DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
t(T;c.
No. 75
Honderd acht en fwintfcrste Jaarsrans?
Ibonncmcntsprljs bij yoornitbetaling per 3 maandcn f2.—fr. per post f2.50. Bcwijsn. 5 ct. Advcrtcntiepr. 25 ct. p. regcl, grootcre letters naar plaatsrulmtft.
Brleven franco N.V. Bock- en Ilandclsdr. v.Il Qcrms. Coster Zoon, Yoordam C9, Tel. Administr. No. 3. Bcdoctlo No. 33.
DINSDAG
30 MAART
Cemensrd Nieuws
Dit ntrmtner besiaat nit 2 bTaden,
Direcfenr: G. H. KRAK.
Hoofdredarieur Tj. N. ADEMA.
VERASSCH1NG OUD-MIN1STER
Mr. PLEYTE.
Onder buitengewoon groote belangstd-
fing is gistermiddag op Westervetd de ver-
assching geschied van het s.offelijk overscl.ot
van mr Th. B. Pleyte buitengewoon gezmit
en gevolmachtigd minister te Madrid, oud-
mister van kolonien.
Nadat de kist, gedekt door krm van de
Koningin en het departement van ouiEn.artd-
sche zaken.op de katafalk was geplaats:,
zeide jhr. mr. Bcelaerts van Blokiand als
ambtgenoot een woord te widen spreken
Tenslotte sprak mr. J. H. Andries een
woord van afscfieid als oudste associe van
het advocatenkantoor te Semarang.
Vervolgens daalde de kist, terwijs het orgel
(,Es ist bestimmt" van Mendelssohn speelde.
ROOMSCH-KATHOLIEKE
VOLKSPAR1IJ.
Zoncfag is te Utrecht cai algemeene ver
gadering van de RoomschrKatholieke Volks
partij gehouden.
De voorzitter, de heer W. C. Setteur, te
Utrecht, zeide in zijn openingswoord, het ai
te keuren, dat de voorzitter van het R. K.
Werklicdenverbond in een vergadering van
dit Verbond propaganda maakt voor een
groote R. K. Staatspartij, terwijl toch vele
leden van dat Verbond lid zijn van de R. K.
Voliffipartij.
Spr. zeide vervolgens, dat door den hoo-
gen rentestandaard alles duur blijft, cn veel
armoede geleden wordt. De R K. StaatS;
partij wcrkt daaran mee. De arbeiders wor-
den thans aF.een gebruikt om rente voort te
brengen. Een klein dcel van het menschdom
parasiteert op de groote massa. Ons pro
gram, aldus spr. verder, wil tiaaraan een
einde maken en staat een goede welvaartpoli-
tirk voor.
Vertegenwoordigd waren 20 afdeelingen.
Uit het jaarverslag van den s&retaris.
dat goedgekeurd werd, bleek, dat de partij
thans 33 afadeelingen telt; er staan, zoo
wordt er in gezegd, 40.000 maraien en vrou-
wen achter de partij. Binnenkort zullen de
13 rijkskieskrintgvn geformeerd zijn.
Vervolgens voerde de heer mr. P. M. Arts,
lid van de Tweede Kamer, het woord. Hij
vergcleek dit congres bij het eerate partijeon-
gres en wees daarbij op den groei aer partij,
die thans, zoo zeide hij, te beschouwen is
als te omvatten de demccratische katholieken
de democratische richting is daardoor eigen-
lijk uit de R. K. Staatspartij verdwenen. Het
rapport in zake de reorganisatie van de R. K.
Staatspartij gaat van de verkeerde stelting
uit, dat er cenheid onder de katholieken is,
terwijl er juist geen eenheid bestaat, gezien
den groei en den invloed van de R. K. Volks-
partij. Deze partij zal, in verband met de
nouding der r. k. pers, hoe langer hoe meer
van het „vaderlijk huis" afdWalen en strijder
worden voor de r. k. kerk en de r. k. demo
cratic. (Luide bijval).
Spreker zeide vervolgens, dat de kabinets-
crisis vcor de R. K. Staatspartij op een groot
fiasco is uitgelopen en dat de vertegenwoor-
diger der R. K. Volkspartij ook in de Tweede
Kamer aan het partijprogTam zal vasthouden
en niet dcen zal, zooa's de Michaelist bij de
oorlogsbegrcoti n g deed, namelijk wegblijven
uit de Tweede Kamer. volkomen in strijd met
zijn worden buiten de Kamer. (Appaus).
Spreker sprak afs zijn meening uit, dat
mgr Nolens te voorbarig en te uitgebreid
met zijn verklaring is geweest; een somen
gaan van democraten tot vorming van een
nieuw democratisch ministerie was niet mo-
gelijk, omdat het conflict niet berustte op een
strijd over een of a nder en democratischen
maatregel.
Prof. Veraart Scheldt wel op de R. K
Volkspartij, maar het ware beter, dat hij in
de Kamer handelde volgens de punten van
zijn democratisch program.
Men is bang, dat de r. k. arbeidters bij een
eventueele samenwerking tusschcn de R. K
Staatspartij en de S. D. A. P. zullen over-
loopen naar de sociaal-democraten.
Spr. vreesde dit niet, want indien die sa
menwerking tot stand komt, zal de R K.
Volkspartij er zijn om alle r. k. democraten in
rich op te nemen.
Spr. wekte ten slotte op, de R K. Volks
partij groot en stcrk te maken, opdat latei
van naar zal kunnen worden gezegd, dat zij
Nederland hecft behoed voor den rocden
gloed van de sociaal-democratie. (Luide bij
val.)
Op voorstel van den heer Van Zeeland
werd daama een mctte aangencmen, waarin
de vergadering met klem protesteert tegen de
verklaring van den voorzittfr van het R K.
Werkliedenverbond, dat het Verbcnd zich
stelt op het standpunt den eene groote R K.
Staatspartij en verklaart, dat de leden van d»"
R. K. Volkspartij,, aangesloten bij dat Ver
bond, hun lidmaatschap niet wenschen be
•chouwd te zien als een handhaving van de
dene groote R. K. Staatspartij.
Er zal een commissie tot herziening van de
sta tu ten en het huishoudelijk reglement wor
den benoemd.
Overgegaan zal worden tot reorganisatie
van het partij-orgaan in de richting van een
weekblad.
Inzake het reorganisatie-rapport van de
R. K Staatspariij werd voorgesteld, een com
missie van 5 leden te benoanea. ter bestu-
deering van dit rapport,
Mr. Arts juichte dit voorstel toe, Al zou
kst alkaa aaat KSiSk iSS
men ons later niet zou kunnen verwijten,
geen notitie van dit rapport te hebben gono-
meii. De Staatspartij spreekt van eenheid, ne-
geert de Volkspartij, doch is iawend'g zeer
verdeeld. Hoewel spr. het niet inziet, "dient
dch overwogen te worden, of eenheid moge-
lij'k is. Hij zou dit zeker wenschen, indien aan
het program der Volkspartij vV'e recht in de
Staatspartij zou worden gedaan.
De afgevaardigde van de afdeeling Hen-
gelo vreesde. dat men alle zeifrespect verlie-
zen zou, indien men ncg eenig contact met
de Staa'spartij ging zoeken. Wij weten, zoo
zeide hij, wat de heeren willen met ons, en
het is precies geliik of Van Wijnbergen dan
wel Koo'en de le:d:ng heeft. Iedere relatie
met de Staatspartij dient verbroken te wor
den.
Mr. Arts meende, dat eventueel van de
Staatspartij zal moeten uitgaan een peging
om samen te konien. Voor de Volkspartij be
staat daarvoor. niettegenstaandie dit rapport,
geen enkele reden.
Met 15 tegen 2 stemmen werd daarna be-
sloten, een studiecommissie in te stellen.
Tot leden dezer commissie wrdm benoemd
de heeren Felix Donders te Tilbrg, H. L. A.
van der Hurk te Amersfcort. W. C. Setteur te
Utrecht. J.'J. GemmeS te Amsterdam cn P.
J. van Zeeland te Utrecht.
De heer Felix Dcnders te Tilburg-werd her-
kozen als secretaris van het parti-'bastuur.
Gekozen werden de heer A. E. J. Tyndalf. te
Utrecht tot partij-pcnuingmcester, en de hee
ren P. J Goes in den Haag en J. J. Clerkx
te Utrecht tct leden van het partijbestuur.
Na afdoening van eenige huishoudelijke
zaiken werd de vergrderimg gesloten.
TERAARDEBESTELLING OR'ELIO.
Het stoffelijk overschot van Orelio is gis-
ter te 11 uur per tre n uit den Haag aan het
Centraal Station te Amsterdam aangekomen,
begeleid door de familieleden van den over-
ledere, onder wie mevr. de wed. Ore'io, die
door en Heer Fr. van Duinen op het perron
ontvangen werd.
Op het Stationsplein had zich een groote
menigte belangsfellenden opgesteld, die den
rouwstoet op den weg door de stad raar de
begraafp'aats Zorgvlict aan den Amsteldijk
begeleidde.
Het Brandweermuziekcorps onder leiding
van Diepenbeek ging aan den stoet onder het
spelen van treurmuziek vooraf. Aan de lijk-
koets wa^en b"oemstukken gehecht o m. van
..De Co-Opera-tie" en van de Italiaansche
Opera. Te voet volgden de 80-jarige Lion
van Lier en de operazangers Dirickx en Ju
les Maes.
Op zijn weg door de stad heeft de rouw
stoet, waarmee gisteren het stoffelijk over
schot van Jos. M. Orelio grafwaarts is ge-
bracht, eenige oogenblikken stilgestaan voor
den Stadsschouwburg op het Leidscheplein,
die halfstok V.agde, terwijl ook ten teeken
van rouw de met krip omfloersde lantaarns
ontstoken waren.
Op de begraafplaats Zorgvlied was een
zeer talrijke menigte tijeengekomen om den
grooten overleden zanger de laatste eer te be-
wijzcn. Met name waren er vele bekende
figuren uit de muziek en ook uit de toontel-
wereld; wij noemen de zangers Jacques Ur-
lus, Desire Pauwels, die in een der voigrijtui-
gen was mcdegekomen, Bisschof, Herm. Ven-
vet.o en den koordirigent Hubert Cuypers;
verder K. Phil. Monck, destijds dirigent in
de opera van Kees van der Linden, Anton
Tierie, Martin Wolters, M. Samethini, Jan
Maandag, Louis Moor, Sophie de Vries, H.
G. Hopman Kwast, Carel van Hees, direc-
teur van dsn Haarlemschen Schouwburg, en
andjren. De minister van onderwijs, kunsten
en wetenschappen was vertegenwoordigd
door den «hef der afdeeling kunsten en we-
;enschappeii' den heer P. Visser.
Toen de stoet het graf naderde, speelde de
muziek van de branciweer den Marche Fune-
bre van Beethoven; en teen daarna het stof
felijk overschot in de groeve werd neergela-
ten, weerklonken plechtig de accoorden van
het choraal; Jesus meine Zuversicht".
„Een lied vol droeve herirnering, diep uit
mijn ziel, vol weemoed heeft weerklonken!"
Zoo haalde Fr van Duinen, die in een kort
woord de nagedachtenis van den grooten
zanger bij diens graf wilde huldigen, de
woorden uit de proloog van> Paljas aan; de
woorden die hij met zijn ongeevenaarde stem
zoo dikwijls voor ons gezongen heeft op een
wijze die onzen geest opvoerde tot een betere
wereld. Een diep leed heeft ons getroffen, nu
zu'k een mcesterzanger van ons is weggeno-
men maar wat fceteekent onze smart in ver-
gelijking met die van zijn gade, die hem
thans na jaren van zoo zware beproeving,
hier aan het graf komt afstaan! De groote
belangstellirg, de blijken van deelneming van
de burgerij van Amsterdam, welke geschaard
stond langs den laatsten weg dien hij d.-zen
morgen'gegaan is, de wetenschap dat hij nog
altijd in de harten van Eenduizerden leefde,
moge haar ten troost zijn.
Ik wil niet tekort dcen aan andere groote
ta;,enten, zoo besloot spreker, als ik zeg dat
er wel een menschengeslachi overheen zal
gaan voor'zulk een zanger bij Gods genade
weer onder orns op staat Moge hij nu zacht
rusten
Daarna hebben nog gesproken de heeren
Alexanders namens de directie van de C.o-
opera-tie, de direfteur van trt Dubbel Man-
renkwartet Jos M 0"A,io. de heer N H
Wolff ram ens de N V Oper* en de heer
Zakkemever ravens h«t Kon, Mannehkoor
Kupst bs Arbeidi - -
De leden van een aantal Amsterdamsche
zangvereenigingen hebben vervolgers den
doode geeerd door ond kiding van den
heer Nico van der LinoCn, uit te voeren het
achtstemmige: Ecce Quomodo Mortur.
De piechtigheid is besloten met koraat
muziek, uitgevoerd door de Brandweerhar-
morie.
NEDERLANDSCHE OUDERRAAD.
Zaterdag heeft dc bestuursraad van den
Nederlandschen Ouderraad bij het openbaar
lager onderwijs in het Stadhuis te Utrecht,
onder leiding van den heer N. M. H. Lans-
berg vergaderd.
De adviseurs, de heeren prof. R. Casimir
en Klaas de Vries waren verhinderd aanwe-
zig te zijn.
Mededeeling werd o.m. gedaan van de toe-
treding van de centrale ouderraden of ouder-
commissies te Alkmaar, Harlingen, Assen,
Weesp, Vianen en Beets (N. H.) Aan tal
van oudercommissies en nog niet aangesloten
centralen werden inlichtingen verstrekt over
de bevoegdheden, de taak en de organisatie
der O. C. en de financieele verhouding tot
de gemeenten.
Van den heer H. de Vries Rzn te Amster
dam, die wegens veranderden werkkring zijne
functie neerlegde, werd met een woord van
dank voor het werk door hem verricht af-
scheid genomen.
Als leden van het dageliiksch bestuur wer
den gekozen de heeren N. M. H. Lansberg,
voorzitter; G. L. <te Haas, 2e voorz.; W.
Nieuwhoff, secretaris; B. Viaene, 2e secreta
ris en H. van Dalfsen, penningmeester. Tot
redacteur van het orgaan. „De Nederlandsche
Ouderraad" werd benoemd de heer Lansberg.
Goedgekeurd werd de toetreding tot het
le Ned. Paed, Congres in April te Amster
dam te hoi-den. Bes'oten werd tot de uitgifte
van een „Gids voor Oudercommissien bij het
O. L O."
Uitvoerige besprekingen werden gewijd
aan een program van actie en aan het insti-
tuut der Schoolfondsen. Inzake dit laatste
kwam de vergadering tot het besluit, dat de
N. Q R. O. L. O. in deze leiding zal behoo-
ren'fe geven, waarbij dient te worden voorop-
gesteld, dat le. de openbare school overheids-
zorg blijve, 2e. de contributie van de ouders
te vragen zoo laag mogelijk zij gesteld en een
bedrag van 10 cent per maand niet dient te
overschrijden3o. de aanwijding der fonds-
gelden beperkt zij.
Eindelijk werd besloien, een onderhoud met
den minister van onderwijs aan te vragen,
ter bespreking van de aan diens ambtsvoor-
ganger ter hand gestelde wenschen inzake
uitbreiding der bevoegdheden der O. C. en
wettelijke erkenning der onderorganisaties.
DE BLIKSEM INGESLAGEN.
Zondagmiddag is de bliksem ingeslagen
in de woning van den heer Van Tuinen in de
Kerkstraat te Coevorden waardoor een begin
van brand ontstond.
In de Ned. Herv. kerk aldaar werden het
schakelbord en de meter voor de electrische
lichtleidingen geheel door den bliksem verbrij-
zeld.
HULPVERLEENING AAN DE
NOODLIJDENDEN IN DE
DRENTSCHE VENEN.
Op last van den officier van justitie h,
rtaar de N. R. Crt. meldt, te Rotterdam aan-
fehouden en naar het huis van bewaring ge-
racht de koopman M. J. V., die verdacht
wordt van verduistering van geld en goede-
ren, ten nadeele van het comite tot leniging
van den nood in de Dr. venen. Er is gebleken,
dat van de 62.000, die bij't com. ingekomen
heer Driessen Ter Meulen afgebrand. De ge-
waren, slechts 10.000 afgedragen zijn. Het
overige geld zou, vo'gens de opgave en vol
gens de roeken van V., die de gelc'en beheeren
moest, verbruikt zijn ter bestrijding van d?
kosten van administratie, honorarium, reizen,
drukwerk, ^rorii, enz.
Het orderzoek heeft nu eenige nieuwe feiten
aan het licht gebracht, op welke feiten de
strafrechtelijke vervolging gebaseerd is.
AFHALEN VAN DAGBLADEN.
In de Dienstorders wordt meegedeeld, dat
voortaan dagbladen, welke op den dag van
verschijning ter plaatse van bestemming op
een zcodanig Tijdstip worden ontvangen, dat
zij denzelfden dag niet meer worden besteld,
gedurende een daarvoor aan te wijzen tijdvak,
zoo noodig na sluitingstijd van het kantoor of
hulpkantoor, kosteloos mogen worden afge-
haald ten kantore, of waar mogelijk aan het
station voor den postdienst ter plaatse. De £e-
legenheid hiertoe mag echter alleen worden
gegeven voor zooveel zulks zonder kosten
voor het bedrijf kan geschieden en de belan-
gen van den dienst zich er niet tegen verzet-
ten.
DE JURGENS-AANDEELEN.
Voor de Haagsche rechtbank zijn gister de
pleidooien gehouden in de procedure tus-
schen den Rotterdamschen arts L. en de ge-
broeders van Oss, uitgever van de Haagsche
Post en bankier De arts beweerde, zooals
men weet, schade te hebben geleden, door-
dat hij naar aanleiding van eenige artikelen in
de Haagsche Pos* twee aandeelen van de Jur-
gensfabrieken te Oss heeft verkocht.
Voor den eischer pleit'e mr Ligterink uit
Amsterdam, voor gedaagden mr. Wolter-
beeke Muller
Mr Ligterink gaf allereerst een uiteenzet-
ting van de tei+en zooals die vroegei reeds
ziin m^degedeeld Op grond dat de lurgens
fabrieken een verklaring hebben gegeven.
dat het in de Open brieven in de Haagsche
Post medegedeelde onjuist was, heeft eischer
een actie ingesteld, omaat hij door de une
ven er is ingeloopen en door den verkoop
van zijn aandeelen naar aanleiding van die
brieven schade heeft geleden.
PI. merkte op, dat ook al mochten ge
daagden critiek hebben op het bestuqr van
Jurgens, dit hun toch nog niet het recht gaf,
onware beschuldigingen te publiceeren en
daardoor aandeelhouders te dupeeren.
Pleiter deelde voorts mede, dat de kwestie
van het al of niet uitkeeren van een dividend,
welke op de aandeelhoudersvergadering van
Jurgens ter sprake is gekomen, er een van
juridischen aard is, welke het bestuur niet
direct op de vergadering kon uitmaken, doch
waar over eerst ad vies moest worden ge-
vraagd van den adviseur, mr. Fruin, te Rot
terdam.
Ten aanzier van het accountantsonderzoek
merkte pleiter op, dat de accountants hebben
verklaard, dat de Jurgens-balans volkomen
in orde was Van deze accountantsverklaring
is op de aandeelhoudersvergadering voor-
lezing gedaan in het Engelsch.
Wat betreft de kwesti,e van salarissen en
tantiemes zeide pleiter, dat de heer Wester-
man, ter verduid-lijking van een in 1923 door
hem op een vraag gegeven antwoord, dat
voor twee uitleggingen vatbaar was, in
1924 uit eigen beweging heeft medegedeeld,
dat de directeuren we1 salaris ontvingen van
de dochter-maatschappij. Als de heer Wester-
man onwaarheid had willen spreken, zou hij
daarop toch niet uit\igen beweging zijn te-
ruggekomen De ten, aanzien van dit punt in
den open brief gedane beschuldiging is dus
eveneens onjuist.
Voorts laten gedaagden het in hun open
brief voorkomen, alsof uit een door het Jur-
gensbestuur afgelegde verklaring zou blijken,
dat de kostende prijs der prodcuten in werke-
lijkheid lager was dan uit de cijfers blijkt.
Een ander punt in den open brief is de me
dedeeling, dat het winstcijfer niet juist kan
zijn in verband met uiikeeringen van de doch-
termaatschappijen.
Uit een nota van het Jurgensbestuur
blijkt, dat de voordeelen, welke uit de dochter-
maatschappijen werden verkregen, z6o hoog
zijn, dat deze de waarde, waarop zij door
het bestuur zijn gesteld, volkomen rechtvaar-
digen.
Wat aangaat de Schicht-transactie, merkte
pleiter op, dat Jurgens, hoewel er eenige
moeilijkheden waren gerezen, nog altijd het
recht had behouden, deze overeenkomst uit te
voeren, Later kwam hieromtrent echter onze-
kerheid, doch die onzekerheid bestond nog
niet bij het publiceeren van de balans, waar-
over het hier gaat.
Pleiter kwam daarna tot de betrekking tot
de dochter-maatschappijen en in verbard
daarmede tot de kwestie, of er tweeerlei sys-
teem van waardeering zou worden gevolgd.
De bewering dat het bestuur zulks heeft ver
klaard, is onjuist.
Vervo'gens zette pleiter uiteen, dat ook on
juist is de bewering van ged., dat het bestuur
overal, waar zulks het niet convenieerde, de
taxatie naar kostenden prijs had gebruikt.
Wat aangaat de kwestie betreffende het
flatteeren van de balans door het opnemen
van de opbrengst van de beste maanden en
van onjuiste grondstofprijzen, merkte pleiter
op dat het bestuur een normale periode heeft
genomen, ehtgeen pleiter met verschillende
gegevens aantoonde. Dat het bestuur opzette-
lijk de beste maanden heeft genomen om een
onwaar beeld te geven, is afcsoluut onjuist
De zitting werd hierna geschorst.
Na de pauze heeft mr. Ligterink zijn plei-
dooi voortgezet.
Pleiter merke op, dat voor de weergave van
de opbrengst der margarinefabrieken zijn ge
bruikt de netto winsten. Ook deze zijn niet
geflateerd.
Wat betreft de bewering als zou de doch-
termaatschappij te Oss niet zijn betrokken
in het accountants:-derzoek, merkte pleiter
op, dat ook deze mededeeling kant noch wal
raakt.
De bewering voorts, dat bij de taxatie in
1921 de adndeelen zijn berekend naar een
koers van 500 pCt. is geheel uit de lucht ge-
grepen.
Ten aanzien van de verliezen deelde pleiter
mede, dat het verlies van 19 mil'ioen van de
fabriek te Qss grootendeelk verband houdt
met een verlies van 15 millioen, dat uit
Duiischland is overgenomen. Door dit niet
als zoodanig weer te geven, hebben ged. het
verlies reeds 15 millioen te groot weergege-
ven. In totaal hebben ged. de aandeelhouders
voor 48 millioen misleid.
Pleiter was voorts van meening, dat ged
wanneer zij meenden, dat er iets niet in orde
was, zich bij gesloten brief, tot de Jurgens-
directie hadden moeten wenden om inlichtin
gen. Het gaat niet aan, zonder controle be
schuldigingen, waarvan de juistheid niet
va°tstaat, puHiek te maken.
Daardoor hebben de aandeelhouders een
verkeerden indruk gekregen en juist de open
brieven zijn voor eischer aanleid'ng geweest
om zijn aandeelen zoo spoedig mogelijk te
verkoopen. Wanneer de artikelen van "ged.
niet waren verschenen, zou eiVher zijn aan-
dee'en natuurliik hebben behouden.
Vervo'gens bestreed pi. uitvoerig de door
de tegerpartij bewecde niet-ontvanke'ijkheid
Mr Wolterheek Mu'ler, optrederde voor
den eerrfen erdaaffde, balkier A M. v. Oss.
merkte op, dat men gevraafd heeft een be
drag van 400. maar dat men van te veren
niet aan gedaagden heeft gevraagd of zij
bereid zouden zijn, dat be&ag te betalen.
Pleiter gelooft, dat hier een actie is begonnen,
waarvan het eigenlijke doel niet is, die 400
binnen te kriigen. Het bedrag van 400
hangt trouwens geheel in de lucht. De reden,
dat de vordering tot 400 is gelimiteerd,
moet naar pleiter's oordeel gezocht worden
in de omstandigheid, dat men blijkbaar de
mogelijkheid van hooger beroep heeft willen
uitsluiten. De tegenpleiter heeft opgemerkt,
dat gedaagde zich bij gesloten brief tot de
Jurgens-dircetie had moeten wenden, doch
pleiter wenscht te zeggen, dat het daarvoor
reeds niet meer de tijd was. Volgens pleiter
staat voorts ten aanz'en van den eerst en
gedaagde vast de niet-ontvankelijkheid, aan-
gezien aan de ingestelde actie, gebaseerd on
onrechtmatige daad, een schakel ontbrak, n.l.
dat gedaagde bij de publiceering de bedoeling
zoil hebben gehad, zichzelf of een ander te
bevoordeelen. Daarvan is geen sprake; trou
wens, zulks is in de dagvaarding ook niet ge
steld. Voorts merkte pleiter op, dat de eiscner
bij den verkoop der aandeelen, enkel op grond
zooals gesteld is, van de gepubliceerde arti-
ke'en al zeer onbesuisd heeft gehandeld.
De tegenpleiter heeft aangeboden deze ge-
ruigen te bewijzen, dat de intrensieke waarde
der aandeelen pp den dag der dagvaarding
128 pet is geweest.
Een dergelijke bewering zal echter zeer
moeilijk zijn te bewijzen. Wat betreft het ac
countantsonderzoek, dit is geschied door een
Engvfschman; volgens de Engelsche wet
moeten de Er.gelsche accountants niet alleen
verklaren, dat de balans overeenkomstig de
boeken is, maar ook, dat zij juist is Het valt
dan ook wel op, dat de accountant ten aan
zien van de balansen 1923 en 1924 een rap
port heeft uiteebraeht, dat niet zou vdldoen
aan de bij de Engelsche wet gestelde eischen.
Voorts merkte pleiter op. dat men de ge
leden verliezen bpeft willen wegwerken door
al de in vorige jaren gedane afschrijvingen
weer terug te schrijven op de balans, om
zoodoende het verlies minder te doen schij-
nen Op d^ze wiize heeft men het werkeliik'e
verlies van 19 millioen gesteld op 8'4
millioen.
In het jaarverslag wordt echter het verlies
opgegwen als zijnde 1 millioen. Hiermede is
dus vqldoende aangetoond. dat de' balans
niet juist was en dat de aandeelen veel te
hoog daarin zijn opgenomen.
Voor den tweed en gedaagde, den heer F.
S. van Oss, hoofdredacteur en uitgever van
de Haagsche Post, kwam op mr. ter Spill.
Deze merkte allereerst op, dat de.Open Brie
ven, zooals die gepubliceerd zijn, van te vo-
ren reeds in druk waren verschenen. De heer
van Oss had door verschillerde gegevens
den indruk gekregen, dat de Open
Brieven in alle opzichten waarheid bevat-
ten, zooo'at hij deze als journalist kon publi
ceeren. Daarbij heeft hij rekenin ggehouden
met de journa'istische betamelijkheid; hij
heeft daaraan in alle opzichten voldaan.
Die iournalistieke betamelijkheid beteekent
moreele verantwoordelenkheid, doch zij betee
kent niet civielijreehtelijke verantwoordelijk-
heid tegen over elken lezer van zijn courant.
Civielreehte'ijk is alleen de schrijver, <f5e
het artikel met zijn naam heeft onderteekend,
verantwoordelijk, doch in dat geval de jour
nalist nooit. Waar zou het anders heen gaan
met de heele dagbladpers? Wel heeft de heer
F S. van Oss een Open Brief gepubliceerd
aan den mirister van justitie, waarin hij aan-
drong op grondige herziening van het ven-
nootschapsrecht, en waarbij hij gebruik
tnaakte van de reeds in den Open "Brief van
zijn broer gepubliceerde gegevens.
Wanneer hij dit had geschreven zonder dat
de eerste Open Brief was gepubliceerd, dan
zou pleiter een civiel rechtelijke actie tegen
dezen gedaagde, kurnen begrijpen, maar nu
bestaat een dergelijke actie niet, waar alleen
is gegeven een resumptie van iets, dat reeds
verschenen was.
Waar de tegenpartij in haar conclusie van
antwoord heeft opgemerkt, dat de actie tegen
dezen gedaagde is gegrond op zijn eigen
Open Brief, is krachters de processueele hou-
ding van eischer de verantwoordelijkheid van
den heer F S. van Oss voor het opnemen van
den Ocen Brief van zijn broer geheel uitge-
schakeld.
Ook volgens mr. Ter Spill bestaat er geen
causaal verband tusschen den Open Brief eu
het dwingend verkoopen door eicsrer van zijn
aandeelen.
Pleiter stelt er prijs op, met mr. Wolter-
beek Muller met nadruk te verklaren, dat bei-
de heeren van Oss noch direct noch indirect
Jurgens-aandeelen hebben gehad, noch ook
maar in eerig opzicht daarbij belang heb
ben gehad.
Voorts beantwoordt pleiter ontkennend
vaag, of het onrechtmatig is, wanneer men,
als men ernstige misstarden ziet, deze ter
l ennis van het publiek brengt.
De heeren van Oss waren op de hoogte
van verschillende dingen. die niet in den
haak waren. hetgeen oleiter met eenige voor-
beelden aartoondc Mag men dan zeggen,
vroeg mr. Ter Spill, dat zij schreven tegen
beter wefen in, en dat zij te kwader trouw
waren?
Ook met het oog op de salarissen en tan-
H£mes. d:e directeuren ontvingen van de
dochtermaatechaopijen, was het roodig, dat
aan aandeelhouders klare wijn werd gr
schonken. i
Na repliek werd de utispraak bepaaftd e®
29 April.
ILKMAARSCHE COURANT.
