DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. [lit den Alkmaarschen Head. ;l W. H. n. PELS zoos WUMMOEL. Uit het Parlement r No. 113 Dif nnmmei besfaai sit 3 blades. Honderd dertlgste Jaargang. 1928 Deze Courant wordt ELKEN AVONDj behalve Zon- en Feesfdagenuitgegeven. Hbonnementsprijs bij vooruit'oetaling per 3 maanden voor Alkmaar /2.—franco door bet geheele Rijk /2.50. Afzonderlijke en bewTjsnummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTlfiNt Per regel /0.25, bij groote contracfen rabat. Groote letters naar plaatsrnlmfe. Brieven franco aan de N. V. Boek. en Handelsdrukkerij v/h HERMs. COSTER Z001Y, Voordam C9. Directeur: G. H. KRAK. ZATERDAO Telef.nr. Administratie 3. TeJefoonnr. Redactie 13. Postgiro 37060. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Als in Alkmaar een loco-burgemeester een agenda van twee-en-twintig punten in twee fn een half uur volkomen afhandelt, dan kan 'de jongste aspirant-hulp-schrijver ter secreta ire wel verzekeren, dat er njet veel bijzonders gebeurd is. Zoo was het ook. Allerlei voorstellen betreffende koop en rerkoop van huisjes en grond, goedkeuringen yan begrootingen van diverse gesubsidleerde vereenigingen, ontheffingen van de bouwver- ordening en nog wat andere alleen voor de betrokkenen interessante voorstellen, passeer- den bijna zonder eenige discussie des voorzit- ters ebbenhouten hamer. Het was niet alleen een vrij onbelangrijke, maar ook een weinig interessante vergadering qn dat zich op de publieke tribune niet meer dan drie of vier van de verstokste abonne's vertoonden, bewees afdoende, dat de ingezete- nen onzer goede gemeente zich Donderdag- middag al heel weinig voor het werk hunner edelachtbare afgevaardigden interesseerden Het voornaamste besluit was en daar zal toch iedere belastingbetaler belang in jnoeten stellen dat het vermenigvuldi- gingscijfer voor de gemeentelijke inkomsten- belasting niet, zooals eerst geraamd was, op 0.85 gebracht werd, maar dat B. en W. thans mcenden met een factor van 0.80 voor dit jaar genoegen te kunnen nemen Dat was te verwachten, al blijft het te be- treuren, dat de factor dit jaar niet minder dan acht punten hooger is dan over het be- lastingjaar 1927/1028. B. en W. houden van verrassingen en in den begrootingstijd wordt de financieele toe- stand van Alkmaar gewoonlijk zoo zwart af- geschilderd, dat zelfs de grootsle optimisten er van onder den indruk komen. Er zijn altijd heel wat meer tegenvallertjes dan voordeelige posten, bezuiniging blijkt hoogst noodzakelijk, en het gevolg is, dat de Raad, onder den indruk van deze sombere voorspellingen, allerlei concessies doet en B. en W. diverse voorstellen zonder groote oppositie zien aangenomen. Er wordt in dien tijd ook wel over het ver- menigvuldigingscijfer gesproken en B. en W. ramen een factor, die zoo hoog is, dat ieder- cen de schrik om het hart slaat. Er volgt een stroom van ingezonden stuk- ken, er komt een comite tegen belastingopdrij- vmg tot stand en men heeft zich juist op het allerergste voorbereid, als de inspecteur van de belastingen eenige gegevens aan het col lege verschaft, waaruit blijkt, dat zij, die voorspelden, dat het met die belastingver hooging niet zoo'n vaart zou loopen, volko men in het gelijk gesteld worden. Er zijn hier en daar nog eenige lichtpunten ontdekt en het slot van de geschiedenis is, dat de factor niet dertien doch maar acht pun- van ten omhoog gaat. Dien gang van zaken kan iedereen langza- merhand wel voorspellen en het eenige waar- over wij ons kunnen verheugen is, dat het roo en niet aidersom gaat. Een al te optimistisch college, dat het morgenrood van een nieuwen belastingdage- raad voorspelt, dat op hoop van zegen maar uitg^eft en later tot de conclusie koint, dat de belastingbetalers heel wat meer zullen moe- *en opbrcngen dan er voorspeld is, zou waar- schijnlijk nog minder in den smaak vallen. Als gewoonlijk zijn de gemeentebedrijven weer als koeien behandeld, die uitgemolken worden tot er geen druppel meer in zit. Hoewel, de heer Westerhof had zich tot groote verbazing van het college, dat niet zoo nauw contact met de financieele afdee- ling der lichtbedrijven schijnt te hebben een balans verzekerd waaruit blijken moest, dat er nog ongeveer 40 000 winst waren, en W. onaangeroerd hadden gelaten. nij dacht er niet over, deze aan het bedrijf te schenken, omdat ook 1928 weer zco'n voor- deelig jaar beloofde te worden, dat het be- anjtgeen reserves noodig zou hebben. Zijns inziens waren B en W. gerechtigd em ook op deze 40.000 ten voile beslag te 'eggen. Het was een onverwacht meevaliertjc- en de groote vraag was nu maar op welke wijze men dat geld het voordeeligst zou kun- ken besteden. e.n kleine jongen, die een cent gevon- oen heeft en besluifeloos voor het raam van kh snoepwinkel staat, omdat hij niet weet of d'i ei nogatbrokken of een zuurstok voor zal oopen, zoo stond de heer Westerhof met de eoretische veertig mille in zijn hand den a' <e vragen hoe men die nu het beste w unnen 8ebruiken. vilde de Raad er misschien het vervolgoa- _.mi]s voor terng hebben, of het bureau van oepskeuze, zou men de ambtenaren eens P een pensioenpremie-verrassing tracteeren, it wilde de Raad de verschillende subsidies misschien gaan verhoogen? En als de Raad dat allemaal niet begeerde de heer Westerhof had er blijkbaar een voorgevoel van dan moesten we in 'she- melsnaam dat geld maar aan verlaging van belasting gaan besteden. Dan zouden we de belastingbetalers nog een kleine Pinksterverrassing kunnen bezor- gen door den factor niet op 0.80 maar op 0.76 te stellen. Dat zag er erg aanlokkelijk uit en we ver- motden, dat er heel wat belastingobjecten in deze gemeente zijn, die er spijt van hebben, dat 'sheeren Westerhofs nobele bedoelingen bij het conservatieve deel van onzen Raad zoo miskend zijn geworden. Conservatief dat beteekent vasthoudend en dat bleken de heeren Klaver en Vogelaar met hun partijgenooten ook ten opzichte van die 40.000 der lichtbedrijven te wezen. De heer Vogelaar voelde wel wat voor een reserve. Als we alles maar opmaken, krijgen we een schommelende bdastingpolitiek, dan hebben we het eene jaar dubbel en het an dere niets. Voorzichhgheid is de moeder van den wethouder van financien en als er dan toch geen 40.000 over moet blijven, welnu dan zou het tijd worden eens na te gaan of de prijzen van gas en electriciteit hier niet te hoog zijn. Zoo dacht ook de heer Klaver er over. Die vond, dat die 40.000 hier eigenlijk heele- maal niet in bespreking behoorden te komen, maar wilde men ze toch ter tafel brengen, welnu, dan gevoelde ook hij er iets voor eens na te gaan of de gaskwitanties voortaan niet een wat lager totaalcijfer kunnen vermelden. Wij gevoelen daar alles voor. Wij hebben meermalen betoogd, dat wan- neer inplaats van belastinggeld winst uit de bedrijven in de gemeentelijke schatkist ge- stort wordt, het Alkmaarsche huishoudgeld voor een groot deel niet volgens een progres- sieve. maar volgens een degressieve heffing wordt verkregen. Als gas en stroom te duur zijn, moet daarvan altereerst de minst kapdtaalkrachtige verbruiker de dupe worden. En nu moge men een rijtje steden van een papiertje voorlezen en betoogen, dat gas en electriciteit daar allemaal even duur of nog duurder is dan in Alkmaar, ten slotte is dit een nietszeggend argument. Wij kennen de omstandigheden niet waar- onder de fabrieken in die plaatsen moeten werken en al kenden wij ze wel en al waren de factoren daar nog veel gunstiger dan in Alkmaar, ten slotte hebben wij hier alleen met onze eigen gemeente en niet met andere plaatsen te maken. Wij zijn geen kuddedier, dat mee moet loo pen waar anderen ons voorgaan, wij gaan zoo graag prat op onze autonomie, welnu, laten wij dan cok toonen dat wij desnoods maatregelen durven nemen, die nergens an- ders nog toepassing hebben gevonden. >6 Als men niet alleen in Alkmaar, maar in alle gelijkscortige gemeenten altijd vergrlij- kingsstaatjes maakt en er zich niet aan durft te onttrekken, zal nooit iets verbeterd kunnen worden. Van Alkmaar kcmt de Victorie, is dezer dagen nog op het congres der cafehouders betoogd, welnu, laat dan van Alkmaar ook eens het voorbeeld uitgaan naar die lange lijst van gemeenten die allemaal hooge gas- en stroomprijzen hebben. Wij kunnen de zaak eenvoudig zoo stellen, dat wanneer een gemeentebedrijf meer dan honderdduizend gulden winst maakt, terwijl de arbeidsvoorwaarden best zijn dit ter geruststelling van de heeren Wibaut en Wes terhof het zeker tijd wordt, eens na te gaan of het fabrikaat niet te duur is. Zou de heer Westerhof niet over de brood- prijzen klagen, als de bakkers honderd pro- cent winst maakten? Waarom dan niet den gas- en stroomprijs verlaagd, als blijkt, dat de gemeente er de burgerij elk jaar meer dan een ton te veel voor laat betalen? Ten slotte is natuurlijk het voorstel van B. en W. aangenomen. Vervolgonderwijs, beroepskeuze enz., die reeds in den grafkelder der bezuiniging wa ren bijgezet, werden niet meer te voorschijn gehaald en de 40.000 zullen aan de licht bedrijven worden gelaten, uit de weinig ge- motiveerde vrees, dat men daar anders, even- als bij de geheele gemeentepolitiek der laatste jaren, te groote schommehngen zou consta- teeren. Dat laatste is mijn schuld niet, betoogde de heer Thomsen, maar de heer Westerhof verklaarde, dat het beleid van den wethouder van financien een groote schommelaffaire was en a'at, wanneer men daarvan ova' ver schillende jaren een graphische voorstelling zou maken, men het beeld van ee^ volledige rutschbaan zou krijgen. Wat niet heelemaal billijk was, omdat ieder weet, dat de heer Thomsen de man van reserves en spaarpotjes geweest is en dat de uitvinding, dat ieder dienstjaar maar voor zichzelf moet zorgen, niet van hem, maar van zijn diametralen tegenstander, den heer Kusters, afkomstig geweest is. Een der punten, die discussie uitlokten, was het voorstel van B. en W. om niet meer, zoo als tot dusver geschiedde, de aannemers van werken ten behoeve der gemeente eenvoudig er aan te herinneren, dat er een Arbeidsbeurs is, en aan hen over te laten of zij van de daar ingeschreven werkkrachten gebruik wenschen ie maken, maar den aannemer te verplichten de door hem benoodigde arbeids- krachten aan de beurs op te geven. Dit laatste aahbevolen door de betrok- ken commissie van advies werd thans door B. en W. voorgesteld en wij moeten den heer Dekker gelijk geven als hij betoogt, dat deze verandering nog weinig verbete- ring zal brengen als niet tegelijkertijd voor- geschreven wordt, dat die aannemers dan ook verplicht zijn van de ingeschreven werk krachten gebruik te maken. Evenwel, dat laatste durfde ook de heer Dekker nog niet heelemaal aan. Hij zou al- thans de vak-bekwame arbeiders buiten be- schouwing willen laten uit vrees, dat de aannemers anders noodgedwongen met on- kundig 'personeel zouden moeten arbeiden, wat de uit te voeren werken onnoodig kost- baar zou kunnen maken. Het is duidelijk, dat men zich hier op een terrein vol voetangels en klemmen begeeft. Volgens het stelsel van B. en W. kan men later discussieeren over de vraag of een aan nemer de Arbeidsbeurs al dan niet noode- loos gepasseerd heeft en volgens dat van den heer Dekker over de heel wat lastiger vraag of een aangeboden werkkracht al dan niet als een vakbekwame arbeider moest be- schouwd worden. Eh waar de grens tusschen het al dan niet vakbekwaam zijn iu vele gevallen zoo uiterst moeilijk te trekken zal zijn, gelooven wij wel, dat het stelsel van B. en W. hoevele gebreken het dan ook nog moge hebben ten slotte nog de voorkeur verdiende. NEI Het meest interessant van de geheele raadsvergadering waren de interpellaties. Waarom. zoo vroeg de heer Veen ge- inspireerd door ons Raadsoverzicht van 6 April j.l. waarom wordt er in dezen tijd van bezuiniging, nu er zelfs geen paar dui- zend gulden voor herhalingsonderwijs en be roepskeuze waren te vinden, waarom wordt er, zonder dat de Raad daarin gekend is, een monumentale lantaren op het Stationsplein opgericht en hoeveel gemeentegeld is daar wel voor uitgegeven? Dat was blijkbaar een heel grappige vraag en B. en W. hadden een antwoord klaar, dat als een bom te midden van de sociaal-democratische fractie zou vallen en zelfs den heer Westerhof voor eenige oogen- blikken sprakeloos zou moeten maken. Het was niet in den Raad gebracht en het behoefde er niet in gebracht te worden omdat het geen uitgave van de gemeente geweest was. Wie of het dan betaald had, vroeg de heer Veen verwonderd en hij bedacht waar- schijnlijk, dat het een cadeautje van den heer Kusters geweest was, toen deze de hoogste pauselijke onderscheiding in zijn knoopsgat had mogen vastmaken. Het was, verklaarde wethouder Thomsen, die als loco-burgemeester buitengewoon goed op dreef was, een uitgave vande lichtbedrijven geweest. .Stel, dat een huisvader, die juist in zijn gezin met het oog op de dure tijd en, de grootst mogelij'ke bezuiniging gepreekt heeft, den volgenden dag een extra taartjes-reke- ning van den banketbakker ontvangt, dan kan het hem vrij koud laten of hij zijn vrouw, dan wel zijn oudste dochter daar- voor verantwoordelijk moet stellen. En zoolang de lichtbedrijven gemeente lijke instellingen zijn, waaraan wij noodge dwongen te veel voor gas en stroom moeten hetalen en waarvan de winst op het belas tinggeld gekort wordt, zoolang kan het de ingezetenen vrij onverschillig blijven of wij het geld voor dergelijke monumenten recht- streeks dan wel via de bedrijven moeten betalen, De lichtbedrijven, heeft wethouder Lees- berg uitgelegd, hebben een post voor in- standhouding en uitbreiding van straatver- lichting. Zij mogen dat geld gebruiken, zoo als zij zelf willen en zijn daarvoor aan den Raad geen rekenschap verschuldigd. Dat is een nieuw gezichtspunt. Er kan dus uit blijken, dat er voor extra straatverlichting zooveel beschikbaar gesteld was, dat men zich de weelde van monumen tale lantarens kon veroorloven, of wel, dat de lichtbedrijven een niet te groot crediet zoo slecht verdeeld hadden, dat wat het Stationsplein er van heeft gekregen, op an dere stadsgedeelten zal uitgewonnen moeten worden. Het laatste zou van een slechte bedrijfs- leiding getuigen en is dus onwaarschijnlijk. Rest dus de veronderstelling, dat de licht bedrijven voor de jaarlijksche instandhou- ding en noodzakelijke uitbreiding der straat verlichting een zoo groot bedrag beschik baar hadden, dat men zich ongevraagd het oprichten van dergelijke monumenten kon veroorloven. En nu zeggen B. en W. wel, dat dit crediet al was toegestaan nog voor er op zoo be- droevende wijze bezuinigd moest worden, maar waar men bij de begrootingen van ver schillende gemeentediensten de plant- soenen b.v. zoo duchtig bet blauwe pot- lood gehanteerd heeft, was het dan niet van- zelfsprekend geweest, wanneer ook deze blijkbaar onnoodig hooge post voor straat verlichting zoo besnoeid was, dat men vol- doende voor de gewone lantarens had over- gehouden? Wij vinden dit monument mooi en pas- send bij de omgeving, wij hopen, dat Alk maar in verloop van tijd op verschillende punten der stad wat meer van dergelijke lan tarens zal krijgen maarniet in een tijd, dat B. en W. verkondigen, dat de uiterste soberheid betracht moet worden, niet in een tijd, dat het herhalmgsonderwijs dat met het geld van een lantaarn gered had kunnen worden noodgedwongen moet verdwij- nen, niet in een tijd, dat de belastingfactor met meer dan tien procent moet worden ver- meerderd. Dan zijn wij tegen alle onnood-ige monu menten ook al heeft, zooals thans bleek, wet houder Westerhof zij het dan in een wat royaler tijdperk er destijds zijn sanctie aan gegeven. Het deed ons genoegen te bemerken, dat vrijwel alle raadsleden het met onze opvatting eens waren. Wanneer, vroeg de heer Westerhof, zal Alkmaar de gevraagde subsidie voor het West-Friesche kanalenplan geven? En hij voegde er bij, met genoegen in de couranten gelezen te hebben, dat de Burge- meester op het jubileum van de Kamer van Koophandel verklaard had, dat B. en W. het daarover al eens waren en nog slechts de in- stemming van den Raad tegemoet zagen. De heer Thomsen' verklaarde dathet desbetreffende courantenverslag z. i. niet heelemaal juist was. Het is niet de eerste maal, dat in den laat- sten tijd een courantenverslag onjuist ge- noemd werd Wij zullen er niet verder op ingaan en wil len hier alleen verklaren, dat de betrokken passage door onzen verslaggever steno- grafisch werd opgenomen en dat, onafhan- kelijk van ons verslag, het Noord-Hollandsch Dagblad precies hetzelfde vermeld heeft. Rest dus de mogelijkheid, dat de burge- meester voorbarig geweest is of zich heeft versproken, wat zeer waarschijnlijk is, daar de heer Thomsen het, inzake deze subsidie niet met zijn edelachtbare collega's eens schijnt, al zal er in den Raad voor deze plannen wel een meerderheid zijn te vinden. Wanneer kan een dusdanig voorstel wor den tegemoet gezien? vroeg de heer Wester hof. Toen veranderde de loco-burgemeester plotseling in het orakel van Delphi en ver- kondigde geheimzinnig, dat B. en W. daarop niet zouden antwoorden. Blijkbaar wil hij om een Alkmaarsche uitdrukking te gebruiken den burge- meester diens eigen boontjes maar laten doppen. Is het juist, vroeg de heer Westerhof, dat de Stichting Centraal Neutraal Ziekenhuis reeds drie maanden geleden de f 150.000 opnieuw ter beschikking van den Raad heeft gesteld op voorwaarden waarbij met de be- zwaren van den Raad rekening is gehouden? Zoo ja, waarom hebben B. en W. dan tot nu toe den Raad geen mededeeling gedaan en wanneer kan een voorstel tot aanvaarding tegemoet gezien worden? Is die vraag werkelijk in ernst gesteld of gooit de heer Westerhof een bouwsteentje uit om er een Ziekenhuis mee te kunnen vangen? Immers, drie maanden geleden, dat was op 10 Februari van dit jaar, was het aanbod der Stichting nog niet eens in den Raad be handeld. Eerst op 16 Februari heeft de Raad dit afgewezen en het is toch te dwaas om te beweren, dat de Stichting al met nieuwe plannen zou gekomen zijn nog voor de oorspronkelijke onaanvaardbaar verklaard waren. Bovendien, het Stichtingsbestuur heeft wel bij een onzer meest vooraanstaande mede- burgers de verzoeningsthee gedronken en het leek toen wel of het Ziekenhuisvraagstuk daarmee van de baan was, maar waar de stichtingsvoorwaarden in een groote ver gadering met afgevaardigden van alle plaat- seliike comite's waren vastgesteld, is het toch duidelijk, dat dkzelfde afgevaardigden alleen bevoegd zijni, de voorwaarden weer te veranderen. En tot dusver hebben ook wij er ons over verwonderd, dat dit nog altijd op zich heeft laten wachten. Die bijeenkomst schijnt nog niet te hebben plaats gevonden en zoolang dit niet geschied is, zal men tocr den Raad geen andere stich tingsvoorwaarden kiannen overleggen. Wij meenen te weften, dat de eenige brief, die tot dusverre hierover verzOnden is, een schrijven van B. en W. aan het Stichtingsbe stuur geweest is met verzoek, van de 150.000 niet een I.eening, maar een schen- king te maken en tevens met de vraag, te bepalen, dat de stiCbtingsacte later niet zon der goedkeuring, rnedewerking of voorken- nis van B. en W. gewijzigd zal kunnen worden. Wist de heer Thomsen dat niet? Zoo ja, waarom heeft hij het dan niet meegedeeld? Andermaal hulde de loco-burgemeester zich in een mantel van geheimzinnigheid en verklaarde, dat B en W ook hierop het ant woord schuldig zouden blijven tot de vol- gende raadsvergadering. Dat moest ook voor den burgemeester bewaard blijven. Van veel medelijden met den verkouden burgervader heeft de heer Thomsen Donder- dagmiddag zeker niet blijk gegeven. KOORSTEAAT 49—51. TELEFOON 207. ALKMAAR. Den Haag, 11 Mei 1928. Het is geen buitengewoon belangrijk werk, wat de Tweede Kamer heden heeft verricht- Nagenoeg de gansche vergadering toch is in beslag genomen geweest dooreen inter- pellatie van den heer Ketelaar (V.D.) betref fende een schoolkwestie te Ootmarsum. De zaak komt ongeveer hier op neer: Het R.K. kerkbestuur te Ootmarsum had verleden jaar de rnedewerking van den gemeenteraad verzocht voor de stichting van een katholieke bijzondere school. Daar het gevolg van de opening dier school zou zijn, dat de open- bare school vrijwel leeg zou loopen, stelde de burgemeester voor op dit verzoek wel gunstig te beschikken, maar het bestaande schoolgebouw der openbare school ter be schikking van de bijzondere school te stel len. Dat toch was de goedkoopste weg om aan het verzoek van het schoolbestuur te voldoen. De gemeenteraad was evenwel van een ander oordeel en besloot tot den bouw van een geheel nieuwe school over te gaan ten bate van de R.K. school. De burgemees ter had daar geen vrede mede en verzocht aan hooger bestuur dit raadsbesluit te ver- nietigen op grond van strijd met het alge- meen belang. De minister van OnderwijS had daartegen evenwel bezwaar, omdat naar zijn meening het besluit tot rnedewerking voor de oprichting van een bijzondere school dan ook zou vemietigd worden en dit vol komen strookte met de wet L. O.. Daarover nu interpelleerde de heer Kete laar de regeering. Naar zijn overtuiging was het besluit van den raad van Ootmar sum een tweeledig besluit en kon de regee ring het eerste deel in stand houden doch het tweede deel, om een nieuw gebouw te stichten, veraietigen? Hij knoopte aan die opmerking eenig vragen vast en het grootste deel der vergadering is daarmee heengegaan. Het eigenaardige was, dat de Kamer Set vrij wel algemeen eens was met den interpellant, dat de houding van den Ootmarsumschen raad feitelijk niet door den beugel kon en de discussie hep veelal over bijkwesties, o.a. over de vraag waarom de minister van Bin- nenlandsche Zaken niet de zaak had behan deld, daar de vemietiging van een raadsbe sluit krachtens art. 70 Gemeentewet tot zijn departement behoort. Het bleek toen, dat de minister Kan zich wel met de kwestie had1 bemoeid, maar dat hij zulks had gedaan als tijdelijk minister van Onderwijs, toen zijn collega Waszink ongesteld was, en dat Set geopperde bezwaar van hem afkomstig was. Intusschen had hij, naar hij verklaarde, er nu wat anders op gevonden: voor den bouw van de nieuwe school is een bedrag van 45000 noodig. Voor het sluiten van een leening daarvoor is de goedkeuring van Gedeputeeide Staten noodig en nu wilde de minister dezen verzoeken hun goedkeuring aan een eventueel leeningsbesluit te onthou- den. Lukt dat, dan kan ae regeering met die niet-goedkeuring medegaan en is de zaak van den nieuwen bouw voor goed van de baan. Lukt dat niet, dan kan altijd nog de vernietiging van het eerste raadsbesluit wor den overwogen. Hoe de zaak ook verder loopt, het nfeuwye ALKMAARSCHE CODRANT. I MM IBIM tfjl U n, -11 MSB Li'i?stsaei i

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1928 | | pagina 1