miininscht CooranL
Bsnnerilahd
Kondflrd derflgste Jaargang.
In en om de hoofdstad.
TSjdschriften
L. Frankenberg Alkmaar.
No. 123 1928
I Vliidag* 25 jflei.
CCLXXXVII.
V reemdelingen van voorheen en thans.
>':Er is in de afgeloopen week wederom een
geschiedkundige bladzijde van beteekenis toe-
gevoegd aan het roemvolle geschiedboek der
stad Amsterdam; een bladzijde, die de hoofd
stad tot eere strekt, omdat zij getuigt van den
breed-en kij-k, die haar burgerij steeds heeft
getoond en waarvan ook haar stedelijk be-
smur reeds eeuwen geleden het voorbeeld gaf.
Want, het getuigde zeker van ruimen blik in
tijden, toen elders geloofsvervolgingen aan
de orde van den dag waren, dat de m-agistra-
tuur van het Amsterdam dier dagen degenen,
die vervolgd werden om der geloofswille,
gastvrij- binnen hare poorten ontving en dien
vreemdelingen de gelegenheid schonk hun
godsdienst te belijden naar hun eigen gewe-
Fen. Des te m-erkwaardiger was zulks toen
zeker, omdat hier te lande zoo groote ver-
dee.dheid op het punt van religie onder de
christen-geloovigen bestond. Maar de vreem
delingen liet men daar buiten. De uit Portu
gal en Duitschland gevluchte joden, later de
uit Frankrijk verdreven Hugenoten, zij wer
den in de roemruchte stad aan Amstel en IJ
gastvrij en liefdevol ontvangen en de vrijheid,
hun daar gelaten, was zeker merkwaardig,
bekeken in het licht van die dagen.
Vermoedelijk zijn het niet uitsluitend ethi-
sche motieven geweest, die de magistratuur
er toe brachten de uit hun land verdreven
vreemdelingen gastvrij te ontvangen, doch
zijn ook economische overwegingen, het besef,
dat men met hen zou toelaten een nijvere
schare, wier werkkracht de steeds in beteeke
nis toenemende stad ten goede zou komen,
daaraan niet vreemd geweest, maar dat doet
niets af aan het feit, dat de om der geloofs
wille vervolgden hier vol gerustheid hun
woonplaats konden kiezen.
Amsterdam heeft daarvan in de volgendc
eeuwen ongetwijfeld de vruchten geplukt, we
behoeven slechts te den-ken aan de groote be
teekenis, die de stad gekregen heeft door de,
vooral onder de Joodsche bvolkipg hoog
staande, diamantnijverheid.
Den uit den vreemde verdreven Joden werd
alle gelegenheid gelaten in het midden der
17e eeuw hun bedehuizen te stichten en van
overheidswege werden zij daarbij niet alleen
niet tegengewerkt, doch was men hen zelfs
met het afstaan van gronu zeer ter wille, en
zoo zijn toen ontstaan de bekende Portugee-
sche en Hoogduitsche Synagoge aan het
Johan Daniel Meijerplein, in de dagen hun-
ner stichting nog als Houtmarkt bekend, op
gericht natuurlijk in dat deel der stad, waat
de overgroote meerderheid der Joden geves
tigd was.
De vreemdelingen, welke de stichters de-
oude synagogen zijn geweest, hebben door
loyauteit aan de stadsregeering allereerst en
door de welvaart, die door hun werkzaam-
heid in Amsterdam gebracht is, hun dank-
baarheid betoond en hun afsiammelingen en
de Joden, die zich later in der eeuwenloop
hier gevestigd hebben, hebben tot het bevor-
'deren dier welvaart niet weinig bijgedra-
'gen. Langzamerhand ver-dween in deze stad
he vrijwel eenige belemmering, die aan hun
vrijheid in den weg was gelegd, t.w. die, dat
zij wat hun woonplaats betreft feitelijk op 'n
iepaald stadskwartier waren aangewezen;
het Joodsche Ghetto kennen wij hier dan ook,
het typdsche stadsdeel daarvan vooral, waar
de nijvere bevolking bovenal in het oog valt
op de dagen dat het christelijke deel der bur
gerij haar rustdag heeft en dat zich kenmerkt
door de eerbiedige sabbath-stilte op onze Za-
terdagen. Maar een groot gedeelte der Jood
sche bevolking en daarvan voor een zeer
groot deel 't m-eest financieel-krachtige heeft
zich elders in de stad gevestigd en vooral in
de stadskwartier-en, die in onzen tijd in het
Zuiden en -Oosten zijn opgekomen. De drang
naar het nieuwe westelijk stadsdeel is hun na-
genoeg vreemd gebleven. Dr. D. M. Sluys
gaf dezer dagen daarvan in het „Handels-
blad" deze verklaring: „Zij (de Joden) wor
d-en als het ware door een zeker onderbe-
wustzijn gedreven naar Cost en Zuid in de
richting van den voormaligen Tempel te Jeru-
zalem, waarheen zij hun dagelijksche gebeden
cpzenden." Of deze verklaring van den secre
taris der Nederlandsche Israelietische Hoofd-
synagoge juist is, laat ik in het midden, maar
in elk geval is het een feit dat het aantal Jo
den, gevestigd ver re van de plaats, waar de
oude synagogen staan, zocdanig is toegeno-
men dat sedert jaren de noodzakelijkheid van
de stichting van nieuwe synagogen in't Zui
den en Oosten der stad hoe langer hoe groo-
ter was geblekenij en nu in de afgeloopen
week is die in't zuidelijk stadsdeel, gebouwd
naar de plannen van den architect Harry Elte
P.Hzn. aan het Jacob Obrechtplein achter
den Willemsparkweg met groote plechtigheid
ingewijd. Dat is de geschiedkundige gebeur-
tenis geweest, waarop ik in den aanvang van
deze causerie doelde.
Want, gezien in verband met de geheele
ontwikkeling van het Joodsche volk te Am
sterdam is het een geschiedkundig feit van
groote beteekenis, aangezien niet minder dan
176 jaren zijn voorbijgegaan sedert het tijd-
stip dat de Nieuwe Synagoge in 1752 aan de
•Houtmarkt was verrezen. Thans, een tempel
der Joden in het nieuwste stadsgedeelte ver
buiten de voormalige wallen der stad Amster
dam, nog verder verwijderd van dat stadsge
deelte waarbinnen weleer de Joden leven
moesten. Het is zeer begrijpelijk, dat de
Israelietische wereld der hoofdstad deze ge-
beurtenis met vreugde en dankbaarheid heeft
gevierd en reikhalzend uitziet naar het tijd-
slip, waarop ook haar tweede nieuwe bede
ll u is, dat in het Oosten der stad, buiten de
Muiderpoort, ingewijd zal worden. De Joden-
kettingen, die weleer de grenzen aanwezen,
waarbinnen de vreemdelingen van Joodsche
afkomst gevestigd moesten zijn, zijn alle ver-
dwenen of slechts overgebleven als histori-
sche herinneringende vreemdelingen van
weleer zijn burgers geworden met volkomen
gelijke rechten en verplichtingen als
alle anderen en helpen thans mede-ontvangen
den anderen strcom van vreemdelingen, <Jie
naar de Hoofdstad komt, met geheel andere
doeleinden en om geheel andere redenen dan
die, welke de Joodsche vreemdelingen drie
eeuwen geleden naar Amsterdam dreven.
Ook thans: welkom vreemdeling! Als ge
deze regels onder oogen krijgt is voor Am
sterdam het Olympiade-jaar reeds ingegaan,
ook al meenen sommigen, dat zulks feitelijk
eerst gesdhieden zal wanneer in Juli de offi-
cieele „intocht en ontvangst der gladiatoren"
plaats iheeft. Niettemin, de hockey- en voetbal-
spelen, hoewel vallende buiten de reeks der
geregelde Stadion-gebeurtenissen van dezen
zomer maken van de Olympische Spelen tocli
wel degelijk deel uit en men zal dan ook niet
nalaten den vertegenwoordigers van tal van
buitenlandsche bladen, naar deze stad komen-
de, een ontvangst te bereiaen, die hun niet al
leen een schitterend bewijs zal geven van Am-
sterdamsche, dodh ook van Nederlandsche
gastvrijheid, want voor de eigenlijke spelen
beginnen, zal men hun ook een groot deel van
Nederland laten zien.
Welkom vreeemdeling! En dat welkom kan
nu worden toegeroepen in het nieuwste ge-
bouw van openbare beteekenis, aan het Leid-
sche Boschje verrezen, n.l. het tehuis der
„Amsterdamsche Jongemannen-Vereeniging",
die met het beteekenisvolle lichaam der
„Young Men's Ohristiau Association" in
verbinding staat. Een dergelijke instelling,
waar jonge mannen behooriijk logies kunnen
vinden tegen hoogst billijkc prijzen waarin de
noodige zalen bestaan, waar de avonden aan-
genaam en nuttig kunnen worden doorge-
bracht en waar bovendien internationale aan-
raking tusschen jonge mannen mogelijk is,
was voor een stad als Amsterdam reeds
sedert jaren een grpote noodzakelijkheid ge-
blcken. Het pleit ten zeerste voor de krachtige
leit'ing van het bestuur der stichting, dat het
er in geslaagd is zoowel sympathie bij finan-
cieel-krachtigen en bij het gemeentebestuur
voor deze zaak te vinden, dat binnen een paar
jaren tijds het tot stand komen van dit ge-
bouw een feit kon worden. Op de plaats waar
aanvankelijk bedoeld was het ho'el Atlanta
op te trekken, is deze stichting, dank zij veler
sympathie en medewerking, verrezen en daar
zal,voor velen gelegenheid bestaan voor lan
ger of korter tijd intrek ic nemen, en dat deze
zoowel nationale als Internationale stichting
werkelijk in een lang gevoelde behoefte voor-
ziei en zij reeds dadelijk goede diensten kan
bewijzen, wordt tewezen door het feit, dat de
jcurnalisten, thans reeds voor de Olympische
voor-spelen overgekomen, daar hun intrek
kunnen nemen en hun daar de ontvangst door
hun N'ederlandcche collega's kan worden be-
reid. Zoo is het, aanvankelijk tot groot hotel
bestemd terrein, toch nog voor dat doel
d'ienstbaar geworden, als is het gebouw der
Jonge Mannen-Vereeniging dan ook geen
hotel in de letterlijke beteekenis van het
woord. Het voorziet voor de komende paar
maanden in cen dringende behoefte, want ge
weet, op een vreemdelingen-invasie op zulk
een groote schaal als nu te verwachte nis, zijn
de gezamenlijke hotels der hoofdstad niet be-
rekend en zonder de huisvesting, door velen
in de stad en in omliggende gemeenten be-
schikbaar gestelc, zouden alle vreemdelingen
hier onmogehjk behooriijk verblijf hebben
kunnen vinden.
Er is ontegenzeggelijk veel voorbereid om
den vreemdelingen hun verblijf zoo aange-
naam mogelijk te maken. Behalve comite's
voor huisvesting, zijn commissies gevormd
die zich ten doel stellen hen te vripvaren te
gen de voornemens van hen, wien het er om
te doen mocht zijn hen te verlokken naar
platsen, waar z aijfgezet zouden kunnen wor
den: wisselkantoren zijn opgericht en men is
zefs zoo ver gegaan door middel van in win-
kels gehangen kaarten kenbaar te maken, dat
de vreemde bezoekers daar zeker van kunnen
zijn „reeel" te worden behandeld. Of dit
laatste een juiste daad geweest is, is echter
een vraag. In de eerste plaats omdat pu wel-
licht de varag rijst of winkels, waar geen
kaart van „goed gedrag" uithangt, moeten
beschouwd worden als niet aanbevelenswaar-
dig wat natuurlijk een onjuiste meening
zou zijn, mocht iemand het zoo opvatten
cafe's b.v., die aehter hun ruiten te kennen
geven, dat men welkom zal wezen en op
goede behandeling kan rekenen, terwijl de
omwonenden dienaangaande om bcpaalde
redenen twijfel koesteren. Toch kan de over-
heid tegen dergelijke aankondigingen weinig
of niets uitrichten, watn zij kan niemand
beletten openlijk te verklaren, „dat men
welkom zal wezen en op goede behandeling
zal mogtn rekenen". We moeten maar hopen,
dat het gezond verstand der vreemde bezoe
kers den meesten hunner wel zal vrijwaren
tegen de onaangename ondervindingen,
waaraan nu eenmaal vreemdelingen in elke
groote stad der wereld blcot staan.
We mogen echter verwachten, dat de
vreemdelingen van dit Olympiade-jaar straks
tot hun eingtn haardsteden teruggekeerd, zui-
len kunnen getuigen, dat de Amstelstad der
20e eeuw jegens hen dezelfde gastvrijheid
toende, als zij drie eeuwen geleden betoonde
aan de Joodsche vreemdelingen, die her-
waarts kwamen en wier afsfammelingen de
zer dagen daaraan dankbaar herinnerden,
toen hun nieuwe Tempel in Zuid werd ge-
wijd.
SINI SANA.
447ste STAATSLOTERIJ.
Trekking van Donderdag 24 Mei.
5de klasse 8ste lijst.
Prijzen van 70,
115
148
185
392
481
519
682
782
847
924
929
965
996
1005
1006
1027
1105
1111
1135
1329
1500
1562
1564
1565
1627
1636
1672
1708
1825
1904
2039
2077
2154
2308
240-3
2431
2490
2550
2645
2648
2676
2713
2911
2930
2932
2935
2947
2988
3013
3233
3290
3435
3456
3487
3617
3639
3687
3961
3970
4075
4132
4180
4249
4256
4276
4365
4435
4559
4691
4844
4866
4954
5000
5111
5173
5299
5313
5388
5403
5430
5538
5550
5559
5851
5980
6022
6029
6088
6107
6178
6228
6266
6349
6355
6363
6393
6507
6548
6733
6756
6931
6948
7103
7159
7182
7225
7298
7323
7429
7618
7663
7787
7909
8248
8256
8410
8476
85 re
8654
8824
8827
8836
8901
9136
9240
9563
9609
9728
9768
9794
9828
10014
10045
10108
10256
10260
10283
10360
10472
10559
10607
10644
10669
10672
10694 10783 10949 11032 11079 11126
11177 11279 11282 11354 11393 11418
11467 11493 11629 11732 11768 11832
11845 11960 11983 11995 12224 12257
12271 12289 12346 12483 12693 12815
12874 12876 13035 13058 13122 13144
13202 13222 13287 13526 13594 13639
13714 13911 14064 14121 14174 14240
14253 14296 14545 14560 14717 14804
14807 14924 14934 15184 15584 15732
15818 15880 15919 16086 16146 16182
16219 16238 16294 16306 16360' 16427
16515 16621 16662 16792 16896 17028
17114 17642 17646 17654 17786 17855
17868 17943 18106 18121 18204 18207
18463 18529 18713 18745 18845 18899
18923 19014 19161 19245 19290 19311
19372 19543 19579 19731 19755 19759
20003 20065 20364 20449 20702 20336
Nieten.
78 171 218 241 361 442
439 520 578 610 628 669
725 759 790 941 966 978
1002 1011 1025 1067 1073 1106
1131 1150 1190 1205 1235 1247
1268 1270 1278 1312 1390 1403
1413 1480 1534 1552 .1670 1728
1781 1784 1796 1822 1833 1834
1838 1850 1900 1913 1954 1997
2001 2100 2238 2244 2271 2287
2311 2451 2511 2530 2537 2544
2570 2603 2620 2712 2723 2753
2765 2766 2768 2791 2810 2813
2896 2915 2958 2982 3001 3009
3045 3154 3164 3216 3287 3303
3377 3389 3401 3404 3425 3454
3490 3493 3532 3622 3673 3700
3830 3856 3872 3878 3885 3924
3942 3989 4026 4134 4168 4171
4209 4246 4260 4262 4337 4340
4371 4388 4391 4483 4489 4522
4525 4534 4578 4593 4595 4612
4641 4669 4676 4725 4734 4763
4777 4811 4887 4942 4952 5046
5048 5094 5GS7 5156 5179 5198
5245 5268 53i2 5324 5326 5337
5365 5366 5503 5523 5664 568b
5694 5695 5742 5751 5757 5760
5768 5775 5866 5868 5871 5884
5929 5965 5976 6014 6015 6034
6058 6066 6067 6160 6167 6180
6297 6405 6410 6421 6445 6478
6489 6529 6550 6559 6624 6673
6693 6706 6715 6725 6742 6758
6851 6869 6900 6937 6949 6957
6976 6989 7072 7112 7192 7231
7271 7292 7306 7317 7318 7334
7336 7337 7438 7524 7530 7568
7621 7625 7627 7672 7705 7782
7798 7801 7802 7847 7885 7924
7936 7937 8030 8084 8107 8160
8210 8242 8299 8301 8306 8381
8432 8489 8517 8525 8569 8571
8712 8716 8719 8724 8726 8737
8738 8745 8762 8806 8807 8906
8913 8933 8958 8977 8982 9016
9021 9044 9107 9108 9113 9144
9155 9174 9188 9205 9275 9281
9377 9407 9428 9432 9433 9456
9465 9532 9534 9555 9608 9643
9673 9690 9723 9763 9792 9829
9836 9918 9933 9968 10026 10046
10184 10202 10209 10285 10288 10301
10309 10390 10400 10413 10485 10487
10511 10533 10570 10584 10606 10662
10684 10720 10805 10875 10904 10947
11036 11039 11059 11103 11130 11187
11220 11222 11285 11312 11321 11388
11405 11421 .11430 11474 11529 11815
11879 11888 11899 11904 11912 11922
11929 11948 11987 11998 12007 12009
12026 12049 12080 12142 12169 12301
12304 12332 12344 12357 12369 12419
12488 12511 12522 12527 12559 12609
12628 12639 12639 12673 12674 12692
12711 12804 12841 12906 12920 12948
12970 12980 13018 13022 13043 13053
13070 13071 13081 13159 13163 13209
13241 13265 13366 13387 13410 13415
13416 13442 13444 13456 13467 13516
13531 13547 13618 13635 13653 13657
13776 13840 13860 13864 13872 13944
13982 14005 14012 14038 14073 14087
14120 14127 14140 14144 14173 14186
14229 15235 14236 14247 14258 14301
14303 14305 14319 14326 14348 14460
14467 14468 14496 14507 14511 14517
14574 14633 14656 14707 14725 14831
14834 14854 14864 14871 14882 14883
14837 14846 14899 15006 15081 15224
15234 15239 15246 15247 15248 15281
15360 15364 15430 15458 15465 15492
15512 15521 15539 15565 15595 15624
15697 15705 15748 15764 15961 15971
15986 16058 16097 16130 16149 16170
16214 16269 16331 16380 16472 16474
16496 16526 16631 16660 16724 16747
16763 16855 16938 16946 16947 17013
17033 17081 17093 17102 17113 17167
17204 17207 17227 17288 17351 17353
17371 17430 17443 17457 17459 17476
17491 17501 17531 17569 17582 17583
17616 17629 17635 17650 17692 17694
17713 17716 17784 17821 17850 17939
17940 17981 17984 18020 18049 18064
18082 18093 18151 18191 18276 18379
18539 18554 18559 18562 18567 18643
18685 18686 18698 18737 18754 18755
18777 18783 18815 18858 18945 18953
18956 18976 19019 19028 19038 19087
19094 19143 19164 19209 19217 19235
19306 19344 19346 19405 19424 19455
19480 19484 19517 19521 19612 19616
19631 19641 19687 19746 19757 19761
19816 19873 19882 19886 1.9888 19923
19979 19980 20010 20063 20067 20162
20188 20209 20279 20372 20378 20402
20430 20460 20461 20492 20496 20535
20560 20569 20583 20642 20664 20678
20708 20743 20756 20768 20778 20783
20822 20840 20859 20904 20923 20929
20941 20947 20970 20977 20994
5de klasse, 7de lijst: No 3148 met 70,—
moet zijn 3141 met 70,—.
De Waterkampioen steekt deze week in een
kleurige omslag en niet alleen het uiterlijk,
maar ook de inhoud van dit „proviandeerings-
nummer" is wederom goed verzorgd. We noe-
men slechts het art. De kombuis op kleine
jachten, waarin de schrijver verschillend?
kookinrichtingen bespreekt, van v. K. enkele
recepten voor spijzen en dranken, nog enkele
huishoudelijke wenken, de bespreking van het
wedstrijdreglement door v. K., een lezens-
waardig reisverhaal van R. de Vries en een
behandeling door £.S. van een nieuw door den
Italiaan Roberto Mainelli geconstrueerd roer.
PROEFONDERVINDELIJKE
BIJZIENDHEID.
Men heeft wel eens gemeend, zegt het
Hbl. dat de bijziendheid een der gevolgen
zou zijn van de moderne cultuur; in onbe-
schaafde streken zou geen of weinig bij
ziendheid voorkomen.
Daarmee is echter de oorzaak der bij
ziendheid niet opgespoord. Sinds jaren zijn
vele oogartsen bezig om te trachten het pro-
bleem der myopie te benaderen; opgelost is
het echter heden ten dage nog allerminst.
Wel weten wij tegenwoordig, dat er ver
moedelijk verschiHende soorten bijziendheid
zijn; men ker.t een zoogenaamde erfelijke
myopie; reeds zeer jonge kinderen van voor
den schoolplicbtigen leeftijd blijken soms
bijziende te zijn: bij zulke kinderen kan men
natuurlijk de school als veroorzakend mo
ment uitschakelen. Maar aan den anderen
kant is het wel waarschijnlijkj dat de school,
het lezen en schrijven, de bijziendheid be-
vorderen en dat in onze maatschappij vele
bijzienden rondloopen, die zonder school-
opvoeding normaalziend zouden zijn ge
bleven. Talrijke statistische onderzoekingen
•geven steun aan deze stelling. Niet onmo-
geiijk is het echter, dat ook bij deze gevallen
het erfelijk moment meespeelt en dat er lets
bestaat als praedispositie tot het bijziend
worden. In bet „Geneesk. Tijdschrift voor
N. I." is een en ander over dat onderwerp
medegedeeld.
In 1913 heeft de Duitsche oogarts Levin-
sohn proeven op apen beschreven, die de
meening steunen, dat bijziendheid veroor-
zaakt wordt door het sterk en lang naar be-
neden kijken, zooals men dit bij het lezen
en schrijven gewend is. Levinsobn experi-
menteerde met jonge apen, Macacus Cyno-
molgus uit onzen Archipel. Twee dieren
werden in kastjes geplaatst, zoodat zij naar
ben-eden moesten kijken, twee controledieren
moesten denzelfden tijd naar boven kijken.
Bij de laatsten bleef de refractie, d.w.z. de
brekingstoestand van het oog, constant; de
•eersten werden bijziend; het eerste moest na
6 maanden gecorrigeerd worden door len-
sen van resp. —6 en 5 D, bij het laatste
nam de reeds aanwezige geringe bijziend
heid toe van 3 D. tot 14 en 15 D.
De oogartsen namen van deze proeven
wel met groote b-elangstelling kennis. Prof.
Straub sprak op de vergadering te Heidel
berg, waar Levinsohn deze proeven het
eerst meedeelde, van ,,Das kiinstliche Gym
nasium", maar bevestigd waren de proeven
op apen tot heden niet. Dr. Loewarno deed
de proeven in het laboratorium van prof.
Zeeman na, maar kon geen bijziendheid con-
stateeren. Na ruggespraak met prof. Levin
sohn bleek echter, dat dr. Loewarno te oude
apen (van 3—4 jaar) had gebruikt en daar-
om begon hij, samen met dr. W. Essed in
Indie opnieuw proeven te doen. Nu er met
jonge dieren werd gewerkt werden de re-
sultaten van prof. Levinsohn glansrijk be
vestigd. Een half jaar lang werden de die
ren 6 dagen per week gedurende 6 uur in de
•kastjes geplaatst; bij de proefdieren lagen
deze horizontaal; bij de controledieren ston-
den de kastjes rechtcp. Merkwaardig was,
dat bij de dieren, die bijziend waren gewor
den, de bijziendheid nog toenam, toen zij niet
meer in de kastjes werden geplaatst Dit
kon hieruit verklaard worden, dat zij zoo aan
de vooroverhangende houding gewend wa
ren, dat zij nadat zij bevrijd waren toch weer
voorovergebukt gingen zitten, ja zelfs aan
de tralies van de kooien gingen hangen met
het g-elaat naar beneden gericht.
Het is niet onmogelijk, dat deze uiterst be-
langwekkende proeven ons den weg kunnen
wijzen naar de wijze, waarop wij de „School-
•bijziendheid" kunnen voorkomen.
Kastpapier aan rollen en vellen,
Kastranden, punaises (koper en celluloid)
Uitsluitend le kwaliteiten.
SPOORWEGTARIEVEN EN DE
GROOTE GEZINNEN.
Consumptieprijzen in de stations
restauraties.
Door het Bestuur van het R.K. Werklie'
denverbond werden aan de directie der Neder
landsche Spoorwegen eenige verzoekschriften
gericht, waarin o.m. het voigende wordt opge-
merkt
Volgens de nieuwe bepalingen bij de Bel
gische Spoorwegen wordt aan gezinnen met
minstens vier kinderen beneden den leeftijd
van 21 jaar in alle klassen een reductie op de
gewone personen-tarieven gegeven van 50 °/c
(gehuwde kinderen en kinderen van 21 jaar
en ouder worden bij de beoordeeling der
groctte van het gezin niet medegerekend).
Verder wordt voor kinderen van 4 tot 10
jaar een reductie gegeven van 75
Voor zocver ons bekend, bestaat in ons
land alleen deze reductie, dat voor kinderen
tusschen 4 en 10 jaar de helft van het gewone
tarief berekend wordt.
Het gevolg daarvan is, dat voor groote ge
zinnen de lasten, aan het reizen verbonden,
zoo zwaar drukken, dat slechts zelden ge-
reisd kan worden. Daardoor zijn groote ge
zinnen, die ook in andere opzichten zoo zwaar
den druk van het leven voelen, slechts weinig
in de gelegenheid familieleden in andere
plaatsen te bezoeken. Is een maatregel, als
door de Belgische spoorwegen ingevoerd van
groot belang voor de groote gezinnen, het wil
ons voorkomen, dat het belang der spoorwe
gen er eveneens door wordt gediend of min
stens niet door wordt geschaad. Met het oog
op het bovenstaande wordt de maatregel der
Belgische spoorwegen in de bijzondere aan-
dacht van de Nederlandsche Spoorwegen aan-
bevolen en verzocht ook hier een dergelijke
bepaling tot stand te doen komen.
In de tweede verzoekschrift wordt o.m. ver
zocht de tarieven in de 3e klasse wachtkamers
der stations, welke volgens adressant veel te
hoog zijn, te verlagen.
Aan Z.Exc. den Minister van Waterstaat
werd verzocht het tot standkomen der ge-
vraagde prijsverminderingen te willen bevor-
deren.
EEN PRACTISCH VERKEERSKAARTJE
Van de American Petroleum Company ont
vingen wij een „Verkeerskaart Amsterdam
1928." In het centrum van de stad Amster
dam is voor vele graehten en straten het een-
ridhting verkeer vastgesteld. Deze uit een ver-
keersoogpunt zeer toe te JuicKen regeim®
brengt echter met zich mede, dat men bii hd
rijden in Amsterdam van het eene stadUe
deelte naar het andere voor verschhlende in
een richting afgesloten straten komt en daar
door aan het dwalen kan raken. Dit des te
meer waar sommige straten, die voorheen wel
van twee zijden bereden moohten worden nu
van een zijde voor verkeer zijn afgesloten
De American Petroleum Company heeft
daarom gemeend goed te doen in overleg met
de verkeerspolitie te Amsterdam, een kaar/.
van Amsterdam te laten samenstellen waar"
in de verschillende beperkende bepalingen en
eveneens de richting, waarin het verkeer
verschillende straten wordt geleid, staan on-
geteekend. F
Deze kaarten zijn gratis ter beschikking van
het publiek bij de pomphouders. Zijn zijn
eveneens op aanvraag aan't A. P. C. Gebouw
Petrolea, Afdeeling Publiciteit te 's-Graven-
hage verkrijgbaar en worden den belan^heb-
benden franco toegezonden.
VRIJGESPROKEN VAN OPENLI IKE
GEWELDPLEGING.
Gister heeft de Vierde Kamer der Amster-
damsche rechtbank uitspraak gedaan in de
strafzaak tegen den 23-jarigen los wentman
die beschuldigd wordt van openlijke geweld-
pleging tegen een 36-jarig typograaf, werk-
zaam bij den drukkerspatroon A. B. Jon^er
tegen wien, ter zake van zijn uittreden "uit
den Drukkerspatroonsbond, een uitsluiting
was geproclameerd Het O. M. had zes
maanden gevangenisstraf gevorderd. De
rechtbank achtte het ten laste gelegde niet
bewezen en sprak den verdachte vrij.
DE REFORMAT1E VAN AMSTERDAM
Plechtige herdenking in de Oude Kerl
In de Oude Kerk te Amsterdam is gister
ochtend een plechtige dienst gehouden ter
herdenking van de Alteratie, het overgaan
van Amsterdam tot den hervormden godj.
dienst en de institueering der Gereformmk
Kerk in de stad. De belangstelling voor dezen
dienst was groot; de oude kathediaal was
geheel gevuld. Onder de aanwezigen warei
Prins Hendrik, burgemeester W." de Vlugt,
wethouder J. ter Haar Jfr. en de Amster-
damsche hervormde predikanten.
Te ruim tien uur beklom dr. G. Oorthuys,
predikarit der gemeente, den kansel, om een
feestpredicatie te houden naar aanleiding van
den 126sten psalm.
Als tusschenzang werd het Lutherlied ge-
zongen, waarna dr. M. J. A. de Vrijer, even
eens herv. predikant te Amsterdam, den kan
sel bekiom tot het houden van de tweede
feestpredicatie. Hij ontwikkelde de gedachte
van het slot van psalm 126 vers 5 en vers 6
Psalm 99 werd hierna gezongen, waarop
dr. de Vrijer voorging in een dankgebed
Eindelijk zong de gemeente gezang 270,
vers 9 en daarna nog twee coupletten van
het Wilhelmus.
Te o nge veer half twaalf werd de dienst ba
sloten.
VAN BRANDSTICHTING VERDACHT
Te Hoensbroek heeft de politie iemand ge-
arresteerd, verdacht van brandstichting.
Maandagavond bemerkten buren brand in
zijn woning. Daar de man afwezig was,
drong de politie binnen en bemerkte, dat in
een vertrek een sofa en in een ander verlrei
een bed in brand stond.
HET CONFLICT BIJ „DE SCHELDE.
De staking geproclametil
Gisteravond waren alle vakorganisaties in
vergadering bij een ter bespreking van hei
conflict bij' „De Schelde". Besloten werd di
staking te proclameeren.
1750 georganiseerde arbeiders zullea
heden dus niet aan den arbeid gaan,.
DE FINANCIeN VAN
NOORD-HOLLAND.
Geen te kort, maar een ovenchl
Gelijk gemeld wijst de rekening dezer pro-
vincie over 1926 een nadeelig slot aan van
2.132.935, 30V?. De Haarlemsche cor
respondent van het Hbld. heeft zich cm na-
dere toelichting gewend tot het hoofd van di
afdeeling financien per provinciale griffie,
mr. dr. Hooft van Iddekinge.
Deze wees erop, dat het verouderde model
van d;e rekening het voor den niet-ingewijde
zeer moeilijk maakt een spoedig inzicht t:
krijgen in de financieele positie der provincie.
Herhaalde malen is dan ook op invoering van
een nieuw model aangedrongen, doch dit is
afgestuit op de onvoldoende medewerking van
andere provincies.
Men wil eerst de nieuwe inrichting der ge-
meentebegrootingen nog laten doorwerken,
voordat voor de provinciale begrootingen en
rekeningen nieuwe modellen worden inge
voerd
Bij de tegenwoordige methode worden gfr
wone en buitengewone diensten tezamen ge-
nomen. Splitst men dit echter, dan blijkt, dat
de gewone dienst in uitgaven een bedrag aan-
wijst van 14.879.196 en in ontvangsten van
16.616.333, zoodat er een nadeelig saldo is
is van 1.459.425. De buitengewone dienst
wijst in uitgaven een bedrag aan van
20.208.693 en in ontvangsten van
16.616.333, zoodat er nadeelig saldo is
van 3.592.360.
N-eernt men dus, gelijk in de rekening is ge-
schiedt, de gewone en de buitengewone dienst
samen, dan is er nadeelig saldo van
2.132.935. Tegenover dit tekort zou op ds
rekening een gelijk bedrag onder de inkom-
sten hebben moeten paraiseeren voor de 1
sluiten leening. Daar de financien der provin
cie echter ruim genoeg zijn, zou niet door een
leening in het tekort behoeven te worden voor-
zien.
Dit geeft dus een heel ander beeld van k
provinciale financien dan men uit de rekening
zou kunnen vormen.
Metterdaad is er een overschot van onge-
veer anderhalf millioen gulden.
HET ONGEVAL IN DE GEMEENTE
ETTEN.
Naar gem-eld wordt, heeft het gerechtelijW
sectie-onderzoek door dr. Hulst, uit Leiden,
en dr. Houwen, uit Br-eda, naar d-e doods-
oorzaak van den op den Hoevenschewi
onder de gemeente Etten en Leur (N.-Br
Maandagmiddag j.l. verongelukten koopmnn
tot resultaat -g-eha-d, dat d-e v-ermoedelijh
doodsoorzaak moet word-en toegeschreven
aan een botsing tusschen het slachtoffer en
ee-n hem achterop rijden-d voertuig.
De justiti-e heeft verlo-f tot begraven ge
geven,
J..