men dio Aaald q (joor
vii?d[
voor dte vertdezingeu gebracnt, ooordat de
zijn vow het stofMijke, het materialisme, ten
zeerste weid gevorderd.
Onder de algemeene iauwheid voor de ver-
kiezingen lijden vooral die voor de Staten.
Spr. ging na hoe bij de fastening van het
college van Prov. Staten afgedaan was met
't tot dien bestaande provincialisme. Centrali-
satie, regeeren van bovenaf en streven naar
gelijkvormigheid waren dte leidende beginse-
len voor de regelingen van de Prov. Staten.
Uitvoerig ging spr hierop in, daarbij wijr
zende op het fait, dat de verrichtingcn djer
Staten onder toezicht staan van den Commis-
saris der Koningun, een koninklijke dwarskij-
ker alzoo. Spr wilde niet beweren, dat het
jregeeren van bovenaf in alle opzichten te
iyeroordeden is, inaar zeker is, d'at het gebrek
'laan- autonomie der province mee oorzaak is
wan de gertoge belangstdling voor de Sta-
jfenvmddezfagen.
En toch zijn zij wel van belang, al is dit
4>ij lange na niet zoo gorot al® voor de Ka-
jmer. De Staten toch nemen mieermalen beslui-
iten, die van groot belang zijn voor de Kamer
en den gemeenteraad. Zij kunnen den arbeid
an die beide colleges ten zeerste bei'nvloe-
ien. Vooral dte samenstelling van de Eerste
amer, d'ie door de Prov Staten geschiedt,
n van grooten invloed zijn en nu is het met
e wet op de Evenredige Vertegenwoordi
ing mogelijk geworden, dat Noord-Holland
eni rechts lid naar de Eerste Kamer afva-ar-
digt, wat vroeger nooit kon gebeuren.
Spr. wees hierbij op het groote belang
ipogi" onze provincie om zooveel mogelijk
irechtsche leden voor de Staten te hebben, ook
jal omdat dit gewest voor de verkiezing van
de Eerste Kamer samengevoegd is met de
provincie Friesland.
Over hetbelang van dte Eerste Kamer meen-
5}e spr. niet veel te moeten zeggen, omdat de
laatste jaren dat voldoende hebben aange-
toond.
Ook voor wat betreft de samenstelling van
Ged. Staten, het dagelijkseh bestuur der pro-
•yincie, is de samenstelling van de Prov. Sta-
Kn van grooten invloed. Een anti-rev. ont-
■eekt nog steeds in de Ged. Staten van ons
'gewest.
Spr. wees op dte macht van Ged. Staten
,4en aanzien van het werk der gemeenteraden.
Zij hebben dlaarop grooten invloed doordat
zij geregeld controle uitoefenen. Vooral bij
iVle gemeentebegrootingen komt dit uit, nu
toed. Staten zich den laatsten tijd meer dan
"vroeger bemoeien met den geest, die uit de
ifcegrootingen spreekt. Spr. wees hierbij op't
.niet-goedkeuren der Haarlemsche begrooting
(wegens het daarop voorkomen van een post
voor vacantietoeslagen. Hieruit blijkt wel, dat
de invloed van Ged1. Staten zeer groot kan
zijn en daarom, meende spr., moet er naar
gestreefd worden ook dte anti-rev. dteell te doen
uitmaken van dat college.
Ten behoeve van het onderwijs is dit ten
zeerste nood'ig, omdat immers Gedeputeerden
wcer beslissen over besluiten der gemeente
raden, waarvan die ten opzichte van onder-
wijskwesties zeer. belangrij'k kunnen zijn.
Niet alleen indirect echter zijn de Prov.
Staten van belang, zij hebben ook directen
invloed, mede als gevolg van de Evenredi,
Vertegen woordig ing, waardoor zij meer po1
tieke beteekenis kregen.
Het terrein der provincial bemoeii'ngen is
fen zeerste uitgebreid. Dit kan leidten tot over-
d'rijving, maar in de rechtsche provincie
Zuid-Holland bemoeien dte Staten zich met
vrijiwel dezelfde zaken als die to dte linksche
pi ovincie Noord-Holland. Het verschil in dte
bemoeii'ngen ligt dan ook niet zoozeer in het
rechts of links, maar aan die wijze waarop
de bemoeii'ngen plaats hebben.
Sp<r. noemde vele punten, waarop dte pro
vincie zich beweegt (allerlei vereenigingen en
instellingen. enz.) In de meeste gevallen van
sociale zorg en voorzorg trecdt dte provincie
steunend op. De vraag is altijd of het parti-
culier initiatief vooraaa moet gaan of dat ge-
etrefed moet worden naar overheidszorg.
Slechts noodie moet de overheid zich volgens
spr. begeven op het terrein der barm'hartig-
heidi (geesteskranken e. d), omdat de Christe-
lijke leer voorschrijft dit over te laten aan
particulieren.
Spr. prees Zuid-Holland gelukkig, dat
dloor den wil der rechtsche meerderheid! geen
provinciate ziekenhuizen kreeg. Ook finan-
cieel is dit voor de provincie voordeeliger.
Dank zij den hieer A. Colijn, konden de
provinciate uitgaven voor de ziekenhuizen in
deze provincie zeer worden iogekrompen,
waarbij noch dte verpleging noch de arbeidS-
voorwaarden veel in het gedrang kwamtn.
Overheidsbemoeiing buiten het terrein,
waarop zij zich speciaal heeft te bewegen, is
alitijd dtiur. Daarom is het wensdielij'k om op
foezutoiging aan te d-rtogen.
Omdat het leven bij den dag leidt tot ver-
wildtering, is kapitaalvorming noodiig en daar-
voor dienen de belastingen in de eerste plaats
naar beneden te worden gebracht. En dat is
in Nederland ten zeerste noodig, wat onze
belastingen zijn per hoofd nog aanmerkelijk
hooger dan in Duitschland of Belgie (resp.
4 85, 60 en 63), terwijl dan bovendlen
in Noord-Holland de provinciale heffingem
nog weer booger zijn dian in het rechtsche
ZuidLHolland.
Spr. was voor inkrimpimg van het aantal
ambtenaren (met een goede wachtgeldrege-
Eng), omdat dit leidt tot intensief werken van
ed overblijvenden.
Uit een en ander concludeerdie spr., dat
niemand mag acliterblijven bij de Statenver-
Idezingen, omdat deze voor dte provincie en
het land van het grootste belang zijn.
De kieskring Zaandam, waarondter ook
Alkmaar behoort, ging bij dte vorige Staten-
vierkiezing in anti-rev. stemmental vooruit en
spr hoopte, dat dit ook dit jaar weder ge-
zegd' kon worden, opdat de stem der anti-rev.
ock kan gehoord wordten in het college van
Ged. Staten. (Applaus).
Naar aanleid'ing van een paar gesteldte vra-
gten, wees de heer B r u c h er op, dat de soc -
dztn., als zij beweren, dat Noord-Holland op
belastinggebied No. 3 van onder is, slechts
rekening nouden met opcenten. Men dient
echter het heele samenstel der belastingen te
nemeii.
Ten aanzien van de verlenging van den
arbeidsduur in de provinciale gestichten zei
spr., dit geen beslist rechts standpunt is; in
de Staten was de stemming daarover ver-
detld. Spr. had van een dokter gehoord, dat
55 u.ren werken per week in de Noord-Hol-
landsche gestichten best mogelijk was, dank
zlij dc goede inrichting dier gestichten.
KOFFIt
THEE
De heer D ij k e r s bracht den heer Bruch
danik vcor zijn woord, dat gekloniken had als
een echt anti-rev geluid en beval den kiezers
ten zeerste aan om straiks bij de verkiezingen
No. 1 van de anti-rev. lijst te stemmen.
De heer Bruch sloot hierna de vergade-
ring met dankzegging.
DE STATENVERKIEZING EN DE
S. D. A. P.
In de groote zaai van de „Harmonie" be-
legde de afd. Alkmaar der S. D. A. P. en die
van de Soc. Dem. Vrouwenclub gisteravond
een openbare vergader-ing waar het woord
werd gevoerd1 door mevrouw Bakbuis—Wol-
cers en de beer A. de Vries.
De vergadering werd afgewisseld door
mandoHnemuziek van „Sempre Giesendo".
Ue voorzitter, de heer P. Dekker, betoogdte
in Zijn openiingswoord dat de vergadtermg
bdegd was om de kiezers in te lichten hoe tie
volgende week Woensdag gestemd moet wor
den.
Het is noodig er voor te werken, dat ook
deze verkiezing een afspiegeling zal zijn van
de democratic en niet van de zwarte reactie.
Na bet opemngswoord voerdte de mandoli-
neciub een d'rietal nuinmers uit, onder leiding
van den heer Koch.
Deze nummers werden zeer muzikaal uit-
gevoerd en getuigden van een goede opvat-
ting van den dingent.
Vooral met de Mei-Fantasie door Joh.
Kok werd veel sucees geoogst.
Dit was een nunnmer van mooie volks-
kunst.
Het woord1 was hierna aan den heer de
Vries, die aanving met zich aan te sluiten bij
dte opvatting van den voorzitter, dat het te
betreuren valt, dat dte belangstelling van de
kiezers voor de Statenverkiezingen minder
gi'oot is als voor die van Kamer en dte Ge
meenteraden. Toch was diit wel te verklaren.
De Kamer is het centrum van de grootere po-
iitiek, terwijl de raden meer de plaatselijke
belang'stelling trekken. Bovendiien zijn de
statenvergaderingen pas de laatste jarcn
meer belangrijk geworden.
Spr. ging dte historic van het statenwexik
na.
Met de bdangstelling zal het anders loo
pen gezien het werk door de Staten in oe
laatste jarcn> aangopakt, welk werk wel meer
de belangen van de provincie raakt. De ar-
beiders vertegenwoordigers hebben, als
ver tegen woordigers van dt_ opkomende klasse
gezien, dat er ook in de Staten voor die klas
se beiangrijk werk is te doen.
Het werk van de Prov. Staten, die in de le
plaats de leden van de Eerste Kamer kiezen,
wat toch van groote beteekenis is, gezien de
groote plants, die de Eerste Kamer in onze
Staatsinric'hting inneemt.
Spr. zette uiteen, dat die Soc. Dem. mee-
nen, dat het wetgevend werk alleen door de
Tweedte Kamer moet geschieden, aangezieu
deze uit de rechtstreeksche vertegenwoordi
gers van het volk bestaat.
Het is verkeerd, dat een Eerste Kamer, het
werk der Tweede nog eens good moet keuren.
Spr. wees in dit venband over lief verwer
pen van het verdrag met Belgie door de Eer
ste Kamer.
Buiten feesebouwing liet spr. of het goed
was, dat de wet er kwam doch hij haalde dit
voorbeeld slechts aan om de macht van de
Eerste Kamer te toonen.
Het is dus van groote beteekenis op welke
wijze dte Eerste Kamer wordt samengesteld,
en al'leen met het oog daarop is dte Provinci
ale Statenverkiezing reed® van groote betee
kenis.
In de 2e plaats kiezen Prov. Staten het
college van Ged. Staten het dagelijkseh be
stuur van dte provincie.
De beteekenis van dit college werd' door
spr. uitvoerig besproken.
In diit verband wees spr. op de ingevoerde
loonsverlagingen bij bet overheidspersoneel,
onder den invloed van Colijn's veilig stel-
ling van den gulden, die in ons land niet ge-
red behoefde te wordten.
De groote beteekenis van vacantie en va
cantietoeslagen voor de arbeidters deed spre-
ker mede uit komen.
Wij zagen in N. EI. dat en Ged. S't. en
Prov. Staten meendten, dat de vacantietoesla
gen behouden moesten blijven, doch men kon
zich niet teg-en de regeeringsmacht verzietten.
De vacantietoeslagen moesten van het Prov.
personeel verdwijnen en nu merkte het col
lege van Ged. St. op dat er nog gemeenten
waren die ze uitkeerdten en dit college, dat
ze zelf noodig oordteelde, zond een schrijveni
aan dte gemeenteraden dat dte goedkeuring
van de begrooting niet in uitzicht kon wor
den gestela, als vacantietoesiageni op de be-
grootingen voorkwamen.
Spr. noemde dit onbegrijpelijk. Ged. St.
gingen daarmede hun boekje verre te buiten.
Het was zelfs in strijd met dte geest van de
wet en toch gebeurde dit in N.-H., waar nog
10 gemeenten waren die vacantie - toesl agen
verleenden, met het gevolg, dat er reeds 5 da-
del ijk vlak vielen.
Er waren er echter ook die er niet naar
wilden luisteren, als Haarlem, Koog Zaan-
dijk en Zaandam. Deze dienden hun begroo-
tingen in met hand'having van deze post.
De Prov. St. spraken dlaarop met het col
lege van Ged. St. ook eens een hartig woord-
je en de soc. dem. fractie, die begreep, dat
het hier een zaak van democratic gold, om
dat Ged. St op de stad van den raad wilde
gaan zitten, maakten diiidelijk dat het colle
ge op een rich tig bestuur had te letten en
niet op de richting van het gemeentebestuur.
Spr. heeft het vertrouwen, dat na dte dnterpel-
latie van Mr. Mendels en na de goedkeuring
van de begrootingeo, ondanks het verzet van
Ged. St., dat dit college, die grappen niet
meer zal uithaleo.
Spr. stelde in hef licht dat de dtemoefaten
Gerhard, Michels en Kooijman er niets van
moesien hefbben en dat de Roomsche Pieter
Jelles Mr. Bomans er wel mee was gegaan.
Het allerbcste nriddel voor de R. K. arbei
dters is om te stemmem op de Soc. Dem. dan
leert men dergelijke democraten wel mores.
Spr. besprak hierop het Prov. Waterlei-
dingsbedrijf. Dit becfrijf is een zegen voor de
bevolking van N. H.
N. H. heef t vaak last gehad van besmette-
lijke ziekten, voor een groot gededte toe te
schrijiven aan verkeerd water.
Op het oogenblik is het zoo dat 80 pet. van
de bevolking in het verzorgingsgebied is
aangesloten bij het bedrijf.
Vroeger liet men dit aan het particulier
initiatief over, maar de democratic heeft
doorgezet, met het gevolg, dat het bedrij'f, on
der ongunstige omstandigheden begonnen,
thans een zeer so lied bedrijf is.
De tarieven zijn niet goedkoop en een
particuilier kan het goedkooper doen omdat,
die het alleen exploiteert in die gebieden waar
met het oog op een gunstige exploitatie gele-
verd kan worden.
Wanneer wij dte gezondheidstoestand van
bet volk willen bevorderen, dan moeten wij
het water aan de geheele bevolking beschik-
baar stellen.
Onze taalc is pas afgeloopen als wij kun
nen zeggen, dat ook bet laatste gezin water
heeft gekregen, Spr. meent, dat overwogen
moet worden of het bedrijf voor dte voorzle-
niug van de overige 20 pet. niet uit dte pro
vinciate kas gesteund moet worden.
Biij ons staat vast, dat 100 pet. in N.' H.
het water moet hebben, Spr. deed nog uitko-
men, dat de V. D.-ers in deze prachtig sieu-
nen.
Komende tot het electriciteitsbedrijf betoog
dte spr. dat ook dit bedrijf er goed voorstaat
en dat binnenkort 15 pet. tariefsverlagmg
verwacht mag worden.
Door door te zetten met deze btedrijven de-
den de S'oc. dem. goed' werk en spr. overtui-
ging is, dat dte V. D.-ers een politick slaatje
wilde slaan door moties voor tariefverlaging
in te dienen, hoewel die al in de stukken in
uitzicht was gesteld, bovendien waren die
moties niet uitvoerbaar.
Oc'k het belang van de gemeensehap bij het
hebben van provinciale ziekenhuizen stelde
spr. in het licht.
De gemeensehap heeft ook hier een sociale
taak te vervullen.
Met medewerking van de soc. dem. werd
dte 45-urige werkweek in een 48-urige work
week veranderd, omdat dte bedrijven door de
hooge kostgp niet ten gronde mochten gaan.
De soc. deni. streefden naar bezuinigingen
zonder de verpleging te verslechten of de ar-
beidsvoorwaarden van het personeel aan te
ran den.
Toen Ged. St. het voorstel dtedten om voor
het verplegend personeel een 54-urige werk
week in te voeren, verzetten dte soc. dem. zich
tegen deze aanslag van dte reactie met a'lle
kracht en Gerhard stelde in het licht, dat de
reeds ingevoerde bezuinigingea beter resul-
taten hadden gehad, dan men uit dte stukken
kon verwachten.
Toen werd het een Poolsche landdag, om
dat de reactie, met dte Vrijheidsbomd aan het
hoofd, voor allies de aanslag op de arbeids-
voorwaarden wilden.
Toch gelukte het ook deze aanslag op utu-
liteitsgronden af te slaan.
Het groote belang van het wegenplan en
het kanalenplan deed spr. ook uit komen.
Ook voor subsidies als het cultureele be
langen geldt,. staan de soc. dem. vooraan. Zij
stuiten dan steeds op het verzet van de reac
tie, die dan steeds allerlei argument'en heb
ben. Zij vonden het mooi, maar steeds geen
taak voor het college waaiin het aan de orde
wordt gesteld.
Spr. eindigde met een woord van opwek-
king om de eigen pers te lezen. De burger-
bladen staan steeds vijandig tegenover de
arbeidersklasse, al moest hij hulate brengen
aan de Alkmaarsche Courant voor de steeds
objectieve verslagen. Dit blad kenmertte zich
niet door een streven om speciaal de arbei-
ders dwars te zitten, zooals elders wel het
geval is.
Voor de arbeiders was het echter ook nood-
zakelijk om „Het' Volk" te lezen. (Applaus).
Het woord was hierop aan mevrouw Bak-
huisWo Iters, die het onderwerp „moeder
en kind" behandelde.
Ziet men de toestanden en wanhoop in tal
van arbeidersgezinnen, dan is het de plicht
voor hen die het iets ruimer hebben, om te
strijden, daarin verandering te brengen. De
vrouw heeft in deze een heilige taak te ver
vullen.
De moeder is de opvoedister van het toe-
komstig geslacht.
Het mooie van taoeder te kunnen zijn dient
meer naar voren gebracht fe worden
Steeds is voor de arbeiders het loon te
kort om bet kind het noodzakelijke te kunnen
geven. In de gezinnen van de werkloozen is
daarvan zeker geen spraken en daarom is het
ook voor de arbeiders van het grootste be
lang, zic'h met de verkiezingen te bemoeien,
opdat dte overheid steeds meer doordrongen
wordt van de sociale taak die er tegenover
de gemeensehap heeft te vervullen.
Ook de moeders, die voor ontwapening
zijn, doch uit wanhoop er niet voor strijden,
omdat zij meenen, dat strijd niet geeft, moe
ten strijdsters voor een betere samenleving
worden, tot behoud van het kind, dat anders
voor het behoud van de kapitalistische klasse
voor het vuur gezet wordt.
Het kind, dat de nieuwe mensch zal geven
vordert, dat ook de vrouw zich met de poli-
tiek bemoeit, omdat de politick zich wel met
haar bemoeit. De vrouw moet ook het wapen
van het stembiljet gebruiken. Uit onwetend-
heid, worden de vrouwen terug gehouden
van den strijd voor haar kind.
Op gevcelige wijze' deed spreekster uitko-
men het verdervelijke, dat het militairisme
van een moeder vordert.
35 millioen menschen bleven in den we-
reld oorlog. Het is onze plicht er voor te
strijden dit voor goed onmogelijk te maken.
Het kapitalisme heeft het militairisme noo
dig en daarom moeten de moeders strijden
voor het socialisme, de productie voor de ge
meensehap, die het militairisme niet noodig
heeft. De vrouw moet zich de vraag stellen
„waartoe heb ik mijn kind groot gebracht"
en zich bewust worden dat dit zeker niet ge
beurde om het te offeren in den oorlog. Het
vredesleger dat trouwens zal moeten groeien
op den weg naar nooit meer oorlog. Nog was
men er voor het ontwapeningsontwerp in de
Kamer geen meerderheid.
Zij die zingen „Vrede op aarde" vechten
alle dagen voor bev/apening. Wij vrouwen
dienen voor ons kind te veehten om de zeker-
heid te hebben. dat ze het kind rooit op dit
slachtveld hebben te offeien.
Ruim 80 millioen vordert in ons land het
mi'itairisme, de vrouwen moeten begrijpen
dat dit nuttiger voor al onze kinderen beter
gebruikt kan worden.
Spr. wees op moederschapszorg en een
betere sociale voorzoening. Als vrouwen moe
ten wij als eisch aan de gemeensehap stellen
dat er moederschapszorg komt.
Zoolang het Rrk hierin nalatig blijft moet
de provincie dit ter hand nemen, evenals de
zorg voor het zieke en zwakke kind.
Voor dit alles is noodig dat ook in de Prov
Staten de macht van de soc. dem. versterkt
wordt. Gebruik het machtige van het kies-
recht in het belang van uw kind, men be-
vordert daardoor ook de vredesgedachten. De
soc. dem. gaan in den strijd voor ontwape
ning niet terug.
De strijd gaat niet tusschen geloof of on-
gelcof, maar tusschen het kapitalisme en het
socialisme. Huide bracht spr. aan de huis-
vrouwen van de soc. dem. Vrouwenclub die
met elkaar de sloppen en stegen bezochten,
om bewustwording aldaar te bevorderen.
De moeders die nu vechten en klagen,
mogen het wapen dat zij op het kiesrecht be-
zitfen, niet ongebruikt laten.'
Strijden voor onze medemenschen is onze
plicht en spr. wekte daarom alien op, zich
aan te sluiten bij de soc. dem. Arbeiderspartij.
(Applaus.)
De heer K1 o m p oordeeide, dat de heer
de Vries het Prov. Waterleidingbedrijf te
sterk gekleurd als een sociaal beheerd bedrijf
had voorgesteld.
Spr. zag het bedrijf meer als een econo-
misch monopolistisch bedrijf en laakte liet,
dat Amsterdam en Haarlem niet bijdragen in
de lasten, om het water in afgei-egen ge
meenten te brengen.
De hygiene en de democratic vorderden
z. i. om het water zeer goedkoop te verschaf-
fen, opdat in alle arbeiderswoningen closets
konden worden aangebracht.
Nu moet men in dat geval vcor zoo'n wo-
ning voor water 25.— per jaar betalen.
Spr. deed een beroep op de Soc -Dem.
Statenleden, om in deze de staten te door-
dringen van de sociale taak.
De heer W e s t e r h o f beantwoordde d'en
heer Klomp, omdat de heer de Vries reeds
was vertrokken.
Hij steldte in het licht, dat onder den invloed
van de tekorten van het electriciteitsbedrijf,
het waterleidingbedrijf commercieel moest
worden opgezet om er een meerderheid in de
Staten voor te krijgen.
Voorop staat echter, dat het bedrijf niet is
opgezet om winst te maken, doch om in de
behoeften te voorzien.
Spr. was bet met den heer Klomp eens, dat
Amsterdam en Haarlem mede de lasten van
het bedrijf dienden te dragen en gaf zijn be-
vreemdmg te kennen over het ieit, dat daar
wonende statenleden, van wie men het niet
zou verwachten, een stedenpolitiek voeren,
om dit tegen te gaan.
Meer kan van de thans aangeslotenen in
geen geval gevraagd worden en daarom wil
de Soc.-Dem. Fractie in ieder geval, dat de
nog ontbrekende 20 pCt. het water desnoods
ontvangf met steuh uit de Provinciale kas.
In een meer democratisch'tijdperk zal zeker
het water in het belang van de volksgezond-
heid aan all-en gratis worden verstrekt.
Spr. .-erzekerde, dat het beroep van den
heer Klomp om er naar te streven, zoo spoe-
dig mogelijk het bedrijf tot een in de geheele
provincie werkend bedrijf te maken en een be-
reikbaarstelling van het water voor arbei
derswoningen t-egen een lageren prijs, op
hem niet vergeefs was gedaan. (Applaus).
De mandolineclub gaf hierna nog een num-
mer ten beste, waama de voorzitter met een
woord van dank de vergadering sloot.
HET SPEELTUINWERK.
Op uitnoodiging van dte Vereeniging
D. S., onderafdeeling Volksbuisvesting,
hicld1 gisteravond in het cafe „Central"
voor een gering aantal aanwezigen de heer
T. A. van der Zoest van Zaandam een inlei-
ding over „Het speeltuinwerk in het belang
dter gemeensehap".
De voorzitter, de heer T. A. Schouten,
opendte de bijeenkomst met een woord van
welkom.
Spr. drukte er zijn spijt over uit dat het
gemeentebestuur, dat was uitgenoodigd, niet
aanwezig was en betreurde het dat de op-
komst met grooter was, hoewel en genoeg-
zame publiciteit was gegeven.
Doel vaa sanjenkomtn was om te komen tot
oprfchtfng van een speeffuln fa samenwer-
king met Volkshuisvesting. Reeds is door eeni-
ge artikeilcn het doel en werken uiteengezet
De secretaris deed mededeeling, dat mej.
Cards en de heer Van Drunen bericht had
den gezonden dat zij tot hun spijt niet aan
wezig konden zijn. De laatste verzekerde het
bestuur echter, dat de zaak zijn voile aan-
dacht heeft.
De heer van Zoest, 't woord verkrijgende,
begon met't doel der fastening: „Speeltuin"
uiteen te zetten en wees er op, dat er nog
maar zeer weinig in die riehting was be-
reikt. Dat streven, aldus spr., is niet nieuw.
Spr. wees fa dit verband op het gesprokene
van den heer Klare op een ruim 27 jaar gele-
den gehouden Vakvereenigingsvergadering te
Amsterdam. Dit heeft aanleiding gegeven tot
het oprichteh van een speeltuin. Hieronder
zijn er die een oppervlakte van pl.m. 620
vierk. M. hebben. Allengs breidde dit aantal
zich uit, thans bedraagt dit 22 a 23, terwijl
nog niet minder dan 20 vereenigingen op een
terrein wachten.
Per jaar wordt voor dit werk meer dian
200.000 uitgegeven, terwijl de vereenigin
gen zich in den steun van gemeentelijke sub
sidies mogen verheugen. Hieruit blijkt dhs,
dat door het gemeentebestuur het nut van
deze instelling wordt ingezien.
Het streven wordt door andere gemeenten
als Wormeryeer en Velsen nagevolgd. Ook
fa Zaandam is men tot oprichtfag gekomen.
Vervolgens schetste spr. de wordingsge-
schiedenis van den speeltuin aldaar, waar-
voor het initiatief werd genomen door eenige
jongens. Ook daar werd de steun van het ge
meentebestuur verkregen, zeker in het belang
der jeugdvorming.
Zoo kwam spr. tot het doel van een Speel
tuin. Een kieine tuin bestaat hier reeds, doch
d'eze voorziet niet in de groote behoefte. Spr.
betoogdte de noodzakelijkheid om een grooten
tuin te stichten, waar de jeugd, behalve ge-
nieten, ook wat kan leeren. Spr. haalde daar
bij aan de straatschenderij die de spes patriae
buiten in haar vrijen tijd bedrijft.
Spr. noemde vervolgens wait in Zaandam,
dat 3 vereenigingen rijtk is, was gedaan, zoo
als het organiseeren van wandel- en fietstoch-
ten met grootere en kleinere groepen kinde
ren, waarbij dan wedstrijden worden gehou-
dn. Ook wordt getrach-t de traditioneele
jeugdfeesten, als Sint Maarten te bewa-
ren daarin leiding te geven en een ordelijken
geest aankweeken. Dit brengt natuurijk kos-
ten medte, welke dan wel weer uit de liefda-
digheid worden bestreden.
Er worden uitvoeringen gegeven door on-
der-afdeelingen, zooals tooneel- of operette-
elubs, terwijl tevens er naar gestreefd wordt
door het vetroonen van nuttige en leerzame
films dte kennis on 't inzicht der jeugd te
verrijken.
Tegen een matigc entree werd dan aan be-
langistellenden toegang verleend.
In het voorjaar wordt dan een tentoon-
s telling georganiseerd van in den winter ver-
vaardiga-e artikelen (huisvlijt).
Daarna gaf spr. een schema van het club-
werk, waarbij hij n-cemde de door de
cudere jongens gevormde accordeonclub.
De jongelui verrichten daarbuiten ook goed
werk in het beiang van hun club, door zeif te
concerteeren en daarbij te collecteeren, terwijl
de opbrengst dan weer dient voor het aan-
k-o-open van nieuwe fastrumenten.
Ueze club was in aile opzichten een succes
geweest. Bovendien wordt nu een fonds ge-
sticht om te komen tot oprichtfag van een
muziekcorps.
De huisvlijt wordt zeer bevorderd als b.v.
fiiligrainwerkhet ma-ken van kunstbloemen,
etc.
Eenige prceven had spr. op die vergadering
teutoongesteld. Voor dit werk worden kinde
ren tot 16 jaar toegelaten, terwijl voor de
ouderen gelegenheid bestaat zich aan te slui
ten bij toon-eelclubjes.
rinancieel mogen deze clubjes wel niet uit-
kunnen, doch moreel wordt veel bereikt.
Ook bestaat een vertelciubje, waar een on-
derwijzer ieaere week de allerjcngsten een
avoiid bezig houdt. Fraaie teekeningen wor
den door de ledten gemaakt, meestal naar
model, terwijl den jongens het in onbruik ge-
rakende figuurzagen wordt geleexd.
Een handwerkciub geeft den jongeren meis-
jes gelegenheid hun kunstzin te verrijken.
Bovendien bestaan een zang-, een raffia- en
natuurkcnnisclub, terwijl in plan is een dam-
club.
De zangclub verheugt zich in een groote
belangsttelUng. De leiding berust bij commis-
sies, dit de meest m-o'gelijke vrijheid toelaat.
De leden daarvan hebben desondanks een
zware taak, die zij op de meest loffelijke wijze
en geheel belangrioos vervullen. Ook heeft d«
Zaandamsche vereeniging een eigen courant,
een maandbCad, waar in alle wetenswaardige
bericliteti over te houden club-avonden
cntspanningislectuur worden opgenomen. De
kvsten van uitgave worden gedekt door de ge-
plaatsle advertenties.
Ten slotte gaf spr. nog een uiteenzetting
over de materieele inrichting van den tuin,
waarfa ook de bergplaatsen e. a. onmisbare
gebouwtjes niet mogen ontbreken.
Zooals het fa Zaandam is ingericht, is dat
zeer primitief en doeltreffend. Toezicht wordt
daar gehouden door een bezoldigden opzich-
ter. Door het gemeentebestuur werd hiervoor
een subsidie verleend van 4000, dat, gezien
de hooge kosten van den vloer 2000) en
gebouwtjes (J 1000) niet te hoog is.
Spr. wees er echter met klem op, dat zoo
veel mogelijk de geldelijke lasten door de le
den moeten worden gedragen, terwijl de in
richting door de leden kan worden uitgevoerd.
De gemeentelijke subside vermindert jaarlijks.
Deze bedraagt thans f 450, terwijl bovendien
een bedrag van 783 als grondhuur van de
vereeniging wordt ontvangen.
Spr. achtte het speeltuinwerk zeer inge-
wikkeld. Zoo hebben in Zaandam een bestuur
van 9 en een toezichtcommissie van 3 leden
de leiding. Daarnaast staat een raad van be-
heer, gevormd uit clubleiders etc., die onder-
ling van tijd tot tijd vergaderen.
Na een korte opwekking besloot spr. rijn
rede.
Na het bezichtigen van het door de Zaan
damsche jeugdleden gemaakte, werd de ver
gadering voortgezet.
De voorzitter z^tte tenslotte urteen wat het
doel van deze vergadering was, waarbij hij
deed uitkomen, dat D. E. S. een commissie uit
Volkshuisvesting is, die reeds in het bezit
van een tuin, waar ook anderen toegang heb
ben. Het doel was meerdere speeltuinen te
