DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. S. KROBL STOOMERIJ en VERVERIJ van Buitenland FrlJ s\ eraui 11 Bering. StoensierBa ¥erveiiB Wep^en. Sloomeni VOLKSUN1VERSITEIT No. 3. Djf nammeT oesraai uff 2 bladen. Honderd dertigste Jaargang 1928 Deze Couranl wordl ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uflgegeven. Abonneraenlsprijs bij vooruitbetaling per 3 maanden voor Aikzaaar /2.—franco door bet geheele Rijk /2.50. Afzonderlijke en bewijsnuinniers 5 cents. PRUS DER OEWONE ADVERTENTlfeNi Per regel /0.25, bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsrnfmte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerli v/h HBRMo. GOif&RftfOOii Voordam C 9. OireMeun O. H. KRAK. Telef.nr. Administrafle 3. Telefoonnr. Redact'.e 33. Hoofdredacteun Tj. N. ADEMA. WOE!A§l)AG DagelSjkscSi overziciif. NIEUWE VERWIJDERINO TUSSCHEN POL EN EN LITHAUEN. Lithausche otiwil. De eeuwige Wilnakwestie. Het accoord van Geneve en de realiteit. Het botert weer alles behalve tusschen Po len en Lithauen. En het leek toch zoo mooi, nietwaar, in be gin December, toen te Geneve Woldemaras, de Lithausche premier en Pilsoedski, Polens president, elkander ontroerd de hand drukten na den bemiddelingsarbeid van Jhr. Bee- laerts. Beide staatslieden verzekerden daar plcchtiglijk, dat aan den oorlogstoestand voor goed een einde was gekomen, dat zoo spoedig jnogelijik onderhandelingen zouden worden geopend ten einde te geraken tot een normale verhoudig, zonder dat daarbij de Wilnakwes tie te berde zou worden gebracht. Half Januari zouden de beide partijen el kander op neutraal gebied ontmoeten. Thans komen uit Kowno echter berichten, die plotseiing spreken van een veel lateren datum Terzelfdertijd wordt een Poolsch journalist, hoewel zijn pas een persoonlijk visum droeg van Woldemaras, de toegang tot Lithauen ontzegd en begint dit land opnieuw uiting te geven aan zijn grieven over de be hand'eling van de Litnausche grensdorpcn door de Polen, het niet heropenen van de Lit hausche scholen in Polen enz. Dit alles is zeer bedenkelij-kWaar is de gelukzalige tijd, waarin het mensohdom be- zield was door een oprechten verbroederings- wil Het bedenkelijfest is echter het bericht, dat Woldemaras voornemens zou zijn een wijzi- gin-g in de grondwet aan te brengen voor de onderhandelingen met Polen plaats kunnen vinden en bij die wijziging Wilna opnieuw tot hoofdstad van Lithauen te verldaren. Men weet hoe Wilna eenige jaren geleden bij verrassing en „buiten de regeering om" door den Pooischen generaal Zegliowski be- zet werd en ingelijfd bij Polen. Men weet, hoe Lithauen na dien nooit opgehouden heeft inoord en brand te schreeuwen over deze niet weg te redeneeren on-rechtmatigheid. En men weet, hoe te Geneve besloten werd de Wilna kwestie voorloopig te laten rusten Beloven en doen is eclhter twee. Woldema ras schijnt zijn beloften vergeten en houdt zich meer met de Wilnakwestie bezig, dan wenschelijk is. Zinspelend op Wilna legt hij het zwartgalligste pessimisme aan den dag, dat men zich denken kan, en inderdaadzoo- lang beide partijen koppig als Friezen blijven, valt er van onderhandelingen weinig resul tant te verwachten. Wat heeft de handdruk van Woldemaras te Geneve te beteekenen gehad? Was zij ge meend? Was zij zonder beduidenis? Wat verstaat men onder normale verhou- dingen tusschen Polen en Lithauen? Den kibfceltoestand van thans of toch een broederlijk samengaan? Het zijn maar een paar vragen, die oprij- zen bij het beschouwen van deze kwestie, waardoor ten overvloede nog een aangetoond wordt hoe weinig de bondsleden het Volken- bondsweek au serieux nemen. CHINA. DE PETROLEUMTANKS TE TIENTSIN. Het bericht van de ontploffing onwaar. i>e vorige week hebben wij melding ge- inaakt van een bericht van Vaz Dias over een ontploffing van de tanks van de Standard Oil Cy. te Tientsin. Reuter, die dit bericht niet vermeld had, is op onderzoek uitgegaan, aldus de N. R. Ct. Op het hoofdkantoor van de Standard Oil te Londen wist men niets van de zaak af en geen enkele Engelsche cor respondent in China heeft er lets van gemeld. Als er ook maar iets gebeurd was, half zoo ernstig als het bericht van Vaz Dias ons wil- de laten gelooven, zou zulks zeker van andere zijde eveneens gemeld zijn. Men mag dus veilig het bericht als onwaar beschouwen. DUITSCHLAND. DE ARBEIDSCONFLICTEN. De achturendag bij de ijzerindustrie. Het „Anbeitsgericht" te Bochum heeft op voorstei van den chr. en den Duitsclhen me- taalbewerkersbond bepaald, dat de Boc'humer Verein. e.a. firma's der ijzerindustrie, die wei- gerden den achturendag in te voeren, onmid dellijk den werlctijd moeten vaststelten over- eenkomstig de bepalingen der scheidsrechter- lijke uitspraak. ARSENICUM-VERGIFTIGING. Op Nieuwsjaarsdag zijn te Bernsdorff bij Miinsterberg zes personen van een familie crasEg zie-k geworden, waarbij zich vergifti- gingsverschijnselen vcordeden. Intusschen zijn drie van hen overleden, terwijl de drie andere met den docd worstelen. Het schijnt, dat bij het klaarmaken van een meelspijs de vxouw een zak, waarin arsenicum heeft geze- T Postgiro 37060. 4 JAUTUARI ten, heeft aangezien voor een jneelzak, waar door arsenieum-vergiftiging is ontstaan. PASSEN-VERVALSCHING. Voor emigratie naar de Ver. Staten. De recherche te Berlijn is een wijdvertakte international organisatie voor het verval- schen van passen op het spoor gekomen. Eeii viertal veraachte personen zijn gearresteerd. In hoofdzaak maakten zij zich schuldig aan h-et vervalschen van passen voor emigra tie naar Amerika. De vervalschte passen wer- den in een cafe aan den Potsdamernlatz ver- kocht en er werd gemiddeld 200 dollar per sink voor bedongen. De vervalsching kwam aan het liciht, doordat een der leden van de bende op het consulaat-generaal van de Ver- eenigde Staten werd gesnapt. EEN „OVERVAL". Op oudejaarsdag maakten de Duitsche bla- den melding van een brutalen rooofoverva', die in het kantoor der Mercedes Maschinen- werke zou zijn gepleegd. De typiste Helene Homann, die na den sluitingstijd van het kantoor nog alleen aanwezig was, werd door onbekende daders overvallen. Zij had, naar zij aan de politic mededeelde, plotseiing een ktep tegen het achterhoofd gekregen. Toen zij haar bewustzijin herkreeg, zoo vertelde zij, stond de brandkast, die was leeggeroofd, H)pen en het kantoor in brand. Zij kon geen beschxijving geven van de dader of de daders, daar zij hem of hen merkwaardigerwijze niet had gezien. Ook kon de geneesheer vo-lstrekt geen kweisuren bij haar vinden. Thans is de geheimzinnigheid opgelost: de typiste had het geheele verhaal verzonnen en den brand gesticht om te voorkomen, dat eenige door haar gepleegde verduisteringen aan het licht zouden komen. Zij zal wegens brandstichting en „grober Unfug" worden vervo'lgd. NOG EEN OEFINiGEERDE OVERVAL. Schubert doel van zich spreken. De gefi'ngeerde overval van de typiste Homann te Charlottenburg heeft onmiddel- lijk een pendant gevonden. Zondagavond kwam te Berlijn de werklooze kantoorbedien- de Schubert plotseiing de straat ophollen. Luid om hulp roepende vertelde hij den voor- bijganigei's, dat twee mannen hem in zijn wo ning, waar hij alleen was, hadden overvallen en beroofd. Zij hadden hem met een stomp vcorwerp eenige slagen op het hoofd gege- ven en toen hij weer tot bewustzijn kwam lag hij gebonden op den grond. Met moeite had hij zich bevrijd De poiitie vertrouwde het zaakje niet erg en na een kort verhoor be- kende Schubert dan ook, dat hij den overval had gefingeerd om van zich te doen spre ken. FRANKRIJK. DE AUTOMATISCHE BEWEGING. Een gevaarlijke propaganda. De eenige aanmerking, welke het Jour nal des Debats" op de jongste arrestaties van autonomisten in den Elzas heeft, is dat zij vroeger hadden moeten geschieden. Maar de Fransche autoriteiten in de „gedesannexeer- de" gebieden zorgden er steeds voor binnen de jui'idische perken te blijven en geen voorbari- ge daad te begaan. Pas toen zij zekerheid hadden omtrent den aard der anti-Fransche propaganda grepen zij in. Thans zijn alle leiders der bewegin^ be halve e6ne dr. Rcos, die voortvluchtig is, achter slot en grendel, en de kwaliteit der gearresteerden wijst er op hoezeer de bewe- ging tot in alle maatschapelijke klassen doorgedrongen was, voornamelijk echter on der de ambtenaren. In een memorandum aan Poincare verklaarde de „Union de defense des Alsaciens et Lorains" onlangs, dat de actiefste en yerwoedste autonomistische agen- ten zich onder de ambtenaren bevinden. Een inderdaad behoort tot de gearresteerden, be halve de broeder van den abbe Fasshauer, die bij de spoorwegen werkzaam is, een amb- tenaar van het stadhuis te Straatsburg, te- vens correspondent van een Duitsch blad. Wij leven in een tijdperk, zegt het blad, waarin de gecamoufleerde organisat' in geheel Duitschland bloeien. De vertakking in den Elzas was te voorzien. A1 die als Elzassers vermomde en tot Franschen ver- heven Duitschers hebben niets gemeen met de oude bevolking zelf. Hun masker is afge- vallen. Een bekend autonomist de grens over gevlucht. De predikant Hirtzel, een bekend1 autono mist, dien men wilde arresteeren, heeft per auto de vlucht genomen en de Duitsche grens overschreden. HET PACT MET AMERIKA. Critiek van de Eransche pers. De aankomst te Parijs van het Amerikaan- sche ontwerp van een nieuw pact met Frank- rijk lokt natuurlijk levendige commentaren uit over deze kwestie, niettegenstaande het feit, dat de tekst nog niet bekend is. De Fran sche diplomatic doet pogingen om van de Parijsche pers een gereserveerde houding te verkrijgen, vrij van al te scherpe critiek, Tydelyke g-eweSdige doch zelfs in'diplcmatieke kringen geeft men blijk van een zekere teleursteiling, omdat men reeds weet, dat de Amerikanen de ver- plichting van het ioepassen van arbitrage uitsluiten voor de meeste gevallen, die r-echt- streeks hun belapgen zouden raken. Dit zou voor Frankrijk geen beletsel zijn, indien het pact uitsluitend een Fransch-Amerikaanseh karakter behield, doch Washington zou de toetreding van andere mogendheden verlan- gen, zoo dat Frankrijk dan meer gebonden zou zijn dan de andean. Het denkbeeld otn het pact tot andere mogendheden uit te brei- den, valt hier vcoral niet in goede aarde, om dat het blijkt, dat het hetzij indruischt tegen het pact van den Volkenbond, hetzij dit ver- vangt door een nieuwe coalitie der groote mogendheden, welke haar wil aan de kieine mogendheden zou opleggen. De „Temps" uit zich hedenavond in dien geest, dat, indien de Vereenigdte Staten het recht hebben om voor alles te denken aan de beginsekn der Monroeleer, Frankrijk van zijn kant er naar moet streven de onderhandelingen over een Fransch-Amerikaansch pact in overeenstem- ming te brengen met het pact van den Vol kenbond en ook met al zijn andere verplich- tingen, die voortvlqeien uit zijn overeenkom- sten, ententes en bondgenootschappeni COMMUNISTISCHE KAMERLEDEN. Na de vier andere communistische Kamer- leden, die nog straf moeten uitzitten, maar gedurende den Kamerzittijd op vrije voeten waren, heeft thans Vaillant-Couturier de vlucht genomen. Eerst had hij alle gerechtelij ke hulpmidelen uitgeput. In deze omstandig- heden kan de Kamer zich bij de wedersamen- komst minder edelmoedig toonen dan de vo rige maal. Zelfs zegt de Matin, dat de .gee- ring nu tegen de voorloopige opschorting van hun straf de kwestie van vertrouwen kan steilen. ENGELAND. PLATINA ONTDEKT. In Sierra Leone. Door het ministerie van kolonien is mede- deeling gedaan dat platina is ontdekt in Sierra Leone. De eerste vondst werd gedaan door Major Junner, den directeur van het geologisch onderzoekingsinstituut. Blijkens het ingestelde onderzoek strekt zich het ge bied, waarin zich de platina bevindt over 40 vierkante mijlen uit ;de vondsten werden ge daan in de alluviale grondlagen. Reeds werd een klompje gevonden van 7,4 gram en enke- le kleinere korreltjes, welke in het natuur- jiistorisch museum te South Kensington zijn gedeponeerd. Het onderzoek heeft aange toond, dat de samenstelling zeer gunstig is. DE LOONEN DER MIJNWERKERS. Een scheidsrechterlijke uitspraak tegen de mijneigenaren. De eigenaars van de steenkolenmijnen in Zuid-Wales zijn er niet in geslaagd, een loonsverlaging door te zetten. De scheids- rechter heeft zoowel hun eisch tot loonsver laging en als dien van de axbeiders tot loons- verhooging afgewezen. Deze beslissing is van groot belang, aangezien de eigenaars in twee andere districten deze maand bij den onpar- tijdigen voorzitter van de distridsraden maohtiging zullen vragen om de loonen te verlagen. Het precedent in Zuid-Wales zai niet zonder invdoed zijn, meent men, op de be slissing in die twee districten (Durham en Nortbumlberland) DE „0 NGE REGEL DHE DE N" TE ALDER SHOT. De militaire ongeregeldheden te Aldershot, waarvan een Wolffbericht gister melding maakte, blijken niet veel meer geweest te zijn dan dronkemansrelletjes ter gelegenheid van Oudejaarsavond. Solaaten van de Seaforth Hooglanders vierden „Hogmanay" (de Schot sche oudejaarsviering) en daarbij werd een hunner door de poiitie gearresteerd. De „Daily Mail" vertelt dat zijn kameraden toen het politiebureau bestormden, waarvan zij de ruiten inwierpen en daarna zouden ook van een kazerne de ruiten zijn ingeworpen. Politiebeambte ontkenden, als getuigen ge- hoordi, beslist, dat het politiebureau bestormd zou zijn. Alleen waren twee ruiten met sneeuwballen ingegooid. De aangehouden miilitair was tegen borgstelling vrijgelaten en naar de kazerne teruggebracht STAKING IN INDIe. Tienduizend textielarbeiders leg- gen het werk neer. Onder de arbeiders van vier katoenfabrk- ken te Mombay is een plotselinge staking uit- gebroken als gevolg van de invoering van nieuwe economische maatregelen. Tiendui zend aibeiders hebben den arbeid neergelegd POLEN. DE PERS AAN BANDEN. De bepalingen nog verscherpt. In de PoolSche staatscourant zijn tw e verordeningen verschen-en, waardoor enkele bepalingen van het persdecreet verscherpt warden. Zoo werd de gezamenlijke verantwoordc- lijkheid van alle verantwoordelijke redacteu- ren voor den geheelen inhoud van de krant vastgesteld Verder wordt bij beleediging van de overheid, ambtenaren en militairen, het recht van inbeslagneming uitgebreid. En tevens wordt een reeks van boeten voor over- tredingen verhoogd. De verordening treedt onmiddellijk in werking.. JOEGO-SLAVIe. TOENADERING TOT ITALIe? Er zouden directe onderhandelin gen worden gevoerd. In verband met berichten uit Parijs volgens welke generaal Bodrero te Belgrado directe onderhandelingen tusschen de Zuid-Slavicche en Italiaansche regeeringen voorbereidt, is niet zonder belang een telegram uit Bel grado aan de „Voss. Ztg." volgens hetwelk Bodrero op 2 Januari den vertegenwoordiger van den minister van Buitenlandsche Zaken Pawlowitsj heeft bezocht, terwijl deze daar- op onmiddellijk naar minister Marinkowitsj in de Skoepstjina is gegaan. In politieke kringen zou men groote betee- kenis aan deze onderhandelingen hechten. LITAUEN SPIONNAGE-PROCES. Veroordeelirrven. De krijgsraad te Kowno heeft de bek.~ag- den Schwabadinski en mej. Kanawskaite wegens spionnage ten gunste van Polen ter dood, de beklaagde Zaiis tot acht jaar tucht- huisstraf, mevr. Salene tot vier en mevr. Ja- koeneni tot een jaar tuchthuis veroordeeld. De ter dood veroordeelden hebben om gratie verzocht. RUSLAND. MERKWAARDIGE RAMP. Petroleumtanks in brand gevlogen door het ontsporen van een locomo tief. In de nabijheid van Batoem is tengevolge van een aardverschuiving de locomotief van een trein ontspoord. De locomotief sto-rtte om en ontplofte, als gevolg waarvan 27 in de nabijheid liggende petroleumijtanks eveneens in brand geraakten en explodieerden. Van den trein werden twee personen ge- dood en verscheidene andere ernstig gewond. ROEMENIe. EEN KABINETSCRISIS IN ROEMENIe AANSTAANDE? Volgens te Berlijn ontvangen berichten uit Boekarest is de Roemeensche oppositie van meening dat de dagen van het kabinet-Bra- tianu geteld zijn. Ze verwacht dat in Febru- ari of uiterlijk Maart de nationale boeren- partij met de samenstelling van een nieuw kabinet zal worden belast. Leden der opposi tie hebben in den laatsten tijd veel reizen naar het buitenland ondernomen, naar men vermoedt om zich voor hun taak op econo- misch gebied voor te bereiden. Afgevaardigde Margearu, die als toekomstige minister van financial wordt genoemd, is gisteravond naar Praak en Parijs vertrokken. HONGARIJE. DE WAPENSMOKKELHANDEL. Zal Tsjecho-Slowakije bij den Vol kenbond protesteeren. Via Weenen komt een bericht uit Praag, volgens hetwelk de Tsjecho-Slowaaksche re geering voornemens zou zijn bij den Volken bond te protesteeren tegen de Italiaansche wapensmokkelarij naar Hongarije, met de motiveering, dat volgens het vredtesverdrag van Trianon de invoer van wapens in Hon garije verboden is. Voor de zending stond als eind- doel Warschau opgegeven. Naar uit den vrachtbrief van de wapen- zending, die in Scent-St. Gotthard (aan de Hongaarsche grens) werd ontdekt, blijkt, was als einddoel van de zending Warschau op gegeven. In de rubriek „Opmerkingen" stond aange- geven, dat zu via Nawemesto zonder overla- ding naar Warschau moest worden doorge- zpnden. TOOK ALKMAAR EN OMSTREKEN. §ehr||ft tydi^- In voor de nieuwe cursussen en lezingen. WOENSDAG i\ JANUAR9: Dr. J. IS. van Anierong-en LEZING over t Iiaiies Picliens, met declamatie. Aan deze iezing verbindt de spreker een kieine tentoonstelling van boeken en curiosa betreffende Dickens. Hiertoe is de zaal een half uur te voren geopend. TOEGANGSPUIJS f 0.25; f 0.50; of f 1.— naar licuze ZIET HET PROGRAMMA TURKIJE. CORRUPT IE. Over diamanten en een droogdok. Bij een onderzoek naar het beleid van den voormaligen minister van marine, Ihsan bey, is naar de „Voss. Ztg." aan een Turksch blad ontleent, gebleken, dat hij in Duitsch land een te klein droogdok voor de herstellin- gen aan den vrcegeren kruiser „Goben" liet kcopen, ofschoon een Engeisdre firma een grooter dok tegen lageren prijs had aangebo- den Ihsan zou van de Duitsche firma 50.000 mark hebben ontvangen. Volgens een ander Turksch blad zou Ihsan voor dit bedrag te Pera edelsteenen, waaronder diamanten van 10 karaat hebben gekocht. Bij het dokken van den kruiser werd het dok beschadigd, waardoor het begin van het herstellingswerk een half jaar werd ver- traagd. De verzekeringssom voor het schip werd daarop vervijfvoudigd. Dit leidde tot moeilijkheden, weike Ihsan nog wist bij te leggen. KORTE BERICHTEN. Te Madrid is Maandag een handels- en scheepvaartverdag tusschen Denemarken en Spanje geteekend. Het gaat uit van hetbeginsel van meestbe- gunstiging en zal door de twee parlementen moeten worden goedgekeurd. Na een jaar kunnen beide partijen het met een termijn van drie maanden opzeggen. In Irak heerscht groote verontwaardi- ging over de wreedhed-en die de Wahabieten onder sjeik Feisal bij den jongsten inval in Irak hebben begaan. De stammen, wier vrou- wen en kinderen vermoord werden, zijn on- schuldige schaapherders. Men gelooft, dat de koning der Wahabieten zijn gezag over het gebied van sjeik Feisal verloren heeft. In het Leipziger Volkshuis, den zetel der Vrije Vakvereenigingen te Leipzig, is Maandagnacht brand uitgebroken in de pasr gebouwde feestzaal. Het grootste gedeelte van de zaal is uitgebrand. Met groote moeite wist de brandweer uitbreiding van het vuui te voorkomen. De schade bedraagt meer dan 100.000 mark. Draadloos wordt gemeld, dat Poincare aan een aanval van influenza lijdt, die hem belet de officieele nieuwjaarsontvangsten bij te wonen. De Britseh-Indische luchtmacht zal met twee smaideelen vliegtuigen versterkt wor den, die binnen twee jaar gereed moeten zijn. Mevrouw Zubkow, de vroegere prinses Viktoria, heeft haar verzet tegen de verschij- ning van het door een Berlijnsch uitgever ge- publiceerd boek Der Herzensroman der Prinzessin Viktoria" opgegeven. De senaat heeft de nieuwe verkiezingen voor de Hamburgsche „Burgerschaft" op den 19en Februari vastgesteld. Op 30 Dec. heeft een sterke vloedgolf de noordkust van het eiland Martinique ge- teisterd. Vier gemeenten heben aanmerkelijke schade beloopen, maar er zijn geen slachtof- fers. Tusschen Belgrado en Zemlin is een roeiboot met zeven personen op de Save met een onder water drijvend voorwerp in botsing gekomen en omgeslagen. Slechts een der in- zittenden heeft zich door zwemmen weten te redden. De overige zes verdronken. In de mijn Heinrich Gustav bij Lan- gendzeer zijn gistermiddag zes mijnwerkers onder vallend gesteente bedolven. Drie zijn met lichte kwetsuren geborgen, naar de ande re drie zoekt men nog. Op de spoorwegwerkplaats Siemiano- witz heeft een ontploffing plaats gehad, waardoor drie arbeiders zwaar werden ge wond. Het ongeluk is ontstaan, doordat er zich' gassen in een ketel ophoopten, die bij het smelten met een acetyleenlasch-apparaat pafv branden. ALKMAARSCHE CODRANT. rr -V iUt'U Uft ii iwmwi',1 'y.-v

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1928 | | pagina 1