Boeken
naar Scftermerweg 42. H. Kluft, N.H.,
fabr.-arb., van Hoorn, naar Ricardostraat 2.
C. L. Schellings, R.K., zonder, van Ber
gen (N.-H., naar R. Visscherstraat 24.
Wed. A. A. Adelaar, geen, zonder, van
Zaandam, naar Kanaalkade 19. H. Koops
R.K., zonder, van Oudorp, naar Karnemelks-
buurt 16. N. W. W. Tool, R.K., hulpmon-
teur, van Apeldoorn naar Molenbuurt 25.
A. M. C. Kroon, RK., zonder, van Heiloo
naar Koningsstraat 7. M. Slootenvan
Ploeger, N.H., fabr.-arbeidster, van Heiloo
naar 2de Kabelstraat 19. G. v. Batzelaar,
N.H., winkeljuffr., van Apeldoorn naar
Laat 185. W. H. Willemse, E.Lbiljart-
inaker, van Amsterdam naar Groot Nieuw-
land 47. J. P. v. Lier—Laras, R.K., huis-
houdster, van Rottei-dam naar Klein Nieuw-
land 19. E. H. v. d. Idsert, R.K., zonder,
van Baarle-Nassau Grens naar Clarissen-
buurt 74. C. Beers, R.K., dienstbcde,
van H.-Hugowaard naar v. Everdingenstr.
18. A. Tigchelaar, N.H., dienstbode, van
Harlingen naar Snaarmanslaan 61. K.
Legger, R.K., los arbeider, van Heiloo naar
Koningsstraat 9. G. v. Slooten, N.H.,
zonder, van Heiloo naar Ritsevoort 52.
ProvSiiciaal nieuws
WARMENHUIZEN.
Raadsvergadering.
De gemeenteraad vergaderde Maandag-
middag n.m. 2 uu ten gemeentehuize, onder
voorzitterschap van den loco-burgemeester,
den heer J. Swan. Present alile leden.
lngekotnen stukken.
Een verzoek van P. Vos om eene tegemoet-
leoming in de kosten van schoolbezoek van zij-
ne twee kinderen op de Biiz school te Krab-
bendam. Daar de afstand naar de school
jmeer dan 4 K.M. is werd voorgesteld voor de
ftwee leerlingen te zamen eene tegemoetko-
ming over 1928 te verleenen van 20. Werd
goedgevonden.
Een besluit van Ged. Staten tot verdaging
van bet Raadsbesluit verkoop grond en ver
daging goedkeuring Raadsbesluit tot verhaal
van pensioensbijdragen.
E,en verzoek van het bestuur van de afd.
Warmenhuizen van den Dioc. land- en tuin-
bouwbond om een subsidie ten bedrage van
55, ter bestrijding -der onkosten van licht en
verwarming voor een tuinbouwcursus en een
cursus voor volwassenen in becl'rijfs-eontrole.
iDaar de kosten voor licht en verwarming van
de schoollokalen kunnen worden inbegrepen,
in de uitgaven als bedoeld in art. 01 der La
ger Onderwijswet en d'it ook geschiedt door
de gemeente bij de vaststelling van de uitkee-
tring als bedoeld in voormeld ?"tikel der L. O
jWet, werd voorgesteld dit aan adressant
mede te deelen.
Naar aanleiding van een aan B. en W. ge-
richt verzoek van diverse inwoners te Krab-
benda-m, om aldaar meerdere straatlantaarns
te plaatsen, stelden B. en W. voor overeen
komstig het advies van de gascommissie om
'een lantaarn te plaatsen bij de woning van D.
iBootema en een bij C. Dekker.
De heer Slot: de Gascommissie wilde vol-
staan met twee lantaarns te plaatsen en niet
tot plaatsen van 3, zooals verzocht werd en
.wel op de 2 gevaarlijkste hoeken. Langs den
weg WarmenhuizenSchoorldam of War
menhuizenKrabbendam, kan niet bij elk
huis een lantaarn worden geplaatst.
Het voorstel van B. en W. werd goedge-
vonden.
Ingekomen is de rekening van den Vleesch-
keuringsdienst voor de gemeente Koedijk,
iWarmenhuizen en Schoorl met een voordeelig
saldo van 8.61.
De begrooting voor 1929 sloot met een be-
drag van 2893.25.
De heer de Gioot informeerde naar het be-
drag van inkomsten van keurloonen voor het
•ingevoerde vleesch.
De voorzitter decide mede, dat dit te Koe
dijk bedroeg 138.10, te Warmenhuizen
S/ 44.31, te Schoorl 91.10, totaal 273.51.
Vervoilgens is ingekomen van het ge-
meentebestuur van Harenkarspel dat een
grafmonument besteld is voor wijlen burge-
iroeester Burger, waarvan de kosten met inbe-
O' j van de inscriptie ongeveer 300 zullen
ragen, wat door den raad werd goedge
vonden.
Het verslag van de Commissie voor de
•Malaria bestrijding over 1927, werd toege-
®onden.
MededeeUngen.
Voor den cursus voor het voortgezet Lager
Onderwijs aan de O. L. School te Warmen
huizen, hebben zich aangemeld 5 meisjes en
.4 jongens, aan de O. L. School te Schoorl
dam 8 jongens, aan de Bijz. School te Krab
bendam 6 jongens en 5 meisjes, aan de R.K.
Jongensschool 19 jongens.
De heer Molenaar informeerde naar het
cijfer, hetwelk zoo laag is.
De heer Slot zeide: Wat kan men daar aan
doen.
De heer Molenaar meende, dat de ouders in
de eerste plaats dienden te zorgen, dat hun
kinderen het onderwijs volgd-en
Algemeen werd het jammer gevonden, dat
er niet meer animo bestond, het zou ge-
wenscht zijn dat dit verplichtend werd ge-
steld.
Door B. en W. is aan de echtgenoote van
N.Prins te Schoorldam tegen nader te bepa-
len tijdstip ontslag verleend als schoolschoon-
maakster aldaar. Een oproeping voor deze
trekking is bereids geschiedt.
Op 29 September j.l. zijn kas en boeken
van den Gemeente-Ontvanger opgenomen en
was overeenkomstig de boeken in kas
f 9315.01 Yt.
De verzekering tegen brandschade van di
verse gebou wen der gemeente is met ingang
van 1 Januari 1929 opgezegd bij de verzeke-
nngssocieteit „de Amstel" en aangegaan bij
J- C. J., de Knegst en Zonen te Amsterdam.
Dit geeft een belangrijke besparing, niette-
genstaande dat het een zeer soliede verzeke
ring is.
Door den secretaris werd mededeeling ge-
daan van de diverse verschillen van premien,
zcodat de vergaderina deze verschillen van
groote beteekenis vindt.
Verder kwam aan de orde de rioleering van
de gedempte sloot bij dam Patronaat-Wo-
mngbouw waarvan een begrooting is opge-
gemaakt en inmiddels prijsopgaaf is f>"e-
vraagd.
De heer Slot vroeg of deze kosten van rio
leering voor gemeemte-rekening komen.
De voorzitter wees er op dat er spoed be-
*racht moet worden en is besloten, dat ook de
bekende eigenaren een dee] van de kosten zou-
den dragen.
B. en W. verwachtten dat de belendende
eigenaren zich daartoe genegen zullen zijn.
De heer Molenaar achtte het gewenscht
eerst nog eens met de belanghebbende voeling
te houden.
De heer Slot meende dat de omwonend'en
het meeste belang bij de demping en riolee
ring hebben en deze toch het grootste gedeelte
der kosten dienden te dragen.
De voorzitter zeide dat dit ook het geval is
geweest bij vorige dempingen.
De heer Molenaar vend het gewenscht, eerst
nog eens voeling met de belanghebbenden te
houden.
De voorzitter zeide met deze wenken reke
ning te houden de belanghebbenden zullen
worden opgeroepen, voordat tot het werk
wordt overgegaan.
Verders zal nadcr van den te verkrijgen
grond overleg worden gepleegd, betreffende
het eigendom daarvan.
Punt II der agenda.
Voorgesteld werd de gemeente-begrooting,
de begrooting van het Burgerlijk Armbe-
stuur, het gasbedrijf en het tuinbouwbedrijf
over 1929.
De heer Slot alls rapporteur der Commissie
van onderzoek.
Aan B. en W. werd dank gebracht voor
den sobere opzet.
Het salaris van den ambtenaar ter secreta
ire moet men niet op 950 maar op 1000
bepalen en een subsidie van 10 verleenen
aan het Historisch genootschap „Oud-West-
friesland".
De voorzitter sprak er zijn genoegen over
uit dat de commissie een dusdanig gunstig
oordeel velde over de werkzaamheden der
wethouders.
De wethouders namen genoegen met de
beide voorstel len van de commissie en de be
grooting werd dan ook met algemeene stem-
men vastgesteld.
De gewone dienst sloot in ontvangst en
uitgaaf op 110.987.27V2, de kapitaaldienst
op 943.07%. De post gemeentelijk inkom-
stenbelasting was geraamd op 27500, vo-
rig jaar 27600, de post onvoorzien was
groot 2034.78%.
Voor de ontsmettingsdiensten werd een
subsidie uitgetrokken van 1% cent per in-
woner.
De assistente aan de O. L. school, mej.
Molenaar, verzocht haar salaris met 200
te verhoogen.
Hoewel de wethouders oordeelden dat het
salaris niet groot was stelden zij voor thans
niet op Let verzoek in te gaan, omreden
thans aanhangig is een wetsontwerp en bij
aanneming de gemeente aan die school recht
zou hebben op 3 leerkrachten.
De heer Molenaar zeide ,dat de commissie
oordeelde dat als tot verhooging werd over
gegaan we ons op een hellend vlak zouden
begeven. Het salaris was te laag en het korps
assistente niet op zijn plaats.
De heer Slot zeide dat in de begrooting
reeds een verhooging tot uitdrukking komt.
De voorzitter zeide ook het salaris was met
100 verhoogd.
De begrooting van het Armbestuur werd
vastgesteld op 9747.88 met een post voor
gemeentelijke subsidie van 2300.
De begrooting van het Gasbedrijf werd
vastgesteld voor den gewonen dienst: ont
vangsten f 6321.67, uitgaven f 62537.65,
batig saldo 676.92. Voor den kapitaal
dienst: ontvangsten en uitgaven 15485.46.
Met ingang van 1 Januari zal de gasprijs
met 1 cent worden verlaagd, alzoo voor gas
over den gewonen meter van 13 op 12 cent,
voor muntgas van 14 op 13 cent, voor gas
voor verwarming van 6 op 5 cent, de prijs
voor industriegas blijft onveranderd.
De begrooting voor het tuinbouwbedrijf
werd vastgesteld op 4400 voor den gewo
nen dienst en op 630 voor den kapitaab
dienst.
Het Bestuur der R. K. Jongensschool en
Meisjesschool verzocht de noodige gelden be
schikbaar te willen stellen voor het aanleg-
gen van een electrische installatie in de R. K
Jongensschool en ter voltooii'ng der electri
sche verlichting der R. K. Meisjesschool. De
kosten voor een en ander zijn geraamd op
f 300. Voorgesteld werd daarvoor gelden
beschikbaar te stellen.
Werd goedgevonden.
Punt IV der agenda.
In verband met de verbetering van het
vaarwater naar de gasfabriek stelden B. en
W. overeenkomstig het advies van de gas
commissie voor van J. Kraakman aan te
koopen een strook grond ter grootte van on
geveer 75 M2. a 3 per M2.
De heer Molenaar zeide als men tot verbe
tering overgaat, vooral de hoek wordt afge-
graven wat een zeer hinderlijke bocht is.
De heer Slot noemde ook een hoek achter
Pronk daar dat een zeer scherpe hoek is.
De voorz.Hoewel over deze laatste hoek
nimmer klachten zijn gehoord, zal de zaak
onderzoeken of verbetering diende te worden
aangebracht.
Het voorstel van B. en W. werd aange-
nomen.
De Ned. Bond van personeel in Overheids-
dienst verzocht aan de werklieden in dienst
der gemeente jaarlijks een vacantietoeslag
toe te kennen.
Overeenkomstig het advies van de gascom
missie werd voorgesteld een vacantietoeslag
toe te kegnen van 10 per jaar.
De heer Slot vroeg of het de bedoeling was
deze vacantietoeslag te verleenen aan het per
soneel der gasfabriek?
In het adres stond van personeel in diens'
van de gemeente.
De heer van der Meijde had begrepen dat
bedoeld werd het personeel der gemeente
De voorzitter zeide dat het wel de bedoe
ling was dat het personeel der gasfabriek
betrof.
Door den heer Molenaar werd opgemerkt
dat er behalve het personeel der gasfabriek
een gemeentewerkman was daar deze geen
vacantie heeft, laat men dien dan ook onder
de regeling opnemen, 't welk algemeen werd
goedgevonden.
Punt VI der agenda.
Voorgesteld werd bij het tuinbouwbedrijf
een kweekkas te bouwen en daarvoor eenc-
geldleening aan te gaan groot 2500 tegen
eene rente van ten hoogste 5 pet. af te les
sen in 30 jaren, te beginnen in 1929.
Deze zaak was reeds in een na-vergadering
besproken maar om meerdere bekendheid aan
deze zaak te geven, werd medegedeeld dat
de commissie van het tuinbouwberijf een
dergelijke stichting gewenscht achtte. De
exploitatierekening sloot met een batig saldo
van /TOO. Het bedrijf zou steeds zeker zijn
van plantmateriaal op tijd en door oordeel-
kundige selectie zou prima plantgoed kunnen
worden verkregen.
Met algemeene stemmen werd tot het bou
wen van een kweekkas besloten.
K. Dekker verzocht ontheffing hondenbe-
lasting 1928. Daar de hond na 1 Juli 1928
was vertrokken kon volgens de verordening
geen ontheffing worden verleend.
Daarna sloot de voorzitter de vergadering
daar niemand meer het woord verlangde,
onder dankbetuiging voor de aangename sa-
menwerking.
Na opening der vergadering en lezing der
notulen, werden verschillende mededeelingen
gedaan, de vereeniging betreffende.
Daarna kwamen aan de orde de jaarversla-
gen van de Coop.. Zuivelbank de E. N. C. K.
te Vlaardigen en van het Centraal Bureau te
Rotterdam. Gedurende de wintermaanden
zullen van dit bureau maandelijks te ver-
strekken voederrantsoenen worden uitgege-
ven, welke onder de leden zullen worden ver-
spreid. Langs dezen weg zullen de veehou-
ders worden ingelicht omtrent doelmatige
economische voedering van hun vee.
Besloten werd tot het P.E.N, het verzoek te
richten voor herziening der stroomtarieven.
Bij de gehouden bestuursverkiezing, waar-
bij moesten aftreden de heeren P. Blauw Jz.
HENSBROEK.
Vrijdag kwamen in het lokaal van den
heer de Boer alhier een aantal personen bij-
een, om besprekingen te houden over een
op te richtea Fokvereeniging „Hensbroek
Obdam".
Als inleider trad op de heer L. de Vries.
Rijksveeteeltconsulent van Noord-Holland,
die op zeer bevattelijke- wijze uiteenzette de
noodzakelijkheid om tot het oprichten van een
dergelijke vereeniging te komen. Verschillen
de vragen werden door spr. op duidelijke en
correcte manier beantwoord, waarna door 13
van de aanwezige veehouders to oprichting
besloten werd.
Als naam der vereeniging werd gekozen
„de Toekomst". Bestuursleden werden de
heeren T. Schrooder, voorzitter, W. Zwager-
man, secretaris, Jac. Rooker, penningmeester,
G. Posch, vice-voorzitter, W. Koster, be-
stuurslid.
Vrijdagavond werden ten huize van den
heer C. Koning Cz alhier besprekingen ge
houden tot het oprichten van een loterijclub,
met het gevolg aat 7 personen zich als lid
opgaven. De contributie werd vastgesteld
op 25 cent per persoon en per week. Be
stuursleden werden de heeren P. Baas, voor
zitter, C. Koning Wz., secretaris en C. Ko
ning Cz., penningmeester.
SCHAGEN.
Zondag vergaderde de federatie Hollands
Noorden van den Bond voor Staatspension-
neering in „de Posthoorn" alhier, onder lei-
ding van den heer J. Romar, van Winkel.
Aanwezig waren 8 afdeelingen, n.l. Oude-
sluis, Wieringerwaard, St. Maarten, Haren
karspel, Heerhugowaard, Winkel, Kolhtyn
en Schagen.
Bij de opening sprak de voorzitter er zijn
leedwezen over uit dat de heer C. van Twui-
ver ongesteld was en wenschte hem een spoe-
dig herstel toe.
Ingekomen was een schrijven van den heer
C. van Twuiver met de mededeeling, dat hij
wegens ongesteldheid genoodzaakt was om
te bedanken als voorzitter.
De secretaris deelde mede, dat de contribu
tie van alle afdeelingen is binnen gekomen,
behalve van Julianadorp, welke afdeeling
voor de zooveelste maal niet meer betaalt.
Hierna volgde een verslag van de gehou
den meeting te Alkmaar.
Voor het nazien der rekening over 1928
werden aangewezen de afdeelingen Schagen
en Oudesluis.
De heer Appel werd met algemeene stem-
men tot bestuurslid herkozen, terwijl in de
plaats van de heeren Jb. de Vries te Scha
gen en C. van Twuiver te Veenhuizen geko
zen werden de heeren C. de Vries te Dirks-
horn en K. Paarlberg te Oudesluis. De heer
C. de Vries werd gekozen tot voorzitter.
De toelage voor den secretaris-penning-
meester werd voor 1928 weder op 25 be-
paald.
Door den secretaris werd de bespreking
over Ringlan<jdagen geopend als propagan
da voor de a.s. verkiezingen voor de Tweede
Kamer. Hierover werd een drukke discussie
gehouden. Tevens werd in overweging gege-
ven om een zeer groot aantal propaganda-
circulaires te laten drukken, waarin het doel
pn streven duidelijk en eenvoudig werden be-
licht en deze huis aan huis voor de verkiezin
gen af te geven.
Voor de Ringlanddagen zouden de afdee-
ligen St. Maarten, Winkel, Dirkshorn, Oude
sluis, Kolhorn en Heerhugowaard inlichtin-
gen vragen voor terrein, plaatselijke muziek-
en zangvereenigingen en de daaraan verbon-
den kosten. De secretaris zou zich in verbin-
ding stellen met het Hoofdbestuur omtrent
het opmaken en drukken van een verkiezings-
circulaire en tevens steun vragen voor het
houden van eenige landdagen.
Besloten werd spoedig weer een vergade
ring te houden ter bespreking van het boven-
staande.
Verder werden de afdeelingen er bijzonder
op gewezen om op de propaganda-avonden
te trachten gelden in te zamelen voor het
verkiezingsfonds, ingesteld door het Hoofd
bestuur, of op andere manier dit fonds
krachtig te steunen.
De wensch werd uitgesproken, dat elke
afdeeling dezen winter weer een of meer pro
paganda-avonden zal organiseeren.
Bij de rondvraag noodigde de afdeeling
Dirkshorn het federatiebestuur en de afdeeL
lingen uit tot bijwoning van haar eerstvol-
gende propaganda-avond, wat (evens haar
25-jarig bestaan is. Hierna sluiting.
HEERHUGOWAARD.
Door de Cooperatieve Aankoopvereeniging
met Malerij „De Goede Verwachting" werd
hare najaarsvergadering gehouden, welke
difmaal door 22 leden werd bezocht. Ver-
scheidene leden werden gemist tengevolge
eener gelijktijdig gehouden andere vergade
ring op landbouwgebied.
en F. N. Spaan, werden de aftredenden met
bfjna algemeene stemmen herkozen. Gaarne
namen beiden de benoeming aan, nu de gang
van zaken reden tot tevredenheid geeft. Dit
mocht o. a. ook blijken uit de balane over het
lste kwartaal, loopend van 1 Mei tot 31 Juli,
welke een voordeelig saldo aanwees van
979. De omzet der vereeniging beweegt
zich in steeds stijgende lijn, zoowel met be-
trekking tot de afname van veevocder als van
kunstmeststoffen. Met ganoegen werd dan
ook geconstateerd, dat hoe langer hoe meer
het belang der cooperatie door en voor den
boer wordt ingezien.
De bespreking, welke werd gehouden met
betrekking tot den Bond van Coop. Aankoop-
vereenigingen in Noord-Holland leidde er
toe, dat werd gesloten, deze als lid te steu
nen, indien dezen Bond weer in zijn ouden
vorm terug komt, om daadwerkelijk de pro
paganda weer ter hand te nemtn.
Bij de rondvraag kwamen nog verschillen
de zaken ter sprake, waarover geanimeerd
gediscusseerd werd.
Door den heer van der Meer rd er nog
eens met nadruk op gewezen, dat, hoewel de
omzet der vereeniging flink vooruit gnat, toch
nog meer veehouders tot de overtuiging die-
nen te komen, dat het ook hun belang is de
codperatie te steunen door geregelde afname.
De steeds uitgevoerde controle op de artike-
len immers waarborgt goede veevoeders en
kunstmeststoffen, hetgeen van zeer groot be
lang geacht moet worden.
Bij het sluiten der vergadering dankte de
voorzitter voor de aangename samenwer-
king, hopende, dat ook deze vergadering weer
heeft bijgedragen tot bloei der vereeniging.
Alle teekenen wijzen er op, dat ook hier
de glascultuur meer en meer ingang zal vin-
den. Verschillende kasten zijn in aanbouw,
o. a. wordt aan den Basseweg een warenhuis
gebouwd met centrale verwarming, ter op-
pervlakte van y2 H.A.
De cursus in de druivencultuur wordt ge-
volgd door een 60-tal personen, de cursus in
volledige glascultuur door een 30-tal,
WIERINGEN.
Het schijnt, dat opnieuw plannen bestaan
tot stichting van een bijzonder school te Den
Oever alhier. Reeds in het begin van dit
iaar is een dergelijk verzoek door den Raad
behandeld, doch toen afgewezen, daar ver
schillende handteekeningen ongeldig waren
en hierdoor niet het vereischte aantal werd
bereikt.
SCHOORLDAM.
De wintercursus voor vervolgonderwijs,
welke in 1920 door het tegenwoordige hoofd
der school in het leven werd geroepen, heeft
zich voortdurend in groote deelname mogen
verheugen.
Ook dezen winter is 't aantal deelnemers,
dat acht bedraagt, percentsgewijze het
grootst van alle vijf scholen der gemeente
Warmnhuizen.
Dit ggtuigt zeker van groote belangstelling
in dit gemeentelijk onderwijs.
HEEMSKERK.
De beide windmolens in de Heemskerker
en Uitgeesterbroek, die jaren lang het over-
tollige water opgestuwd hebben, zullen eer-
lang in sloopershanden vervallen.
Zooals Lekend is geschied de bemaling een
paar jaar lang al electrisch.
PETTEN.
Vergadering van den Raad dezer gemeente
op 29 October. Tegenwoordig alle leden.
Ingekomen stukken:
Ingekomen was de rekening-courant van
de Bank voor Nederlandsche Gemeenten
over het 3de kwartaal 1928, waaruit blijkt,
dat aan rente een bedrag van 1.44 is ver-
schuldigd.
De goedkeuring van Ged. Staten op het be
sluit tot wijziging der begrooting voor 1927.
De mededeeling van den Minister van Ar-
beid, Handel en Nijverheid, dat wegens aan-
deel in het subsidiebedrag op grond van het
Werkloosheidsbesluit 1917 over het lste
kwartaal 1928 is verschuldigd 117.27.
Een proces-verbaal van kasopname bij den
gemeente-ontvanger op 28 September 1928,
waaruit blijkt, dat tot dien datum de ont
vangsten hadden bedragen 7711.3, de uit
gaven J 7143,14%, zoodat in kas was een be
drag van 68.38%, hetgeen overeenkwam
met de vertoonde gelden. Boeken eu beschei-
den werden in orde bevonden.
Al deze stukken werden voor kennisgeving
aangenomen.
Aanbieding begrooting 1929.
Naar aanleiding van een schrijven van
Ged. Staten is alsnog een begrooting voor
1929 opgemaakt, welke den Raad werd aan-
geboden, waarna zij tot den dag der behan-
dehng ter visie zal liggen. De gewone dienst
si uit met een ontvang en uitgaaf op een be-
di'flg van fj 179§3.^ido kapitaaldienst ©et
in ontvang en ufjgaaf op 170.
Onheffing hondenbelasting 1928.
Door den heer J. Vriendjes Jbz. is ver
zocht een half jaar ontheffing van zijn aan-
slag in de hondenbelasting 1928.
Burg, en Weth. stelden voor op het ver
zoek gunstig te beschikken, welk voorstel
werd aangenomen.
De rondvraag leverde niets op, waarna de
vergadering door de'n voorzitter werd geslo
ten.
KOEDIJK.
De tooneelvereeniging „De Roos" is wee*
aan den arbeid ons een paar mooie avonden
te bezorgen. Op 10 November a.s. zal zij
haar 60-jarig bestaan vieren en zal dan ten
beste geven „Allerzielen" van Heijermans.
10 November is de officieele feestdag, waar
voor nog kaarten verkrijgbaar zijn. Do'ch ook
den Tide November zal het zelfde stuk voo-
het voetlicht komen. De Roos garandeert
altijd een goed vertoIking en aankleeding.
Edison. Zijn leven en zijn uitvin-
dingen verleld voor vaders en ion-
gens door E. Angel. Uitgave H. P.
Leopold's Uilgevers-Maatschanpij
te Den Haag.
Er zullen weinig menschen zijn die nooit
den naam van Edison gehoord hebben.
Want al worden vele menschen eerst ge-
eerd na hun dood en schijnen na verloop van
jaren hun daden vee! ^rooter en gewiehtiger
dan ze in werkelijkheiV oreweest zijn, Edison
is een van de gelukkigen, die niet eerst dood
behoeft te gaan om tot een.der prootsten van
zijn tijd te worden gerekend. Hij is een der
mannen voor wien men nog bij zijn leven een
gedenkteeken opricht en die den dank en waar-
deering geniet van alle volkeren, die van zijn
uitvindingen geprofiteerd hebben.
Niemand zou voorspeld hebben dat de klei-
ne Thomas Alva Edison, die op 2 Februari
1847 geboren werd en op jeugdigen leeftijd
in een trein couranten moest verkoopen, om-
dat zijn vader en moeder te arm waren om
hem een hehoorlijke opvoeding te geven, nog
eens een wereldberoemdheid zou worden en
algemeen als een der grootsten van zijn tijd
zou worden erkend.
In een ledigen goederenwagen neemt hij al
proeven met allerlei stoffen en op een keer,
dat hij met phosphorus aan het knoeien is,
vliegt de heele wagen in brand en de hoofd-
conducteur smijt hem bij het eersie het beste
station den trein uit.
Hij is niet alleen zijn rijdend laboratorium
kwijt, maar bovendien zijn drukkerij, want in
dien goederenwagen drukte hij met wat oud
lettermateriaal al zijn eigen spoorwegcouran-
ten, waarvoor hij het nieuws bij elkaar zocht
door op elk station waar de trein stopte even
bij den telegrafist aan te loopen en naar het
laatste nieuws te informeeren.
Als zwerver biedt hij nu zijn diensfen aan
als telegrafist. Men vermaakt zich op de kan-
toren met den haveloozen jongen en geeft
hem de ingewikkeldste opdrachten, maar Edi
son voert ze alle uit en dat niet alleen, hij
ontdekt tegelijkertijd allerlei fouten aan de
telegraaftoestpllen en verbetert deze. Hij ont
dekt het ge'heim om meer dan een telegram
gelijktijdig langs dezelfde draad te verzen.
den, hij vindt een toestel uit waardoor men
honderden woorden per minuut kan overbren-
gen en verschillende maatschappijen koopen
zijn uitvindingen en profiteeren er van, maar
zijn eigen financieel aandeel is zoo gering,
dat hij even arm blijft als vroeger.
Toch werkt hij er zich langzamerhand bo-
venop, al profiteert men altijd nog van zijn
volkomen gebrek aan koopmansinzicht.
Zijn groote uitvinding is de phonograaf, de
machine, die de menschelijke stem kan weer-
geven en daarmee doet hij de wereld versteld
staan. Maar nog terwijl hij1 bezig is deze te
volmaken, wordt zijn aandacht getrokken
door het vraagstuk een bruikbare en goed1-
koooe lamp te vinden, die meer licht geeft dan
de kaarsen en gasvlammen, die men tot nu
toe kende. Zijn medewerkers reizen de wereld
over om stoffen te zoeken, waarvan de ver-
brande yezel zoo krachtig is, dat zij als gloei-
draad in een lamp kan dienst doen en na
eenige jaren van bovenmenschelijken arbeid,
waarin hij zich nauwelijks rust gunt, is d<
gloeilaijip geboren, het licht waarvan nu de
geheele beschhafde wereld de zegeningen ge
niet.
In de oorlogsjaren tracht hij metaalertsen
te winnen, maar zoodra blijkt, dat men ze in
voldoende hoeveelheid ergens anders kan
vinden, zet hij zijn geheele fabriek stop om
zich dadelijk daarop voor cement te interes-
seeren. Hij giet de eerste betonnen huizen,
die in een oogenblik kant en klaar zijn en
even later laat hij de eerste electrische spoor-
trein loopen, een kjein treintje, dat de bczoe-
kers van een tentoonstelling over het uitge-
strekte terrein voert.
Tijdens de oorlogsjaren roeRt de staat zijn
hulp in en hij bedenkt een systeem, waardoor
oorlogsschepen een torpedo kunnen ontwijken
door, nog voor het projectiel zijn weg afge-
legd heeft, van koers te veranderen. Met vol-
doening bedenken wij, dat hij slechts naat
middelen zocht om vernietiging van men-
schenlevens en goederen te voorkomen.
Slechts eens adviseerde hij den staat inzake
de kracht van den stroom welke voor de
executie op den electrischen stoel noodig zou
zijn, maar hij wilde er verder niets meer mee
te ma-ken hebben.
In zijn uitgebreide laboratoria en werk-
plaatsen op Menlo Park geeft hij zich met
zijn getrouwe medewerkers geheel aan zijn
onderzoekingen over. Duizenden proeven
met allerlei stoffen staan daar in zijn noti--
tieboeken opgeteekend om zoo noodig dade*
lijk weer nageslagen te kunnen worden.
Dan valt de aandacht van den toovenaar
van Menlo Park op de cinematographic, hi}1
richt er ateliers voor in en slaagt er in ver-
scheidene opnamen van bewegende beelden
te maken. Maar op zoek naar een goede pro-
jectie wordt zijn aandacht weer afgeleid en
anderen voltooien ten slotte zijn werk.
Ontelbare patenten heeft hij op allerlei uit;
vindingen genomen en nog steeds arbeidt hi}'
in zijn laboratoria op zoek naar allerlei din-
gen, die den menschelijken arbeid kunnen
vergemakkelijken of het leven kunnen veraan-
genamen.
En het eenige wat hem tegenstaat en hem
dagenlang uit zijn humeur kan brengen, is
de vereering zijner medeburgers, voorname-
Uil waghier fee zich uit io feosfe
10U
