llllillSE
Wekelijkscb iverslctif
Brieves nit Berlin.
Vraag en Aanbod.
ies van een Parisienne.
ffo. 78 1928
Honifem fferflgsfe Jaargang.
Xaterdag- 31 Maart.
(Van onzeni correspondent).
Koning Amanoella van Afghanistan en
din 'ieftallige echtgenoote Toeraja bebben
voorioopig van Duitsehland afscheid geno-
men Ze komen in April nog even naar Ber-
tijn voor ze via Moskou en Turkije naar bun
bUdstad Raboel terugkeeren.
In Beriijn zal Amanoella dan de d'ikfce con-
tracten komen afsluiiten. Geen politieke! Al
lans, daar heeft men hier niets vange-
ftoord. Maar handelseontracten. Er zullen
suikerfabrieken in Afghanistan komen, weve-
rijen kleinspoorwegen, een vlieghaven, boor-
itorens, en nog heel wat meer. Afghanistan
wil een halfEuropeesehe staat worden. Daar-
toe zal de militaire tank meehelpen, die
jtaliS hem geschonken heeft, de lastauto, die
jjjj de vorige week in Leipzig van het Jaar-
tnarktbestuur cadeau kreeg; de telefoon-
cen-trale, die de „A. G. E." in Beriijn hem
mee op reis gat. Misschien voegt Engeknd
er nog een rivieroorlogsbodem, Rusland er
cog een allermodernste mitrailleur aan toe.
Be communistiscbe Sovjet-Russen bezitten
immers een der sterkste en best-uitgeruste
legers op aarde!
In elk geval heeft men hier sehik gehad in
'Amanoefla, Een Berlijnsch avondblad heeft
niet bijzonder kiesch tegenover
een vreemden souverein, dle.gast van het
Duitsche Rijk was mtgereJreno, hoe bitter
iweinig dit bezoek opgebracht er. hoe vele
jb-onderdduizenden het gekost heeft. Maar
dat iijikt me een beetje voorbarig. Over drie
weken, ate de koning met zijn groote gevolg
den treio naar Moskou neemt en de bestellin-
gen onderteekendi zijn, zal Duitsehland pas
een overzicht hebben van de industrdeele
roordeelen, die dit eerste koniniklij'k bezoek
aan de republiek met zich gebracht heeft.
Amadoella, de koning-handelsman, was
ook op de Leipziger Messe.
Zijne Majesteit zal wel met ons, doodlge-
wone stervelingen, den indruk gekregen heb
ben, dat deze jaarmarkt, die op een traditie
van vele eeuwen bogen kan, ondaniks alle
economische tegenslagen zich naar boven
worstelt en reeds een niveau bereikt heeft,
waarop de Leipzigeirs met recht trotsch mo-
van gen zijn Tienduizend exposanten, meer dan
tweehonderdduizend bezoekers, onder wie
dertigduizend vreemdelingen, die voor een
deel zelfe uit Zuid-Afrika, Amerika, Austra-
]ie en het Verre Oosten zijn overgekomen;
dat mag men een dik resultaat noemen! En
bedenkt men dan nog, dat het totaal opper-
vlak, dat voor exposanten ter beschikking
staat en ook werkelijk gebruikt is, dat van
de grootste wereldtentoonstellingen, Wem-
ibley niet uitgesloten, nog overtreft, dan krijgf
men pas een begrip van de Leipziger Messe
1928.
Ik verwonder me er altijd weer ovetr, dat
deze jaarmarkt desondanks zoo weinig Ne-
derlandsche zabemmenschen trekt. Laten we
aannemen, dat het er ditmaal een dikke dui-
zend geweest zijn. Onder wie 30, zegge der-
fig, exposanten. Wat is dat in verhouding
itot de totale cijfers van 30.000 en 10.000? En
toch ligt Leipzig voor ons Nederlandars zoo
vlak naast de deur en hebben we zooveel be-
lang bij alles wat internationalen handel is.
iMisschien redeneeren onze zakenmenschen
toch wat al te nuchter. Zij vragen wellicht
naar onmiddellijke resultaten, naar directen
voordeeligen in- en verkoop. En dan wil ik
toegeven, dat althans wat Duitsehland be-
treft, ook ditmaal de Messe voor ons Neder-
Janders niet veel beloofde. Maar de groote
beteekenis van Leipzig zit'm toch in heel
dets anders: in de kennismaking met indus-
frieelen en kooplieden uit de heele wereld, in
de onderiinge gesprekken, in het bezichti-
gen van het allernieuwste, in het maken van
vergelijkingen. Nergens ter wereld is dat
beter mogelijik dan op de Leipziger Messe. En
ik snap nog altijd niet, dat dit bij ons niet
meer wordt ingezien.
Men begint zich in Beriijn intuscshen warm
te maken voor iets geheel anders: de offi-
cieele opening van den gerestaureerden en
volkomen omgebouwden historischen Opera
in de hoofdstraat Unter-den-Linden. De kran-
ten hebben zich over dit geval bijzonder op-
gewonden. Deze Opera, die al eenige eeuwen
oud is en dus tot de geschiedkundige herin-
oeringen behoort, waaraan Beriijn niet over-
rijik is, voldeed al lang niet meer aan moder-
ne eischen. Bet toomeel was gebrekkig inge-
iricht, had noch draaischijf. noch verschuif-
bare scene. De loopgangen daaromheen
waren zoo smal, dat de brandweer dreigde,
het gebouw te zullen sluiten.
Toen besloot het Pruisische Ministerie van
Kunsten en Wetenschappen radicaal te werk
te gaan Alleen de voorgevel zou blijven be-
staan. Men wilde de zijmuren eenige meters
naar buiten brengen, een geheel nieuwe too-
neelruimte bouwen met hydraulisch bewo-
gen vlakken, waardoor drie en meer bedrij-
ven volkomen kond'en worden opgebouwd
en binnen een minuut naar de vereischte
plaatsen. bewogen. Men wilde eenige hon-
derden nieuwe zitplaatsen bouwen en zelfs
de omgeving van de Opera van aspect ver-
anderen.
Een storm stak op in de kunstrubrieken der
oladen. Heiligschennis. Vandalisme.
En het Ministerie had pech. Er kwamen
bouwstakingen. Door dat gewroet in den
slecbten bodem verzakiten andere histo-
rische gebouwen in den omtrek en vertoon-
den zich daar scheuren. De Katholieken
eromden, dat hun mooiste ker'k, die schuin
acnter de Opera ligt, door de verbouwing
ffli zoo goed als onziehtbaar zou wordien.
Be kostenraming van 4 millioen bleek on-
nondbaar. Steeg op 11 millioen. En het zal
ncg wel wat duurder worden.
Maar, afgezien van de vraag of de minis
ter dan wel de kumstcrifiek gelijk heeft, het
mteressante van het geval is, dat we hier
weer eens gezien hebben, dat ook in het
'nedendaagsche half-socialistisehe en sterk
republikeinsche Pruisen -Zijne Majesteit de
Ambtenaar nog altijd de grootste, ja bijna
cen onbeperkte machit heeft. De pers, die
foch almachtig heet te zijn, vermocht niets
te bereiken. Het Pruisi&che oarf
evenmln. De ministerleele ambtenaren nad-
den besloten hun wil door te zetten. En al-
dus geschiedde
Eind April of begin Mei zal de hernieuw-
de groote Opera voor het publiek geopend
worden. Natuurlijik met Wagner's ,,Meister-
singer van Nurnberg". En dan zullen we
'kurmen beoordeelen, of hier werkelijk van-
dalen aan het werk zijn geweest, dan wel of
ditmaal de ambtenaren het van de kunst-
critioi gewonnen hebben. Wat deze laatsten
natuurlijik nimmer toegeven zulleni!
De Katholieken, zei ik, hebben zich opge-
wonden, omdat de voorgevel van hun be-
roemde kerk in het gedrang kwam.
Er is echter intusschen iets anders ge-
schied, waarover ze nog heel wat ernstiger
boos zijn. En wel de vertooning van een
rolprent: „Luther en de Hervorming in
Duitsehland". Ik heb die film gezien en
ofschoon de vertooning geen bijzonder hoog
artistiek peil bereikt heeft en zich binnen
zeer duidelijk merkbare grenzen van toleran-
tie houdt, heb ik toch onmiddellijk verwacht,
dat de Katholieken, die ongeveer 1/3 van de
bevd'king van Duitsehland uitmaken, aan
deze rolprent aanstoot zouden nemen.
Men kan verschil van meening hebben over
de vraag, of het wenscheliik is, persoonlijk-
heden, die als Boeddha, Christus, Luther,
door een mystidc waas omgeven zijn en wier
leven in de heiligsle gevoelens van deelen der
menscheid een zoo verheven plaats inneemt,
op het filmdoek met moderne tooneelspelers-
bezetting te benaderen. Maar het is nu een-
maal geschied. We hebben Boeddha- en
Christus-filmen gezien. Men heeft ze meer of
minder gunstig beoordeeld en in het bijzon
der de Katholieken hebben zich over rolpren-
ten, die de Passie weergaven, ten zeerste ver-
heugd. Het is daarom zeker geen bewijs van
tolerantie, dat zij zich tegen de Lutherfilm
zoo hevig verzet hebben. En het is eigen-
aardig en wel een bewiis van hun grooten
invloed (de Rijkskanselier is nu eenmaa! te-
vens leider van de Katholiek-politieke bewe-
ging in Duitsehland), dat het hun inderdaad
gelukt is, de film na een week van de pro-
gramma's van alle bioscopen te laten ver-
dwijnen.
Wie een rolprent van de Reformatie teza-
men stelt, is natuurlijk door de geschiedenis
gedwongen, het verval van het Katholicisme
in die dagen in beeld te brengen. Het succes
van Luther is zonder een demonstratie van
de uitwassen van de Roomsche misstanden
niet denkbaar.
Maar zooiets moet, heden vertoond, na
tuurlijk ophitsend werken. En daarom ware
de Lutherfilm waarschijnlijk beter achterwe-
ge gebleven. Vooral, omdat we hier midden
in den verkiezingsstriid voor den nieuwen
Riiksdag zitten en de gemoederen toch al
verhit zijn.
De Protestanten hebben van hun stand-
punt natuurllijk gelijk. waar ze er nu op wij-
zen, dat 2/3 van het Duitsche volk toch stel-
lig recht heeft, een film te zien, die het leven
van Martin Luther beschrijft, en dat het Ka-
tholieke deel van het volk, dat zich over deze
rolprent ergert, dan maar moet thuis blijven.
Maar de Katholieken verkeeren in Duitseh
land nu eenmaal in een periode van zeer
krachtige geloofspropagajida. En daartoe
hoort, dat zij een heftige actie voeren tegen
alles, wat deze propaganda zou kunnen te-
genwerken.
Dus hebben we een protest der bisschop-
pen tegen de Lutherfilm bel'eefd, die weer
een contra-protest van de Protestantsche
Kerk heeft uitgelokt. In een periode als de
tegenwoordige, waar zooeven de Riiksdag
d'wars tegen de wenschen der Katholieken in
een wettelijke gelijkstelling van de confessio-
neele scholen verhinderd heeft, kan een Lu
therfilm als deze slechts die op het vuur be-
teekenen.
Eind Februar.
Minder dan ooit zal het dit voorjaar mis-
plaatst zijn, van hoed-jes te spreken; nog
nauwer weer zullsn ze ons hoofd omsluiten,
zoodat een Parijsch hoofdje met hoed kleiner
zal lijlken dan een met haar, vooral nu de
groote „Antoine" ons voorstelt, ons haar
weer „flou" te dragen, met krulletjes achter,
voor, bovenop of over het heele hoofd ver-
deeld„ciheveux libres" noemt hij deze laatste
coiffure, waarvan tenslotte de groote kunst is,
de „vrije haren" toch de baas te blijven.
Maar ik wilde u over hoedjes schrijven, en
omdat die ons haar volkomen verstoppen, be-
hoef i'k u niet eerst over ons kapsel in te lich-
ten.
Wanneer we niet thuis blijven, houden we
eigenlijk den geheele dag onze hoed op
tot het diner We dejeuneeren ex ook mee;
zelfs bij onze vrienden zetten we ons hoedje
dan niet af aan tafel; verder houden we het
op bij matinee's, the's etc.het is immers min
der omvangrijk dan ons haar, dus wien zou
den we ermee hinderen? Zelfs dragen w„-
soms in den schouwburg een „hoofdbedek-
king", n.l. een kleine tulband van gekleurd-
of goud- of zilvergaas. We vouwen het gaas
zelf om het hoofd en begroeten met vreug-
de deze vinding, want niet altijd zijn de krul
letjes van Antoine of de water-ondulatie in de
plooi, soms wel eens vet, als we den heden
dag ons haar gebroeid hebben in een vilt-
hoedje en dan brengt de „turban" uitkomst
Ditzelfde model dragen we ook overdag,
maar dan natuurlijik van andere stof, bijv.
van geribd lint, met glimmend stroo geboord
en dat steeds zoo om het hoofd gevleid wordt,
dat een gedeelte van het voorhoofd bloot
blijft, een puntje vormend boven een der
oogen. Van soepel stroo kan de „turban" ook
zij nde eene kant wordt dwars over de ande
re gevouwen bijv. een helft van effen beige
stroo wordt gedeeltelijk bedekt door stroo met
goud doorvlodrten. Het materiaal vonnt
eigenlijk van bijna al onze hoedjes meteen de
garneering. Vilt of stroo of beide gecombi-
neerd, worden op bijzondere manier geplooid
en gevouwen, en het resultaat is een veel groo-
tere variatie in hoeden dan verleden jaar.
Duidelijk zijn twee categorieen te onder-
scheiden: de kapjes en de hoeden met rand
Alles wat ooit gemaakt is op't gebied van
mutsen, calotjes, toques, kindermutsjes, tul-
banden, baretten, capotjes, cornetten, tiara's,
shako's, vinden we in de collecties van onze
groote modistes terug.
De tweede categoric hoeden met rand,
wordt voorloopig nog maar vertegenwoor-
digd door kleine cloches, maar als de jurkjes
yclanis ons gaan interesseeren, zullen we
daarbij ook groote hoeoten, zeits capelines,
dragen. Een enkele hadden we al van vilt, met
golvende rand en een groote strik van lint
rechts-voor tegen den bol.
De materialen voor onze hoedjes moeten
wel gevarieerd zijn, omdat de modellen vee!
op elkaar lijken en er weinig garneering
extra wordt aangebradit. Daar zijn vooreerst
de glimmende soorten stroo, die alleen maar
mooi zijn in zwart en donkerblauw; zij vor-
men heele hoedjes of worden gebruikt voor de
rand alleen, of als inerustaties in vilt. Dan
zijn er „laize de paille" en „paille de soie",
soepel als lint, die we vooral hebben zullen in
die nieuwe lichte kleuren, helderder dan pas-
teltinten en die „Riviera"-tinten heeten, ver
der steeds nog „picot", alleen of samen met
vilt gebruikt, en een nieuw fijn dof stroo, licht
als papier.
Een nieuwe materiaal, dat er zich bijzonder
goed toe leent, de soepele om het hoofd slui-
tende modelletjes te vormen, is het gegau-
freerde satijnen- of ripslint, dat, fijn geplis-
seerd, zoo elastisch wordt, dat het nauw om
het hoofd kan worden gelegd, zonder eenig
carcasse van gaas of „sparterie".
Kleine, korte voiles van zwarte tulle, die
alleen de oogen bedekken, korte breede pennen
plat tegen den bol, een veertje tegen den
eenen wang, zijden pompons, kleine witte of
rose camelia's en lint in alle soorten en breed-
tes, dat zijn garnituren, die afzonderlijlk wor
den aamgebracbt. De meest gebruikte lint-
soorten zijn: rips, smalgewast satijn-, breed
crepe de chine-lint, soms tot 40 c.M. breed en
waarvan groote strikken worden gemaakt en
ook bijipassende echarpes.
Bchalve, dat we onze hoedjes „garneeren"
door twee materialen te combineeren, doen we
dit ook door twee kleuren samen te gebruiken:
marine en rose, marine en rood, zwart met wit
of tete de negre met zandkleur; maar het is
moeilijik nu al te voorspellen welke de mode-
kleuren voor de Parijsche hoedjes zullen zijn,
want de Parisienne heeft haar oordeel nog
niet uitgesproken.over de tinten van haar
japonnen en daarmede is de kleur van de bij-
behoorende hoedjes in allernauwst verband
Ik denlk, dat u al wel begrepen heeft, dat de
modellen van onze hoeden moeilijk te beschrij-
ven zijn, maar daar een Hollandsche vrouw
zich maar zelden een hoed laat „aanmeten"
naar haar eigen aanwijzing, geef ik u den
raad, aan de hand van rnijn „tuyaux (ver-
trouwelij'ke inlichtingen) te oordeelen of een
hoedje, dat u flatteert en dat is een eerste
vereischte, niet van't vorige jaar is over-
gebleven, en verder op uw eigen smaak af te
gaan, want sehaarsch zijn de modistes, die u
eerlijk raden!
Zal ik u toch maar een paar modelletjes
beschrijven, die typisch zijn voor de mode
voorjaar 1928? Een jonge-meisjes-hoedje
van zwart vilt met rand van gevloehten „pail-
le azou", klein strikje hiervan voor tegen den
bol; van gevloehten „Rita" een mutsje, met
een groote fluweelen bloem in dezelfde kleur
rechts er tegen aan en die een deel van deu
wang verbergt. Heelemaal van blcemetjes
primula's of viooltjes een kapje, dat een
oog bijna bedekt, aan den anderen kant het
voorhoofd onbedekt laat. De bloemetjes zijn
op tulle gehcht en van dezelfde bloemetjes
is een touffe op de tailleur. Ook gekleed: een
hoedje van rose gegaufreerd ripslint, dwars
in reepen om het hoofd gevleid, rechts drie
rose camelia's, en ook een paar camelia's links
aan de hals van de japon. Voilette van bruine
tulle.
Voor de curiositeit alleen vertel ik u van een
groote hoed van Bengaalsch stroo die gedra-
gen wordt op een kapje van zwarte gewaste
kant, dat het haar volkomen bedekt; en dan
nog een, andere van Agnes" van blauw vilt,
scheef gedragen op een kapje van jersey, dat
links op het oor met hyancintjes is gegar-
neerd!
COLINE.
lift Rusland.
De arbeiders in het bolsjewistische paradijs.
(Nadruk verboden),
Onder het oude regime buitten de bolsjewl-
ki elk ongeluk op een fabriek uit om een
schril beeld te geven van de toestanden op de
Russische ondernemingen. Zij spaarden geen
kleuren om het gevaar te schilderen, dat het
leven van den arbeider bedreigde en zij gee-
selden de bourgeoisie en eischten het maxi
mum van veiligheid voor de arbeiders. Als
zij, de bolsjewiki, de macht hadden, dan
En er volgde een beeld van zaligheid, van
geluk, van voortdurende zorg voor den ar
beider.
De revolutie heeft den bolsjewiki de
macht in handen gegeven. Zij zijn reeds tien
jaar lang de baas in Rusland, bezitten er
een onbeperkte, dictatoriale macht en waren
in staat hun program door te voeren. Nu
wordt toch het leven van een arbeider zekei
beschermd, nu worden er zeker de meest
doeltreffende voorzorgsmaatregelen getrof
fen, dat de arbeider geen gevaar zou loopen,
dat zijn leven en gezondheid beveiligd zou
den worden. Zoo denkt de lezer bij zich
zelf. De bolsjewistische propagandisten en
hun vrienden in het buitenland, ook in Ne-
derland, beweren dan ook urbi et orbi, dat
er nu in Rusland een paradijs op aarde
(voor arbeiders, natuurlijk) is, dat de werk-
lieden van elk land, ook van Nederland, bij
hun Russische kameraden ver ten achter
staan enz.
Al deze beweringen zijn onjuist. De bols
jewistische propagandisten liegen bewust;
de bolsjewiseerende intellectueelen in het
Westen verkondigen deze onwaarheden een-
voudig uit onwetendheid en onnoozelheid.
Hoe is de toestand in werkelijbheid? Op
deze vraag willen wij nu een antwoord
geven, waarbij wij uitsluitend gebruik maken
van officieele bolsjewistische gegevens, van
mededeelingen in deb olsjewistische bladen,
van verklaringen van bolsjewistische leiders.
Sinds de bolsjewiki de onbetwiste heer-
schers van Rusland zijn geworden en de
burgeroorlog tot het verleden behoort, heb
ben zij al hun oude theorieen overboord ge-
gooid. Nu kennen de bolsjewistische leiders
van de bedrijven, evenals hun kapitalistische
collega's, slechts een doel: de opvoerlng
van de productie. In „burgerlijke" landen
zijn de leiders van de bedrijven gebonden
door wettelijke voorschriften. door de ar-
beidsinspectie, door het be°taan van een on
afhankelijke en vrije pers. In het bolsjewis
tische paradijs bestaan al die dingen niet en
de bolsjewistische leiders van de bedrijven
ziin volkomen vrij in hun doen en laten, De
bolsjewiki veroordeelden vroeger het stuk-
loon-stelsel als het meest reactionnaire en
schadelijke, maar nu hebben zij zelf overal
hetzelfde stelsel ingevoerd. De bolsjewiki
vonden vroeger geen woorden om het regime
van Ford te veroordeelen. Nu is Ford een
ideaal voor hen geworden. In de kapitalisti
sche landen wordt de productie opgevoerd
door de invoering van nieuwe, verbeterde
machines, door mechanisatie van den arbeid.
In de Sovjet-Unie wordt hetzelfde doel be
reikt door de arbeiders steeds meer uit te
buiten, door hen tot slaven te maken, wier
leven voor de leiders in het geheel geen
waarde heeft.
De bekende bolsjewistische leider Rjaza-
now verklaarde op een congres van de bolsje
wistische partij het volgende: „In onze cam-
pagne voor de opvoering van de productivi-
teit van den arbeid verkwisten wij op een
krankzinnige wijze de arbeidskracht." Het
gevolg van deze tactiek is, dat het aantal
ongelukken op de fabrieken alles overtreft,
wat die geschiedenis ooit heeft gekend. Op
het congres ter bescherming van het leven en
de gezondheid der arbeiders op de fabrieken,
werd nadrukkelijk de volgende verklaring
gedaan: „De invoering van het onbeperkte
stelsel van stukloon heeft geleid tot een on-
gehoorde toename van het aantal ongeluk
ken op de ondernemingen." De stijging gaat
van maand tot maand. Zoo bijv. waren er op
de fabriek „Marti" (metaalindustrie) in
Januari van het vorige jaar 652 ongelukken,
in Februari 731, in Maart 894, in April
927, in Mei 962 enz De commissie, die be-
last werd met het onderzoek naar de oorza-
ken van dezen toestand, verklaarde, dat de
toeneming van het aantal ongelukken het ge
volg is van de onbeperkte toepassing van
overwerk en de overlading van de arbeiders
(mededeeling van de „Troed", het officieele
orgaan van het bolsjewistische vakverbond
in Rusland). In sommige rijksfabrieken
neemt het aantal ongelukken ongehoorde af-
metingen aan. Een paar voorbeelden: op de
fabriek „Lenin" te Saratow werden 40.3 pet
van de arbeiders verminkt, op de fabriek
„Sotroednik Rewoljoetsii" (Medewerker der
Revolutie) bedraagt het aantal verminkten
zelfs 56 pet.Volgens de mededeeling van
den „Troed" bedraagt het aantal ongelukken
op de fabrieken te Moskou 108 per 1000 ar
beiders in 3 weken (dus ruim 170 pet. per
jaar!). Bedenken wij daarbij, dat in den
ergsten tijid van den oorlog, toen de munitie-
fabrieken op voile stoom werkten en zich met
onervaren arbeiders moesten tevreden stel-
ien, het aantal ongelukken slechts 15 per
1000 bedroeg, clan begrijpen wij, welke vree-
selijke toestanden in het bolsjewistische pa
radijs" heerschen.
De ontzettende toename van het aantal
ongelukken is het gevolg van de afwezig-
heid van elke bescherming, van de geringste
zorg voor de gezondheid van de arbeiders,
voor hun leven. Wij zouden honderden voor
beelden kunnen noemen, maar de afmetingen
van dit stuk laten dit, helaas, niet toe. Wij
moeten ons daarom beperken tot een paar
sprekende voorbeelden.
De Munt wordt door de bolsjewiki als een
mede-instelling beschreven (onder het oude
regime was zij dat ook). De leider van de
Munt vertelt aan alle buitenlanders, die
Sovjet-Rusland ,bestudeeren", dat de Munt
over de beste machines beschikt, dat het be-
drijf geperfectionneerd is. In de „Lenin-
gradskaja Prawda", het belangrijkste bols
jewistische blad te Petersburg (nu heet die
stad Leningrad), vinden wij een beschrijving
van de wijze, waarop voor de arbeiders in
die „model-instelling" gezorgd wordt. De
arbeiders van de Munt schrijven aan dat
blad: „Wij stikken! Wij smeeken de directie:
geef ons versche lucht! In de centrale smel-
terij brengen de arbeiders den geheelen dag
in smook en rook door. De ventilators wer
ken maanden lang niet." De „Troed" schrijft
het volgende: „De administratie van de on
dernemingen wijdt te weinig aandacht aan
de bescherming van het leven der arbeiders
De meeste machines hebben zelfs de elemen
tairste beschermingstoestellen niet. Alleen
nadat veel menschenlevens te betreuren zijn,
gaat de directie van een fabriek over tot de
aanschaffing van afsluitingen." Vele fabrie
ken hebben oude versleten machines. Zoo
bijv. werken de fabrieken in het Oeralgebied
met machines, die200 jaar gelecfen
gekocht zijn. De nieuwe machines zijn ech
ter geen haar beter. De „Troed" vertelt het
volgende: „De nieuwe machines, die uit het
buitenland ingevoerd worden, hebben in de
meeste gevallen geen beschermingsafsluitin-
gen; zij missen ook alles wat het leven en de
gezondheid van den arbeider kan bescher-
men. De Duitsche fabrieken vervaardligen
twee soorten machines: met beschermingstoe
stellen (voor eigen gebruik) en zonder die
toestellen (voor het buitenland). Wij moeten
tot ons leedwezen erkennen, dat de adiminis-
fraties van onze (d. w. z bolsjewistische) fa
brieken in de meeste gevallen de goedkoope-
re machines koopen, dus zonder bescher
mingstoestellen." Waarom doen zij dat?
Wel, omdat het leven van een arbeider in het
bolsjewistische paradijs minder waard is
dan een duurdere machine. Er zijn in Rus
land arbeiders genoeg, er heerscht in het
land der sovjets een vreeselijke werkloosheid,
zoodat de bolsjewistische leiders der bedrij
ven geen gebrek aan werkkrachten hoeven te
vreezen. Wij zouden onze voorbeelden en ci-
taten tot het oneindige kunnen voortzetten.
Wij denken echter, dat het medegedeelde vol-
doende den toesand illustreert.
Wij hebben tot nu toe aangenomen, dat
de bolsjewistische statistiek betrouwbaar is.
Dit is zij echter niet. Hoe ontzettend de gege
vens zijn, welke zij mededeelt over het aan
tal ongelukken op de fabrieken, de werkelijk-
heid' is veel erger. De „Communist", het te
Charkow verschijnende officieele bolsjewistri
sche blad, geeft merkwaardige voorbeelden
van de knoeierij met de officieele statistieken.
Zoo bijv. waren er volgens de officieele sta
tistiek in de eerste zes maanden van het vo
rige jaar op de fabrieken „Petrowsky" en
„Lenin" te Jekaterinoslaw 1868 ongelukken,
hetgeen volgens de bolsjewistische opvattin-
gen zeer weinig is. Een nader onderzoek
toonde echter aan, dat het werkelijke aantal
ongelukken op die twee fabrieken in een half-
jaar was 11536! De administratie heeft dus
bijna 10,000 gevallen eenvoudig geheim ge~
houden! In de hoofdstad van de Oeln-ajine,
Charkow, heeft de administratie van de loco-
mcrtievenfabriek het volgende stelsel toege-
past: van elke 177 ongelukken worden 133
geheim gehouden. Op vele fabrieken worden
de verminkte arbeiders als „zieken" op de
lijsten ingeschreven enz.
Zoo zijn de toestanden in het „arbeiders-
paradijs" der bolsjewiki. Dat wordt echter
aan de buitenlandsche bewonderaars van het
sovjet-regime niet verteld.
Dr. DORIS RAPTSCHINSKY.
Uitsluitend 2e handsgoederen.
Geen dienstaanbiedingen, enz.
TE KOOP prima Burgers HEEREN-
RIJWIEL met Torpedonaaf, Kettingkast en
Solaiiamp. Prijs 20.
Te bevragen KANAALKADE 31.
Zoo goed als nieuw: SPORTCOLBERT
(52), GABARDINE JASSEN, COUPONS,
BUKSKIN voor jongenspakjes.
NIEUWPOORTSLAAN 85.
TE KOOP een goed onderhouden DAMES-
RIJWIEL, Gazelle onderdeelen en een goed
werkende NAAIMACHINE.
DIJKGRAAFSTRAAT 22.
TE KOOP AANGEBODEN een goed
onderhouden SCHOONMAAKTRAP, tien
ANJELIERSTRAAT 13.
AMEUBLEMENT. Zwart rijk gebeeld-
houwd: tafel, 6 stoelen met brons pluche en
bonheur du jour. Zeer billijk te koop.
WIJDEMAN, Magdalenenstraat 16.
~KNOP FAUTEUIL TE KOOP GE-
VRAAGD, bekleeding defect geen bezwaar
Werkfiets te koop 10.
NIEUWPOORTSLAAN 155.
TE KOOP EEN KIPPENHOK MET
REN voor 6 a 8 kippen. Te bevragen Rijks-
straatweg C 66a.
TE KOOP een mooie STUD1E-PIANO,
keurig onderhouden voor 130.
Adres DOELENSTRAAT 14.
van ter Amsterd&msche Jeurze gonoteerde foadsen, verstrekt door
Noordhollandsch Landbonwcrediet.
frpp'o p f O
F O N D S E N.
24 Maart 26 Maart 27 Maart 28 Maart 29 Maart 30 Maart
6
6
5
4 K
4
4
6
6
5 ys
5
obi, N.W.S. 1000 1922
idem f 1000 1923 B
idem 1000 '18
idem 1000 '17
idem 1000 '16
O.-Ind, 1000 '26
idem 1000 '22
idem 100 '23
idem 1000 '21 D
idem 1000 '17
Koloniale Bank
Ned. Ind. Hand. Bank f
Ned. Handel Maatij.
Holl. Kunstzijde
Jurgens gew. aand.
Maekubee
Ned. Kunstzijde i
Philips Gloeilamp
Philips Nieuwe
Anaconda
Beth. Steel C. v. A.
Comm. Studebaker
Comm. Steel
Zweedsche Lucifers j
Cult. Mij. Vorstenl.
Handelsver. A'dam s
Javasche Cult.
Dordtsche Petr. ge.w.
Koninklijke 1000
Moeara Enim
A'dam Rubber
Serbadjadi
Holl. Am. Lijn j
Java China Jap, Lijn
Ned. Scheepv. Unie s
Stoomvaart Mij. Nederland
Deli Batavia Tab,. t
Deli Maatij. t a w
Oostkust t t r a-
Senembah a r
South. Pacific
5 obi. Holl. Spoor '15/'25
5 obi. Staataapoor TS/'2S
Union Pacific y
Prolongatie a
Exdividend. v-"; *-
i
r
a
t
i
i
i
i
a
r
a
105iVi6
1019/16
lOOf
97£
98%
103%
10ia
102%
100%
275
180
175%
210#
283|
168
471
'73
568
113
59
62i
149
374
192
791|
425
3281
348|
326
267|
264
83#
135
209
198
620|
464
242f
497
100%
101#
121#
193f
105u/j.
101#
100#
97%
98#
103#
194%
102#
1001%
275#
181
175|
209|
281
165#
462|
576
570
113
60
62#
149#
376'
191#
790#
424#
326|
346#
332
264#
248
83|
134
209#
198
612
459
235#
489
101
101 Via
120#
194
4
105%
101%
1001%
97%
98#
103#
1021
101'
272
1791
175i
206f
283#
164
461#
579#
575#
113#
59f
65#
152
373
191#
788#
425
321#
344
326
269
254#
81
136
209#
198
618#
458
236#
488
101
101#
123
194#
3#
105%
102
100%
^9/ls
98%
103i
104"
102%
101
274
178#
175#
198
283#
160#
453
578
579#
111#
58
63#
149#
374
191
780
425
322
344#
321
266#
254
81#
137
209
198
613#
461
235#
485
100#
10U/36
121#
194
3#
105#
102
100%
97 i
98#
103#
104#
102%
101
277
179
177%
203#
282#
161#
456
592#
591#
113"/i6
59
66
149#
372
192#
793
427
321#
345
332
270
258#
82
141#
209#
198
621
458#
237#
493#
101
1011/16
122#
194
3#
105#
102
100%
97#
98%
103?,
104#
102%
101
274#
181
180
203#
283"
i 162#
- 459
j 592
589#
115%
59
64
148
365#
192#
I 784
430
321#
344#
332
267#
I 257
82#
141#
209#
198
619#
459
241#
i 490#
101%"
101#
197
3#
1
