AAMBEIEN.
voor rookers.
De beer K o e s 1 a g vroeg of de zuive-
ring in de kleine organisaties was door te
voeren.
De heer S m e d i n g oordieelde dil gemak-
kelijker dan bij de groote.
De heer K o e s 1 a g was van meening, dat
bet oak bij de kleine niet zou meevallen.
Hierop werd gepauzeerd.
In het tweede gedeelte van zijn lezing be-
sprak spr. de eigenlijke veldkeuring en de
partijkeuring; wegens gebrek aan tijd kon hij
de aardappelen-keuring, die hij ook had wil-
len behandelen, niet bespreken. Toen het
C. C. werd opgericht, heeft het direct com
missies ingesteld voor de drie genoemde
zaken. In het bestuur van het C. C zitten in
hoofdzaak de vertegenwoordigers van de
Ldb. Org. De organisaties, menschen, de
secretarissen, die zich betrekkelijk weinig be-
moeien met de technische ui-tvoerimg. Dat be
stuur behandelt in hoofdzaak de organisato-
rische kwesties, de kwestie van al of niet aan-
sluiting. Het technisch gedeelte is opgedra-
gen aan dTie commissies De veldkeuring-,
de partijkeuring- en de aardappelenkeurings-
commissie. Deze commissies zijn parmanent
en hebben niet zoo'n mooie aangename taak
als de organisatorische commissie, aangezien
zij zich alleen kunnen bemoeien met de tech
nische zaken. In het begin moest het C. C.
zijn weg nog vinden en een van de vragen gebracht, dan heeft hij zijn recht prijs gege-
dat wlj een buitengewoon aantal ras-
sen van verscliillende gewassen bezitten.
De nomicatuurkwestL is eveneens een zeer
belagnrij'ke. Men slaat hierbij van allerlei
gekke dingen. Dr. Svaloff bracht in. 1920
Staatrogge in den ^andel. Spr. kreeg daarna
van een importeur een verzoek voor Kirscher
staalrogge te keuren. Deze rogge was in
Duitschland bij het patentamt ingeschreven
in de register als Kirscher Stahlrogge weer
door Svaloff gedwongen was die te nemen.
Van zijn rogge in Duitschland te verande-
ren, die hij daar Dantserrogge noemde. Aan
Kirsche,n berichtte spr., dat zijn instituut geen
Kirschen Stahlrogge kon aannemen, waarop
hij't verzoek kreeg van toe te staan en deze
rogge in Nederland pantserrogge te noe-
men. Wij zijn, aldus spr., toen in onderhan-
deling getreden met Svalof en die is toen zoo
verstandig gcweest, om zijn rogge in Hol
land toen ook maar pantserrogge te noe-
men. In Z wed en wordt zij nog Staalrogge
genoemd. Het publiek vraagt niet of het met
Svaloff Staalrogge of met Kirsche Staatrogge
te doen heeft, zoodat de nomicatuur een
kwestie van grooter beteekenis is als men
denkt. De bescherming van de kweekers i«>
een moeilijk vraagstuk. De kweekers worden
niet voldoende beloond voor haar werk voor
een ras gedaan. Een uitvinder kan op zijn
uitvinding patent nemen en heeft dus 't uit-
sluitends gebruiksrecht.
De auteurswet schept ook voor intellec-
tueele voortsforengsels waarborg.
Een kweeker bezit die bescherming niet.
Wanneer een kweeker «en nieuw ras heeft
was, of het mogelijk was voor alle organi
saties precies gelijke keuringsvoorwaarden te
maken, opdat alle organisaties op een wijze
keuren. De vraag is bevestigend beant-
woord. Dit was een groote stap vooruit. Uit
de. verslagen van de keuringsdiensten voor de
oprichting van de C. C. blijkt, dat de eene
provincie heel andere eischen stelden, dan de
ander.
Een groot voordeel is dat geleidelijk voor-
scliriften in zijn ontstaan van de keuringen te
velde, voor de partijkeuring en voor de aard
appelenkeuring, die voor een groot deel aan
alle organisaties gelden
In de wijze van uitvoering van de keurin
gen is dus uniforiniteit bereikt. Of nu de uit
voering gelijk is, laat spr. in het midden. Het
is gemakkelijker 'n voorschrift te maken, dan
een gelijke uitvoering in alle provincies te
bereiken. Op verschiflende wijze heeft men
trachten te bereiken, dat het C. C. controle
uitoefende op de keuringswijze van de ver-
schillende organisaties. Spr. niaakte vaak mee
de keuringen van de verschiliende organisa
ties. Ook stelde het C. C. twee personen aan
om het werk van de aange j'.oten keurings
diensten te controleeren en daarover een oor-
deel uit te spreken. Die maatregel heeft aan-
getoond, hoe buitengewoon moeilijk het is
controle uit te oefenen op het werk van de
keurcommissies. Voor de personen, die het
doen moeten is het obk zeei moeilijk Tus
schen half Juli en 1 Augustus hebl en de
keuringen te velde plaats. Het C. C. heeft 15
leden.
Spr. zou als secretaris als hij niets anders
te doen had een a twee dagen met iedere
keuringscommissie kunnen meegaan. Maar
die tijd is absouut onvoldoende om een goed
inzicht te krijgen De controle moet dus ook
gezochi worden in het geven van de voor-
schriften
Ook is in enkele gevallen de controle ach-
teraf toegepast. In Denemarken heeft men
geen keuring van gewassen te velde, maar
wel de controle achteraf. Deze bestaan in het
uitzaaien van monsters zaad op etn centraal
punt om dit zaad naar het resultaat te be
oordeelen. Dit is een aardig systetm, waar-
bij het mogelijk woidt groote partijen te con
troleeren Maar het bezwaar is, dat die con
trole achteraf plaats heeft. Het kwaad van
niet aan de eischen voldoend zaad is dus
klaar als het geconstateerd wordt.
Een tweede bezwaar is, dat men bij
granen de kleine veldjes niet beoordeelen
kan. Spr. zag in Denemarken veldjes van
4 bij 1. Op zulke veldjes kan men moeilijk een
oordeel baseeren. Een controle achteraf is
ook een paar jaar gedaan bij de aardappelen,
die buitengewoon goed was b.valien, maar
om andere moeilijkheden van de bouw ge-
raakt Hetgeen men te dien aanzien te Wage-
ningen met de aardappelen deed, is bij granen
niet toe te passen Bij -tukjes en brokjes zijn
door het C. C. de regelmgen opgebouwd,
tenslotte heeft men van de bes.uiten een ge-
heel gemaakt en in de Algemeene Vergade-
ring van Secretarissen van 24 April 1923
werd deze voorschrift als algemeene voor-
waarden vastgesteld Ze zijn als het ware
een handleiding van de keuring in gewassenr
In Art I is bepaald, dat voor de keuring al
leen aangenomen worden gewassen, welke
afkomstig zijn van origineel zaad of poot-
goed of van zaaizaad of pootgoed, dat door
een der aangesfoten leaen is go°dgekeurd.
Uit een organisatorisch oogpunt is dit van
buitengewoon veel belanig Het al o* niet aan-
gesloten zijn wordt hierdocr van zeer
groote beteekenis en daardoor vermijdt men
ook dat organisaties, die hun zin niet krij
gen, er uit loopen.
Vooits is bepaald, dat alleen die gewassen
en rassen wcrden gekeurd, welke op het door
het Centraal Comite vastgestelde lijst ver-
meld staan.
Dit geeft de waarborg, dat hetgeen als le
nabouw wordt gekeurd, ook le nabouw is.
Bij de veldkeuring is de rasechtheid ook
een rubriek, waarop gekeurd wordt. In vele
gevallen kan men te velde de afwijking zien.
Maar tcgenwoordig heeft men zooveel ras-
sen die op elkander gelijken, dat het ondoen-
lijk is, die vermengingen te velde te onder
scheiden. Wanneer men twee witte haver-
soorten heeft in zijn gemengdc, dan is het
moeilijk te zeggen, dat dit zoo is. Te velde
is het verschil tusschen Zegehaver en Mahs-
holp 2 heel moeilijk te zien. Wel is er een ver
schil in lengte, maar de beoordeeling in
lengte heeft lang niet zijn oorzaak in de ver-
menging. De raszuiverheid van -de gewas
sen te velde is dan ook zeer moeilijk te be-
oordeelen en daardoor is de bepaling ge
maakt, dat die gewassen alleen worden aan
genomen die't vorig jaar gekeurd zijn De
controle op de afkomst is perze noodzakelijk,
ven. Spr. oordeelde dit een groote belemme
ring voor het veredelen van gewassen. Wan
neer de kweekers meei kans hadd-en, beloo-
ning te vinden, dan zou het' kweeken zelf
loonend worden en meerderen zich op de ver-
edeling van gewassen toeleggen. Het ver
edelen is een buitengewoon riskant werk.
Men moet daarvoor thans een bepaalde
natuur en veel idealisme bezitten. Alleen die
veredelingen, die serieus worden uitge-
voerd, waaraan dus iaren en jaren wordt ge-
werkt, hebben waarde. De kleine veredelin
gen, die overal wel begonnen worden, leve-
ren kleine resultaten op. Aan de veldkeuring
is naast raszuiverheid een rubriek toege-
voegd voor keus: Op plantenziekten, welke
met het zaak op pootgoed kunnen overgaan,
daarnaast een op onkruid en vermengingen,
ten vierde een rubriek op keuring op stand.
Het <s merkwaardig, dat in 't begin geen
aandacht geschonken werd aan de planten-
ziekte. Men moet dt zicht verdeelen in twee
rubrieken en wel in die, welke overgaan met
het zaad- en pootgoed en die welke weinig
invloed hebben op de verbreiding van de
voortbrengselen. De stengelbrand in het
moederkoren bij rogge, gaan uitsluitend met
het zaad over, met roest is dit niet het geval
In de voorschriften zijn de ziekten vastgelegd,
die met het zaad overgaan Het zijn de steen-
en stuifbranden bij de tarwe, gerst en haver.
De stengelbrand is Moederkoren bij rogge.
Aan het Moederkoren behoeven wij geen
grocten rol toe te schrijven bij de veldkeu
ring. Dit treedt hoofdzakelijk op, wanneer
de rogge abnormaal bloeit. Het is boven-
dien gemakkelijk uit het grootste gedeelte van
de rogge te verwijderen.
Spr neemt aan. dat het afhangt van uit-
wendige omstandigheden en hij hecht dan ook
aan het Moederkoren weinig beteekenis. Spr.
noemde als een plantenzieHe die met net
zaaizaad overgaat, ook de strepel- en vlek-
ziekte bij gerst. De gebazella en andere fusa-
rieum ziekten bij granen, de ascoeyta-ziekte
bij erwten en ziekte, die men kan merken,
doordat de erwten slecht opkomen.
Pas na de oprichting van de C. C. hebben
de ziekten voldoende belangstellmg gekregen.
Ze leveren bij de keuring groote moeiliikhe-
den op. De ascoytaziekte bij erwten treedt
hoofdzakelijk op bij het afsterven, waaruit
volgt, dat het tijdstip van keuring bij erwten
van groot belang is. Vroeger keurde men
de erwten bij't begin van het bloeien en dit
had betrekking op het optreden van de
Spring. Het beoordeelen van de Ascocvta-
ziekten bij erwten moet later plaats hebben.
Voor erwten is dan ook de bepaling ge
maakt, dat die twee keer gekeurd moeten
worden Bij bieten heeft men de phoma
betaekwestie, die door de keuring bij gewas
sen aan het rollen is gekomen.
In de laatste jaren heeft de bhomakwestie
groote bekendheid getrokken. Het is een van
de oorzaken van de bottelbrand, waartegen
men het bekende bestrijdingsmiddel heeft. De
overgaande ziekte met het zaaizaad bij kla-
ver is stengelbrand. Voor het eerst in 1912
onderkend
Met zekerheid weet men nog niet of deze
ziekte met het zaad overgaat.
Merkwaardig is dat omstreeks 1914 door
minderhouten onderzoek is ingesteld van het
voorkomen van stengelbrand hij klaver in
Brabant. Hij vo>rd teen geen stengelbranden.
2 Jaar geleden vond spr. in de buurt van
Roozer aaal geen perceel waar het niet voor-
kwam Deze ziekte is thans in ons land al-
gemeen In de rubriek van plantenziekten
welke met het pootgoed kunnen overgaan
worsen met de aardappelen de bladro!!, krin-
kel, mosalt, rhizodonia, stepjjelstreep en
wratziekte aucuba toonen, ringvuur en zwart,
been gheid genoemd. Bij het beoordeelen dezer
ziekte is de bepaling opgenomen dat rekening
werd gehouden met hun economisch bete:ke-
nis en met het gevaar van uitbreiding dat van
de verschillende ziekten. uiteen loopt De e^n
is van groot gevonden en cfe andere zoodat
die be-a line wel noodzake'ijk is.
De keuring van ziekte bij de veldkeuring
heeft betrekkelijke waarde. Het is zeer goed
mogelijk dat fen ziekte die bij de veldkeuring
sporadisch wordt opgemerkt sterker in 't ge-
was aanwezig is die men dfenkt, zoodat als
men geen ontsmetting toepaste men niet ver-
wacht resultaten zou verkrijgen. Spr. raadde
dan ook ontsmetting aan ook v/h zaaizaad,
dat gekeurd is. Steenbrand ziet bijv. de eene
keurmeester gemakkelijk dan de ander. Het
komt ook voor dat de zelfde keurmeester den
eenen dag beter ziet dan den anderen. Wan
neer er geen steenbrand is gevonden, dan kan
men toch geen waarborg geven dat die er
niet in zit. Voor de keuring te velde moet men
in vele gevallen juist op het goede moment
zijn en dit heeft men niet aitijd in de macht.
waarom de certificaatskwestie bij keuring van Spr. wees er nog op dat de strepelziekte nog
fewassen \an t grootste belang ie. En juist grooter ecor.omische beteekenis is dan sten-
le papiercontrole liet vroeger veel te wen- 1
achen over.
De lijst van goedgekeurde gewassen
gelbrendzielcte. De veldkeuring kan ten op-
i zichte van de ziekte niet die waarborg geven
be-dat men kan zeggen de ontsmetting van het
zaad Is overboot^. ~s-
Bij de keuring op onkruiden en vermengin
gen houdt men in de eerste plaats rekening
met die onkruiden wier zaden met de beschik-
bare middelen moeilijk te verwijderen zijn. Een
van de moeilijkste onkruiden is de wilde
boekweit en de rogge en de wikke. Er bestaat
een machine die ook deze onkruiden uit het
zaad haalt maar dit is een duur werktuig en
heeft hovendien een geringe capaciteit. Waar
om deze machines in de meest gewone bedirij-
ven in ons land niet voorkomen, daar er be-
lemmering is cm het voortbrengen van goed
zaaizaad.
Wij hebben, zoo zeide spr. die rubriek een
beetje diplomatiek ingekleed. Wanneer in het
zaad onkruiden voorkomen die niet met 't
zaad overgaan dan wordt 't zaad daarom
ook nog niet afgekeurd. Kweek heeft bijv.
geen reden te zijn voor afkeuring. Hoefblad
behoefde ook geen rol te spelen bit de keuring
toch laat men dit wel doen omdat de buiten
wereld schande zou spreken van een keu-
ringsdienst die daarop niet lette. Men wil
geen zaad dat vuil is en daarmede moet wor
den rekening gehouden. Een zelfde kwestie
hebben wij bij de keuring op tarwe.
Aan deze rubriek werd in het begin van de
keuring de grootste waarde gehecht op
stand. Men keurde zelfs geheel op stand. Men
wil graag zaad hebben van 'n mooi gewas,
dit ligt de boer ingeboren. Daardoor bestaat
het gevaar dat men zich bij de keuringte
sterk laat beinvloeden door de stand van het
gewas en de plantenziekte en de raszuiverheid
niet voldoende telt. Bij deze rubriek is dan
ook in't begin de bepaling opgenomen dat in
de eerste plaats de overige factoren, welke in
vloed kunnen hebben op de hoedanigheid, ont-
wikkeling en gelijkmatigheid van 't zaaizaad
en pootgoed moeten worden beoordeeld. Ver-
der wordt bij deze rubriek de alg. indruk
in rekening gebracht en is er op gewezen dat
men de beteekenis van een stand voor de keu
ringen niet dient te overschatten.
Het begrip, de algem. indruk is eigenlijk
vcidwenen. Geweldige discusies zijn daarover
in de Commissie gevoerd. Spr acht het
gelukkig dat dit begrip is verdwenen, omdat
hij niet weet, wat voor waarde daarvan moet
worden gehecht. Een omwenteling op dit ge-
bied noemde spr. het feit, dat men op de keu
ringen heelemaal geen waarde meer hecht van
de plaats waar de zaaizaden vandaan
komen. Vroeger hechtte men daar-
aar, groote waarde en omdat men toen te
doen had met de landrassen. Nu heeft men te
doen met veredelde gewassen. De landrassen
zijn nagenoeg verdwenen. Bij de veredelde
rassen is op den voorgrond gekomen of het
van den kweeker afkomstig is of niet.
Vlas is nog een landras al zal dit ook zoo
lang niet meer duren. Hierna behandelde hij
enkele proefjes door het C. C. genomen met
rogge. De proef heeft aangetoond dat het er
bij de rogge niet toe doet, van welken grond
de zaairogge afkomstig is. Spr. gelooft dat
men deze conclusies met vrij groote zeker
heid mocht trekken. Wanneer men had moe
ten aantoonen dat eerst gelegen moest zijn
dan zou men geen mooter resultaten hebben
kunnen bereiken, dan met dien proef bereikt
was. De maten van raszuiverheid en van de
constantheid van het ras, zoo vervolgde spr.,
hangt af van de wijze, waarop de bevruch-
ting plaats heeft. De zaak is niet zoo eenvou-
dig als zij lijkt. Gebleken is dat bij kruisbe-
stuivingen de planten meermalen zelf be-
vrucht optreedt en het omgekeerd is ook voor-
gekomen.
Bij haver treedt zelf meer kruisbestuiving
op dan men denkt. Spr. heeft dit zelf gezien.
Wanneer 2 haverrassen dan naast elkander
worden gedeeld, dan kan daardoor menging
plaats hebben. Men is geneigd bij de raszui
verheid buitengewone eischen te stellen On-
dervinding heeft geleerd dat men daarmee te-
genover de kweekers te streng kan zijn. Het
buitengewoon moeilijke kan volkomen de ver-
menging te voorkomen. Men heeft er geen
voorstelling van hoe gemakkelijk vermenging
kan optreden. En over de voordeelen van cfe
eerste nabouw boven de oudere is juist dat de
eerste nabouw onder gegeven omstandighe
den zuiver zal zijn. Overigens is het moeilijk
aan te geven wat het verschil in waarde is
tusschen eerste en oude nabouw. Een proef
van de Ver. van oudleerlingen in Noord-Hol-
land genomen met zegehaver heeft aange
toond dat oudere nabouw in productie met
minder is dan eerste nabouw. Bij kruisbestui
ving van gewassen is de achteruitgang van
het ras beter te verklaren. Dit ziet men in
sommige streken van ons land n.l. oosthoek
van Overijsel waar men ouderwetsche rogge
verbouwd. De zandstreek is daar een toon-
beeld in achtelijkheid. Daar is een groot ver
schil in productievermogen van eerste en
andere nabouw. Spr. is bezig te trachten op
het gebied voor de afstandbepaling waarop
bij kruisbestuivers de gewassen der vermen
ging kan plaats hebben, gegevens te verkrij
gen. Het is hem gelukt roggezaad te verkrij
gen waarvan planten groen opkomen. In de
Wilhelminapolder bezit hij hiervan een 1/4
H.A. die zuiver gekweekt is. De tigenaardig-
heid is dat wanneer de groen opkomen de
rogge bestoven wordt door rogge die rood
opkomt, dat de roode kleur domineert over de
groene. Wanneer men in een perceel groene
rogge op 100 M. af stand zaait van roode
rogge, dan kan men nagaan welk percentage
aangetast is door de roode rogge. Dit is dus
een betrekkerijk eenvoudige proef. Men kan
het ook doen d oor het stuifmeel te till en tij-
ders den pr'oeftijd. Deze proef is meer inge-
wikkelder. Zijn groenopkomende rogge is ei
genlijk nog niet geheel zuiver omdat er om
de 2 duizend 1 roode opkomt Voor zijn proef
oordeelt hij zijn rogge echter niet voldoende
zuiver. Hij zit echter met de moeilijkheid om
tcrrein te krijgen voor het nemen van een
Eroef. De proef moet genomen worden in stre-
en waar weinig rogge en toch wel rogge
verbouwd wordt. Spr. hoopt boeren te Vin
den die de proef willen nemen op perceelen
100 M. van elkander gelegen en deed een be-
roep op de aanwezigen om daarvoor bereid-
willigen personen op te geven. Komende tot
het bespreken van de partijkeuringen herin-
nerde spr. er aan dat die aanvankelijk een
grooten rol hebben gespeeld. En in oorlogs-
tijd werden de veldkeuringen de hoofdzaak en
werden de partijkeuringen niet met voldoen
de zorg uitgevoerd.
De keuringen van gewassen bestaan nood
zakelijk uit veld- en partijkeuririgen Beiden
zijn van even groot belang Het C C. heeft
dit ingezien en heeft nitdrukkelijk den eisch
gesteld dat iedere keuringsdienst moet iin-
stellen een centrak monsterkeuze commissie.
Vroeger werd dit overgelaten aan contro-
leurs maar daarin was geen eenheid. Er zijn
stemmen opgegaan om voor het geheele land
centrale monsterkeurings-commisise in te
stelen.. Dit bleek te moeilijk. Het zaad werd
beoordeeld op het oog, tast, reuk en de kleur.
Toch is dit niet voldoende. Het C. C. heeft
zich daarom op het standpunt gesteld dat
op zuiverheid en kiemkracht gecontroleerd
moet worden. Dit kan niet te streng worden
doorgevoerd omdat dit duur is. Men moet
er nu eemnaal naar streven de kosten zoo
minimaal mogelijk te doen zijn. Bij verschil-
lemde artikelen heeft men al gauw overpro-
ductie en kan men geen hoogen prijs vragen.
Hierin ligt opgesloten dat het C. C. beginnen
moet er naar te streven de kosten te beperken
mits de hoedanigheid er niet onder lijat. Bo-
vendien is het streven het instituut zich zelf
te laten bedruipen en dit vordert al booge ta-
rieven. De tijd tusschen de af.evering en de
winning van het graan is bo ven a i en te kort
om de volledige zaadcontrole er bij in te
schakelen.
Bij de beoordeeling van het zaad op de
kleur, reuk, stukkigheid, korrelgewicht, tast,
vochtigheid en sorteerkg is het moeilijk te
zeggen welke waarde die onderdeelen hebben.
Het is niet gebaseerd op wetenschappelijk
onderzoek. In't algemeen zal het ofigaan dat
waar minder goede kleur staat gepaard gaat
met een minder goede kiemkracht Maar de
ervaring heeft gekerd dat ook niet mooi uit-
ziende zaden goede kiemkracht bezaten en dat
zaad, dat er mooi uitzag een minder goede
kiemkracht vertoonde. Er moet dus geschip-
perd worden. Het proefstation voor zaadcon
trole onderzoekt in 't algemeen de kiem
kracht en zuiverheid. Door de werking van
het C. C. is men aan het proefstation tot 'de
overtuigmg gekomen dat dit voldoende in-
zicht geeft in de waarde van het zaaizaad.
Heel oelangrijk is de zoogenaamde gezond-
heidstoestand van het zaad. De ascoeyta-ziek
te bij erwten wercien nog door spr. besproken.
Hij stelde in 't licht dat de schade van een
ziekte ook afhangt van de omstandigheden
waarorder het zaad gezaaid wordt. Ook bij
steenbrand is dit het geval. In ieder geval
is wel aangetoond dat het onderzoek op de
gezondiheidstoestand van het zaaizaad een
groote verbetering is voor de zaadcontrole.
Ook de kwestie van reiniging kwam vroeger
niet yoldoerde to-t uitdrukking. De praktijk
wil bijv. de kleine korrel niet bij de rogge.
In hoeverre men gaan moet met de ver-
wijdering van de kleine korrel in het zaai
zaad is iets, waarover men nog geen goed in-
zicht heeft. Bij een genomen proef met haver
kon met zekerheid geconcludeerd worden, dat
de groote en kleine korrel en verschil van 10
pet. in productie hebben opgeleverd.
Uit deze proef bleek dus dat de sorteering
van het zaaizaad van groote beteekenis is.
In de commissie van- het C. C. is daarom de
pdachte cpgekomen of het niet mogelijk is
n toestel te maken waardoor reinheid van 'n
monster is te beoordeelen. Er is behoefte aan
een werktuig waarmee men k"eine monsters
kan behandelen, want een beoordeeling op het
oog is vaak wil'lekeurig.
Wegens het vergevorderde uur beeindigde
*pr. hiermede zijn interessante lezing.
De voorz. betuigde den heer Koeslag de
erkentenlijkheid van de vefeeniging en riep
•hem een tot weerziens toe (Applaus.)
UIT HEILOO.
G em eenteraad.
In tegenstelling met de sinds een jaar ge-
volgde gewoonte kwam onze Gemeenteraad
gister niet's avonds maar's middags bijeen
Vandaar m sschien dat er nu minder be-
langstellend publiek was, hoewel dit ook zijn
oorzaak kan hebben in de minder belangrijke
agenda.
Alle leden waren aanwezig. Na opening
deed de voorzitter mededeeling van de ingeko-
men stukken. Daaronder waren een paai me-
dedeelingen van Gedep. Staten met goedkeu-
ring van raadsbesluiten, alsmede berichten
van aanneming hunner funct.e van een paai
in de vorige vergadering bencemden. Verder
was van Gedep. Staten mededeeling ingeko-
men, dat zij hun onderzoek van de begrooting
nog niet hebben beeindigd en mitsdien cfe
goedkeuring ervan hebben verdaagd; in af-
wach-t.ng van die goedkeuring kan echter
over de uitgaafposten tot het halve bedrag
worden beschikt.
Alle stukken werden
aangenomen.
Punt 2. Verzoek van J. L. Groot om wij-
ziging der straa.verlichting en teharding van
een gedeelte Heerenweg en Middenlaan.
De commissie van bijstand voor het elec-
trisch bedrijf adviseerde twee lampen aan de
M ddenlaan te plaatsen.
De meerderheid van B. en W. meende, in
afwijking hiervan, dat de Middenlaan vol
doende is verlicht door de lantarens van den
Rijksstraatweg en dat het gedeelte Heferen
weg voldoende is behard. Daarom adviseerde
de meerderheid van B. en W. om afwijzend
op het verzoek te beslissen.
De heer V r ij b u r g had persoonlijk
een onderzoek ingesteld en was naar aanlei-
ding daarvan overtuigd, dat meerdere ver-
lichting noodig was. Hij ging accoord met
het advies van de comm ssie van bijstand
De heer Mulder was het met den heer
Vrij burg eens.
De heer S e n g e r s zou als eenig be
zwaar tegen het verzoek willen noemen, dat
bij inwilliging verlich-ting wordt gebracht op
particulieren grond.
De Voorzitter wees op Tuindorp,
dat ook particulier eigendom is. Spr. merkte
op, dat elke lantaren pl.ra. f 14 per jaar kost.
Zoo langzamerhand wordt er reeds een heel
roote som uitgegeven voor straatverlichting.
x wordt geregeld meer verlichting aange-
vraagd en als alle aanvragen worden inge-
willigd, zal de gemeente op den duur te veel
daarvoor moeten betalen. In andere plaatsen,
zelfs steden als Amsterdam, kan toch ook niet
elke duistere plek worden verlicht.
De heer Van d e V a 1 1 voelde veel
voor het bezwaar van den heer Sengers en
was er tegen om een particulieren weg van
gemeentewege te verKchten.
De heer Maas Geesteranus
vond er niets tegen om de Middenlaan wel te
verlichten, omdat er gebouwd wordt, al is het
dan tcevallig particuliere grond.
De heer V a h 1 meende, dat het niet
goed is een deel van een weg midden in Het
dorp niet te verlichten, waar overigens alles
verlicht is.
De Voorzitter merkte tegenovei
voor kennisgeving
In- en uitwendige, zoowel bloedende als
blinde aambeien worden s-poedig en zeker ge-
n-ezen door de Aamb.-enzalf van Apotheker
BOOM (naam wettig gedeponeerd). Het
jeuken bedaart sjroedig Verkrijgbaar in de
meeste Apotheken en Drogistwinkeis a 0.90
per potje.
den heer Van de Vail nog op, dat de Rijks
straatweg ook geen gemeente-eigendom is en
die wordt toch wel verLcht.
Het voorstel van B. en W. werd ten slotte
verworpen met de stemmen van de heeren
Bakker en van de Vail er voor.
Punt 3. Verzoek van de heeren Th. B
Brand en Ruitdr aan den Runxputteweg om
wijziging in de straatverlichting.
In het adres wordt hulde gebracht aan de
femeente voor de aangebrachte verlichting in
et zu.delijk deel der gemeente. Echter vin
den adressanten het vreemd dat bij hunne
perceelen geen lantaren is geplaatst, waar
door daar een valsch schijnsel is ontstaan
door de verder verwijderde lantarens. Daar-
tegenover is op een onbewoond gedeelte van
den weg wel een lichtpunt geplaatst.
De commissie van bijstand voor het elec-
triseh bedrijf adviseerde afwijzend op het ver
zoek te beschikken, omdat de straatverlich
ting ter plaatse voldoende mag worden »t-
acht.
B. en W. stelden in overeenstemming hier-
mee voor het verzoek af te wijzen. Alzoo be-
sloten.
Punt 4. Voorstel tot het aanbrengen van
een l.chtpunt aan den Verschuirweg. B. en
W. meenden, dat, nu aan dien weg steeds
meer wordt gebouwd, het plaatsen van eer
lantaren aan te bevelen is. De commissie van
bijstand was het hiermee eens, zullcs mede in
antweord op een adrcs van den heer de Vries
om een lichtpunt aan te brengen.
Het voorstel werd hierop zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Punt 5 Adressen van de heeren K. Schoen
en J. G de Wit om restitutie van aan het G
E. B. betaalde kosten van aansluiting.
B. en W. meenden, in overeenstemming
met de commissie van bijstand, dat geen res
titutie moet worden verleend. De aansluiting
is tot stand gekomen op verzoek van adres
santen en het stroomvei'bruik is niet zoodanig,
dat restitutie geoorloofd is. Bovendien is het
onderhoud van de leiding voor rekening van
de gemeente.
De heer V a h I aciitte het verzoek al-
thans van Schoen gerechtvaardigd, omdat
het- aansluiten van diens huis geen uitbrei
ding van de verlichting was geweest
De heer Maas Geesteranus
zette uiteen, dat de heer Schoen was aangc-
sloten op zijn verzoek volgens de verorde-
ning.
De heer Van de V a 11 verbaasde
zich er over, dat de menschen pas nu komeu
om terugbetaling. De zaak is al algehandeld
in 1923-
De heer Van'tVeer meende dat de
commissie van bijstand niet kan ingaan op
het verzoek, omdat de zaak al drie jaren oud
is.
Het verzoek werd z. h. st. afgewezen.
Punt 6. Vaststelling voorschot als bcdoeld
in art. 103 der 1. o. wet voor de bijzondere
scholen. De voorzitter zette uiteen, dat het
openbaar 1. o. in 1925 had gekost f 3354 09,
voor gem-ddeld 338 leerlingen, d-i. 9 92%
per leerling. De R. K. scholen hadden 150
meisjes en 152 jongens, samen 302 leerlin
gen Zij hebben dus recht op een voorschot
van 80 pet. van 302 maal 9.92J4, of
2397.88. Goedgekeurd
Punt 7. Vaststelling suppletoir kohier hon-
denbelasting tot een bedrag van 40
De heer Van d e Vail vroeg of
het mogelijk is, dat de politie een onderzoek
instelt of honden, die's uachts langs den weg
liggen of loopen en voorbijgangers onvrien-
dehjk bejegenen, bekend zijn als vastzittende
of als losloopende.
De voorzitter antwoordde, dat el
ke eigenaar verplicht is te zorgen, dat zijn
hond niemand overlast aandoet. Gaarne wil
de spr. het gevraagde onderzoek doen instel-
len.
De heer Mulder vroeg of een hond,
die gevaarlijk dreigt te worden (b.v. schapen
achtervolgt), mag worden doorgeschoten.
De Voorzitter zei, dat de politie
met de neigingen van den hond in kennis moet
worden gesteld; zij zal er dan spoedig ge-
noeg een einde aan maken.
De heeren Van't Veer en Vahl
zeiden, dat de overlast van honden inderdaad
ernstig is en vroegen wat te doen in dezen,
omdat het vangen der honden schier onmoge-
lijk is en het opsporen van den eigenaar,
vooral's nachts, ondoenlijk is.
De Voorzitter herhaalde, dat men
het beste doet, de politie er mee in kennis te
stellen.
Er wordt thans reeds gedaan wat kan om
aan het euvel tegemoet te komen. 't Is moge
lijk, dat door hoogere belasting wel wat hon
den worden opgeruimd.
De heer 0 p d a m vroeg of niet bepaald
kan worden, dat er geen honden mogen los-
loopen.
De Voorzitter meende, dat dit wel
een wat drastische maatregel zou zijn.
De heex Maas Geesteranus:
Dan brengt de belasting niets meer op.
De heer Sengers vond het jammer,
dat geen deugdelijk middel van verweer be
staat tegen losloopende kwaadwillige honden
Het kohier werd hierop vastgesteld-
Punt 8. Reclames inzake hondenbelas-
ting. Op voorstel van den heer Van de Vail
werd besloten deze te behandelen in besloten
zitting.
De vuilnisbelt.
De Voorzitter decide mede, dat
onderhandelingen zijn gevoerd met de fam.
Blom aan de Oosterzij, over aankoop door de
gemeente van een stuk grond voor aanleg van
een vuilnisbelt. De familie antwoordde echter
geen grond te willen verkoopen.
Daarna kwam bij B. en W het idee om de
inrichting te vestigeu aan het Noorderstet
bij den heer P. Kuiper. Deze had wel bezwaar
tegen de vuilnisbelt aldaar, omdat er ratten
en ander ongedierte huist, maar weigerdc
niet om toestemming tot een overpad te ver-
leenen over zijn grond om naar de vuilnisbelt
te kunnen komen. In verband met de bezwa-
ren van den heer Kuiper adviseerden B. en
W van de vestiging van dc vuilnisbelt aan
het Noorderstet af te zien-
