DAOBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
fl
No. 222
Bonder d acht en iwintigste Jaargang
1926
DINSDAG
21 SEPTEMBER
De Troonrede.
Buitenland
Dit nommer bestaaf aH 2 bladen.
■si r '"K1-.
Deze Conrant <rordt GLKBN AVOND, behalve Zon- en Feestdagenmlgegeven.
Ibonnementsprijs bij vooroiibetaling per 3 maanden voor Alkmaar /2.—franco door
bet geheele Rijk /2.50t
AfzonderlUke en bewqsmimmers 5 cents.
PRfJS OER OEWONE ADVERTENTlfiN
Per regel /0.25, bij groole contracfen rabai Groofe letters naar pfaatsrnfmffc
Brieven franco aan de N.V. Boek« en Handelsdrukkeit) v/h BRRM& COSTER A 200Af
Voordam C9.
Directaun Q. H. KRAK.
Telef.nr. Administrate 3.
Telefoonnr. Redaftie 33.
Postgiro 37060.
Hoofdredacieurt Tj. N. AOEMA.
H. M. de Koningin heeft heden bij die ope-
ftng der Staten Generaal de volgende troon
rede gehouden:
In Uw midden verkeerend, leden van de
Staten Generaal, verheug ik Mij, dat de toe-
atand van ons volk in menig opzicht tot
dankbaarheid stemt, al ontbreken de schadu-
wen niet.
Niet dan zeer geleidelijk voltrekt zich het
tconomisch herstel, inzinkingen blijven daar
bij niet achterwege, handel en nijverheid,
evenals een deel der scheepvaart, ondtervin-
den nog steeds de ongunst der tijden.
De onstandvastige waarde der munteenheid
In verschillende landen vertraagt de gezond-
making van het Internationaal ruilverkeer.
De land- en tuinbouw wordt in verschillen
de van zijn takken bedreigd door ongewone,
naar gehoopt mag worden, tijdelijke belem-
oeringen in den afzet van zijn producten
riders.
Er wordt met kracht naar gestreefd, dit
•uvel een einde te doen nemen.
Sedert Ik de laatste maal in Uw midden
wkeerde, is een emstige beproeving over
een deel van ons land gekomen. Een vriende-
lijlra zonnestraal is in dit leed gevallen door
de groote deelneming in het lot der slachtof
fers, die zich in wijden kring in woord en
daad heeft geopenbaard.
Dora uiting van Nationale saamhoorigheid
heeft Mij met dankbaarheid vervuld evenzeer
lis de toewijding zoowel van burgerzijde als
door het personeel van land- en zeemacht in
de ore van het gevaar betoond.
De financieele toestand van het land blijft
Toortdurend zorg eischen, verlichting van de
lasten op de bevolking gelegd, is een onmis-
bare voorwaarde voor een duurzame verbete-
ring van den economischen toestand en is
•lechts mogelijk bij een zuinig beheer.
Op politiek gebied zal, in afwachting van
het herstel van normale verhoudingen, de
lijn in den loop van het achterliggende zit-
tingjaar uitgestippeld, blijven gevolgd.
De betrekkingen welke wij met de andere
mogendheden onderhouden, zijn van den
meest vriendschappelijken aard.
Het verheugt mij, dat de Volkenbond door
de toetreding van Duitschland aan beteeke-
nis heeft gewonnen.
Met verschillende mogendheden worden
besprekingen gevoerd over het sluiten van
arbitrage- en verzo eoingsve rdragen.
Naast de in den loop van dit jaar aange-
kondigde maatregelen en wetsvoorstellen
worden nog eenige andere voorbereid.
Daartoe behooren voorzieningen op het ge
bied der justitieele wetgeving, een wijzi-
ging van de Provinciale Wet, een partieele
herziening van de wettelijke bepalingen op
de forensen en eene wettelijke regeling van
het handelsonderwijs.
Voorstellen tot het wegnemen van enkele
annoodige beperkingen van de vrijheid op het
gebied van het lager onderwijs zullen u bin
nemkort bereiken.
Een wetsontwerp zal worden ingediend ten
einde de niet binnen het rijk wonende Neder-
landers, die daarvoor in aanmerking komen,
naar billijke regelen te doen bijdragen in de
inkomsten-, vermogens- en verdedigingsbelas
tiogen en de nala+enschappen van dezelfde
personen te betrekken in de successiebelas.
ting.
Tot bevordering van het behoud van na-
tuurschoon zal u.een voorstel worden aange-
boden om zekere fiscale verzachtingen te
verbinden aan eene vrijwillige beperking van
het beschikkingsrecht over bepaalde landelijke
eigendormnen.
Voorstellen zullen worden gedaan tot wij-
ziging en aanvulling onzer Sociale wetge
ving, ten einde te geraken tot ratificatie van
sommige orvtwerp-verdragen der internatio-
ttale organisatie van den arbeid.
Invoering der Ziektewet ligt in het voorne-
men, nadat deze gewijzigd zal zijn, in het
bijzonder in dien zin. dat meer plaats wordt
ingeruimd aan voorzieningen, welke uit het
maatschappelijk leven opkomen.
De droevige ramp die Nederlandsch-Indie
heeft getroffen, heeft Mij met deemis ver
vuld.
n oeJc dwM tot
van deal nood hebben gewogen, waren Mij
een oorzaak van blijdschap.
De steun in donkere dagen wederzijds ver-
leend, heeft den band tusschen het moeder-
land en Nederlandsch-Indie versterkt.
In het aanstaande voorjaar zal de nieuwe
Indische staatsregeling ten voile in werking
treden.
Het streven zal zijn, de grootere zelfstan-
digheid in inwendige aangelegenheden, welke
zij aan Nederlandsch-Indie geeft, zoo spoe-
dig en zoo volledig mogelijk tot haar recht te
■den komen.
De ook in dit gebied6deel ter hand geno-
men welvaartspolitiek zal krachtig worden
voortgezet in een derde inrichting van hooger
onderwijs.
De Medische Hoogeschool te Batavia zal
van groot belang blijken voor de geestelijke
ontwikkeling van Indie.
Suriname eischt nog steeds de bijzondere
aandacht der regeering, al is eenige verbete-
riog in den economischen toestand van dat
gewest te bespeuren.
In Curasao blijft die toestand gunstig.
Moge Gods milde zegen op uwen arbeid
rusten.
Ik verklaar de gewone zitting der Stateu-
Generaal geopend.
Elke troonrede is een spel van licht en
schaduw. Er is altijd wat te prijzen en er
blijft ook altijd zorg voor de toekomst, die
'ninuner zoo rooskleurig is, dat de geheele
troonrede een jubeltoon zijn kan.
Evenwel, de tijden dat ons geheele econo
misch leven met donkere schaduwen werd ge-
schilderd, de oorlogsjaren met hun tekorten
en nooden, liggen gelukkig achter ons.
Meer en meer is in opeenvolgende troon-
reden een optimistische toon te beluisteren en
het is te verwachten, dat in afzienbaren tijd
weer van bloei en welvaart van ons dierbaar
landje kan worden gesproken.
Niet dan zeer geleidelijk, zegt de troon
rede, voltrekt zich het economisch herstel en
inzinkingen blijven daarbij niet achterwege.
Dit is cte gewone gang van zaken. Slechts
moeizaam en na het overwinnen van vele
moeilijkheden, wordt verloren welvaart gelei
delijk w^er heroverd. Handel en nijverheid,
evenals een deel der scheepvaart, ondervinden
nog steeds de ongunst der tijden.
En voor een zeer groot deel is dit te wij ten
aan de onstandvastige waarde der munteen
heid in verschillende landen, die de gezond-
making van het internationaal ruilverkeer
vertraagt.
De dalende franc, nog 'n overblijfsel van de
oorlogsziekte, van den tijc dat de landen zich
in den strijd om de oppermacht diep in de
schulden hebben gestoken, belet den terugkeer
van een gezond economisch leven.
En de in- en uitvoer, het internationaal
ruilverkeer, de mogelijkheid voor onze handel
en industrie hun afzetgebied te vergrooten,
worden daardoor ernstig belemmerd.
Niet alleen handel en industrie, ook land
en tuinbouw ondervinden daarvan den terug-
slag.
Werd in een vorige troonrede geconsta-
teerd, dat de toestand van land- en tuinbouw
in menig opzicht reden tot voldoening gaf,
thans wordt gemeld, dat land- en tuinbouw
in verschillende van hun takken bedreigd
worden door ongewone, maar, naar gehoopt
mag worden, tijdelijke belemmeringen in den
afzet van producten elders.
Ook hier de onzekerheid van de geldmarkt,
ook hier weer de terugslag voor ons land
van het financieele ziekteproces, dat in de ver-
zwakte oorlogsrijken nog dagelijks zijn
slachtoffers doet vallen.
Er wordt met kracht naar gestreefd, de
moeilijkheden een einde te doen nemen. Ho-
pelijk zullen de regeeringsmaatregelen er
toe medewerken, de uitvoerbemoeilijking zoo
spoedig mogelijk te doen verdwijnen.
Werd in de vorige troonrede met innige
deelneming over de slachtoffers vag de ramp
te Borculo en omgeving gesproken, helaas is
ook dit jaar ons land door natuurkrachten
geteisterd.
De over8troomingen in de Oostelijke en
Zuidelijke provincies, waarhij velen ijun be-
zittingen verloren, liggen nog versch in het
geheugen.
Een emstige beproeving, zegt de troonrede,
is over een deel van ons land gekomen.
Het vorig jaar heeft H. M. er haar erken-
telijikheicf over uitgesproken, dat het geheele
Nederlandsche volk dadelijk spontaan de
handen in el'kaar heeft geslagen om eigen
landgenooten op de meest doeTtreffende wijze
hulp te verleenen.
;ljet doet goed H. M. thans opgjeuw van
het saamhoorigheidsgevoel, van de een en
ondeelbaarheici van de gansche bevolking te
hooren getuigen.
De groote deelneming in het lot der
slachtoffers en de van alle zijden geboden
daadwerkelijke hulp heeft H. M. met dank
ba'arheid vervuld, evenzeer als de toewijding
van het personeel van land- en zeemacht.
Hier mag er wel even aan herinnerd wor
den hoe het de koningin zelf geweest is, die
beeld van toewijding heeft gegeven en het
saamhoorigheidsgevoeT van alle betrokkenen
ten zeerste versterkt heeft.
Het gevaar voor ontwrichting van den toe
stand van's lands geldmiddelen werd het
vorig jaar alfe afgewend beschouwd en ver
lichting der aan de burgerij opgelegde lasten
alsmede verzachting van enkele der in de
laatste jaren genomen maatregelen, zouden in
overweging worden genomen.
Het is bij die overweging vrijwel gebleven
want van werkelijke vermindering van den
belastingdruk is tot dusverre weinig te con-
stateeren.
Intusschen, hoop doet leven en zoo wordt
ook thans weer verkondigd, dat verlichting
van de lasten op die bevolking gelegd, een
onmisbare voorwaarde is voor een duurzame
verbetering van den economischen toestand.
Dat een zuinig beheer hiermede gepaard
moet gaan, spreekt van zelf.
Laat men op verschillend gebied toepas-
sen wat thans ten opzichte van het onderwijs
geschiedt en nagaan hoe diverse bezuinigin-
gen te verkrijgen zij n zon der den geregelden
gang van zaken te bemoeilijken.
Op politiek gebied zal, in afwachting van
't herstel van normale verhoudingen, de lijn,
in den loop van het achterliggende zittings-
jaar uitgestippeld, blijven. gevolgd.
Dat is een verzekering ,die in haar alge-
meenheid weinig houvast biedt.
Blijkbaar is dit een diplomaten-zin waar-
mede alles en toch weer niets ter kennis
van het volk gebracht wordt. Zij is nog
vager dan de het vorige jaar afgelegde ver-
klaring, dat zoowel voor bestuur als wetge
ving handhaving van de Christelijke grond-
slagen van ons volksleven richtsnoer blijft.
Zulke verzekering en k unnen, zonder scha-
de voor het geheel, best uit de troonrede ge-
mist worden.
De betrekkingen met de andere mogendhe
den zijn van den meest vriendschappelijken
aard. Ook nu ontbreekt weer de toevoeging,
dat zij aanleiding tot voldoening geven.
Nog steeds hangt het tractaat met Belgie
als een zwaard van Damocles boven beide
landen. Moge men algemeen inzien, dat zelfs
een verwerping daarvan nog geen onvrien-
delijkheid tegen onze buren beteekent, en
slechts wil zeggen, dat het uit kaufmonnisch
oogpunt voor ons land minder voordeelig ge-
acht wordt.
Het verheugt nxij zegt de troonrede
dat de volkenbond door de toetreding van
Duitscliland aan beteekenis heeft gewonnen.
Het is goed, dat hierop nog even afzonder-
lijk de aandacht is gevestigd.
Geen Volkenbond zal practische resultaten
kunnen bereiken, zoolang daarin niet alle sta
ten van beteekenis een plaatsje hebben ge-
vonden.
Met verschillende mogendheden worden
besprekingen gevoerd over het sluiten van
arbitrage- en verzoeningsverdagen.
Het ziet er werkelijk naar uit of de lucht
om ons heen steeds helderder wordt, al zal
de tijd, dat de leeuw en het schaap in een
hok vreedzaam samenliggen in de eerstvol
gende jaren, ondanks de algemeene ontwa-
peningsactie, nog wel niet bereikt worden.
Aangekondigd werdcn voorzieningen op
het gebied der justitieele wetgeving, een wij-
ziging van de Prov. wet, een partieele her
ziening van de wettelijke bepalingen op de
forensen en een wettelijke regeling van het
handelsonderwijs.
De forensen, die niet tot de meest gespaar-
de belastingslachtoffers behoord hebben,
zien nu wellicht de dageraad der bevrijding
naderen.
Dat het handelsonderwijs wettelijk gere-
geld wordt zullen zeer velen niet het
minst in onze gemeente van harte toejui-
chen. Het is al te lang het stiefkind geweest
en heeft de nadeelige gevolgen daarvan ten-
volle moeten ondervinden.
Enkele onnoodige beperkingen van de vrij
heid op het gebied van het Lager Onderwijs
zullen worden weggenomen.
Juist hier is wat meer vrijheid en wat min
der gebondenheid aan allerlei wettelijke be
palingen ten zeerste gewenscht.
De Nederlanders, die zich tot dusver aan
de gjeep vao deo fwcus o^cAkep, door bui-
DE WILD
ten onze grenzen rustig van de goedkoope
francen en marken te profiteeren, zullen
voortaan door de ambtenaren onzer belastin-
gen opgespoord en tot inzicht van hun mo-
reelen plicht tegenover hun landgenooten ge
bracht worden.
Zelfs hun nalatenschappen zullen in de
successiebelasting worden betrokken.
Zoo zullen zij ook in den vreemde steeds
den band met het vaderland blijven gevoe-
len, al zal deze herinnering aan hun ge-
boortegrond dan ook wel een bijzonder kost-
bare kunnen worden.
Eigenaren van landelijke eigendommen
zullen gelukkig nog steeds aan zekere ver-
plichtingen gebonden zijn, die hen beletten
het natuurschoon ten eigen bate te vernielen
of te bederven. Evenwel, ook hier wordt
het eig:endomsrecht erkend en zal vrijwillige
beperking van het beschikkingsrecht aan ze
kere fiscale verzachtingen worden verbon-
den.
Men tracht te geraken tot ratificatie van
sommige ontwerp-verdragen der interna-
tionale organisatie van den arbeid.
Wanneer in overleg met andere landen ge-
meenschappelijke regelingen kunnen getrof
fen worden, zal dit het algemeen welzijn der
arbeidende klasse zeer zeker ten goede moe
ten komen.
De invoering der ziektewet ligt in het
voornemen, wanneer daarin meer plaats in
geruimd is aan voorzieningen, welke uit het
maatschappelijk leven opkomen.
De belofte is een beetje vaag en wij heb
ben zoo'n stil vermoeden, dat zij het volgend
jaar nog wel eens in de troonrede zal voor-
komen.
Na ons eigen land komt Indie aan de
beurt.
De aardbeving bij Fort de Kock wordt in
passende bewoordingen herdacht en ook hier
wordt met dankbaarheid op den zoo ruim
verleenden steun gezinspeeld.
Nederland en Indie hebben in het afge-
loopen jaar beiden hun natuurrampen ge-
kend en de wederzijdsche steun, de weder-
keerige hulpverleening in donkere dagen, zal
zeker het saamhoorigheidsgevoel hier en «n
het Oosten versterkt hebben.
De nieuwe Indische staatsregeling zal wel-
dra ten voile in werking treden waarbij er
naar gestreefd zal worden, Indie wat grooter
zelfstandigheid in het besturen van eigen
huishoudeti te geven.
De ook in Indie ter hand genomen wel
vaartspolitiek zal krachtig worden voortge
zet.
Dit blijkt al dadelijk uit de toezegging, dat
een derde inrichting van Hooger Onderwijs,
de medische hoogeschool te Batavia zal wor
den geopend, welke van groot belang geachi
wordt voor de geestelijke ontwikkeling van
Indie.
Het streven, het groote koloniale gebied
losser van het moederland te maken en het
home-rule-systeem daar geleidelijk door te
voeren, zal zonder twijfel den bloei dezer
kostbare landstreken krachtig bevorderen.
Suriname en Curasao, de beide stiefkinde-
ren uit het Hollandsche huisgezin, komen ge-
woonlijk achter a an.
Zij hebben hun familie tot dusver weinig
eer aangedaan, dragen niet veel in het groote
huishouden bij en zijn een paar zwakke sprui
ten, die met allerlei versterkende middelen op
de been gehouden moeten worden.
Suriname, zegt de troonrede, eiecht nog
steeds de bijzondere aandacht der regeering,
al is eenige verbetering in den economischen
toestand van dat gewest te bespeuren.
In Curasao blijft de toestand gunstig.
Wellicht, dat dit achteraankomertje in v§r-
loop van tijd door de moeilijke jaren heen-
groeit en nog eens de trotsch der familie zal
kunnen worden.
Verwonderlijk is, dat met geen enkel woord
aan de langdurige cabinetscrisis is herinnerd
Het drama, dat zich in den loop van dit
zittingsjaar heeft afgespeeld, de politieke
storm, die het stiaatssbheepje met Colijn aan
het roer, met man en muis heeft verzwolgen,
is blijkbaar onopgemerkt gebleven.
Moge het schip van Staat met zijn nieuwe
bemanning in het nu komende begrootings-
jaar een voorspoCdiger vaart hebben en de
gevaarlijke politieke klippen zooved mogelijk
vermijden.
Dan zal het volgend jaar geconstateerd
kunnen worden, dat veel van het thans be-
loftlde wsrikejijjt /bt MeryiUling is gekomen.
EEN ARBITRAGEVERDRAG
TUSSCHEN JOEGOSLAVie
EN OOSTENRIJK.
De „Vreme," welk blad in relatie staat met
het Joegoslavische ministerie van buitenland-
sche zaken, bevestigt in een hoofdartikel het
bericht over het sluiten van een abritage-
verdrag tusschen Joegoslavie en Oostennjk.
Het verdrag is niet alleen voor de twee
rechtstreeks betrokken landen van belang,
doch het vormt ook een belangrijke gebeurte-
nis uit het gezichtspunt van de consolidee-
ring der internationale verhoudingen.
DE ONTWAPENING. ^"1
De voorbereidende Voltenbondscofflmlssfe
voor de intern, ontwapeningsconferentie za!
Woensdag voor een korte zitting samen ko
men om een beslissing te nemen inzake d«
kwestie van een bespoedigde bijeenroeping
van de intern, ontwapenings-conferentie, zoo-
als dit door de Noorsche en ook door de
Fransche delegatie verlangd wordt. In aan-
sluiting daaraan zal ook de betrokken com-
missie van den Volkenbond een beslissing
nemen.
DE ANTI-FRANSCHE BETOOGINGEN"
IN ITALIe.
Te Bastia (Corsica) liep het gerucht, dat
de kapitein van de Fransche postboot „Lia-
mone," toen deze in de haven van Livorno
gemeerd lag, gedwongen werd, de Fransche
vlag halfstok te hijschen tijdens een fascisti-
sche betooging.
Daarop gingen leden van een anti-fascis-
tische vereeniging voor het Italiaansche con-
sulaat te Bastia demonstreeren. Zij dwongen
den consul de Fransche vlag naast de Itali
aansche te hijschen. Daarop begaven zij
zich naar de nieuwe haven, en dwongen de
kapiteins der Italiaansche zeilbooten de Fran
sche vlag te hijschen.
Er zijn maatregelen genomen om de hand-
having der orde te verzekeren.
De Matin" betoogt dat de incidenten te
Bastia betreurenswaardig ziin en op dit
oogenblik ongelegen komen.
De Fransche gezant en Mussolini zijn
overeengekomen geen gevolg te geven aan de
gebeurtenissen, welke het gevolg zijn van de
dwalingen der opgewonden openbare mee-
ning in Italie, die slecht is ingelicht.
1
MOORDAANSLAGEN TE BOEDAPEST
TE WACHTEN?
De prefect van politie te Parijs telegrafeer-
de aan de politie te Boedapest, d'at de anar-
chisten tegelijk met de voorbereidingen voor
den aanslag op Mussolini twee Hongaarsche
anarchisten, jenoe Maszak en Jence Beregi,
naar Boedapest hebben gezctiden, om daar
aanslagen te plegen. Een persoonsbeschijving
werd eveneens gegeven. De beide anarchisten
zouden in het bezit zijn van handgranaten
ten bommen. Vclgens de medededingen uit
Parijs zpuden de anarchisten Zondag te Boe
dapest aankomen. De geheele politie van
Boedapest was derhalve Zondag in actie, rer-
wijl alle verdachte reizigers geobserveerd
warden. Tot nu toe zijn de aangekondigdt
anarchisten evenwel niet ontdekt.
OOK TE EISLEBEN PARA-TYPHUS.
Na het eten van ondeu.gdelijk vleesch zijn
te Eisleben 17 perscnen dor para-typhus aan-
getast. De zieken werden onmiddellijk onder
geneeskundige behandeling gesteld. De sla-
ger, die het vleesch verkocht heeft, heeft zijn
zaak moeten sluiten.
s
NA DEN AANSLAG OP MUSSOLINI.1
De „Matin" deelt mede, dat de jongste aan
slag op Mussolini tot du$ver al aanleiding is
geweest tot meer dan 1000 huiszoekingen,
terwijl 571 menschen ter beschikking der
justitie zijn gesteld.
HET OPSTANDIGE SPAANSCME
ARTILLERIECORPS.
De ontbinding van het Spaansche artille-
riecorps is nu vrijwel volkomen. De of fide-
ren zijn verspreid, terwijl drrie maanidien ver-
lof is gegeven aan alle minderen, behalve
aan diegenen, die noodig zijn voor de bewa-
king der kazerries. De krijgsraden te Sara-
gossa en Pamplona hebben verleden week de
zaken tegen die opstandige officieren behan-
deld. Te Saragossa zijn 32 hunner veroor-
deeld, doch de vonni&sen zijn niet gepublb
ceerd. t
EEN GLETSCHERZAK GE BROKEN.
Uit St. Maurice wordt gemeld: De glet-
scherzak van de gletscher Plan de Neve, wd-
ke een hoogte heeft van 2700 k 3000 M., in
over een lengfe van 500 M. doorgebroken.
Een geweldige massa water, ijs, steenen en
aarde heeft zich uitgestort over St. Barfhele-
my en zich dwars door het Bofs Noir eea
weg gebaand naar de Rhone, die enorm is
gezwollen en over een lengte van 200 J 300
Meter den diik aan dec tegepovgrliggendefl
anm beM yeansJo.
ALRMAARSCHE
=S
GODIN - ETNA - JAARSMA - SURDIAC
HAARDEN EN KACHELS.
DE BESTE MERKEN VAN DE MEEST
DESKUNDIGE FABRIKANTEN.
ALLEEN HET BESTE. KWALITEITSFABRIKAAT
EN TOCH GOEDKOOP.
