DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
VAF1ADIS „EXTRil WME"
N. Kroin
Stoomertj en Ferveri]
No.
Dif nummer besfaaf uit 2 bfaden.
Honderddertigsve Jaargang
1928
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, nltgegeven.
Ibonneraenisprijs bij vooruitbetaling per 3 raaanden voor Alkmaar 2,—, franco uoor
bet geheele Rijk /2.50.
Afzonderlijke en beWijsnummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Per regel /0.25, bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaafsruimfe.
Brieven franco aan de N. V. Bock- en Handelsdrukkerij v/ta HERMs. COSIER ZOONe
Voordam C9.
Directeur: Q. H. KRAK.
Telef.nr. Administratie 3.
Telefoonnr. Redactie 33.
Postgiro 37060.
Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA.
iswisssas
10 OCTOBER
OagaBijksch overzackf.
met vlootverdrag.
Hei Italiaansche antwoord; geen
nieuwe gezichtspunten; Italie gaat
met Amerika mee.
Nog steeds wordt het bekende' Fransch-
Engelsche Vlootverdrag in de verschillende
landen besproken. Dezer dagen schreven we
dat ook Italie er het zijne zou bij voegen, om
eok zijn standpunt en opzichte van deze
kwestie te stellen.
Thans is het Italiaansche antwoord aan
Frankrijk en Engeland verzonden. Het ant
woord houdt de reeds bekende zienswijzen
in, te weten het beginsel van de wederzijd-
sche afhankelijkheid van de verschillende
vormen van wapening (n.l. te land, ter zee
en in de lucht), de algemeenheid en de uit-
breiding tot alle staten.
Verder legt de Italiaansche regeering op-
nieuw den nadruk op de verklaring van
Mussolini in den Senaat in Juni 1.1., n.l. dat
Italie bereid is om elke beperking van wape-
ningen te aanvaarden, ongeacht tot welken
omvang, zelfs den kleinsten, nuts deze om-
vang niet door andere continentale Euro-
peesche mqgendheden wordt overschreden.
Er is geen verklaring denkbaar, die beter de
bereidwilligheid van Italie zou kunnen aan-
toonen!
De Italiaansche regeering spreekt zich uit
voor een beperking van de globale tonnage
in plaats van beperking per klasse. Elke
staat kan zoo den tonnage gebruiken, die het
meest met zijn behoefte overeenkomt.
De Italiaansche regeering meent, dat dit
systeem minder goed gewapende landen in
staat stelt een keuze te doen en zich aan te
passen.
Hieruit zou men kunnen afleiden, dat Italie
evenmin als Amerika vrede kan hebben met
het beginsel van het Fransch-Engelsche ac-
coord, dat aan den aanbouw van kruisers of
torpedo-jagers met kanonnen van 15 c.M. en
duikbooten van booten of kleinen geen grena
gesteld wordt, want de beperking van de
globale tonnenmaat zou van zelf mee bren-
gen, dat zulke schepen niet in onbepaald
aantal gebouwd konden worden.
Italie heeft verder aldus de nota
door zijn geografische ligging speciale be-
hoeften ten gevolge van het bestaan van drie
verbindingswegen ter zee die zich in de
buurt bevinden van andere landen, die in
gunstige conditie verkeeren, doordat zij de
toegangen tot de Middellandsche Zee be-
heerschen of kunnen beheerschen.
De nota besluit met een verklaring, dat de
Italiaansche regeering, die steeds heeft me-
degewerkt aan de meest belangrijke interna-
tionale regelen ten aanzien van de consolida-
tie en het herstel van Europa, bereid is, om
mede te werken bij alles, wat gedahn kan
worden, om de beperking van de wapening
te bevorderen, wat het middel is, om die con-
solidatie en den wederopbouw tot stand te
brengen.
Hoewel Italie's antwoord er niet veel meer
toe doet, omdat het accoord toch terzijde ge
legd wordt, stelt het andermaal in het licht,
hoe moeilijk het is, een bevredigende oplos-
sing te vinden, waarin met ieders bizondere
behoeften rekening gehouden kan worden.
De kern van de moeilijkheid blijft intusschen
Engeland, dat zich geen beperking meent te
kunnen laten opleggen, die het in oorlogstiid
met afsuijding van zijn voedings- en andere
toevoerkanalen bedreigt.
een motorrijwiel ontvreemd en was er in voile
vaart mee vandoor gegaan. Onderweg kwam
hij echter in botsing met een auto en bij dit
ongeluk brak hij een been. De politie die hem
opnam, had er geen vermoeden van dat de
goedgekleede jongeling een dief was, maar
zij vond het toch vreemd dat hij zonder rijbe-
wijs reed. Een nader onderzoek bracht toen
de toedracht aan het licht. De jongeman dic-
nu nog in het ziekenhuis ligt zal na zijn her
stel dus terecht moeten staan.
FRANKRIJK.
DE AANHOUDING VAN EEN
JOURNALIST.
Een drculaire van Berthelot.
De arrestatie en vrijlating van Horan, den
Amerikaanschen journalist, is wel in staat
opzien te baren. Hij was de Parijsche cor
respondent van de New-York American. Als
zoodanig vertegenwoordigde hij hier de bla-
den van Hearst. Den 20sten September druk-
te zijn blad den tekst af van een omzend-
brief, dien de heer Berthelot, algemeen secre-
taris van bet Fransche departement van bui
tenlandsche zakfen had gericht aan de Fran
sche gezanten. Hij legde daarin de bedoeling
uit van de voorloopig met Engeland gesloten
vlootovereenkomst. De publicatie klopte op
een verschrijving na met bet werkelijke docu
ment. Men kende dit al uit een mededeeling
in de Matin, maar niettemin verwekte die
„onthulling" de bekende deining. In Ame
rika en Duitschland maakte de openbare
meening zich er van meester om tegen de ka-
binetten van Londen en Parijs te keer te
gaan.
Bepaalde Fransche bladen verweten
Berthelot zich in dien vertrouwelijken brief
te hebben bloot gegeven en in Engeland
werd geopperd, dat Berthelot zelf die publi
catie zou hebben bevorderd. Al dit geschrijf
Buitenfland
CHINA.
HONGERSNOOD EN OPSTAND IN
KANSOE.
Wegens misgewas; er zouden 200.000
Chineezen vermoord zijn; Amerikaan-
sche hulp.
Bij de permanente Amerikaansche commis-
sie tot leniging van hongersnood in China
zijn beriditen ingekomen over ontzettende
toestanden, die in de Chineesche provincie
Kansoe heerschen. Kansoe ligt tusschen
Tibet en Mongolie en een derde deel der be
volking bestaat uit Mohammedanen, die
wegens mislukking van den oogst in opstand
zouden gekomen zijn en niet minder dan
200.000 Chineezen zouden vermoord hebben.
Boor den burgeroorlog is de provincie vrij-
wel geheel van troepen ontbloot en de opstan-
delingen zouden de eerste 14 dagen vrij spel
hebben gehad om naar hartelust te moorden
en te brandschatten.
Het Amerikaansche Roode Kruis en de
eommissie tegen den hongersnood in China
zullen onmiddellijik rijst en geld naar de be-
trokken streek zenden, mits de regeering te
Nanking voor bedwinging van den opstand
wil zorgen.
DUITSCHLAND
EEN PECHVOGEL.
In de Paul Singer-strasse te Berlijn is een
gapper op niet alledaagsche wijze tegen de
lamp geloopen- Hij bad Unter den Linden
boerderij paard en kar en reden er, met bun
buit, mee naar het dichstbijzijnde station,
waar zij den eersten den besten trein in de
richling van Chartres namen.
ALS BRUID VERMOMD.
Meer dan honderd restaurateurs
opgelicht.
In de gevangenis La Sante zit thans een
jonge vrouw die er van beschuldigd wordt op
vernuftige wijze meer dan honderd restaura
teurs te hebben opgelicht. Zij' gai zich uit
voor een jonge vrouw, die zoo juist in het bu-
welijksbootje was gestapt en nu in de eerste
plaats een bruiloftsmaal wilde geven.
Gekleed in een trouwjapon bezocht zij een
restaurateur en bestelde een diner van dertig
eouverts, met veel bloemen die zij zelf zou
koopen. Maar opeens kwam zij tot de ontdek-
king, dat zij haar tasch had thuisgelaten en
zij vroeg daarom den restaurateur, haar 500
francs te leenen. Haar man zou dit bedrag
denzelfden avond teruggeven als hij het diner
betaalde. De tafel werd gedekt en voor een
uitgezoeht menu werd gezorgd. Maar bruid
en bruigom en hun gasten verschenen niet,
de restaurateur had voor niemandal een sma-
kelijk maa'l bereid en bovendien nog 500
francs verloren.
Nadat meer dan honderd restaurateurs er
aldus samen voor 50.000 francs waren inge-
vlogen, was een restaurateur zoo verstandig
eerst eens te informeeren met het gevolg, dat
het „bruidje" geknipt werd.
ITALIe EN DE ENGELSCH-FRANSCHE
VLO'OTOVE R E E NKO M ST.
Elet Fransche standpunt; een arti-
kel van de Matin.
De meening van de Fransche bladen om-
trent de Italiaansche nota spreekt het duide-
lijkst uit een. artikel van de Matin. Daarin
wordt gezegd, dat het welzeker is, dat de
ROOKT DE SREUWE
was voor de Fransche regeering des te on-
aangenamer, daar de tekst van de overeen-
komst zelf in het duister bleef. Aan de Quai
d'Orsay is toen een onderzoek ingesteld om-
trent die indiscretie, maar dit onderzoek had
geen positief resultaat. Men wist, dat hei
gewraakte bericht uit Parijs gekomen was
en het lag dus voor de hand, den Parijschen
correspondent ervoor aansprakelijk te stel
len. Van het departement van buitenlandsche
zaken had hij al een beleefde schrobbeering
opgeloopen. Hij daclit, dat de zaak daarmede
uit was. Thans is hij door verscheidene
agenten aangehouden en naar het hoofd-
bureau van de recherche vervoerd. Daar
schijnt hij weinig zachtzinnig te zijn behan-
d-eld. De heer Horan weigerde n.l. te zeggen,
van wien hij het stuk gekregen had. Men
verdacht hem ervan, een ambtenaar te heb
ben omgekocht. Hij kreeg toen het mes op de
keel: als hij niet toegaf zou een instructie
tegen hem geopend worden. Dan zou hij zes
jaar gevangenisstraf kunnen krijgen. Zeven
uur is hij toen opgesloten gebleven. Met zijn
gezantschap zoo min als met zijn vrienden
mocht hij verbinding hebben. Ten laatste
had hij geen andere keus dan het bevel-
schrift te onderteekenen, voigens hetwelk hij
binnen tweemaal vier-en-twintig uur Frank-
rijk moect verlaten.
Het spreekt vanzelf, dat van Amerikaan
sche zijde tegen deze handelwijze is gepro-
testeerd.
Alle narigheid komt voort uit de Ameri
kaansche opvatting van journalistiek: Horan
zei zelf, het als zijn plicht te beschouwen
zijn courant sensationeele copie te bezorgen.
Daarvoor wijken alle andere overwegingen.
Naar het heet zou Horan den gewraakten
tekst van Hearst persoonlij'k gekregen heb
ben met opdracbt dien door te geven.
EEN DRIEST STUKJE.
De politie opnieuw verschalkt.
In Mei werd ingebroken in de gevangenis
van Melun en werd een brandkast uit het
kantoor van den directeur meegenomen. De
daders, vijf vroegere „bewoners" der gevan
genis, vestigden zich met hun vriendinnen in
een aardig huisje te Fontaine-les-Ribouts, bij
Dreux, maar in het begin der vorige maand
werden twee hunner met hun gezellinnen ge-
arresteerd; het huis werd verzegeld. De drie
andere mannen waren kort voor den politie-
inval gevlucht en zijn nog steeds zoek. Zij
hebben echter dezer dagen de brutaliteit ge
had een bezoek aan hun verzegelde woning te
brengen, door het stukslaan van een ruit. Na
zich te goed te hebben gedaan aan een maal,
rijkelijk met wijn uit eigen kelder besproeid,
deden zij papieren en voorwerpen van waar-
de in een zak, requireerden op een naburige
Fransche marine-deskundigen tegen de Ita
liaansche opvatting ernstige bezwaren zullen
inbrengen. Italie heeft niets anders te veide-
digen dan de Middellandsche Zee-kusten en
de verbinding met de Afrikaansche bezittin-
gen. Frankrijk moet zich kunnen verdedigen
in de Middellandsche Zee, den Atlantischen
Oceaan, de Noordzee en de verbinding waar-
borgen met zijn bezittingen in Noord-Afrika,
West- en Middel-Afrika, Madagaskar, Indo
China, Oceanie, de Antillen. Het is dus dui-
delijk, dat gelijkheid tusschen de Italiaansche
en ae Fransche vloot zou neerkomen op een
zeer groote superioriteit van Italie in de Mid
dellandsche Zee.
ENGELAND.
EEN DRAADLOOS BESTUURD
ENGELSCH OORLOGSSCHIP
Maandag mocht men in de Cromarty Firth
de oude super-dreadnought Centurion in
oogenschouw nemen, die thans als drijvende
schietschijf voor de vloten in den Atlantischen
Oceaan en de Middellandsche Zee dienst
doet. Ofschoon zij slechts een onbruikbare
scheepsromp lijkt en geheel ontwapend is,
kan zij, draadloos geaiend en bestuurd, zes
tien knoopen in het uur loopen, zonder dat er
een man aan boord is. Het schip kan weg-
gaan, stilhouden en keeren naar believen, en
zoo manoeuvreeren dat het den indruk van
een ten voile bemand oorlogsschip maakt.
De draadlooze installatie bedient niet
alleen haar manoeuvreer- en stuurinrichting,
maar regelt ook de stoommachines en den
toevoer van olie als brandstof.
De Centurion is als schietschijf zwaar ge-
havend, maar dank zij een stalen pantsergor-
del die haar vitale deelen beschermd, blijven
deze laatste ongerept.
Haar bemanning verlaat haar o,p het laat
ste oogenblik voor het begin van de oefenin-
gen en gaat dan over op een ouden torpedo-
jager. Zoodra het schip als schietschijf ge
diend heeft, komt de bemanning weer aan
boord van de Centurion en begint haar geha
vende kwartieren te herstellen.
Het schip vertoont overal de sporen van
meedoogenlooze beschieting, want wanneer
de schietoefeningen gaande zijn, doet de Cen
turion tweemaal in de week als weerloos doei
dienst.
ZEGENINGEN VAN DEN ZOMERTIJD.
Een winst van 85 zonnige uren voor
Londen.
In Engeland verklaart men dat de Lon-
densche bevolking dit jaar bijzondere reden
heeft gehad, om voor de instelling van den
zomertijid dankbaar te zijn, omdat er, dank zij
het mooie weer, in 1928 85 uren van zonne-
schijn mee gewonnen zijn. Gedurende de 24
weken dat in Enffeland de zomertijd in war
ring is geweest, is de zon 2500 uur boven den
horizon geweest en hiervan heeft zij 1150
uur (46 pet.) helder geschenen.
Te Kew wordt de zonneschijn pas geregi-
streerd, wanneer hij sterk genoeg is, om een
duidelijke schaduw te werpen en bovendien
doen de zonnestralen zeiden hun uitwerking
gelden voor 20 of 30 minuten na zonsop-
gang, omdat zij eerst door een dikke laag
van de atmosfeer heen moeten dringen.
De 85 zonnige uren die men dit jaar won,
dank zij omstandigheden die, sedert de invoe-
ring van die uurrekening nog nooit zoo gun-
stig zijn geweest, staan in gewone jaren ge-
lijk met veertien dagen midden in den zomer
of drie weken in een voorjaars- of najaars-
maand of twee maanden midden in den win
ter.
De winst aan de Zuidkust van Engeland
waar er gewoonlijk ongeveer 20 pet. meer
zonneschijn is dan te Londen, was natuurlijk
nog grooter.
EEN ZONDERLINGE MOEDER.
Dezer dagen riep een goedgekleede dame
te Londen, vergezeld van een driejarig knaap-
j-e, een taxi aan om haar. naar Hanover
Square te rijden. Daar stapte ze uit en ver-
zocht den chauffeur het knaapje even naar
een adres in Brook-street, eveneens in het
West-end, te rijden.
Toen de chauffeur daar aankwam vernam
hij dat de bewoners niets van het kind afwis-
ten. De chauffeur reed naar het politiebureau,
waar men zich over het knaapje ontfermde
Later werd het naar St. Marylebone House,
een gesticht voor vondelingen, overgebracht.
Het gedroeg zich voortreffelijk, alleen begon
het te huilen toen het niet door zijn moeder
naar bed werd gebracht.
De moeder las dit laatste in de ochtendbla-
den, was zeer ontsteld, dat haar kind in het
gesticht was terecht gekomen in plaats van in
een deftig milieu in het West-end en ging het
ijlings halen!
Ze kreeg het kind mee, na eerst een gewel-
dige uitbrander te hebben ontvangen, met de
mededeeling dat ze er nog meer van zal hoo-
ren.
VORSTELIJKE VACANTIE!
Zooals men weet toeven Prinses Mary, de
docbter des konings, en haar echtgenoot Lord
Lascelles, op het oogenblik voor hun genoe-
gen in Ierland, op het buiten van den laatste,
Portumna Castle in Galway.
Dat deze reis geen louter genoegen is. blijkt
uit het feit dat het gezelschap van Dublin uit
vergezeld werd door twee gepantserde auto's
vol met gewapende detectives. De prinses zat
in de „kogelvrije" auto met beschermde rui
ten, die de Iersche regeering destijds voor den
vxoegeren gouverneur-generaal Healy had
aangeschaft.
Het kasteel zelf wordt door soldaten der
burgerwacht dag en nacht bewaakt.
DE ENGELSCH-FRANSCHE VLOOT
OVEREENKOMST.
De kwestie der militaire reserves.
Een medewerker van de Daily News heeft
aan den plaatsvervangenden minister van
buitenlandsche zaken Lord Cushendun een
aantal vragen gesteld over dingen, welke op
het oogenblik de openbare meening in Enge
land het meest bezig houden. O.a. werd ge
vraagd in hoeverre Groot-Britannie gebon
den is in zake de geoefende reserves.
Nog denzelfden dag ontving de medewer
ker van het blad een schriftelijk antwoord op
zijn vragen. In dit anwoord wordt medege-
deeld, dat Groot-Britannie voor den tijd van
achttien maanden de Fransche opvatting in
zake de militaire reserves te land aanvaard
heeft. In verband met het feit dat de Fran
sche opvatting ook door andere Europeesche
staten nadrukkelijk verdedigd werd, bleek het
onmogelijk de Fransche regeering van stand
punt te doen veranderen. Om te voorkomen
dat de pogingen van de Volkenbondsmogend
heden om de ontwapening te land tot zekeren
graad door te zetten, definitief zouden mis-
lukken, bleef Engeland niets anders over dan
op dit punt toe te geven. De in de nota van
Juli aan Frankrijk gedane concessie moet
dus beschouwd worden als een tegemoetko-
ming van tijdelijken aard.
De medewerker geeft ten slotte als zijn al-
gemeenen indruk te kennen dat aan Engel-
sche zijde geen haast bestaat om de openba
re meening in kennis te stellen van de bijzon-
derheden der overeenkomst.
DE EERSTE VOORSPELLING BETREF-
FENDE DE ALGEMEENE
VERKIEZING.
In de Observer doet Garvin de eerste voor-
spelling nopens den afloop van de algemee-
ne verkiezing, die komende jaar voor het
parlement gehouden moet worden. Hij geeft
den conservatieven in het gunstigste geval
een kleine meerderheid, in het ongunstigste
ongeveer de helft van de zetels in het Lager-
huis of iets minder. De arbeiderspartij kan,
voigens hem, niet op een volstrekte meerder
heid rekenen, maar heeft kans dicht bij de
helft van het aantal mandaten te komen. De
liberalen eindelijk hebben, naar Garvin
meent. geen kans op de 80 zetels, waarop zij
Vail
hopen, en zullen slechts hun tegenwoordige
positie wat verbeteren.
Waarschijnlijk zal dus geen van de twee
groote partijen uit eigen kracht een onaflian-
kelijke regeering kunnen vormen, maar dit
beteekent niet, dat Lloyd George geen kans
zou krijgen, het parlement vier jaar lang
naar zijn hand te zetten, door op de wip
tusschen de twee partijen in te manouvree-
ren. Baldwin of MacDonald zouden niet veel
anders kunnen doen dan een zakenkabine?
te vormen en dit gaande te houden tot er
weer een nieuwe algemeene verkiezing ge
houden wordt.
POLEN.
DE STAKINGSBEWEGING.
Neemt toe.
De staking in de textielindustrie in Lodx
en omgeving neemt steeds grooter omvang
aan. Ook in Zawierski werd het werk op
eenige bedrijyen stilgelegd. Christ, nationals
en democrafische arbeiders hervatten echter
het werk, zoodat een vijfde deel van debedrij-
ven weer werkt. Toen de stakers voor de fabrie-
ken te hoop liepen, werden zij door de politie
verstrooid. In Zawierski heerscht onder de ar
beiders groote verbitiering over het optreden
de politie.
De onderhandelingen in het ministerie van
arbeid tusschen vertegenwoordigers van hei-
de partijen verliep zonder resultaat.
AFGHANISTAN
DE HERVORMINGEN IN
AFGANISTAN.
De afsehaffing van den sltiier. De
zorg voor het onderwijs.
In de derde groote doerbar, welke verleden
week Woensdag te Kaboel gehouden is, heeft
koning Amanoella uitvoering zijn meening
uiteengezet over de kwestie van het afschaffen
van het dTagen van den sluier voor de vrou-
wen. De koning betoogde, dat de afsehaffing
met in strijd was met den Islam. Het gelaat
van zijn vrouw ontblootend, die in de verga-
dering aanwezig was, stelde hij den aanwezi-
gen voor zijn voorbeeld te volgen en hun
vrouwen de gelegenheid te geven met onbe-
dekt gelaat te loopen. Zijn voorstel werd een-
stemming aangenomen.
Verder stilstaand bij de kwesties van het
onderwijs zeide de koning, dat coeducatie zou
worden ingevoerd voor meisjes en jongens tot
11 jaar. Buitendien stond in die grootere ste-
den de opening van scholen voor aanvangs-
onderwijs van den eersten graad met een vijf-
jarigen leergang voor de'deur. Ook zouden
middelbare scholen worden geopend, waarin
behalve de algemeene vakken landbouw-
wetenschap. teekenen en architectuur zouden
worden onderwezen. Speciale scholen worden
geopend voor de opleiding van ambtenaren
van den diplomatieken dienst, reehters en ad-
vocaten. Dan zullen de twee eerste openbare
biblioiheken geopend worden. En in de pro
vincie zullen meisjesscholen geopend worden.
ALBANIe.
KONING ACHMED ZOGOE VAN
ALBANIe.
Over gegaan tot den Katholieken
godsdienst.
De Daily Express meldt uit Belgrado, dat
voigens de daar ontvangen berichien uit Ti
rana de koning van Albanie den Mohamme-
daanschen godsdienst opgegeven heeft en
eenige dagen geleden is overgegaan tot de
Roomsch-Katholieke kerk. De pauselijke nun-
tius zou reeds den doop van den koning heb
ben verricht.
De verandering van godsdienst van den
koning zou verband houden met trouwplan-
nen.
ITALIe.
BLOEDIG INCIDENT IN EEN
ITALIAANSCHE GEVANGENIS.
In de gevangenis te Foggia heeft een bloe-
dig voorval plaatsgegrepen, dat naar alle
waarschijnlijkheid verscheidene slachtoffers
zal eischen. Een wegens moord tot 30 jaar
gevangenisstraf veroordeelde Siciliaan ge-
raakte met zijn medegevangenen aan het twis-
ten, omdat hij beweerde, dat zij zijn bed ge-
broken hadden. De woordenwisseling eindig-
de daarmede, dat de moordenaar een dolk
greep, over welk herkomst men nog in het
duister tast, op zijn medegevangenen af-
stormde en alien zwaar verwondde. 3 der ge-
wonden verkeeren in doodsgtvaar.
ALRHAARSCHE COURAHT.
Vlaggen stoomen