DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Laat aw kousen aanbreien Zondag IS Mei 1926, De plaatsiuimle in onze scholen. voor Amateurs en 8eroepsrijders(Prof$; Honderd acht en fwintfgste JaarcaTic 1926 ZATERDAG 15 MEI fl'o. T13 Dit nummer bestaaf nit 3 fctaden. Deze Courant wordl ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs bij vooruitbetaling per 3 maanden voor Alkmaar /2,—franco door het geheele Ri]k /2.50. Afzonderlijke en bewijsnummers 5 cents. as. Directeur: Q. H. KRAK. Telef.nr. Administrafie 3. s Telefoonnr. Redacfie 33. Postgiro 37060. PRUS DER OEWONE ADVERTENTlfiNi Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Groote letters oaar plaatsrnlmte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrakkerfj v/b HERMi. COSTER ft TOOK* Voordatn C9. Hoofdredacteur; Tj. N. A DEM A. Wat hieronder vo.gt is niets dan ecu een- voudige bespreking van de toestanden bij het Lager Onderwijs in onze geiheente. Het is geen verwijt aan iemands ad res, het is geen hatelijkheid voor een of andere poli ticise partij, het beoogt geen compliment]? voor den een of een afkeurend woordje voor den ander en het heeft met de Handelsschool en alles wat daaraan vast zit niets te maken. Het is heel eenvoudig een praatje over ous lager onderwijs, een zuiver beeld van de toe standen zooals die op het oogenblik te Alk maar worden aangetroffen. Het is geschreven uit liefde voor het open- baar onderwijs en zal daarom niet kunnen eindigen zonder een aansporing asa aile voorstanders'daarvan, zoo krachtig mogelijk mede ie werken oin bet tegen achteruitzettiug te beschermen. Er is een tijd geweest dat het openbaar onderwijs staatszorg was en het bijzondere geheel voor rekening van belanghebbendeu werd gelaten. Dat was geen eerlijke verdeeling en wij kunnen ons heel goed begrijpen, dat men op een pacificatie aangestuurd heeft en dat er ten slotte wettelijke gelijkstelling is geko- men. Het bijzondere onderwijs gaaiet heden ten dage dezelfde rechten als liet openbare, de Lager onderwijswet van 1921 heeft voor bei- de soorten dezelfde rechten en plichten ge schapen en er zijn in verband daarmede zulke vrijgevige bepalingen in zake het bouwen van allerlei bijzondere scholen gemaakt, dat. voornamelijk in dea eersten tijd, stormachtigt aanvallen op de financien van vrijwel alle ge- meenten gedaan zijn, en beperkende bepatin gen niet achterwege konden blijven. Langzatnerhanci is de gelijkstelling in alle opzichten tot stand gekomen en thans behoo- ren.in elke gemeente de lijnen van het open baar en het bijzonder onderwijs volkomen pa rallel te loopeh. v Evenwel, nu dreigt er een gevaar, inaar van precies tegenover gestelde zijde dan dit vrceger het geval was. Het openbaar lager onderwijs is aan de zorgen van het gemeentebestuur toever- trouwd en voor de belangen van het bijzon der onderwijs van welke richting dan ook waken diverse schoolbesturen. Die schoolbesturen kunnen met de wet in de hand, voor elke 60 leerlingen een nieuwe school eisched en nu is het te begrijpen, dat zij, op zoek naar voorrechten voor eigen par tij of richting, het algemeen belang niet zoo in het oog houden als het gemeentebestuur dit verplicht is. Wij -kunnen ons b.v. heel goid voorstellen. dat een gemeentebestuur, met het oog op de financien, het bouwen van een nieuwe school zoo lang mogelijk zal willen uitstellen, ter- wijl er daartegenover schoolbesturen kunnen staan, die onmiddellijk een nieuwe school eischen zoodra zij het wettelijk minimum aantal leerlingen daarvoor bij el'kaar hebben gekregen. Is deze toestand van eenigszins langen <fuur, dan zal men dus precies het tegenover- jestelde krijgen van wat men vroeger gehad gestel heeft. Dan krijgt men een bevoorrechting van de bijzondere school boven de openbare, wai ongewenscht mag worden genoemd, alleen ai hierom, dat de zoo geroemde gelijkstelling daarmede wederom verloren gaat, met het ge vaar, dat de schoolstrijd, die nu gelukkig bij- gelegd is, opnieuw zal gaan ontbranden. En nu widen wij nergens anders meer ove. spreken, maar alleen dit zeggen, dat het ons voorkomt, dat ons gemeentebestuur zich den laatsten tijd wel een beetje onverschillig te genover de belangen van het openbaar onder wijs getoond heeft en dat nu reeds geconsta teerd lean worden, dat er van gelijkstelling in onze gemeente geen sprake meer is, omda' de levensvoorwaarden voor het openbare onderwijs heel wat ongunstiger dan die voor het bijzondere zijn geworden. Wij zullen, om dit nader in het licht te stellen, even den toestand nagaan zooals dit hier ter stede op het oogenblik geconstateerd kan worden. Uit het verslag over het laatst verloopen jaar jbetreffende den toestand van het Lager Onderwijs in onze gemeente blijkt, dat er in Alkmaar op het oogenblik een groot aanta. scholen zijn te vinden. Er is een Christelijke School, die klassen van 44, van 47 en zelfs van 50 leerlingen telt, wat er op wijst, dat de gemeentelijke verorde- ning, die het aantal leerlingen per klasse op een maximum van 40 bepaalt, niet geldt voor het bijzoHder onderwijs. De christelijke volksgroep heeff haar school wharop zij vanzelfspr.k lid recht hecfi en dot men van cie zijde bij t n zoo groot aantal leerlin; n tot duster n r cm e.n .fweede school heeft, mm. bmiijeru foOk die heele fijne casimire) in de Much. Brei-inrichting „De Toekomst". Depot voor Alkmaar en OmstrekenM. BEUDEKKRTEGEL, Hofplein. dat de bedoeling daar allerminst voorzit de gemeente ten eigen bate op kosten te jagen. Het Katholieke deel fler bevolking had in 1920 voor de wettelijke gelijkstelling slechts twee scholen, al hadden die waar- schijnljjk al parallelklassen, namelijk een jongensschool in de Sint Annastraat en een meisjesschool op de Oudegracht. Na het tot ^tand komen der wettelijke ge lijkstelling is dit aantal scholen bed'uidend grooter geworden Men heeft groote en nieu we scholen gevraagd en gekregen, er zijn geen kosten gespaard die zoo modern moge lijk te maken en wij hebben in weinige jaren tijds een school aan de Krugerstraat, een aan de Einmastraat en een aan den Nieuwlander- singel zien verrijzen. Bovendien zijn, zooals bekend, nog. twee nieuwe scholen aangevraagd, een jongens school door de Sint" Joseph-vereeniging en een meisjesschool door de O. L. Vrouwe- stichting, die beide aan de Koomlaan achter de auto-garage van het Nassauplein zullen gebouwd worden. Voor die scholen heeft men nog siechts kin- deren die de eerste drie klassen zullen bevol- ken en de gemeente wil dan ook met den bouw niet verder dan tot 3 klasse-lokalen gaan. Evenwel word't door de aanvragende ver- eenigingen betoogd, dat men binnen enkele jaren voldoende kihderen voor 6-klassige scholen zal hebben en dat het daarom econo- mischer is de scholen dadelijk op de ver- eischte groctte te bouwen, over welk inzichts- verschil Ged. Staten nog wel een uitspraak zullen doen hooren. Laten wij deze beide scholen nu nog buiten beschouwing, dan is de toestand nu al zoo, dat het Katholieke deel der-bevolking op het oogenblik de beschikking heeft over drie jon- gensscholen, drie meisjesscholen, benevens twee U L. O.-scholen, een voor jongens en een voor meisjes. En omdat er in de jongensscholen klassen zijn met respectievelijk 52 en zelfs 63 leer lingen en in de meisjesscholen met 45 en 52 of 54 leerlingen, heeft men daar verschillende parallelklassen gevormd. drie aan de jon gensscholen en een zestal aan de meisjes scholen, waarvoor o. a. van de lokaalruimtc van het vroegere Rijksopvoedingsgesticht ge- bruik gemaakt wordt. Laten wij nu eens even den toestand bij het openbaar lager onderwijs bekijken. In 1916 dus nog voor de gelijkstelling is als laatste openbare school de 6e gemeen teschool aan deSnaarmanslaan gebouwd. Toen hadden we hier 6 scholen voor ge- woon lager onderwijs, benevens de meisjes school en de zoogenaamde Burgerschool, die uit 12 klassen bestond. Maar de gebouwen van dc lc en 5e ge- meenteschool op de Nieuwesloot verkeerden in deerniswekkenden toestand. Zij krijgen een andere bestemming. Reeds is er een ge- meentelijk gymnastieklokaal gebouwd en de le gemeenteschool heeft daarvoor het veld moeten ruimen De vroegere Burgerschool met haar twaalf klassen is in twee 6-klassige scholen ge- splitst, de meisjesschool werd 7e gemeente- schcol, de heift van de Burgerschool werd 8e cn de andere helft werd le, omdat de heet Zwarteveen eenvoudig van de Nieuwesloot naar de Brillesteeg overging en daarheen ook het ^choolnummer heeft meegenomen. Voor.. buitenstaanders lijkt het of er niets gebeurd is, maar het is duidelijk, dat dit eigenlijk een camouflage geweest is en dat, vergeleken bij vroeger, een openbare school de oude le gemeen teschool aan de Nieuwesloot totaal verdwenen is. In alien geval'.e is het aantal schoolge- bouwen voor optnbaar lager onderwijs sinds dien met een verminderd. De toestand is dus zoo, dat wij nog af- gezien van de beide nieuwe aangevraagde Katholieke scholen in onze gemeente voor de verschi.lenoe volksgroepen het volgende aantal scholen hebben." Vooi de christelijken I school voor gewOon iager onderwijs. Vooj de katholieken 6 scholen voor gewoon lager onderwijs en 2 scholen woor U. L. On- de wijs, samen dus acht scholen. Voor hen die geen gebruik van bijzonder onderwijs maken, acht openbare lagere scho len en 2 scholen voor U. L. onderwijs, dus samen tien scholen. De school voor buitengewoon lager onder wijs. de zgn achtcrlijke school, waarop s! - hf- 45 cerlingen gaan. kunnen we ui .n .- ouwmg idien. temeer da*r deie veor till? volkeTro?pai htaittmd is Zo6 is op het oogenblik de toestand bij het Lager Onaerwijs hier ter stede, maar d'e ver- houding komt nog beter uit als men niet het J aantal scholen maar het aantal klassen ver- gelijkt, omdat de sdiolen natuurlijk door het al of niet beziten van parallelklassen niet van dezelfde grootte en daarom niet goed vergelijkbaar zijn. Telling van het aantal klassen brengt tot uitkomst, dat de Christelijkem 7 klassen heb ben, de Katholieken 29 voor de jongens en 25 voor de meisjes, dus samen 54 en de voor standers van openbaar onderwijs 59. N-eemt men de katholieke scholen afzon- derlijk, dan tellen deze dus 54 klassen, terwijl daar tegenover de andere volksgroepen te samen- siechts 66 klassen bezitten. Van de 120 schoolklassen bezit de katho lieke volksgroep dus bet 9/10 deel. .Evenwel omvat die gnx^ niet het 6/;o deel onzer ingezetenen. Bij de laatste volkstelling op 1 Januari 1921 waren er van de 24236 inwoners 9174 katholiek, dat is dus ruim het 7/30 deel, wat ook overeenkomt met het aantal zetels der katholieke raadsfractie. Evenwel is het begrijpelijk, dat bij een volksgroep, waarbij men propaganda voor groote gezinnen maakt, naar verhouding op meer kinderen is te rekenen. Maken we de berekening dan ook met het aantal schoolgaande kinderen, zooals dit vol- gens het jaarverslag over het Lager onder wijs op 31 December j 1: was, dan heeft men van katholieke zijde recht op ruim het S/J0 deel van de onderwijsgelegenheid, die totaal voor alle volksgroepen wordt gegeven. Daaruit blijkt, dat men van die zijde dus nu al op meer schoolruimte beslag legt dan waarop men naar verhouding recht zou heb ben en als straks de beide nieuwe scholen aan de Koornlaan gebouwd worden, wordt die verhouding natuurlijk nog gunstiger ten opzichte van de andere volksgroepen. Nu zullen wij de allerlaatsten zijn om te veroordeelen, dat de katholieken ten voile ne- men wat hun wettelijk toegestaan wordt. De Lager Onderwijswet waarborgt hen een bepaald aantal scholen en leerkrachten bij een bepaald aantal kinderen en men- heeft van katholiek standpunt bezien groot ge- lijk daar gebruik van te maken. De besturen dezer bijzondere scholen vra- gen wat ze krijgen kunmen, maar nu komt het in den aanvang van dit artikel gemoemde gevaar, dat het gemeentebestuur, bij"zijn zorg voor het openbaar lager onderwijs, met de zelfde activiteit toont, waardoor dit onder wijs onwillekeurig o-p den achtergrond dreigt te geraken. De toestand is oip het oogenblik zoo, dat men het aantal kinderen, dat zich thans voor de openbare zgn. tusschenscholen heeft aangegeven door gebrek aan schoolruimte niet heeft kunnen aannemen. Zelfs wanneer men de le klasse van deze scholen volstopt met het maximumaantal leerlirgen 40 per klas moeten nog 17 kinderen worden afgewezen. Voor de 3e gemeen teschool op den Ko- ningsweg zijn acht kinderen te veel aangege ven, die men naar de 2e gemeenteschool een ein-dschool heeft moeten verwijzen. Voor de 6e gemeenteschool aan de Snaar manslaan zijn niet minder dan 63 nieuwe leerlingen opgegven. Men heeft het te veel naar andere scholen verwezen, maar de 5e gemeenteschool op de Nieuwesloot is centrum van een ander mil- lieu dan de 2e gemeenteschool en vele oudtrs voelen er niets voor hun kinderen op een zoo-, genaamde „armere" school te plaatsen, al gaat die school in verloop van- tijd naar het Rochdalekwartier en ^1 zal zij waarschijnlijk ook later tot een zoogenaamde tusschen- school gepromoveerd worden, omdat men aan een eindschool voldoende blijkt te hebben. Maar de oude schoolindeeling heeft haar een bepaald cachet gegeven en zoo komt het dat vele ouders hun kinderen dan nog maar liever een jaartje thuis houden. Wat is nu het gevolg van dit alles? le. dat de eerste klassen der zoogenaamde tusschenscholen zoo volgeladen worden, dat er, voigens de verordening, in verloop van het schooljaar geen kind meer bij kan, wat ongewenscht is, nog afgezien van de omsten- digheid, dat het onderwijs in zulke overvulde klassen nimmer zoo vruchtdragend kan zijn als in kleine klassen 2e. dat verschillende ouders naar een school verwezen worden die niet in hun buurt ligt en bovendien hun kinderen op scholen moeten plaatsen waarin eind-onderwijs gege ven wordt, hoewel zij bet tusschenorderwijs opltiding voor AnjbachtMchool of Hu.is- houdschool gekozen hadden. Verwijst men die ouders naar de zgn. op- leidingsscholen, die hun cursus zomers eindi gen de le, 7e en 8e dan krijgen wij daar straks dezelfde overlading met dezelfde daaraan verbonden nadeelen. En verhoogt men den leeftijd der aanne- ming, dan verschuift men de moeilijktieden eenvoudig naar volgende jaren. Dat vele ouders over het thans bestaande gebrek aan schoolruimte voor hun kinderen ernstig ontstemd zijn, laat zich begrijpen. Dat is trouwens wel op een dezer dageai gehouden vergadering van Volksonderwijs gebleken. Men vraagt zich terecht af, waarom men voor het openbaar onderwijs niet kan krijgen wat voor het bijzondere geen bezwaar blijkt. Alkmaar telt op het oogenblik ongeveer 27000 inwoners en men heeft sindS de jaren dat de stad 4000 of 5000 inwoners minder telde het aantal scholen voor gewoon lager onderwijs niet zien vermeerderen maar wel zien verminderen. Voornamelijk de 6e gemeenteschool aan de Snaarmanslaan, waarvoor zich thans 63 kinderen opgaven, moet zeer vele ouders te- leurstellen en al vraagt men nu nog niet eens om een nieuwe openbare school, dan is het toch begrijpelijk dat men hier althans een dubbele le klasse, dus een parallelklasse, wenscht, waarvoor de ruimte in het gebouw der U. L. O. school aan de Krelagestraat of anders desnoods ook in het R. O. G. kan wor den gevonden. De wethouder van Onderwijs heeft in het college van Burg, en Weth. splitsing dier le klasse voorgesteld maar hij stond alleen, dqar noch de burgemeester noch een der an dere wethouders hiervoor. te vinden waren, WoEdt hier geen zuimgheid betraLht, die op den duur de wijheid zal bedriegen? Voor- al daar de benoodigde meerdere leerkracht waarschijnlijk vanaf Jan. 1927 door het Rijk zaj worden bezoldigd. Het is volkomen juist, "dat men nog geen leerplichtige kinderen geweigerd hec-ft, maar men heeft toch vele jonge kinderen- geweerd, die bij het bijzonder onderwijs op dien leef tijd gaarne worden aangenomen. Wij hooren zelfs van ouders die hun kin- deren- naar de christelijke school zonden om dat er op de openbare geen plaats was te vinden. Zoo zal het openbaar onderwijs langzaam maar zeker in de verdrukkin-g moeten komen. Naar wij vernamen zal de Vereeniging Vdlksonderwijs nog een adres aan B. en W. of aan den- Raad sturen met het verzoek, al thans voor de 6e gemeenteschool, een paral- lelklasse te vormen. Laten wij ho-pen dat de Raad daartegen over een ruim standpunt zal willen innemen. Wij hebben nimmer aan de gelijkstelling getornd maar wij eischen omgekeerd van de strijders voor het bijzonder onderwijs dat zij tegenover het billijke verlangen van de voor standers der openbare school een even ruim standpunt zullen innemen als zij steeds voor zich zelf opeischten. Gebeurt dit niet, dan is ongetwijfeld binnen afzienbareh tijd de aanvrage van een groep ingezetenen om een bijzondere school voor heutraal lager onderwijs te verwachten en zal men genoodzaakt zijn een nieuwe school te bouwen, waar thans nog met een enkele parallelklasse volstaan zai kunnen worden. Laat men bedenken, dat de schoolstrijd tot het verleden moet behooren en dat <fe gelijk stelling nooit tot bevoorrechting van het bij- zooidere en achteruitzetting van het open- bare onderwijs zal mogen leiden. Buiten land. ZEEROOVERIJ. Door den Amerikaanschen kustwachtkotter „Seneca" is in de haven vah New York de vrachtboot „Donetta" binnengebracht met een lading whisky, champagne en alcohol, geraamd op een waarde van 1.420.000 dol lar. De bo6t was 60 mijlen ten Z. O. van At lantic City aangehouden, de Amerikaansche vlag voerend, maar zonder scheepspapierec en met niemand aan boord met officieele be- scheiden. Voigens de kustwacht-autoriteiten moet dit geval technisch onder „zeerooverii" worden gerangschikt. UITSLUITING IN DE REN'AULT- ;FABR1EKEN. Er zijn 5000 arbeiders bij de Renatdtfa- brieken in staking gegaan wegens een loon- geschil, zoo werd dezer dagen gemeld. Voi gens de „Humanite" betreft het hier geen staking, maar een uitsluiting. De kwestie is. dat de arbeiders om 12 uur weigerden de fa- briek te verlaten, zoodat de politie hen uit de werkplaatsen moest verwijderen. AMUNDSEN'S POOLTOCHT. Met dezen tocht is men voor het eerst ge gaan over tot dusver nog niet verkend ge- bied tu«chai da Voordpopl ep Alafik? Ne- tea Alkmaar, op het GEM. SPORTTERREIN. Aanvang 1.30 n.m. Uitgeschreven door ..ALCMAR1A" V.V.V. vel heeft het doen van waarnemingen buiten gewoon bemoeilijkt. De expeditie heeft duidelijk de Amrikaan- sche vlag gezien, welke door Byrd is neer- geworpen. Deze is in het ijs blijven steken. Het luchtschip wordt gedemonteerd en in- gescheept. Naar het N. T. A. uit New York verueemc; heeft de schout bij nacht Mofrett, chef van den dienst voor de luchtvaart, na te hebben vernomen dat de „Norge" op weg naar Point Barrow de Noordpool had gepasseerd, dc vol* gende mededeeling doen publiceeren. Het strekt Amundsen en Ellsworth tot eOi\ dat zij de waarde ingezien en gd>ruik ge maakt hebben van liet luchtschip voor hun pool-expeditie. Hun succes bewijst, dat het plan van twee jaar geleden om de „Shenan- doah" te gebruiken voor een pool-expeditie volkomen "uitvoerbaar was en ongetwijfeld geslaagd zou zijn. 4 EEN NIEUW KABINET IN CHINA Dr. Yen heeft het premierschap, waarvan hij na den staatsgreep van Feng Yoe Hsiang in 1924 ontheven was, weder aanvaard. In het nieuw gevormde kabinet hebben ook zit- ting Alfred Szc- als minister van buitenland*' sche zaken; Wellington Koo als minister van financien en Tsjang Tsjing Koeai als minister van oorlog. Dr. Yen zal zich met de porte- feuille van buitenlandsche zaken belasten tor den terugkeer van dr. Sze uit Washington, waar hij afgetreden is als ambassadeur. EEN GRENSOVERVAL- Een bende komitadzji's heeft, voigens be- richt uit Boekarest een aanval gedaan op een grenspost in de Dcbroedsja en doodde daar- bij een soldaat. Vijf bandieten werden gevat Zij trachtten te ontkomen en werden d'aarbij gedood. DfAMANTEN VERDUISTERD. Een commissionnair in diamanten, woon- achtig te Antwerpen. is plotseling zonder achterlating van adrts vertrokken met ntede- neming van ruwe diamanten, die hij ten ver- koop in commissie ontvangen had. Deze goe- deren hebben een waarde r an ongeveer 1 mi;- lioen francs, behoorende aan den schoonva- der van den commissionnair, een beketide N:- derlandsche koopman, eveneens wonende te Antwerpen. die veel zaken op de Amsterdam- sche diamantmarkt dcet en thans te Amster dam vertoeft. 1 NA DE OPHEFFING DER ENGELSCHE STAKING. Met de officieele opheffitig der groote sta king is niet terstond al het werk hertat. Inte- gendeel, de toestand was gister nog vrijwel gelijk aan dien van Woensdag, als" gevolg van de poging van verschillende onderaemin- gen om het personeel met andere arbeidsvoor- waarden dan voorheen golden genoegen te doen nemen. Een manifest van het testuur van het Vakverbond wijst daar op. Er wordt in dat stuk gezegd, dat tal van werkgevers onder de stakers slachtoffers trachten te ma ken, door hun vernederende voorwaarden voor hun wederindienstneming voor te leggen, waaronder loonsverlaging'en. Het bestuur verklaart, dat de vakvereenigingen, wier mo- reel niet gebroken is en wier kracht onaange- tast is gebleven, zich daartegen tot het uiterste zullen verzetten. Het manifest noodigt Baldwin uit zich van den invloed der regeering te bedienen. om de werkgevers te verplichten, zijn beroep in acht te nemen. Ook heeft het bestuur aan alle vafcbonden een boodschap gezonden, waarin het er bij hen op aandringt geen andere arbeidsvoor- waarden te weigeren dan die voor de staking bestonden, en waarin het de arbeiders uitnoo- digt, aan de orders der vakvereenigingen te gehoorzamen. De Bond van Transportarbeidens heeft den dokwerkers order gegeven de staking voort te zetten totdat een overeenkomst is getroffen bebreffende de vo'ledige \Veder-indienststel- ling van de stakers en het ontslag van de ar beiders, die geen leden der vakvereenigingen zijn. De werkgevers in de haven van I.ondcn weigerden aan deze eischen te voldoen. Tillings, een der grootste omnibuseigenaars ie J.onden, maakt bekend, dat, tenzij de ar beiders bi.inen den gestelden termijn het werk hervatten, hun plaatsen door anderen zullen worden ingenomen. Een soortgelijke houdiug wor^t. aangeoomfii dooi v?f« wkw- COUHANT. {TaTYl Motorraces

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1926 | | pagina 1