DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. VAFIADIS „EXTRA FINE" Uit den Alkmaarschen Raad. No. a Honderddertlgsie Jaargang Da^eBijjksch overzicht. BuitenlaRd DH nummei besfaaf sit 3 bladeo. 1928 Deze Conrant word! ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feesfdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs bij vooruitbetaling per 3 maanden voor Alkmaar 2.—franco door bet geheele Rijk /2.50. Afzonderlijke en bewTjsnunittiers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENj Per regel /0.25, bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaats rufmfe. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h HER Als. COSTER 8> ZOON. Voordam C9. Directeur: G. H. KRAK. ZATERDAG Telef.nr. Administratie 3. Teiefoonnr. Redactie 33. Postgiro 30607. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 6 OCTOBER Ieder weet uit zijn schooljaren nog wel hoe hij zich voeld-e als hij na een lange va- cantie weer voor het eerst in de klas zat. Men is,bet leeren en de meesterlijke tucht een -beetj-e ontwend, men heeft eenigen tijd noodig om weer met elkaar op den ouden vertrouwelijken voet te komen en hier en daar de tijd en het lev en hebben niet stil gestaan is de plaats van een trouwen mak- ker leeggebleven. Hij is vertrokken of gestor- ven, hij leeft nog even in de berinnering, naar al heel spoedig wordt zijn plaats door een ander ingenomen. Zoo gaat het op de schooibanken en zoo gaat het ook in de raadszaal. Twee en een halve maand hebben de edel- achtbaren, de door de kiezers uitverkoren vertegenwoordigers, op hun lauweren mogen rusten. Zij hebben vacantie gehad, de een langer en de ander korter. Zij hebben buitenland- sche reizen gemaakt, bergen en gletschers, steden en rivieren bewonderd, of, als hun be- scheiden beurs dat niet toeliet, zijn zij per iiets naar Schoorl, Egmond of Bergen ge- trokken om aan dui-n en strand van een warme zon en een frisschen zeewind te ge- nieten en, als hun beurs nog kleiner of hun zwerverslust nog geringer was, hebben zij in het Heilooer bosch naar beukenootjes ge- zocht of in Den Hout op een bankje gezeten en naar de hertjes gekeken. Maar alien hebben de zorgen van het raadslidmaatschap toch eenige w-eken of da- gen aan kant kunnen zetten en al was veler vacantie al weer zoolang geleden, dat het bruin van den zonnegloed al weer van hun wangen was verdwenen, toch maakten zij alien den indruk, krachten verzameld te heb ben om den arbeid in het algemeen beiang met nieuwen moed te kunnen hervatten. De tijd had niet stilgestaan en aan de tafel van B. en W., waar nu reeds drie van het vijf- tal edelachtbaren zich met een grooten hoor- nen bril of een fijne pir.ce nez vertoonden, was dat het best te bemerken. Maar ook de raadsleden leken wat wijzer en bezadigder dan ze vroeger waren en een der zetels bleef onbezet omdat in dien lan- gen vacantietijd de heer Tomassen, na een betrekkelijk kortstondige ziekte, is overleden. Aan hem en zijn werk in het beiang onzer gemeente, heeft de burgemeester eenige waardeerende woorden gewijd. Ook het oud raadslid Bak werd herdacht en de heer Keesom mocht een woord van troost en be- moediging ontvangen voor de zware slagen, die hem in zijn gezin hebben getroffen. Maar als ergens het „le roi est mort, vive k roi" geldt, dan is het in vertegenwoordi- gende colleges als deze, waar voor elke vrij- komende plaats de opvolgers reeds in volg orde genoteerd zijn. De heer Bakker, die den iedigen zetel zou innemen, zat in de leeskamer reeds op zijr installatie te wachten en wrinige oogenblik- ken later had hij al plech'.ig zijn ouschuld aan zijn eigen verkiezing verklaard, van zijn h«ilig voornemen getuigd om voortaan het beiang der gemeente tot richtsnoer van al zijn handelingen te maken en zat hij rustig tusschen zijn partijgenooten. De fractie was weer compleet, de vacature was vervuld, het scherm kon opgaan en het spel weer beginnen. Een prettig blijspel was het ditmaal alles behalve. De spelers bleken na zoo lange vacantie nog alles behalve rolvast, het tempo was wat langzaam en het stuk wat langdradig. Grondverkoopingen en onderwijzersbe- noemingen goedkeuringen van suppletoire bedrijfsbegrootingen en rekeningen, zijn wei- nig interessant en de groote voorstellen, die meer algemeene belangstelling konden wek- ken, werkverschaffing en woningbouw, hoe belangrijk zij ook wezen mogen, ileidden tot langdurige maar dikwijls vrij vervelende debatten. Het verkeer in de Hoogstraat bracht wat leven in de discussies. Nu de Principestraat tot stand is gekomen, kan het rijverkeer van wagens en automo- bielen in een richting geleid worden en be- hoeven de middenstanders, die in de smalle Hoogstraat vrijwel huis -aan huis hun win- kels hebben, niet meer bevreesd te zijn voor botsingen en gebroken ruiten. B. en W. hadden voorgesteld te bepalen, dat deze straat nog alleen maar van Zuid naar Noord mag bereden worden en de Raad was het daarmede niet alleen volkomen eens, maar wilde, op voorstel van den heer Bonse- ma, nog verder gaan en het verkeer in beide richtingen ook voor tweewielige motorrij- tuigen verbieden. Hit de discussies bleek, dat B. en W. van plan zijn weldra het verkeer in de geheele stad opnieuw te regelen en juffrouw Careis, die een ians de Alkmaarders zeggen ge- woonlijk een warme ians brak voor een verkeersverbetering in Appelsteeg en Huig- brouwerstraat, werd gepaaid met de be- lofte, dat alles dik in orde zou komen en dat het verkeer in de geheele stad weldra zoo goed geregeld zal zijn, dat men een bewaar- schoolkind veilig alleen naar school kan stu- ren zonder vrees, dat het overreden zal worden. De heer Sietsma zou eerst den midden- stand nog wel eens willen. raadplegen, maar de burgemeester wees er terecht op, dat mid denstanders als de Hoogstraters geen be- hoefte hebben aan een druk verkeer van voer- tuigen, die elkaar nauwelijks passeeren kun nen, of aan menschen, die, op leven en vei- ligheid bedacht, schichtig naar links en rechts moeten gluren, maar slechts aan voet- gangers, die rustig de etalages kunnen be- kijken. Al is het gemeentelijk vervolgonderwijs, mede door de betreurenswaardige uitspraak van Gedeputeerde Staten, in onze gemeente verdwenen, B. en W. hebben toch een uit- zondering willen maken voor de leerlingen der school voor buitengewoon lager onder- wijs, dus voor de geestelijk minderwaardig- sten, van wie het zeker is, dat zij in hun later leven geheel op het onderwijs dezer school zullen zijn aangewezen. De hier gegeven lessen op rijperen leeftijd te repeteeren en het geleerde zoo mogelijk te verdiepen, is een moreele plicht tegenover deze onvolwaardige arbeidskrachten, wier struggle for live een voortdurende inspan- ning van alle beschikbare krachten zal ver- gen. De zoogenaamde achterlijken krijgen ge- lu'kkig hun vervolgonderwijs en B. en W. hebben aan de vereeniging, die daarom ge- vraagd heeft, voor het eerste leerjaar een subsidie van ruim duizend gulden toegezegd. Het is begrijpelijk, dat, waar de steun van liefdadige particulieren in een betrekkelijk kleine gemeente zijn grenzen heeft; de sub sidie volkomen afhankelijk moet zijn van het aantal leerlingen, dat in de toekomst van dit onderwijs zal profiteeren. Een voorstel als de heer Keesom deed om definitief vast te leggen, dat deze subsidie nooit meer dan duizend gulden zal bedragen, kan er bij een vermeerderend aantal leerlin gen Slechts toe leiden, dat dit onderwijs in beduidende mate wordt verslechterd of velen daarvan worden uitgesloten. Dit voorstel was niet alleen onsympathiek, maar ook totaal overbodig daar B. en W. van plan waren den Raad jaarlijks bij de be- grooting te doen vaststellen hoeveel de sub sidie voor het eerstvolgende cursusjaar zal bedragen. Jammer genoeg bleken B. en W. maar al te geneigd met dit voorstel mee te gaan en hoewel men den heer Sluis, die het zeer te recht overbodig vond, als een vreemde eend in de bijt der linksche raadsfracties zag rond- zwemmen, was zijn hutp niet voldoende om het gevaar af te wenden, zoodat te voorspel- len is, dat dit vervolgonderwijs steeds van zeer beperkten omvang zal blijven. Het gebeurt niet vaak, dat medailles of lauwerkransen geweigerd worden, maar in de laatste raadszitting waarin, Mej. Careis door B. en W. als de geeste'lijke moeder van het vastrechttarief voor electriciteit voorge steld werd, hgeft genoemde vrouwelijke edel- achtbare, gezien het h. i. zeer minderwaar- dige en onvoldragen papieren kindje dat ter tafel gebracht werd, verontwaardigd het moederschap en de daaraan verbonden eer afgewezen. Zoo iets was nimmer haar bedoeling ge- weest en de nieuw geborene was h. i. een weinig levensvatbaar kindje waarvoor de burgemeester en de directeur van de lichtbe- driiven, met uitsluiting van dlk moederschap, als de geestelijke vaders konden worden aan gewezen. Wat mej. Careis bedoeld1 had en wat, toen zij er destijds de aandacht op vestigde, zooge- naamd reeds in vergevorderden staat van voorbereiding verkeerde, was een vastrecht tarief waarvan niet allereerst de grootver- bruikers, maar wel de kleine middenstand en de arbeiders zouden kunnen profiteeren. En nu kwamen B. en W. met een regeling waarbij het voordeel boven de thans geldende stroomprijzen eerst bij een minimum afname van 98 K. W. U. begint, daar men in alien gevallen voor een minimum vloeroppervlakte van 70 M2. zal moeten betalen. B. en W. stellen namelijk den vastrecht- stroomprijs op 0.08 wat een voordeelig verschil met den tegenwoordigen stroomprijs van 0.17 maakt. Het vastrecht bedraagt evenwel 2.40 per 10 M2. vloeroppervlakte kelders, zold'ers enz. meegerekend waar in het voordeel per eenheid 14 maal begrepen is. Per 10 M2. Vloeroppervlakte moeten dus per jaar 14 eenheden worden verbruikt zal het vastrechttarief voordeel opleveren voor den verbruiker. In een huis van 70 M2. het minimum dat in rekening gebracht wordt zal dus 98 K.W.U. van 100 M2. 140 K.W.U. en van 150 M2. 210 K.W.U. moeten worden verbruikt, wil men er van voordeel voor den vastrechtgebruiker sprake zijn. De linkerzijde van den Raad was nu van oordeel, dat de kleine verbruikers niet aan het minimum zouden toekomen en van het vastrecht dus geen voordeel maar siechts na- deel zouden ondervinden. Waar de vloeroppervlakte boven 200 M2. slechts voor de helft wordt berekend, zouden allereerst de groote huizen waar men veel licht brandt, van 'n dergelijke regeling profi teeren en men bepleitte dus of een lager mini mum voor oppervlakte, of prijsvermindering van den vastrechtstroom, ofwel een vermin- dering van den gewonen stroomprijs, waar- door het vastrechttarief overbodig zou wor den. Het voordeel, dat B. en W. met deze nieu- we regeling beoogen is, dat zij op een alge meen grooter verbruik rekenen, omdat de ver bruikers, als de stroom nog maar acht cen- ten kost, alllichf wat zorgeloozer met het licht zullen omspringen, waardoor het verbruik dus zal toenemen en door de goedkoopere productie van dit kwantum weer terug ge- wonnen kan worden wat door de nieuwe rege ling aan sommige verbruikers wordt verloren. Het is dus, juist zooals de heer Kusters het uitdrukte, eigenlijk niets anders dan een spe culate op de verkeerde eigenschappen van den mensch. De heer Westerhof en velen, die hem steunden, zagen niet in, dat de mindergegoe- den er van zouden kunnen profiteeren en hij bepleitte dan ook een andere regeling waarbij voor het vastrechttarief uitsluitend rekening zou worden gehouden met de vroegere stroomafname der verbruikers. Wij meenen ons te herinneren, dat iets der- gelijks ook in de oorlogsjaren heeft plaats gevonden was het toen niet door gebrek aan voldoende meters? -a- en het is natuurlijk mogelijk, dat men een vorig jaar door extra zuinigheid bijzonder weinig of door b.v. ziekte bijzonder veel jgebruikt heeft, maar door de berekening desnoods over meerdere jaren te maken, zou men onbillijkhed'en kun nen vermijden. B. en W. gevodden er niets voor. Dit was de uiterste concessie, waartoe de directeur der lichtbedrijven bereid bleek en de heer Rin gers deelde nog mede, dat ook de kleine win- kels er onder zouden vallen, terwijl voor de grootere een regeling in voorbereiding is. Met 11 tegen 8 stemmen de in den regel voorkomende partijsplitsing werden het door B. en W. voorgestelde vastrechttarief en een gasprijsverlaging voor ruimteverwar- ming ten slotte aangenomen. Juist toen wij ons schrap gezet hadden voor het debat over de voorgestelde regeling der werkverschaffing, bleek, dat alle partijen het daarover vrijwel eens waren. Slechts drong de heer Westerhof er nog op aan, dat men het goede voorbeeld uit den tijd van zijn wethouderschap zou volgen en de voorgestel de werken zoo volledig mogelijk zou laten uitvoeren. Daarna hield hij een schitterend pleidooi dat was werkelijk heel goed en er werd met belangstelling naar geluisterd om niet in te gaan op het advies van B. en W., die de aanvrage voor een bouw- en grondvoorschot voor den bouw van 42 woningen van „Roch- dale" wilden weigeren. B. en W. zijn tot dit advies gekomen om dat hun uit een rapport van den dienst van Bouw- en Woningktoezicht gebleken is, dat er hier ter stede geen behoefte bestaat aan woningen, welke, zooals de voorgestelde, een huur van ruim 5 per week vereischen. Zij vreezen, dat deze in de toekomst zoo sleeht bezet zullen worden, dat verliezen on- vermijdeilijk zijn en dus het gemeentelijk voor- schot een zeker risico zal loopen. B. en W. wezen er op, dat na den laatsten bouw van 58 woningen van „Rochdale" slechts 3 dubhele bewoningen zijn opgeheven, terwijl het aantal onbewoonde huizen in de gemeente door den bouw van -dat complex met 16 is toegenomen. Erstaan thans 11 wonin gen van woningbouwvereenigingen leeg en van de laatste door „Rochdale" gebouwde woningen zouden niet minder dan 7 zijn toe- gewezen aan personen, die zich hier van el ders kwamen vestigen. Er zou dan ook meer behoefte zijn aan woningen van pl.m. per week, waardoor de krot- en noodwonin- gen zouden kunnen verdwijnen. De heer Westerhof stelde daar tegenover, dat de stelling niet opgaat dat dubbele bewo- ning in de nog bestaande 178 gevallen zou voortkomen uit -den voorkeur der bewoners; dat „Rochdale" bewezen had goed en goed- koop te kunnen bouwen, dat het onderhoud harer huizen en de huurachterstand gering waren, dat hare huizen bijna nimmer leeg staan, dat de taxatiewaarde der vorige hui zen grooter is dan de boekwaarde, dat zij bi; ongeluk eenige huizen aan niet-Alkmaarders heeft verhuufd at vind-t de fractie dat hee- lemaal niet zoo erg dat de stroppen van ROOKT OE NGEUWE woningbouwvereenigingen als „Goed Wo- nen", die in den crisistijd duur en slecht bouwde, niet op rekening van „Rochdale" mogen worden geschoven, dat het getal leeg- staande woningen voor Alkmaar zeer klein is en dat het nog leegstaande gedeelte van het ,Rochdale"-terrein door deze vereeniging moet bebouwd worden, wil men er niet een ratjetoe van alle mogelijke bouwstijlen krij gen. Het mocht alles niet baten en, zooals te voorzien was, werd het voorstel van B. en W. met 11 tegen 8 stemmen aangenomen. In een opzicht gaan wij volkomen met den leer Westerhof accoord. Een gemeente welke zich gesta-dig uitbreidt, die langzamerhand de allures van een groote provincieplaats gaat aannemen moet op welke wijze dan ook zorg dragen, dat er geen woningnood is. Het feit, dat er hier ter stede nog 178 huizen dubbel bewoond zijn, dat er nog hon- derd krotwoningen en nog twintig noodwo- ningen staan, bewijst, dat er allereerst be hoefte is aan goedkoope huizen en daar geen particuliere bouwer hier eenig risico zal wil len dragen, zal de gemeente zelf maatregelen dienen te treffen. Het is natuurlijk mogelijk, dat de „Roch- dale"-woningen iets te duur zijn, maar zoo lang ze nog zoo in trek zijn als tot dusver het gevail was, zal er een zekere verschuiving com en waarbij bewoners van goedkoopere huizen naar wel iets duurdere, maar ook betere en nieuwere zullen gaan, wat het mo gelijk maakt, dat in de verlaten woningen weer menschen komen, die deze beter vinden dan de huizen welke zij thans in huur hebber> Zoo komen op den duur de slechtste Kror- en noodwoningen leeg en verbetert men het woningpeil. Wij zouden zeker niet te streng willen waken tegen het in gebruik geven van met weinig of geen risico gebouwde woningen aan menschen, die zich van buiten hier vesti gen. Het is begrijpelijk, dat men de armlastigen wil weren, maar ieder andere vreemdeling moet welkom zijn. Industrieelen moeten hier huizen voor hun personeel kunnen vinden en waar onze gemeente dit jaar waarschijnlijk weer een vijfhonderd tal zielen vooruitgaat, dient er wel degelij-k op gelet te worden, dat er hier voldoende gebouwd wordt. Een stad, die niet bouwt kan niet groeien en waar het om de lagere belasting en het meerdere natuurschoon, toch reeds zoo verlei- delijk is in aangrenzende gemeenten te wo- nen, mag niet te gauw de gedachte gewekt worden, dat er in Alkmaar meer dan voldoen de gebouwd wordt en de tijd voorbii is waar in de gemeente zich voor den bouw van goede en goedkoope woningen heeft te interesseeren. Dat de tijd van 10 jaren voor verhuring van het perceel Langestraat No. 74 sommige leden der S. D. A. P. te lang voorkwam, be wijst wel, dat de aanleg van de Principestraat de Krebbesteeg-gedachte nog niet geheel heeft kunnen verdrijven. Zal ooit de Krebbesteeg verbreed worden, dan moet dit hoekhuis weer ter beschikking der gemeente zijn en het bezwaar tegen den verhuurtermijn is het beste bewijs, dat Alk maar in de toekomst haar bevolking weer in pro- en anti-Krebbestegers zal verdeeld zien en dat deze binnenstadsche onlusten nooit zullen eindigen voor en aleer een volgend ge- slacht die verbreeding werkelijk tot stand heeft zien komen. De meest fanatieke anti-Krebbesteger zal er dan niet aan denken de straat opnieuw te vernauwen en dan zal er dus eindelijk een ein- de komen aan een strijd, die in den loop van vele jaren meer Alkmaarders van elkaar ver- vreemd heeft dan zelfs de 8 October Vereeni ging er tot elkaar heeft kunnen brengen. men kon opmaken, dat men spoedig zijn val kon verwachten. Men moet dus wel voorzich- tig zijn met die berichten uit Spanje, die mel ding maakten van een toenemende verwijde* ring tusschen koning en dictator, e.d. Primo de Rivera heeft steeds getracht, zich den aan- hang en den steun van het volk te verzekeren door de stichting van een eigen partij, de „Union Patriotica". Deze patriottische unie zou zoo langzamer hand den grondslag moeten vormen, waar- op de nieuwe regeering des lands zou worden opgebouwd. In de „Nacion" licht Prime zijn plannen met die unie nader toe. De „Union Patriotica" zal volgens deze plannen de dra- ger van de macht in den staat moeten wor den. Men zal niet voor ambtenaren en rech- ters het partijlidmaatschap van de unie dwingend voorschrijven, ook buiten de unie zullen ambtenaren kunnen worden gezocht, maar de gemeentelijke en provinciate bestu- ren zullen toch tenminste voor vier vijfden uit leden van de patriottische unie moeten be- staan. Het ging met deze „Union Patriotica" blijk- baar niet al te voorspoedig, en nu hoopt hij; op deze wijzc ie aantrekkingskracht van de uni-e belangrijk te versterken! De nieuwe grondwet, waaromtrent steeds slechts vage mededeelingen worden gedaan, zou eerst in het jaar 1931 van kracht wor den, na zorgvuldige voorbereiding in de voorafgaanoe jaren van de nieuwe staats- rechterlijke toestanden. Dit laatste is niet be- paald nieuwbij de instelling van de nieuwe raadgevende ,,volksvertegenwoordiging" kon- digde Primp de Rivera reeds aan, dat er nog een drietal jaren. zou moeten verloopen, eer men tot een herstel van het constitu- tioneele regime zou kunnen komen. En on- danks alle aanslagen en alle plannen van de tegenstanders der dictatuur, blijft Primo het toen ontvouwde programma trouw! Deze tegenstanders zijn volgens Pri mo zelf natuurlijk! slechts „een handvol eerzuehtigen en teleurgestelden, de macht- hebbers van vroeger, die niet in staat waren het land op te heffen, toen het in verval dreig- de te komen, maar die nu trachten het nog dieper in het ongeluk te storten, nu het bezig is, trotsch zich uit zijn puinhoopen op te rich ten." Mooie woorden, al kan men er niet al te veel op aan, omdat ze van Primo zelf af- komstig zijn. In verband met de geruchten omtrent een verwijdering tusschen den koning en den dictator moge er aan herinnerd worden, dat sedert's konings toestemming tot het bijeen- roepen van Primo's „nationale vergadering': ook de vroegere monarchale conservatieven zich tegen den koning keerden. Het blijkt ook hier wel weer, dat de koning meer en meer onder leiding staat van Prime de Rivera en dat ook oneenigheden tusschen den koning en den dictator aan dit feit niets verandern PRIMO DE RIVERA EN ZIJN POLITIEK. Zijn macht nog niet getaand; nog steeds grootsche plannende koning onder zijn leiding. De Spaansche dictator, Primo de Rivera, heeft dezer dagen in het blad „Nacion" een lofspraak gehouden op zijn eigen politiek en de resultaten van zijn dictatuur, en tevens mededeeling gedaan van zijn plannen voor de naaste toekomst. Hieruit blijkt dus wel, dat Primo de Rivera zich nog volkomen zeker van zijn macht ge- voelt, ondanks de geruchten, welke in den laatsten tijd gepublicecrd zijn en waaruit FRANKRIJK. HET FRANSCH-ENGELSCHE VLOOT- ACCOORD. Een samenvatting van den inhoud. De „Echo de Paris" publiceert een samen vatting der drie nota's, welke het Fransch- Britsche vlootaccoord vormen. In een Britsche nota van 28 Juni wordt verklaard, dat de Engelsche regeering be reid is het Fransche denkbeeld te aanvaarden om alleen de oppervlakte-schepen bewapend met kanonnen van meer dan 15 c.M.. te be- perken. Als de Fransche regeering dit denk beeld in de voorbereidende commissie zou verdedigen, zou Engeland zijn verzet tegen het Fransche standpunt inzake de geoefend« reserves van het Fransche leger intrekken. In een Fransche nota van 20 Juli wordt gezegd, dat Frankrijk er de voorkeur aan zou gegeven hebben dat Engeland zich aan- sloot bij het Fransche compromis-voorstel, bij de ontwapeningscommissie ingediend. Er worden de voorwaarden in omschreven van de beperking der kruisers van 10.000 ton en der onderzeeers van 600 ton en voorgesteld wordt de Fransche-Eogelsche voorstellen mede te deelen aan Amerika, Italie en Japan. Voorts wordt in de nota gevraagd dat de samenwerking zal worden voortgezet ook na een eventueele niet-aanvaarding. In het Britsche antwoord van 28 Juli wordt twijfel geopperd ten aanzien van de geldigheid van het onderscheid tusschen on derzeeers van meer en minder dan 600 ton en wordt een program van vermindering van ALRMAARSCHE COUIANT. 4c I

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1928 | | pagina 1