FLIT
m
Motten
i indrukken lit Amerika
DE insectendooder
Honderd derfigsfa Jaargang.
Toeneel.
Binnenland
u
flo.M
1928
Vijjdagr April.
door Dr. NEIL VAN AKEN.
New-York.
j)e omwentelingsgedachte heeft in
Amerika alleen bestaansrecht in de In
dustrie. In het geestelijke en politieke
leven is Conservatisme de overheer-
schende factor, welke echter in de ko-
mende worst eling tusschen geld en
geest zal vernietigd worden.
In de twintigste eeuw rechtvaardigt de
Staat zijn bestaan met dogma's en ideeen,
diet meer met het voorhanden zijn van een
dynastie De moderne staten, die in het alge
nieen hun huidige bestaan te danken hebben
aan een ontworteling van verouderde instel-
Uno-en en begrippen, erkennen, althans geloo-
ven in de revolutie als een scheppenden fac
tor Dat verleent den constitutioneelen regee-
ringsvormen elasticiteit en bewegelijkheii,
welke een waarborg is tegen doodelijke stag
nate. Ook Amerika's verschijnen op het
wereidtooneel was het gevolg van een opstan-
dio-e daad. De militaire leider van den op-
stand, George Washington, had in den Cana-
deeschen oorlog als Engelsch officier onder
de Engelsche vlag gediend. En Thomas Jef
ferson schreef in de onafhankelijkheidsverkla-
rin<r over het recht en den plicht van een on-
derdrukt volk om zich te bevrijden van de
banden der verdrukking en om eigen leiders
aan te stellen voor de toekomstige zekerheid
Ook Abraham Lincoln erkende openlijk deze
grondgedachte, welke in den Nederlandschen
Tachtigjarigen Oorlog de ideeele basis van
het verzet vorm-de.
Terwijl het oude Amerika dus aan deze ge-
voelens en gedachten zijn bestaan en vrijheid
te danken had, schijnt het huidige Amerika,
meer dan elke andere natie, zijn revolutions-
ren oorsprong vergeten te hebben. Alleen in
industrieelen zin is de omwentelingstheorie
van kracht. Daar heeft men openlijk erkend,
dat revolutie dikwijls de eenige uitweg uit den
nood is en het eenige middel voor de wederge-
boorte van handel en nijverheid. In geestelij-
ken, n.l. in politieken zin, wordt echter aan
deze gedachte geen plaats ingeruimd. Dat is
ons duidelijk geworden uit het politiek conser
vatisme van den Amerikaan. Ook hier kan
men weer een frappant bewijs vinden van den
onevenredigen en onevenwichtigen vooruit-
gang van de Amerikanen. De industrieele
concentrate is zoo sterk en zoo intens ge-
weest, dat deze langzamerhand zulk een
machtige machine gebouwd heeft, welke de
steeds verwaarloosde geestelijke zijde ten
voile verpletterd heeft. Evenzeer als de agri-
cultureele organisatie geen gelijken tred heef
kunnen houden met de industrieele ontwikke-
ling, zoo is ook de spiritueele opvoeding van
den doorsnee-Amerikaan gevallen als slacht-
offer der eenzijdige industrieele inspanning.
Op groote schaal herhaalt zich hier hetgeen
men in het dagelijksche leven waarnemen
kan. De strijd tusschen de begeerte naar een
vermogen en de begeerte naar een gezuiverd,
geestelijk bestaan. Het een sluit het ander bij-
na onverbiddelijk uit. Ter wille van het zelf-
behoud zal Amerika vandaag of morgen ge-
noodzaakt worden een nieuwen weg te zoeken
om deze standpunten met elkaar te verzoenen
In dit opzicht staat Amerika een geweldige
crisis te wachten, een crisis, die ik niet als een
politieke omwenteling voorzie, maar als een
zuiver geesteiijke, welke zich voornamelijk
richten zal tegen het dogma der ver-industria-
liseering en voor de grondwettelijke- erken
ning van de geestelijke factoren in het men-
schelijk bestaan. Dit is een der redenen waar-
om velen, die zich met de Amerikaansche
mentaliteit vertrouwd gemaakt hebben, Ame
rika toch liefhebben, niettegenstaande zijn
vele gebreken, die den Europeaan als erger-
lijk of minderwaardig voorkomen. Het is het
vertrouwen in een ga-nsch vernieuwd Ameri
ka, dat reeds hier en daar tot uiting komt
Voorloopig bepaalt zich dit echter nog tot een
prediken in de woestijn. Men kan zich moei-
lijk een b-egrip vormen van de geweldige
geestelijke krachten en mogelijkheden, die in
het Amerikaansche volk aanwezig zijn, of
voor zuiver materieele doeleinden gebruikf
worden. Het lijdt geen twijfel, of Europa
maakt zich meer en meer met de gedachte der
industrialiseering vertrouwd en verkleiM
daardoor nolens volens den afstand tusschen
Amerikaan en Europeaan. Ik acht het niet
uitgesloten,' dat in de toekomst, als de spiri
tueele krachten van Europa door een even-
eens onevenredige ontwikkeling verzwakt zul-
len zijn, Amerika aanvangen zal te bloeien in
cultureelen zin. De jonge boom is krachtig en
niemand, die ook slechts de geringste kennis
heeft van de ontwikkelingsgeschiedenis der
menschheid, gelooft in de verstarring van een
volk. Het is een verrukkelijk schouwspel te
den, hoe hier en daar onder het Amerikaan
sche volk die krachten reeds baa-n breken, en
zcih voorbereiden op de toekomstige worste
ling.
Ondertusschen hebben wij echter te rekenen
met de huidige omstandigheden, welke voor
namelijk beheerscht worden door een overheer-
schende conservatieve stemming in dit op
zicht. Nog immer gebruikt het Amerikaan
sche volk termen, die versleten zijn, laatste
heenwijzingen naar een oude erfenis, welke
mets meer te beteekenen hebben, evenmin bij-
voorbeeld als de klei-ne preek op de munstuk-
ken: In God We Trust. En wie gelegenheid
gehad heeft om de Presidentieele Boodschap-
pen ie lezen, weet ook, dat in Amerika zooiets
jus een nationale God en een uitverkoren volk
bestaat. In deze gedachtensfeer valt ook het
apostelgebaar van de New-Yorksche geld-
magnaten en de Wilsoniaansche manie van
»»1 Amerikanen om een goede daad te ver-
ncnten, al heeft de werkelijkheid soms met het
ocnoone ideaal verder niets uit-te staan. Zoo
15 eJ een groep Amerikanen, die luider dan de
anderen hun reclamestem verheffen en door
nun eeuwig propageeren met gemeenplaatsen
n sentimenteele, luchtledige slogans, aller-
Eerst een verderfelijken invloed uitoefenen op
dUumin luidruchtige medeburgers en ten
lotte den buitenstaander een verkeerden in-
ruk geven van hun werkelijke motieven. Het
vanzelfsprekend, dat men geen atheist is in
AfileflES, eh de vraiag naar Ret beslaan Gods1
is niet discutabel; radicaal zijn is uit den
booze. Als immigrant wordt niemand toege-
laten, die op de formuliervraag of hij lid is
van een radicale politieke partij (socialist
b.v.), instemmend antwoordt. Wanneer men
de onafhankelijkheidsverklaring onderschrijft,
dan moet men ook als goed burger het Gods-
bestaan aanvaarden. Wanneer dan ook de ge-
maskerde ridders der Ku Klux Klan tegen
Katholieken en Joden te velde trekken, dan
doen zij dit in het voile bewustzijn, als hon
derd procent Amerikanen hun honderd pro-
cent God te dienen. Het is een ongewoon
schouwspel, dat in een tijd, in welken geestes-
vrijheid overal de scheiding van Kerk en
Staat bewerkt heeft, in Amerika de omgekeer-
de ontwikkeling plaats heeft. Amerika staat
in dezen tijd in het teeken van een eigenaardi-
ge reactie, welke haar oorsprong vindt in de
Kerk. Deze reactie staat in vreemde tegen-
stelling tot de uiterlijke moderniteit der natie
Amerika nu was het eerste land, dat in histo-
rischen zin een geliefde gedachte verwezen-
lijkte in de staatsrechtelijke scheiding van
Kerk en Staat. De Amerikanen zijn er trotsch
op. In een der wetsbepalingen wordt nadruk-
kelijk aangegeven, dat „nooit een godsdien-
stig getuigschrift als kwalificatie voor een be-
trekking of een openbaren dienst in de Ver-
eenigde Staten kan verlangd worden". Na-
tuurlijk zijn in vele gevallen de ongeschreven
wetten sterker dan starre bepalingen
Een der ongeschreven wetten ik ook, dat
niemand als President der Staten gekozen
worden kan, die niet volbloed protestant
is. Dat is een der groote bezwaren waar-
over de populaire Iersch-Katholieke gou-
verneur van den Staat New-York struikelt,
namelijk Alfred Smith, die jaren lang begee-
rige, maar vergeefsche blikken op het Witte
Huis geworpen heeft. Een typisch voorbeeld
van kerkelijke invloeden, waar men die aller-
minst verwachten zou, is het Lausanne-ver-
drag met Angora. Dat verdrag was bestemd
om na een stilstand van tien jaren de diplo
matiek een commercieele betrekkingen tus
schen beide landen weer te herstellen. Het
werd echter ten val gebracht in den Senaat
(Jan. 1927), omdat de protestantsche kerken
op verbitterae wijze zich verzetten tegen het
sluiten van een verdrag met een niet-christe-
lijke natie. In de propaganda tegen Mexico is
de katholieke geestelijkheid de voornaamste
leider. Het Apenproces in Tennessee in 1925,
was meer dan een grappige comedie in een
van verveling stervende provincie. Toevallig
was dit roemrijke proces niet. En wanneer nu
een kerkelijk dogma tot een bestanddeel van de
wetgeving gepromoveerd wordt, dan is men
niet ver verwijderd van een staatskerk. Ten
nessee en ook Mississippi hebben het zoover
gebracht, dat bij parlementsbesluit Genesis
uit den Bijbel de plaats der Darwinistische
evolutieleer inneemt. Texas heeft het nog een-
voudiger klaar gespeeld, door uit de door den
staat voorgeschreven leerboeken voor scholar,
en universiteiten, de evolutieleer te laten ver-
wijderen. Aldus is de strijd tusschen de partij
der Apen en de partij der Engelen een ver-
schijning, welke bewijst hoe groot de macht
van zekere kerkelijke groepen in het open-bare
leven is. Deze is met de in een modernen staat
te verwachten geestesvrijheid moeilijk te ver-
eenigen, en alleen in de Amerikaansche ge-
meenschap begrijpelijk en verklaarbaar.
NEIL VAN AKEN.
FRANK3IJK.
OVERVAL OP EEN FRANSCH
KAMERCANDIDAAT.
De socialistische Kamercandidaat Parayre
werd op een landweg in de nabijheid van de
Spaansche grens door eenige bandieten aan-
gevallen. Hem werd een geladen revolver
voorgehouden; de aanvallers wisten met zijn
geld en zijn actentasch te ontkomen.
RUSLAND.
OVERSTROOMINGEN IN DE ALTAI.
Talrijke slachtcffers;' 24 dor pen
onder water.
Het Tass meldt, dat de rivieren in het
Altai-gebied buiten de oevers zijn getreden,
zoodat 24 dorpen en de spoorweg zijn over-
stroomd. Het water staat reeds hooger dan
de daken der huiz-en en blijft nog wassen.
Het aantal slachtoffers valt niet te schatten
SCHATTEN ONTDEKT.
Uit Moskou wordt gemeld, dat in het kei-
zerlijk paleis en voormalig kasteel van groot-
vorstin Maria Pawlowna te Tsarskoje Selo
gem-etselde brandkluizen zijn ontdekt, welke
edelsteenen ter waarde van VA millioen roe-
bel bleken te bevatten.
EDELSTEENEN.
Te Tsarskaje Selo zijn in het Winterpaleis,
het slot van de grootyorstin Maria Pawlo-
wa, in een ingebouwde brandkast voor bijna
twee millicen gulden aan edelsteenen gevon-
den.
POL EN.
DE DUITSH-POOLSHE BESPRE-
KINGEN HERVAT.
De Duitsche gezant Rauscher is gister van
zijn Paaschvacantie teruggekeerd. Men re-
kent met de mogelijkheid, dat, als Zaleski
heden teruggekeerd zal zijn, Zaterdag reeds
de Duitsch-Poolsche onderhandelingen zul-
len hervat worden, die afgebroken zijn door
Zaleski's reis naar Rome.
JAPAN.
DE POS'ITIE VAN DE JAPANSCHE
REGEERING.
De oppositie heeft in den la-nddag een
mofcie ingediend tegen- de maatregelen, die
de minister van binnenlandsche zaken heeft
genomen tegen d-e communist-en Men rneem,
dat de reg-eering verslage-n zal worden. In
dat g-eval zal de landdag ontbon-den worden
en zal de regeering',een b-eroep doen op de
kiezers.
BULGARIJE.
DE AARDBEVINGEN.
D-e tweede aardbeving sinds Zat-erdag-
morgen, thans met het centrum in Philippo-
pel schijnt belangrijk sterker in kracht te zijn
geweest. De beving duurde 10 s-econden en
het schijnt, dat de stad Philippopel voor het
grootste gedeelt-e verwoest is. Door het ont-
breken van elke verbi-nding met Phil-ippopel
zijn nog geen byzonderheden omfrerit den
juisten omvang van de ramp bekend. Uit
Sofia en andere steden zijn hulpexpedities
uitgezon-den naar het gebied van de aard
beving. Men vreest dat het aantal slacht
offers belangrijk grooter is dan bij de aard
beving van Zaterdag. 's Nachts zijn te Phi
lippopel en in den omtr-ek nog verscheidene
schokke-n, -evenwel van minder kracht, waar-
genomen.
DE AARDBEVI'NGSRAMP IN
BULGARIJE.
Tot gisteravond was het aantal huizen,
dat tengevolge van de aardbeving te Philip
popel met den grond gelijk werd gemaakt, ge-
stegen tot 2136. Het aantal dooden bedraagt
nu 20; verder werden in de stad 60 zwaar-
en 100 lichtgewonden geteld. Uit vijif dorpen
uit d-e omgeving van Pnilippopel werden 27
dooden en talrijke gewonden gemeld.
De aardschokken duren nog voort en wor
den ook in Sofia gevoeld.
De internationale treinen hebben het ver-
keer door Bulgarije gestaakt. Zuidelijk en
oostelijk van Philippopel ligt alle spoorweg-
verkeer stil, daar de groote Maritza-brug
buiten gebruik is.
Koning Boris vertoeft te Philippopel. De
huizen, welke aan de hellingen van de heu-
vels gebouwd stonden, stortten tijdens de
aardbeving boven op elkaar De bevolking
uit de geteisterde wij-ken bivakkeert in de
open lucht. Zij heeft veel van de toenemende
kou te lijden; ook heerscht levensmiddelen-
gebrek. De aardbeving werd ook te Sofia
gemerkt; de klokken van de groote kathedraal
sloegen aan. Ongelukken hadden hier niet
plaats.
EEN JOEGOSLAVISHE PROTEST-
NOTA AAN BULGARIJE.
Naar aanleiding van den overval van komi-
tadsji's is de Joegoslavlsche gezant te Sofia
aangewezen om de Bulgaarsche regeering
een protest-nota te overhandigen, waarvan
de inhoud medegedeeld zal worden aan de
Duitsche, Fransche en Engelsche regeeringen.
FINLAND.
AKRESTATIE VAN COMMUNISTEN IN
FINLAND.
Te Helsingfors zijn gisteren dertig com-
munisten, waaronder een lid van den rijks-
dag in h-echtenis genomen.
ROEMENIe.
DE CENSUUR.
De W-eensche correspondent van de
„Frankf. Zeit." maakt melding van berichten
uit Boekarest, volgen® welke de minister van
binnenlandsche zaken heeft besloten, de cen-
suur in zooverre te verscherpen, dat voor-
taan de bladen niet meer met witte plekken
in de kolommen verschijnen mogen. Ze zullen
verplicht worden d-e geschrapte gedeelten
met tekst aan te vullen.
JOEGO-SLAVIe.
DE GRENSOVER'VAL BIJ ISTIP.
Een protest te Sofia
De bladen melden, dat de J.-S. gezant te
Sofia opdracht zou hebben ontvangen bij de
Bulgaarsche regeering te protesteeren naar
aanleiding van den jongsten grensoverval in
de streep van Istip.
De regeeringen te Parijs, Londen en Ber-
lij-n zouden van dezen stap op de hoogte zijn
gebracht.
AMERIKA.
DE OVERSTROOMINGEN DER
MISSISSIPPI.
Nog 325 millioen noodig ter voor-
koming van nieuwe overstroomingen.
De commissie tot beteugeling van toekom
stige overstroomingen van de Mississippi
heeft een begrooting opgemaakt volgens wel
ke nog ongeveer 325 millioen dollar zou be-
noodigd zijn om de rivier zoodanig in te dij-
ken, dat overstroomingsrampen voortaan o-n-
mogelijk zouden zijn. Oe aanvraag zal deze
week waarschijnlijk niet meer behandeld
kunnen worden.
EEN AARDSTORTING BIJ GRAAFWERK
IN NEW-YORK
Bij graafwerk voor den New-Yorksch-en
tunnelspoorweg h-eeft -een aardbeving plaats
g-evonden. D-ertien arbeid-ers werden bedol-
ven. Twee lijk-e-n zijn g-eborgen. Twee m-en-
schen werden zwaar g-ekwetst uitgegraven.
Men d-enkt dat van de an-d-ere wel alle of
althans sommige dood zullen zijn
EEN CANADEESCH-E MILLIOENEN-
ERFENIS.
De Canadeesch-e tabaks-fabrikant Sir. Mor
timer Davis die verleden jaar is gestorv-e-n,
blijkt ongeveer 96 millioen gulden nagelaten
te hebben. Vier groote legaten van 2A ton
elk komen aan het algemeen ziekenhuis te
Montreal, bet Notre D-ame-ziekenhuis, d-e
Federation of Jewish Philantropies en de
Young Men's Hebrew Association. De in-
komst-en uit d-e rest van d-e nalatenschap
worden gelijkelijk v-erd-eeld tusschen zijn
weduwe en zijn zoon Mortimer Davis, die
met een van de gezust-ers Dolly getrouwd
is. Zij krijg-en alleen het vruchtg-ebruik van
het kapitaal dat 50 jaar lang ongerept moet
blijven.
TER DOOD VEROORDEELD.
D-e-jury t-e Benton (Indiana) h-eeft Charles
Birger, een berucht bendel-eider uit het Zui-
den van Illinois, na slechts 10 minuten b-e-
raad, ter dood veroord-eeld. Birger die ver-
geefs krankzinnigh-eid voorg-ewemd had zal
Donderd-ag opgehangen worden.
treksels zullen U ten voile overtuigen van het
belang dezer voorstelling, en waar Jan
Musch hier steeds de grootste belangstelling
en sympathie heeft genoten, mag zeer zekei
Maandag een voile zaal verwacht worden.
Nieuwe Rotterdamschc Courant: Wie nog
kort geleden den bekenden Franschen acteur
Denis D'lnes in Moliere's meesterstuk ge-
zien heeft en thans zoo gelukkig is Jan
Musch in den titelrol te bewonderen, moet wel
van de groote bewondering voor diens uitne-
mend spel vervuld zijn. veel machtiger
spel dan de tooneelspeler die in den eersten
schouwburg van Parijs door een veeleischend
publiek in deze rol toegejuicht wordt.
De belangstelling was groot, het applaus
werd na het vierde en vijfde bedrijf tot een
ovatie.
Het Vaderland (Henri Borel) Een bijna
frenetiek succes. Zeven, acht malen halen
(of waren het er meer)?, toejuichingen die
een ovatie waren, jubelden hem tegen. Jan
Musch gaf een creatie van Harpagon, zoo-
als ik er nooit een zag, ook in Parijs niet...
een uitbundig succes bij het publiek dat den
ganschen avond opgetogen was.
De Avond post: Dat het op een ovatie uit-
loopen zou was te verwachten, doch dat het
zoo enthousiast en uitbundig zou wezen,
hadden we niet gedacht.
Rott. Nieuwsblad. (Henri DekkingEen
suces als gisteren Jan Musch met de ver-
tooning van „De Vrek" verwierf bewees een
erkentelijkheid, zoo groot als maar zelden
een publiek toont.
Er is vroolijkheid geweest van zeldzame
uitbundigheid tijdens deze vlotte, plezierige
en verzoigde vertooning.
het middelpunt, de drager van deze
allerkoste lijkste voorstelling was Jan Musch
en de propvolle zaal werd niet moe hem toe
te juichen na elk bedrijf.
Haarlem's Dagblad. (J. B. Schuil). Jan
Musch als Harpagon, het was te verwachten
dat de strook geel papier met het woord „uit-
verkocht" reeds in den middag triomfantelijk
over het biljet van „De Vrek" in onzen Stads-
schouwburg kon worden geplakt. En ook dat
deze rol voor Musch in de stampvolle zaal
een succes zou worden.
Utrechtsch Dagblad: Het Schouwtoonee!
heeft onder regie van Jan Musch voor een
zeer zeer verdienstelijke vlotte en bevallige
vertooning gezorgd.
De costumes Waren frisch en goed gekozen
en de regie had aan den caricaturalen humor
van het geval alle recht laten weervaren zon-
der de fijnetrekjes te verwaarloozen. Het pu
bliek riep de spelers vele malen terug.
Utrechtsche Courant:,,De Harpagon-
creatie van Jan Musch is zonder twijfel een
zijner allerbeste van de laatste jaren. Hij
werd en dat maakte deze premiere tot een
zeer groot genot in een zeer vlot tempo
kranig bijgestaan door de overige leden van
het ensemble.
Het spel groeide onder der spelenden ge-
baar en dictie uit in stage stijging en alien
werden als't ware in dien omhoogzwaai
naar de ontknooping meegesleept. Het pu
bliek heeft de opvoering zeer geapprecieerd
Jan Musch kreeg het leeuwenaandeel der
hulde en het kwam hem dubbel en dwars toe
Het Schouwtccneel in de Harmonie.
Jan Musch in den titelrol van Moliere's
„De Vrek".
Zooals onze lezers misschien weten zal
onze groote acteur begin Augustus a.s. voor
zijn tournee naar Indie vertrekken. Voorloo
pig zal men hem in ons land dus niet kun
nen bewonderen en daarom is het voor de
Alkmaarsche tooneelliefhebbers a.s. Maan
dag een bijzondere gelegenheid. Want dan
zal Jan Musch nog eenmaal in de Harmonie
optreden en wel in het stuk, dat in dit seizoen
zoo'n enorm succes voor hem is geweest. Hij
zal n.l. zijn meesterlijke creatie van Harpa
gon, de Vrek, uit het bekende werk van Mo-
liere te genieten geven. De volgende persuit-
PROCES INZAKE TE WEINIG
UITBETAALDE TRAKTEMENTEN
ENZ. AAN RESERVE-OFFICIEREN.
Het Bureau tot invordering van te weinig
uitbetaalde traktementen enz. aan verlofs-
officieren te Deventer deelt mede, dat de
zaak Rauws/den Staat in hooger beroep gaat
en dat de minister van oorlog er zich mede
kan vereenigen, dat deze procedure blijft han-
gen, totdat ook over de nieuwe procedure zal
zijn beslis-t.
De minister heeft er ook geen bezwaar ie-
gen, dat de nieuwe procedure van den reser-
ve-kapitein der infanterie, D. Langenbach,
door middel va nprorogatie, d.w.z. onmiddel-
lijk bij het Gerechtshof aanhangig zal wor
den gemaakt.
Ten soltte gaat de minister er mede ac-
coord, dat de einduitspraak in de nieuwe
zaak, voorwat betreft de verjaring, als bin-
dend zal worden beschouwd voor de zaak-
Rauws; intusschen natuurlijk alleen, wan
neer de kwestie betreffende de verjaring in-
derdaad geheel en al dezelfde zal blijken te
zijn.
CHINEEZENMOORD.
Een 34-jarige Chineesche tremmer, die aan
boord van de Bengkalis op 25 November een
Chineeschen stoker met een mes heeft gesto
ken, ten gevolge waarvan deze eenige uren
later is overleden, is door de rechtbank te
Amsterdam veroordeeld tot een gevangenis
straf van 1 jaar. Het O. M. had 5 jaar ge-
vangenisstraf geeischt met aftrek van 1A
jaar voorloopige hechtenis.
FABRIEKSBRAND IN DEN HAAG.
Om 6 uur gisteravond ontdekte de werk-
man K. van Escher's Ovenbouw dat er brand
woedde in de meubelfabriek van Boes, aan
de 3de v. d. Kunstraat te 's-Gravennage. Hij
waarschuwde den baas v. d. B., die di.-ht bij
de fabriek woont en belde de brandweer op
Toen kort daacop de motorspuit van den
Rijswijkscheweg ter plaatse kwam was het
Bescherm uw
kleeren tegen
met
geheele gebouw omgeven door em dichten
rook. De baas vtn de fabriek had intusschen
oe poortdeuren geopenl, zoodat de brand-
weerlieden konden doordringen naar de
groote binnenplaats. De fabriek had juist
een verzoek ingediend om die plaats te mo
gen bebouwen voor uitbreiding Van die
plaats loopt een trap naar de eerste verriie-
ping, waar de vuurhaard bleek te zittcn. Op
die verdieping is een triplexlijmerij en op
den zolder lagen tienduizenden dunne spaan-
ders, die natuurlijk gretig voedsel waren
voor de vlammen. Na een kwartier echter
was de brandweer het vuur meester. De zaak
was nu, al de spaanders naar buiten te wer-
ken, omdat niet te controleeren was of hier
en daar tusschen de meters hooge stapels nog
vuur bleef smeulen. Met man en macht heeft
men er met groote hooivorken aan gewerkt.
doch eer de zolder leeg was, was de duister-
nis ingevallen. Er is nog eenige uren de
wacht gehouden en vannacht is een speciale
controledienst ingesteld om het oog te hou
den op de fabriek.
Wat de oorzaak betreft, deze is waar
schijnlijk te zoeken in onvoorzichtigheid van
een viertal jongens, die tot half 6 op den tri-
plexzolder zijn werkzaam geweest. Wellicht
hebben zij het strenge rookverbod overtre-
den.
INBRAAK EN DIEFSTAL'.
Te Roermond heeft de politie aangehouden
M. B., 38 jaar, kermisreiziger te Deurne en
de 20-jarige W. P., timmerman te Emme
rich (D.), verdacht van inbraak met diefstal
in de stoomzuivelfabriek en de St. Rochus-
kapel te Nederweert en poging tot forceering
van het offerblok aan het nabij genoemde
zuivelfabriek staande kruis. Zij legden een
volledige bekentenis af, waarna zij naar he
huis van bewaring werden overgebracht.
GEVOLGEN VAN DE CULEM-
BORGSCHE MOORDZAAK.
Voor de rechtbank te Tiel moest gisteren
terecht staan de 39-jarige M. A. M., te Cu-
lemborg, verdacht van eenvoudige beleedi-
ging en smaad. Verdachte heeft indertijd ge-
durende 156 dagen in voorloopige hechtenis
doorgebracht verdacht van den moord en
sinds zijn ontslag heeft hij herhaaldelijk per-
sonen beschuldigd van aan den moord mede-
plichtig te zijn geweest. Op 16 Februari had
hij weer een dergelijke beschuldiging geuil
aan het adres van J. H. Romijn en deze had
deswege een klacht ingediend. Op 24 Febru
ari had verdachte in een cafe gezegd, dat R.
met van den Dungen het misdrijf gepleegd
hadden en laatstgenoemde had een klacht
ingediend wegens smaad. Verdachte gaf de
feiten grif toe en beweerde met stemverhef-
fing, dat hij een en ander bewijzen kon. Her
haaldelijk moest de president hem tot kalmte
aanmanen, maar verdachte riep „Ik heb mi;
heelemaal aan de zaak gegeven, al moet it
er voor sterven. Acht u mij schuldig, geef
mij dan levenslang of laat mij op het schavot
sterven, maar gedaan hebben ze het".
Het O. M. wees erop, dat de rust in Cu-
lemborg nog steeds niet teruggekeerd is.
Heel Nederland hoopt dat de ware schuldi-
gen nog eens ontdekt zullen worden, maar
verdachte volgt een verkeerden weg. Spr.
acht het noodzakelijk dat eens een einde aac
de beleedigingen in verband met de Culem*-
borgsche moordzaak komt en vorderde voor
ieder der tenlastegelegde feiten 40 boete of
20 dagen hechtenis.
Uitspraak 3 Mei.
HET EEUWFEEST VAN
VAN HO'FTEN'S CACAO.
De kindermid<i\g is, ondanks het mindet
gunstige weer, goed geslaagd.
Nadat 1400 kinderen onder leiding van
't personeel der scholen zich in het Coenraad
Johannes Stadion hadden opgesteld, heeft
Coenraad Johannes van Houten, het zesja-
rig zoontje van den heer D. J. van Houten
Jr., het stadion, een ruimte van 60 bij 70
meter, voor de gelegenheid kwistig met vlag-
gen versierd, geopend. Nadat de directie
met genoodigden op de tribunes hadden
plaats genomen, werden 300 postduiven op-
gelaten. Gedurende twee uur volgde de jeugd
met levendige belangstelling de verrichtin.
gen van potsenmakers, goochelaars, en aero
baten. Tezelfder tijd bezichtigde de burgerij
den bloemenschat in de hai van het adminis-
tratiegebouw, waartoe de firma haar in de
gelegenheid had gesteld.
's Avonds werden op verschillende pun-
ten in de verlichte stad muziek- en zanguit-
voeringen gegeven. Intusschen had in een der
Vriend: - Wat is nou eigenlijk de grootste moeite die Je met
je wagen gehad hebt?
De auto-bezitter; Om je de waarheid te zeggen ie
albetalingen. I >-* Tjandm Oninian) -
Mel
mm
