Uw eerste taak's morgens zij zorg te dra-
gen-voor goede ontlasting. Tenzij dit geregeld
geschiedt, krijgt gij hinder van hoofdpijn,
fedruktheid, maagpijn, onzuiver bleed, enz.
aster's Maagpillen genezen verstopping,
regelen de lever, maag en ingewanden, en
yersterken zoodoer.de uw geheele gestel.
Prijs per flacon van vijftig versuikerde
pillen 0.65; in apotheken en drogistzaken.
VOOR DEN POLITIERECHTER.
Zitting van 1 Februari.
OPL1CHT1NG.
De jeugdige Egmondsche schoone, die de
vorige week niet aanwezig was, toen zij te
recht moest staan ter zake oplichting van een
schoenwinkelier te Heiloo, was thans door
een rijksveldwachter ter zitting gebracht. Zij
verontschuldigde zich door te zeggen, dat zij
de vorige maal niet aanwezig kon zijn, om-
dat ze geen reisgeld had.
De politierechter was van raeening, dat zij
dan maar had moeten loopen, waarop de
jonge dame repliceerde, dat het zulk slecht
weer was.
Zooals we weten lieeft beklaagde zich in
November te Heilco schuldiig gemaakt aan
oplichting van den schoenwinke'.ier de Groot.
In strijd met de waarheid had zij de echtge-
noote van de Groot bewogen tot afgifte van
een paar schoenen in den prijs van 7, door
te beweren, dat mej. de Vries, bij wien zij
diende, het geld van haar loon zou afhouden.
De officier stelde voor, de zaak voor nader
©nderzoek te stellen in handen van het Ge-
nootschap.
Conform besloten. Over 3 weken komt de
taak opnieuw voor.
MISHANDELING,
De niet aanwezige J. v. d. G. heeft op 7
December den TO-jarigen getuige Jan Dekker
mishandeld, welk feit is gepleegd te Wer-
vershoofd, des avonds na afloop van een
danscursus. Getuige kreeg eerst 2 klappen
van jekeren Jan Meester en later kwam be
klaagde, die hem een slag tegen het hoofd
gaf, met zooveel geweld, dat het bloed uit de
aogen van Dekker spoot. Een hard voorwerp
heeft Dekker niet gezien.
Beklaagde is kort geleden tot een geringe
ge'.dboete veroordeeld.
Eisch f 20 boete of 20 dagen hecht. Von-
nis 25 boete of 25 dagen hecht
OPLICHTING.
Voortgezet werd de zaak tegen F. W. H.,
die zich op 3 Augustus heeft schuldig ge
maakt te den Burg aan oplichting van lijfgoe-
deren. Het rapport is ongunstig.
Eisch' en vonnis 4 maanden gev.
VERDUISTERING.
Voorts werd behandeld de zaak tegen den
22-jarigen slagersknecht N. v. d. G. te Heer-
hugowaard, die gelden heeft verduisterd van
een voetbalvereeniging te Kolhorn.
Beklaagde heeft meerdere feiten op zijn re
belling, waarvan geen aangifte is gedaan. Hij
is verkwistend van aard en maakt veel schul
den. Uit ontevredenheid over de vereeniging
had beklaagde ook nog eenig papieren gelc
verbrand.
Eisch 50 boete of 50 dagen hecht. Von
nis 3 maanden voorw. gev. met 2 jaar prcef
tijd en verplichte terugtebaling van het ver
diiisterde bedrag, ten getale van J 43,47.
MELKVERVALSCHING.
Ook werd voortgezet de zaak tegen H. W
landbouwer te Egmondbinnen, aan wien ten
laste is gelegd melkvervalsching. Een onder-
zoek is ingcsteld naar de finantieele draag-
kracht van beklaagde.
De eisch was 100 boete of 100 dagen
hecht. Vonnis 30 boete of 30 dagen hecht.
MISHANDELING.
Sioert de H., niet verschenen, heeft in den
uacht van 20 op 21 December te Zijpe den
21-jarigen vrachtrijder M. J. Brammer mis
handeld.
Getuige Brammer nam in een schuurtje
zeer hartelijk afscheid van zijn meisje, Geer-
tje d© Groot, wat niet naar den zin was van
beklaagde, die misschien liever in Brammers
plaats zou zijn geweest. Beklaagde heeft met
een hard voorwerp— getuige denkt met een
efeurhengsel aan Brammer een slag toege-
bracht.
Sjoert heeft voor de politie bekend. Hij be
weerde een stuk hout te hebben gebruikt.
De 18-jarige Geertje de Groot heeft wel
personen gezien, die het schuurtpe binnen
kwamen, doch niet dat haar galant geslagen
is
Beklaagde staat niet gunstig bekend. Hij
heeft er een handle van, vrijende paartjes las-
tig te vallen en treedt zeer ruw op.
Eisch 25 boete of 25 dagen hecht. Vonnis
30 boete of 30 dagen hecht.
EENVOUDIGE BELEEDICING,
Ook de volgende beklaagde, Teunis L., was
niet verschenen. Hij heeft op 25 November
den tuindeT Reindert Gons beleedigd door
hem toe te voegen de woorden„Schurk, be-
taal je nou nog niet"? Volgens het idee van
beklaagde zou getuige 10 hebben moeten
betalen voor advertentiekosten.
Eisch 10 boete of 10 dagen hecht. Von
nis 15 boete of 15 dagen hecht.
OPLICHTING.
Griet F., huisvrouw van P. R. te Opper-
<foes, stond terecht ter zake oplichting van
verschillende kinderkleedingstukken, die zij in
den winkel van den manufacturier Saulen en
nog twee anderen op naam van soliede per
sonen zonder betaling had gekocht.
Op 18 December heeft zij aldus 3 verschil
lende winkeliers opgelicht. Zij heeft de na-
men van Hart, Schouten en mej. Impeta, wel-
ke personen alien als credietwaardlg bij be-
doelde winkeliers bekend stonden, gebezigd.
De heer Smits, winkelier te Hoorn, heeft 3
jongensjasjes op zicht doen meegeven, omdat
beklaagde hem mededeelde, dat dit was be-
stemd voor de familie Hart te Medemblik, die
hij volkomen vertrouwde.
De 20-jarige Gerardina de Jong, winkel
juffrouw bij de firma Smits, heeft 3 jongens-
fasies op zicht meegegeven.
Mej. A. Hanen. huisvr. van Clemens Sau
len, heeft aan beklaagde kinderkleedingstuk-
ben op naam van Impeta meegegeven.
Beklaagde heeft verschrikkelijk veel be-
rouw.
Ook in een andere zaak van Saulen wer-
Bcklaagde zd<Je dat ze er geen vrede mee
had.
De oficier verlangcje een nader onderzoek
door den reclasseeringsambtenaar.
Conform besloten. De zaak-komt over 3
weken opnieuw aan de orde,
ZIJN MOEDER MISHANDELD.
Hoewel aangeschreven, was beklaagde Th.
v. K., te Zuidscharwoude, niet verschenen.
Hem is ten laste gelegd dat hij zijn 53-jarige
moeder Cath. Tromp op 7 Maart heeft mis
handeld. Zij kregen ruzie over koolbriefjes en
omtrent het bezit daarvan ontstond een wor-
steling, waarbij de ontaarde zoon zijne
moeder met de vuist heeft geslagen. Hij is
meermalen beschonken en mishandelt haar
dan wel meer.
Beklaagde beweerde, dat zijn moeder hem
het erfdeel van zijn overleden vader niet heeft
uitgekeerd. De moeder legde daarop een kwi
tanbe over van het laatste gedeelte, 45.
door haar zoon geteekend en aan hem afge-
geven.
De 26-iarige doch+er,kraamvemleegster,
heefi op 7 Maart waargenomen, dat haar
moeder door haar bro°r is geslagen. De moe
der had een blauwe plek in het gelaat.
De zaak werd aanoehoi'den tot a.s. week.
B"Haagde zal door de politie worden voorge-
leid.
NIET VOLD^N A \N EEN VOR-
DERING.
Beklaagde Heertje D., 19 jaar. cn koren-
molenaar te H^erhupowaard, heeft in den
avond van 25 December niet void?.an aan een
bevel van den agent Niihof om te stopnen
toen hij in d° Snoors+ra "t zieh vo<vfb"wo^"
op een onvo'doend verlicht motorriiwiel. De
agen* Niihef heeft het number ^enoteerd.
f^eklaa^de zode niets gehoord te hebben.
Eiseh f 2** boete of 25 dtagen hecht. A'on-
nis vriisoraak
Hieron s'uih'ncr der zit+imr.
kelijk is. De Nederlandsche Bant zal in den
regel een wissel, als hij vervallen is, aanbie-
den bij de bank, die hem aangeboden heeft;
door de handteekening is de bank jegens de
Nederlandsche Bank aansprakelijk. De Ne
derlandsche Bank koopt a b w. wissels van
de
Prorlnciaal Niemwa
den door beklaagde goederen op zicht
vraagd; alles werd gehouden, doch niets
taald.
Beklaagde heeft 9 nog in leven zijndc kin
deren, varieerende van 3 tot 18 jaar.
De goederen stonden bij de inbeslagname
Hog onuitgepakt.
De rol en de beteekenis van de
Nederlandsche Bank.
Maandag I Febr. hield Mr. F. A. Jose
phus Jitta m het Noord-Hod. Koffiehuis te
Schagen in een door de Vereen.- van Oudleer-
lingcn der Rijkslanabouwwmterschoor be-
legae vergadering, een lezing over de rol en
de beteekeris van de Nederlandsche Bank.
De v oo r zi t ter, de heer Joh. de Veer,
heette de aanwezigen en in het bizonder, den
spreker, hartelijk welkom.
Uit de groote opkomst concludeerde spr.,
dat de onderwerpen van meer algemeenen
aard steeds meer belangstehing trekken Ook
den Voorzitter van de noli. Maatsch. van
Lar.dbouw, den heer D de Boer, heette hij
speciaal welkom. Met den wensch, dat het te
behandelen onder we rp tot vergrooting van de
ontwikkeling der aanwezigen zou bijdragen,
verleende hij het woord aan den spreker
(Applaus.)
Mr. Josephus Jitta ving aan met
de opmerking, dat ieder gaarne aanvaardt
bankbiljetten ter delging van schuld, ja,
zelfs zonder zich rekenschap te geven, waar
om hij dat doet. Toch loont't de moeite, dat
na te gaan.
Wat is de hoofdinhoud van een bankbil-
jet? „De Nederlandsche Bank betaalt aan
toonderMen kan bankbiljetten van
juridisch en van economiseh standpunt be-
schouwen-; ik zal mij btrpalen tot het econo
miseh standpunt en wat daarmee samen
han gt.
Bankbiljetten zijn schuldbekentenissen der
Nederlandsche Bank; dergelijke schuldbeken
tenissen van andere banken zijn hier te lande
niet in omloop, m. a. w. De Nederlandsche
Bank is de eenige hier te lande werkende cir-
culatiebank. Circulatiebanken noemt men n.l.
die banken, die zich van anderen onderschei-
den door hare biljetten uitgifte (overigens ook
puntcn van overeenkomt met andere banken;
daarover straks.)
Taak der Circulatiebank doorgaans
oudste bank in elk land is n.l. te zorgen,
dat er voldotnde (dus noch te weinig, noch
te veel) betaalmiddelen zijn, ter bevordering
van het handelsverkeer Voorraad gemunt
goud en zilver is n.l. onvoldoende en te kost-
baar en onhandig in het gebruik, daarom pa
piergeld als aanvulling
Wij zullen nagaan, hoe circulatiebanken
zich kwijten van de vervulling van dit deel
barer taak De bankiers en gewone banken
leenen geld uit in den vorm van credieten en
nemen geld ter leen in den vorm van deposi
t's en andere credietgelden Zij leenen steeds
zooveel mogelijk uit; hoe meer hoe voordeeli-
ger, tenminste als zij soliede debiteuren heb
ben. Zij moeten steeos over geldmiddelen be-
schikken, om hunne schulden te kurnen vol-
dcen en desverkiezend saldi bij andere banken
aan te houden, en om te kunnen u,itleenen.
Hunne kassen zijn bij voorkeur zoo k'ein mo
gelijk, daar zij geen rente maken van hunne
contanten Nu kunnen banken zich, om be-
schikkirg te krijgen over geld, wenden tot de
Nederlandsche Bank. z.g. om accepten te
disconteeren. D w.z. De Nederlandsche Bank
stelt haar het bedrag van de accepten, ver-
minderd met de rente tot den vervaldag, ter
beschikking Gezien het belarg van een en
ander blijf ik wat langer hierbij stilstaan, om
het nauwkeuriger uit te leggen.
Onder accepten versta ik schriftelijke beta-
lingsbeloften in een bepaa'den vorm 't Be-
'argrijkst zijn diegene, die tot oorzaak hebben
een koop van goederen De kooper neemt aan
b.v. 3 maanden na levering te betalen De
verkooper maakt een stuk op, wissel geheeten,
waarvan de inhoud ongeveer Iuidt als volgt:
,Op de gelieve U te beta'en aan de order
van een som van gulden, waarde
genoten" (volgt onderteekening van den ver.
cooper) Die .order" kan ziin de verkooper
zelf, of eens bark met wie hij in re'a tie staat
Op d'en wissel moet de kooper dan schrijven
geaecepteerd" en daaronder zijn handteeke
ning zetten Heeft die verkoooer celd noodig.
dan kan hij, indien hij en wellicht ook de
kooper, goed is voor zijn schul-d, met dat stuk
bij zijn bankier terecht. Indien de wissel aan
zijn order is cesteld. kan hij volstaan met het
stellen van zijn handteekening op de rugzijde
van den wissel ('t z.g endosseeren). Heeft
nu de bark zelf ge'd noodig, dan kan zij,
a'thans indien zij toege'aten is tot't disconto
bij de Nederlandsche Bank, dien wissel ver-
der endosseeren aan de Nederlandsche Bank
Nu is de hoeksteen van het wisselrecht, dat
ieder, die op een wissel zijn handteekening
gesteld heeft, voor het voile bedrag aanspra-
een bank; van den koopprijs trekt zij af
rente van den dag van den koop tot dien
waarop de wissel vervalt. Dit nu heet „dis-
conteeren"; de rente heet discontorente, ook
wel kortweg disconto. Dit disconto is zeer be
langrijk, daar banken rente, die zij aan debi
teuren berekenen, als regelboven het
disconto der Nederlandsche Bank bepalen
is dus de disconto rente der Nederlandsche
Bank hoog, dan zullen debiteuren hooge ren
te aan hunne banken moeten betalen In het
2e deel der voordracht hoop ik verder toe te
lichte, hoe belangrijk de stand van het dis
conto is.
U ziet, dat een der voornaamste functies
der Nederlandsche Bank is, de zorg, dat an
dere banken over voldoende gelden kunnen
beschikken, doordat zij hare beleggingen
(want dat is voor een bank een door haar ge
kochte wissel) liquide kan maken. Men noemt
die functe der circulatiebank de zorg voor de
„nationale liquiditeit"; omdat banken zich
tot haar ipoeten wenden om hare liquiditeit te
handhaven, noemt men een circulatiebank de
„Bank der Banken", ook wel de „moeder der
Banken".
Een andere hoofdtaak der circulatiebank is
't op peil houden van de waarde der bankbil
jetten, of, beter gezegd, van't geld- Een te
veel aan geld maakt de goederenprijzen hoog,
't regelen van de hoeveelheid geld is een der
moeilijkste problemen, daar't -moeilijk is uii
te maken, vvanneer er te veel geld is.
Ook tegenoyer het buitenland moet de
geldswaarde op peil gehouden worden; dat
uit zich in den stand der wisselkoersen. Han
del in buitenlandsche wissels behoort. ook tot
de taak der circulatiebanken. Een der zaken
waarmee circulatiebanken steeds te maken
hebben, zijn edele metalen, in de eerste plaats
goud, in mindere mate ook zilver. Goud is fei-
telijk de peiler van het circulatiebankwezen
De gouden standaard gold voor den oorlog
bijna overal. D. w. z. goud is wettig betaal-
middel. Goud heeft in een klein bestek groote
waarde, daarom is het zeer geliefd en ook
geschikt voor Internationale verrekeningen.
De waarde van goud is ook betrekkelijk sta-
biel. Bij den gouden standaard heeft men
vrijen in- en uitvoer van goud, en het recht
goudgeld te doen aanmunten, zij het dan ook
tegen vergoeding van „muntloon". In de la
tere jaren voor den oorlog is men, ter bespa
ring van goud, 't z.g. gold exchange-stelsel
gaan invoeren (Gold-exchange beteekent
goudwissel). D. w. z. circulatiebanken hie!
den in 't buitenland rentegevende saldi bij
correspondenten aan; bij vraag naar buiten
landsche wissels trekken zij wissels op hart
saldi in de betrokken landen. Ter verkrijging
van die saldi konden zij goud deponeeren bij
hare correspondenten. De handel in edele me
talen is een zeer belangrijke tak van dienst
voor circulatiebanken. Als de Nederlandsche
Bank goud wil aankoopen, heeft zij vele jaren
1648 per K. G. betaald; in Augustus 1925
heeft zij, ter afwending van een te grooten
toevloed, den prijs met 50 ct. verlaagd.
In de eerste plaats dient goud, met zilver,
als dekking voor bankbiljetten. Wil een bank-
biljet waarde houden, dan moet 't steeds in
wisselbaar zijn tegen metaal't is hier te lan
de ook steeds zoo geweest, alleen in den aan-
vang van den oorlog de mogelijkheid ge-
schapen, de inwisselbaarheid op te schorten.
Practisch komen niet alle houders van bank
biljetten tegelijk opdagen, zoodat men meent
te kunnen volstaan met gedeeltelijke dekking
H. 1.1. 40 pet. na 31 Juli '14 20 pet; goud in
't budenland (in verband met gold exchange
standaard) rekent niet mee. Opgemerkt moet
worden, dat h. t. 1. 40 pet. van alle schulden,
niet alleen bankpapier, maar ook rekening
courant, gedekt moet zijn. Wat er meer is dan
minimum dekking heet „beschikbaar metaal-
saldo".
De gewichtige plaats van de circulatiebank
in de Maatschappij is oorzaak van nauwe
banden met den Staat. Overal zijn er min of
meer sterke banden, soms Staatsbanken. Ook
h- t. 1. banden. In dit verband zullen wij stil
staan bij de organisatie der Nederlandsche
Bank.
De Nederlandsche Bank is in 1814 opge-
richt door Koning Willem I, die ook later ge-
toond heeft een nn'men economischen blik te
hebben (oprichting Nederlandsche Handels-
Maatschappij, Spoorwegen), ter bevordering
van den handel, die na 't Napolionistische
tijdvak geheel verlamd was. Zij is opgericht
in den vorm van een gewene N. V. en heeft
dien vorm behouden. Den eersten April 1814
heeft zij haar werkkring aangevangen (thans
nog boekjaar 1 Apr.—31 Maart). De Staat
nam voor een millioen gulden deel in het ka-
pitaal, dit ter aanmoediging, daar het publiek
er eerst niet aan wilde; later zijn die aandee-
len met groote winst verkocht. Een souverein
besluit stelde het z.g. octrooi vast ('t octrooi
is de basis der statuten). Dit octrooi regelde
ook de werkkring der bank. Na 25 jaar ver-
viel dit octrooi, en is toen weer met 25 jaar
verlengd.
Toen't in 1863 weer verlengd moest wor
den, ontstond groote strijd over het monopo-
lie (vele tegenstanders „ondfer invloed van't
banking princie"), de strijd werd gevoed,
doordat, in strijd met het octrooi, de Neder
landsche Bank alleen te Amsterdam geves-
tigd was, en zelfs nog geen bijbank te Rotter
dam had. In de wet is een compromis tot
stand gekomen (art 1: geen circulate bank
kan worden opgericht anders dan krachtens
bijzondere wet).
In 1888 is iiet octrooi verlengd, doch
slqchts voor 15 Jaar; de belangrijkste toen
ingeyoerde bepalingen zijn: le de mogelijk
heid, om onder zekere reserves, ook in hit bui
tenlandsche wissels handel te drijven; 2e het
winstaandeel van den Staat. Dit laatste zou
vervallen, als het monopolie gebroken werd
en de Staat zelf bankpapier ging uitgeven.
De Staat bleef bevoegd tot uitgifte van 15
millioen gulden muntpapier van 10 en
50.
In 1903 is het winstaandeel vergroot; de
Nederlandsche Bank was zoo nijdig, dat zij
overwogen heeft, op te houden als circulatie
bank werkzaam te zijn, en zich als gewone
bank te vestigen, verder zijn toen de muntbil-
jetten afgeschaft. In plaats daarvan heeft de
Staat recht op een bianco renteleos crediet
van 15 millioen gulden, ook dit recht vervalt,
als de Staat zelf bankpapier uitgeeft.
In 1904 zijn bankbiljetten tot wettig betaal-
middel verklaard bij een speciale wet; (voor-
dien waren zij het reeds zonder wet.) Dat wil
dus zeggen, ieder, die een schuld in Neder-
landsch geld heeft te voldoen, kan betalen
met baknbiljetten en hoeft 't dus niet met
goudi- of zilvergeld te doen. De schuldeischer
is verplicht betaling met bankbiljetten te aan-
vaarden. Als tegenprestatie heeft de Ned.
Bank zich toen schriftelijk jegens den Staat
verbonden, steeds tot steun van de wissel koer-
sen, goud voor 165344 per K.G. af te ge
ven. Nog een andere manier beschermt de
Staat de Nederlandsche Bank als bankbiljet
ten uitgeefster; niet alleen het maken van
valsche bankbiljetten wordt gestraft, maar
ook tegen het opzettelijk in voorraad1 hebben
van valsche bankbiljetten, met het oogmerk
om ze als echt uit te geven, wordt zware straf
bedreigd. Op de wijze worden we! menschen
afgeschrikt, valsche biljetten te maken, daar
het hun nu wellicht niet zoo makkelijk zal
lukken. handlangers voor de uitgifte te vin-
den. (De strafbepaling beschermt door hare
preventieve werking de Nederlandsche Bank;
immers, ieder, die een bankbiljet heeft, credi-
teur van de Nederlandsche Bank, ook ieder,
die een valsch oankbiljet heeft. doet zich als
crediteur der Nederlandsche Bank voor; dit
is voor haar natuurliik een gevaar!
In 1918 is het winstaa-"' weer ver-
hoogd.
Wat motiveert't winstaandeel moreel? De
bevoorrechie positie der circulatiebank. Zij
beschikt over contanten, zonder dat dit haar
iets kost .(behalve geringe drukkosten van het
bankpapier). Andere bankinstellingen moe
ten, om bankbiljetten te krijgen, als het ware
rente betalen, daa zij zich, zooals boven uit-
eengezet, bij de circulatiebanken tegen discon-
teering van accepten van bankpapier kunnen
voorzien; ook vergoeden bankinstellingen
rente aan hare crediteuren en deposanten; cl -
circulatiebank doet dit niet. Nadeel van
winstaandeel: De Staat krijgt rente, di
te betalen heeft voor gedisconteerde schat
biljetten weer in anderen vorm teru'g, zooda;
rentebezwaren minder zwaar bij hem wegen
Het winstaandeel der Staat is geen peuleschil-
letje: in Na-oorlocsche jaren 14, eens zelf
22 millioen gulden!!
De belangriikste bepalingen uit het octrooi
zijn de volgende:
le. De Nederlandsche Bank is een N V
haar kapitaal bedraagt 20 millioen gulden;
de aandeelen iuiden uitsluitend op naam.
2e. De operatien der Nederlandsche Bank
bestaan uit discon+eeren van wissels, belee
nen van effecten, muntmateriaal en koop-
mansgoederen. Ook mag zij muntmateriaal
koopen en verkoopen, en handel drijven in
buitenlandsche wissels. Handel in effecten en
in onroerende goederen is nadrukkelijk verbo-
den. In bewaring nemen van effecten geoor-
loofd.
3e. De Nederlandsche Bank is Rijkskas
sier en bewaarster van waarden t/b dier Rijks
postspaarbank en dergelijke, en verricht die
diensten gratig.
4e. K. B. stelt de metaaJdekking vast.
5e. President en secretaris worden dooi" de
Kroon benoemd; bovendien is er een Kon.
commissaris. De overige Directeuren worden
door aandeelhouders benoemd Bovendien
bepaalt de Bankwet, dat de hoofdzetel der
Nederlandsche Bank te Amsterdam is, dat zij
een bijbank te Rotterdam moet hebben en dat
zij in elke provincie minstens 1 Agentschap
moet hebben. Onder die Agentschappen res-
sorteeren weer correspondentschappen.
6e. Wekelijks wordt in de Staatcourant een
balans gepubliceerd.
In kwesties betreffende het Bankbeleid kan
de Regeering zich niet mengen. De Neder
landsche Bank is in hare gestie geheel onaf-
hankelijk. In een brochure heeft Mr. Visse-
ring zelfs gezegd. dat als de Staat oorzaak
van te groote biljettenuitgifte zou zijn, 't
hard tegen hard zou gaan. als't moest. Wel
zullen de Nederlandsche Bank en het Minis-
terie van Financien nogal moeten samenwer-
ken, en zal de directie der Nederlandsche
Bank den Minister van Financien nog wel
eens adviseeren (b.v. bij uitgifte van Staats-
leeningen). In de oorlogsj.iren heeft de Ne
derlandsche Bank den Staat bij zijn leeningen
nog al eens geholpen, door zich bereid te
vprklaren, obligaties dier leeningen tegen be-
rekening van eene lagere rente dan voor an
dere fondsen gold, in leen te n?men.
De spr. brak hier het le deel van zijn rede
af en verklaarden zich bercid voor het beant-
woordpn van yagen. Ann'aus
De heer Schuitemaker vroeg, waar-
om tegenwoordig zooveel gouden tientjes in
omloop zijn en of de spr. het ook niet ge-
wenschter oordceld#, dat in plaats van twee
soorten van gelijke waarde, een sobrt bank
biljetten in omloop werd gebracht.
Mr. Josephus Jitta zeide, dat de
Nederl. Bank groote '-oeveelheden goud ter
jeschikking heeft en over enorme saldi's in
let buitenland beschikt De dekking van de
bankbiljetten is dan ook meer dan prima. De
Nederl. Bak wil nu op dt eene of andere
manier bereiken, dat het publiek zelf goud-
reserve's kweekt.
Voor den oorlog zag men het goud in het
dagelijksch verkeer bijna niet; in 1912 poogde
nog de Nederl. Bank om de gouden vijfjes in
omloop te brengen, maar het publiek was
daarvan niet gediend. In het buitenland was
het goudgeld voor den oorlog sterk in om
loop. Toen bij bet uitbreken van den oorlog
de Duitsche Rijksbank aan de burgers een
oproep deed om het goudgeld in te Ieveren,
geschiedde dit met veel succes.
IDe Nederl. Bank is van meening, dat het
zijn nut kan hebben, wanneer ook in Neder-
Iand bij he+ publiek een goudreserve aanwe
zig is. waarom thans de gouden tientjes weer
in omloop zijn gebracht. We staan hier nog
voor een proef van een paar maanden en
wanneer blijkt, dat het publiek er niet van
gediend is, dan zal het goudgeld wel weer
gauw bij de kas van de Nederl. Bank terug
komen. Het is hier een proef, die niets kost.
Met den heer Schuitemaker is spr het eens,
dat het veel beter was, dat er een soori bank
biljetten in omloop waren. Spr. vermoedt,
dat de N. B. wel zooveel mogJijk in die
richting gaat Dit gaat vermoedelijk niet zoo
gemakkelijk, omdat ju'st in de oorlogsjaren
een groot aantal biljetten naar het buitenland
zijn gegaan, die men maar niet z66, waarde-
loos kan maken De bepaling, dat de oudv
bankies van 1000, de z.g.n. roode ruggen.
alleen .naar bij de Bank te Amsterdam inge-
wisseld kunnen worden, wijst erop, dat ook
de Bank er naar streeft, een soort biljetten in
omloop te brengen.
Met de aleuwe vail f 25, f 40 en f 60 zal
zij ook wel in die richting werken. De in-
trekking is met zoo tenvoudig. De muntbil-
jetten b.v. zijn door den Neuerl. Staat in
1904 ingetrokken maar van tijd tot tijd leest
men weer i., de krant, a, de gelegenheid om
ze in te wisselen, weer is opengesteld. Er zijn
er nog een 70.000 a 80.000 van in omloop,
waarom de Staat nog herhaaldelijk de hand
over het hart moet strijken.
Spr. geeft echter toe, dat het in alle op
ziclnen practiscner is, om een soort tiljetten.
in omloop te hebben. Ieder, die in bet bui-
land gereisd heeft, outvangt daar, ook wel
eens tot zijn schade, oude biljetten, die niet
meer inwisseibaar zijn.
De heer R o e p vroeg, waardoor de goud-
markt gedekt wordt.
Mr. Josephus Jitta antwoordde, dat
dit in hooidzaak gebeurt door wissels op het
buitenland en voor een deel door goud. De iu
1924 herrezen Duitsche Reichsbank is herop-
gericht met behulp van de Duitsche circulatie
banken Ook de Nederlandsche Bank heefi
zich bereid verklaard aan de Duitsche Rijks
bank faciliteiten in te raimen.
Bovendien heeft de Duitsche Rijksbank de
beschikking gekregen over aanzienlijke hoe-
veelheden goud, dat Amerika na het op poo-
ten zetten van de financieele omstandigheden
van Europa, leende.
De heer D. Breebaart vroeg, hoe de
spr. zich de taak van de N B. dachi tegenover
de laatste Boerenleenbanken, wanneer de
boerenstand tegenover een oogstmislukking
stolid of tegenover malaise. De groote ban
ken beheerschen't geheele economische leven,
de Boerenleenbanken echter slechts een tak
van bedrijf, zoodat spr. het mogelijk achtte,
dat de Nederlandsche Bank dan tegenover de
Centraie Boerenleenbanken positie gaat in-
nemen.
Mi. JosephusJitta was van meening,
dat de Nederlandsche Bank altijd bij het ver-
disconteeren van \vissds precies alle omstan
digheden zal aftvegen van de banken*om haar
risico te bepalen.
In de eerste plaats moet de N. B. weten, of
de bank, die de wissel wil verdisconteeren,
zelf goed is en in de twe-ede plaats moet ze
weten, waardoor de wissel ontstaan is. Zelfs
wanneer een groote bank een crediet verleent
aan iemand in een vak, waarin malaise
heerscht, zal u de WiSael niet nemen.
Ook tegenover de xleinere banken oefent
de Neder'andsthe Bank een moederlijke
functie uit en noopt d re, de credieten tegen
over niet safe crediteuren in te pencen.
Het is echter wel mogelijk als er groote be-
langen, me uet algemeen beean^ .^n, mj
betrokken zijn, dat anoere maatregelen geno-
rur ten wo. den.
Ii^ zulke gevallen ziet men wel eens, dat de
N B. met den staat een contract maakt om
de menschen te helpen. Dit gebeurde o.a. met
de Hanzebaakeu.
Als dit niet gebeurde, dan zou de N. B.
naar de andere personen, die de wissels mede
onderteekenden, moeten gaan om het geld, en
zou dit tot groote ongelukken aanleiding heb
ben gegeven, aangezie een handelsman cre
diet neemt, als hij het geld zelf niet heeft.
De staat gaf de Nederlandsche Bank daar
om garantie voor de wissels, als deze tnoei-
lijkheden ondervindt met het inn en van de
accepten.
Wanneer er in den landbouw een malaise
ontstond als wij in de laatste 20 jaren van de
vorige eeuw hebben gekend, dan is het zeer
wel mogelijk, dat de Nederlandsche Staat zich
noodgedwongen tegenover de N. B verbond
om deze voor een zeker bedrag te vrijwaren
vooi de credieten, maar dat de -Nederland
sche Bank zelf dp meer tegemoetkomende
wijze tegenover de andere banken zal op-
treden, zal wel met licht gebeuren.
Hierop werd gepauzeerd.
(Wordt vervolgd.)
UIT DE RIJP.
Zondagmiddag deed onze plaatselijke mu-
ziekvereeniging „Kunst na Aibeid" een rond-
gang door de gemeente tot het houden van
een collecte ten behoeve der slachtoffers van
de watersnood. Deze collecte bracht 153,—
op. In totaal is nu in deze gemeente ruim
550 opgehaald.
Woensdag werd in het cafe „Hef Rijper
Wapen" van den heer Jac. Schoone, ten over-
staan van notaris Th. R. Luyckx alhier ten
verzoeke van den heer R. Kuiper een woning,
staande aan het Oosteinde en bewoond door
den heer M. van Voorden, publiek verkocht.
Voor de som van 1550.— werd de heer J.
Lakemond te Beemster eigenaar van dit per-
ceel.
UIT EG MO ND. AAN ZEE.
Tegen de huisvrouw van K. E. is, wegens
het verkoopen van rookartikelen aan kinderen
proces-verbaal opgemaakt Het is te wen-
schen, dat dit een goede uitwerking mag heb
ben ook op degenen, die het gevaar van het
rooken nog niet voldoende inzien. Bij het be-
strijden van het kwaad is de medewerking van
alien, niet alleen van ouders, maar ook van
„liefhebbende" broers en andere familieleden
dubbel noodig. Zoo werd o.a. kort geleden een
vijfjarig knaapje, dat door de grootouders op-
gevoed wordt, dapper sigaretten rookend bij
de woning aangetroffen. Wanneer daar licha-
melijk en moreel nog iets gezonds van terecht
komt, zal het ook meer geluk dan wijsheid
zijn. Aan wie echter de schuld, als het mis-
loopt?
Volkomen te goeder trouw is in het num-
mer van gister een bericht opgenomen over
een vergissing bij de aangifte van de geboorte
van een meisje. Uit de mededeelingen van de
vreloskundige aan onzen- berichtgever, die in
verband met de bronnen geen twijfel behoefde
te koesteren omtrent de juistheid van de ge-
gevens, blijkt, dat de heele geschiedenis berust
op een merkwaardige vergissing van den be
trokken ambtenaar bij de bespreking van het
gevai De zaak is volkomen in orde; er zijn
twee kinderen aangegeven, die ook geheel
juist zijn ingeschreven, het eene, een jongen,
door de verloskundige, het andere een meisje
en hierdoor is het misverstaan ontstaan
is aangegeven door den vader. Deze aangiften
zijn in't brein van den ambtenaar aan't stui-
vertje wisselen gegaan, hoewel 't meisje per
saldo toch officieel 'n meisje gebleven is. Gaar
ne plaaisen wij deze rectificatie met onze ver-
ontschuldigingen aan de verloskundige, die
trouwens reeds geheel door onzen berichtge
ver met de oorzaak van het misverstand op de
hoogte gesteld is.
Geboren: Agatha, d. van Jan de
