IS MET U B28E1D 1
¥oor het hehoud onzer
Handelsscholen.
KEISARTIKELEN
DAT DE NUTSSPAARBANK
VOOR DUIZENDEN
„DE SPAARBANK" is?
gertochter, die man lieber in der Kirche
'he, Ihren Gothe oder Schiller, im
Dr. Greve in zijn aangehaald werk, herin-
nert, er aan, hoe in 1808, de lectuur van deze
beroemde schrijvers, zeer werd gelaakt. Een
auteur van 1808, vindt het onbehoorliijk, - dat
de hurgerddchter deze boeken thuis heeft.
Hij zegt: „Es ist eine nuee Erscheinung,
die man mit Unwillen beachtet dass die Bur-
sa-
Hausflur
lieset".
Ik herinner mij, hoe ik als schooljongen In
,cen gezelschap vertelde, dat ik Max Have-
^laar gelezen had. Dit wekte ontsteltenis. Dit
zelf die werk is thans in elke schoolbibliotheek
ite vinden en op eeu nutsavond draagt men de
passages voor, die vroeger verboden lectuur
waren.
Bij de keuze der boeken moet men naar zijn
beste weten handelen, maar geen eigendun-
kelijke censuur uitoefenen. Een verboden boek
trekt aan, gelijk een film niet toegankelijk
voor personen beneden de 18 jaar.
Ik gevoel zelf wel, dat dit min of meer een
ridealistisch standpunt is. Het geheele leeszaal
i'wezen is van idealisme doortrokken. De erva-
^ring leert dat een zekere mate van idealisme
'ontontbeerlijk is, onontbeerlijk tot verbetering
der samenleving.
Hoe het ook zij, in het systeem van alge
meen onderwijs, aat wij huldigen ligt opge-
sloten, dat wij verder als hulpmiddel het noo-
•dige boekenmateriaal verschaffen, tot uitbrei
ding en verdegelijking van vakkennis, tot be
langstelling in sociaie em toegepaste weten-
schappelijke vraagstukken, en tot al wat die-
'nen kan tot gerief bij de dageliiksche be-
roepsbezigheden, vakkennis voor den teeh-
nisch werkenden arbeider voor den kantoor-
klerk, den omderwijzer, onderrichtend werk
voor belangstellendien. Thans nu wij een
volksuniversiteit rijk zijn, zullen ook die wer-
ken moeten aangekocht worden, die de cursis-
ten behoeven om van hun studievak meer te
weten te komen.
De boekerij kan, en zal, naar wij hopen ook
worden benuttigd als verzamelplaats van de
schoolbibliotheken, zoodat elke school b.v.
wekelijks ontvangt een aantal boeken om uit
te leenen aan de leerlingen. Immers op deze
wijze kan een veel uitgebreider getal boeken
voor dit doel beschikbaar komen voor het
zelfde geld.
Het roman lezen wordt somtijds afgekeurd
vooral door hen, die zelf niet veel lezen. Men
moet evenwel in het oog houden, dat de ro
man in onze samenleving somtijds groote be
'teekenis heeft, als voertuig van nieuwe denk-
beelden. De Negerhut van Oom Ton heeft in-
dertijd den stoot gegeven tot afschaffing van
de slavemij in de Vereenigde Staten.
Max Havelaar heeft groote verandcring
gebracht in onze denkwijze omtrent het be
stuur van Nederlandsch Indig en de erken-
ning der rechten van de inlandsche bevolking
bevorderd.
Deze voorbeelden kan men met tal van an
dere vermeerderen.
Om dleze reden, wil het mij voorkomen, dat
men in de keuze der boeken, niet te angstval
lig mag zijn. In tegendeel men moet zich op
een vrijzinnig standpunt stellen.
Het lezen van romans heeft bovendien dit
voordeel, dat men zich met zijn gedacbte in 'n
andere sfeer begeeft. Men ond rhoudt de
kunst van lezen. Historische romans, wekken
belangstelling in geschiedenis.
Wij leven in een tijd, waarin buitengewoon
veel veranderingen plaats grijpen.
Wanneer ik, of een ander, den burgemeester
die in dit huis een halve eeuw geleden woon-
de, een aantal feiten voorspeld had, die we
thans zeer gewoon vinden, dan zou hij mij
zeker, voor niet wel bij't hoofd hebben aan-
gezien.
Wanneer ik hem gezegd had, dat de koorts
waardoor toen half Alkmaar ziek lag werd
overgebracht door de steek van muggen, dat
diligences naar Bergen zonder paarden voort
bewogen, niet door de geasfalteerde Lange-
straat waardoor men toen ter tijde kon
echieten zonder iemand te raken, mochten
rijden, omdat dan het verkeer te druk zoude
Zijn.
Wanneer ik hem gezegd had, dat een Alk-
maarder in enkele uren van ScLiphol naar
^Parijs zoude kunnen vliegen, of dat drie groo
te zalen vlak bij elkaar alle avonden gelegen
held zuoden geven or: photographien te be
lien, des Zondags zelfs van twee uur tot half
Wf, wanneer ik hem had verteld, dat men in
Oe Hoogstraat gratis des avonds muziek kon
hooren uit Londen en dat dit zijn huis tot
•Openbare Leeszaal zoude worden ingericht
en zijn woonkamer tot kinderbibliotheek, ter-
,wijl zelfs de dienstbode een zetel zou krijgen
wanneer zij lets wilde lezen, ja wat zou hij
hebben geantwoord? Waarschijnlijk niets.
"misschien zou hij gezegd hebbengebazel.
Dames en heeren, al deze veranderingen
'■hebben hsn invloed op onze mentaliteit en zij
Wijzigen onze denkbeelden in snel tempo.
En aangezien het boek, het voertuig is van
nieuwe denkbeelden en nieuwe plannen, zoo
echijnt mij censuur niet oirbaar en niet bevor-
derlijk tot algemeene ontwikkeling, die wij
nastreven.
Het is hoogstwaarschijnlljk, dat het Neder-
landsche volk vergeleken met naburige nati§n,
feeds nu een hoogen sport inneemt, wat alge
meene beschaving betreft.
Professor Treub heeft bij de Grotius-her-
denking de aandacht er op laten vallen, dat de
groote mogendheden, Nederland niet meer
als klein en onbeteekend land aanzien. Het
teft met de kolonien omstreeks 60 millioen in-
woners.
Het is mttsdien wel noodzakelijk, dat de be
volking op geestelijk cebied niet achter blijft
en dat de gelegenheid tot verwerving van
kennis zeer ruim openot&at.
De leeszaal, de Open bare Leeszaal is een
bescheiden maar doeltreffende, een doelma-
tige poging om dit doel te bereiken.
Geacnte vergadering,
Ik kan dez« neknopte uiteenzetting van het-
geen naar mijn meening, het doel en het nut
dpr leeszaal is, niet eindigen, zonder een
woord van dank uit te soreken tot de mede-
bestuurders onzer vereeniging.
Ik ben U zeer dankb„ar, Dames en Heeren,
voor de samenwerking, reeds gedurende vele
jaren, als voorzitter ondervonden. Wij zijn
van geheel verschillenden leeftijd, van ver-
schillende staatkundige richting, van ver-
schillende kunne en wij hebben een geheel ver-
schillende werkkring zonder dat wij onze
dierbare beginselen prijs geven, streefden wij
er naar om de belangen onzer instelling zoo
goed mogelijk te behartigen.
Tenslotte, Geachte Bibliothecaresse een
enkel woord tot U.
In het werk van Professor Dr. Gottlieb
Fritz, staat, dat de bibliothecaris der lees
zaal de meest belezene man moet zijn uit de
geheele omgeving en dat hij minstens een
doctorstitel aan de Hoogeschool behaald
moet hebben, om zijn taak naar behooren te
vervullen.
Doch de maatschappelijke waarde van een
persoon wordt niet bepaald door de hoeveel-
heid kennis, die hij heeft opgegaard, maar
door de hoeveelheid die hij practisch ten
dienste van zijne omgeving gebruikt. Vandaar
dat de toewijding, waarmee iemand zijn taak
vervult, zooveel waarde heeft. Aan toewij
ding heeft het U nooit ontbroken, zoodat wij
de zeer moeilijke taak, om de grootere Lees
zaal aan haar doel te doen beantwoorden,
met gerustheid aan U toevertrouwen, daarin
geholpen door U medewerksters.
Mejufirouw Verwaal heeft het leeszaal-
wezen in Engeland bestudeerd en daarvan
reeds een keurig verslag gegeven. Mejuf-
frouw Zaadnoordijk volgde de cursussen te
Amsterdam. Wij missen haar ongaarne.
Dames en Heeren, moge de Openbare Lees
zaal en Boekerij Uw aller gunst deelachtig
worden en door Uw bezoek dikwijls worden
vereerd.
Ik heb gezegd.
Vervolgens heeft de heer Dresch als volgt
gesproken:
Toen de voorzitter van de Ver, Openb.
Leeszaal en Boekerij mij eenigen tijd geleden
vcrzocht om bij de openingsplechtigheid eeni-
ge woorden tot U te spreken, heb ik daaraan
gaarne gevolg willen geven.
Dit deed ik met temeer genoegen, omd'at
eenerzijds het bibliotheekwezen mij na aan't
hart ligt, anderzijds omdiat ik mij veel moeite
had gegeven^, om een combinatie tusschen
Openb. Leeszaal en Boekerij en die Museum-
bibliotheek, alsmed'e een betere huisvesting
voor het archiefpersoneel mogelijk te maken.
Vooral voor dien in het raderwerk der ge-
meeniteadministratie geen onbelangrijke plaats
innemenden Archiefdienst, waar toch prac-
tfseh en economisoh en wetenschappelijk
werk in't belang der stad en omgeving wordt
vericht en die al jaren zeer slecht behuisd
was, waren doelmatiger lokaliteiten zoowel
voor pereoneel als publiek geen overbod'igt
luxe.
Wij mogen zeker Alfcmaar's stadsbestuur
dhnkbaar zijn, dat het tijd'ig de hand heeft
weten te leggen op het mooie, begin 18dfe
eeuwsche gebouw tot de weinige paitri-
ciershuizen behoorend, die nog uit vroeger
tijd behouden bleven, waarin het Ge-
meente-Archief, de Museum-bibliotheek, d!e
Prentverzameling, zoometde de Openbare
Leeszaal en Boekerij zullen zijn gevestigd.
Maar nog meer richten wij een dankwoord
tot hen, die hun medewerking hebben ver-
leend om dit huis te bestemmen en in te rich-
ten voor hetgeen U er heden zult aanschou-
wen.
Samenwerking tusschen een z.g. stadsbi-
bliotheek en een openbare leeszaal en boekerij
is niets nieuws.
In andere steden van ons land heeft men
reeds eerder of door samenwerking 6f door
9amensmelting van soortgelijke instellingen
als we in onze stad bezitten, dien weg ge-
opend om dbze tot zoo groot mogelijk nut" te
doen- strekken voor de gemeenschap.
Niet overal is dit zonder strijd geschied.
Ik herinner hier aan de samenwerking tus
schen de Universiteitsbibliotheek en Openb.
Leeszaal te Amsterdam, waartoe de Raad al-
daar bslloot, ondanks een vrij sterke opposi-
tie buiten het stadSbestuuT.
Ik wijs er voorts op, dlat in Rotterdam
reeds jaren tevoren de omzetting der stads
bibliotheek in een openbare lerszaal en boe
kerij plaats vond en dat daarna o. a. Haar
lem dit voorbeeld volgde.
Men spreekt tegenwoordig veel over effi
ciencv" en men kan niet ontkennen, dat
vooral op het gebied van het bibliotheekwe
zen in ons land zeer veel is te bereiken op dit
punt.
Als efficiency" in den besten zin des
woords heeft men dan ook de samenwerking
tusschen beide bibliotheken in deze stad
't oog te vatten.
De Alkmaarsche kroniekschrijver van dei
Woude schreef in zijn „Kronyck van Alck
maer" on het jaar 1594
„De Bibliotheca ofte Librye (die door den
turbel geheel vervallen was) op haer oude
plaetse (aan t Zuyden van de Kerck boven t
portael) weder opgericht; ende met veel
heerlycke boecken van ald'erhande materien
version; ende alsdoen oock vermeerdert, tor
groot geryf van de burgerye ende studenten
hoe sy ghesint moghen wesen. Aldaer men
sien, ende bequamelyck lesen ende uyt copie-
ren mach meer als 360 excel lente fraye ge-
bonden boeckenmeest int latijn, al te samen
aen kettingen vastgesloten".
Inderdaad heeft deze Librye, in de dagen
toen hier een zeer bloeiende Latijnsche sdiool
was gevestigd, veel bijgedragen tot de ont
wikkeling van de ingczetcncn en studeeren-
den.
Let men op het geringe getal van 360
boeken, hetwelk voorhand'en was, van welk
onmetelijk meer nut kunnen dan niet de
boekerijen zijn als die welke thans in het
nieuwe gebouw zijn gevestigd en wier aantal
boeken meerdere duizenden deelen omvat.
Men stelt wel eens de vraag: voorziet een
openbare leeszaal en bibliotheek wel in een
bepaald'e behoefte?
:ze vraag kan met de grootste stellig-
leid in bevretigenden zin beantwoord wor
den.
Als een typisch staaltje van de perspectie-
ven, die een goed geoutilleerde bibliotheek
pent, moge dienen de ontwiildceling der Gem.
Openb. Leeszaal en Bibliotheek te Rotter
dam.
In 1901, toen deze Bibliotheek nog in het
Museum Boymans gevestigd en slechts op
Woensdag en Zaterdag een paar uren ge-
opend was, leende zij slechts 817 boeken uit.
In 1909, toen ze on meer da sen en uren
ONZE SORTEERING
IS DE BESTE HIER TER STEDE.
L. FRANKENBERG ALKMAAR.
voor het publiek toegankelijk was, 9000, en in
1905 klom het getal tot 40.000!
Ee nandere vraag, die men zou kunnen
stellen ten aanzien van de combinatie van de
Museum-bibliotheek en de Openbare Lees
zaal en Boekerij, is deze: zal de Museum-
Biblotheek van veel belang kunnen zijn voor
de bezoekers der Openbare Leeszaal en Boe
kerij?
Ook hierop kan het amtwoond niet anders
dan bevestigend luidten.
De Museum-bibliotheek, die feitelijk een
voortzetting is der Librye en ook het boeken-
bezit dier boekerij fcevat, is meer als een we-
tenschappelijke bibliotheek aan te merkein.
Men is dus voor meer emstig wetenschap-
peliiike lectuur op die instelling aamgewezen.
Van de boekwerken toch, waarin de Mu-
seuim-bibliotheek het beste is voorzien, behoo
ren bellettrie buiten beschouwimg la tend,
daar deze bijna overal 5060 dier ge-
vraagde boeken omvat die betreffende
Aardrij ks'kunde, Geschiedenis en Kunst tot de
meest gezochte.
U overigens niet met veel cijfers willende
vermoeien, vestig ik er slechts <fe aandacht
op, dat in de openb. bibliotheken1 en leeszalen
te Rotterdam, Den Haag, Hilversum enz
van de buiten bellettrie gevraagd'e boeken
die over Aardrijkskunde, Geschiedenis en
Kunst rond 12 bedroeg, hetgeen, als men
let op het feit, dat er naast deze nog zooveel
andere rubrieken in een bibliotheek bestaao,
een hoog cijler is.
De kroniekschrijver v. d. WoudO, dien ik
daar straks reedte citeerde, had de gewoonte,
om zijn Kroniek nu en dan met 'n kemachtig
ged ichtje te kruiden.
Bij -zijn bericht over de Librye in 1594
schreef hiji:
,,Een goe Librye in een stadt
Is ddr gemeenten ware schat".
Deze woorden zal men ook in onze dagen
vol gaarne onderschrij ven.
De overheid heeft zich door alle eeuwen
heen de zoig van de bibliitheken aamgetrok-
ken.
Gij behoeft slechts het mooie werk van prof
Alfred Hessel „Geschichte der Bibliotheken"
te lezen, om u te overtuigee, dat de overheid
hier inderdaad een groote taak heeft te ver
vullen.
In Alkmaar, zijnde het centrum van N H.
Noorderkwartier, waar tal van uitnemencfe
onderwijsinrichtingen zijn gevestigd, kan een
wel voorziene bibliotheek veel nut afwerpen.
Ja voor die geheele bevolking van stad en
Hand kan zij zeer veel bijdragen tot verhoo-
ging van het peiil van kennis en beschaving.
Het kan Alkmaar niet anders dian tot voor
deel strekken, dat hier een goede wetenschap-
pelijke bibliotheek is gevestigd.
Tot dusver zijn beide bibliotheken
de eenige in N.-H. Noorderkwartier
Noch in Hoorn, noch in Erikhuizen, noch
in Medemblik, noch in Beverwijk, noch in
eenige plaats in Waterland treft mem iets
aan wat ook maar eenigszins aan de behoefte
van het studeerend en lezend publiek kan vol-
doeti1.
Aleen In Den Holder, dat trouwens eenigs
zins gelsoleerd ligt, bestaat een openbare
leeszaal, maar deze is niet zoo omvangrijk als
de bibliotheken te Alkmaar.
Men is buiten Alkmaar aangewezen of op
Amsterdam of op Haarlem, hetgeem ge-
zien de groote afstanden onoverkomelijke
bezwaren oplevert.
Ik spreek dan ook den wensch uit, dat de
be:dO Alkmaarsche bibliotheken, thans in 6en
gebouw geconcentreerd, in toenemende mate
de belangstelling van het publiek tot zich mo
gen trekken.
Dat voorts niet alleen de overheid in mi
me mate beide instellingen zal steuinen, maar
dat ook de imgezetenen, in navolging van de
schitterende voorbeelden iira binnen- en buiten-
land, Jcraehtig zuillen bijdragen. om te maken,
dat zij aan haar doel zoo goed mogelijk zul
len kunnen beantwoorden, zal zeker mode wel
de wersch van ons alien zijn.
vrijwel
een verbouwing der Cadettenschool, is be
grijpelijk. Het is evenwel onjuist, wat het
N.-Holl. Dagblad schrijft, dat ik die school
aanvankelijk absoluut ongeschikt voor het
beoogde doel achtte. Voorts wordt door het
N.-Holl. Dagblad als quantity negligeable be-
schouwd (waarschijnlijk omdat het aldus in
zijn kraain te pas komtl), het belangrijke feit,
dat ik bij het bestudeeren van de plattegron-
den der school tot het verrasseeride resultaat
kwam, dat die plattegrondcn volmaakte zie-
kenhuislijnen vertoonden. Toen ben ik verder
aan het werk gegaan en heb die lijnen door-
getrokken totdat het ziekenhuisproject ont-
stond, dat ik ter uitvoering heb aangeboden
Ik heb het ook ter uitvoering aanbevo-
1 en ondfer voorwaarde dat het Rijk de
school voor een billijken prijs zou afstaan.
Naar mijn gevoelen is die prijs ietwat aan den
hoogen kant geweest, met betrekking tot een
.economischen opzet van een ziekenhui9 Ove
rigens geef ik gaarne toe, dat het gebouw en
terrain, op zichzelf bezien, een grootere waar
de hebben dan de koopsom is geweest, en dat
een gemeente van eenige beteekenis bij den
bouw van een nieuw ziekenhuis niet uitslui
tend economische factoren behoeft in acht te
nemen.
Behalve de innerlijke hocdJnigheden mag
de Cadettenschool bogen op een schitterende
ligging en overvloed van vrij terrein. Al kan
men daaraan voor ziekenhuisdbel een zekere
luxe niet ontzeggen, dan vraaig ik mij toch
af: „Mag een stad als Alkmaar zich niet
veroorloven het stadsschoon te bevorderen
en een monumentale stichting in een fraai
kleed tooien?"
Dat de goe-gemeente zich toch geen zand
in de oogen laat strooien door principieele te-
genstanders. Laat zij zich ook niet uit het
veld laten slaan, al zouden buitenigemeenten
en provincie zich geheel of gedecltelijk afzij-
dig houden van Alkmaar's belang bij een
prima ziekenhuis. Wanneer dat ziekenhuis
ook eens zoo groot wordt als't bestaaride, 't
zal voldoende vruchten afwerpen. Nog niet
zoo lang geleden heb ik moeten pleiten voor
een uitbreiding tot de dubbele grootte van't
herstellingsoord Heideheuvel van het Witte
Kruis, en betoogd, dat de exploitatie geen
zorg behoefde te baren. Welnu, eenige maan-
den na de uitbreiding kan het beter geoutil
leerde Heideheuvel aan de vele aanvragen
niet meer voldoen.
Tot de wankelmoedigen in Alkmaar zou ik
met een variant op het refrein van een be-
kend versje willen zeggen „Mensch, durf te
bouwen!"
Dr. J. L. C. WORTMAN.
Amsterdam, 27 April 1926.
Ingozonden stultken
(Buiten veranlwoordelijkheid van de Redac-
tie. De apname in deze rubriek bewijst geens-
zins dat redactie er mede instemt.)
DE VERBOUWING VAN DE
CADETTENSCHOOL EN DE
KATHOLIEKE ACTIE.
Dr. J. L. C. Wortman schrijft ons uit Am
sterdam d.d. 27 April het volgende:
Sedert zij den schoolstrijd gewonncn heb
ben, voeren de Katholieken alom in den lande
een ziekcnhuisstrijd met een heftigheid, welke
niets en niemand ontzief. Zoo hebben zij zich
aan mij in dezen strijd ten Uwent reeds ette-
lijke malen te buiten gegaan. Tot nu toe heb
ik mij onthouden vafi eenig verweer op deze
aanvallen. Misschien kan het zijn nut heb
ben, als ik het stilzwijgen breek en een ver-
klaring geef van de (schijnbare) tegenspraak
in mijn adviezen, waarover het N.-Holl. Dag
blad zoo vriendelijk was mij een dezer dagen
te kapittelen.
Te Vlissingen om adVies gevraagd over de
verbouwing van een Weeshuis tot ziekenhuis,
heb ik geadviseerd op grond van mijn erva-
ring van vei"bouwen in het algemeen, om
zulks niet te doen Buitendien was het wees
huis volmaakt ongeschikt voor ziekenhuis-
doeleinden, hetgeen mij in zoo kras moge-
lijke termen deed ontraden tot verbouwing
over te gaan
Onmiddellijk grijpt het N.-Hdll. Dagblad
deze uitspraak aan, en laat het ook de groote
Katholieke pers uitroepen: „wat heb je nu
aan zulk een deskundige? In Alkmaar raadt
hij aan de Cadettenschool te verbouwen en
elders handelt hij juist andersom."
Ik heb het destijds ook in Alkmaar verkon-
digd, dat mijn ervaring leerde, dat het ver
bouwen van stichtingen e. a. om daaraan een
ziekenhuisbestemming te geven, in het alge
meen uit den booze is. Dat ik dus aanvanke
lijk seeptisch gesfemd was ten opzichte van
HET CENTRALE NEUTRALE
ZIEKENHUIS.
Zuidscharwoude, 27 April 1926.
Geachte Redactie.
Waar een wil is, is een weg!
Ieder, die de actie tegen de tot stand ko-
ming van het Neutraal Ziekenhuis heeft ge-
volgd en de stemming in het College van
Ged. Staen heeft gelezen, na de uiteenzet
ting in uw blad van 26 April, moet tot d«
conclusie komen, dat nog heel wat tegen-
stand, vooroordeel enz. zal moeten worden
overwonnen., eer de Cadettenschool het zoo
vurig begeerde Neutraal Ziekenhuis is: Als
inwoner van een buitengemeente zou ik het
volgende voorstel willen doen: Het Alk
maarsche Com i te trach t zich in iedere bui
tengemeente, die belang heeft bij het bt
stand komen van het Ziekenhuis, een drietal
personen te assumeeren, die met het Alk
maarsche Comite de middelen beramcn om
de noodige financien in den vorm van jaar-
lijksche bijdragen te verkrijgen, welke, het
mindere dan 15000, dat de gemeentebestu-
ren hebben gevoteerd. alsmede het eventueele
mindere dan 20.000, waarop van Prov.
Staten werd gerekend, aanvullen. Ik zou Wel
durven verzekeren, dat zelfs voor dit doel de
weduwen haar penninkske zouden willen of-
feren. overtuigd als iedere vriizinnige er van
is, dat nu moet worden aangepakt, onver-
wijld, eer het te laat is.
De velden zijn nu wit om te oogsten.
Met dank voor de plaatsing,
DU BURCK.
Aan de FIeeren Leesberg, Thomsen,
Kusters, Sh is en Bosman, onderteeke-
naren van Bijl. 65.
Wij middenstanders hebben in het belang
van Alkmaar jarenlang belasting betaald
voor Uw Gymnasium, gij wilt gaan bezuini-
gen, door de Handelsschool op te heffen, dat
is, ons middenstanders de school ontnemen
die wij noodig hebben om met succes de®
strijd voor ons hestaan te kunnen strijden
Wanneer worden volgens Uw meening de
onderwijsbelangen emstig geschaad?
Wanneer Jiet handelsonderwijs door leera-
rt en onderwijzers wordt gegeven die daar-
geen speciale studie hebben gemaakt, dan
dt naar mijn meening dat onderwijs zeer
ernstig geschaad en zal Alkmaar in waarde
voor onze omgeving, die in hoofdzaak uit
middenstanders bestaat, 'zoowel in Handel
en Industrie als Land- en Tuinbouw, zeer
achteruitgaan. Wat weer van grooten invloed
zal zijn op de belastingopbrengst, zoodat
pheffing
loren da
der
dan be-
naar mijn meening door de o
Handelsscholen meer word! ver!
spaard.
De wijze waarop de leerstof v/ordt verwerkt
geeft de waarde aan het onderwijs.
Is uw kennis van het onderwijs en van de
behoefte van den kleinhandel voldoende om
dat te kunnen beoordeelen?
In mijn vak wordt volgens het Collectieve
Contract voor een Colbert Costuum 30.53
maar ook f 5.27 arbeidsloon betaald en de
meerderheid der koopers kan het waarom
niet beoordeelen, het zijn toch beide Colberi
Costuums.
De bewerking van de grondstof geeft d>
waarde aan het Costuum voor wie het beoor
deelen kan.
Zoo is het ook met handelsonderwijs, de
leeraren die zich in dat vak gespecialiseerd
hebben, verwerken de leerstof zoo, dat wij
klein-handelaren en klein-industrieelen direct
voordeel hebben wanneer onze kinderen dat
onderwijs ontvangen.
En ons belang is ook het belang van Alk
maar en omgeving.
J. CLOECK.
Het Bestuur vain de Vereeniging van
Directeuren en Leeraren bij het Algemeen
Yormend Middelbaar Handelsonderwijs zond
aan den Raad een adres inzake de Handels
scholen, aan welk adres de volgende inemorie
van toelichting was toegevoegd:
Met belangstelling nam het Bestuur ken
nis van het voorstel van het College van B
en W. tot reorganisatie vain de Alkmaarsche
Handelsscholen. Het Bestuur achtte deze re-
organisatie zeer in het belang van het Han
delsonderwijs. Met groote verbazing en te-
leurstelling nam het dan ook kennis van het
voorstel van de Commissie van Toezicht op
het M. O. tot opheffing van de Handels
scholen.
Als vaststaande meent het Bestuur te mo
gen aannemen, dat aanneming van het voor
stel aan het Handelsonderwijs in Alkmaar
aanmerkelijk nadeel zou berokkenen. Het Be-
stuur vindt voor deze overtuiging steun in
het rapport van de Commissie van Toezicht
waarin zakelijk verklaard wordt, dat het in
het algemeen aanbeveling verdient, het Han
delsonderwijs in speciale Handelsscholen on-
der te brengen.
Het zail den Raad niet onbekend zijn, dat,
getuige het adres van de Kamer van Koop
handel gevestigd te Alkmaar aan den Mi
nister van O. K. en W., in de belanghebbende
kringen van handel en nijverheid de meening
meer en meer veld wint, dat het Handelsoi^
der wijs naast eischen van algemeene vormin^
zijn eigen eischcn heeft, welke aan flit onder
wijs een speciaal karakter geven. Onderbren
ging van dit onderwijs, deels bij het U. L O.,
deels bij de Lift. Econ Afd van de H. B S.,
ziu het brengen in een sfeer, waar aan be-
doelde eischen niet of niet ten voile kan wor
den voklaan. Aanneming van het voorstel
tot opheffing zou het Handelsonderwijs dena-
tureeren en aan de toekomstige leerlingen de
opleiding onthouden, die met net oog op hun
toekomst en in't belang van handel en nij
verheid voor hen gewenscht is.
Het Bestuur meent dan ook te moeten aan
nemen, dat practische overwegingen hebben
geleid tot dit voor het Handelsonderwijs
noodlottig voorstel. Als practische overwe-
ging zou kunnen worden aangemerkt het ge
ringe aantal leerlingen. Bekend is, dat in
derdaad het aantal leerlingen gedurende
eenige jaren 'niet onaanzienlijk is teruggeloo-
pen, doch bekend is ook, dat dit aantal weer
stijgende is en verwacht mag worden, dat de
stijging nog zal toenemen. Een tweede prac
tische overweging voor de opheffing is:' de
financieele last, die het Handelsonderwijs op
de Gemtente legt.
Inderdaad mag de beteekenis van dit ar-
ument niet worden onderschat. Toch meent
et Bestuur den Raad op het 'volgende te mo
gen wiizen:
le. dat, gezien het grootere bedrag dat op
de Rijksbegrooting voor het Handelsonder
wijs is uitgetrokken, een gumstiger subsidiere-
geling zeer wel tot de rnogelijkheden behoort;
2e. dat bij eventueele opheffing de wacht-
gelden voor het onderwijzend personeel op
de gemeentelijke financien een druk zullen
leggen, welke in de eerstvolgende jaren de
van de opheffing der seholen verwachte be-
zuiniging tot een betrekkelijk gering bedrag
zal reduceeren.
Het Bestuur is ten stelligste overtuigd, dat
de financieele voordeelen niet opwegen tegen
het nadeel dat befokkend wordt aan dezen
tak van onderwijs, die in de toekomst onge-
twijfeld aani beteekenis zal winnen.
Het bovenstaande geeft het Bestuur de
vrijheid den Raad met aandrang in overwe
ging te geven, het belang van het Handela-
ondrwijs niet op te offeren aan 'n betrekke
lijk gering financieel voordeel.
Namens het Bestuur:
W. J WITSE'NBOER, Voorzitter.
C. J. FRANSSEN, Secretaris.
In de pas verschenen bijlage van de tafn-
derheid in het College van Burgemeester en
Wethouders, die mede onderteekend is door
drie andere Raadsleden, komt de volgende
zinsnede voor: „Het principe van de zaak,
welke thans aan Uw beslissing wordt onder-
worpen, is niet alleen in Alkmaar, maar ook
in talrijke andere plaatsen aan de orde. Het
isvde strijd tusschen aan de eene zijde de voor-
standers van't algemeen vormend onderwijs
eiraan de andere zijde de voorstanders van
de gespecialiseerde opleiding, waarbij mede
een factor is een mogelijke concentratie van
het onderwijs, bezuiniging medebrengende,
enz. De Commissie van Toezight en met haar
de Inspeoteur van het Middelbaar- en zoo-
als ondergeteckenden vernamen eveneens
die van het Lager Onderwijs, om van talrijke
andere autoriteiten op onderwijsgebied en uit
het bedrijfsleven in den lande maar niet eens
in
-
N.V.DoUWe (gBCRTS TABAKSfABRICKtN
JOUDt - UTDECMT
