L. Frankenberg, Albmaar.
DANS-INSTITUUT WILLEMS (Den Haag).
Rechtszaken
Sfadsnieuws
Telegrammen
Sport
Ingezonden stukken
Kerk en school
Boeken
"»«i Mannar. Voor zoov'erre de BeHfaffiSFs
ESn arrStatie sewapend verzet hebben
c oleegd, zullen zxi worden gestraft. De rest
fordt uitgewezen naar China.
Het onderzoek is thans voldoende gevor-
jprd om te kunnen vaststellen, dat er een
rftfflDlot was beraamd tot het proclameeren
van de algemeene staking op het geheele
eiland Dit complot is beraamd door drie
resteer^'De arrestatie van den leider is, naar
gemeld wordt, spoedig te verwachten.
hfT koninklijk BEZOEK AAN DE
nt HOOFDSTAD.
pe Koningin, prins Hendrik en prinses
iluliana zijn'gistermorgen te kwart over twee
ier auto van het Paleis op den Dam uitge-
ffden tot het maken van een grooten rijtoer,
waarbij vooral de nieuwe stadsgedeelten
wren uitgekozen, terwijl het tweede gedeelte
van den rit door de Indische buurt ging. Het
was vooral de beurt van de schoolkinderen,
om van bun enthousiasme blijkt te geven.
Honderden en nog eens honderden knapen
en meisjes stonden langs vrijwel de geheele
route onder leiding van bun onder wij zers of
onderwijzeressen opgesteld, en uitbundig
Honk hun gejuich, als de auto, waarin de
yorstelijke personen hadden plaats genomen
jen passeerde.
Voor het avondfeest ten paleize, dat gister-
jvond plaats vond, waren niet minder dan
1100 uitnoodigingen verzonden. Tot de gas-
ien behoorde de vorst van Bentheim, een voile
iieef van de koningin. Van de instellingen,
die bij dit jaarlijksch bezoek door de konin-
vin bezocht werden, waren aanwezig: de
led. Bank, vertegenwoordigd door den pre
sident mr. Vissering; mr. P. J. C. Tetrode en
nr. G. H. M. Delprat, secretaris; alsmede de
Amsterdamsche Maatschappij voor Jongs
Mannen en de Maatschappij Arti et Amici
Verder waren aanwezig het Dagelijksch
Bestuur van Amsterdam, de burgemeesters
van vele gemeenten in N.-Holland, alsmede
vertegenwoordigers van alle kringen der Am
sterdamsche samenleving. De koningin kwam
om half negen met prinses Juliana en prins
Hendrik met groot gevolg de Burgerzaal
binnen, die als altijd een luisterrijken aanblik
bcod met de ouderwetsche verlichting en door
de bonte mengeling van uniformen en statie-
gewaden. Bijzonder de aandacht trokken hier-
bij de nieuwe uniformen van de officieren van
de Burgerwacht.
GEEN STAKING AAN „DE VLIJT" TE
WORMERVEER.
Het personeel van de meelfabriek „De
Vlijt" te Wormerveer heeft thans besloten
niet tot staking over te gaan. Gevraagd was
bet weekloon te verhoogen van f 28 tot
30. De firma Wessanen voerde een premie-
stelsel in. Na gehouden conferenties met de
vakorganisaties en het bestuur van de Alge
meene Werkgeversvereeniging is men tot
overeenstemming gekomen. De arbeiders
ontvangen wekelijks een gegarandeerd pre-
miegeld van 1.50, zoodat het minimum
weekloon f 29.50 bedraagt.
REUZENSUCCEShebben wij met onze prima
Yulpenhouder met 14 krt. gouden pen, onder
voile garantie, slechts f 3.50.
VERDUISTERING.
Te Assen is gisteren in arrest gesteld een
visseilooper te Coevorden, verdacht van
ferduistering van 3500 ten nadeele van de
Oroninger Bank.
BRAND.
Gistermorgen ongeveer half 11 is, waar-
schijnlijk door het omvailen van een petro-
leumkachel, brand uitgebroken in het woon-
iuis van C. den Boer, staande aan den Spaarn
dammerdijk te Halfweg. Hoewel de brand-
weer vlug ter plaatse was, kon niet voorko-
men worden dat het perceel geheel uit-
brandde.
„MERIJNTJE" OP DE PLANKEN.
Naar „Het Volk" meldt, zal de titelrol in
de tooneelbewerking van A. M. de Jong's
„Merijntje Gijzen" bij het Hofstadtooneel
worden vervuld door de 14-jarige Cisca Kre-
mer, die vroeger reeds kinderrollen heeft ge-
s, eld, o.a. in ,,'t Huishouden van Jan Steen"
van Elsensohn en in „Schakels" van Heijer-
mans.
Zooals men weet, zal Nap de la Mar de
rol van De Kruik vertolken.
INBRAKEN TE NIEUWER-AMSTEL.
Den laatsten tijd hebben te Nieuwer-Am-
stel tal van inbraken plaats, aldus de Tele-
graaf. Zoo is aan den Amsteldijk ingebroken
in een loods, waar verschillende werktuigen
zijn ontvreemd, alsmede een heerenrijwiel.
Het rijwiel werd later door de rijkspolitie te-
ruggevonden in den Amstel.
Aan de Nieuwe Meerlaan te Buitenveldert
werd ingebroken bij de familie T., waar ver
schillende gouden en zilveren voorwerpen
werden ontvreemd, waaronder een gouden
broche met twintig diamanten.
ZIJN EIGEN KIND OVERREDEN.
Een 6-jarige jongen, die op Kort Rapen-
»urg te Leiden op de treeplank van een
vrachtauto, bestuurd door den motorschip-
Per Groenewegen, was gesprongen viel er
af, waardoor het knaapje een der achterwie-
len over het hooid kreeg en op slag werd ge-
dood.
Het gezicht van den jongen was geheel
verminkt, zoodat hij aanvankelijk niet her-
send werd. Spoedig kwam de motorschipper
center tot de tragische ontdekking, dat hij
ujn eigen zoontje had overreden.
gezondheidszorg van de
Rockefellerstichting in
t NEDERLAND.
'nnHeeft de Rockefeller stichting bijna
uUOO besteed aan het malariaonderzoek in
oord-Holland, met name te Medemblik.
VAN EEN LADDER GEVALLEN.
1 u?en k°uw van n'euwe buitenplaats
L ocl(norst", gemeente Leusden, nabij Amers-
ort, stortte gisteren de 60-jarige stukadoor
den V«00rHuis, van een ladder naar bene-
WORDT DE SCHOOL OESLOTEN?
°e gemeente Rijnsaterwoude bestaat se-
t Juh 1927 een vacature aan de Open-
e Lagere school. Het college van B. en
Wu-ie[ nu toe n'ei: in geslaagd, uit de
Hikbare wachtgelders een goede leer-
waarvan er thans twee zijn gear-
UITSLUITEND VOOR HET GEGOEDE PUBLIEK.
Te ALKMAAR: De Societeit „DE UNIE".
INSCHRIJVING iederen VRIJDAG van 3—6 en 7—8!/2 uur n.m. Talrijke annbe-
velingen van aanzienlyke families. Gelegenheid tot vormen van R.K. Clubs.
Voor Rhytmisehe Gymn. is een assistente aan het Instituut verbonden.
Corresp. adres: TEUNISBLOEMLAAN 18, DEN HAAG. Tel. 38758.
kracht te vinden. De minister van Onderwijs
is echter niet bereid, verlof te verleenen tot
het benoemen van een leerkracht buiten de
wachtgelders. Wordt dit toch gedaan, dan
wordt de Rijksvergoeding voor deze leer
kracht ingehouden.
De Raad dezer gemeente besloot, naar men
aan de Telg. meldt, in zijn vergadering van
gisteravond, aan den minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen mede te ijeelen,
dat indien hij geen onthefling verleent van
de bepaling, a's bedoeld in art. 56 der Lager
Onderwijswet, de thans aangestelde tijdelijke
leerkracht naar huis zal worden gezonden en
de school zal worden gesloten.
GEARRESTEERDE BEWAKER HEDEN
IN VRIJHEID?
In de raadkamer der Haagsche Rechtbank
is Dinsdagochtend behandeld de vraag of de
gevangenhouding van de bewaker der Bijzon-
dere Strafgevangenis te Scheveningen J. E.
K. al dan niet moet worden gelast. Zooals
men weet is K. gearresteerd op verdenking
dat hij behulpzaam is geweest bij de bekende
ontvluchting van vier inbrekers uit genoemde
strafinrichting. Een dezer, later weer achter-
haalde vluchtelingen, Van der M., zou name-
lijk K. hebben aangewezen als dengene van
wien zij hulp hebben ontvangen. Ook zou K.
bij de menschen die hem door Van der M. wa
ren genoemd meer geld voor zijn medewer-
king in ontvangst hebben genomen dan was
afgesproken.
Voor K. trad als raadsman op, mr. Tj. Mo-
bach, die in zijn uitvoerig pleidooi er op
wees, dat naar zijn vaste overtuiging ver-
dachte niet schuldig is aan het feit, waarvoor
hij is gearresteerd. Deze overtuiging is bij
mr. Mobach zoo sterk, dat hij zich bereid ver-
klaarde persoonlijk cautie te willen stellen,
wanneer de Rechtbank verdachte uit de
voorloopige heehtenis zou willen ontslaan.
Naar pleiters meening, zegt de Telg, be-
hoeft niet gevreesd te worden, dat verdachte
zich door vlucht aan het verder onderzoek of
een eventueele straf zal trachten te onttrek-
ken. De rechtbank heeft de behandeling der
zaak uitgesteld tot heden.
KORTE BERICHTEN.
De 25-jarige ongehuwde houwer H. Du-
mont uit Bocholt is in de staatsmijn „Wii-
helmina", doordat het dak van den pijler,
waarin hij werkte, doorbrak, door vallende
steenen getroffen. Zijn toestand is zeer ern-
stig.
op dezelfde wijze zou worden gehouden als
de vorige.
THEATERBRAND TE MADRID.
120 lijken gebofgen.
PARIJS, 26 Sept. Naar uit Madrid ge
meld wordt,' werden gisteren de brandweer-
lieden, die sinds Zondagavond onafgebro-
ken met bet blusschings- en opruimings-
werk bij het „Teatre Novedades bezig wa
ren, afgelost. Tot nu toe zijn 120 lijken ge-
borgen, terwijl het aantal gewonaen defi-
nitief op ongeveer vierhonderd is vastge-
steld. Op de bovenrangen van het theater
moeten onder de puinhopen nog vele doo-
den liggen.
OVERPLAATSING VAN LEERLINGEN
VAN NIET-OPLEIDINGSSCHOLEN
NAAR DE OPLEIDINGSSCHOLEN.
In verband met de toezegging, welke Bur-
gemeester en Wethouders hebben gedaan in
de Raadsvergadering van 12 Juli j.l. bij de
beraadslagingen over de organisatie van het
lager onderwijs, is aan de hoofden der niet-
opleidingsscholen (gemeente-scholen nrs. 2,
3, 4, 6 en 9) gevraagd of er in de 3e en 4e
klasse leerlingen zijn, die door aanleg en
ontwikkeling in aanmerking zouden kunnen
komen voor plaatsing op een opleiditigs-
school. Zoo de ouders met een overplaatsing
instemden, zouden Burgemeester en Wethou
ders bereid zijn, de enkele beschikbare plaat-
sen aan die leerlingen toe te wijzen, opdat
zou kunnen worden bereikt, dat die leerlin
gen reeds van het begin af een opleiding vol-
gen, die in het bijzonder gericht is op voor-
bereiding tot het voortgezet onderwijs. Uit
de antwoorden der hoofden is gebleken, dat
voor slechts een kind overplaatsing werd
gevraagd. De ouders van de andere in aan
merking komende leerlingen hebben te ken-
nen gegeven, dat zij op overplaatsing van
hum kinderen geen prijs stellen. Het schijnt
derhalve dat aan een overplaatsing van leer
lingen van niet-opleidingsscholen naar de op-
leidingsscholen, waarop in de Raadsvergade
ring werd gedoeid, geen behoefte bestaat.
BENOEMING TIJDELIJK LEERAAR
GYMNASIUM.
B. en W. schrijven in bijlage No. 102:
Onder overlegging van het betrekkelijk ad-
vies van den Inspecteur der Gymnasia stellen
wij voor te benoemen tot tijdelijk leeraar in
de Aardrijkskunde aan het Gymnasium al-
hier den heer H. J. R. Smith, leeraar aan de
Hoogere Burgerschool te Den Helder.
V olksonderwijs-landdag.
De Kennemerkring van Volksonderwijs
hield Maandag een landdag op het landgoed
van Mr. C. H. Guepin te Santpoort. Deze
landdag was zeer druk bezocht, er waren 4
a 500 deelnemers, zegt de Telegraaf.
Nadat de voorzitter van den kring, mr. L.
G. v. Dam, uit Haarlem, de bijeenkomst had
geopend, werd eerst het woord gevoerd door
ds. A- v. d. Heide, lid der Tweede Kamer, te
Voorburg, die sprak over „Openbaar en
Christelijk onderwijs." De spreker wees o.a.
op de fatale wijze, waarop het godsdienst-
onderwijs op vele bijzondere schblen het reli-
gieus besef doodt.
De tweede spreker was de heer W. van
Diesen, administrateur van Volksonderwijs
te Amsterdam. Deze leverde eveneens een
krachtig pleidooi voor de openbare school.
(Oedeeltelijk gecorngeerd.)
PORTES GIL VOORLOOPIG PRESIDENT,
LONDEN, 26 Sept. Naar uit Mexico Ci
ty wordt geseind, is de minister van bin-
nenlandsche zaken Portes Gil door de ver-
kiezingscommissie van de beide Huizen
van het Mexicaansche Parlement met alge
meene stemmen tot voorloopig president
van de Mexicaansche republiel; gekozen.
Gil is een aanhanger van de politiek van
president Calles.
Overeenkomstig het besluit van de Ka
mer zullen de nieuwe presidentsverkiezin-
gen op den derden Zondag in November
plaats hebben.
De vlcotovereenkomst slechts een
deel van de Fransch-Engelsche
overeenkomst?
LONDEN, 26 Sept. De „Daily Tele
graph" publiceert op opvailende wijze een
zeer uitvoerig bericht van zijn diplomatic
ken medewerker, waarin wordt medege-
deeld, dat de Engelsch-Fransche vloot
overeenkomst slechts een deel vormt van
een verdrag, dat in werkelijkheid een nieu
we entente tusschen Groot-Brittanie en
Frankrijk in het leven roept en bepalingen
bevat omtrent de samenwerking tusschen
beide landen op diplomatiek, militair en
maritiem gebied en omtrent de luchtvaart.
De Amerikaansche nota afwijzend.
NEW YORK, 26 Sept. Volgens een tele
gram uit Washington zal de Amerikaan
sche nota aan Frankrijk en Engeland de
mededeeling bevatten, dat de Vereenigcj^
Staten niet kunnen deelnemen aan eeniger-
lei geheime overeenkomst inzake beperking
der bewapening. Frankrijk en Engeland
moeten zich tot openbare behandeling van
alle problemen te Geneve bereid verklaren,
terwijl de Amerikaansche vlooteischen te
voren moeten worden erkend. Een nieuwe
vlootconferentie is overbodig, indien deze
MISHANDELING DOOR POLITIE.
Op 31 Mei 1.1. hebben voor de Vierde Ka-
der der rechtbank te Amsterdam terechtge-
staan de politie-agenten der gemeente Am
sterdam B. van den Hazel, oud 30 jaar, en
F. van der Ploeg, oud 49 jaar. Zij hadden
zich te verantwoorden ter zake van mishan-
deling van een 21-jarig student in de medi-
cijnen, in den nacht van 12 op 13 November
1.1. in of vlak bij de Ferdinand Bolstraat ge-
pleegd.
Het O. M. had voor Van den Hazel vrij-
spraak gevraagd en tegen Van der Ploeg 2
maanden gevangenisstraf gevorderd.
De rechtbank, op 14 Juni uitspraak doen-
de, verklaarde beide verdachten schuldig. Zij
overwoog, dat de verdachten den getuige op-
zettelijk verschillende malen met gummistok-
ken hebben geslagen, hoewel getuige geen
aanleiding tot dit ruwe optreden had gege
ven.
Volgens de rechtbank was het optreden
volslagen doelloos en in hooge mate ergerlijk
en wordt door een dergelijke handeling van
poiitie-agenten de veiligheid van het publiek
op straat en de goede naam der politie in
gevaar gebracht.
Bij de strafoplegging overwoog de recht-
bank, dat zij niet uit het oog verliest, dat
den verdachten een strenge disciplinaire
straf wacht. Waar Van der Ploeg blijk gaf
van een bijzondere ruwheid en onverschil-
ligheid, terwijl juist van hem als oudere een
meer bezadigd optreden verwacht had mogen
worden, moet hem een zwaardere straf wor
den opgelegd.
Ten slotte overwoog de rechtbank, dat het
misdrijf als een voortgezette handeling moet
worden beschouwd en veroordeelde zij Van
den Hazel tot 1 maand en Van der Ploeg tot
3 maanden gevangenisstraf.
De veroordeelden teekenden appel tegen 't
vonnis aan en stonden gister voor het Ge-
rechtshof te Amsterdam in hooger beroep te-
recht.
Verdachte Van. den Hazel verklaarde
thans, in de Sarphatistraat den g -mmistok
getrokken te hebben om zich te verdedigen;
daarna heeft hij niet meer geslagen.
Verdachte Van der Ploeg gaf thans toe,
dat hij een gummistok had overgenomen van
een collega, en wel voor dat de bewuste
21-jarige student in de Ferdinand Bolstraat
ineenzakte; hij geeft later ook toe, dat hij
dritig was en hardhandig opgetreden is, ten
slotte wil hij ze-ls wel gelooven, dat hij een
paar tikken gaf, want hij was overtuigd, dat
de achtervolgde student zich aanstelde.
Deze student gaf na eenig aandringen van
n president toe, dat er onhebbelijk opgetre
den werd tegen de agenten en ook, dat hij
een kogelfelschje mee op straat genomen
had, hetwelk hij later op straat stuk gooide.
Gevraagd, waarom de „achtervolging"
zoo lang werd d'oorgezet, antwoordde Van
den Hazel o. a.: „Wij (de agenten) wilden
naar het bureau terug".
Er werden nog eenige getuigen gehoord.
De procureur-generaal, mr. dr. I. J. U. v.
Geuns, vroeg bevestiging van het vonnis der
rechtbank, waarmee hij zich, ook wat betreft
de motiveering, vrijwel vereenigen kon.
De verdediger, mr. de Vrieze, vroeg vrij-
spraak voor verdachte v. d. Hazel, en een
vorwaardelijke veroordeeling van verdachte
van der Ploeg.
Voetbal.
B. S. V. I (Bergen) speelde Zondag-
middag op haar terrein aan den Kerkedijk te
gen Texel I. Na vinnigen strijd moest B. S.
V. het onderspit delven door een 62 neder-
laag.
K e g e 1 e n.
BEKERWEDSTRIJDEN.
In het cafe de Unie hielden C. U. B O. en
Alcmaria-Victrix gisteravond onderlinge
wedstriiden, waarvoor als prijs een wissel-
beker beschikbaar was gesteld.
Het vorige jaar wist Alcm Victrix beslag
op den beker te leggen, die twee keer achter-
een of drie keer in 't geheel moest worden
gewonnen om in het vaste Lezit te komen van
een der beide vereenigingen. De vorige week
begon de tweede wedstrijd om den beker,
met als resultaat, dat A. V. toen 1688 hout
gooide tegen C. U. B. O. 1647. Een groot
krachtsverschil was dus niet gebleken.
Gisteravond werd vol moed en met groote
animo opnieuw begonnen en het resultaat
was, dat A. V. nu 1667 hout gooide en C. U.
B. O. 1595. Totaal kreeg A. V. dus 3355 hout
tegen C. U. B. O. 3240, zoodat A. V. den be
ker definitief in 't bezit kreeg.
De prijsuitreiking was natuurlijk allerge-
zelligst. Om beurten prezen de voorzitters
de vereenigingen en de wedstrijden bleken
zoo in den smaak te zijn gevallen, dat voor
het volgend jaar weer een nieuwe beker be
schikbaar zal worden gesteld.
Paarden.
DRAVERIJEN TE SCHAGEN.
Uitslag der voormiddag-handicapdrave
rijen alhier op 25 September. Ingeschr. 8.
le pr. Oeke S, 275 M., Jb. Koning, Wie
ringerwaard (J. Witteveen); 2e pr. Piet Hein
275 M., J. Deutekom, Schalkwijk (L. En
sing)3e pr. Koosje W, 290 M., T. van Ben-
ningbroek (Eigenaar).
Namiddag. Ingeschreven 16 paarden.
le pr. Patrich Duluth, 280 M., D. van
Stralen, Den Haag (A. Witteveen)2e pr
Catharina Spier, 280 M., R. van Wireingen
Anna Paulowna (Eigenaar); 3e pr. Marie
P., 285 M., D. A. van Stralen, Den Haag,
(A. Witteveen); 4e pr. Harold, 277lA M., j.
Prins, Zaandam (j. van Leeuwen).
Uitslag Behendigheidswedstrijd voor
auto's gehouden alhier op 24 Sept.
le pr. C. Keesman, Schagen; 2e pr. G
Maas, Schagen; 3e pr. F. Poorter, Schagen;
4e pr. K. Kant, Zijpe; 5e pr. H. Koning,
Schagen.
Duiven.
POSTDUIVEN-VEREENIGING
„ALCMARIA VICTRIX".
Bovenvermelde vereeniging hield op Zon
dag 23 September een wedvlucht met oude
en jonge duiven vanaf Arlon (Belgie). Af-
stand 336 K.M. Duiven gelost om 8.5 uur.
Wind Noord. Aankomst als volgt
(Buiten vercntivoordetijkheid van de Re-
dactie. De opname in deze rubriek bewijst
geenszins dat de e.dadie er mede instemt.)
Mijnheer de Redadeur.
Hedennacht is Heiloo opgeschrikt door een
verzameling mannelijke honden, die blijk-
baar op dezelfde jonge dame verliefd waren.
Dat is lastig voor de betrokken honden-
schoone, maar niet minder voor de Heilooers,
die hun nachtrust willen genieten.
Zou de politie er niet voor kunnen zorgen,
dat de onruststookster 'savonds binnen ge
houden wordt? Dan zouden ook haar twin-
tig achtervolgers en de ctnwonenden eenige
nachtrust kunnen krijgen.
Met dank voor de plaatsing,
EEN HEILOOeR.
Voor het toelatingsexamen aan de The
ologische faculteit te Amsterdam is geslaagd
de heer K. Talsma te Schermerhorn.
RIJKSLANDBOUWWINTERSCHOOL
TE SCHAGEN.
Bij het op 24 September j.l. gehouden toe-
latings-examen voor de lste klasse slaagden:
Corn. Bakker te Julianadorp, P. Bak-
ker Hzn. te Oosterland (Wieringen), S. P.
Bakker Nzn. te Oosterland (Wieringen),
C. D. Broersma te Lutjewikel, G. J. J. Geert-
sema te Anna-Paulowna, D. M. 't Hart te
Burgerbrug, M. C. Hoornsman te Callants-
oog, S. Jimmink te Schagen, F. Keijser te de
Waal (Texel), P. Kistemaker te Kolhorn,
D. J. Lindenbergh te Anna-Paulowna, P. D.
Lindenbergh te Oudesluis, P. C. Rezelman
te Wieringerwaard, IJ. C. Spaan te Koedijk,
J. D. Stammes te Schagen, en als toehoorder
L. Wiersma te Zijpe. Afgewezen 2.
Toegelaten tot de 2de klasse: A. Eriks te
Petten.
1. H. J. Caarls
2. Th. van Gijzen
3. W» Godschalk
4. B. Termaat
5. R. Thie
6. H. J. Caarls
7. Dezelfde
8. Dezelfde
9. Dezelfde
10. B. Termaat
11. Dezelfde
12. J. B. de Looze
13. Dezelfde
14. R. Thie
14. W. Godschalk
16. H. J. Caarls
17. W. Godschalk
18. H. J. Caarls
19. Dezelfde
20. Dezelfde
21. B. Termaat
22. A. Haasbroek
23. C. J. dje Moel
23. C. J. de Moel
25. Dezelfde
3.06.36
3.17.15
3.18.47
3.30.54
3.33.41
3.38.05
3.49.51
3.49.51
3.53.30
4.00.57
4.01.40
4.01.20
4.0605
4.09.02
4.11.56
4.22 08
4.21.46
4.22.38
4 23.45
4.23.45
4.25.57
4.28.56
4.39.05
4.39.0
4.44.1
Met open deur. Geestelijke ervarin-
gen van J. Anker Larsen.
Uitgevers-Maatschappij Elsevier,
Amsterdam
Het is niet gemakkelijk een boekje als dit
te bespreken. Wie den grooten denker en zoe
ker kent uit werken als De steen der wijzen
Martha en Maria en andere, beseft wel dat
de geestelijke ervaringen van den auteur door
hem van buitengewone beteekenis geacht
worden. Ware dat niet zoo, dan zou een man
als Anker Larsen het niet de moeite vinden er
over te spreken en zich zeker niet gerechtigd
atihten er een boekje over te schrijven.
Maar nu is in hem een geluksgevoel zoo
groot, dat hij anderen er in wil lalen deelen
Hij heeft zich zelf ontdekt. Hij weet, dat hij
mijnheer Larsen is, die in een Deensch stadj
dicht bij Kopenhagen woont, maar dat heeft
hij altijd al geweten en het interesseert hem
allerminst. Wat hejnzelf betreft, had hij even
goed iemand anders kunnen zijn, het doet er
niet toe wie. Waar het op neer komt is slechts
dit, dat hij een mensch is, die tot voor weini
ee jaren gedacht heeft, dat het aardsche
even heel Eelangrijk was en die geleideiijV
tot het besef is gekomen, dat alles wegvalt
tegenover de eeuwigheidsgedachte.
Die gedachte is in hem gegroeid en nu kijkt
hij onverschillig neer op dit leven en lijkt het
hiernamaals, voor zoover dat ook een tijdelijk
leven mocht zijn, hem ook van weinig beteeke
nis.
Hooger en verder gaat zijn blik, hij heeft
de eeuwigheidsklokken hooren luiden, hij weet
zich voorbestemd tot een eeuwig leven in een
toestand van volkomen geluk.
Hij had gewandeld' in een bosch, hij had
met voile teugen de zuivere winterlucht inge-
ademd, hij voelde zich geestelijk en lichame-
lijk gezond en toen zag hij een laantje, dat
hem plotsding zoo sterk aan een wegje in het
bosch bij zijn ouderlijk huis herinnerde, dat
het hem een oogenblik was of hij weer zeven
jaar was en met zijn vriendjes op dat bosch-
pad speelde.
Dat was het begin van zijn geestelijke er
varingen, een kort oogenblik duurden d£{
zinsbegoochelingen telkens, altijd meende hij
iets uit het verleden te zien en altijd ook
braoht hem dat eenige oogenblikken van vol
komen genieten.
Dat was omdat hij, de man, die de levens-
zorgen gekend had, plotseling verplaatst
werd naar een tijdvak waarin de wereld nog
een bloeiend paradijs lijkt met ongekende mo-
gelijkheden.
Wie selig, eind Kind noch zu sein, zegt een
Duitsch lied en de dichter denkt daarin met
weemoed aan den tijd waarin kinderoogen
niets dan heerlijkheden weerspiegelen.
Wij gelooven, dat die geluksstaat voor
goed voorbij is, maar de heer Anker Larsen
heeft het anders ondervonden. Niet ons leven
in latere jaren heeft waarde voor de eeuwig
heidsgedachte, maar slechts het gevoel var
rust en vrede om de harmonie'van alles om
ons heen zooals wij dat in onze kinderjaren
gekend hebben.
Zoo nu en dan wekten nieuwe beelden oude
herinneringen en ging hij volkomen op in dat
geluksgevoel, dat meer bevrediging schenkt
dan iets wat deze wereld kan bieden. Hij liet
zich in die richting gaan, gaf zich aan gevoel
en verbeelding over en zie, wat hij eerst flit-
sen noemt, wordt langzamerhand van lange»
ren duur. Hij doorleeft minuten van onge
kende zaligheid en in die oogenblikken ge-
voelt hij zich een schepsel der eeuwigheid.
Niets in dit leven kan hem meer deren, zelfs
de dood is onbelangrijk en als het waar is,
dat er na dit leven nog een leven is, welnu
het interesseert hem weinig, omdat ook dat
leven van betrekkelijken korten duur zal zijn.
Zoo voelt hij het aan en in hem groeit de
eeuwigheidsgedachte.
Wij kunnen de strekking van zijn betoog
het duidelijkst weergeven door hier en daai
iets uit dit zeker belangwekkende boekje te
citeeren.
Hij is, zegt hij, een dergenen, wiens soort-
genooten onder alle he.melstreken te vinden
zijn. Zij hebben geen uiterlijke kenteekenen,
maar zoodra zij elkaar ontmoeten, weten zij
er alles van. Het zijn de eeuwigheidsonder-
vinders.
Het eeuwige leven, zegt hij, is niet een
land aan gene zijde van den dood, een land
waar de zon nooit onder gaat en waar geen
einde is aan het getal der jaren. Het eeuwi
ge leven is een toestand in de ziel van den
mensch. Het is's levens diepste waarheid.
die zich openbaart in zijn geheele wezen en
buiten zijn verwonderde oogen en alle woor-
den zijn onbruikbaar voor zijn beschrijving.
De auteur is buiten in het bosch gaan wo-
nen, omdat hij terug moet keeren "tot zijn
allerprilste jeugd en het leven geheel van
voren af aan moet beginnen omdat een hoo
gere macht dat eischt.
Wat voelt hij in de oogenblikken, die hem
het eeuwige leven openbaren?
Er stroomt iets in hem binnen, dat even
duidelijk te voelen is als de luchtstroom in de
longen. Denk, zegt hij, aan het genot en de
versterking bij het ademen in zuivere lucht
en weet dan, dat dit geheel vergeten wordt
door de zaligheid over datgene, wat nog voel-
baarder binnenstroomt en het karater louteri
en sterkt.
Hij doorleeft dit zoo, intens, dat alles waf
op aarde eenige attractie heeft, hem volkomer
nietswaardig lijkt.
Ik heb, zegt hij, in het begin van mijn ver-
haal gezegd, dat ik een goeden eetlust had
in alle vreugden des levens en ik heb nog
geen klagen, noch over den eetlust, noch over
de spijsvertering, maar indien ik alle eten ter
wereld in een schaal had en alle wijn ter
wereld in een glas, alle tabak in een sigaar
en alle vrouwen ter wereld in een rok en de
eer aller koningen in een pronkerige ridder-
orde met de belofte dit alles voortdurend te
bezitten als ik de mogelijkheid wilde opgever,
tot het opnieuw beleven van de ontmoetmgen
met het eeuwige nu en den lichtglans, dien
zij over het leven werpen; ik zou hartelijk
lacheii en de geheele zaak op den mesthoop
gooien. Mocht ik iets vergeten hebben, dai
begeerd kan worden, dan werp ik dit onge-
zien mee.
Dankbaar ondervindt hij geluk omdat de
dingen bestaan, ook in het slot van Mar
tha en Maria komt die gedachte reeds naar
voren niet om het aesthetische genot dat
zij opwekken, niet voor het nut, dat zij kun
nen doen, maar omdat zij bestaan tezamen
met ons. Dat is het kenteeken, dat men de
werkelijkheid zelf ziet. Wanneer wij vergeten,
dat de dingen die van ons zijn, ons toebehoo-
ren, wanneer de vreugde over het feit, dat zij
van ons zijn verdrinkt in de vreugde over het
feit, dat zij er zijn, dan zijn de eeuwigheids-
longen begonnen te ademen. Dan wordt it
den mensch een onopzettelijke teedefheid ge-
boren, die van zijn wezen uitstroomt zonder
aanzien des persoons. Dat is de eeuwigheids-
zon, die schijnt over rechtvaardigen en on-
rechtvaardigen.
Hem gedenkt hij in dankbaarheid en liefde
wiens woord hij, zonder het te weten gevolgd
en waar bevonden heeft: „Verandert U en
wordt gelijk de kinderen". Dat is geen gebod,
niet een sentimenteel moreele eisch, maar een
korte en duidelijke uitdruking voor de eenvou-
dige waarheid, dat hij die gelijk een kind kan
worden, regelrecht het eeuwige leven binnen
gaat, terzelfder tijd, dat hij het tijdelijke be-
leeft.
Het is niet doenlijk hier nog dieper op dit
boekje in te gaan. Wie er zich voor interes
seert moet het in zijn geheel lezen en zal er
zeker veel in vinden, dat hem tot nadenken
stemt en misschien wel tot navolging brengt.
(jg,
