biaaglijdebs.
Het Maagpoeder Apotheker BOOM (naam
Jtoettig gedeponeerd) heeft gedurende meer
dan dertig jaren duizenden maaglijders genc-
zen van maagpij®, maagkramp, zuur, hart-
water en slechte spijsvertering. Verkrijgbaar
in de meeste Apotheken en Drogistwinkels
a 1.25 per gesloten blikken doos
rekening gebracht wenschen te zien van
1.30 per uur, terwijl wij voor vereenigingen
het bestaande geheel verouderde tarief van
f 0.30 per uur, dat, zooals wij hierboven aan-
toonden, zelfs niet meer de kosten van vuur,
licht, schoonhouden en afschrijving van meu-
belen vergoedt, zouden willen brengen op
/0.50 per uur.
Onder mededeeling dat de Commissie van I
bijstand voor de financien zich met dit voor
stel heeft vereenigd, stellen wij U voor te ne-
men het volgende besluit:
De Raad der gemeente Alkmaar,
Besluit:
vast te stellen de navolgende
Verordening lot wijziging der verordenin-
gen op het hefjen en invorderen eener ver
goeding voor het gebruik van het gemeente-
lijk gymnastiekLokaal ten behoeve van parti-
caliere lessen en gemeenschappelijke oefenin-
gen (Gemeenteblad nr. 83).
Artikel I.
In den titel dier verordeningen vastgesteld
Vii Raadsbesluit van 9 Maar 1898 (Gemeen
teblad nr. 83) worden de woorden „het ge-
meentelijk gymnastieklokaal" vervangen door
*d« gemeentelijke gymnasteklokalen".
Artikel II.
De le alinea van artikel 1 der heffingsver-
ordening wordt vervangen door eene alinea
van den volgenden inhoud:
Voor het gebruike van een gymnastieklo
kaal der gemeente ten behoeve van particu-
ftere lessen is eene vergoeding verschuldigd
van 1.30 per uur en voor het houden van
gemeenschappelijke oefeningen door daar-
toe erkende vereenigingen eene vergoeding
pan /0.50 per uur.
Artikel 3.
Deze verordening treedt in werking op 1
April 1920.
(Ziedaar nu weer eens een maatregel d'e
bet sportleven in onze gemeente ernstig zal
belemmeren.
Is het zoo erg als de gemeente niet tot de
laatste cent alle kosten der gymnastieklokalen
vergoed krijgt?
Als de inwoners, d!e hiervan profiteeren
precies berekend ook nog alle kosten van af
schrijving en onderhoud moeten betalen zal
het den laatsten tijd oplevend sportleven
daarvan den ernstigen terugslag ondervin-
den.
Waarom moet aan de Nieuwesloot 1.30
betaald worden als de totaal zelfkostprijs
1.12 bedraagt?
Wij kunen ons voorstellen, dat men het be-
drag van 0.30 te laag acht, maar de sprong
van 0 30 op 1.30 is toch al te groot om
hiervan niet een emstige bedreiging van ons
sportleven te verwachten.
Red. Alkm. Crt.)
VERKOOP VAN GRONfe AAN DE
MOLENBUURT.
In bijlage Nr. 32 schrijven B. en W.
De heer A. Hoekmeijer alhier, heeft bij
ons College het verzoek ingediend om aan
hem of zijne lastgevers voor den bouw van
een complex pakhuizen met bovenwoningen
in koop af te staan een perceel bouwterrein
aan de Molenbuurt, kadastraal bekend ge
meente Alkmaar, Sectie A nr. 4038 gedeelte-
lij'k, ter grootte van ongeveer 216 M2, tegen
den prijs van 13.50 per M2. Dit perceel is
op het bij de stukken gevoegde kaartje rood
aangeduid.
Evenals de Commissie van Bijstand voor
he Grondbedrijf hebben wij tegen dezen ver-
koop geen bezwaar, in verband waarmede wij
U voorstellen het desbetreffende besluit te ne
men.
WOONWAGENPARK.
Bij de behandeling van ons voorstel, op-
Senomen in bijlage nr. 3, in de Raadsverga-
ering van 28 Januari j.l., werd eene beslis-
sing op dat voorstel aangehouden om ons
College in de gelegenheid te stellen, zich
daaromtrent nader te beraden.
In verband hiermede berichten wij U, dat
blijkens een gemaakte berekening de bouw-
kosten van een stal geschikt voor 8 paarden
worden geraamd op ongeveer 3300.
welk bedrag voor ieder paard meer of min
der wordt verhoogd of verlaagd met 200.
De meerderheid van ons College blijft
deze uitgave een bezwaar achten, vooral
omdat men daarbij heeft rekening te houden
met kosten van onderhoud, schoonhouden
enz., die slechts voor een zeer gering deel
op de houders der paarden kunnen worden
verhaald, ook wanneer men, zooals b.v. de
Commissaris van politie in overweging
feeft, 10 cent per dag en per paard vordert.
!en dergelijkc bate toch, gedurende een ge-
fing deel van het jaar gevorderd voor stal
ling van een gemiddeld aantal paarden dat
aanmerkelijk minder dan 8 zal zijn, zal diet
in eenigszins beteekenende mate kunnen
opwegen tagen de lasten die de gemeente
op zich neemt.
Hoewel de minderheid van ons College
▼an meening blijft dat het door de gemeente
te brengen offer voor dit doel alleszins ge-
rechtvaardigd is, meent de meerderheid
haar afwijzend advies, gegeven in bijlage nr.
3, te moeten handhaven en stelt U voor
dienovereenkomstig te besluiten.
(Wanneer het gemiddeld aantal paarden
aanmerkelijk minder dan 8 zal zijn, zullen
de kosten van schoonhouden enz. ook geen
bedrag van beteekenis vorderen.
Red. Alkm. Crt.)
WILLEMSBRUG.
In bijlage No. 30 schrijven B. en W.
In verband met Uw besluit d.d. 17 Decem
ber 1.1. om de gelden voor de vernieuwing van
de Willems- en Rootorenbruggen van de ge-
meente-begrooting voor 1926 af te voeren en
derhalve voorshands niet tot de vernieuwing
van die bruggen over te gaan, achten wij het
noodig, maatregelen te nemen, waardoor al
thans de Willemsbrug weder voor alle ver-
keer te land kan worden opengesteld.
De eenige thans mogelijke oplossing is, de
brug te doen versterken door het aanbrengen
van nieuwe lingers tusschen de bestaande.
Deze tijdelijke maatregel, die medebrengt
dat de brug voorloopig niet meer zal kunnen
worden geopend voor het dcorlaten van vaar-
tuigen, zal een uitgaaf vorderen van 800
Hoewel erkennende, dat een vasite brug
eenige bezwaren met zich kan brengen voor
de scheepvaart, bezwaren waarop o.a. de
Beurtvaartvereeniging „Het Noorden" de
aandachf heeft gevestigd, is naar ons voor-
Icomt met het oog cp het genomen Raadsbe
sluit de hierbedoelde maatregel onvermijde-
lijk
Onder mededeeling dat de Commissie van
bijstand voor de Publ eke Werken zich hier
mede kan vereenigen, stellen wij Uwe Verga-
dering voor ons College te machtigen de
Willemsbrug te doen versterken en ons daar-
toe een crediet te verleenen van 800.—, na
der te regelen bij suppUtoire begrooting' ten
van den dienst 1926,.
WIJZIGING VERORDENINGEN TOT
HEFFING EN INVORDERING VAN
BELASTING OP DE GEBOUWDE
EIGENDOMMEN, DE BEERPUTTEN-
BELASTING EN DE TONNEN-
BELASTING.
In bijlage No. 29 schrijven B. en W.:
Het is gewenischt de verordeningen tot
hefting van eene plaatselijke belasting op de
gebouwde eigendommen (Gem. bladen nrs.
636 en 733), van eene beerputtenbelasting
(Gem. bladen nrs. 631 en 722) en van eene
tonnenbelasting (Gem blad nr. 742) op en
kele pun ten te wijzigen.
Belasting gebouwde eigendommen. De ar
fakelen 7 eh 9 behreffen de invordering en
moeten derhalve naar de daarop betrekking
hebbende verordening worden overgebracht
In het 2e lid van art. 8 worden, met het
oog op art. 1 van de hieronder volgende
nieuwe verordening op de invordering, de
woorden: „B,urgemeester en Wethouders"
vervangen door: „den in art. 1 der verorde
nmg op de mvordering bedoelden ambte
naar In verband hiermede kan de laatste
zin van dit lid vervallen. De bezwaarschrif-
ten tegen deze belasting toch zullen dan niet
meer bij Uwe Vergadering, doch bij den
Raad van Beroep voor de directe belastiin-
gen moeten worden ingediend.
Beerputtenbelasting In art. 6, 3e lid, die
nen de woorden ..Burgemeesfer en Wethou
ders kunnen" te worden vervangen door „De
in art. 1 der verordening op de invordering
bedoekie ambtenaar kan".
Tonnenbelasting. In art. 5 kunnen de
woorden „het Rijksopvoedingsgesticht" ver
vallen. De woorden „bedoeld bij art. 2 der
wet van 28 Jun: 1854 (Staatsblad No. 100),
gewijzigd bij de wet van 1 Juni 1870,
(Staatsblad No. 85)", voorkomende in art. 7,
moeten worden vervangen door „bedoeld bij
art. 2 der Armenwet". Voorts zijn de woor
den „Burgemeester en Wethouders kunnen",
voorkomende in art. 8, 2e lid, te vervangen
door „De in art. 1 der verordening op de in
vordering bedoelde ambtenaar kan".
Aan dit artikel dient te worden toege-
voegd een nieuw lid, dat ontheffing van ton
nenbelasting mogelijk maakt, wanneer in den
loop van het jaar het gebruik van tonnen in
een perceel wordlt afgeschaft, doordat daar
bij een beerput is aangebrachf.
Wat de verordeningen op de invordering
van bovengenoemde belastingen betreti, is
het gewenscht deze in overeenstemmiug te
brengen met die. betreffende de gelden voor
het gebruik van openbaren gemeentegrond-
en water, waarin met gebruikmaking van
art. 265d der gemeentewet, het opmaken van
de kohieren en het behandelen van de recla
mes is opgedragen aan den gemeentecontro-
leur. Deze gelden worden namelijk met de
belasting op de gebouwde eigendommen, de
beerputtenbelasting en de tonnenbelasting
op 66n kohier gebracht, zoodat het aanbeve-
ling verdient de invordering naar eenvormige
regelen te doen geschieden. Het is mede in
het belang daarvan, wanneer de verordenin
gen op de invordering van de drie Iaatetge-
noemde belastingen door zooveel mogelijk
geliikluidende worden vervangen.
Met het oog op de in voorbereidtng zijnde
reorganisatie van de secretarie komt het ons
niet raadi tarn voor de benaming ,gemeente-
controleur" in de verordeningen te blijven
opnemen; wij achten het beter thans te spre-
ken van „den ambtenaar, door Burgemees-
ter en Wethouders aan te wijzen".
De Commissie van bijstand voor de finan
cien wier advies wij overleggen, heeft tegen
de bovenomschreven wijzigingen geen be
zwaar.
Wij stellen U derhalve voor de desbetref
fende besluiten te nemen en verordeningen
vast te stellen.
DE GRAMOPHOON.
Carusoplaten en andere succesnummers.
De beroemde Italiaansche zanger Enrico
Caruso, eenige jaren geleden gestorven, be-
hoorde ongetwijfeld tot de begenadigde
zangers. Een schitterende stem, een geluid,
dat men uit vele andere onmidd'elilijk her-
kent. Dank zij de „His Masters Voice'' pla
ten, is men thans nog in de gelegenheid van
den zang van dezen grooten artist te genie-
ten. De firma Ijpma, alhier, sitelde ons in de
gelegenheid van de bvste Carusoplaten ken
nis te nemen.
Wij noemen eerst tie nummers, waarin
Caruso werd begeleid op de viool door nie-
mand minder dan Mischa Elman. In „Si vous
I' aviez compiis" van Denza geniet men om
de kunst van beide kunstenaars.
Zoo ook bij „Les deux Serenades" van
Leoncavallo, „Ave Maria" van Kaha en
„Elegie" van Massenet.
Hoort men Caruso de eCht Italiaansche lie-
deren, als O, Sole Mio, van Di Capua en A.
VucheUa van Tosti, dan begrijpt men le meer
Caruso's populariteit bij zijn landgenooten.
Een practhig zangnuminer is tevens „A la
luz de la luna" van Anton, door Caruso en
den banton de Gogorza. „A Granada" van
Alvarez is een echt Saanscn zangnummer.
Het duet uit la Boheme", gezongen door
Nellie Melba en Caruso is fijn en boeiend.
Van de Italiaansche zangeressen is het
vooral Audita GalliCurci, de schitterende
sopraan, die door haar zang onmiddeflijk
boeit. Ook van haar heeft de „His Masters
Voice" prachtig uitgevoerde nummers
De Koorzang op de gramophoonplaat vast
gezongen in de Royal Albert Hall te Loo den,
met begeleiding van orkest. Deze koorzang
maafct grooten indiruk. Een plaat, die aller
belangstelling verdient.
Van de klemere platen, speciaal Jazzband-
muziek, noemen wij nog „Sunny Havana" en
„Sally's come back", van Jack Hilton's or
kest, met alteraardigste refreinzang. Verder
„Pal of my cradle days" en „Honey", wals en
fox-trot van het beroemde Paul Whiteman-
orkest. Ook enkele platen van een uitmun-
tend salonorkest zijn bijzonder geslaagd, b.v.
,,0, how I miss You, to night" en „When
You and I were seventeen'".
Voor liefhebbers van goede platen is er dus
weer keus genoeg. De hier besproken num
mers zijn uitstekend.
te leggen, was en bleef steeds moeilijk. doch
wat de H M. V in haar nieuwste uitgave op
dit gebied bereikt heeft, is zeker het beste,
wat wij tot heden hoo-den.
2 Jan 1926 h^eft zij een tweetal opnamen
uemaakt van koren uit „de Messias" van
I Handel, door een beroemd gemengd koor,
AFD. ALKMAAR VAN HET WITTE
KRUIS.
In hotel Proof had gisterenavond de leden
vergadering van het Witte Kruis plaafs.
De voorzitter, dr. J. H. Pameijer, heette
alien welkom, speciaal de dames van Huisver-
zorging. De notulen werden gelezen en goed-
gekeurd.
Onder de ingekomen mededeelingen was
het overlijdensbericht van dr. Barnouw Van-
wege de afdeeling zal een betuiging van deel-
neming aan de familie worden gezonden De
afdeeling had veel aan den overledene te dan-
ken.
Omtrent de vacature in het hoofdbestuui
waren eveneens mededeelingen ingekomen.
Men zal aan de verschillende afdeelingen een
circulaire zenden ter aanbeveling van de hee-
ren dr. v. d. Berg, H. W. Frese en ds O
Staal. Voorts was er nog een circulaire van
het hoofdbestuur, waarin dat zijn warmen
dank uit voor't verrichte werk ten bate van t
herstellingsoord Heideheuvel en voo de fees-
telijke herdenking van het gouden jubileum
dr vereeniging. Aan het uitgebreide jaarver-
slag ontleenen we het volgende:
Het noemt 1925 een gunstig jaar, dat zeer
belangrijk was voornamelijk door het 50-
jarig bestaan van de Noord-hollandsche Ver
eeniging het Witte Kruis. Uitvoerig wordt dit
punt behandeld, doch wij achten dit reeds ge
noegzaam bekend. Het ledental ging dit jaar
met 322 vooruit, zoodat de afdeeling thans
4825 telt.
In de samenstelling van het bestuur kwam
geen wijziging.
Ook de financieele toestand was gunstig;
de ontvangsten bedroegen met inbegrip saldo
1924 9688.99, de uitgaven 9.257.74, al-
dus een batig saldo van 431-25.
Het materiaal werd belangrijk uitgebreid,
hetgeen een uitgaaf van 1572,27 vorderde
De totale waarde der verplegingsartikelen
bedroeg op 1 Jan. 1926 9754.87. Hiervan
wordt een steeds grooter gebruik gemaakt;
dit jaar werden aan 1447 leden 2052 artike-
len afgegeven.
Door den heer G. W. v. d. Veen werden
1107 porties ijs verstrekt.
Op Heideheuvel werden 7 vrouwelijke, op
Bosch en Heide 2 mannelijke patienten opge
nomen.
Aan den Moedercursus onder leiding van
mevr. Dubourcq-v. Vuuren, namen 46 cursis-
ten deel. Het verslag betuigt haar zijn war-
men dank voor het nuttige werk, zoo ook aan'
de directie van de Huishoudschool voor het
gratis beschikbaar stellen van een lokaal.
Wegens onderdom eri lichamelijke zwakte
werd de Badmeester van het Badhuis, die on
geveer 34 jaar zijn betrekking met ambitie
heeft waargenomen, gepensionneerd. De heer
W. Rietbergen werd als zijn opvolger be-
noemd. Er werden 17.645 baden genomen.
zoodat het aantal baders vrijwel constant
bleef. De totale ontvangsten bedroegen
4.936.47, uitgegeven 4.385.99V2, zoodat
er een wink van 550-47^4 gemaakt werd.
Het verslag van Huisverzorging is minder
opgewekt, tengevolge van den financieelen
toestand, zoodat de commissie dan ook geen
vaste verzorgster heeft kunnen aanstellen en
zelfs met de losse verzorgsters om bezuini-
gingsredenen niet in staat was in verschillen
de gevallen hulp te verstrekken; over 1925
bestond deze hulp in 196 waschdagen. De re
kening sluit met een nadeelig saldo groot
221.26.
Door den gezondheidstoestand van dr. v
dilten werd slechts een keer per week de po-
likliniek van „Zuigelingenbescherming" op
let consultatiebureau gehouden. Het werk
werd waargenomen door dr. M. de Bruin, uit
Amsterdam, later door mevr. Groeneveld-van
Uouweninge. Het consultatiebueau werd be-
zoch-t door 227 kinderen; 1363 consulten
werden afgegeven, 1640 huisbezoeken wer
den afgelega. De nadeelige invloed van de
ziekte van den leider was hier merkbaar. 'De
meeste moeders kwamen wegens regeling der
borstvoeding, die, dank zij het aanbevelen
door de wijkzusters en Witte Kruis bakers,
meer en meer plaats vindt.
De rekening en verantwoording sloot met
een nadeelig saldo van 75.46 y~.
Het verslag van de Tuberculose-bestrij-
ding vangt aan met een woord van dankba-
re erkenning voor mr. K. A. Cohen Stuart,
die ruim 12 jaar als vertegenwoordiger een
zeer belangijk aandeel heeft genomen. In zijn
plaats is nog geen nieuw lid benoemd. In de
plaats van den heer J. Maats, die zich niet
meer beschikbaar stelde, werd de heer C. M-
Hoogeboom benoemd. Wat het huisbezoek
betreft wordt medegedeeld dat door zuster dc
Groot 61 gezinnen werden bezocht; in totaai
heeft zij 1148 bezoeken afgelegd. Woningver-
betering en huurtoeslag had, zoo noodig,
plaats.
De nieuwe 4e draaibqre lighal werd ge
opend, zoodat het aantal plaatsen van 10 op
14 werd gebracht. Zuster Warnaar vol-
bracht met opgewektheid haar tak. De heer
Butter gaf zijne krachten aan het onderwijs
der lighalkindcren, terwijl men sedert eenige
maanden de vrijwillige medewerking mocht
ondervinden van Mej. A. Met, die de kinde
ren met handwerken en frobel bezighieid.
Het bezoek van de patienten is over het al-
gemeen gunstig -te noemen. Elf patienten wer
den in sanatoria opgenomen.
In het algemeen is het zeer noodig dat de
inkemsten, met hulp van de ingezetenen door
de toezegging van een jaarlijksche bijdrage,
van minstens 0.50 verhoogd worden.
Door aanschaffing van de lighal was het
financieel geen gemakkelijk jaar, en moest
sluiten met een nadeelig saldo van 352.03.
Aan het einde brengt het verslag dank aan
alien die meewerkten. Men is met vertrouwen
1926 in gegaan.
(Applaus).
De voorzitter bracht h'arfelijk dank voor fief
mooie bewerkelijke jaarverslag. Voorts werd
mededeeling gedaan, dat het 5000ste lid een
aardigheid zal ontvangta. Waarschijnlijk is
men er gauw aan toe.
De totale onkosten van de stand op de ten-
toonstelling bedroegen f 692.
De conunissie tot het cazien der rekenin
gen, bestaande uit de heeren A. C. Schouten
en Nouwen, vertelde dat alles in de puntjes
klopte en bracht hulde voor het nauwkeurig
beheer.
De heer Kusters bracht verslag uit van de
algemeene vergadering, waarvan weinig te
vertellen is. De afgevaardigden, dr. Pameyer
en mr. Kusters, trokken er zeer vechtlustig
heen om de zaak van Leeuwen in het reine te
brengen. Dit liep echter, na bespreking voor-
af, met een sisser af.
Aan de afdeeling werd toegestaan een rap
port uit te brengen over de verhouding Roode
en Witte Kruis.
Verder hadden officieele ontvangsten plaats
en werd Heideheuvel feestelijk geopend.
De magazijn-commissie, bestaande uit de
heeren: Wanna, dr. Korteweg en dr. Pameyer
verklaarde dat de toestand van het magazijn
best is, en er nog geregeld verbeteringen wor
den aangebracht.
De schade toegebraeht aan uitgeleende ar-
tikelen werden meestal vergoed, of er werd
een vergelijk getroffen, 1 lid moest echter ge-
schrapt worden.
Op een vraag werd medegedeeld dat de ver
plegingsartikelen verzekerd zijn, waar ze zijn.
De heer Moll vroeg hoe zeer dure artikelen
vergoed moeten worden, die door een onge-
lukkig toeval onbruikbaar zijn geworden.
Niet voor gebruik. maar voor /nisbruik
word^schadevergoeding gevraagd en deze
wordt in overeenstemming met de portemon-
naie van den betrokkene gebracht.
Na de rondvraag, welke niets opleverde
volgde sluiting.
REDE Mgr. VAN VLIJMEN.
Ingevolge de aankondigingen trad gister-
avond in de Kapelkerk voor de afd. Alkmaar
van de Evangelische Maatschappij op Mgr
H. T. .J. van Vlijmen, met het onderwerp:
„Utrecht en Rome".
De kerk was siampvol, biina geen plaats
was onbezet. Het samenzijn werd geopend
met het zingen van het eerste couplet van
Gezang 180 (Avondzang).
Ds. B a a r sprak daama een kort wel-
kemstwoord, speciaal tot mgr. van Vlijmen.
wieu hij dankte voor zijn bereidwilligheid om
op eerste verzoek hier het woord te voeren.
Spr. vond hierin aanleiding om er met na-
druk op te wijzen, dat de strijd der Evange
lische Maatschappij niet gaat tegen het ka-
tholiek gelcof of de R. K. menschen maar te
gen het roomsche stelsel, dat protestantsch
Nederland wil knotten in al zijn vrijheden
en rechten, in den loop der jaren bevcchten.
Mgr. van Vlijmen, hierna het woord
krijgende, herinnerde er aan, hoe een paar ja
ren geleden, toen hij voor het eerst voor de
Evangelische Maatschappij te Haarlem was
opgetreden, alle roomsche bladen, van groo
tot klein, als wolven op hem waren aange
vallen. Hij had daar uiteengezet het groote
verschil tusschen oud- en nieuw (of rcomsch)
kafholicisme. Spr. had het graag gedaan
omdat de Evangelische Maatschappij zoo
juist de puntjes op de i durft zetten.
De oprichting der Evangelische Maat
schappij in 1853 staat in nauw verband met
een onrechtvaardigheid van Rome tegenover
de oud-katholieken. Er werden toen bfsschop
pen en een aartsbisschop benoemd, met goed
vinden der regeering in den tijd toen de
roomschen nog in coalitie waren met de libe
ralen. Deze coalitie kon spr. best verklaren
omdat de roomschen veel stemmen mee
brachten en de oud-katholieken slechts
ring in aantal waren.
Men kreeg toen dus twee bisschoppen te
Haarlem en twee aartsbisschoppen te Utrecht
(een R -K. en een O.-K.) Daarbij werd voor-
geschreven dat deze heeren bij elk besluit
niet alleen hun voornaam maar ook hun ach-
ternaam moeten zetten. Desondanks gebeurt
het meermalen, dat neutrale bladen berichten
cpnemen waarin b.v. alleen gezegd wordt
„de bisschop van Haarlem". Zij doen dit
soms onwetend, maar ook wel bewust. Dat
komt dan dcordat de roomschen dikwijls
door hunne zaken veel zeggenschap hebben
over den inhoud dier bladen. Dit had zelfs
indertijd tot gevolg, dat die neutrale bladen
niets mededeelden over de groote samenkom-
sten van duizenden te Haarlem. Spreker vond
in een en ander aanleiding te zeggen: men
schen, waakt voor uw zaak, neemt u in acht
voor de macht van over de bergen".
Spr. wist dat men zich blind staart op de
groote kerken en de groote aantallen der
R. K., maar hij ste'de voorop. dat er veel on
der is., dat niet katholiek is. Men meent alti'd,
dat er groote eenheid heerscht onder de
roomschen, inderdaad is die echter niet zoo
groot. Spr. herinnerde er aan, dat bij de
geloofsvervolgingen in Frankrijk behalve de
Hugenoten ook vele katholieken zijn ver-
volgd op grond van den strijd over de opvat-
ting der genadeleer. In dien strijd was nauw
betrokken de oud-katholieke kerk.
Spr. weidde in dit verband even uit over
de kerkelijke geschiedenis in Nederland en
herinnerde aan den strijd van den bisschop
van Utrecht aan de zijde van den Duitschen
keizer tegen den paus. Dit kan nu niet meer
gebeuren, want een R. K. bisschop moet in
alles gehoorzaam zijn aan den paus en elke
5 jaar moet hij van zijn „hofmeesterschap"
rekening en verantwoording doen. Hierop is
de eenheid onder de R. K. gebascerd.
Omslreeks 1400 moest er een nieuwe bis
schop in Utrecht benoemd worden, waarbij,
naar spr. kort uiteenzette, de geest van ver-
zet in Nederland zich openbaarde, ook bij dc
roomsch-katholieken.
Spr. kwam dan tot de hervorming en den
m ons land daardoor ontstanen strijd, waar
bij hij herinnerde aan de daad van Filips II
in 1559 om Nederland in nieuwe bisdommen
te verdeelen, zulks om de werking der her
vorming tegen te gaan.
Echter de strijd ging door en werd ge-
wennen door de hervormden. Spr. merkte
hierbij op, dat de roomschen van toen lang
niet zoo roomsch waren als nu en dat over
verschillende onderwerpen, die nu leerstel-
lingen heeten, nog wel vrije meeningsuiting
en meeningsverschil mogelijk was. Er was in
vele zaken oneenigheid over de macht van
den paus.
De orde der Jezuiten poogde hierin veraa-
dertbg fle brengen en dte macht van, den pans
boven alles te stellen en wie zich tegen hen
verzette, was niet altijd veilig; het leven van
zekeren paus, die zich niet in alles wou schik
ken naar den generaal der Jezuiten, hing aan
een zijden draadje en een zekere bisschop te
Rome werd gescholden voor Jansenist. Dat
is de naam dien wij ons moeten laten wel-
gevallen, zei spr., de man was dus oud-ka-
tholiek.
Hoc alles in Rome wordt gedaan om de ui-
terlijke eenheid te bewaren, illustreerde spr.
nog door te vertellen, dat niet de groote ge-
lcreden onder de roomschen kardinaal wor
den, maar zij die volgzaam zijn. Spr. haalde
voorts nog een staaltje aan van een bisschop
in Zwitserland, die niet erkende de onfeil-
baarheid van den paus, daarbij groooten aan>-
hang kreeg en ter verantwoording werd ge-
roepen, waarvan het slot was dat hij kon
blijven als hij over die onfeilbaarheid wilde
zwijgen. En in Kroatie zijn van de meer dan
200 roomsche priesters niet meer dan 12 die
aan de onfeilbaarheid gelooven.
De Jezuiten hebben in alles doorgewroet
en in 1870 op het concilie wisten zij gedaan
te krijgen dat de onfeilbaarheid van den paus
tot een leerstelling gemaakt werd.
Ioen« in den SO-jarigen oorlog de room
schen het hoofd weer wat ophieven na de ne-
derlagcn en weer hier en daar godsdienstoe-
feningen durfden houden, boden de Jezuiten
aan predikers te zenden. Deze meenden te
constateeren dat de kerk in ons land was
verdwenen, zoodat het hier een zendingsge-
bied werd, waar elkc roomsche orde kon
werken.
Bisschop Vosmeer in ons land verzette zich
daartegen en teen ontstond een strijd tus
schen roomschen. Toch werd in 1602 deze
man tot bisschop benoemd, echter niet met
den titel van aartsbisschop van Utrecht, om
dat de protestantsche regeering van Neder-
.and, in corlog met het roomsche Spanje, dit
met wou toestaan.
In 1648 kwam de vrede van Munster met
afstand van Nederland door Spanje. Kerken
van Roomschen werden yveer oogluikend toe
gestaan, echter niet aan openbare straten of
pleinen. De kerk van spr., 300 jaren oud,
staat ook nog verborgen
Over vrijheden sprckende, zei spr., dat
het waar mag zijn dat de protestanten de
rccmsehen wel eerts „niet lekker" hebben
behandeld, toch hebben de protestanten in
roomsche landen het heel wat kwader te ver-
antweorden geh-'d dan de roomschen in pro-
estantsche landen. Spr. constateerde dank-
baar, dat de protestanUrne regeering in Ne
derland vele maatregelen trof in het belang
der kathoheken, waardoor hun het leven hier
mogelijk werd gemaakt.
De zucht der Jezuiien naar de macht der
roomschen illustreerde spr. dcor de geschie
denis aan te halen van hrt intrekken van het
Edict van Nan'es door den Franschen ho
ning Lodewijk XIV waardoor vele Hugeno
ten naar ons land kwamen.
De Utrechtsche bisschop Johannes van
Neercassel durfde het teen bestaan om een
ccllecte te dcen houden in zijn kerken voor
deze vluchtelingen.
Snr. herinnerde voorts aan 1672 toen ons
land in oorlog kwam met vier ruken, grlijk
men uit de vaderlandsche geschiedenis weet.
De Franschen veroverden teen den Utrecht*
schen Dom, dien de roomschen toen weer een
jaar lang in gebruik kregen. Toen ds. voe-
nus hym daarna weer in gebruik kreeg, deed
hij dit met een rede, waarin geen enkcl
woord van wrok tegen de katholieken voor-
kwam. Dit was voor spr. een tweede bewijs
van de verdraagzaamheid der katholieken
onder bisschop van Neercassel, die nog vrij
waren van den invloed der Jezuiten.
Toen dezen kwamen, noemden zij Neder-
derland het land der Jansenisten, naar een
bisschop van Ieperen Wat intusschtn Janse
nisten zijn, weet niemand te zeggen. de Je
zuiten noemen ieder zoo, die de onfeilbaar
heid van den paus niet beaamt.
Spr. herinnerde verder aan de geschiedenis
van dm Neder'ardschen bisschop Codde, die
in 17CQ naar Rome werd uitgenoodigd om
het jubeljaar mee te vieren, zooals het heette
wegens zijn groote godsvrucht. Hij werd
daar twee jaren cpgehouden als gevolg van-
het achterhouden van zekere stukken', door
een der over hem gestelde autoriteiten
De Staten van Holland bemoeiden zich er
mee en eischten hem binnen 3 maanden te-
rug. Dit hielp en de man kwam terug, na
vriendeliik afscheid van den paus. Het bleek
echter, dat een ander, pastoor de Kock uit
Gouda, in zijn plaats was benoemd Hierme
de vereenigden zich de protestantsche Sta-
ten van Holland niet, wel een bewijs dat die
verschil zagera tusschen roomschen en ka
tholieken, zei spr. Het gevolg was, dat de
meuwe bisschop naar Rome trok en daar
bleef, maar bisschop Codde oefende uit eer-
bied voor den paus zijn functie niet meer uit.
Er was dus geen bisschop en daardoor gin-
gen, naar spr duidelijk maakte, vele gemeen-
ten voor het oud-katholicisme verloren
In 1709 stierf bisschop Codde en toen ging
door den invloed der Jezuiten het heele bis-
dom voor de oud-katholieken verloren.
De Iersche bisschop Lucas Fagan ver
klaarde zich bereid voor de O K priesters te
wijden en toen ging een schok door de Je-
zuitenorde, omdat het nu weer zooveel langer
zou duren eer de z.g. scheurmakende kerk
zou zijn uit.tfestorven Allenvege d°den zij
onderzoek wie toch de brutale bisschop was
reweest, tot tenslotte de aartsbisschop van
Tublir order kveeg tot onderzoek Fagan
was echter inmiddels zelf aartsbisschop ge
worden en zoodoende had de zaak voor hem
geen kwade gevolgen.
Ondanks alle trouw ging de eene ge
meente voor, de andere na voor de oud-
katholieken verloren, dikwijls onder invloed
van Fransche vluchtelingen.
De katholieken besloten ten slotte zelf het
roer in hand en te nemen, maar de moeilijk-
leid deed zich voor, dat zij geen gelegenheid
ladden tot vorming. Toevalligerwijzie ge-'
l>eurde dit te Amsterdam door den op reis
naar Perzie zijnden Franschen bisschop Do-
minicus, die tot straf daarvoor, kort nog
slechts in Perzie zijnde, door Rome werd af-
gezet. Hij werd van alles verstooten en over-
al verdreven, tot hij na een drietal jaren weer
:n Amsterdam kwam en een priester tot bis
schop wijdde.
In Amersfoort werd een kath seminarie
opgericbt, dat geheel anders is dan een der-
gelijke inrichting der R.-K Er was b v. geen
strenge afscheiding van de buitenwexeld m
