Akmaarsche Courant!
Een speelbal der fortuin.
Uit den Atkmaarschen Raad.
Gemeenteraad,
FEIII1.1.KTON.
Vrijdag 24 December.
No. 303 1926
Honfieru Acht en Twintigsie Jaargang.
i...
Er wordt wel eens beweerd, dat de laatste
locdjes het zwaarst wegen.
De tijd van de loodjes is voorbij, maar
met een kleine variant willen v* dit oude Hol
la ndsche spreekwoord gaarne alle eer geven
die het toekomt.
Deze laatste raadsvergadering in 1926 is
omgetwijfeld de vervelendste en langdradigsie
ge-weest van alle raadsvergaderingen die er
dit iaar in onze gemeente gehouden werden.
Als deze courant verschijnt is het bijna
Kerstmis. Dan komt er over alle menschen
iets van vergevensgezindheid en we zullen er
dus niet te veel van zeggen.
In het koor der bazuinen die nu het „vrede
op aarde blazen", mag thans geen wanklank
vernomen worden. Maar te verklaren, dat we
in de raadsleden een welbehagen hebben,
neen, dat is iets dat men zelfs op den voor-
avond van Kerstmis niet mag verlangen van
een journalist, die van een tot half zes in de
raadszaal heeft gezeten en nauwelij-ks thuis
gekomen veroordeeld wordt om van alles wat
hij daar gehoord heeft, nog een leesbaar over-
zicht te fabriceeren.
In de courant, die door de Kerstdagen een
dag vToeger verschijnt is slechts plaats voor
een beschouwing van de voornaamste beslui-
ten en dan verdient allereerst vermeldin",
dat de Raad zooals trouwens te verwach
ten was niet ingegaan is op het verzoek
der vakcentrales om aan ingesehreven werke-
looztn gratis een mud cokes als kerstverras-
sing thuis te sturen.
Het was te verwachten, drt de Raad zijn
reeds vroeger ingenomen standpunt niet zou
wij.-igcn, een standpunt dat over het alge
meen gebillijkt zal m-oeten worden.
De distributietijd onzaliger nagedachte-
nis waarin de overbe d rechtstreeks brand
stoffen en levensmiddelen aan verschillende
groepen ingezetenen verstrekte, Iigt achter
ons. Er zijn geen abnormale tijdsomstandig
heden en onvoldoende voorraden meer, dus
ligt het ook niet meer op den weg der over-
heid in te grijpen in de normale armverzor
ging, maar moet deze worden overgelaten
aan de daarvoor bestaande vereenigingen en,
wat de stedelijke armenzorg betreft, aan het
Burgerlijk Armbestuur.
Wij zullen ons nu niet meer verdiepen in de
vraag of de Raad door een rechtstreeksche
voor alien gelijke kerstuitdeeling, in strijd
met de armenwet zou komen. Dat zal zoo'n
vaart niet loopen, maar het is duidelijk, dat
men zoodoende een zeer gevaarbjken weg op
gaat. Het begint met cokes en Kerstmis en
het eindigt met geld en allerlei levensmidde
len op alle mogelijke Christelijke feestdagen
Of dan de armen niet geholpen moeten
worden? Natuurlijk wel en op Kerstmis meer
dan ooit.
Maar dan door een extra uitkeering van
het armbestuur dat daarvoor het uitslmtend
aangewezen lichaam moet blijven.
De burgemeester heeft er op gewezen, dat
wat de vakcentrales beoogen alleen de inge
sehreven werkeloozen ten gcede zou komen
Anderzijds zullen door extra uitkeering
van het armbestuur alleen de zoogen-aamde
bedeelden in aanmerking komen.
Het is moeilijk daartusschen een keuze te
doen, maar het schijnt t'och wel billijk te con
stateeren. dat zij die door het armbestuur ge-
hoip-en worden inderdaad tot de meest behoef-
tigen bf hooren.
In all-m gevalle wordt dan de normale weg
gevoled er. waar de gemeente blijk van goe
fen wille heeft gegeven door onbeperkte voor-
■aden cokes legen gereduceerden prijs aan h et
Burgerlijk Armbestuur af te staan, hopen wij
van harte, dat men er in dezen kouden Kerst-
tijd niet te karig m-ee zal zijn.
Het Burgerlijk Armbestuur is het lichaam
dat de armen kent. dat elk geval afzonderlijk
kan beoordeelen, dat het meest kan geven
waar de nrod werkelijk het hoogst is.
Laat men dar. in menig gezin een gratis
Kerstvuuitje kur.nen stoken, opdat ook daar
de komende Zondagen tot de werkelijke feest
dagen kunnen gert'eend worden.
En nu nog iets over de woningen van
Rochdale. Al maanden en maanden is de
Raad nu bezig het bouwplan voor 58 wonin
gen te bekijken en te becritiseeren. Het plan
wordt voorgesteld, becritiseerd, ui'tgesteld,
Naar het Engelsch van Rafael Sabalim.
Geautoriseerde vertaling van A. T.
741
Hij hield plotseling stil, en zag in het
licht, dat op eens in zijn oogen flikkerde van
de fakkel, die opgehouden werd. De wagen
was blijven staan, en boven de kanten er van
zoodat hij ze zien kon, kwamen de twee af-
schuwelijke gezichten van de vrachtrijders te
voorschijn, die op den klank van zijn stem op
de wielen van hun wagen geklommen waren.
Er lag zoo iets gemeens en duivelsch in die
gezichten, zooals hij zich vertoonden in den
rossigen gloed van de fakkel, dat het zien van
hen den kolonel nog wat nuchterder maakte.
Hij ging opzitten, en keek verbijsterd en on-
rustig om zich heen, en trachtte woedend te
ontdekken, waar hij wel" zijn kon.
Klagend boos klonk de neusklank van de
stem van een der schelmen:
„Ik heb je nog gezegd, dat de edelman nog
warm was, Larry."
„Zoo! Nu? En wat zou dat?" vroeg de
ander boos.
„Gooi hem er uit, natuurlijk."
„Ba! Laat hij maar blijven, waar hij is.
Als hij nog niet st'ijf is, zal hij het wel gauw
zijn. Wat doet het er toe?"
„En hoe moet het dan met den pest-on-
naar een oommissie verwezen, getaxeerd, weer
bekeken, weer getaxeerd, weer naar een com-
missie verwezen; opnieuw in^diend, weer be-
sproken en ten slotte bijna verworpen
En dat al'es cmc'at er in Alkmaar 58 be
hoorlijke arbeiderswoningen gebouwd zu/1-
!en worden.
Amsterdam bo-uwde in drie jaren tijd een
stad ter grootte van Breda Hier staren we
ons blind op 58 nieuwe woningen, en men
krijigt werkelijk epp oogenblik den indruk,
dat onze gemeente een boerendorp zonder
toekomst is, dat door een groote volksverhui-
zing op het punt staait van de landkaart te
vercwijnen.
Alsof het Rochdale-bestuur met de meest
misdad-ige voorstellen kwam, zijn de plannen
in den Raad ontvangen.
Zoo'n strop kon Alkmaar niet meer dra
gon en men liet laxeeren, hoe diep de ge
meente, dank zij iets dergelijk onverant-
woordelijks, nu al in den financieelen put
zat.
Gelukkig bleek die put heel wat minder
diep dan gevreesd werd en daar tegenover
werd nog gistermiddag uitvoerig in het licht
gesteld, hoe de woraingnood nijipt en hoe 't
hier vast loopt als er niet spoedlg gebouwd
wordt.
Maar jawel, een practisch man, die blijlk-
'baar ook constateert, dat er geen honger
wordt geleden, zoolang er geen dooden val-
len, kwam tot de condusie, dat er geen
woningnood is zoolang er geen dakloozen
zijn.
Alsof er voor den gestadigen aanwas der
'bevolking niet steeds moet wprden bijge-
bouwd. alsof alle gelukkigen wier namen,
gloeiend aaneengesmeed, dagelijks in onze
burgerliike stand-opgave voorkomen, het
prettig vinden, voor on'bepaalden tijd bij
schoonmama in te trekken, alsof er niet
twaaif gezinnen in pakhuizen verblijven en
tal van woningen nog dubbel en driedubbel
bewoond werden.
Alsof er niet wij hebben onzen onder-
zoekingstocht laatsc beschreven in slop-
pen en scheu-ren van achteretraatjes groote
gezinnen in krotten huizen, die noodzakelijk
ontruimd en met den grond gelijtk gemaakt
moeten worden.
Wie heeft van Allkmaar niet gehoord, zin-
gen we op 8 October luidkeels bij het vrij-
heidsfoeeld.
Vestigt Lf in Alkmaar, zegt het gem^ente-
bestuur in een vriendelijlke brochure tot al
ien, die onze gemeente niet keramen. Vestigt
U in Alkmaar, daar vindt U allerlei kerken,
allerlei scholen, allerleio, neen, lage be-
lastinigen.
Een vriendelijlk stadje.
Maar hoe kan men zich in A.Hkmaar vesti-
gen, hoe kan onze stad groeien, als er hier
niet gebouwd wordt!
Ja, maar, zegt de heer Klaver, de men
schen, die in de Rochdale-woningen zullen
komen, dat is nu juist het soort, dat we hier
in Alkmaar niet wenschen. We hebben geen
behoefte aan arbeiders, maar aan patienten
van den onitvanger. De arbeiders zelf zullen
het niet prettig vinden als er nog meer var-
kens komen om de spoeling dun te maken
het spreekwoord is een beetje onivricndelijk,
maar de bedoeling is duidelijk.
Waarom zullen we de paupers naar Alk
maar trekken?
Dus de heer Klaver zou er voor zijn om
geen arbeiderswoningen te bouwen?
Neen de heer Klaver gaat met mr. Sluis
mee Hij wit niet de arbeiderswoningen van
5 zooveel, maar van f 4 en nog wat.
Met het gevolg althans volgens de
theorie van den heer Klaver dat er nog
armere paupers op die goedkoopere huisjes
zullen afkomen.
Gelukkig, na eindeloos debat is er met
de s-temmen van de katholieken, mr.,.Sluis en
de heeren Govers en Thomsen tegen be-
sloten. dat Rochdale zal mogen bouwen. al
heeft m^n zelfs in B. en W. bedenketijk het
hoofd geschud en er op gezinspeeld, dat 't
dan voorloopig uit moest zijn met dergelijke
onverantwoordelijke dingen.
Rochdale gaat bouwen. Alkmaar groeit
weer, er komt weer wat expansie, en daar
e!ke woningverandering of aanvaarding
vrijwi'lig gesehiedt, zullen opnieuw 58 gezin
nen een betere, hygienischer en ruimere wo-
n:ng kunnen betrekken dan zij tot dusver
bezaten.
Als straks de bmgemeester in zijn nieuw-
jaarsspeech 'n overzicht van de Alkmaarsche
woningtoestanden geeft, zal geconstateerd
kunnen worden, of dit nieuwe bouwplan
werkelijk zoo overbodig geacht moest wor
den als thans door verscheidene raadsleden
geconstateerd is geworden.
Het salaris van de verpleegsters in het
derzoeker, jij dwaas? Zie je niet, dat het maar
een dronken kerel is, die zijn roes uitsliep?
En wat zal hij tegen ons zeggen? Hier!
Help een handje. Laten we hem er uit halen."
Maar Holies had hun hulp niet meer noo-
dig. Hun woorden en wat hij zag van die
sombere lading, waarvan hij een deel uit-
maakte, deden hem eindelijk zijn afschuwelij-
ken toestand begrijpen. De schrik maakte hem
niet alleen volkomen nuchter, maar gaf hem
ook buitengewone kracht Hij maakte zich
vrij, en zag kans om op zijn knieen te komen.
Toen greep hij den zijkant van den wagen,
kwam te staan, sloeg er een been over heen
en sprong naar beneden, zoodat hij languit
op den grond viel.
Toen hij weer opgesiaan was, was de wa
gen alweer verder gegaan, en de klank van
het schorre gelach der mannen klonk akelig
door de stille straat.
Holies vluchtfe voor dat geluid weg, terug
langs den weg, dien hij gebracht was, en
pas, toen hij een eind geloopen had, en de
akelige vroolijkheid der mannen en het gera-
tel van den vervloekten wagen hem niet meer
in de ooren klonk, begon hij zijn toestand te
begrijpen. Hij was zonder mantel, hoed, wam-
buis of laarzen. Het feit, dat zijn zwaard ver-
dwenen was, zoowel als het beetje geld, dat
hij nog had, scheen er niet veel op aan te ko
men. Wat hem het meest hinderde, was dat
hij koud en duizelig was. Hij rilde nu telkens
als van koorts, zijn geheele hoofd deed pijn
en hij was duizelig. Toch was hij nuchter,
zei hij tot zich zelf. Hij kon geregeld denken,
en hij was in staat zich te heriiineren niet al-
stadsziekenhuis zal worden herzien in dezen
zin, dat voortaan niet meer het aantal
dienstjaren maar de verkregen diploma's
maatstaf voor salarisverhooging zullen zijn.
Mej. Carels hield haar hart vast toen zij
hoorde, dat uitsluitend mannen in de com-
missie voor Georganiseerd Overleg de positie
van deze verpleegsters hadden bekeken en
wij kunnen ons voorstellen, dat dit de aller-
iaatste schepselen zijn uit wier handen zij
iets goedis kan verwachten.
Evenwel bleek later, dat ook het oordeel
der directrice was ingewonneni en dat er
in verband met de ziekenhuisvoorstellen
plannen bestaan om de positie en salariee-
ring der verpleegsters binnen afzienbaren
tijd opnieuw te bestudeeren.
Zooals een student die twaaif jaar studeert
desniettegenstaande nog altijd „eerstejaars"
kan zijn, zoo zullen er nu ook eerste, tweede
en derdejaarsverpleegsters zijn, die niet door
leeftijd of tijd van indiensttreddng maar uit
sluitend door de verkregen diploma's worden
onderscheiden.
Waarschijnlijkt zal de min. spoedig 'n rege-
ling voor de arbeidstijden treffen waaronder
ook het verplegend personeel wordt begrepen.
Zooals de werktijden nu luiden mag in
derdaad geconstateerd worden, dat het ver-
pleegstersbaantje aan ons stedelijk zieken-
huis zware eischen aan het uithoudingsver-
mogen van meerendeels nog jonge meiei.s
stelt.
Hopelijk zal ook hierin bij het nieuwe
ziekenhuis door mserder personeel of betere
werkverdeeling een gunstige verandering
gebracht kunnen wora-en.
Voor de rest bestond de agenda hoofdza-
kelijk uit voordrachten tot benoemingen in
alle mogelijke en onmogelijke functies en be-
trekkingen, zoowel voor de raadsleden zelf,
die in velerlei commissies en secties onder-
gebracht werden, als voor particulieren, die
;n betrekkingen benoemd werden of zich al-
ler^i. eerebaantjes in diverse besturen zagen
toegewezen.
Menigeen zal daardoor nog juist voor de
kerstdagen op aangename wijze verrast zijn
geworden.
De fanaticus die uit alle commissies van
bijstand' meedoogenloos een verdienstelijk lid
overboord wierp om mr. Kusters op de ledi-
ge plaats te kunnen zetten, is blijkbaar een
buitengewone vereerder van den jongste on-
zer edelaehtbaren, van wiens bijzondere ca-
paciteiten inderdaad ook in veel breederen
kring geprofiteerd kan worden dan tot
diusverre nog het geval is.
Dat hoog water niet alleen in het Zuiden
van ons land stagnatie kan veroorzaken
moge blijken uit het feit, dat de Alkmaarsche
Raad er door geschorst is geworden en een
vervroegde geheime vergadering werd ge
houden.
Het is helaas niet doen'ijk op dit punt tot
verdere explicates te komen.
Laat men zich intusschen niet ongerust
over onze dijken en zeeweringen maken.
Dank zij ons aetieve Hoogheemraadschap,
waawan de heer Sietsma in onzen Raad een
zeer gewaardeerde tegenwoordiger is, ligt
Alkmaar zelfs bij de krachtigste Zuid Wes-
terstormen veiling en wel beschermd tegen de
woede der elementen.
Laten wij als sh aks de kerstklokken luiden
da-nkbaar gedenken, dat Alkmaar in het bij-
zonder rijk bedeeld is geworden.
Een s'uitonde begrooting, belastingen die
niet meer dan 15 procent zullen stijgen en
een gemeenteraad van mannen en vrouwen,
die door hun leerzame discussies en wijze
besluiten vele a-ndere gemeenten ten voor-
beeld gesteld kunnen worden, zijn inderdaad
faetoren die tot voldoening en dankbaarheid
heid kunnen stemmen.
Vervolg.
ROCHDALE. BOUW 58 WONINGEN.
In bijlage No. 159 schrijven B. en W.:
Wij hebben het uitstel, veroorzaakt door
den uitslag der stemming in Uw vergadering
van 25 November j.l. naar aanleiding van
ons voorstel vervat in bijlage Nr. 107, benut
om het daarbij ter sorake gebrachte schat-
tingsrapport om advies naar de Commissie
van Bijstand voor de Financien te zenden.
Wij ontvingen dit advies, hetwelk wij voor
Uw Vergadering ter lezing zullen leggen, op
13 December j.l.
De Commisie merkt daarin o.m. op, dat in
haar midden bezwaar is gerezen tegen de
vaststelling van de huur van het grootste ty
pe op 5.35 per week, welke zij te hoog acht-
te, om op den duur door arbeiders te kunnen
worden opgebracht. Als zoodanig werd een
bedrag van ongeveer 4.50 per week als het
maximum beschouwd.
Ter voldoening aan het verzoek der Com
missie om te trachten, het plan te doen wijzi-
gen zoodat met een huur van ongeveer 4.50
zou kunnen worden volstaan, hebben wij den
Directeur van het Bouw- en Woningtoezicht
opgedragen, naast het plan, zooals het door
„Rochdale" was ingediend, vergelijkender-
wijze een plan te stellen, waarbij een lagere
huur zou worden gevraagd.
Dit plan leggen wij mede hierbij over.
De meerderheid van ons College heeft, na
kennisneming van het goedkoopere plan, ge
meed, haar standpunt, zooals dat in bijlage
Nr. 107 is uiteengezet, te moeten handhaven.
Zij is van oordeel dat het type van het goed-
koope plan, dat nog eenvoudiger zou zijn dan
de reeds zeer sober gehouden thans in aan-
bouw zijnde gemeentelijke woningen aan het
Oudorperdijkje, te veel verschilt van het door
de vereeniging ingediende plan dan dat het
naar verhouding daarvan vrij geringe prijs-
versohil ertoe zou moeten leiden, de thans
aanhangige aanvrage af te wijzen.
De meerderheid van ons College zou Uw
Vergadering derhalve in overweging willen
geven, thans de besluiten te nemen, die wij U
in ons voorstel, vervat in bijlage Nr. 107 van
dit jaar, hebben voorgelegd.
Mr. Sluis betoogde, dat de financieele
commissie op het standpunt staat, dat aan
het getwist een eind moet komen. Wanneer B.
en W. de deugdehjlcheid van een zoo snel sa-
meng^steld rapport willen aanvaarden, dan
leggen wij ens tr bij neer. Spr. stelde op den
voorgrond, dat ook z.i de rapporteurs per-
soonlijk betrouwbare menschen zijn, maar ook
de hoogsr betrouwbare deskundige heeft een
zekeren tijd noodg om met zorg een taxatie t.;
kunnen doen. Die tijd heeft ontbroken, doch
spr. zou daarover niet verder praten, omdat
formed aan het verlangen van de Commissie
is voldian. Hii was blij, de zaak te hebben
aangesneden, cmdtt men thans het rapport
van den heer \'o? heeft gekregen, waarvoor
spr. den heer Vcs dank bracht. Door de cij-
fergroepeering ;s He huizenkwestie ons duide
lijker geworden. Wat dc kwestie in de finan-
cieele commiscie betreft, wij hebben gezegd,
d-at de tegenwoordige tijd er geen is om arbei
derswoningen te bouwen, die in hoofdzaak
5.35 huur per week moeten opbrengen
Vroeger was het zoo, dat van een arbeiders-
budget cte huur niet meer mocht bedragen
dan 1/7.Langzamerhand kon het er mee
door, dat het 1/6 werd. Met een prijs van
5.35 moet een arbeider 32 verdienen om
in zoo'n woning te kunnen wonen. Daarom
lijkt de bouw de financieele commissie niet
verstandig en dit in de eerste plaats uit een
oogpunt van financieel gemeentebeleid Met
womnger. te bouwen van 4."50 loopt de ge
meente menscheliikerwijze geen risico; de be-
langen van de gemeente en de arbeiders loo
pen hier parallel Wij zijn geen curatoren
van de arbeiders; die moeten maar weten
hoe veel ze van hun wekelijksch inkomen voor
een woning willen besteden.
Voor spr. is hoofdzaak, de risico van de ge
meente en die wordt kleiner, wanneer men
weningen gaat bouwen van 4.50. Spr geeft
toe, dat de andere beter zijn, maar als men
met z'n trade veeten op den grond wil blijven
staan, dan erkent men, dat het van veel be-
teekenis is, dat er woningen gebouwd moeten
worden, die de arbeiders straks kunnen beta
len, zonder dat ze bij wie ook, terecht moeten
komen. Nu wordt er tegen den bouw van het
goedkoopere type aangevoerd dat de tuinen
van die woningen zullen grenzen aan de
tuinen van in de Juliana van Stolberglaan
te bouwen woningen en dat er daardoor kans
is, dat men daar niet zal willen wonen, omdat
aan zijn tuin de tuin van een arbeiderswoning
grest. Wie dit niet wil, wil dit ook niet, als die
arbeiderswoning iets meer huur doet. Het ge-
meenUUlang brengt mede, woningen te bou
wen van 4.50, desnoods van 4.75 en spr.
doet dan ook het voorstel om Rochdale uit te
noodiger. met plannen voor een goedkooper
woningtype te komen en het bedrag onder
sub b. wil spr. in verhouding zooveel minder
maken,.
De heer W e>t e r h o f zeide, dat Roch
dale het op hoogen prijs zou stellen als de
Raad het.geld zou willen toestaan. Hoe
graag Rochdale ook mee wil werken, om de
huur goedkooper te stellen, aan de woningver-
slechting, die.aan het voorstel Mr. Sluis vast
zit, kan Rocfidale niet mee doen. De gemid-
delde huur van de nu bestaande woningen is
6; dit wordt nu 5.35. Met den architect
is de zaak breedvoerig besproken, maar als
men den bouw niet in gevaar wil brengen,
dan kan die huur niet lager worden gesteld.
De woningen, die Rochdale wil bouwen, zijn
reeds betrekkelijk kleineen kleine voorkamer,
een woonkamer, een slaapkamer, 2 kleine
slaapkamertjes en een keuken; kleiner mag
een arbeiderswoning, wil die aan behoorlijke
eischen voldoen, niet zijn.
Mr. J. P. Bosoian speet het, dat hij
het betoog voor het bouwen van goedkoopere
woningen van Mr. Sluis had moeten hooren
Mr. Sluis als man met een breeden blik is wed
voor den woningbouw, maar daarom verwon-
dert spr. diens betoog. Men kan geen geld
beter besteden dan geld voor goede woningen
voor arbeidersgezinnen. Dit wint men ook
terug op de Volksgezondheicl. Het eenige ver-
schil is nu dat de gemeente minder risico
moet lijden. Spr. heeft meegewerkt aan het
uitstel om een beter inzicht in de resultaten
van den woningbouw te krijgen en het doet
hem genoegen, dat hij daardoor een beteren
kijk op de zaak heeft gekregen. Hem was dit
buitengewoon meegevallen; het risico, dat
Alkmaar loopt, is zeer klein.
Mr. Sluis: Dat ontken ik.
Mr. B o s m a n verwees naar den staat
van den heer Vos. Op den bestaanden bouw
zijn de annu'iteiten geregeld afbetaald.
Mr. Sluis: Waarom was U voor taxa
tie? Vond U ook niet, dat het wat vlug ge-
beurd was?
Mr. B o s m a n: Dat is wat anders. Wij
hebben nu door het rapport van den heer Vos
een anderen kijk op de zaak gekregen.
Mr. Sluis: Een kijk, maar geen ande
ren kijk.
Mr. J. P. B o s m a n verklaarde, met
het grootste genoegen te zullen stemmen voor
de woningen van 5.35, omdat hij vindt, dat
het risico, dat de gemeente daarvoor loopt,
niet groot is. De huizen zullen hoogstens
3500 kosten. Het eenige gevaar is, dat de
huur niet ten alien tijde zal worden betaald
en dat de loonen zullen dalen. Er is wel re-
den voor die vrees geweest. Tijdens de feile
concunrntie van het buitenland door de lage
valuta. De munteenheden in de valutalanden
zijn gestabiliseerd. De vrees, dat ons land in
de toekomst de concurrentie n^t het buiten
land niet kan volhouden, was naar spr. mee-
ning dan ook ongegrond.
Spr. heeft de zaak ook van den kant van
Rochdale bekeken. Met een rentevergoeding
van 5 pet. blijft er nog 100 voor annu'itei
ten en onderhoud. Voor de gemeenschap zit
er een kleine risico ia en voor Rochdale zit er
het voordeel in, dat deze over -70 jaar de on-
bezwaarde eigendom zal hebben. Spr. mis-
gunt dit Rochdale niet.
Mr. Sluis: Ik ook niet.
Mr. B o s m a n voortgaande, zeide, dat
het hem verwonderd had, dat Rochdale niet
gedacht heeft aan het verlangen van de trou-
we en regelmatige huurders. Waarom voor
hen in een socialistisch opgezette vereeniging
de gelegenheid niet geopend, dat zij door iets
meer te betalen, eigenaar van het perceei
kunnen worden? Spr. oordeelde dit voor dc
gemeenschap en voor de huurders van groot
belang. Hem zijn verschillende gevallen be-
kend, waardoor werklieden op deze wijze
eigenaat van een huisje zijn geworden Voor
de gemeenschap heeft dit het voordeel, dat
men komt tot gedwongen sparing en voor het
Nederlandsche volk en voor de Alkmaarsche
burgerij acht spr. dit een groot belang. Hij
gaf in overweging om bij een volgenden bouw
faciliteiten aan de huurders te geven.
In tegensteliing met Mr. Sluis zou spr.
dan nog wel iets meer wiilen offeren. Aan
vaste huurders, die 18 jaar lang, 3.— per
week boven de huur betalen en die dan 3150
hebben betaald, zou spr. dan wel de huizen
van 3500 in eigendom willen geven. Spr.
gaf dit denkbeeld aan den heer Westerhof in
overweging bij het doen van voorstellen bij
anderen woningbouw en verzekerde nog, dat
hij niet de minste vrees kcestert voor het risi
co, dat het te behandelen voorstel met- zich
brengt, zoodat hij er van harte voor zal
stemmen.
De heer Sietsma was het met Mr.
Bosman eens, dat het risico voor de gemeente
niet zooveel grooter wordt. Aan den anderen
kant was het een vraag of het voor Rochdale
niet mogelijk was, goedkooper woningen te
bouwen, waardoor de huurders een lagere
huur kunnen betalen. Kan Rochdale niet
doen wat de gemeente aan het Oudorperdijkje
deed? Dat zijn toch ok behoorlijke woningen
Dat Rochdale dan niet zal gaan bouwen, :s
natuurlijk een dreigement.
De heer Westerhof Neen, neen.
De heer Sietsma Gesehiedt dat dan
op grond, dat het goedkoopere type niet
meer voldoet aan de eischen, die Rochdale
meent ie moeten stellen?
De heer W esterhofNeen.
Mr. Leesberg steunde het voorstel
van Mr. Sluis. Het denkbeeld van Mr. Bos
man, om de bewoners in de gelegenheid te
stellen, eigenaar te worden, ligt op een an
der gebied. Het geldt hier een bouw, die ge-
schiedt op grond van de Woningwet. De ge
meente houdt het naastingsrecht. Men zal
anders zeker geen 100 pet. hypotheek willen
geven.
Spr. achtte het niet gewenscht, dat de ge
meente het naastingsrecht prijs gaat geven.
Wel was hij van meening, dat er over het al-
gemeen versobering in den woningbouw
moet komen. Hiervoor verwees hij naar het
leen wat er met hem gebeurd was, maar ook
de wijze, waarop het gebeurde.
Wertuigelijk liep hij verder, doelloos, als
een slaapwandelaar. Het werd lichter. Het
bleeke licht van den eersten dageraad kreeg
meer kleur en begon te gloeien met het vuur
als van een opaalde lucht werd vol van de
goudkleurige voorboden der zon.
Eindelijk bleef hij staan, zonder te weten of
er om te geven waar hij wasvolkomen uit--
geput zonk hij neer op den drempel van een
leeg huis, en daar viel hij in slaap.
Toen hij ontwaakte, lag hij in aen vol len
gloed van de zon, oie reeds hoog aan den he-
mel stond. Hij keek om zich heen, en zag in
een geheel vreemde omgeving, zoodat hij zich
geen denkbeeld kon vormen, waarheen hij
gedwaald was.
Midden op de straat stond een man met
een punthoed in het zwart, leunend op een
rooden stok en hem opmerkzaam aanziende.
„Wat scheelt u," vroeg de man hem, toen
hij zag, dat Holies ontwaakt en bij bewust-
zijn was.
Holies staarde hem brommig aan.
„Dat ik jou zie," snauwde hij, en hij. stond
met moeite op. „Anders niets."
Terwijl hij op de been kwam, overviel hem
een duizeling. Hij ging even tegen de deur-
post staan. Toen wankelde hij en viel weer
neer op de stoep, die zijn legerstede geweest
was. Enkele oogenblikken zat hij daar droo-
miTig, en verwonderde zich over zijn toe
stand. Toen, als met een plotseling ingeving,
trok hij zijn hemd open.
„Ik heb gelogen," riep hij woest. Toen hij
weer opkeek, lachte hij, een luiden, opgewon-
den lach.
„Ik heb gelogen. Er is iets anders. Kijk
maar!" en hij trok zijn hemd verder open,
zoodat de man zien konr wat hij ontdekt had.
En dat was het laatste, wat hij zich herinner-
de.
Op zijn borst was de bloem der pest ontlo-
ken, terwijl hij sliep.
HOOFDSTUK XXVII.
Het Pesthuis.
Er volgde voor kolonel Holies op een an
dere plek dan die van het gewone leven, een
tijdperk van koortsachtige werkzaamheid,
van gevreesde ontmoetingen en vreeselijke ge-
vechten, van voortdurenden strijd met een
onmeedoogend tegenstander, die in zwart
en wit satijn gekleed was, en het gelaat van
Zijn Genade van Buckingham had, en die
altijd op het punt was, hem te dooden, maar,
omdat hij geen genade kende, het nooit deed.
Dze gevechten hadden gewoonlijk plaats in
een donkere kamer met lambrizeering, bij
het licht van eenige kaarsen op een zilveren
kandelaar, en werden bijgewoond door een
vrouw in't wit gekleed, met een bleek gelaat,
met bange blauwgroene oogen en dik, kastan-
jebruin haar, die van pret lachte en telkens
in haar handen klapte. Somstijds echter was
het gevechtsterrein een kersenboomgaard,
dan weer het bescheiden binnenhuisje van een
:>ocrenhut in de buurt van Worcester. Maar
de spelers waren altijd dezelfde drie perso-
nen.
De zaak was, dat Holies in een droomwe-
reld leefde, waaruit hij eindelijk op een dag
helder ontwaakte ontwaakte om te ster-
ven, zooals hij dacht, toen hij zijn omgeving
opgenomen had en ze begreep met behulp
der herinneringen, die hij verzamelde van de
laatste uren, dat hij bij kennis was. Hij
merkte, dat hij op een stroobed, dicht bij een
raam lag, waardoor hij eenige boomen en
een stukje lucht zag. Boven zijn hoofd waren
de kale balken van een dak zonder zoldering.
Hij keerde zijn hoofd op de kussen om en
zag links van hem een lange, op een schuur
gelijkende kamer, waarin een half dozijn de
zelfde stroozakken stonden en op ieder lag
een lijder, zooals hij zelf was. Een of twee
van hen lagen onbeweeglijk, alsof zij dood
waren; de anderen woelden en kreunden, ter
wijl er een heftig worstelde met zijn oppas-
sers.
Het was geen prettig gezicht voor iemand
in zijn toestand, daarom legde hij het hoofd
weer als in het begin en keerde weer terug
tot de beschouwing van dat stukje lucht. Een
groote kalmte kwam over de ziel, die in zijn
door koorts verteerd lichaam huisde. Llij
begreep zijn toestand volkomen. Hij was
door de pest aangetast, en heih was deze
tusschenpoos van bewustzijn gegund het
bewustzijn, dat misschien de voorbode van
den dood is opdat hij God zou mogen dan-
ken, dat eindelijk zijn ellendig leven geSin-
digd was en vrede hem wachtte.
(Wordt vervolgd). f
0
