AIRmasrsche Gourant
1
Je kan nooif wefen
2
i
No. 61 1925
Honderd Zeven en Twintigste Jaargang.
Vrjjdag 13 Maart.
Buitenland
DE PRESIDENTS VERKIEZING IN
DUITSCHLAND.
De candidatuur-Gessler is thans definitief
van de baan. Ook liet fraaie plannetje om
alle burgelijke partijen gezamenlijk een can
didaat te laten stellen, is in het water geval
len, maar het heeft slechts een haar gescheeld.
De Berlijnsche correspondent van het Hbl.
deelt er het volgende over mee
De onmiddellijke oorzaak van de misluk-
ifing van dit eenheidsstreven ligt bij ht cen
trum, de Duitsch-nationalen en de Duitsche
Volkspartij, indirect echter ligt de schuld aan
het falen van het plan-Lobell bij de pogingen
van het centrum om de kwestie op de lange
baan te schuiven, pogingen.
Gistermorgen had de leider van het cen
trum, oudrijkskanselier dr. Luther en den mi
nister van buitenlandsche zaken dr. Strese
mann, waarover hij om 10 uur in de „Reichs-
ausschus voor het centrum verslag zou uit-
brengen. Tot aller verwondmgen echter ver-
klaarde Fehrenbach, dat hij niets te vertellen
had. De besprekingen, die hij met Luther en
Stresemann had gehad, waren van dien aard,
dat hij ze onmogelijk voor het forum van een
zoo groot lichaam als deze commissie kon
brengen. De commissie verdaagde zich daarop
maar -weer.
Fehrenbach riep onmiddellijk het partijbe-
stuur bijeen en deed in dezen kleinen kring
vertrouwelijke mededeelingen over zijn be
sprekingenmet Luther en Stresemann. Den
geheelen middag ccnfcreerden daarop de hee-
ren van het partijbestuur over de door de
commissie in te nemen houding.
Intusschen hadden twee andere partijen be-
langrijke besluiten genomen. De „Reichsaus-
schus van de Duitsche Volkspartij had met
groote meerderheid besloten, bij de candida-
ttiur-Jarres te volharden. In tegenstelling met
het partiibestuur van de Duitsche Volkspartij,
dat verklaard had, een eenheidscandidatuur
te willen ondersteunen, als ze dcor alio burge
lijke partijen werd aangenomen, verklaarde
de Reichsausschuss, dat ze hiervan niets wil
de weten.
Ongeveer tezelfder tijd had het democrati-
sche partijbestuur besloten de candidatuur
van alle burgelijke partijen te ondersteunen
De heer von I obeli had den partijen ver-
zocht zijn commissie tot uiterlijk 5 uur defi-
nitieve antweorden te dcen tcekomen. Men
wachtie om 5 uur echter te vergeefs. Eindelijk
verschenen er eenige afgevaardigden van het
centrum, die nog een uur uitstel vroegen Dit
verzoek werd warm ondersteund dcor de Bei
ersche Volkspartij en Economische Partij,
maat doo- de meerderheid d?r commissie-Lo-
beil, dus Duitsch-nationalen en Duitsche
Volkspartij, verworpen. Als protest verlieten
daarop de afgevaardigden der democraten
en van het centrum de vergadering.
De commissie-Lobell stelde hierop onmid
dellijk vast, dat do pogingen, om tot een
burgerlijk eenheidsfrcnt te komen, mislukt wa
ren en proclameerde dr. Jarres tot haar can
didaat. Vcor dezen candidaat hebben zich
reeds uitgesprokende Duitschnationalen, de
Duitsche" Vo'kspartij en ongeveer een derde
van de Economische Partij, terwijl op het
oogenblik nog niet bekend is, lice de Beier-
sclie Boerenbontl, (die cveneens deel uitmaakt
van de Economische Partij), de Duitsch Han-
noveTanen en de Beiersche Volkspartij ten op-
zichte van de candidatuur-Jarres staan.
De Beiersche Volkspartij houdt eerst Zatcr-
dag te Munchen haar beslissende vergade
ring.
Di". Jarres, die op het ccgenbLk te Duis-
burg vertoeft, heeft op aanvrage telefonisch
medegedeeld, dat hij de candidatuur aan-
vaardt. Hij komt heden naar Bcrlijn.
Terwijl zich deze gebeurtenissen in de com
missie-Lobell afspeelden, was het centrumsbe-
stuur met zijn besprekingen Kkargekomen.
Bij stemming werden 18 stemmen uitgebracht
voor de candidatuur-Gessler en 6 tegen. Voor
men echter deze beslissing aan de commissie
Lobell kon mededeel n, was daar de bom al
gebarsten. Onmiddellijk kwam daaicp de
Reichsausschuss" uit het centrum bijeen en
proclameerde als antwoord op het bcslui t van
de commissie-Lobell met alg meene stemmen
dr Marx tot candidaat van het centrum
De democatische partij heeft, naar in par-
lementaire kringer. verluidt, den steatsore-i-
dent van Baden, Hellnach, candidaat gesteld
voor het rijkspresidenfschap.
DE ENGELSCHE LEGERBEGRQQTING
Uit de legerbegrooting blijkt, dat er voor
1925/1926 44kd millioen minder dan het
voorafgaande jaar. De le^ersterktc bedraagt
160.600 man, met inbegrip van -1000 man
Indische troepen, in dienst van het bestuur
van Irak.
De recruteering heeft in het afgeloopen
jaar reden gegeven tot teleurstel lin■-Er wa
ren 34.000 recruten noodig en slechis 30.000
zijn ingeschreven. De legerreserve bedraagt
94.000 man, het territoriale leger 140.000
man. De vervaardiging van lichte tanks
wordt voortgezet en nieuwe plannen worden
bestudeerd.
DE REGEERINGSFORM IN PRUISEN.
Bij de onderhandelingen welke de Pruisi-
sche minister-president Marx heden in den
Landdag voerde in zake de regeeringsvor-
ming, verklaarde de vertegenwoordiger der
Duitsch-Nationale fractie, dat hij het denk-
beeld van een kabinet, gevormd uit een verte
genwoordiger van Duitsche Volkspartij, cen
trum en democraten elk en voorts uit ambte-
naren, die in hun politieke oveituiging niet
ver van andere partijen af te staan, aan zijn
fractie zou voorleggen.
In een bespreking met vertegenwoordigers
der democraten over de kwestie van de vor-
ming van een ambtenaren-kabinet boven ie
partijen sfaande, werd van democratische zij-
de verklaard, dat de democratische fractie
concrete voorstellen tegemoet ziet.
Van de zijde van de Wirtschaftspartei wad
de vorming van zulk een ambtenaren kabinet
boven de partijen met instemming begroet,
terwijl opnieuw een kabinetsvorming op de
basis vanjde sfcalitie_van W,omar_werd afge-
wezen,
Ook de Duitsche Volkspartij staat, naar in
parlementaire kringen verluidt, sympathiek
tegenover de vorming van een extraparlemen-
tair kabinet.
DE VOLKENBONDSRAAD.
De zitting van den Raad van den Volken-
bond is gistermorgen te onder buitengewoon
groote belangstelling geopend. Achter de zit-
tende gedelegeerden stonaen niet minder dan
drie rijen toehcorders.
Na de opening der zitting heeft de Engel-
sche minister van buitenlandsche zaken Aus
ten Chamberlain, die Groot-Britannie in den
Raad van den Volkenbond vertegenwoordigt,
een rede gehouden, waarin hij zeide:
„Zijner Majesteit's Regeering heeft na dit
onderwerp met de dominions en Indie te heb
ben gesproken, onoverkomelijke bezwaren om
het protocol in zijn huidigen vorm te teekenen
en te ratificeeren. En dit niet, omdat zij zich
voelt in disharmonie met het volk, dat in de
allereerste plaats de vruchten van het proto
col zou plukken. Amendementen en interpre-
tatie kunnen op zichzelf wenschelijk zijn, doch
Z.M.'s regeering kan niet gelooven, dat het
protocol, zcoals het thans voor ons ligt, de
geschikste methode inhoudt om dit te be-
pro even."
Aan het slot van zijn rede, zeide Chamber
lain, dat de Britsche regeering geen tijd heeft
gehad voor persoonlijke conferenties met de
dominions en Indie, eveneens laden van den
Volkenbond. Doch na telegrafische onderhan
delingen is gebleken dat noch Canada, Au
stralia, Nicuw-Zeeland, de Unie van Zuid-
Afrika, noch Indie het protocol kuirnen aan-
vaarden. Ze zullen den Volkenbond zelf de
redenen van hun besluit mcdedeelen.
Chamberlain deelde mede, dat de Iersche
regeering nog geen antwoord had gezonden.
Van de rede van Chamberlain is nog van
belang de" volgende zinsnede:
„Aangezien de algemeene bepalingen van
het Pact niet naar tevredenheid veTSterkt kun
nen worden en de uiterste gevallen, waarmede
de Volkenbond zich kan bezighouden, ver-
moedelijk op bepaalde naties of groepen van
naties meer betrekking zullen hebben dan op
andere, concludeert de Britsche regeering
hieru.it, dat de beste oplossing daarin gelegeii
is, dat in samenwerking met den Volkenbond
het Pact aangevuld wordt door het treffen
van bijzondere schikkingen, ten einde aan be
paalde vereischten tegemoet te komen. Dat
deze schikkingen een iouter defensief karakter
zullen dragen, dat zij geformeerd zullen zijn
binnen het kader van het Pact en in harmonie
met en onder leiding van den Volkenbond
zullen moeten werken, is duidelijk. En, naar
de meening der Britsche regeerinig, kan dit
doel het best bereikt worden door het bijeen-
voegen van de volken, die ten nauwste hierbij
betrokken zijn en wier geschillen zouden
kunnen leiden tot hernieuwing van den strijd
en wel door middel van verdragen, gefor-
muleerd slechts met het doel een ononderbro-
ken vrede tusschen hen te bewaren. Binnen
deze grenzen kan geen vlugger werkend mid-
del vcor onze huidige kwalen gevonden wor
den, noch een zekerder waarborg tegen toe-
konistige rampen en ellencte."
De namiddagzitting van den Volkenbonds-
raad bracht het met groote spanning ver-
wachtte antwoord van Briand op de verkla-
ringen van de Engelsche regeering. Hij sprak
een schitterend geimproviseerde rede uit, en
las eerst aan het slot daarvan een schriftelijke
vcrklsxing van de Fransche regeering voor.
De Engelsche verklaring, zoo zeide Briand,
is van gewone beteekenis en zal op alle vol
ken zecr grooten indruk maken. Zeker ware
't wenschelijk geweest, wanneer men den vre
de had kunnen verzekeren zonder daarbij ook
maar een oogenblik aan den oorlog te den-
ken. Maar helaas, de vrede is nu eenmaal de
afwezigheid van oorlog. Een instelling die
den vrede wil verzekeren moet zich dus wel
nolens vclens bezig houden met de vraag,
v/elke middelen zich er het beste toe lcenen,
den oorlog te voorkomen.
Mc-n mag de atmosfeer niet vergeten, waar
in de vijfde Volkenbondsvergadering indertijd
plaats hod. Er waren groote verwachtingen
bij dev elken opgewekt Men wilde den oorlog
aan den corlog verklaren en zich tot dit doel
organiseeren. In totaal hadden 47 naties met
c!e beste juristen van alle landen dagen en
weken getracht de kiemen, besloten in het Vol-
lenbondspact, tot cntwikkeling te brengen.
Ten slotte is het protocol slechts op de basis
van het Volkenbcndspact geprceid, en de vijf
de Vc 1 kcnbondsvergaderiing heeft er zooveei
mogelijk naar gestrc-id, de leemten in het
Voironbondspact aan ie vullen.
Tegen het Engelsche argument, dat de aan-
valler door het vredesprotocol bevcordeeld
wordt, dear de Volkenbond op een gegeven
obgenblik weerloos tegenover hem staat, voer
de Briand aan. dat ten eerste het protocol in
het geval van legitime verdediging voorizet,
en dat ten tweede juist de aanvaller zich niet
ailcen gcplaatsf zou zicn tegenover den Vol
kenbond.'maar tegenover bijna de geheele bc-
schaafde wereld.
Aan den anderen kant heeft men betreuvd,
dat de Vereenigde Statc-n geen lid van den
Volkenbond zijn.
De prom'geciacbte van den Volkenbond is
echter de universaliteit. Spreker achtte het on-
nocdig alle volken op te noemen. welke nog
geen deel uitmaken van den Volkenbond, en
hij wi'de er sleeps on wijzen. dat hoe meer
de Volkenbond zijn macht versterkt, des te
grooter zijn eigen aantrekkingskracht voor de
buitenstaanders zou worden. Het is verkeerd,
wanneer men uit het ontbreken van eenige sta-
ten de conclusie trekt, dat men den Volken
bond nog meer moet verzwakken.
De Fransche regeering, zoo verklaarde
Briand, kan onmogelijk aannemen, dat de Vol
kenbond thans voor den wereld vrede niets
zou beteekenen op grond. dat hij tegen den
oorlog niets zou vermogen. De groote ver-
dienste van het protocol bestaat juist hierin,
dat het den oorlog als een misdaad en den
aanvaller als een misdadiger heeft gebrand-
merkt.
Het denkbeeld van een wederkeerH naran-
tiepact. dat in de verklaring van de Britsche
regeering wordt opgeworpen, is in 1923
door dezelfde landen geopperd n!s het denk
beeld van het protocol, n.l Frankriik en
Engeland. Mijne regeering, zoo verklaarde
Briand, blijft h.dt protocol trouw. maar zij is
bereid alle pogingen tot vcrslerking er van
door pacten en garanties, waarin overigens
door het protocol is voorzien, mede te wer
ken; dit aties op yoorwaarde. dat het svsteem
geen leemten laat, en dat het een stelsel voor
alien Is Het groote voordeel van het protocol
berustte hierin, dat het geen groote en kleine
staten kent, maar dat het alle volken in staat
stelt, aan de veiligheid der wereld mede te
werken, en dat het aan alien ook dezelfde
zekerheid geefi Vele conflicten zouden een
veel emstiger karakter hebben gekregen, wan
neer de Volkenbond er niet was geweest, om
ze in de kiem te' smoren.
Daama las Briand de Fransche regeerings-
verklaring vcor, waarvan hij de gedachte
reeds in- zijn rede had weergegeven
Frankrijk geeft de indee van regionale verdra
gen, waarin reeds in het Volkenbondspact en
het protocol is voorzien, geenszins op, maar
is overtuigd, dat s1echts een toetreden der vol
ken iot het protocol, den bewapeningswed-
strijd kan staken en wanneer de grondbegin-
selen opgegeven worden, waarop het protocol
berust, de volkeren langzamerhand weer
zullen vervalleh in de oude gewoonte, om
conflicten langs gewelddadigen weg op te los-
sen.
Na Briand legde Sdaloia namens de Itali-
aansche regeering een verklaring af, waarin
hij zich noch vodr. noch tecen het protocol
uitsprak, maar waarin hij zijn insteimiing be
tuigde met het meerendeei der argumenten
van Cl'amberla.in.
Hij verklaarde verder, dat hij met't posi-
tieve Voorste! der Engelsche regeering, het
pact door speciale vedragen voor bijzondei'e
gevallen aan te vullen, icon instemmen.
Graaf Isjii verklaarde namens de Japansche
regeering, dat zij deb estudeering van het pro
tocol nog niet ten einde heeft gebracht, maar
met groote sympathie alle pogingen om het te
vervolmaken, zal volgen.
De Belgische minister van buitenlandsche
zaken, Hymans, wees op zijn onderteekening
van het protocol en het fei't, dat hij reeds bij
de besprekingen omtrent het protocol voor al
te groot enthousiasmehad gewaarschuwd.
Hij wilde de argumenten van den Britschen
minister van buitenlandsche zaken niet in de
tails bespreken, maar gaf uiting aan de hoop,
dat eenmaal de wereld rijp zal zijn voor de
tenuitvoerlegging van de grondideeen van het
protocol.
Het Volkenbondspact bestaat onveranderd
voort en zijn garanties zijn niet te onderschat-
ten. Niettemin kan men het door de Britsche
regeering gedane voorstel aanvaarden om po
gingen te doen het pact door spedale overeen-
komsten aan te vullen
Briand ontving gisteravond enkele jouma-
listen en toonde zich niet buitengewoon teleur-
gesteld over de verklaring van Chamberlain.
Het ergste wat het protocol kon overkomen
zou zijn, dat het geneel en al als dood werd
beschouwd, doch dit achtte Briand uitgeslo-
ten. Hij vermoedde dat het protocol met de
door de raadsleden afgelegde verklaringen
naar de zesde Volkenbondsvergadering zou
worden verwezen De vraag werd hem gesteld
of dit uifsfel van het geheele ontwapenings-
enzekerheidsvraagsfuk niet ongewenscht was
waarop priand ontkennend antwoordde. Hij
meende, dat het protocol in te kleine tijd-
ruimte was tot stand gekomen om volmaalct te
kunnen zijn, zoodat een nadere bestudeering
der vele vragstuklcen, die er mee samenhan-
gen, geen kwaad kan.
Over de toetreding van Duitschland tot den
Vo'kenbond. zeide Briand dat hij zulks wen
schelijk oordeelde. doch in geen geval zou
kunnen toelaten, dat Duitschland op speciaie
voorwaarden den Vo'ken bond binnentireedt of
van het Pact alelen die bepa'ingen aanvaardt,
welke het zonder bezwaar kan nakomen en
de overige verwerpt. Frankrijk zal op dit punt
tot aan het einde tote zijn stand punt handha-
ven.
Geinengd m>nws
DE SCHEEPSRAMP AAN DEN HOEK.
Op de algemeene begraafplaats in Den
Haag is gisteren onder zeer groote belang
stelling ter aarde besteld het" stoffelijk over-
schot van den bij de ramp te Hoek van Hol
land om het leven gekomen Pieter Bal, die
deel heeft uitgemaakt van de bemanning van
de sieepboot De Schelde. De Internationale
Sleepbootdienst en de Mos, vertegenwoordi
ger van de maatschappij te Scheveningen.
Voorts waren aanwez.g eenige kapiteins en
vele kameraden van Bal.
Onder de vele kransen, die de kisf dekten,
waren er van de directie van den Rotterdam-
schen Lloyd, van de Internationale Sleepboot
dienst en van de kameraden.
Aan de groeve hebben ds. Tichelmans, Ned
Herv. predikant te Scheveningen, en de heer
Fuik, namens den Internationalen Sleepboot
dienst, het woord gevoerd.
CONSULAIRE CONVENT1E MET
FINLAND.
Op 9 Maart heeft op het departement van
buitenlandsche zaken de onderteekening
plaats gehad van een consulaire conventie
met F nland, betreffende de Nederlandsche
kolonien.
INTERNATIONALE UITWISSELING
VAN GEZONDHE IDS AMBTENAREN.
Vanwege de hygienische commissie van den
Volkenbond zal wederom een Internationale
uitwisseling van gezondheidsambtenaren tot
stand komen. Ditmaal zijn het specialisten tn
de bedrijfshygiene en arbeidersbescherming.
Nederland zal vertegenwoordigd worden
doqr dr Kranenburg, medisch adviseur bij de
arbeidsinspectie.
DE KON IN GIN EN DE PRINS IN
ZWITSERLAND.
De Zwitsersche correspondent der N. R.
Crt. meldde gisteren:
Prins Hendrik heeft vanmiddag te Bern
een bezoek gebracht aan den Zwitserschen
president, Musy, waarna de Zwitsersche re
geering hem een noenmaal heeft aangebo-
den, waaraan ook de Nederlandsche gezant
te Bern aanzat. Z.K.H. zal morgenmiddag
half twee te Geneve aankomen tot het bren
gen van eenige particuliere bezoeken. De Ko-
ningin wordt morgenavond om negen uur
daar verwacht.
Het Journal de Geneve geeft vanavond de
portretten van het Koninklijke echtpaar.
POGING TOT DOODSLAG IN DE
KRITZINO ERSTRAAT.
Voor de rechtbank te 's-Gravenhage heeft
gisteren terecht gestaan de 26-jarige A. M.,
bankwerker, wonende in Den Haag, thans
gedetineerd ter zake dat hij op 3 November
1924 gepoogd heeft, iemand van het leven te
berooven.
De officier van justitie, mr. Hermans, was
van oordeel, dat beklaagde zich schuldig heeft
gemaakf aan poking tot moord. Hoewel er ze
ker verzachtende omstandigheden zijn aan te
voeren, meende de officier toch, dat beklaagde
zal moeten worden veroordeeld tot 3 jaren ge-
vangenisstraf.
De verdediger was ten slotte van oordeel,
dat hier van een veroordeeling op het beklaag
de ten laste gelegde, geen sprake kan zijn.
Wanneer de rechtbank echter anders hierover
mocht oordeelen, vroeg pleiter voor beklaagde,
die reeds van 18 November af in voorloopige
hechtenis zit, een vocrrwaardelijke veroordee
ling. De uitspraak werd bepaald op 26 dezer.
VADERLANDSCH VERBOND.
De heer mr. R. A. Fockema heeft zijn func-
fie van voorzitter van het Vaderlandsch Ver-
bond neegelegd, op grend van de hem ge
bleken bezwaren, verbonden aan zijn leeftijd.
voor pensioenpremies toe te passen, wordt niet
ter vemietiging aan de Kroon voorgedragen.
EEN EIGENSCHAP VAN HET
GEHEUGEN.
In het Januarinummer van het „Zft. f.
pad. Psych, und exp. Par." schrijft prof. dr.
J. Lyndworsky te Keulen over „Eine versteck-
te aber bedeutsame GedachtniseigenschafF',
waaronder de schrijver verstaat de eigenschap
dat het uit het hoofd leeren aanzienlijk be-
spoedigd kan worden door de gedeelten van
de les of van de woorden- of getallenreeks,
die gememoreerd moet worden, hetzij groo
ter, hetzij kleiner te maken. Het is individu-
eel verschillend hoe groot de stappen moeten
zijn. Nieuw is de vraag geenszinseenige ja
ren geleden hebben we al een en ander ver-
meld uit de publicatie over de quaestie of een
les in haar geheel of bij gedeelten geleerd be-
hoort te worden.
Lyndworsky geeft eenige positieve aanwij-
zingen: de betere leerlingen vormen gemak-
kelijk grootere complexen (d.w.z. onderdeelen
der les) dan de mindere, maar leerlingen met
even sterk leervermogen beheerschen niet com
plexen van dezelfde grootte.
Lyndworsky komt tot zijn resultaten op
grond van het onderzoek, .twee jaren geleden
gehouden door A. Theissen op een zwakzinni-
gen „geheugenkunstenaar", die voor elken
willekeurigen datum tusschen de jaren 1583
en 2000 met verrassende snelheid den naam
van den dag kon zeggen. Bij dat onderzoek
hleek het paradoxale feit, dat... een geheugen-
defect den jongen zoowel tot geheugenkunste-
naar als tot zwakzinnige had gemaakt. Toen
hem eenmaal geleerd was, hoe reeksen en
lessen, die hij moest, maar niet kon memoree-
ren, in te deelen, gelukte het hem zonder
moeite.
Lyndworsky wijst uitdrukkelijk op't groote
belang van doelmatige indeeling der te me-
moreeren stof en zegt daarbij, dat de moeilijk-
heid, voor al te groote complexen gesteld te
worden, door de 11. kan worden ondervangen.
Dat beteekent voor de leerlingen zelf natuur-
lijk een voordeel, want zoodra een intelligent
leerliiy* bemerkt heeft dat zijn memorie ver
mogen niet to.iaat, gToote happen tegelijk te
nemen, zal hij het bij kleinere porties doen.
Voor de school daarentegen is de mogelijk-
heid dikwijls te omzeilen, een nadeel wijl ze
daardoor niet in de gelegenheid komt, de
komplexschwache" leerlingen te herkennen en
hun de noodige aanwiizin gen te geven.
Met het oog op het huiswerk en uit het
hoofd te leeren lessen hebben we de aandacht
nog eens op het vraagstuk gevestigd. Leerlin
gen, die moeite hebben met het uit het hoofd
leeren, moeten dus maar eens probeeren of ze
niet beter slagen door hun les te verdeelen.
Overigens moet men bedenken, dat ook uit
het hoofd leeren vaak noodig is en dat het
door oefening bevorderd wordt.
Hbl.
KORTE BERICHTEN.
In de Maria-stichting te Haarlem, waar
hij een ernstige operatic had ondergaan, is
'.vcrleden de heer A. Koolhoven, directeur
van de Victoriahron te Oberblmstein.
Op den Haagweg bij Rijswijk (Z.-H
zijn, bij het graven voor de rioleering, de
fundamenten van een oude brug gevonden,
welke van zeer stevige constructie bleek te
ziin. Deze brug moet vroeger over den Vliet
hebben gelegen, toen deze nog langs den
Haagweg liep.
Tegen den leider der postdemonstratie
op 3 October, den vakvereeningsbestuurder B
J. v. S., is voor de rechtbank te 's-Gravenhage
f 125 bcete subs. 25 dagen. hechtenis ge-
dscht
Te Eysden is gistermiddag brand ont-
staan in de kuiperij van de zinkwitfabriek.
De brandweer uit Maastricht verleende hulp;
binnen enkele uren was zij den brand meester.
De geheele uitgestrekte kuiperij met een voor-
raad hqut is afgebrand. Verzekering dekt de
schade. De oorzaak van den brand is onbe-
kend.
Een besluit van den gemeenteraad van
Dordrecht om op de salarissen van alle ge-
meente-ambtenaren een korting van 8% pCt.
De minister van binnenlandsche zaken
en landbouw heeft gister in de Eeste Kamer
medegedeeld, dat de cverwogen wordt de sa-
menvoeging van de Landbouw hoogeschool en
de Veeartsenijkundige hoogeschool.
De gemeenteraad van Rotterdam is er
gister nog niet in geslaagd een wetbouder te
bencemen in de plaats van mr. Abr. van der
Hceven.
Start stneMWs.
MOTTEN EN HARE BESTRIJDING.
Mevr. Dr. Wibaut-Isebree Moens, bioloog
bij den Gezondheidsdienst der gemeente Am
sterdam, hield gisterenavond in de Unie
voor de afd. Alkmaar van de Ned. Vereeni-
ging van Huisvrouwen een lezing met licht-
beelden over bovenstaand onderwerp.
De voorzitster, mevrouw Reijnvaan-Wrede,
opende, er de aandacht op vestigende, dat dit
onderwerp de dames speciaal in dezen tijd in-
teresseert.
Van de oudste tijden af aan, aldus
mevrouw Wibaut, hebben de motten 't bet
menschdom al lastig gemaakt. Zelfs in den
bijbel wordt er gewag van gemaakt. Waar
de mensch zich vestigt,^gaat de m'ot met hem
mee en voedt zich met dierlijke stoffen, liefst
wol.
Toen de mensch echter nog geen kleeren
droeg huisde zij in doode dieren en at daar
van.
Drie soorten motten komen voor: de koker-
makende mot, (de meest voorkomende), de
mot die een los spinseltje maakt en de tapijt-
mot, die vrij zelden voorkomt. Verder hebben
we nog de appelmot (wormstekige appelen.)
wal ze er op smeren ,als je op
reisbenf. Ik doe he! maar lie -
4ver zelf mef een beetje Erdal,
dan weet ik
dat't in orde
pris.
De normale mot ziet men een klein gedeelte
van het jaar vliegen (Juni-Augustus.) In on
ze streken legt het wijfje eens per jaar eitjes,
in warmere landen heeft men echter wel 4 ge-
neraties. Zoo zal een huis met centrale ver-
warming meer last van de motten ondervin-
den, daar ze dan vlugger worden ontwik-
keld.
Uit onderzoekingen is gebleken, dat de mot
ten, die je ziet vfiegen, mannetjes zijn. De
wijfjes blijven rustig in hun donker hoekje om
eitjes te leggen. Door een vliegend motje
dood te slaan, doet men echter niet zooveei
nut, daar er pl.m. 2 maal zooveei mannetjes
zijn, en deze de schade niet aanrichten. Dit
doen uitsluitend de larven.
Mevrouw Wibaut zond ter kennismaking
(voornamelijk met de larven) een kweekerij
rond, waarin het nageslacht van 2 jaren van
een paar motten huisde, alsmede een zwaar
geinfecteerd stukje tapijt, afkomstig van een
Alkmaarsch stoffeerder.
De motten hielpen vroeger de vliegen en
andere insecten mede met het opruimen vac
doode dieren. Zij, leven dus uitsluitend van
dierlijk voedsel, waardoor verklaard wordt,
dat zij nooif op katoea of kunstzijde voorko
men, daar dit plantaardige weefsels zijn, die
zij absoluut niet eten. Alles wat van dieren
afkomstig is, als wol, vilt, pluche, veeren,
bont, echte ruwe zijde, en soms ook leer zul
len zijn aantasten, plantaardige producten
echter niet. Voor jonge huishoudens is het
daarom ook sterk aan te raden voornamelijk
van het laatste aan te schaffen.
De mot komt niet van buiten uit het huis
invliegen, maar komt binnen door b.v. ge-
infecteerde oude meubelen. De larfjes laten
zich uit de vulling van zoo'n stoel valien, ko
men op het tapijt en kruipen in een rus
tig donker hoekje om zich daar verder te oni-
wikkelen.
Door belangrijke onderzoekingen van de
laatste 5 jaren heeft men ontdekt, dat de wijf
jes op alle mogelijke plaatsen hun eieren leg
gen dat de larven r u i k e n waar wol is,
dat ze betrekkelijke afstanden kunnen afleg-
gen om die wol te bereiken, en dat ze dagen
lang honger kunnen lijden dus erg taai zijn.
Na een pauze en eenige huishoudelijke mede
deelingen besprak mevrouw Wibaut de bestrii-
dingsmiddelen. Door alle luchtverspreidendc
middelen als kamper, naftaline enz. verjaagt
men de vliegende motten wel, maar de eieren
en larven ontwikkelen zich desondanks uit-
stekend. Afdoende is dit dus absoluut niet.
Een beter middel is, om in het einde van den
zomer, als de eitjes gelegd zijn, de kleeren- en
dekenbewaarplaatsen uit te kloppen en af te
schuieren. Men kan't ook,. na't vooral eerst
grondig nagekeken te hebben, in papier pak
ken en daarvan de naden goed en geheel
dichtplakken. Dit is afdoende. Wat het meubi-
lair betreft, 't beste is gewone geregelde ka-
merbeurten te geven en vooral kloppen. Met
den stofzuiger bereikt men de diep ingegra-
ven larven niet. Toen b.v. iemand een looper,
die geregeld gezogen werd, na 9 maanden
opnam, was deze van onderen door motten
zeer emstig beschadigd, doordat zij zich door
die rust voorspoedig hadden kunnen ontwik
kelen.
Bij oude meubelen moet men vooral de
vulling wantrouwen. Door alles goed met
benzine te drenken, worden de schadelijke lar
ven onvoorwaardelijk gedood.
Bont kan in inrichtingen, waar een vries-
kamer aanwezig is, in bewaring worden ge
geven.
Meubelen worden ook wel gestoomd. Groo-.
te bezwaren zijn echter dat de vochtige lucht
het oplaag hout bederft en vaak binnenin
niet doordringt. Formalinedamp heeft het.
zelfde tegen. Afdoend is ook om deze oude
meubelen met een plantaardig product, het
z.g. crain vegetal te laten vullen.
In den handel is ook nog een goed middel
het Motten Eulan, samengesteld uit een
kleurlooze onderstof van het ouderwetsche
groen. Voor het nieuwe raadhuis in Amster
dam is op de begrooting een post uitgetrok-
ken om alle wollen stoffen eerst met Eulan
te behandelen.
Sedert 6 jaar past de gemeente Amster
dam voor meubelen een ammoniakgas-behan-
deling toe, die alle larven, eitjes en motten
doodt. Dit is een vinding van mevrouw Wi
baut en den directeur van den Gezondheids
dienst. Voor de meubelen is deze behandeling
absoluut onschadelijk.
Nadat vele dames gebruik hadden gemaald
van de gelegenheid om vragen te stellen,
sloot mevrouw Reijnvaan, en bedankte spr
hartelijk voor haar nuttige en duideliike le
zing.
FAILLISSEMENTEN.
Faillissement C G. Heitmeyer, electricien,
Helder.
„Handelsbelangen", Nr. 1813, bevat de
crediteurenlijst in het faillissement C. G.
Heytmeyer te Helder.
Zij telt 66 namen, met een totaal passief
van 14.364.88.
De baten zijn nog niet volledig bekend.
Faillissement Lucas Simons, electricien,
Schagen.
„Hande1sbelangen", Nr. 1813, bevat de
crediteurenlijst in het faillissement Lucas
Lew
rtim »{Tp
