Avoiidvergadering.
over wel Jets minzaams zal wiTlen zeggen Jcomf.
Gaarne had spr. gezien, dat de mindcrheid in
het college had aangetoond, dat er een strijd
met de goede zeden in zit, als men de ,,Dage-
raad" den Muziektuin weigert. Spr. citeerde
een pater in de Limburgsche Koerier, die
krachtiger dan ,de Dageraad" aantoonde,
dat de bezitter R. K. zich niets van het Rerum
Novarum aantrok en citeerde wat deze pater
van den vromen heer Regout zeide, ter wille
van wiens rijkdom kinderen met water uit
hun slaap werden gehaald en per kruiwagen
naar het werk gebracht. De pater oordeelde
dit in strijd met God en gewetcn en ditzelfde
beweert ook „de Dageraad". Wanneer men
dit „de Dageraad" wil beletten, dan moet
men eerst eens met den pater praten. Spr.
oordeelde, dat ieder binnen de perken der
wet gelegenheid moet hebben te sprcken en
te schrijven wat hij meent te moeten zeg-
gen.
Ook spr. vroeg wanneer de penslonneering
van de wethouders aan de orde wordt gesteld
en vroeg of B. en W. de verantwoordelijkheid
nog langer durven dragen, als elke aanstel-
ling moet wachten tot de commissie Vogelaar
gereed is.
Spr. betoogde nog, dat de meening van den
heer Covers, dat de uitkeeringen van het B
A. en van de werkverschaffing te hoog
door het staatje wordt geloochenstraft Met
Mr. Kusters was spr. het eens, aat de
meente geen bokkensprortgen mag maken. Hij
zou wenschen dat Mr. Kusters de gemeente
bij het aanvragen van nieuwe scho'en niet
al te zeer zal belasten.
Mr. Kusters daar heb je de menschen
van de gelijkstelling.
De heer v. D r u n e n betoogde voorts dat
het wenschelijk was om te onder^oeken of de
kerkelijke armbesturen niet wat meer voor de
ondersteimingen kunnen bijdragen. Spr- vroeg
of Mr. Kusters, die gisteravond door "den heer
de Wolf voor zijn werk in den raad werd ge-
huldigd er mede accoord girg, dat op het be-
kende advocatenkantoor terwijl er zooveel
werkloozen kantoorbedienden zijn, voor f 20
per week te werk worden gesteld. Mr. Kusters
is toch voor het betrekken van werklieden van
de arbeidsbeurs en tegen het aanstellen van
genensionneerden voor de gemeente.
De vergadering werd hierop tot S uur ge-
schorst.
In de avondvergadering was Mr. D. Sluis
evencens om gezonriheidsredenen afwezig.
Het woord was allereerst aan den heer V o-
g e 1 a a r, die verklaarde, zich met de mee
ning van de merederheid van B. en W. ten
opzichte van de wethouderskwestie te kunnen
vercenig.cn, ook omdat er collectieve verant
woordelijkheid is. Het college is alleen ver-
antwoording verschuldigd voor de daden van
het dagelijksch bestuur.
Spr. veronderstelde, dat de heer Ringers
wei zijn eigen standpunt zou verdedigen. Het
gold hier geen principieele kwestie, al schijnt
men aan den anderen kant de ziekenhuis-
zaak wel als zoodanig te beschouwcn. Men
schijnt zich niet te kunnen voorstellen, dat
iemand die geen katholiek is, tccli tegen de
aanhangige plannen stemde.
Spr. deed dit alleen o*p grond van financi-
ee'.e overwegingen. De heer Kusters vroeg of
spreker's hcuding wel de juisfe is geweest.
Voor hem stond echter van het begin af vast
dgt bij een botsing tusschen den heer Ringers
en de rechtschc fractie, er voor hem maar
twee mogelijkhcden warer.. Of ontslag nemen
als lid van den Raad en tweemaal is spr.
daar aan toe geweest, eenmaal was slecnts
de verzending van den brief noodig of
evenals de heer Ringers de rechtsche fractie
verlaten. Een ancle re hcuding was niet moge-
lijk.
Spr. deed het laatste en daarna is de sa-
menwerking tusschen hem en den heer Rin
gers hersteid. De heer Ringers heeft zich
steeds op het standpunt gesteld, dat niet de
vergadering. maar" hij persoonlijk had uit te
malxn of hij wethouder zou blijven. Na dicn
is de samenwerking blijven best a an en steeds
gc--d gpweest.
Spr. sprak hierop een woord over het alge-
meen be,eid en meende dat het nieuwe jaar
niet mocht beginnen zonder een enkel saido.
Wij zijn er nog larg niet aan toe om de
gewone uitgaven te dekktn door de gewone
inkomsten. Spr gaf het nader aan.
Het is mogelijk dat het tijd wordt naar
meer normale begrippen terug te keeren of
dat wij de gemeentenaren op beiastingveihoo-
g.ng voortereiden.
Spr. stond op het standpunt dat het ge-
oor.oofd is uit de fcedrijven een behoor'.ijke
winst te halen. Het electriciteitsbedrijf brengt
voor de gemeeniekas reecis f 84001) per jaar
op. Dat is toch wel een behoorlijke winst.
De overheid verplicht van het slacht-
huis gebruik te maken en mag dit niet tevens
a's een winstobject beschouwen.
Nemcn wij de 25v>X> van het electrici-
teitsbeanjf met dan moet het in een reserve
en komt dus net nagts.acht ten goeae. s>pr.
^geiooiae, aat t wei aanfieveling verditnde ae
uitkeering van de bearijven ,n gcsloien verga
dering te beharaelen spr. steide voor cLar-
toe guegenheid te geven.
De reservevorming hetft ook den gevaarlij-
ken Kant dat B en W. er steeds .n nijpenae
tijaen de ban ten naar uiistrekken.
De uitkeering van het gror.acedrijf is een
speculeering op ae toekomst. Moet hiervoor
worden ge.eend? Spr. ooraeeit dat dit niet
een goeot finantiee.e poutiek is.
De uitgaven kunnen ook ve, .aagd worden.
Een middel daartoe is ook de verhooging
van de pensioenkorting. bpr. meent dai dit
in tijde nvan nood moet gebeuren. D.e nood
acht hij in Alkmaar nog niet aanwez.g, waar-
om hij er mer nog niet toe over wil gaan.
Het S. M. is in Alkmaar historisch en
kan men maar niet zoq opheffen. Blijft men
steeds tegenover elkaar als nu dan blijft de
zaak nog 10 jaar zooals ze is. Spr. zou een
toestand als in Middelburg prefereeren en
vroeg of het niet mogelijk was een dergelijke
vereeniging alhier op te riehten opdat ae ge-
meentelijke bijdrage langzamerhand kan
dalen.
Hierop kwam de heer Vogelaar aan de o]
merking over het B. A. Hij oordeelde dat
uitgaven zouden toenemcn als men er geheel
gemeentezorg van maakte. Spr. was daar
geen voorstander van.
De moei'iikheden met het B. A. zullen er
'tiid wel zijn.
Als het geld on is kan het gemeentebestuur
niet zeggen„wij geven niet meer."
Zijn de uitkeeringen te hoog, worden er
uitkeeringen gegeven die niet nood'g zijn of
zijn de admiristratiekosten te hoog?
Als dit niet het geval is dan zullen wij de
-,utm,etoire begrooting hefcben goed te keuren.
Het B. A. verdient alle waardeering en sa
menwerking.
De heer S i e t s m a verklaarde, dat zijn
fractie van meeni'g was. dat-in zijn kringen
de opvatting heerschf dat een wethouder, die
het vertrcuwen van zijn fractie niet heeft zijn
zeM heeft op te geven.
De wethouder dient echter in niet prineipi-
ee1e zakan zijn vrijheid.te behoudexr
Voor spr. fractie best a at dan ook geen
aanleiding om den wethouder in overweging
te geven zijn fun-cue neer te leggen en dit te
meer niet o-mdat zijn fractie hierin geen lei-
aende rol speelde.
Ook spr. zou gaarne zien dat de pensionnee-
rjflgj>iv\» to'we Vc.il u-e v> cuiouucxs s^oec.,g aan
ae orae zou woracn gesieia, a.smeae ae vast-
sieiiiiig van het uiwreiaingspian.
De ueoa'ijven mog^n gteu meiKKoetjes wor
den voor ae geffieenveiimsnojiaing. Daaraoor
toch dragen aueen bij zij aie van ae ueanj-
ven georuiK maken. net oeginsel „bijdragen
naar araagkracht" worat vooral bij de uit-
keeiing aoor- ae bedrijven gesehonuea.
De vocrgesteiae heiung van lw grondbe-
drijf haa spr. s>mpatuie niet. Men verm.n-
aert aaaraoor het neito bezit
De zaa-k is echter moeieujk omdat ook spr.
geen bnasuiigverliooguig wii.
hetgeen de heer Kusunrs wil pu-tten uit de
reserve heeit voor hem groote bekormg.
Gaarne wil hij aaartoe medewerken. Geluk-
kig is de schuiden.ast hier maar 80.50 per
hoofd en in Haarlem 220. Dit is no-g al
gunstig.
Spr. was B. en W. damkbaar voor de toe-
zegging van de p,annen voor de zwemschool.
De voorzitter: Deze piannen zijn
reeas ingekomen.
De heer S i e t s m a besprak hierna de
overias-t die de bewoners in de van tverdin-
gesuaat ondervind-en van het water. Spr.
hoopt dat bij dergelijke kiachten meer spo-ed
wordt betracnt.
Spr. wi.de hierop bij volkshuisvesting het
woonwagenpark bespreken en verzocht de
voile aanaacht van B. en W. voor het art in
de Alkm. Crt. Hij drong er op aan aldaar
naast den paardenstal het nooaig geoordeel-
de muurtje te maken.
Spr. vroeg of het juist was om de beoordee-
ling van de kinderen aie de opleidingsscholen
moeten bezoeken aan de ouders te laten. Het
bel-eid berust bij B. en W. en niet bij de
ouders.
Aan den wethouder vroeg spr. wat het
stanapunt van den minister is over het
Fransch.
Mr. Kusters: Het is vandaag in de
Kamer in behandeling.
De heer S i e t s m a betoogde het onge-
wenscht te achten dat de ouders voor het
Fransch op particuliere cursussen zijn aan-
gewezen- De opmerking over het onderhoud
van de scholen onderschreef spr.
Zijn fractie was tegen opheffing van het
S. M. en dit op grond van de ingezon-
den stukken in ae Alkm. Crt. Het gelat hier
een traditie die niet is weg te cijferen. Spr.
wil deze goede traditie handhaven en wees
er op, dat de Muziekschool er aan verbonden
van geen geringe beteekenis is.
Van opheffing van het S. M. vreesde spr.
ook een verloop van den Muziektuin, die een
voordeel voor de gemeente is.
Het S M., dit Blij-kt uit een ingezonden
stuk in de A. C., is niet auur.
Het oordeel van deskurdigen over de pres-
taties van het korps is zeer gunstig.
De heer Go vers deeld-e mede, dat zijn
fraicie bes.ooi niet aan de a.gemeene beschou-
wingen deel te moeten nemen.
Spr. bracbt nog in het midaen dat hij geen
verlagirg van de hum voor de Kennemer
oponcluo had btpleit. Hij wilde daarop niet
worden aangekekm.
Mej. C a r e l s betoogde, dat men bij het
oninemen van de vrijheia van arbe.den aan
de gehuwde vrouw en het ontnemen van de
bevoegdheden aan het bezit van diploma's
verbonden nooit op de meuewerking van haar
fractie kan rekenen. Irdien de betreffende per-
soon niet in vo'doer.de mate haar plicht kan
doen, dan kan individueel ontslag worden
gegever. Maar dit ge dt niet alleen voor de
vrouw maar ook voor den man.
Wanneer eventueel vaste voorstellen in
deze worden gedaan dan hoopt spT hierop
terug te komen.
De heer B a k vend het voorstei van B. en
W. inzake een heffing van het giondbedrijf
gevaarlijk. Spr. motiveerde deze meening
nader.
De Wethcuders aan het woord.
Het woord was hierop aan den heer R i n-
gers, die hooott. dat het ook hem gegeven
zou zijn. op tninzame wijze kunnen zeg-
Betere toegangswegen zullen grooiere uit- gen, wat hij over de wethouderskwestie wil-
gaven vorceren. Met uitgaven die zonder be-
zwaar uitgesteld kurfnen worden, als het
onderbrengen van het personeel, wi, spr de
zuirigheid betrachten.
Hij zal geen voorstei tot afschaffing van de
kerm.s dcen, omdat hij geen metrderheid ver-
wacht.
Spr- was met de mindcrheid in't college eens
dat in het telang van het gezin en dat van
het onderwijs een onderwijzeres bij huwelijk
onts'agen moet worden.
Dit is ook de meenirg van fractie's aan de
de zeggen. Spr. vond het een fout dat de
Christ. Hist, niet dadelijk een fractie hadden
gevormd dan had men de door hem bezetten
zetel nooit als aan rechts gegeven kunnen
beschouwen.
Spr. deelde mede, dat alleen de zieken-
huiskwestie de aanleiding was, dat men
hem, als hij zijn standpunt niet wijzigde, het
vertrouwen zou opzeggen.
Spr. gaf een overzicht van hetgeen ge-
beurd was. Hii bleef weigeren zijn stem voor
een kleiner ziekenhuis te geven. aingpzien nij
linkerzijde De afwezigheid van een onder- j wist, wat er noodig was, omdat hij de voor-
wij_zeres is sehadelijk voor het onderwijs bereidincen had ms,degemaakt.
InzaW» lift Muzirkkoips wi1 spr. stfuncn Op 9 «uM »iirpTi^0 sp<.. tc •*nors^PTi h^rl.iri
wat uit het particuliei initiatief naar voien ken. 11 juli verscheen een artikel in het N.
H. D. en foen bleek een oplosstng in eigen
kring niet meer mogtlijk, waarom spr. zijn
kiesvereeniging in de zaak kende, met de be
kende motie als gevolg.
Ter beantwocrding van de beschouwingen
deelde spr. den heer Sietsma mede, dat spoe-
dig het uitbreidingsplan kan worden ver-
wacht.
Ten aanzien van he* riool in de van Ever-
dingentsraat deelde spr mede, dat het St.
Elisabethsgesticht aanvankelijk niet over-
tuigd was, dat het hiervoor had te zorgen,
omdat hij het riool had afgesloten. Toen deze
overtuiging was bijgebracht, werd het
kwaad spoedig weggenomen.
Dat net onderhoud van de scholen door
de gemeente zooveel duurder was, als dat
van scholen door particuliere exploitatie,
betwistte spr.
In net college behoorde spr. tot de min-
derheid, die voor het ontslag van de ge
huwde onderwijzeres was.
Spr las hegeen te dien aanzien in het
laatste correspondentiebiad werd geschie
ven.
De heer Westerhgf maakte een paar
opmerkingen over de memorie van antwoord
en wel betreffende de punten, waarbij hij
minderheid was. In de eerste plants ten aan
zien van de uitkeering aan crisiswerkloozen.
In het college kon men zich niet in de men-
taliteit van de georganiseerde werkloozen in-
denken. Hij toch probeerde, als het nood lot
hen werkloos maakte, daarin te vocrzien.
Een gang naar het Armbestuur is voor een
arbeider een zware gang. De katholieke ar-
beider Bosmar zeide destijds terecht, dat een
arbeider liever een vinger op eet, dan daar
heen te gaan
De crisissteun was maar zeer matig. Voor
een gezin met kinderen f 10 en voor onge-
huwden f 5. De raad wilde het destijds hoo-
ger, doch de regeering wilde dit niet. Zon
der de regeering werd drie jaar lang deze
steun uitgekeerd. Mr. Leesberg was degene,
in het college van het woord, dat het nu
maar eens uit moest zijn, en dat die menschen
nu bijhet B A. behoorden.
Tcch m-emf sir ds het nemen van dit be-
sluit het ?-antal werkloozen toe.
Spr nocmrie hiervoor de ciifers.
Het speet spr buitengewoon. dat na een
besprekincr met de hoofdbesturen van alle
sigarei:mak;rsorganisaties, die naar het
AmSterdamsche voorbeeld verwezen, wat
spr. overnam, de meerderheid in het college
niet andcrs wilde.
Toen d® besprekingen er waren, kon al
leen door het getal bij de sigarenmakers van
crisiswerkloozen worden gesproken. Nadien
werden de metaalbewerkers en ook andere
groepen weer geteisterd door de nawerking
van den ooriog. Het B. A. vroeg herhaalde-
lijk aan B. en W. een speciale commissie voor
de georganiseerde werkloozen. De crisis
steun wordt ook als een recht door de re
geering erkent.
Hij betoogde, dat men door een zoodani-
ge regeling ook het B. A. kan ontlasten, dat
buitengewoon werk doet. Spr. onderschreef
de aan den heer Appel gebrachte hulde en
bracht die ook over op de andere leden.
De eigenlijke armlastigen zag spr. ook
niet als een tweede soort menschen, doch die
hooren krachtens de armenwet bij het B. A.
thuis. De naam armbestuur zou spr. door
maatschappelijk hulpbetoon willen vervan-
gen.
Dat B. en W. zoo star waren en in geen
geval wilden toegeven, speet spr. meer dan
hij zeggen kon.
De gepensionneerde veldwachter bij plant-
soenen, die veel werk doet en slechts 20 in
de week verdient, haalde spr. aan.
Deze man, die 36 pensioen heeft, blijft
in dienst van de gemepnte. Spr. vindt dit een
schande, en temeer, waar Mr. Kusters een
bemerking maakte, dat een gepensionneerden
arbeider tijdelijk in dienst van de gemeente,
3 verdiende.
Spr. meende, dat als de gemeente wat heeft
te verdienen, zij in de eerste plaats de vele
werkloozen moet te werk stellen. De ge
meente mag niet profiteeren van het pen
sioen van dien man. Spr. zou het verheugen,
als B. en W. hun dwalingen ten deze inza-
gen. Spr kwam hierop aan de opmerkingen
over zijn beleid.
Spr. oordeelde het eigenaardig, dat hij bij
Mr. Kusters steeds de Kop van Jut is. De
heer Thomsen, Mr. Kusters en spr. zijn eigen-
lijk dubbele personen. De heer Thomsen als
wethouder, is ook voorzitter van de finan-
cieele commissie, Mr. Kusters is als lid van
den raad de man die zich opzweept als be-
zuiniger, maar die als voorzitter van zijn
schoolcominisei-' steeds maai geld vraagt.
Mr. Kusters „Daar zal ik wel op ant-
woorden.
De heer W e s t e r h o fZoo ben ik ook
tweeledig.. Ik ben ook voorzitter van mijn
fractie. In deze kwaliteit vroeg spr. Mr. Kus
ters o-f d-eze zich verbeeldt. dat d-e soc-dem.
het geaccepteerd zouden hebben, wanneer de
R.-K. twee wethouderszetels hadden gewild
Spr. herinnerde aan het compromis met
rechts.
De heer B a k Kom er maar eerlijk voor
uit. Het ging om den heer Thomsen te red
den.
De heer Westerhof: Dat is een aan-
tijgrng, als zou ik de waarheid niet zeggen.
De waarheid is. dat ik persoonlijk met de
bepaling van het gefal wethouders niets te
doen had. Ik nad ook jelui zegen met drie
wethouders. Persoonlijk bracht ik een offer
voor het getal vier. Rechts wildt 2 zetels.
Een voor een R.-K. en een vocr een protes-
tanfschen wethouder Die zetel kwam dus de
Christ.-Hist toe. Een wethouder dient door
zijn eigen kiesvereeniging ter verantwooiding
te worden geroepen. Wij zullen nooit toela-
ten, dat een rechtsche wethouder gedrongen
en gedreven wordt cm Katholiek te zijn. Gij
hebt den heer Cloeck ook tot een rechtschen
w-e*houder weten te maken.
De voorzitter: Houdt u de afwezi-
gen er maar buiten.
De heer Westerhof: Dat is zoo. Tot
Mr. Kusters: Gij hebt genrcteerd den heer
Ringers tot een R.-K. wethoudei tc maken en
hem wil'en decreteeren wat gij wi'de Gij
hebt den bezuiniger willen spelen. Veel meer
als e£n van de redacteuren in deze stad het
had kunnen weten. (Ge'ach
Als gij een compromis wilt maken. dient
dit ook te worden uitgpvoerd. anders doe ik
- ^it meer mee.
Ik waarschuwde, dat wij op dien weg nooit
zuilen mede gaan.
De meen.ng, vroeger door mij verkondigd,
dat de winst uit de bedrijven verkeerd is,
onderschrijf ik nog volkomen. Behaive Kam-
pen kan thans geen gemeente echter meer
buiten d:e winst. Ik waarschuwde steeds om
niet te vroeg op de bedrijven te steun en. Als
men winst in de begrooting heeft opgenomen
kan men er nooit meer buiten
Mr. B o s in a n Ook Kampen heeft winst
uit de bedrijven.
De heer Westerhof Precies Ze zijn
zeker een eiland k.wijt.
Mr. Kusters: J. P pas op. Je' zit er
zoo in.
De heer Westerhof betoogde dat men
hem naar zijn grooten broer Wibaut had ver
wezen. Deze sprak echter als het orakel van
Delphie: „Je kan er voor zijn en er ook tegen"
Hij oordeelde het maken van winst toe.aat-
baar, als voldaan wordt aan g-oede arbeids-
voorwaarden en een matigen prijs.
Wij vol doen aan die voorwaarden. De
winst is toelaatbaar. De poorten van Alk
maar staan h oven dien wijd open. Schroeven
wij de belastingen te hoog op dan gaan de
m-ens-'hen Alkmaar verlaten en slachten wij
de kip met de gouden eieren.
Wij kunnen de belasting nog een beetie
democratischer maken. Spr. hoopt daarover
met den wethouder te spreken. Het hoogstp
percentage kan men echter n:et meer opvoe-
r"i. zon-aer de menschen weg te jagen.
Wij moeten winst uit de bedrijven ma
ken. Een gemeente moot eerst zeggen, wat is
bij de uitgaven noodzekelijk. Er is maar een
spel ng van 20 pet., 80 pet. van de uitgaven
zijn gebonden aan de wet.
Alles uit de reserves te halen is ver
keerd. Men moet het harnrs niet zoo aanpen-
ncn, dat men niets kan doen.
Blijkbaar ziet de heer Kusters in de plan
nen reactie.
De indexcijfers zijn steeds de goedmakers
geweest. Ze zijn uiterst verlrcuwbaar en lee-
ren. dat er geen loonsverlaging kan komen
Voor subsidieerng kan men geen systeem
maken. Men moet daarbij elk geval apart be
kijken in het licht van het oogenblik.
Spr. oordeelde, dat de heer Kusters zich
ook weer met kleine politick had bezig gehou-
den.
Mr. K u s t e r s: Ik ben nu eenmaa
zoo'n prul.
De heer Westerhof: Naar mijn mee
ning behoort Mr- Kusters hier net thuis.
maar in den raad van Hoogwoud, waar dt-
voorzitter den raad om de tafel rieo om de
slot voor den steek van den koetsier van'den
lijkwagen uit te zoeken.
Spr. wilde Mr. Kusters beroeren tot koet
sier van den lijkwagen van de R. K. Demo
era tie. (Gelach).
Spr. vroeg of Mr. Kusters nu moest komen
met een voorstei om het sluitingsuur op 12
uur te stellen.
Zij posecren als de bewaarders van de goe
de zeden. Wij moeten ons zelf maar uitschake-
len. Wij zijn stofvergoders en paganisten. Dit
betoogde de heer Wolf gisteravond nog. Het
argument voor verlenging van het sluitings
uur in de zomertnaand-en is de vreemde
lingen. In den winter geldt het voor de Alk-
maarders. Spr. meent, aat om 11 uur een fat-
soenlijk man naar huis moet. Met het oog op
de zeden die men aan den anderen kant zoo
hoog zegt te stellen, is het zeer bedetjkelijk en
wij als paganisten mceten nu voor die zeden
opkomen. Voor den ooriog was het ook 11
uur.
De heer Th om sen 12 uur.
De heer WesterhofHet werd toch
zeker om goede redenen op 11 uur gesteld.
De heer Thomsen Licht besparing.
De heer Westerhof Als in onze
kringen een man na 11 uur nog in eetr cafe
zit, veroordeelt men dit. Dat dit in andere
kringen niet zoo is, spijt mij. Spr. was blij,
dat het college eenstemmig verklaarde dat er
geen aanleiding is om het sluitingsuur tot 12
uur te verlengen.
De vvoorden van mej. Carels ten aanzien
van de gehuwde onderwijzeres, waren hem
zeer sympathiek. De eenige aanspraak die
men kan stellen is dat de taak gced wordt
vervuld. Spr. citeerde uit „Het Volk" een ar
tikel van mevrouw Wibaut over deze kwestie,
een gesprek met een Fransche dame, waarvan
de conclusie was, dat Holland wel een achter-
lijk land wordt. Spr. was het daarmcde eens
Indien door de eeuwen, cp natuurlijke gron-
den, daar waar de christelijken de macht had
den, de vrouw aan den arbeid buitenshuis
was onttrckken, was het wat anders. In het
Zuiden, voor de fabrieken van Regout, en in
Twente, voor de textielbaronnen, heeft men
de vrouwen lange dagen laten werken in de
fabrieken. Op het land heeft men ze het meesf
ruwe werk laten verrichten en de gehuwde
vrouwen zijn in deze dagen de werkvrouwen
van de bourgeoisie, ook bij de christelijken
Zij mogen wel werkvrouw zijn em 'savonds
thuis hun eigen werk te doen. Deze vrouwen
kunnen geen plaatsvervangers aanstellen
Van de R. K. machthebbers was er nooit een
die daariegencver stond, ondanks het Rcrum
Novarum. Daar geldt het de slechtst betaal-
de, de ruwe arbeid, een vrouw onwaardig.
Wanneer de vrouw, onder leiding van de
vroegere vrouwenbewering, gesteund door de
socialisten, de gelijkstelling met den man
vraagt op elk terrein van het leven, om zelf
haar keuze te kunnen doen en de hoogere, be-
tcr betaalde arbe'd van onderwnzeres opvor-
derde, is er verzet gekomen. Spr. heeft het
niet over tijderi van laag conjuefuur, waarin
men aan werklcoze gezinshoofden de voor-
keur moet geven boven vrcuwen wier echtge-
nooKn een inkom-n hebben.
Wanneer deze trd-m v"0"bij z;:n. dan vor-
dert iu:>t o°k de ri^ra-l de geliiW-Tno- der
vromv. De vrouw is nug te vaak een ertike'
cp de huwe'ijksmarkt. Een vrouw die een nosi-
tie he-ft verworven kan een vrije keuze dcen
wrardcor de waarde van het huwelijk stijgt
Als die vrouw huwende. haar maatsehapre-
lijk werk, dat ze heeft lief gekregen, wil voort-
zetten deor haar loon kan zij zich huise-
'•'•ke huln ver-elcren waarcm zal men
dit dan verbieden.
Het zijn in den regel vrouwen, die geen
"Tcot gezin krijgen. Wanneer dit wel het ge
val is ga~n zii er bi;na alFn uit Spr. meent.
dat men de gehuwde vrouw zeff moet laten
bcoel-o hoe zii wil hande'en. Doet men dit
met, dan griint me rin het rerroomliik leven
der vrouw A's gehuwde ondenvij^e-es kan
-"'i voor het W-d ze'fs v^k tHe** zi;n
meeirie henft n?s recht in te grijpen, als
haar werk niet goed doet.
nc-
ze
Wie onfslag bij huwelijk wil, beoogt de
vrouw terug te drijven in de cudc positie va®
slavernij.
Een onderzeek naar de positie van de vrouw
in verschillende tiiden, stelt tevens vast hoe
het in die tijden mot de beschaving stond Spr.
beloogde nog. dat hetgeen de voorstanders
van cntsfag deden, niets anders was dan het
maken van een gebaar. Pract sch nut had
het niet. Alkmaar heeft maar een gehuwde
onderwijzeres, ondanks het gpcorloofd is Dat
het bier veel zal voorkotnen, behoeft men dus
niet te verwachten. Waarom dan beweging
gemaakt?
Fen aanz'en van de kosten voor de leer-
middelen zeide spr., dat de zuinigheid vol-
doende werd betracht- Zuinigheid' ten koste
van het onderwijs kan men van spr niet ver
wachten.
De handeisseholen komen straks aan de
orde.
Ten aanzien van de propaganda ervoot.
verwees spr. naar de memorie van antwoord.
De opleving van de Handelsschool is te
verwachten door verbetering van de opleving
van de conjunctuur. Spr. fcal voorts met den
directeur bespreken of verder nog iets gedaan
kan worden.
Het verwenderde spr. dat de vraag gesteld
was geworden of het parafeeren van uit-
gaande brieven van de hoefden van de takken
van dienst door de wetberr' rs gewoon*e
was.
Spr. deed zijn best zijn afdeeling zoo goed
mogelijk te behartigen en dacht onwillekeurig
aan het Friesche spreekwoord: „doe je plicht
en laat de menschen maar kletsen", (gelach).
Spr. zette uiteen hoe het kwam, dat hij den
betreffenden brief van het bureau voor dc
beroepskeuze onderteekende. Spr. begreep met
hoe Mr. Kusters over die klemigheden viel.
Er is geen land ter wereld waar de R. K.
zich zco gcmakkeliik kunnen bewegen als in
ons land en tcch klaagt men, dat het hier te
genover - de katholieken een gruwel is.
De voorzitter: Wilt u zich maar
hcuden aan de schriftelijke stukken van de
begrooting?
Mr. Kusters: Laat hem maar praten
Het is wel aardig.
De heer Westerhof Als in den Raad
een klacht wordt gehoord, dat het hier tegen-
over de R. K. een gruwel is, dan vordert dit
een antwoord, maar het komt wel bij een
volgende gelegenheid terecht. Spr. herinnerde
aan een uitspraak van monseigneur Mercier.
Mr. K u s t e r s Ik weet het wel. Er is
geen land ter wereld waar de R. K. zooveel
vrirheid hebben als in Nederland.
De heer Westerhof had sterk den in-
clruk, dat Mr. Kusters niet die democraat is,
die hij was. Voor twee jaar verweet Mr. Kus
ters spr. dat hij de getemde leeuw was, die in
de kooi zat.
Mr. K u s t e r s Ik blijf daar nog bij.
De heer WesterhofAls er temand
is in dezen raad, die verwaterd is, dan is dat
Mr. Kusters. Hij is ingeluid als meer demo-
cratisch dan Mr. Leesberg. Maar dat is niet
zoo. Wie zijn toon beluistert, constateert, dat
hij steeds over kleinigheden piekert en het al-
tijd heeft over bezuiniging. Als hij het in han-
den had, zou de R. Kk fractie de meest con-
servatieve in den Raad zijn.
Met alles op te maken kan men niets meer
doen. Het deed spr. genoegen, dat de heer
V ogelaar van meening was, dat alleen de ver-
hoogde pensioen-aftrek geoorloofd is als de
nood dringt.
Spr. motiveerde dit nader.
Het had spr. verwondeid ten aanzien van
de opmerking van den heer Sietsma over de
opleidingsscholen, dat die vraag van den
heer Sietsma kwam. Hij had gedacht, dat die
vraag van Mr. Kusters kwam. De R. K heb
ben, door het heffen van bijdragen hun stan
derscholen.
Mr. Kusters: Van arbeiders worden
die bijdragen niet geheven.
De heer Westerhof: Wij kunnen al
leen aan de ouders vragen of zij hun kinderen
op de O. L. of opleidingsscholen willen heb
ben. Zij zijn toch de eenigen die hebben te
beoordeelen of hun kind later M. O. zal heb
ben te volgen. Dit zeggen ook de hoofden.
Noch de onderwijzer, ncch de ouder kan zien
of een kind van 6 jaar dit onderwijs zal kun
nen volgen. Pas in de 4e klas kan men dit
zien. De opleidingsscholen zijn dan ook ver
keerd. Fe telijk moesten er opleidingsklassen
zijn, doch spr. ziet geen leans daarvoor in
den raad een meerderheid te vinden.
Wij mogen niet zeggen, dat de ouders niet
het recht hebben over hun kinderen te beslis-
sen. 1/3 van de kinderen van de opleidings
scholen komt nooit op de M. O.-scholen te
recht.
Wie democraat is, kan een vraag als de heer
Sietsma deed, niet stellen.
Spr. had gedacht, dat het antwoord in de
Memorie voldoende was geweest. Dat de heer
Sieisma de vraag deed spijt hem ten zeerste.
In hem had spr. een mecfestander verwacht.
Ten aanzien van het Fransch zeide spr.,
dat dit wordt ingevoerd als de Kamer er weer
tee besluit. Als het van gemeentewege zou
gebeuren, zou het een ontduiking van de wet
zijn, waartoe spr. niet mag medewerken.
Mr. Leesberg beantwoordde allereerst
de ldeinere kwesties en verklaarde zich ten.
aanzien van de wethouderskwestie aan de
stukken te refereeren.
Ten aanzien van de Dageraadskwestie zei
de spreker, van oordeel te zijn, dat het colle
ge bij het geven van vergunningen zich niet
mag losmaken van het dcel.
Spr. oordeelde een godsdienst een zaak van
gcede zeden. De stemming in het land is zoo,
dat ieder een opleving van den godsdienst
velt. Dit zoo zijnde, oordeelde spr., dat de
overheid geen terrein moet geven waar be-
sproken wordt. „maakt de godsdienst ons
slechter". Dat strijdt tegen de gevoelens van
de meerderheid van ons volk. De overheid
dient te zeggen: „doe dat. maar buiten ons".
Spr. publiceerde destijds deze meening in
een stuk, onderteekend met zijn vollen naam
en bij aarzelde niet nog eens van deze overtui
ging te doen blijken, er op vertrouwende, dat
de merederheid van den Raad achter hem
staat.
Het deed spr. voorts genoegen, dat er in
den Raad een voorstei tot ontslag aan huwen
de onderwijzeressen zal komen. De heer Wes
terhof had daarbij het katholicisme in een bij-
zoncler daglicht v/illen stellen. Gaat men na
wat het katholicisme voor de positie van de
vrouw gedaan heeft, dan is dit veel. Dit
staat vast voor ten ieder die aan historie doet,
