Aikmaarsche Courant
»p I ftsswstttrta
Dammbrleh.
De hand met het litteeken.
1 Msys M L>S?Zis7-
m
m
m
J"
Vrijdag 31 Juli.
In en om de hoofdstad.
FEUILLETON.
He
IP Wf "~w
m m m
No. 178 1925
Honderd Zeven en Twintigsfe iaargang.
CXLI.
Naar aanleiding van een plantsoentje
in den put.
In de groote tuinzaal van het Stedelijk
Museum is door degenen, die de „HiStori-
sche tentoonsteiling van Amsterdam" hebben
ingericht, bijeengebracht een verzameling ge-
kleurde platen, die ieder op zichzelf een brok-
je gesdhiedenis vain] deze stad zijm. Vreemde-
lingen uit buiten- en binnenland zullen er
•geir put, die ntr-achfer^die schuftnrgeff^er-
borgen ligt verborgen althans voor den
voorbijganger, de onwonenden hebben er uit
de bovenverdiepingen hunner perceelen al te
latiig den „mooien!" kijk op gehad niet
bestaat en men dus niet meer zal behoeven
te ontgraven, indien het later tot bebouwen
van het terrein zou komen.
Heeft de Amsterdamsche Dam al voor deze
[■fa! van anaefe noiiarrdscrie steden, zfelfrih
I Hollandsche tuinsteden. Het is mij steeds op-
gevallen hoe weinig zin voor „comfort" op
dit punt stads Openbare Werken steeds too-
nen, Waarom er op het huidige midden-Dam-
terrein niet een paar banken kunnen staan of
hier en daar tusschen de boomen langs on-
ze grachten, waarop de vermoeide wande-
arom-gaen Ook htegreep men, dat die le
veriing in het groot goedkooper moest zijn,
vooral ook doordat de gemeente in staat was
aan het bedrijf een mondpolistisch karakter
te geven. Zeer zeker zal in den strijd' over dte
vraag: „Eigen beheer of Concessie?" de
zucht naar winst wel hebben meegesproken
maar ongetwijfeld heeft de gemeente, toen
Vaj uogenhlik kan rusten, is mij nooit j zij aan eigen beheer de voorkeur gaf,
wogen, dat de zekerheid omtrent ge:
exploitatie in haar handten grooter was dan
in die van 'exploitanten.
Verreweg de meeste bedrijven zijn begom-
nen als particulier bedrijf, daarop heeft de
gemeente de exploitatie aamvaard, in sommi-
ge opzichten is de provincie exploitant ge-
worden en het is de vraag of niet het Rij'k te
zijner tijd voor al'les zal zorgen. Overne-
ming door de gemeenten heeft zich vooral
plantsoen gekend? De oude prenten geven er duideli ;,SS de Ho tenSihe woC dad. XhddTnK *5J2K
3™ tw tXgj' db?N,>„wf S 33?e°ei! r dadelijk be™0t en'ta-
.1 u pJ, ,u f 1 i erk nog een krast," zegt men. Maar een paar flinke poli-
gedeelte van het kerkhof bestond; daarop ziet tie-straffen tegen zulk wanbedrijf zouden hun
men nog boomaanplant; maar de Dam van 1 -
de 16e en volgende eeuwen, die de groote ge-
schiedkundige,, jaren van deze voornaamste
„plaats" dter hoofdstad heeft gehad, toonde
geen boomen en de eenige boomenversierin-
gen, die men er gekend heeft ook daarvan
uitwerking niet missen. Hoe het zij, men is
voornemens ze aan het nieuwe Dam-plant-
soen toe te voegen; wie weet hoe die proefne-
ming slagen zal.
En nu hebben we dan eerlang nog een
groot open terrein in de binnenstad over, t.
lidgu, uu du.ium- cu uumunanu r.u„Ci. ci i iXcf °"de Pjenten het bewijs bewaard, W. dat tusschen Vondelstraat en Overtoom, I bij het gasbedrivf laten ^eiden •""rvrnvi'nHsTc
misschien langs wandelen na hier en daar g*" ldBrideSanD"°ook'tot"de'ze d Y°°r »AUanta"-hotel fmenging en vermoedelijk toeko'mstige rijks-
pens wat naiiwkeurip*er bekeken te hebben Hp I oeilJKnera> -Droeaerscnap ook tot deze I bestemd is ^eweest en waaron zal verrnzen I hAmnAtinirr _._r„ r-
Voor het plaatsen
van advertenties
in andere bladen
is uw adres:
if. V. Rook- an
H andelsdru kkerjj
v.h. Herms. Cos
ter Zoon, Voor-
dam C9, Alkmaar
eens wat nauwkeuriger bekeken te hebben de
een of andere afbeelding, die hun „wel aar-
dig toescheen," maar ze zullen er toeh wel
niet doorbrengen het grootste deel van den
tijd, dien zij voor het bezichtigen der tentoon
steiling bestemd hadden. Volbloed Amster-
dammers echter, die diep voelen voor hun
stad, zullen er zeker geruimen tijd toeven en
ik kan mij levendig voorstellen, dat de oude-
ren van dagen; degenen, die Amsterdam heb
ben zien groeien; veranderen op elk gebied,
gedurende de laatste dertig, veertig jaren,
hier telkens getroffen worden door een af
beelding, die hun in herinnering brengt hoe
het was in de dagen toen zij knaap en jonge-
ling waren. Ja, voor de geboren Amster-
dammers is deze topografische zaal op het
oogenblik misschien wel de belangrijkste van
de geheele tentoonsteiling „daar ligt de
geschiedenis als,het ware voor het grijpen."
Volgende geslachten zullen dan vermoede-
lijk ook belangstellend kijken naar afbeeldin-
gen van hetgeen nu het heden is en het is te
stad1 was doorgedronggn en de burgers dans-
ten om den getooiden Vrijheidsboom.
Bloementooi heeft de Dam natuurlijk dik-
werf gekend in dagen van nationale feesten,
wanneer feestfestoenen werden geslingerd
bestemd is geweest en waarop zal verrijzen I bemoeiing komt bij clectriciteit voor Een
een ter plaatse gezet bord vcrmeldt het voorbeeld van intercommunale waterieidinc
het groote gebouw voor de „Vereeniging van levert het net van Zuid-Beveland, waaraan
Amsterdamsche Jongemannen," lots als het ook een paar Noord-Brabantsche dorpen zijn
„Young^Men Chnstian Association"-gebouw aangesloten.
elders. Laten we maar hopen, dat zulks
langs pal en en bovenal in het inhuldigings- heusch geen mislukking zal worden door ge-
jaar onzer Koningin, toen „Naatje Een-
dracht" nog op den Dam stond en men zich
over dit „kostelijk monument" zoodanig
schaamde, dat men het ter versiering in dik-
ken bloementooi had gestoken. En toen dat
leelijke en uit-zijn-tijdsche monument einde-
lijk was verdwenen en men de gelegenheid
zou hebben gehad op het midden van het
stadsplein een betere versiering aan te leg-
gen het te tooien met een bij de omgeving,
met name bij het hoofdgebouw Paleis
brek aan de noodige bouw- en inrichtings-
fondsen, want we hebben aan de Dam-terrein-
lijdensgeschiedenis genoeg gehad'
SINI SANA.
Uit ©nze Staatsmachine.
GE M E ENfEBED RIJ VEN.
Het zou eenigszins moeilij'k kunnen zijn
om een juiste definitie te geven van het be- o t
g"rip „gemeentebedrijf", want daaronder val- als het door particulieren geexploiteerd werd'
ten twee groepen van gemeente-imstellingen. Maar dan moet ook op de ako-emeene be-
Wat de bedrijfswinst aangaat, er zijin er,
die het maken van winst uit den booze ach-
ten; wordt dit vo'lgehouden, dan zou men van
jaar tot jaar tegenover tariefwijziging kun
nen staan. Een matige winst is geoorloofd,
ten eerste reeds, omdat het goed is reserves
aan te leggen, waaruit noodige hersteliingen
en vemieuwingen kunnen worden gekweken;
ten tweede, omd!at een bedrijf inn eenmaal een
bedrijf is, al stellen wij het genieentebedrijf
niet^ volkomen gelij'k met wat het zou zijn
flntd? te I?'^en ya? bloementooi, Er zijn er, die min of meer, zelfs heel sterk, I grooting niets anders van de" be'tfriiven voot-
1aten I bedrijven zooals die door parti- komen dat wat zij van de gemeente ontvan-
culieren beheerd worden en die dus, als zij gen of daaraan terugbetalen, en dan" ma"
laten voorbijgaan en dat middengedeelte kaal
gelaten, beplaveid met kleine, voor d'en voet-
ganger alleronaangenaamste punt-keitjes,
hopen, dat zij Amsterdam dan ook zullen ^eijrig ge'egd in mozaziek-vorm. Een geheel,
- - dat misschien uit een vhegtuig bekeken „erg
aardig aandoet", maar in de de verkiezings-
dagen al dadelijk flink bekalkt, beklodderd
werd, waarvan de sporen nu nog te zien zijn.
Wie weet of het ran te leggen plantsoentje
in den put straks zoo zal voldoen, dat de
Amsterdammers, als men op de nu te verbe-
teren plek heusch zal gaan bouwen, zoo ver-
lekkerd zijn geworden op groen een bloemen
in die omgeving-, dat ze zullen aandringen
op den tooi van het midden-stadsplein.
Dat de Dam kleur kan velen, kan men ook
op een der fraaiste schilderijen van dit plein,
nu hangende in de zaal van het Rijksmuseum,
waar zooveel schilderijen hangen van Rem
brandt, Bol e.a., aanschouwen. Daar hangt
een schilderij met het nieuwe stadhuis in
aanbouw en op den voorgrond ziet men het
woelige Dam-leven der 16e eeuw; burgers
en vreemdelingen van allerlei landen in hun
kleurige costumes van dien tijd, dat de Dam-
omgeving geen kleuren verdragen kan!
Zonder discussie is verleden week dat
voorstel van B. en W. om het plantsoentje
in den Dam-put aan te leggen en daarvoor
een bedrag van 27.000 toe te staan, er niet
gekomen, ook al werd het ten slotte met na-
genoeg algemeene stemmen er waren er
maar
leeren kennen uit dergelijke gekleurdte, met
zorg afgewerkte afbeeldingen, die zoo duide-
lijk spreken en niet alleen uit onze photo-af-
beeldingen, die wel is waar „niet liegen,"
maar door hun kleurloocheid niet zoo tot ons
spreken.
Toch zijn er onder al die platen een aan-
tal die ook veel te zeggen hebben tot den
niet-Amsterdammer ik bedoel die, welke
den Dam betreffen. Zij zijn op deze tentoon
steiling in grooten getale'te zien, niet alleen
in deze topografische zaal, doch ook in vele
andere, en het is zelfs misschien te betreuren,
dat men niet ailes en alles, wat den Dam be-
treft, in een enkele zaal bijeen heeft gebracht.
Ik geloof bepaald, dat men succes zou heb
ben, indien men na afloop dezer historische
tentoonsteiling nog eens een na-tentoonstel-
linktje zou houden, uitsluitend betrekking
hebbende op den Dam te Amsterdam, omdat
stad- en landgenoot dan nog veel meer dan
nu het geval is zouden beseffen, welk een
voorname plaats die Dam inrieemt in de ge
schiedenis niet alleen van Amsterdam zelf,
maar van het geheele vaderland. En dat na-
tentooastellinkje zou nu te meer „inslaan",
omdat, zooals ge reeds in uw dagblad gele-
zen zult hebben, de gemeenteraad dezer da>
in particuliere handen waren, ook bedrijf
zouden heeten; maar er zip andere gemeen-
te-bemoeiingen, die wel bedrijf heeten, maar
het in den zoo even bedoelden zin niet zijn
en er alleen den vorm van beheer mee ge
met wat bedrijfswinst is onder andere bena-
mmg aan de gemeente worden uitgekeerd;
wij hebbem in een vorig artikel er al op o-e'
wezen, dat een retributie voor het hebben van
buizen in gemeentegrond eigenlijk in een
meen hebben, d. i. dat er een afzonderlijke clandestiene overbrenging van bedrijfswinst
boekhouding bij wordt toegepast buiten de in de gemeentekas; want de gemeente pres
gewone gemeente - adminis tratie, behoud'ens I®ert daarbij niets en bewijst o-een tastbare
de tekorten, die ten laste der gemeente ko
men. Bij de eersten waartoe a'llereerst gasfa-
briek en electriciteitsbedrijf en ook waterlei-
ding behooren, zijmi de ontvangsten gewoon-
lij'k grooter dan de uitgaven; bij de laatsten
diensten.
Daarentegen is db rekening der bedrijven
nooit volkomen zuiver. Alle bemoeiingen van
het algemeene gemeentebestuur ontbreken er.
Stiikt genomen zou een deel van het salaris
zijn de ontvangsten gering, maar de uitga- van B. en W., van het secretarie-personeel en
ven veel grooter, zooals dat b.v. het geval van de kosten van een Commissie van Bij-
is bij den reinigingsdienst, het woningbedrijf stand ten laste van het bedrijf moeten komen
en ook bij de Bank van Leening. De water- Een gcvaarlijk punt, atlhans een punt
1'eiding en de bank van leening nemen daar- I v/aaromtrent verscbillend'e meeningen be-
bij weer een egienaardige plaats in, omdat staan, zijn de afschrijving'en, die nooyKo- zijn
de eischen der hygiene of zedelij'ke overwe- °mdat de bezittingeini van het bedrijf inwvaar-'
gen weder een nin.w Jioofdstuk" aan de o-e- V'e-1 te?en aangenornen. De Raad
schiedenis van onzen Dam heeft toegevoegd, "roote meerderheid terecht,
Ar\r\r- Uot- wi„u t^7 I Hat men nu met langer op zien-komen van
den een of anderen gegadigde voor beschou-
door het besluit te nemen den berucht gewor
den poel op het Dam-terrein thuis heusch te
gaan dempen. Dat is thans het feit, waar-
over geheel Amsterdam spreekt ci deze laat
ste daad van den Raad voor hij een week of
wat met vacantie ging, is er een, die later
zeker ook weder in beeld zal worden gebracht
Want, volgens hetgeen door den wethouder
der Pubheke Werken is gezegd, zal men de
lesultaten van het de vorige week genomen
besluit reeds over eenpaar maanden voor
oogen hebben.
De put zal word'en gedempt, of beter ge-
zegd, zij zal worden drooggelegd en her-
schapen in een oase te midden van al
wing kon wachten en men zich tegenover
landgenoot en vreemdeling niet nog langer
bela^helijk moest maken door in het hart der
stad te laten bestaan een goren poel, omge-
ven door een leelijke bereclaamde schutting
Maar het Raadsluid, de heer Gulden, de
architect, hield vast aan zijn destijds gedaan
voorstel, waarover ik u reeds vroeger schreef,
om op het terrein te plaatsen een gebouw,
geschikt voor recepties, congressen, groote
volksbijeenkomsten, e. d., met gelijkstraats
gingen daarbij een rol speten.
D<e taak van de gemeente is in dfen loop
der jaren sterk gewijzigd. Eerst in 1848
werd te Leiden' Be eerste gemeente! ijke gas-
fabriek opgericht en de eerste waterleidingen
kwamen resp. in 1855 en 1857 tot stand. Dat
de electriciteitsbedrijven veel jonger zijn,
spreekt van zelf. Die eerste bedrijven' waren
natuurlijk uitzondferingen.
Al in een vroeger artikel hebben wij er
op gewezen, dat soms, wat eenige gemeenten
zich tot taak hadden gesteld door het rij'k
later als algemeene eisch werd gesteld, zoo
als dat b.v. met de keuring van waren het
geval is, niet onmogelij'k, dat ook eens het i .uoourcu w<icuuevermmaenng en
rij'k de algemeene leverancier van electriciteit aischrijvinig een_ bedenkelijken invloed uitoe-
wordt. oefend, alles is in' prijs gestegen en wat m'en
De vraag njst, in verband met een en an- ^oor eenige jaren als voldoende afschriivina
der, of dte gemeente bij het oprichten en in beschouwdfe, is niet voldoende bij dte ten em
stand houden van dte bedrijven, als gemeen- woordige prijzen om daaruit vernieuwio! te
te naudtelt, d. i. als verzorgster van dte alge- v°laoen.
meene belangen, of a'ls particulier ondenne- dte tarieven en de mogelijke winst
mer, die op winst uit is. In het eerste geval asjjgaar, nog een paar opmerkin^en
helt zij over naar den philanthropischen Strikt genomen moeten de algemeene za-
kant, in het andere maar de kapitalistische I ken van bestiuur buiten de beririivpn nmiYQan-
de achteruitgaan. De afsehrijvingen behoo
ren g^ehjken tred te houden met de waarde-
vermeerdering; tusschen beide moet even-
wicht zijn, tenzij men ten gevolge van groo
te winst reserves kan maken. Wordt de
waardevermindering te laag geschat, dan is
het natuurlijk gevolg, dat de winst te hoop-
word: aangeslagen, een methode om met
gefladeerde balansen te werken, welke zich
later wreekte. Het ligt echter voor d'e hand,
dat men de slijtagc aan machinerieen en ge-
schatten °P £€n cent nauwkeurig kan
De oorlog heeft op het zoo even bedoelde
evenwic'ht tusschen waardeverminderino-
buiten de bedrijven omgaan:
een orhnf rafe --- I zij'dte. De taak der gemeente blijft toch ten is, de finameieele toestand der genie en te& zoo-
?.,?estaurant' en. h.'l vieesde dat slotte voor de gemeenschap te zorgen en dan j behoort te zijn, dan moeten de"'
- w n die j aii\Tnlintr„rS:0ed van t bfn zou I nieTaT^sterk I b^t^de befS'ingm en van d? huS
!Ly°or.liet °og aantrekkelijke ge- vrpps nfe Sr ^L^!Z.nw,een I worcten doorgedreven. En die zorg spreekt en van dte rij'ksuitkeeringen voldoende
bouwen, die thans den Dam vormen. 't Heeft
wel heel lang geduurd voor het zoo ver ge
komen is, want vijftien jaren lang ongeveer
heeft men daar dien allesbehalven mooien
toestand gekend, doch eindelijk zal men toch
wat doen, al zal met deze daad het laatste
woord over den Dam nog lang niet zijn ge-
sproken. De Dam zal nu krijgen een versie
ring van bloemen en planten op de plaats
waar eeuwen geleden water was en visch
werd verkocht; bloemen en planten in een
turn die een bijzonder karakter zal hebben
vrees, die zeker getuigt voor Publieke Wer
ken, omdat men er uit kon opmaken, dat de
heer Gulden het ter tafel liggende plan van
dien plantsoen-aanleg zoo mooi heeft gevon-
den, dat de Amsterdamsche burgerij, het voor
zich ziende, zal zeggen: „Dat moet niet
meer weg.
De Wethouder van den betrokken tak van
dienst heeft echter verklaard, dat men iets
tijdelijks gaat maken en bebouwen van het
terrein, zelfs volgens het denkbeeld des hee-
ren Gulden, volstrek niet van de baan is
el
omdat hij in de diepte zal komen te lie-pen' W n-lei" nu alleen ten doc.,
het aspect zal krijgen van die oud-HolIand- »ver"Ictl£en van die schutting en dempen
sche tuinen, zooals men die b.v. te Lortden yan i Eoe'' en daarmede moeten we voor
kan zien bij de pateizen, door onzen Stad- rTe z'|n m verder afwachten
"pader-Koning Willem III daar bewoond- de.frapp™' die. naar dea oud-Holland-
bij het Kensington Paleis en bij het palcis f zullen komen zelfs banken
Hampton Court. Het denkbeeld is "oeci crC. te staan; die toezegging is gedaan en dat
vonden, omdat door dezen aanleg de^noodza- fC? 00 ,f 1 ,ward Eanken zijn nog steeds
elijkheid van het vol gooien van den smeri- zwakke punt in deze stad, frouwens in
Uit het Engelsch van Baronesse Orcz/.
(Geautoriseerde vertaling van A. T.)
59
2.
Naar boven gaande, zag
Barbara
papieren: een van deze, een brief, lag open
alsof hij half gelezen, daar was neergelegck
Dwars over de tafel lag een zwaard en gor-
del, en daarnaast een rnktkoker, pennen
een paar pistolen.
M 8'e niet gaan zitten?" zei dte genei'aal
kortaf en met een hand trok hij een stoel
voor haar nader bij. Hij zette den kandelaar
weer op tafel, verzamelde kalm al de papie
ren tot een hoop en legde een der pistolen er
als een pressepapier over been. Toen pas keek
smalle streep licht onder door de rW a- n - Barbara sc,flerpcr aan. Zijn bl.k was sterk,
de waard haar had aangeduid VnnrH^'f - Jna orlde[zockend, maar Barbara sloeg haar
het portaal bereikte, hoorde zii den vLZ|! °°Se{! "I neei">ZIi beantwoordde zijn blik
van een vasten tred op een houten vino openharhg en onbevreesd, terwijl twee dikke
he. oogenblik daarna 'werd de^ £5""
van een vasten tred op een houten vloer
het oogenblik daarna werd de
worpen; en de generaal stond, met de"kaars
„Vertel mij alles," zei hij zachter.
in de hand, in de opening Het flikke^enHo LphrJigl"g Z !nPe> blina versuft door
licht viel op Barbara's bleek oeiaat en wirlo mif 33h "lap' en J11-1 zat tegenover haar
handen, die de plooien van haar zwaar kleed haL r/ wf °P a tafLd'.,zlJn kin >n de
ophielden. Zij had Fairfax nooit te voren Z a! Wachtte een °^enbllk om haar ge-
71>n pn tU Voir Mi,™.. te vor.en se- I dachten te verzamelen en haar tranen in te
zien, en zij keek tot hem op met den onderzoe
kenden blik van iemand, die om een leven
komt smeeken, en nieuwsgierig is,of het
gelaat, dat een Spiegel van de innerlijke oe-
dachten is, vriendelijk of wreed schijnt.
Zij klom de laatste paar treden op en stond
stil op het portaal.
„Ik ben de vrouw van Jim Fiennes, gene
slikken, toen zeide zij rustig:
>,Ik zag den diefstal van de brieven van
den Koning."
Fairfax bewoog zich niet; zelfs geen tril
ling van zijn oogleden verried schrik of ver-
oazing Maar Barbara die dubbel scherp was
geworden door het dreigende van Jim's ge-
lag, en hij scheen met zijn doordringenden
blik, de maat te bepalen van haar trouw en
zijde, om haar langs te laten gaan, en toen
zij binnen was, sloot hij de deur achter haar.
e eerste blik, dien zij in de kamer wierp,
toonde haar een ruw houten tafel, bedekt met
van haar liefde voor Jim. Zij merkfe ook op,
en met een zekeren trots, dat hij geen oogen-
zoowel uit dte eene als de andiere soort van on] de uitgaven te bestrijden, waarond'er din
bedrijven, die wij hierboven onderscheidden. °ok de semi-bedrijven vallen. In verband
Daarom ook kan de gemeente alles a'ls be- daa™ee kunnen de bedijfstarieveni worden
drijf beschouwen, waarvan het geldelijk be- vastgcsteld. Maar wanneer van de bedrijven
heer buiten d'e algemeene bestuurszaken j^^nscheo profiteeren, die in dte aloemeene
wordt gevoerd, dus ook grondhedrij'f, brand- lasitlfn, te .weinig bijdragen, of wanneer "het
weer, slaehthuis, woningbedrijf, reiniging. aan'a' voordteteltrekkenden van het bedrijf
Het bedrijf in zijira gewone opvatting jee.r Kerir,g is, dan zou er niets tegen zhin
spreekt het duidelijkst uit gasfabriek en elec-
triciteits bedrijf en water lei ding. De laatste
staat op dte grens, omd'at zij niet alleen be-
oogt de voorziening van drink- en spoelwa-
ter, maar ook wel cfegelijk 'een meer ideeel
doel najaagt, bevordering der volksgezond-
heid of vo&rkoming van gezondheidisstoor-
nissen.
De gemeentelij'ke exploitatie van bedrijven
als dte genoemdte is eerst mogelijk geworden
toen de techniek het zoover had gebracht'"
dat zij gemakkelijker en goedkooper de ma-
chineneen kon leveren, die bed'rijfszekerheid
dat een wat hooger tarief het tekort bij de
nelasting compenseerde. Maar dient een be
drijf ook het hygienisch belang waterlei-
ding en slaehthuis dan d'ienen de tarieven
aan d'em lagen kant te blijven. Alleen zou een
uitzondenng mogelijk zijn, als die lage tarie
ven een zoodanige intbreiding van het bedrijf
vei ooi zaakten, dat daardoor groote sommen
noodig waren, die uit de gemeentekas zouden
moeten komen. Ook zou men en het wordt
gedaaira m t ij den van hooge belastingen
en als deze met voor verhooging in aanmer-
iang komen, de tarieven der bedrijven wat
hoog kunnen houden, d1. i. indirecte belastin-*
gen heffen. in plaats van- directe.
Echter behoeft men niet zoo angstvaflig'
te wikken en te wegen, dat alle tegemoetko-
ming vain het bedrijf achterwege zou moeten'
blijven. Wanoeer de tram een aanzienlijk te
kort oplevert, mag dit geen redlen zijm' oin
b.v. geen goedkoope werkliedentrams te la
ten loopen of het tarief voor extratrams boom'
op te voeren; want elk bedrijf, ook het tram-
bedrijf, heeft twee kainten, een socia'Ien en:
een economischen i
Nog een enkel woord over dte tarieven
voor gas en electriciteit en water. Zij zijn.
verschiltend of kunnen dat zijn. Soms hebhen
zij tot grondislag het perceef, waarvoor ge-1
leverd wordt, soms wordt een zuiver meter-
tarief toegepast. Het ontbreken van den me
ter, vooral voor water, leidt tot verspilling
en het bedrijf mist alle zekerheid omtrent dte.
grootte van het verlies en omtrent dte schu'd
van elk der gebruikers.
Bij gas en electriciteit worden verschilten-,'
de tarieven toegepast voor verlichtiog en
voor de Industrie, koken daaronder begirepen.
De grond daarvoor is, dat met graagte
aanvaard word he gebui'k van beidte gedti-
rende de uren, dat het bedrijf niet of zeer ma-
tig belast is voor verlichting. Zoo bestaat te
Amsterdam het voornemen om, bij handha-
ving van het vast recht. de eenheidsprijs voor
electriciteit, die 5 cent is, voor de nachturen
verwarmung enz. te doen dh'len tot 2
cent. Ook is vooral in de laatste jaren een
stelsel ingevoerd, waarbij per perceel een.
vast recht wordt geheven, dat nogal hoog
kan zijn, terwijl dan de prijs per eenheid
sterk daalt. Daarin heeft men te zien een
finaneieele sdheiding tusschen de aainschaf-
fingskosten van de geheele installatie en de
exploitatie. Het z.g. vast recht is een bijdra-
ge tot hetgeten voor afschrijving en dus voor
waardevermindtering van gebouwen en ma-
chimerieen noodig is, terwijl d'an de eenheids-:
prijs alleen rekening heeft te houden met den
kostenden prijs met inbegrip van de distri-
butie. Misschien leidt de lagere een'heids'prijs
in zulk een geval tot slord'igei-, d. i. meer
gebruik.
Aan de Dammers!
In onze vorige rubriek gaven wij ter op-
lossing probleem no. 870 (auteur Blijden-
stein.)
Stand.
Zw. 7 sch. op 2, 4, 7, 9, 16, 26, 35 en dam
op 6.
W 8 sch. op 13, 22, 23, 25, 27, 28, 37, 45
Oplossing.
1. 4540 1. 9 29
2- 27-21 2. 16 18
3. 40—34 3. 6 30
4. 25 1 1
Slagzet.
De heer Marchal te 's-Gravenhage speelde
in den volgenden stand met wit.
blik aan haar woorden twijfelde of de be-
weegrecien verkeerd opvaite die haar bier-
heen had gebracht. Hij wachtte nu geduldig
totdat zij kalm genoeg was om hem" datgene
te zeggen, waarvoor zij gekomen was.
„Ik zag niets zeer duidelijk," ging Barbara
nu vaster voort, „omdat ik de zon in mijn
oogen had; maar ik zag een man aan een
touw buiten de muren van de raadkamer han
gen, waar de brieven van den Koning be
waard werden. Het was een vermete'le daad
de man hing zestig voet en meer boven
den grond, toen klom hij naar het dak en ik
verloor hem uit het gezicht. Ofschoon ik be-
greep, dat alleen een man, die stoutmoedig
en vermetel is, zulk een daad kon volbrengen
kwam ik, voor mij zelf, tot het besluit, dat het
tubal Longshankes was, dien ikgezien had."
„Waarom dacht ge dat?" vroeg de gene
raal
Omdat," antwoordde zij, „ik meende, dat
ik hem te Daventry gezien had, bij het spi-
onneeren van den krijgsraad van den Ko
ning, en later weder te Farndon Fields, toen
hij trachtte de brieven van den Koning te
stelen. Het kwam alles door een litteeken,"
voegde zij er met een snik bij.
„Een litteeken?"
„Ja, toen wij samen kinderen waren, Jim
Longshankes en ik, had ik een hondje het
beet Longshankes in de hand het liet een
litteeken achter.Pas gisteren hoorde
ik dat Jim een bijna zelfde litteeken heeft
aan dqzelfde hand."
Zij zonk bijna neer, slaagde er weer in.
haar tranen in te houden.
„Welnu," hernam de generaal bedaard, na-
dat hij haar tijd had gelaten, om kalm te
worden. Ge zaagt den diefstal van de brie-
rVe" des '\onings; ge dacht, dat Longshan
kes de dief wast Wat gebeurde er daarna?"
.."'|.?mS naar kolonel Scrape," antwoordde
zij Wij gingen naar de raadkamer en zagen,
dat de brieven inderdaad verdwenen waren.
loen gaf ik Tubal aan, en kolonel Scrape
zond een troep soldaten uit, om hem gevan-
gten te nemen. Maar Jim kreeg dit te hooren
en hij gaf zjch zelf aan. Hij is nu op het
kasteel Broughton als gevangene. En kolo-
nel Scrape zal hem laten doodschieten, ten-
Z-J
„Tenzij wat?"
"Tenzij de brieven van den Koning voor
twaalf uur van den middag zijn teruggeven."
Fairfax zweeg. Barbara trachtte vergeefs
zijn gedachten in zijn oogen te lezen. Maar
hij keek haar aan, keek haar aan, alsof zij
in haar ziel wildte zien. Na een oogen
blik stilte, vroeg hij op eens:
„Waarom zijt ge naar mij gekomen?"
„Omdat,antwoordde zij vastberaden,
Jim's leven ten koste van alles moet gered
worden."
„Wie heeft u gezonden?"
„Niemand," antwoordde zij.
„Maar het voorstel is van "kolonel Scrape
gekomen?"
.Ja."
„Ge hebt er niet met Jim over gesproken?"
„Neen! Neen!" riep zij gauw uit.
„Maar kolonel Scrape zeide u toch, er wel
met hem over te spreken, niet waar?"
»Ju.
En ge hebt het niet gedaan?"
1
Wi Wi W 1
'MM
I i
-
m Wi 1
l9Z2W6,23/2t0Pl'2'3'5'7'10'14',6',S'
W.15 sch. op 27, 28, 30, 32/35, 37/41, 43,
45, 48.
Zwart had als laatsten zet
12—IS
ge,
„Neen."
„Waarom niet? Waarom niet? herhaal-
de hij op gebiedenden toon, na een oogen
blik wachtens; en toen weer: „Waarom niet?"
Maar zij kon niet antwoorden. ifoe' kon z"
dezen strengen militair vertellen, dat ze aan
Jims hart gelegen had en zooveel inoeri in
zn oogen, zooveel standvastigheid zooveel
grootheid van ziel gelezen had, dat zij geen
woorden had gevonden, om te sprekrn over
den schandelijken mil, die als het leven zelf
voor haar was.
„Ge hebt uw antwoord, Mevrouw," zei ge
neraal Fairfax zachter, „in uw stilzwijgen.
riet is even nutteloos mij dat gene te vrageq
wat ge niet aan Jim dur'fdet vragen."
»>Ik kon bij Jim niet voor zijn eigen leven
pleiten," antwoordde zij heftig, „maar gij
die nem deze schande hebt opgelegd
.rust geen schande op Jim," Alevrouw,"
viel hij haar op vasten toon in de rede. „Wat
uw eigen menschen ook mogen zeggen ont-
houd dit: Jim handelde zooals hij deed, om
dat hij een soldaat'was en omdat ik het hem
geiastte. Hij deed zijn plicht zonder vrees eri
zonder te vragen. En hij zou sterven, zooais
hij geleefd heeft, als een waar, onzelfzuchti^
edelman, een martelaar voor zijn zaak die
zijn leven geeft voor een ideaal."
Zij luisterde met schifterende oogen naar
hem, en begroef toen haar gelaat in haar han-
aen.
„God zegene u hiervoor, Heer," fluisterde
Hij stond op en legde zijn hand harteliik
op haar schoudtr.
(Wordt vervolgd).
zi«
r 11 i J 11 -•gjiwyt UjJUl IUIV1U 111 UC Ulllll
lit! r\C) t~f 1 11 izifzi i1 oti/ion uior.oti nnk kn/l.-h'£ I n is±4- nrol 1 r_ 1 t
gui *c111 lltlgtcn uu IICI HCUC1I 15 CI1 UCT IS le I. i J J
T'Airtfs 1 n ^1 1 i
ftlTlrhl hJ.' J."i ii
n It R m-liiiTi "J - ill
women pn Ha nronQrool i i
"Pn M/Cll Ti C 1.1 II - U'
\-2^
