de
ander oordeelt dat maar eens meer op ern
stige zaken moest worden gelet, een derde
waarschuwt, dat de agent het zijn kinderen
niet moest lappen en vader B. schrijft een
ingezonden stuk.
Toch deed die agent niet anders dan op de
manier zooals hem dat voor het oogenblik
wenschetijk en noodzakelijk voorkwam een
verbodsbepaling te handhaven, vermoedelijk
omreden door anderen, die last hebben van
de baldadigheid der jeugd, bij de politic te
dier zake is en wo Alt geklaagd.
Het moet ovengens een algemeen belang
geacht worden, dat thans de tijd voorbij is
dat gehandeld kon worden als door B.
doeld met zijn werk dat geen politietoezicht
kon verdragen en de afgewerkte drijfriem.
Laat B. zijn drijfriemen maar behouden en
de gemeenschap een politie, berekend voor
haar taak, die op juiste, op tactvolle en vol
strekt onpartijdige wijze haar moeilijken ar-
beid verncht.
Bij eventueele plaatsing hiervan bij voor-
baar oprechten dank.
Velsen, 23 Febr. '25.
Uw abonne,
J. C. Gr.
ProTinciaal flienws
UIT AKERSLOOT.
Maandagmorgen 10 uur vergaderde de
Raad dezer gemeente in voltallige zitting.
Alle ingekomen stukken werden voor ken-
nisgeving aangenomen.
Schrijven van B. en W. van Heemstede be-
treffende annexatieplannen. B. en W. stellen
voor dit uit te stellen tot advies is uitge-
bracht. Alzoo besloten.
Ingekomen een verzoekschrift van eenige
cafehouders en andere neringdoenden om de
kermis Zondag weer in het leven te roepen
B. en W. stellen voor om dit stuk weer aan
adressanten terug te zenden, als zijnde onge-
zegeld en niet in behandeling te nemen. Met
algemeene stemmen aangenomen.
Verzoek R- K Kerkbestuur om het voor-
schot ingevolge art. 101 der Lager Onderwijs
wet 1920 te mogen ontvangen ten bedrage
van 1846. Met algemeene stemmen werd
besloten dit voorschot in twee termijnen uit te
betalen.
Ingekomen het jaarverslag van de commis-
sie tot wering van schoolverzuim van het
dorp en Kogerpolder. Voor kenmsgeving
aangenomen.
Voorstel aankoop grond van D. Sinmge en
van het R. K- Kerkbestuur. B. en W. stelden
voor om tot verbreeding van den weg aldaar
over te gaan en deze grond aan te koopen
voor 50 van Sinnige en I 50 van het R K
Kerkbestuur.
De heer Mul: De paaltjes die uitgezet zijn,
staan wel eenigszins scheef. De grond, die
reeds afgegraven is. ligt nog te hoog.
De voorzitter: De paaltjes zijn vanaf het
paardenpad geplaatst Zij kunnen wel een
weinig verdraaid wezen. Met den grond die
te hoog ligt kan rekening gehouden worden
De heer Berkhout vond den prijs wel wat
hoog, maar de verbetering is daar ook groot.
De heer Schut zou graag den weg rechtuit
willen hebben. Aangezien men dan in con
flict komt met meerdere eigenaars, werd hier
van afgezien.
De heer Groot wees er on, dat het damhek
door het Kerkbestuur is geplaatst en bij even
tueele plaatsing van een hek zou hi] het pnk-
keldraad aan den landkant willen aanbren-
gyn gjgt 1 jnas dsn weg. Ook. zou sprejwr tic
boomen bij de wed. Sinnige wat "willen oprui-
bij P. de
men.
De heer Mul zou de boomen
Groot verwijderd willen hebben.
De voorzitter: Het een en ander kan on-
derzocht worden.
Het voorstel van B. en W. werd met alge
meene stemmen aangenomen
Benoeming leden stembureau's. De voorzit
ter zegt, dat het betrekkelijk een aanvuihng
betreft in de vacature J. Hennes.
Benoemd werd de heer Schut met 4 tegen 3
stemmen op den heer Rijmberg De heer Schut
nam de benoeming aan.
Verzoek van den lijnwerker J. Verlmge om
verhooging van salaris wegens uitbreiding
van het electrisch net in de Woude. De ver
hooging op 150 per jaar te bepalen, met
vrij overzetten aan het veer in de Woucie, en
de verhooging te doen ingaan 1 October
1924.
B. en W. stelden voor met het oog op de
werkzaamheden van den lijnwerker Deijlen
het salaris met 50 per jaar te verhoogeu en
aan den veennan Klop voor alle ambtenaren
10 per jaar vergoeding toe te kennen voor
het overzetten.
De heer Aafjes vroeg of in de gemeente
niet iemand is die deze werkzamheden kan
doen.
De voorzitter zeide, dat het met aangaat
aan iemand, die altijd zijn werk goed heeft
gedaan, ontslag te geven. Met algenjeene
stemmen werd net voorstel van B- en W. aan
genomen.
In behandeling kwam een voorstel van B.
en W. om aan den administrateur van het G
E. B. wegens meerdere administratieve werk
zaamheden een verhooging toe te kennen
van 50 per jaar, ingaande 1 Februari 1925,
en voor de vele werkzaamheden door hem ge
daan tijdens de oprichting van het net in de
Woude een gratificatie te verleenen van 25
over 1924.
De heer Schut: Ik vind dev erhooging te
weinig.
De voorzitter: Hierin kan altijd nog vei-
andering gebracht worden.
Dit voorstel, in stemming gebracht, werd
met algemeene stemmen aangenomen.
Een schrijven van de Ver. Nationaal Al-
coholisme om een besluit te nemen om het
aantal vergunningen hetwelk in deze gemeen
te 7 mag zijn, terug te brengen op 5.
Algemeen werd besloten dit schrijven voor
kennisgeving aan te nemen.
De voorzitter deelt mede^ dat volgens inge
komen circulaire van Ged. Statcn de verpleeg-
kosten van krankzinnigen is bepaald op 940
■f 57.95 Is. j
Het water van de banne Koedijk w weei
voor een jaar gepacht op dezelfde voorwaar-
den. Het water van de banne Oudkarspel is
voor 5 jaar gepacht met 5 jaar verlenging,
het eerste jaar voor 50 en de volgende jaren
voor 100 gulden. Het Waardje is van de ge
meente Oudkarspel gepacht voor 12.50 per
jaar voor den tijd van 10 jaar.
Als bestuursleden werden herkozen de hee-
ren E. Vlug, J. Hessen en T. Kliffen.
te
per jaar.
Ingekomen een verzoekschrift van de mge-
zetenen van de Schermeer om aldaar vanwege
de gemeente electriciteit aan te leggen op den-
zelfden grondslag als in de Woude is gebeurd.
B en W. stelden voor dit verzoek in hunnt
handen te stellen om de rentabiliteit te onder-
zoeken en hebben reeds opdracht gegeven om
een deskuiidig advies.
Dit voorstel werd aangenomen.
Verzoek van dezelfde personen om aanslui-
ting aan de waterleiding.
De voorzitter: Hierover zouden wij in co-
mite kunnen vergaderen en alvorens de ver-
gadering te sluiten, komen wij aan de rond-
vraag.
De heer Aafjes: Zou de ontvanger geen
zitdagen kunnen houden aan het raadhuis?
De voorzitter: 't Kan zijn nut hebben, maar
t scheelt niet veel of men naar zijn woning of
naar het raadhuis gaat. Men loopt de kans
dat hij de personen aan het raadhuis, met het
oog op zijn boeken, niet zoo vlug kan helpen
als thuis.
De heer Rijmberg: 't Gcmak weegt met op
tegen de moeite van den ontvanger
De heer Aafies trok zijn verzoek in.
Dezelfde spreker vroeg of de weg van Ver-
meulen tot het Stet niet verbeterd kon wor
den.
De voorzitter zeide, dat er veel aan gedaan
wordt, dat er veel van de afwatering afhangt
en zou den opzichter er nog eens op wijzen
De heer Helder besprak de Sluisbuurt. Als
het droog weer is, dan gaat het wel, maar bij
vochtig weer is het ook een modderpoel.
De heer Rijmberg: Elke vergadering
werd er over de wegen gesproken Dat moes-
ten we achterwege en aan B. en W. overlaten
De voorzitter vroeg zooveel mogelijk reke
ning te houden met het gesprokene van den
heer Rijmberg.
De heer Rijmberg vroeg of de gcedkeunng
al was ingekomen op het pontveertarief.
De voorzitter: Tot heden nog niet.
De heer Mul besprak een huisgezin, dat
allerakeligst is gehuisvest.
De voorzitter zou dit in comite straks wil
len bespreken, waartoe besloten werd.
De heer Berkhout vroeg of de oprit van de
nieuwe straat bij Vermeulen bijgewerkt kon
worden en een kuil in den Boekeler weg aan-
gevuld.
Hierin zal worden voorzien.
De voorzitter: De rondvraag heeft zijn ei-
Tenaardigheden en bezwaren en spr. lichtte
dit nader toe Beter kunnen de leden een adres
bii B en W. indienen.
De Raad ging hierop in comite.
Na heropening werd een schriiven voorge-
lezen van K. Meijne, heden ingekomen, om
ontslag als lid der schattingscommissie.
Benoemd werd in diens plaats de heer
J. Berkhout.
Hiema sluiting.
Zaterdag 21 dezer overleed alhier de
oudste inwoner dezer gemeente, de heer
J Slooten, in den ouderdom van ruim 83 ja
ren.
UIT OUDKARSPEL.
De visschersvereeniging afdeeling Geesl-
merambacht hield Dinsdagmiddag de jaar-
vergadering in het lokaal van den heer Kuil-
man.
De voorzitter wees er bij de opening op, dat
door de slechte vischvangst in de verzouting
9 van de 10 leden thans op andere wijze in
hun onderhoud voorzien, doch dat echter
thans de toestand weer iets beter wordt, om-
dat de polders rijk aan snoek zijn.
Jammer is het echter dat in deze tijden de
pachtsommen nog omhoog zijn gegaan,
want ze moeten voor het meerendeel opge-
bracht worden van verdiensten buiten het be-
drijf verkregen.
Uit het jaarverslag bleek o.m. dat de fi-
nancien het dit jaar niet toelieten om aal uit
te pooten. Het aantal leden is gedaald van 80
op 75.
De ontvangsten hebben bedragen 1259 14
on d* uitgavm 1231.19 zoodtt het saldo
Meegedeeld werd dat er een nieuw taan-
middel beschikbaar is, dat gemakkelijker te
behandelen moet zijn.
Dr. Olie, directeur van het visscherijproef-
station te Utrecht is bereid er proeven mee te
nemen voor de afdeeling.
Enkele leden stelden zich hiervoor beschik
baar.
Het schijnt carboleum te zijn dat in tegen-
stelling met het steeds gebruikte oplosbaar is
in water.
Nu de Zuiderzee en het Hollandsch Diep
de jonge aal zelf wenscht te behouden wor
den pogingen aangewend om de pootaal uit
Frankrijk te betrekken, waarvoor inspedeur
van Baaren thans in Frankrijk vertoeft.
De heer W. Siev/ertsen is vrijgesproken
omdat niet uitgemaakt kon worden of de en
kele ondermaatsche die hij in het vaartuig
dat kolblei of culp was.
Opgemerkt werd echter dat het den eerlijk-
sten visscher niet mogelijk is geen enkele on
dermaatsche tusschen de anderen te hebben,
al heeft men dan ook het recht te verbal.see
ren. Bij elke visscher bestaat daartoe alle da-
gen de gelegenheid.
Meegedeeld werd dat de zwaardere zeer
geschikt zijn voor rietenhekpalen.
Daar het ambacht vol kleine baars zit werd
de vraag gesteld of geen ontheffing voor onij
dermaatsche baars gevraagd moet worden,
omdat de grendeltjes er door uitgeroeid wor
den.
Opziener Hart merkte echter op, dat daar
toe niet veel kans zal bestaan en anderen mee
nen, dat de baars beschermd moet worden,
omdat er nog wel wat mee te verdienen is
Als afgevaardigde naar de bondsvergade-
ring werd de voorzitter de heer E. Vlug aan-
ge wezen.
Het bestuur stelde hierna voor om de uitbe-
taalde premie op de overtreders te verhalen
De gewoonte bestaat om de politie die een
overtreding constateert en daarop een ver-
oordeeling volgt een premie van 2.50 toe
kennen.
Enkele leden meenden dat het beter was om
de premie geheel af te schaffen; een voorstel
dienaangaande werd later werd meerderheid
van stemmen aangenomen.
Door enkelen uit Warmenhuizen werd op
gemerkt dat een drietal menschen daar toe-
stemming hebben ontvangen om in burger-
water te visschen, wat natuurlijk zonder be-
taling aan de vereeniging geschiedt
De voorzitter antwoordde hierop, dat de
visscher feitelijk leeft bij de gratie Gods om
dat hij voor de 1000 gulden die aan pacht be-
taald wordt, alleen het openbare water heeft
Als ook beslag kon worden gelegd op het
particuliere water zouden er geen 80 leden
zijn, doch zouden wel 500 gezinnen hun
brood met de visscherij kunnen verdienen. De
bouwers die de toestemming geven weten niet
hoe ze daarmee de vereeniging dwars zitten
Opziener Hart deelde mee, dat dienaangaan
de besprekingen worden gehouden, en door
het vormen van visscherijgenootschappen of
iets van dien aard pogingen worden gedaan
om al het water in handen te krijgen.
Ook werd in dit verband gewezen op het
visschen met de hengel op snoek en karper.
De heer A. Vlug rneende dat de aal te klein
weggevangen wordt, doch de voorzitter was
van oordeel dat dit niet het geval was. Het
is trouwens al meer besproken doch telkens
komen de belangen der riviervisschers in bot-
sing met die der binnenvisschers. Hierna
sluiting der vergadering.
De huisvlijttentoonstelling begint meer
en meer te naderen. De opgave voor de in te
zenden artikelen is thans gesloten en de in-
zending is bepaald op 2 Maart, zooals ook
uit de advertentie in dit nummer blijkt.
Uit de opgaven welke zijn binnengekomen
blijkt dat de deelname weer algemeen is en
de tentoonstelling zeer veel moois te zien zal
geven. Al willen we natuurlijk niet al te veel
vooruit loopen op de inzendingen die er zul-
len komen, willen we toch nu reeds even mee-
deelen, dat een volledige 6 lamps radio-iu-
stallatie aanwezig zal zijn voorzien van twee
luidsprekers waardoor de concerten welke de
bezoekers te hooren zullen krijgen over de
geheele zaal uitstekend verstaanbaar kunnen
worden gemaakt.
Het tooneel in de kolfbaan zal geheel wor
den ingericht tot een gezellig zitje, het groot
ste deel der zaal zal in beslag genomen wor
den door de inzendingen en het overige dee',
zal dienstbaar gemaakt worden aan vermake-
lijkheden, over den aard waarvan nog nade-
re besprekingen gehouden moeten worden.
Zoo gaan we straks weer een week tege-
moet van aangename verpoozing niet alleen
doch ook een week waarin ,.Het Nut" vooral
op het gebied van handenarbeid op de meest
krachtige wijze naar voren gebracht zal wor
den.
ais door deze minderheden, bij monde van de
andelijk georganiseerde groep, waarbij zij
aangesloten zijn, of waartoe zij gerekend wil
len worden, verklaard wordt met de vrijzinni-
gen te willen streven naar en rechtserkenning
der mindeheden langs reglementairen weg,
overeenkomstig het beginsel en karakter der
Nederlandsche Hervormde Kerk.
Men weet, dat de resolutie veel beweging
heeft gewekt in het vrijzinnige kamp en door
enkele der provinciale afdeelingen volkomen
onaannemelijk werd geacht, ia zelfs in Dren-
te, voor onchristelijk werd uitgemaakt, terwijl
daarnaast een aantal provinciale vergaderin-
gen haar goedkeuring aan de resolutie
hechtte.
Op de algemeene vergadering was, zooals
na dit alles te verwachten was, de meening
over de resolutie zeer verdeeld.
Ds. Niemeijer bestreed de resolutie.
Verschillende sprekers verklaarden zich in
hoofdzaak of ten deele met Dr. Niemeijer
eens, anderen verdedigden kraehtig het aan-
nemen van de resolutie. Ds. Baar uit Alk-
maar wees er o.a. op, dat Let hier een kwestie
van levensbehoud gold. Een tactiek werd aan
bevolen, die een noodzakelijke zelfverdediging,
gold. Daarom moest men z.i. het tweede dee!
der resolutie aanvaarden, ook al kon men er
zich principieel niet geheel mee vereenigen
Een ander afgevaardigde van Noord-Hol-
land, de heer Bruins verklaarde, eveneens de
resolutie als een strijdmiddel te beschouwen,
dat uit verdrukking geboren was.
Ds. van Wijhe, uit Barchem verdedigde
ook kraehtig de resolutie. Hij betoogde met
klem, dat het hoofdbestuur met zijn resolutie
niet buiten het beginsel der vrijzinnigheid
ging. De Vrijzinnig Hervormden voerden ac
tie om te maken, dat de rechten der minder
heden in de Herv. Kerk geeerbiedigd zouden
worden.
Welk succes zal deze resolutie ons bren
gen; zal zij nog niet grooterc verbittering
wekken? Wat baat het, of de resolutie aange
nomen wordt door een sterk verdeelde verga
dering, zoo vroegen anderen.
Sommigen wezen op het gevaar van scheu
ring in de vereeniging, die door het aanne-
men van de resolutie veroorzaakt zou kunnen
worden.
„Laat het hoofdbestuur de resolutie opber-
gen." Die raad werd vervolgens vernomen.
Bij monde van den heer De Ridder en van
Wijhe verklaarde iiet hoo'dbesiuur zich daav
in zekeren zin toe bereid. Men w.lde in de vol
gende vergadering een nieuw voorstel aan-
gaande de houding tegenover de orthodoxie
indienen en een commissie benoemen, die een
nieuw plan zou mceten indienen.
De vergadering achtte het echter meer ge-
wenscht om thans te stemmen over het tweede
deel der resolutie.
Dit werd ten slotte met 2221 stemmen
verworpen. 1
De vergadering besloot nog in haar verde-
re besprekingen de voorgestelde statutenwij-
ziging en de verandering van het huishoude-
lijk reglement goed te keuren.
De Kcninklijke goedkeuring op de statuten
zal echter pas worden aangevraagd, nadat
nog eenige nieuwe wijzigingen zijn aange-
bracht. zcodat de komende bijeenkotnst tc
Assen nog volgens de oude statuten zal
plaats hebben.
KORTE BERICHTEN.
Op Oud Eik en Duinen in den Haag is
gistermiddag ter aarde besteld het stoffelijk
overschot van mr. J. P. Cau, oud president
van de rechtbank te Zierikzee.
Ook het liberale Kamerlid mej mr. E. C
van Dorp, behoort tot de onderteekenaars van
de dezer dagen te publiceeren beginselverkla-
ring ter nieuwe politieke groepeering.
Voor den kantanrechter te Goes heeft
andermaal terecht gestaan de zich nocmende
dr. J. L., masseur te Goes, wederom wegens
het onbevoegd behandelen van enkele perso
nen. Eisch 200 boete subs- 60 dagen hech-
tenis.
Gemengd Nieims.
DE VRIJZINNIG HERVORMDEN.
De Vereeniging van Vrijzinnig Hervorm
den kwam gister te Utrecht in buitengewone
algemeene vergadering alhier bijeen in het
gebouw van den Ned. Protestantenbond. Dij
bijeenkomst werd geleid door den heer G. A
dt Ridder.
Het voornaamste punt van de agenda was
de „resolutie". In deze resolutie die door het
hoofdbestuur was voorgesteld werd, zoo men
weet, tot versterking van de organisatie der
vrijzinnig Hervormden aangespoord, terwij
de wenschelijkheid van't trekken van een lijn
tegenover de orthodoxie werd bepleit. Dit
werd in den volgenden vorm in een deel der
resolutie aan de vergadering voorgelegd.
„In gemeenten, waar thans de orthodoxie
het heft in handen heeft, verricht de afdeeling
zoo mogelijk met een eigen voorganger, alien
kerkelijken arbeid. Tevens heeft de afdeeling
bij voortduring op te komen voor de rechten
harer leden. In gemeenten, waar de vrijzinni
gen de meerderheid hebben, behooren deze:
1. te voorzien in de behoeften der vrijzinnig-
godsdienstigen van verschillende politieke en
religieuze schakeeringen; 2e. aan orthodoxe
minderhtdtn alleen dan recbtan t« varlaanan,
Door C. L. van Balen.
Wij leven in een merkwaardigen tijd van
buitengewoon Snellen vooruitgang. In een
menschenleven heeft men bijgewoond de
snelle verandering van petroleum-verlichting
in gasverlichting; deze is weer vervangen
door electriciteit. Wij hebben de fiets zien ont-
staan en van den embryonalen aanleg vlug
zich zien ontwikkelen tot het volmaakte werk-
tuig van heden, dat het hoogtepunt in zijn
ontwikkeling schijnt bereikt te hebben. Wij
hebben het paard zien plaats maken voor de
auto; wij vinden vliegen iets heel gewoous; de
radio is alreeds een amusement geworden in
vele gezinnen.
De mutatieve pericde, die de technische we-
tenschappen doormaken en die ons bij wijze
van spreken iederen dag een nieuwe verras-
sing baart, verandert het aanzien der maat-
schappij zoo sterk en zoo snel, dat de aanpas-
sing aan al die nieuwigheden door het groote
publiek allerlei moeilijkheden baart.
Die aanpassing eischt veel van onze zenu-
wen, van onze rust, ze eischt menschenlevens
Men zie slechts de statistieken over de ver-
keersongelukken. Beschouwt men alleen van
die zijde den vooruitgang, dan krijgt men een
somberen kijk op't vraagstuk en velen vragen
zich af, of die vooruitgang werkelijk wel zoo
wenschelijk is.
Hoewel wij de donkere zijde van de tegen-
woordige ontwikkeling der techniek erkennen,
blijft voor ons toch de lich-tzijde veel belang-
rijker.
De industrie is de beste dienares van den
mensch. Zij stelt ons in staat, voor minder
geld met meer comfort te leven. Zij stelt in
onzen dienst de resultaten van den zoekenden
geest onzer scherpste koppen. De fabrikant is
een grooter weldoener van de menschheid dan
„Liefdadigheid naar Vermogen". Hoeveel
millioenen zijn niet gebaat met Philips gloei-
lampen, met de producten der fietsenfabrikan-
ten, der schoen-, kleeder-, verfwaren-industrie
en etc. etc. Hoe armelijk zou ons bestaan zijn
zonder fabrieksproducten.
De fabrikant, die wat nieuws uitvindt, kan
naar billijkheid daar zelf zijde bij spin
nen, maar tevens profiteeren duizenden en
tienduizenden van het resultaat, dat hij vond
ZIJN voordeel hangt af van het voordeel. dat
hij ONS bezorgt; hoe grooter dit laatste is,
des te meer afzet heeft zijn artikel.
Nu hangt de afzet van een artikel niet al
leen af van de deugdelijkheid, maar ook van
de vraag, of het bekend is. Vandaar de recla
me. De oude manier van radama tnakao w«
het aanprijzen van fle waar, het ophemelea
ervan boven alle concurreerende producten
Zij kwam neer op massa-suggestie en had hel-
zelfde effect voor Pinkpillen als voor een ver-
beterde lampconstructie; wellicht nog meet
voor de Pinkpillen.
Reclame van deze soort heeft alleen ten
doel, de waar aan de markt te brengen; het
heil van den kooper is slechts een secundair
belang.
De moderne Industrie gaat een andere
rich ting uit. Zij is zich bewust van het feit.
dat het groote publiek in wezen conservatief
is. Vooits, dat de groote massa onmogelijk
de snelle vorderingen op techniscli gebied kan
volgen en begrijpen; ze moet uiteraard ach-
terblijven, Maar daardoor blijft haar waarde
als afnemer dan ook gering. De moderne in
dustrie voelt dan ook als noodzakelijkt
plicht, haar opgelegd, de voorlichting van he;
publiek. Zij toont de huisi.ioeder aan, dat he
in haar voordeel is, dit of dat nieuwe produc
te gaan gebruiken; ze brengt haar er toe dei
ouden sleur te verlaten en nieuwe banen in t<
slaan. Dit is dus een deel der volksopvoeding\
een extra-scolaire, een na-schoolsche en eeir
unschoolsche opvoeding, direct gericht op het
verbeteren van de bestaaqsvoorwaarden Na
tuurlijk hoopt de industrie daar zelf ook voor
deel van te plukken; ze maakt niet al de kos-
ten, verbonden aan deze opvoedende reclame
„pour les beaux yeux du grand public". Maar
het voordeel is aan weerskanten en stellig niet
het geringst aan de zijde van den kooper.
Inplaats van den handelsreiziger, die met
gladde tong een slecht artikel aan den man
brengt, krijgen we de wetenschappelijk-tec!.-
nische voorlichting, die voorrekent, hoeveel
voordeel het gebruik der nieuwe waar raet-
brengt voor den gebruiker. De nieuwe recla
me tracht niet te overbluffen maar te overtui-
gen.
Zulke reclame is bijv. gemaakt voor he;
gebruik van plantaardige vetten en menige
huismoeder is met nieuw elan gaan bakken en
braden na het bijwonen van zoo'n kookde-
monstratie. Zulke opvoedende reclame maakt
ook het Amsterdamsche Gemeentebestuur
voor het gebruik van bevroren vleesch en
visch. Welk een zegen is het niet geweest voor
de burgerij, dat die artikelen „er in" zijn ge-
komen; het bespaart haar jaarlijks millioenen
gulden en geeft haar kostelijk voedsel.
Bij al die pogingen om nieuwe artikelen iu-
gang te doen vinden, ondervinden de „nieuv -
lichiers" een enormen weerstand van den
geest van conservatisme, die in elk kuddedier.
vooral ook in den mensch leeft. En er zijn er,
die zich nooit lateri overtuigen, zij zijn daar-
voor te oud geworden.
Wil deze belangrijke branche der volks-
opvoeding algeheel succes hebben, dan zal ze
zich niet moeten blijven beperken tot de vo!
wassenen, maar dan zal ze reeds bij het
kind de betere begrippen omtrent hygiene, voe-
ding, kleeding, verlichting, enz. moeten wak-
ker maken
De lagere school als zoodanig kan daarbii
een zekere steun verleenen n.l. door de al
gemeene principes te onderwijzen. Over elec
triciteit bijv. kan het een en ander geleerd
worden Maar de outillcering der L.S. is te
armelijk om daar veel van te kunnen maken
Het zou nu van buitengewone beteekeivs
zijn, als de moderne opvatting van de be-
drijfsreclame en de inzichten omtrent de bc-
teekenis der school me^elkaar in contact kon-
den worden gebracht.
De inductrie zou daarrr.ee toekomstigc at-
nemers kweeken, de school zou de gelegenheid
hebben, met voorbeelden uit de praktijk des
levens aanvulling te geven op de lessen, :u
het schcollckaal gegeven. De leerling zou
cngetwijfeld meer belangstelling toonen.
Stel je voor dat de onderwijzer annonceen:
„Kinderen, over een paar maanden zal cr
hier ter stede een'tentoonstelling gehouden
worden op't gebied van electriciteit. Daar
gaan we heen. En vooraf zal ik je wat les
geven over electriciteit en haar toepassing;
intusschen kijken jelui alvast eens rond m
woenhuizen en winkels, wat je daar alzoo om
trent toepassing van electriciteit ziet. We pra-
ten er dan meteen eens over, of jullie de nieu
we dingen beter vindt dan de oude, of niet. Op
de tentoonstelling zullen we dan nog wel heel
wat meer zien."
Het staat vast, dat er dan uitvinders ios-
komen uit de klasse. Ootmoedig die niet door
Uw wijze te%enweroingen, maar Jaat de fau-
tasie wat ruimte. Daar heeft 'n kind behoefte
aan.
Zoo zou de klasse dan een paar maanden
leven in de sfeer der electriciteit en het zou
den een paar maanden zijn, die voor alle leer-
lingen waarde behouden, ook in't verdere le-
ven-
De tentoonstelling nu, die het schitterend!
hoogtepunt van dit opvoedings- en onderwijs-
geheel zou vormen, kan dingen laten zien,
waaraan we niet kunnen denken op de L. S,
Het geld benoodigd voor al die demonstrate,
wordt gereedelijk opgebracht door de indus
trie, die in deze ruimopgevatte reclame haar
voordeel ziet.
Met de kinderen worden de ouders
cpgevoed; 't oude en't nieuwe geslacht sa-
men in dezelfde leerschool. Ze zien, dat be-
vrediging van hoogere eischen, aan 't leveu
gesteld, binnen hun bereik ligt en de jeugd
zag stimuleerend op den ouderdom werken.
De jeugd zal, als zij den rijperen leeftijd be
reikt heeft, ontvankelijker gebleven zijn voor
nieuwe denkbeelden.
De massa moet opgeheven worden tot eeM
hooger peil, niet alleen door litteratuur, too-
nee!, muziek, door vakvereeniging, studie-
club, volksuniversiteit, maar ook door de in*
dustrie. Contact te brengen tusschen indus
trie en massa, in casu tusschen producent en
consument, is een deel der volksopvoeding.
De mogelijkheid van dergelijk contact be*
staat. Dit jaar is er in Coevorden een tea*
toonstelling gehouden op gebied van toege*
paste electriciteit waar de jeugd ook is toege*
laten, neen uitgenoodigd, met bedoeling uit*
genoodigd. Uit den heelen Zuid-Oosthoefe
van Drente zijn de dorpskinderen daarheea
getrokken; de vervoermaatschappijen gave*
reductie. Er zijn korte voordrachten gehou
den en opmerkingen gemaakt tijdens de b»
zichtiging van de tentoonstelling en zeer vels
kinderen hebben genoten. Niet alleen vow dl
groote stadsjeugd, maar vooral ook voor ds
schoolkinderen op't platte land moeten der*
gelijke bezoeken van de hoogste waarde g*>
acht worden.
Wanneer nu nog de voorbereiding van «dJ
rijde der L. S. zou komen in den {test ill I
hovao aangaf, zou hM succaa
sf>~* 'i c
