Kippen en lonijnen.
■PHI
van Huid en Voeten
Sjeneest meri met
BiJ Apoth.en Drofilsten
Prorinciaal nleuws
f\' UIT SCHAGEN.
n De-afdeeling Schagen en Omstreken van
cle Hollandsche Maatschappij van Land-
bouw heeft zich verklaard voor splitsing van
deze in tweeen, maar oordeelde tevens, dat er
voor het bestaan van een afzonderlijke
Noord-Hollandsche Maatschappij geen re-
den meer is, daar de landbouw in deze pro-
yinde zoodanig is, dat een nieuwe provin-
ciale vereeniging, overbodig kan woraen ge-
acht.
UIT SCHOORL.
Oemengd Nieuws
STOOMTRAMONTSPORING BIJ
HILLEGOM.
Giesterenavond omstreeks 5 uur is de
stoomtram die op dit uur van Heemstede in
de rich ting Leiden vertrekt nabij de steenfa-
briek te Hillegom ontspaord. De locomotief
en een personenwagen reden uit de rails. De
locomotief viel overzij om. Wonder boven
wonder vallen geen persoonlijke ongelukken
te betreuren. De materieele schade is aan-
zienlijk. In de personenwagen ontstond1 een
paniek, welke eveneens goed afliep.
DE DIENSTBODENNOOD.
Naar de „Msb." meldt, heeft het plaatse-
lijk comite der Kath. Sociale Actie te Eind
hoven een adres gericht tot den minister van
Arbeid waarin wordt verzocht: tijdelijke ver-
laging van de zeer hooge kosten voor't vi
sum op de paspoorten van Duitsche meisjes
en het omiwerpen eener wet, waarbij aan
vrouwelijk personeel beneden de 15 jaren,
het werken in fabrieken wordt verboden.
„SPOKEN" IN BRESKENS.
In Breskens spookt het engros zegt de
Tel. Het verschijnsel begint zich zoo zoetjes-
aan te demonstreexen in elk huis; het kl op-
pen, gooien, smijten ,pianospelen, en wat
spoken gewoonlijk meer doen, is niet van de
Tticnt. ivu Bier, aan daar.
Ja,'t is zelfs van dien aard, dat een in-
woouster te dezer plaatse geneeskundige
hulp behoefde na zoo n voorsteTling.
Plotseling begint 's nachts in een zijka-
mer van de slaapstee de piano of de gra-
mophoom te rammelen, of er klinkt een ge-
zang en als men gaat kijken, is er niets. En
de spoken leggen bezoeken af waar ze wil
len. Ze maken even gerust een uitstapje op
zolder bij den fabriekswerker of ze concer-
teeren in de tuinkamer van den burgemees-
ter. En of de politie al waakt, niets helpt.
't Is al drie weken aan den gang en ieder-
een heeft kringen onder de oogen.
's Avonds na tien uur is geen mensch
meer op straat te zien.
TWEE MEISJES VERDRONKEN.
Zaterdagmiddag 4 uur waren drie dochter-
tjes van Ten P., wonende aan de Zeehaven-
laan te Dordrecht aan het spelen op een wa-
tertrap aan de Zeehaven. De 5-jarige Jantje
gleed uit, en viel te water. Haar 9-jarig zusje
Dorothea wilde haar grijpen, doch viel even
eens in de haven. De 7-jarige Sophie rende
naar huis, doch toen de vader op de plaats
des onheils was gekomen, waren de kinderen
reeds in de diepte verdwenen. Jantje werd te
half vijf, Doortje eerst te zes uur opgehaald.
Het toepassen van kunstmatige ademha-
ling had helaas bij geen van beiden resul-
taat. De lijkjes werden naar de ouderlijke wo-
nmg vervoerd, waar de burgemeester eenigen
tijd later zijn deelneming in het ongeluk
kwam betuigen.
EEN ONTROUWE KNECHT.
Een Duitsche slagersknecht is er vandoor
gegaan met ongeveer 1600 van den slager
A. N. te Haren (Gron.) bij wien hij opgeveei
5 maanden in dienst was geweest.
VERDRONKEN.
Gistermiddag is het 4-jarig zoontje van
den spoorwegarbeider T. in het Merwedeka-
naal, nabij de spoorbrug op het traject Weesp
Amsterdam, verdronken. Toen de ouders
het knaapje hadden gemist en de omtrek bij
hun woning werd afgezocht, zag men nog
slechts zijn klompjes in het kanaal drijven.
ONVOEGZAME KLEEDING.
Naar men aan het Hdbl. meldt, is Vrijdag
aan een vrouwelijke leerlinge van een der on
derwijsinrichtingen te 's Gravenhage, waar
zoowel jongens als meisjes worden toegelaten,
de toegang ontzegd wegens onvoegzame klee-
dmg.
LANDBOUWHOOGESCHOOL'.
Bij Kon. besluit is benoemd tot gewoon
hoogleeraar aan de Landbouwhoogeschoo! te
Wageningen, om onderwijs te geven in plan-
tensystematiek, dtodrologie en plantengeo-
graphie, tevens tot directeur vara het aan ge
noemde Hoogeschool verbonden Arboretum,
dr. J. Jeswiet, te Pasoeroean.
TRAMONTSPORING TE LEIDEN.
OnfSonden Is de Staatscommissie voor
de herziening (wijziging) van de wet op de
cooperatieve vereenigingen, ingesteld bij Kon.
besluit van 8 Juli 1919, onder betuiging van
dank en tevredenheid.
Zaterdagmiddag is te Hilversum het
driedaagsche Esperanto-congres begonnen
De burgemeester, mr. Paul J. Reymer, sprak
de openingsrede uit.
Te Monster is Zaterdag het 3-jarig
zoontje van den bouwman van den Ende in
een sloot nabij de ouderlijke woning verdron
ken.
Zaterdagmiddag is de heer H. O. in een
in aanbouw zijnd bioscoopgebouw te Venlo
door een plafond gevallen. Zwaar gewond is
hij naar het St. Josephgasthuis overgebracht.
Te Markelo is Zaterdag de boerderij
van K. Boehner door onbekende oorzaak af
gebrand.
Bnitenland
KORTE BERICHTEN.
Een 3-jarig zoontje van den heer v. d.
E-, te Monster is in een sloot voor de ouder
lijke woning geraakt en verdronken.
Zaterdag is voor de justitie te Middel-
burg gelcid de 62-jarige J. S., hoofd van de
openbare school te Ellemeet, verdacht van
het plegen van ontuchtige handelingen met
miuderjarige meisjes van zijn school. Hij
zou zulks reeds verscheidene jaren hebben
gedaan. De man is naar het huis van bewa
ring overgebracht.
Het Dinsdag bij den Bemmelschendijk
onder Lent opgevischte lijkje is gebleken te
zijn het 2-jarig kind van schipper De Vries
uit Rotterdam dat 9 dezer bij Doornenburg
overboord is gevallen.
Hat slaehtoffer: *t Spfjt me, partner; Ik ben bang dat
Ik jn raeket vericnoeld heb. (Humorist.)
DE HULPEXPEDITIE VOOR AMUND
SEN.
De kwestie van het zenden van een hulpex-
peditie voor Amundsen zal heden in de zit-
ting van het Noorsche kabinet worden be-
sproken. Waarschijnlijk zal Vrijdag een
stoomschip van hier vertrekken naar ae Ad-
vent-baan met twee vliegtuigen aan boord. De
vliegtuigen zullen naar de Deensche eilanden
vertrekken.
De „Times" meldt uit Adelaide; Sir Dou
glas Mawson, die met Shackleton in 1907 en
in 191114 tochten naar de Zuidpool heeft
gemaakt, verklaarde over de Pooltocht van
Amundsen:
„Amundsen is een man, die, indien de za-
ken goed gaan, alien beschikbaren tijd aan de
Pool zal doorbrengen en voordat verscheide
ne weken verloopen zijn, behoeft men zich niet
ongerust te maken. Niemand beter dan ik,
weet de moeilijkheid te vliegen in de Pool-
streken. Amundsen laat niets aan het geluk
over, doch werkt alles zorgvuldig uit. Indien
de vliegtuigen defect raken, kan het gezel-
schap veilig terugkeeren, doch dan kan het
een jaar duren, voordat men iets hoort.
DE OPSTAND IN KOERDISTAN.
Te Djarbekir is het proces aangevangen
tegen Sjeik Said en 29 andere leiders van
den jongsten opstand in Koerdistan. Zij- wor
den beschuldigd den dood te hebben veroor-
zaakt van d-uizenden trouwe Mohamedaan-
sche soldaten, openbare bezittingen venvoest
en getracht te hebben het Turksche vaderland
uiteen te scheuren. Volgens de persverslagen,
die blijkbaar aan censuur onderhevig zijn,
gewaagde Said in zijn verdediging niet van
het streven naar de onafhankelijikheid van
Koerdistan, maar schreef hij den opstand toe
aan als het werktuig der voorzienigheid.
Het getuigenis werpt een merkwaardig licht
op de religieuze d'rijfveeren van Sjeik Said.
Hij had bijv. toegestemd in den aanval op
Djebarkir in de verwachting dat aldaar de
notabelen als religieuze mannen zijn partij
zouden kiezen en hij verwierf een fetwa,
waardoor het bloedvergieten niet als mis-
daad zou worden beschouwd. Ingeval de op
stand was geslaagd, zouden de rebellen de
vergeldingswet hebben hersteld door iederen
leugenaar den tong af te snijden en iederen
dief de misdadige hand af te hakken, zoodat
de wereld weer even gelukkig zou worden
als in de d'agen van den profeet.
SMOKKELARIJ OP CUBA.
De Cubaansche politic is een complot op
het spoor gekomen, welks deelnemers er hun
werk van maken, immigranten, sterkedrank
en verdovende middelen te smokkelen. Voort-
durend vinden arrestaties plaats van perso-
nen die zich met dergelijke fraudyleuzen in-
voer bezighouden.
GENEESKUNDE EN SPORT.
Zaterdag werd te Praag het Paedagogisch
Congres geopend, waarop 16 landen verte-
genwoordigd waren. Begonnen werd met ee-
nige algemeene beschouwingen over diverse
misstanden, welke hun ontstaan vonden in de
snelle ontwikkeling van de sport. Het con
gres erkende het belang van de geneeskunde
ter bevordtering eener normale ontwikkeling
van de sport en in verband daarmede werd
besloten tot de vorming van een speciale stu-
die-commissie.
EEN CYLINDER MET VLOEIBAAR
CHLOOR ONTPLOFT.
Een hoogst anvxijwillige proef van den
stikgassenoorlog speelde zich in het Fransdie
plaatsje Annemasse bij Geneve af. Daar ex-
plodeerde ten gevolge van de hitte op het sta
tion een uit Zwitscherland komende cylinder
met 1200 K.G. vloeibaar chloor. Onmiddel
lijk verspreidde zich een groene wolkensluier
over het stadje; alles trachtte zich hals over
kop voor de naderende gasmassa uit de voe
ten te maken. De naburige hotels werden met
behulp van auto's in allerijl geevacueerd,
maar men kon niet verhinderen, dat meer dan
50 personen met ten deele ernstige vergifti-
gingsverschijnselen in de ziekenhuizen van
Annemasse en Geneve moesten worden opge-
nomen.
Zeer emstig er aan toe zijn een aantal kin
deren, die in de nabijheid van het station ge-
speeld hebben, alsmede een groot aantal
spoorwegmannen. Levensgevaar bestaat op
het oogenblik bij geen der patienten. AHe
bewoners, die ender de inwerking van de gas-
sen geraakten, klaagden over pijnlijke ver-
brandingsverschijnselen aan de hals en de
oogen. Ook eenige Amerikanen, die tijdelijk
in Annemasse vertoefden, zijn het slaehtoffer
geworden van dezen „gasaanva1".
Een militair deskundige van de conferentie
in zake den handel in wapenen, oie op het
oogenblik te Geneve bijeen is, en juist eenige
dagen geleden de kwestie van den gasoorlog
heeft behandeld, uitte zich omtrent de betrek-
kelijk schadelijke gevolgen der explosie met
de woorden, dat zij zich verhoudt tot den
kleineten gasaanval in den corlog als een
mug tot een massaoverval van wespen. De
gevolgen van een modemen gasoorlog zijn
zoodanig, dat men er zich slechts bij benade-
ring een vcorstelling van kan maken.
KORTE BERICHTEN.
In zekere kringen te Rome, verluidt dat
Mussolini d'Annunzio aangeboden heeft het
moreele leiderschap te aanvaarden van de
Fascistische vakvereenigingen.
De Amenkaansche Legerstaf bestu-
deert de mogelijkheid van een verdere vermin-
dering der militaire uitgaven, zooals vooree
steld wordt door het Witte Huis.
Coolidge hoopt n.l. 3e militaire begrooting
met 24 millioen dollar te verlagen.
Thans zal ook de firma Thyssen overgaan
tot het ontslaan van arbeiders. Binnenkort
zullen 3000 arbeiders worden opgezegd. De
oorzaak van dezen maatregel is de afzetcri-
sis in de kolenindustrie in het Ruhrgebied en
de depressie, welke die industrie op het
oogenblik doormaakt.
De Fransche Senaat heeft het door
vreemdelingen te betalen recht voor identi-
teitskaarten op 68 frs. vastgesteld, waarvan
50 frs. voor den staat, 12 voor de gemeente en
6 voor het departement. Voor verschillende
gevallen, zooals voor arbeiders en studenten
zijn reducties overwogen.
SPROKKELS UIT DE PRAKTIJK-
Aangezien in den laatsten tijd zeer veel
groothoenderhouders en bewoners van boer-
derijen zelf niet meer fokken, maar zeer lof-
felijk en zeer wijs er toe zijn overgegaan
jaarlijks het benoodigd aantal vroegbroed-
kuikens als een dag oude kuikens te betrek-
ken van goed bekend staande inrichtingen,
wordt hun in herinnering gebracht, dat de
opvoedinespeviode van kuikens uit minstens
2 tijdperken bestaat; het le tijdperk dat zij
yam de kunstmoeder afhankelijk zijn; het 2e
tijd'perk dat zij die geheel kunnen ontberen
en naar elders worden overgebracht. Zoo
noodig nog een tusschen (overgangs) tijd
perk. Is het le gedeelte van de opvoeding
een zeer moeilijke, veel omvattende arbeid,
het tweede gedeelte is niets mindier gewich-
tig. Iim beide hoofdtijdperken blijft schifting
schering en inslag, zoodat zoowel bij het
einde van het le als laatste tijdperk slechts
2 groepen kuikens moeten overblijven en
wel de kerngezonde, krachtig ontwikkelde
hennetjes en de dito haantjes, die afzonder
lijk zijn gehuisvest.
De overige kuikens zijn of worden gelei-
delijk opgeruimd. Na het 2e tijdperk zijn de
rt°epen hennetjes en haantjes natuurlijk
deiner dan ma het le tijdperk, maar wat er
overblijft zijn dan ook prima dieren, waar
van later groote voordeelen getrokken zullen
worden.
Tot bepaling van het tijdstip dat het le
tijdperk zal eindigen als de kuikens onge
veer 6 a 8 weken oud. zijn doet het weer
en de weersgesteld'heid ook een duit in het
zakje. Mocht het weer niet mede werken, dan
zal een verlenging van het le tijdperk of
wel een tusschen (overgangs)-tijdperk niets
geen kwaad doen, het zoogenaamde har
dingssysteem blijft1 in ieder geval buitenspel.
Is de weersgesteldheid goed, dan worden
de hennetjes en haantjes naar hunne nieuwe
verblijfplaatsen gebracht afzonderlijk ge
huisvest. Zij1 worden alsdan zoogenaamde
veldkuikeos.
Zoowel in het le als 2e tijdperk moeten de
hennetjes en haantjes, geschikt worden ge
maakt voor de taak die hen later in dat hoen-
derbedrijf wacht De geschiktheid moet zoo
hoog mogelijk worden opgevoerd, maar ge
leidelijk en zonder overdrtjving. Krac/it en
goede ontwikkeling worden niet verkregen
door de kuikens in de gelegenheid te stellen
zich telkens vol te vreten, om daarna rust te
nemen. Integendeel, van jongs af aan moe
ten zij geleidelijk gewend worden, flink te
werken, te loopen, te stoeien, te krabben enz
Daardoor verkrijgen zij krachtige pooten met
goed gespierde dijen, die flink uit elkamder
staan en ruimte bieden aan het achterlijf, dat
zich eveneens goed zal ontwikkelen; een
krachtige borst, een scherp gezicht, waar-
aan niets onlsnapt dat voor hun gading is;
enz. enz.
In het 2e tijdperk moet die zelfontwikkeling
kunnen worden voortgezet en tot een goed
einde worden gebracht. Op welk terrein zij
ook \yorden uitgezet de hoofdzaak zal moe
ten zijn dat le. de kuikens daar veilig zijn
voor allerlei gespuis, groot en klein, op 4 en
op 2 pooten en op 2 beenen; 2e. zij onder
voldoende toezicht staan; 3e. op dat terrein
zooveel mogelijk vinden, wat zij noodig heb
ben, desuoods door verplaatsing4e voldoen
de huisvesting en verzorging "hebben, ook
overd'ag, zoo noodig kumr en schuilen en toch
bezig zijn, bij slecht weer; enz. enz.
Als terreinen om die kuikens uit te zetten,
komen in aanmerking groenland, booingaar-
den, droge weiden (liefst tusschen houtran-
den gelegen, als windvangers), stoppelvel-
den, aardappelakkers enz. enz.
Begin September worden de hennetjes in
t bedrijf genomen en in de goed gereinigde
en ontsmette huisvesting geplaatst, zoodat
aangenomen kan worden, clat zij tegen 1 of
15 Oct. d.a.v. op een leeftijd van 7 a llA
maand aan den leg zullen zijn. De haantjes,
daarentegen, zijn in het bedrijf niet moodig.
Men had ze gedurende de opvoeding gelei
delijk kunnen opruimen, maar dat is zonde,
aangezien zij toch afstammen van goed leg-
gende hennen, die op hoogere pro-ductie zijn
doorgefokt en dus als krachtig ontwikkelde
dieren op een leeftijd van 6 a 7 maanden
hun geld dubbel en dwars waard zijn. Wan
neer de imrichting, waarvan de kuikens af-
komstig zijn de haantjes niet wil terugnemen
of wel tegen hennen wil ruilen, dan zullen
zij toch aftrek vinden bij andere hoenderfok-
kers. Krachtig ontwikkelde haantjes van
goede afstamming, zijn nu juist niet voor het
opscheppen.
Landbouw en .Maatschappij.
J
WW iohuti (RAM
Zr*. Blllt HCT IMAM
Stiff MCUMfl
Fif.t
Op de Algemeene Voorjaarsvergadering
van ..Algemeen Welzijn" haddeta allereerst
eenige reglementaire huishoudelijke werk*
zaamheden plaats, welke werden afgewisseld
door muzikale bijdragen (violen en piano).
De hoofdschotel van den avond was echter
eene lezing van den heer L. Groeneweg, on*
derwijzer aan de Staringschool te Amsterdam.
'tTe behandelen onderwerp van den spreker
zou zijn over de nieuwe stroomingen op on*
derwijsgebied." Waar zecr onlangs nog een
dergelijk onderwerp door genoemde spreker is
behandeld, waarvan verslag in de bladen vers
<scheen, daar kunnen we thans volstaan met in
ygrove trekken weer te geven wat de spreker,
op grond van zijne ervaringen, zoo bevattelijk
'heeft opgedischt aan het publiek, dat in niet
zoo groote getale aanwezig was.
i Spreker vatte het streven der nieuwe stroo*
mingen, Montessori, Dalton en ook zijn eigen
stelsel, het Persoonlijkheidsonderwijs, samen
ender de leuze „de Nieuwe School".
Vooral zijn eigen stelsel, hetwelk weer ver*
schilt van de beide andere genoemde, werd be*
handeld en bleek de vrucht van een jarenlang
denken, reeds lang voor Montessori en Dalton
op den voorgrond traden.
Dit stelsel is gebaseerd op de 4 volgende
regelen: le. Redt U zelve. Verwonderlijk was
't, zei spreker, dat, wanneer men een kind zoo
weinig mogelijk helpt, eigen vindingrijkheid
zich ontpopt tot een kunnen en kennen dat
men niet verwacht zou hebben.
De twecde regel op sprekers school is: „Helpt
elkandcr", het wederzijdsch dienstbetoon. Kin*
deren mogen bij de lessen gerust elkaar voor*
lichten. Van afkijken behoeft dan nog geen
sprake te zijn. Vrij wat spoediger zal 't eene
kind iets aannemcn van 't andere kind dan
van den onderwijzer.
Samen zoeken, lukt 't dan heelemaal niet,
dan eerst komt de onderwijzer naar voren.
Doe niemand last, is de derde regel in 't ka*
der van sprekers stelsel. Nooit schreeuwea,
nooit luid praten, doch alleen fluisteren in de
■school. Nooit vliegen door de klas, doch kahn
er doorhecn wandelen. Spreken mag men, «n
Sn sprekers school gelijkt 't dan ook op een
bijenkorf, doch lastig is dit niet. Men moet
zich wat trainen om dan in die drukte eve.i*
goed door te lecren, doch 't gaat.
„Doe alles zoo goed mogelijk" is de laatste
stelling. In de mensch zit vcel meer dan men
oppervlakkig wel denkt, en dit komt tot uiting
als men de natuurlijke gang zich laat ont*
plooien. En dit nu is 't uitgangspunt van spre*
kers stelsel.
Aan het einde der rede werd gelegenheid ge*
geven voor gedachtenwisseling.
De heeren Daalder, Langeveld en Boon
maakten hiervan gebruik, terwijl mevrouw He*
renga ook nog enkele vragen stelde.
Uit deze gedachtenwisseling, welkc door het
lafe uur niet tot haar recht kwam, en daar*
door moest worden afgebroken, bleek wel, dat
iedcr het nog niet tens is met de uitkomsten
van sprekers stelsel.
'tWas van den voorzitter, den heer van
Fridagh zekcr goed gezien om een vervolg op
deze gedachtenwisseling in uitzicht te stellen.
Zondagroiddag circa kwart voor vijf, moest
de elcctrisohe tram van de N. Z. T. M. van
Scheveningen naar Katwijk, de Blauwpoorts
brug te Leiden passeeren, toen bij een spoor*
kruising het motorrijtuig door onbekende oor*
zaak ontspoorde en in voile vaart tegen de
zware ijzeren brugleuning reed, de drie volgrij*
tuigen meetrekkend. De brugleuning drukte
over den waterkant in, doch brak niet geheel
af en ook de koppelstang van het eerste volg*
rijtuig hield zich goed, vandaar, dat het halver*
wege over het water hangend rijtuig nog op de
brug bleef en niet in het diepe Galgewater
stortte. Er ontstond onder de talrijke inzitten*
den een paniek en ieder haastte zich uit de
trams te komen, wat, zonder ernstige ongeluk*
ken te veroorzaken, kon geschieden. Blijkbaar
waren er op dat moment aan de rechterzijde
van de brug ook geen voetgangers, wat op den
drukken len Plnksterdag haast een wonder
mag genoemd worden. Er gebeurden daardoor
geen persoonlijke ongelukken. Het tramver*
keer, zoowel voor de stad als op de buitenlij*
nen ondervond aanzienlijke vertraging omdat
men eerst in het geheel niet de brug met trams
kon passeeren en later slechts langs een lijn.
Men vermoedt, dat de ontsporing veroor*
zaakt is geworden door het haast vlakgeloopen
kruispunt der rails. De wagenbestuurder, die
onmiddellijk uit al zijn macht remde, heeft
geen schuld, integendeel zijn tegenwoordigheid
van geest heeft wellicht erger ongeluk voorko*
men.
De materieele schade is vrij groot en, hoe*
wel men den geheelen dag werkte om den wa«
gen weer in de rails te brengen, was dit des
avonds nog niet gelukt.
Drainage III.
Door J. H. Engelhardt, 1. i.
Ten einde een goede afstrooming te bevor*
deren en verstopping te voorkomen, moeten de
draineerbuizen zooveel mogelijk recht zijn,
geen scheuren en baarden vertoonen en recht
op de lengterichting zijn afgesneden. Verder
moeten ze helder rood van kleur zijn en een
heldere klank geven, wanneer ze tegen elkaar
worden geslagen.
De buizen moeten daarom met de noodige
accuratesse worden vervaardigd: klei van ge*
schikte samenstelling wordt met water ge*
mengd, en in een draineerbuizenpers door ron*
de openingen met in het midden een kegel*
vormig voorwerp naar buiten geperst, zoo*
dat de natte klei als buizen naar buiten komt.
Er komen 2 tot 5 buizen tegelijk naar buiten.
waar ze worden opgevangen door rollen, om
vervolgens te worden afgesneden door een
dunne staaldraad, welke met behulp van een
beugel gespannen wordt. Opdat de buizen
rechthoekig op de lengterichting worden afgc*
sneden. moeten ze gedurende het snijden stil
staan, Wanneer ze echter o..der "t,snijden nog
voortrollen en wanpeer de snijdraad niet goed
gespannen of te dik is, wordt de klei naar bia.
nen gedrukt, en ontstaan er verhoogde kanten.
z.g. baarden.
Vervolgens worden de buizen op rekken <*e.
droogd. Het komt soms voor, dat ze op de
droogrekken eenigszins kromtrekken. Om dit
tegen te gaan, worden ze in half drogen toe.
stand gerold; er wordt dan in de huis ee.i
daarin passende ronde staaf gestoken, en, na
de kanten van afsluitingen te hebben voorzien,
wordt de buis eenige keeren heen en weer .*e«
rold.
Op het drogen volgt het bakken in ovens.
Bij te lang verhitten worden de buizen donker.
rood, zeer hard en er kunnen scheuren in de
lengterichting optreden. Bij te kort verhittet
is de kleur bleek en zijn de buizen zacht. Door
plotseling of eenzijdig verhitten kunnen z»
krom trekken.
Men gebruikt buizen zonder kragen, buizen
met kragen en buizen met losse ringen.
In een slappen grond, waar verzakking kan
voorkomen, worden wel kraagbuizen of ringen
gebruikt. Overigens moet aan het gebruik van
buizen zonder kragen de voorkeur worden ge.
geven. daar ze goedkooper zijn en de aanslui.
ting der buizen beter is te beoordeelen. Goed
gelegde buizen sluiten zoo stevig aan elkaar,
dat slechts met een bchoorlijke krachtsinspan.
ning een buis uit de reeks getrokken kan wor.
den.
Het water dringt bijna uitsluitend naar bias
nen op de plaatsen, waar de buizen tegen
elkaar sluiten (de stootvoegen). Met het water
worden ook gronddeeltjes meegevoerd. Hier.
door en tevens doordat zich kalk* en ijzer«
verbindingen afzetten zullen de buizen op
den duur verstopt kunnen geraken.
Ten einde verstopping zooveel mogelijk te
voorkomen, en om tevens een voldoend snelle
afvoer te verzekeren, worden de buizenreeksen
met een zeker verval gelegd. Door Vincent
wordt opgegeven, dat de snelheid van het wa«
ter in de buizen ten minste 15 c.M. per secon.
de moet zijn.
Volgens anderen, o. w. Dunkelberg, is deze
snelheid niet voldoende om verstopping te
voorkomen. Inderdaad schijnt in de praktijk
met het oog daarop een snelheid van 20 c.M,
per seconde beter op zijn plaats te zijn.
Behalve het verval is ook de doorsnede der
buizen van invloed op de snelheid van het wa»
ter. Buizen met grootere binnenwijdte hebben
th?oretisch een minder groot verval noodig.
De binnenwijdte der buizen en het verval
moeten zoodanig gekozen worden, dat per se»
conde een hoeveelheid water, varieerende van
0.3 tot 2 L. per H.A., kan worden afgevoerd.
Tegenwoordig wordt voor kleigronden vcelal
0.65 L. per sec. en per H.A. aangenomen.
Met behulp van speciaal daarvoor samenge.
stelde tabellen is na te gaan, welke oppc -vlak.
te kan worden ontwaterd door buizen van be.
paalde binnenwijdte, die met een bepaald ver.
val zijn gelegd, terwijl dan tevens de wateraf.
voer per sec. en per H.A. en de snelheid van
het water zijn te vinden.
Eytelwein geeft op, dat een snelheid van 15
c M. per sec. wordt verkregen door buizen
met binnenwijdten van 3 c.M., 5 c.M. en 8 c.M.,
wanneer respectievelijk hellingen genomen
worden van 0.32, 0.16 en 0.12 pCt.
In ons land wordt het verval genomen van
0.2 tot 0.4 pCt., terwijl de buisbinnenwijdte 4
tot 5 c.M. is. Vele draineeringen zijn in den
cersten tijd juist mislukt, doordat te nauwe
buizen genomen werden (3 en zelfs 2.50 c.M.
binnenwijdte); de reeksen waren toen veel te
spoedig verstopt. Een goed uitgevoerde drai.
neering moet gemiddeld 30 jaar stand kunnen
houden.
In het algemeen zijn in ons land de grond*
stukken, die voor drainage in aanmerking ko<
men, van een zoodanige grootte, dat kan wor«
den volstaan met het leggen van zuigdT^ins (d.
z. drains, die het water direct uit het terrein
opnemen), die in de slooten uitmonden. Het
leggen van hoofddrains, waarin de zuigdTains
uitmonden, is meestal niet noodig.
Nadat met behulp van een waterpasinstru*
ment (of anderszins) de gewenschte helling
met piketten is aangegeven, wordt de bodem
van de greppel evenwijdig daaraan gegraven.
Er wordt op de laagste plaats begonnen om
minder last te hebben van het grondwater; om
dezelfde reden begint men met het leggen der
buizen aan het hoogste punt. De bouwvoor
wordt aan den eenen en de rest van den grond
aan den anderen kant van de greppel gelegd;
bij het vullen kan de bouwvoor dan weer bo«
venop gebracht worden. De wanden van de
greppel worden of vertikaal naar beneden ge*
graven, zoodat de greppel beneden even breed
wordt als boven, of trapsgewijs, zoodat de ,bo*
dem minder breed wordt.
Worden de buizen met de hand gelegd, dan
moet de bodem ten minste 20 c.M. breed zijn;
het gootje voor de buizen wordt met de pijp*
boor gemaakt.
Wordt voor het leggen gebruik gemaakt van
de leghaak, dan kan de bodem smaller zijn,
terwijl de laatste steek wordt weggenomen met
een smalle drainschop, en met de zwanehala
het gootje voor de buizen wordt getrokken.
Bij de laatste wijze van leggen zal de aan<
sluiting der buizen minder goed zijn dan wan*
neer de buizen met de hand worden gelegr; er
behoeft echter minder grond te worden vet*
zet.
Vooral op slempige gronden verdient het
om dichtslibben te verminderen, aanbeveling
een laag poreus materiaal over de buizen tn
leggen. Hiervoor is turfstrooisel wel het meest
geschikt; riet, mosterdstroo en andere hard#
stroosoorten worden ook gebruikt. Sommiga
landbouwers leggen op de stootvoegen wel
proppen papier. Dit is echter sterk af te ra*
den, daar papier zeer slecht water doorlaat.
P.S. In het vorige artikel over dit onder*
werp zijn figuren 3 en 4 verwisseld. Fig. 3 geeft
den pendulairen toestand, fig. 4 den funiculai*
ren toestand.
