a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
aaaaaaaaaaaaaaa
Met Dr. Van der Sleen op reis.
Binnenland
afelen 45 per honderd bos; Sla 5
7; Roode Kool 3—/ 10; Gele Kool 3
8 per honderd; Aardappelen 7—/ 10;
Witlof 9128i; Uien 24; Sjalotten
2—/ 4.50; Peen 2.50—/ 3; Bieten
3j504; Spinazie 2 758 per hon
derd K.G.; Koolrapen 1.25 per zak; Zu-
rfng 2530 cent per kleine kist; Asperges
dftk wit 1.16; bteuw 5790 cent per bos;
Postelein 15,50—/ 16.50 per honderd
pond.
ZAANDAM, 19 April 1927. Veiling „De
Zaanfftreek," Spinazie 2040 cent per kleine
kist; Raapstelen 18—52 cent per 10 bos; Sla
234—9# cent per krop; Piksla 20—35 cent
per ktefflse kist; Prei 5—7 cent pe rbos; Pie-
tOersefe 3347 cent per bos; Seklerie 13 cent
per bos; Spinazie 0.90—/ 1.35 p. kist; Ra-
dijs 70—96 cent per 10 bos; Rabarber 10—
11 cent per bos; Bloemkool 511A cent
per stuk; Appelen 151714 cent per pond;
Peen 131426 cent per bos.
WARMENHUIZEN, 19 April 1927. Roo
de Kool 5.50—/ 9.70; Gele Kool 6;
Deensche Witte Kool 3.20—/ 3.90; Uien
6.20.
Aanvoer: 63700 K.G. Roode Kool; 500
K G. Gele Kool; 7000 K.G. Deensche Witte
Kool en 760 K.G. Uien.
NOORDSCHARWOUDE, 19 April *21.
Uien 6.506.60; Grove Uien 6.70;
'Roode Kool 6.2010.40; Doorschot
V 5.40—/ 7.40; Gele Kool 3.20—/ 6.60;
'Deensche Witte Kool 3.205 50; Door
schot 2.40—/ 2.70, alles per 100 K.G.
Aanvoer: 2300 K.G. Uien; 28400 K.G
Roode Kool; 14800 K.G. Gele Kool; 43300
K.G. Deensche Witte Kool.
ALKMAAft, 20 April 1927. Op de heden
gehouden Voorjaarsmarict waren aangevoercf
2117stu'ks. Melkkoeien 250—/ 400, Gelde
koeien 200—/ 325, Pinken 60—/ 150.
Handel vlug.
AMSTERDAMSCHE
AARDAPPELPRIJZEN.
AMSTERDAM, 20 April 1927.
[f 0.10f 0.1234 p. K.G. Overige
onveranderd.
Aanvoer 3 ladingen (25151 H.L.)
AMSTER'DAMSCHE VEEMARKT.
568 vette kalveren, le kw. 0.90—/ 1.06.
e kw. 0.800.90, 3e krw. 0.70—0.80
per K.G. levend gewitiht.
150 nudhtere kalveren 713 per stuk.
53 varkens Holl. le kw. 0.730.74, 2e
kiw. /0.720.73 per K. G. slachtgewicht
Ovez. en Geld, le kw. 0.73/0.74, 2e
kw. /0.72:0.73 per K. G. slachtgewicht,
Enlkele boven noteering.
Vette varkens 0.700.72 per K.
slachtgewicht.
m
Malta
prijzen
6r itfn am oen man weg te ruEcen, maar hf
kwam te laat. Hoewel de machinist uit alle
macht remde, zoodat de trein up 25 meter af-
stands stopte, werd v. d. L. aangereden en
na eenige oogensblikken was hij dood U!t-
wendig had hij aileen een hoofdwond. Hij is
binnengedragen bij' een spoorwegbeambte,
het lijk zou gisteravond naar Vlaardingen
worden gebracht.
De burgemeester van Kethel, de beer J. L
Verveen, was spoedig ter plaatse.
De machinist van den trein, D. Seesink,
trot hiermee voor de derde maal een ongeluk
ter plaatse.
In October zegde de minister reeds een
extra-onderzoek naar dezen gevaarlijken
overweg toe, maar sindsdiea is nog geen en-
kele verandering ten goede gekomen. De heer
Verveen heeft nu nog een telegram aan tten
minister gezonden, waarin het ongeval wordt
vermeld als een aansporing tot ingrijpen.
UIT HET TAB AKSBEDRIJF.
De voorgenomen contractueele regeling
tussdhen de versdiillende bel anghebfoenden
bij het tabaksbedxijf is, door het niet aanvaar-
den van de overeenkomst door den Bond van
Sigarenwinkeliersvereenigingen in Nederland,
dezer dagen mislukt.
Het besluit van genoemden Bond' werd
eenstemmig genomen. Onder zijtn aangeslo-
ten organisaties heersdhte een levendig verzet
tegen het concept-contract, waarin men een
knechting van het vrije bedrijif zag. Het gehee-
le land door zal men nu den toch reeds vinni-
gen coneurrentiestrijd zien toenemen, want de
contractueele samenwerking gold ook enkele
kleinere bonden van sigarenwinkeliers, die nu
warden losgdaten. Het besluit van den groo
ten bond tot overleg met de bestaande coope
rates, is van buitengewoon verr# strekking.
De hoofdstad Den Haag en Rotterdam en
groep Friesland hebben sterke coopera
tes, zoodiat op deze wijze, in deze vakorga-
nisaties van winkeliers een geheel nieuwe
weg wordt betreden.
Aldus wordt eenigszins gecamoufleerd, dal
het- aantal werkelijk zelfstandige onderne-
mers in dit eertijds voor het banderol le
tijdperk bloeiende bedrijf bijzonder gering
is. under de laatste categoric vinden de fa-
brikanten voor hun eventueele plannen tot
versterking van hun positie tegenover de coo
perates spoediger steun. Voor de winkeliers
schuilt in het element der onzelfstandigen
het moeilijke probleem van den band met hen,
die wel, en hen, die niet tegen regelmatige
prijzen verkoopen.
G.
VAN TWEE DWAZE OUDjES.
Het spreekwoord, d'at in de stokouden de
wijsheid is, wordt niet altjd bewaarheid en
zeker was d'at niet het gevai op den eersten
Paaschdag in de Kozenstraat te Amsterdam,
waar het verre van gozengeux en maneschijn
.was.
Daar wonen in de buurt twee oud'e heer-
tjes, die dien dag hun tjd op ongepaste
wijze hadden doorgebracht en te diep in het
traditioneele glaasje hadden gekeken. Zij wer-
den. eenigszins opgewonden en kregen ruzie.
Deze ruzie ginig den perken te buiten en plots
trokken zij allebei een mes. De partjen wa
ren geheel gelij'k: beiden waren verre van
nuchter, het mes even groot en beiden wa
ren twee- en-zeventig jaren. En ze vcch-
ten met elkaar als jonge leeuwen en met een
enihousiasme als wel.eer in de kroegen op
den Zeedijk veeten werden beslecht.
v Voor iemand tusschenbeide kon komen had
een dezer miritante heertjes vier verwondin-
gen aan gelaat en achterhoofd. Met het oog
op zijn leeftjd werd hij per autobrancard
naar het Binmengasthuis overgebracht en
daar ter verpleging opgenomen. De overwin-
naar werd1 naar het politiebureau Laurier-
gracth overgebracht, dOch spoedig weier los
gelaten, omdat bleek, dat de verwondingen
niet van ernstigen aard waren.
EEN WOESTELING DOOD-
GESLAGEN.
Zaterdagavond omstreeks 11 uur werd de
politie te Raamsdonksveer gewaarschuwd,
dat in de Kloosterstr. een man was doodge-
siagen. De politie begaf rich direct ter plaat
se en zag bij de woning van O. een man op
zijn rug liggen, badendle in zijn bloed, die
bleek te zijn E. van S., wonende aan den
Sluishoek. Hij was zeer ernstig gewond op
zijn hoofd en in het gelaat Bij nader onder-
zoek bleek het sladjtoffer reeds overleden te
zijn. Het lijk is in beslag genomen.
Het drama heeft zich als volgt afge-
speeld: v. S. had Zaterdagavond verschillen-
de cafe's bezocht en was erg vechtlustig. Met
een zoet lijntje is hij omstreeks 10 uur naar
huis gebracht. Thuis gekomen stelde hij zich
er woest aan en heeft er den boel kort en klein
geslagen. Daarna is hij naar de woning van
O. gegaan in de Klooster9traat, alwaar hij
met geweld bmn-en wilde. Met een iizeren ge-
bintbalk van een schip sloeg hij tegen
deuT en venster, zoodat deze indeukten. De
bewoner, de 24-jarige C. O., begaf zich met
een schop gewapena naar buitoi en heeft v.
S. daarmede een slag op zijn hoofd toege-
bracht, zoocfat dezie bew'usteloos neerviel De
49-jarige vader, J. O., die bij zijn gehuwden
zoon inwoont, kw-am nog met een nek toege-
loopen en heeft v. S. vreeselijk toegetakeld.
De daders hebben zich direct bij de politie
aangemeld en zijn na verhoor in verzekerde
bewaring gesteld. Zij staan beiden goed be-
kend.
De verslagene was ongehuwd en 30 jaren
oud, stond wanneer hij onder den invloed van
sterken drank verkeerde als een lastig en on-
gunstig bekend.
1 DE GEVAARLIJKE OVERWEG
BIJ KETHEL.
De 71-jarige v. d. Laan uit Vlaardingen
wilde gistermiddag om kwart voor vier den
onbewaakten overweg bij Kethel oversteken,
juist op het ocgenblik dat de personentrein,
die om 3 uur 39 uit Schiedam vertrekt, in
het gezicht kwam, V d. L was doof. Vier
personen aan de orerzijde van de hjn, die het
gevaar zagen, waarschuwden door roepen en
.'eekens en de machinist gaf krachtige signa-
len. Een van de vier toeschouwers sproog op
DE GERINOE VRAAG NAAR
STEEN'KOOL.
De geringe vraag naar kolen op de we-
reldmarict begint zidh ook in het Limburgsche
mijlnlbedrijf ernstig te doen ge\roelen. Tal van
particuliere mijnondernemingen hebl>en reeds
in verband hiermede belangrij'ke hoeveelheden
op moeten tasten, terwijl de Oranje Nassau-
mijn en de Domaniale Mijn er toe zijn over-
gegaan haar bedrijf eenige Zaterdagen stil
te zetten.
In verband met het inleggen van deze
„Feierschichten" dagen waarop niet ge-
werkt wordt en dus geen loon wordt uitbe-
taald heeft de Alg. Ned. Mijnwerkersbond
een sdhrijven tot de Contact-commissie ge-
richt, waarin de bond er op wijlst dat dit in-
leggen van dienstlooze dagen nog niet in de
vergadering van de Contact-commissie be-
handeld is. De Bond verzoelkt daarom deze
kwestie op de eerstvolgende vergacfering te
bespreken.
JAN VAN* KAN Sr., DE NOOR'D'WIJK-
SOHE M-EN'SCHEiNREDDER
Men schrijft uit Noordwijk aan de N. R.
Ct.:
Oip tweeden Paaschdag was het 40 jaar ge
leden dat onze dorpsgerioot, Jan van Kan
Sr., een vaste aanstelling verkreeg als lid
der bemanning van de in Noordwij'k gestati-
onneerde reddmgsboot van de N. en Z. Ho'l.
Reddingsmij., op den zelfden dag kon hij zijn
25-jarig jubileum herdenken als seoretaris
penningmeester van het plaatselijfk comite
dezer maatschappdj.
Op 22 Juli 1870 te Noordwijk geboren,
dicht bij de zee die hij ondanks hare verra-
derlijkheid lief heeft, had hij eigenlijk zeeman
moeten worden en hij,werd. smid. Op 16-
jarigen Ieeftijd' volbracht hij zijn eerste red
ding. Er was onder de kust een zeilboot om-
geslagen. Toen hij d'at hoorde greep hij het
qerste het beste paard dat in de nabijheid
stond en terwijl anderen nog aan het beraden
waren, sprong hij er op en ging de zee in
Vier menschen, die met den dood- worstelden,
wist hij te grijpen en naar het strand te bren-
gen, waarvoor behalve zijn toen reed's ge-
spierde armen, de rug, de nek en zelfs de
staart van het paard dienst moesten doen.
Tijdens zijn militaire dienst bij de marine
volbracht hij zijn tweede redding.
In den storm van 18 November 1893 liep
een Engelsche schoener op het strand. Twee
opvarend'en verdronken, maar men slaagde
erin zes menschen te redden. Koningin Victo
ria schonk Jan een zilveren medaille. Van
koning Edward vertoonde hij ons een geel-
geworden brief met een dankbetuiging.
Een eigenhandig door Koning Willem III
geschreven brief bracht zijn herinnerlng te-
rug naar de redding van vier schipbreuke-
liugen in 1889.
Het zou te veel worden, indien wij al zijn
reddingen hier mededeelden. Die loopen naar
de honderd. De m-oeilijkste en ook dte meest
tragische, omdat er drie van de bemanning
der reddingsboot, zijn makkers J. Cramer,
L. Stelelnberg en- Ii. Vink, het leven bij
verloren, was toen de logger K. W. 47 in
nood zat. Veretien mannen van Nbordwijk,
van wie twee zoons van hem, voeren onder
vliegcnden storm uit, hoewel de bevolking
aan het strand zeide, d'at het niet ging.
Pas kort waren ze in zee toen de reddings
boot omslotg zoodat alle veertien inzittenden
in de golveo terecht kwamen. De drte ge
noemden verdronken, de overigen wisten, el-
kaaf helpende, het strand te bereiken. De
zoons van Van Kan waren brwusteloos, toen
zij het strand -bereikten. Met Van Kan bega-
ven zich Simon Verloop; Piet EKiyndam, de
agent van politie Boon, jhr. Greven, E. van
Looyen, Jac. van Duym Lzn. cat J. van Ko-
mjnenburg nogmaals aan boord en het ge-
lukte het moedige zevental met Jan vooraan,
den logger te bereiken en de uitgeputte be
manning op e^n na te redden.
De Koningin kwam pereoonlijk In Noord
wijk om Jan daarvoor de gouden medaille op
de hoist te sipelden terwijl zijn twee zooms twj
die gelcgenheid elk een zilveren medaille uit
H. M.'s handen ontviogen.
Ook van Prins Heodrik toonde de heer
Van Kan ons nog een medaille en voorts een
aantal brieven en telegrammen uit het buiten-
land en uit Indie, zoowel als uit ons land
zelf waarin bewondering voor zijn werk werd
uitgesiproken. Gisteren vlagde het dorp reeds
en de gelukwenschen kwamen van alle kan-
ten binnen in de' vonn va telegrammen, brie
ven en kaarten uit alle deelen des lands en
zelfs uit het bhitenland. Velen hadden het
daar niet bij la ten blijven.
Vandaag iiad echter de offideele huldiging
plaats, tegelijlk met een reddingsdemonstra-
tie. Daarvoor waren de voorzitter en de se-
cretaris van de N. Z.-Holl. Reddingsmaat-
schappij, de heeren P. E. Tegelberg en H. de
Booy, uit Amsterdam overgekomen. Aan het
strand hadden tegen halfvier, toen de red
dingsboot in voile ui trusting de zee inging,
honderden zich verzameld om van de demon-
stratie getuige te zijn.
Na afloop had ten huize van den jubilaris
de huldiging plaats, waarbij1 behalve de ge-
noemde hoodrbestuursleden het plaatselijk
comite tegenwoordig was, benevens de oud-
bootsman de heer D. Ameraal, die wegens
gezondheidsredenen als zoodanig ontslag
had moeten nemen en diens opvolger J. van
der Niet.
De voorzitter, de heer Tegelberg, bood ter
herinnering aan dezen dbg den jubilaris een
pendule aan.
Jan aanvaardde dit geschenk in grooten
dank en bracht van zijn kant het hoofdbe-
stuur huld'e voor hetgeen zij in het belang
van het reddingwezen hebben gedaan.
Jhr. Van Panhuys voerde vervolgens na-
mens het plaatselijk comite het woord en
schetste mede de verdiensten van Van Kan in
het bijzonder als secretarisi-penningmeester
van het plaatselijk comite.
Ook de secretaris van het Hoofdbestuur
huildigde hem; de bootsman Ameraal voerde
iiet woord en tenslotte bood een vertegen
woordiger van de Bataafsche Petroleum-
maatschappij ook een herinnering aan.
KORTE BERrCHTEN.
Een complex van twaalf schuren, toebe-
loorende aan den hr. H. J. de Haan te Rijns-
burg, is door tot nu toe onbekende oorzaak
tot den grond toe,afgebrand. Een paard en
een hoeveelheid pluimvee kwamen in de vlam-
men om. De schade wordt door verzekering
gedekt.
Te Vlissingen is van het Engelsche
stoomschiip Hadfield een verstekeling, een ne-
ger, afgezet. Het schip was onderweg van
Anitwerpen naar Cardiff. De neger wordt
over de grenzen gezet.
- De heer Gerard Leenders, de bekende
zanger wiens naam ook buiten de grenzen
van ons land een bekenden klan'k heeft, Zal
23 April a.s. zijn zilveren zangersjubilenm
vieren.
Uit onze Staatsmachine.
Rijkswerkliedenreglement 1927.
Aldus luidt de verkorte titel van het be-
langrijk Koninklijk Besluit, dat in No. 53 van
het Staatsblad verscheen en als volledigen
titel heeft: „Besmit tot vaststelling van een
algemeenen maatregel van bestuur, houdende
regelen in acht te nemen bij de vaststelling
van de arbeidsvoorwaarden van werklieden
in's Rdjks dienst.
Als definitie van rij'kswerklieden wordt
gegeven: volwassen werklieden, die niet
voor een bepaalden tijd noch voor de uit-
voering van een bepaald werk in dienst zijn
genomen. Onder jongmaatjes verstaat men:
jeugdige werklieden, die niet voor een be
paalden tijd noch voor de uitvoering van een
bepaald werk en evenmin met het doel om
hen tot vaklieden op te leiden in dienst zijn
genomen. Tijdelijke werklieden of jongmaat
jes kunnen ook onder deze bepaling gebracht
worden, met dien verstande, dat ze wel voor
een bepaalden tijd of een bepaald werk aan-
genomen werden, terwijl leerlingen die jeug
dige werklieden zijn, die in dienst zijn ge
nomen met het doel hen tot vaklieden op te
leiden. Onder vaklieden worden verstaan
werklieden uit wier aanstelling blijkt, dat zij
in dienst zijn gesteld voor het verrichten van
werk, dat in den regel slechts wordt ver-
richt door personen, die in eene inrichting
van vakonderwijs hunne opleiding hebben
genoten of zich elders op soortgelijke wijze
hebben bekwaamd.
De aanstelling tot werkm,an in 's Rijks
dienst geschiedt door het hoofd, dat is de
ambtenaar of autoriteit, belast met het be-
heer of de leiding. Tijdelijke werklieden of
jongmaatjes kunnen evenwel door anderen,
daartoe door het hoofd gemachtigd, worden
aangesteld. De aanstelling geschiedt schrifte-
fijk, tenzij de aanneming geschiedt voor een
tijd, korter dan zes achtereenvolgende dagen.
Bij de indiensttreding ontvangt de werkinan
een dienstboekje, dat zijn naam enz. bevat,
benevens een opgave van het loon en de be-
palingen, welke hij heeft na te leven bij de
uitoefening van zijn dienst, voorzoover die
niet blijken uit de arbeidsvoorwaarden. Ver
anderingcti in een en ander moeten ook in
dat boekje aangeteekend worden. De aan
stelling geschiedt niet dan na geneeskundig
onderzoek, waarin aan de eischen, welke het
hem op te dragen werk sieM, moet voldaan
worden.
Tijdelijke werklieden en jongmaatjes be-
hoeven niet geikeurd te worden, tenzij dat de
tijdelijlke bewerkstelling bedoeld is als een
proeftijd voor jle vaste benoeming of indien
het hoofd toch een keuring noodzakelijk acht.
Herkeuring kan door een afgekeurde ge-
vraagd' worden. De keuring is ten laste van
den Staat, de herkeuring voor die van den
aanvrager, tenzij deze goedgekeurd wordt
Wil iemand als rijkswerkman aangesteld1 wor
den, dan moet hij eerst 'n proef afleggen ten
genoege van't hoofd. Is iemand' reeds eerder
in 'a Rijks dienst geweest of is hij- daar nog
in, dan kan hij van die proef vrij!gesteld wor
den. Voor aanstelling als leerling of jong-
maatje is de eisch een andere. Zij moeten
Mij.ken geven van voldoende verstandelijke
ontwikkellng. Bmeden veertien jaar kan
niemand in's Rijks dienst worden opgenomen.
Van leerlingen kan geeischt worden 'n proef
tijd van ten hoogste ten jaar. Jongmaatjes
worden uiteriijlk op hun 20-jarigen Ieeftijd
aangesteld als Rijkswerkman, zoo er gele-
genheid tot plaatsing is. Men kan niet lan-
ger dan twee jaar, hetzij ineens of bij gedeel-
ten, jongmaaitje wezen. uat war de aanstel
ling betreft.
Het hoofd ontslaat ook de werklieden
schriftelijJc, behalve degenen, die mondeling
werden aangesteld en niet bij wijze van straf
werden ontslagen. De reden van het ontslag
moet ook in den ontslagbrief worden medege-
deeld. Wanneer het ontslag gegeven wordt
niet op verzoek en ook niet bij wijze van straf,
moet het minstens vier weken tevoren worden
aangekond'igd. De aanvrage om ontslag moet
veertien dagen tevoren worden ingediend. Is
daaraan niet voldaan, dan kan het ontslag
todi verleend worden, indie de bdangen van
den dienst zich daartegen niet verzetten.
Voor de tijdelijke werklieden is de termijn
voor ontslagaanvrage niet langer dan een
week. Vaste werklieden worden uit den dienst
ontslagen bij het bereiken van den teeftijd
door den minister, onder wiens departement
ze ressorteeren, vastgesteld, of wanneer zij
ter eerste oeefning in werkelijken militairen
dienst treden of wanneer op last van den mi
nister het personeel van de inrichting of van
den tak van dienst wordt verminderd of om
andere redenen ter beoordeeling van het
hoofd. Indien iemand op een anderen grond
dan de boven genoemde ontslagen wordt, kan
hij, tenzij diet ontslag als straf is verleend,
binnen zes dagen in hooger beroep komen bij
den minister, die, na een commissie van ad-
vies gehoord te hebben, zijn beslissing neemt,
Aan de ontslagenen wordt een getuigschrift
uitgereikt, waarin aileen op verzoek van den
betrokkene mededeeling gedaan wordt van de
wijze, waarop hij zijn betrekking vervuldeen
van de reden, waarom hij ontslagen werd.
Indien iemand ontslagen werd, omdat hij in
militairen dienst moest, wordt hij na het ein-
digen van dien diensftijd weer aangenomen,
wanneer hij binnen acht dagen zich weer aan-
meldt bij het hoofd en in den dienst zich
niet aan wamgedrag heeft schuldig gemaakt
en lichamelijk niet ongeschikt wordt bevon-
den.
Pe wachtgeldregeling kunnen we hier ge-
voeglijk voorbijgaan, omdat die weinig af-
wijkt van de gewone.
De werklieden worden verdeeld in loon-
groepen. Voor elke groep worden de mini
mum en maximum loonen (tijdloon) vastge
steld en de periodieke verhoogingen geregeld
Het minimumloon verkrijgt een werkman op
zijn 23e jaar. Voor de jongeren komen loon-
schalen in verband met den Ieeftijd. De perio
dieke verhoogingen worden niet toegekend
aan hen, die op grond van onvoldoenden
ijver of geschiktheid voor hun werk daarop
geen aanspraak kunnen doen gelden. Bij la
ter gebleken ijver of geschiktheid worden
de verhoogingen telkens zooveel later toege
kend als de vroegere verhooging werd uitge-
steld, terwijl degeen, die aldus gestraft werd
wanneer hij later meer dan gewonen ijver of
geschiktheid betoont, in het genot gesteld
kan worden van een of meer der uitgestelde
verhoogingen. Dezelfde oorzaken kunnen ook
oorzaak wezen, dat een werkman meer loon
ontvangt dan waarop hij contractueel recht
had. Wat het arbeidsreglement meer bepaalt,
zullen we een volgend maal zien.
HYGIeNE- EH
VOLEGHESDSHOEKJE
Lood, loodwit en loodmenie be-
hooren tot de gevaarlijkste vijanden
van den arbeider. Ze zijn afdoende
te bestrijden, maar dit gelukt aileen
bij voortdurende zorg. ZINDE
LIJKHE1D IS DAARTOE
EERSTE VEREISCHTE.
HET
GEZONDHEIDSRAAD.
'n menschenleef'tijcl
gapantfe!
B&irgjerlijke Stand.
H'ENSBROEK. (Maart).
GEBOREN:
Afra, dochter van Pieter Appelman en van
Aaltje van der Eng. Lize, dochter van
Dou/we Jongsma en van Ettje Jongstra.
XXXX1I.
Naar de Wildernissen van Travancore.
Twee plaatsen zijn er in deze streek, waar
een goede autoweg tot in het hart der wilder-
nis voert. Deze voeren u beide naar meren,
kunstmatige meren in het voorgebergte. De
centrale ketens zijn practisdh gesproken onb
reikbaar. Menigeen onzer lezers zal de groote
stuwdam van de Gileppe in de buurt van Spa
hebben bezocht, hier hebben wij met dergelijke
werken te doen. Ik meldde u reeds hoe rijst in
het water gezaaid, uitgeplant en geoogst
wordt en om dit in een der drogere gedeelten
mogelijk te maken is de stuwdam gebouwd,
waardoor Kodayarlake ontstaan is. De weg
er heen gaat eerst door het gewone cocos-
palrn- en rijstlandschap, dan een eind'je langs
het bevloeiingskanaal, even een heuvel op het
bosCh in en daar staat de bungalow met uit-
zidht op het meer, vroeger woning van den
ingenieur, thans ten gerieve der bezoekers, die
hier komen lunehen of zwemmen. Vlak voor
de bungalow drie wilde kippen aan den weg-
kant, een teeken, dat wij de beschaving ver-
laten hebben.
Wij keken eerst wat uit over het meer, maar
van dierenleven zelfs van vogels, is geen
sprake. E'dhter aan den overkant staan kleine
huisjes, geheel in bamboe bladeren gebouwd
"Kanikuddies" zegt Foster met de steel van
zijn pijp, maar dat eene woord zegt veel. Het
duidt een stam van halfwilden aan die slechis
hoogsit zdden met de blanken en zelfs liever
niet met de andere bewoners in aanraking ko
men. De kijker toomt duidelij'k midden in de
groep een dergelijke hut in de onderste takken
van een teakhout'booim. Zoo hoort het eigen-
lijlk. Kanikuddie betedkent boombewoner en
deze familie is haar stamgenooten ver vooruit,
daar zij hun huisjes op den grond hebben
gebouwd en slechts ten in den boom om in te
vluohten als tijger of olifant hen bedreigen
Maar van cultour is niets te bespeuren. Ston-
den de huisjes niet op een gedeelte, dat kort-
gdeden kaal gebrand moest zijn, dan waren
ze niet zichtbaar.
Rondom het meer loopt een weg, bij de aan-
leg van den dam gemaakt en sindsdien steeds
opengehouden. Wij slaan dezen in om te trach
ten met de Kanikuddi's in aanraking te ko
men. Wat een bosah. Teakhout en ^lack-
wood" groeit hier in woudreuzen. Het „gras"
is meer dan twee meter hoog. Cycaspalmen
spreiden hun prachtige kronen er boven uit.
Het is de plant die de lauwertakken voor graf.
Hansen levert. Ze wordt t ier dadelpalm ge-
noemd., maar daar lijkt het al heel weinig
op. Maar ze noemen de agave hier aloe en
wat ze met sagopalm betitelen kan ik niet
thuisbrengen. Maar sago is het vast niet.
Het bosch laat weinig uitzicht toe. Af en
toe, bij een in'ham van het meer, kunnen wij
de oevers overzien en de klei-ne nederzetting,
die ons doel is. Eindelijk leid't een smal, stij-
gend voetpad er been, maar. de bewo
ners vluchten bij de nadering der blanken
het bosch in en zijn in minder dan geen tijd
spoorloos verd'wenen. Foster ^eet bij onder-
vind'ing, dat roepen niet baat. Ik had' zoo
graag wat van hun gereedschap en wapens,
alles „homemade" gezien. Hun voornaam-
ste wapen is een boog, waaimede zij geen pij-
len maar steenen wegschieten uit een matje,
door twee pezen gesteund. Maar om met de
ze menschen in aanraking te komen is meer
tijd noodig, dan ons gegeven was en een
tweeden keer hebben wij dit merkwaardig
volkje niet mogen ontmoeten.
Het tweede groote stuwmeer in Travanco
re ligt veel Noordelijker. Het is bekend als
Peryarlake en ligt dicht bij den grooten
Rijksweg MaduraGuilon die op een betrek-
kelijlc laag gedeelte (ongeveer 100.0 M.) den
twee a drieduizend meter hoogen bergketen
snijdt. Dit meer ligt in Travancore, maar de
overvloeiing heeft plaats naar den Britsch-
Indischen Oostkant en irrigeert daar een
stuk woestijnland.
De Peryar-rivier in Noord-Travancore is
grootendeels afgedamd, zoodat een stuwmeer
is onstaan, dat afgetapt wordt door een tun
nel van een mijl lang aan de andere zijde.
Het meer is ongeveer 7 mijl lang met een zts-
tal armen in alle richtingen. Een stoombootje
verbindt tunnel en dam. De tunnel ligt dicht
bij den. bovengenoemden hoofdweg.
De 200 mijl, die ons van Peryar scheiden,
zul'ien weer per auto worden aigelegd. Al
vroeg wordt de wagen beladen uet een goe-
den voorraad blikjes, voor de vrouw en mij
onze doi.sdekeiis en lakens en voor Forster
zijn bedding-ro'.l en voort gaat't, eerst den
bekcndtn weg naar Trivandrum, maar ae
reiuen-olifant is er inet meer. Na I rivandrum
slaan we meteen van den hoofdweg af en ne
men een landweg langs den voet der heuvels,
war banaan en Arecapalm de cocospiantages
vervangen. Overal huisjes, overal menschen.
Verbazend dicht bevolkt is dit land. En wat
primitief nog. in Ayur is markt en dus in
die buurt een heo.e drukte langs den weg.
Maar niet een van de tien vrouwen draagt
een bovenkieed en dietten-e is dan een Syrische
Christin, waarover ik reeds schreef. Overal
werke.i bijna naakte figuren in het land,
want een wolkbreuk heeft zeer vele rijstvel-
dcii overstroomd en groote schade aange-
bracht. Wat hier werkt zijn echter allemaal
daglooners. De schade is voor de groote rijke
grondeigenaars. De Cherumanen verdienen
een extra geld om weer roode kralen en
schelpen halskettingen te kunnen koopen. Er
wordt dan ook onder het werk braaf gelachen
en gezongen.
Na den middag achter Guilon wordt het
land erg laag. Groote meren liggen tusschen
c'.« rijstvelden met cocospalmen omzoomd en
vol eilandjes, die alle met palmen bedekt zijn.
Breede groote rivieren passeeren wij, waar<
over de laatste jaren groote betonnen brugv
gen gebouwd zijn. Dan gaat het het heuvel-
land in. Bananen en suikerriet geven den
hooidto'on in het landschap en daartusscliea
de reusachtige bladeren van de paraplupalm.
Waaierpalm zouden wij weer zeggen, maar
de bSaderen zijn zonder steel ruim twee meter
lang en breed Hier en daar in een verlaten
hoekje en ook wel langs den weg bamboe.
Maar wat voor bamboe. Als een fontein
springien de Stengels uit den grond, schieten
orahoog en buigeo zich om in sterke verier
vonniige vertakkingen. Wat weer een pracht-
plant. Honderden stcngels vormen ten plant.
Elk 15 a 20 M. lang. Bij Forster in den tuin
maakte een kleine plant nieuwe loten, die een
voet per dag groeiden. Als je dat ziet, en de
ijzerharde punt der bladschede bekijkt, dan
bcgrijp je de geraffineerde wreedheid van een
straf uit d'en Mogultijd. Deze lieve heeren
lieten den veroordeelde vastbinden boven
een uitspruitende bamboe en in cen dag tijd
groeiden eenige pieken dwars door het
lichaam van den ongelukkige heen. Een
wreede dood voorwaar.
Bamboejungle? Daar hoort nog iets meer
bij dan d'eze reuzenplanten, die door hun
sndlen groei den bodem natuurlijk met neer-
geval'len stengels al tamelijk onbegaan ma
ken. Reken daarbij een ondergoei van 2 Meter
hog gras, of nog beter van olifantenriet, een
riet-achtige plant van 2 a 3 M. hoog met
lang-ovale bladeren van ongeveer een voet
lang. co dicht groeiend dat ge de stengels
op zij moet buigen om den volgenden voet-
stap te overzien. Door dat terrein slingert het
laatste gedelte van den weg, die voert naaT
de Travellers Bunglow aan het meer, waa'
wij heeiiijk geslapen hebben op de tafd!
Maar dat is het begin van een ander ver
haal.
Dr. W. G. N. VAN DER SLEEN.
