i DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Een jubileum.
Honderd dertigste Jaargang
Ibouncmcntsprijs bij vooruitbetaliiig per 3 raaandeii f2.—fr. per post f2.50. Bewijsn. 5 ct. Advertenticpr. 25 ct. p. regol, grootere letters naur plailtsrulmto
Brieyen franco N.V. Boek- en Handelsdr, v.k. Herins. Coster Zoon, Voordam C9, Tel. Administr. No. 8. Kedactie No. 83.
ZATERDAO
19 NOVEMBER
VOLKSUNIVERSITEIT.
DE PSYCHOLOGIE DER RPEN
Uit het PaHesnent
Dageiijksch overzichi.
*0. 293
Dit nnmtnei bestaat ait 3 blades.
1928
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacieur Tj. N. ADEMA.
Een reeds door den tijd geel gekleurd
notulenbtad vertelt ons, dat op Donderdag
23 Januari 1908 in de bovenzaal van cafe
„Central" een aantal ingezetenert bijeen kwa-
men, die alien gehoor hadden gegeven aan
een oproeping van den heer E. C. H Chr.
Bruins om te beraadslagen over de stichting
van een Openbare Leeszaal en Boekerij hier
ter stede.
De heer Van Soest leidde deze bijeenkomst
en de heer Bruins zette in een helder en
hoeiend betoog doel en strekking eener
Openb2re Leeszaal uiteen. Hij deed het groote
nut daarvan uitkomen, besprak de onder-
vinding welke men reeds elders opgedaan
had en concludeerde ten slotte, dat Alkmaar
in dezen niet mocht achterblijven.
De aanwezigen waren dat alles volkomen
met hem eens en gaven zich als lid op van
een Vereeniging tot oprichting en instand-
houding van een Openbare Leeszaal en
Boekerij te Alkmaar.
Statuten van de zustervereeniging te
Groningen, die de vuurproef reeds doorstaan
hadden, werden overgenomen en de dames
Graafland en Oort, benevens de heeren
Bruins, Nugteren, A. P. H. de Lange, Offers,
'Janssen, Van Randwijk de eenige die het
thans nog is werden bij acclamatie tot be-
stuursleden gekozen.
Wij zullen uit een lijvig oud notulenboek
maar niet in den breede nagaan, wat er in de
eerstvolgende jaren zoo allemaal gebeurd
is
Uit de aanteekeningen van Mr. Offers, die
destijds secretaris was, blijkt voldoende, dat
het bestuur voor een zeer zware taak stond.
Allereerst was er geld noodig, want zon
der geld kan er natuurlijk niets tot stand
komen en men beschikte niet over voldoende
financien om een gebouw te kunnen koopen.
En waar een bibliotheek zonder boeken
eigenlijk geen bibliotheek is, moest een alge
meene oproep om steun worden gedaan, het-
zij in geld, hetzij in boekwerken.
Reeds in de vergadering van 7 April daar-
opvolgend kon de voorzitter, de heer Bruins,
mededeelen, dat de contributies ongeveer
250 zouden bedragen, de giften ineens
waaronder een gift van 100 van „Physica"
if 200 en dat iemand, die onbekend wenschte
te blijven, een bedrag van f 200 a f 300 voor
vaklitteratuur had toegezegd.
Vele ingezetenen stonden boeken af, som-
mige zelfs hun geheele bibliotheek of een ge-
deelte daarvan en zoo werd een kem ge-
vormd, waaruit geleidelijk een omvangrijke
en in breeden kring gewaardeerde instelling
zou groeien.
Het vraagstuk van een eigen gebouw was
allesbehalve gemakkelijk, maar, dank zij veler
royaie medewerking, kreeg de Vereeniging
in den loop van dat jaar de beschikking over
een woonhuis op den hoek van de Kanaal-
kade en de Kaarsemakersgracht.
Mej. Oort, die als bestuurslid bedankt had,
was vervangen door den heer Uitenbosch, de
gemeente verklaarde zich bereid een subsidie
van f 150 per jaar te geven en de dames Van
Rijn, Graafland en A. de Lange maakten zich
bijzonder verdienstelijk door het samenstellen
van een catalogus. Vele stadgenooten verleen-
den belangeloos alle mogelijke medewerking
bij het inrichten der bibliotheek of voor het
toezicht houden gedurende de uren dat de
leeszaal was geopend en nu zou dan moeten
blijken of deze werkelijk zoo levensvatbaar
was, dat zij niet alleen in stand zou kunnen
blijven, maar in den loop der jaren tot een in
stelling van beteekenis zou kunnen groeien.
Alvorens over dien groei te praten, willen
We even stilstaan bij de opening van het
eerste gebouw op de Kaarsemakersgracht en
wel omdat dit vandaag precies twintig jaar
geled'en is en de Vereeniging bed en dus
eigenlijk een jubileum viert.
Nadat begin November de boeken bijna
alle gecatalogiseerd waren, werd op 17
November 1908 de leeszaal door den heer
Bruins, die voor de Vereeniging zeer veel
nuttig werk verricht had, plechtig geopend,
waarbij o.a. burgemeester Ripping, een der
wethouders en eenige raadsleden tegenwoor-
dig waren.
Mr. Offers gedenkt in zijn eerste jaarver-
6lag nog de stille werkers, die zich elken
avond op de bovenzaal van de leeszaal ver
dienstelijk maakten met het innaaien, inbin-
den en kaften van boeken.
Vermelden wij tenslotte nog, dat men de
beschikking over een concierge had gekre-
gen, dan besluiten wij dezen terugblik met
de mededeeling van den secretaris, dat de
vraag hoe de leeszaal zal werken, nog in het
duister ligt, maar het aantal bezoekers, dat
het eerste jaar 180 bedroeg, gaf z. i. voldoen-
den waarborg dat de onderneming zou slagen.
Uit een aardig en geillustreerd vlug-
schriftje, dat de bibliothecaresse-secretarecse,
mej. M. Kaan, voor dit, twintigjarig bestaan
der Vereeniging heeft geschreven blijkt dat
de instelling in de eerste jaren een moei'.ijk
leven gehad heeft Eerst in 1913 kon een be
gin worden gemaakt met het uitleenen van
boeken en dat jaar werden er van de biblio
theek, die toen 2309 banden bevatte, s'echts
480 boeken uitgeleend.
Het jaar daarop verhuisde de instelling
naar de Doelenstraat, waar thans het bureau
van het Buygerlijk Armbestuur is gevestigd
en omdat teen juist oe oonog was uitge-
broken, werd dat gebouw zonder eenige
offieiee1e plechtigheid voor het publiek open-
gesteld
De Openbare Leeszaal en Boekerij hier ter
stede was de eerste in het lan;,. die een Pro
vinciate subsidie kreeg, het Dep Alkmaar
van „Het Nut" gaf haar volksbibliotheek aan
de instelling in bruikleen en tin begon een
tijdperk waarin van jaar tot jaar grooter
vooruitgang valt te constateeren
De in 1921 opgerichte Bond van O L B
in deze provincie is, wat de iectuurvoorzie-
ning van hec platteland betrefr, in gebreke
gebleveri, maar de Alkmaarsche instelling
heeft zelf de hand aan den ploeg gestagen en
in 1923 waren er in de buitengemeenten reeds
17 currespondentschappen, welke van hier-
uit geregeld van boeken voorzien worden.
Nooit heeft de instelling geld of moeite ge-
spaard om deze correspondentschappen te
vestigen, al heeft het't bestuur dikwijls on-
aangenaam getroffen, dat vele buitenge
meenten die hiervan profiteeren, er nimmer
toe konden besluiten, de Vereeniging met
een kleine subsidie te steunen.
Uitzonderingen zijn gelukkig niet achter-
wege gebleven.
Naast de groote Alkmaarsche bibliotheek
bevindt zich nog siechts in Den Helder een
dergelijke instelling, welke evenwel van veel
kleineren omvang is.
Geen wonder dus, dat Alkmaar het cen
trum is geworden van waaruit het grootste
deel dezer provincie bediend wordt, wat
zeker ook hieruit blijken kan, dat dit jaar
nog een belangrijk correspondentschap der
bibliotheek in Enkhuizen werd gevestigd.
Al spoedig bleek om weer tot de historie
terug te keeren dat het gebouw in de
Doelenstraat te klein begon te worden.
Als zelfs de bibliothecaresse zich in haar
eigen kamer ternauwernood kan bewegen,
omdat de boeken in dichte rijen om haar
heen gestapeld staan, moet ieder tot de over-
tuiging k'omen, dat de instelling bezig is
uit haar gebouw te groeien.
Reeds menigmaal had men een begeerig
oog op een fraai pand in de Langestraat ge
stagen, maar daarin zetelde bet Hoogheem-
raadschap en het Leeszaal bestuur had de
hoop daarin ooit zijn intrek te kunnen nemen
al opgegeven, toen bekend werd, dat het
Hoogheemraadschap naar een eigen gebouw
aan den Kennemerstraatweg zou verhuizen.
De gemeente kocht toen het bekende pand
„Het Moriaenshoofd" in de Langestraat 85
en wddra werd het bestuur verheugd met de
mededeeling, dat het luchtkasteel thans bezig
was in een voor ieder zichtbaar, mooi
steenen gebouw over te gaan.
De gemeente wilde de benedenverdieping
van dit fraaiste aller Alkmaarsche gebouwen
aan de Openbare Leeszaal en Boekerij ver-
huren en in de bovenverdieping het stedeliik
Archief, de Museumbibliotheek en de prenten-
verzameling onderbrengen.
Het gebouw waaraan, uithoofde van zijn
kostbaren binnenbouw en historische beteeke
nis, zoo weinig mogelijk veranderd mocht
worden, was in het voorjaar van 1926 gereed
voor zijn nieuwe hestemming en ieder zal zich
nog wel herinneren, dat het op 28 April van
dat jaar jpleohtig in gebruik is genomen.
In de Raadszaal, waar zeer vele belang-
steLenden aanwezig waren, heeft allereerst
de burgemeester op de beteekenis van deze
veranderde bestemming gewezen. Mr. A. P.
H. de Lange, die na het overlijden van den
heer Bruins in 1918 tot voorzitter was geko
zen, heeft een uitvoerige en geestige causerie
over de beteekenis van het leeszaalwezen ge-
houden, en de heer Dresch heeft als bibliothe-
caris der gemeente het woord gevoerd
Daarna werd het nieuwe gebouw bezich-
tigd, dat door eenige kunstschilders voor deze
gelegenheid met kostbare schilderijen versierd
was.
Uit het gedenkschrift der secretaresse la-
ten wij hier de volgende bijzonderheden over
het zeldzaam mooie pand volgen.
Het is een der schoonste gebouwen, welke
Alkmaar bezit, in't oog vallend door rijke
architectuur en dateerend uit het begin der
18e eeuw.
Het heeft een Dorisch portiek van kunstrijk
beeldhouwwerk voorzien, een zeer fraaie dgur
en een op een huiskapel gelijkenden erker.
Het was voor de 18e-eeuwsche verbouwing
het aanzienlijke logement „Het Moriaens
hoofd", waar o.a. in 1588 Johan van Olden-
barneveld samenkwam met Gedeputeerden
van verschiWende steden. Daarna behoorde
het aan een regentenfamilie en in den tijd der
Bataafsche Republiek huisvestte het de gewes-
telijke besturen. In 1807 heeft Koning Lode-
wijk Napoleon er overnacht en hij verleende
daar audientie aan de autoriteiten. Omstreeks
1840 was de Fransche school er in gevestigd
en in latere jaren het toenmalige Gymnasium.
Eerst sedert de laatste helft der 19e eeuw
werd het weder als woonhuis gebruikt en in
1923 ging het voor de tweede maalL over in
handen der Gemeente waardoor het voor ver-
waaa'loozing hehoed werd.
In dit kostbare pand is nu de Openbare
Leeszaal en Bibliotheek gevestigd.
In het gedeelte links van de gang gelegen,
twee groote ineenloopende vertrekken in Louis
XV stijl, zijn de lees- en de studiezaal inge-
richt en aan de andere zijde bevinden zich de
kamer van de bibliothecaresse, tevens be-
stuurskamer, benevens de bibliotheek, die wel
wat weinig ruimte heeft, zoodat een deel van
den boekenschat naar de lees- en studiezaal
moest worden overgebracht. Voor het boeken-
leenend publiek, dat door den ingang aan de
Breedstraat binnenkomt, is een wachtkamer
in den fraaien en grooten tuin aangebouwd.
De Technische inrichting heeft een alge-
heele reorganisatie ondergaan. De bibliotheek
werd opnieuw vol gens het decimals stelsel
van Dewey ingedeeld en het omslachtige uit-
leensysteem werd vervangen door het meer
practische met boek- en lezerskaarten.
Helaas is ook de Openbare Leeszaal en
Bibliotheek niet ontkomen aan de algameene
hezuiniging der ilaatste jaren.
Verleden jaar had de Gemeente bij vergis-
sing nog tien procent van de subsidie meer
afgetrokken dan noodzakelijk was. Deze fout
is gelukkig hersteld, maar, hoewel voor dit
jaar van de meer aangevraagde 700 door
B. en W. oorspronkelijk de helft op de begroo-
ting geplaatst was, bleek ook dit helaas een
vergissing, zoodat de verhooging er bij nota
van wijziging weer afgehaald werd.
Gelukkig zijn in den loop der jaren, door
het sterk vermeerderde ledenfal en de provin-
ciale en gemeentelijke subsidies, de inkomsten
heel wat grooter geworden dan vroeger het
geval was.
Daartegenoyer staat natuurlijk, dat heel
wat meer persoaeel dan vroeger noodig is om
de instelling naar behooren te la ten function-
neeren, personeel dat veel en druk werk heeft
en dat voor hetrekkelijk kleine salarissen
zijn taak op onberispelijke wijze ten uitvoer
brengt.
Een korte vergelijking van den toestand
van nu en dien van twintig jaar geleden mag
op dezen gedenkdag niet achterwege blijven.
Het ilaatste jaarverslag moet helaas mel
ding maken van het overlijden van den voor
zitter Mr. A- P. H. de Lange, die in een reeks
van jaren getoond1 heeft de rechte man op de
rechte plaats te zijn.
De leeszaal had zijn voile belangstelling,
nooit was hem iets te veel om haar vooruit te
brengen en niet alleen met goeden raad maar
ook in daden heeft hij bewezen, dat deze in
stelling hem na aan het hart lag.
Het bestuur is zoo gelukkig geweest Mr. C.
A. de Groot, sinds vele jaren bestuurslid, be
reid te vinden den heer De Lange te vervan
gen.
In 1927 werden 6038 boeken naar corres
pondentschappen gezonden en bedroeg het
totaal aantal uitgeleende banden 44424. De
boekerij bevatte op 31 December circa 11000
banden waarvan er 865 tot de kinderbiblio-
theek en 1723 tot „Het Nut" behooren,
De jeugdbibliotheek, die een aparte catalo
gus heeft, kreeg in den loop van het vorig
jaar 244 nieuwe leden (kinderen van 816
jaar) en in deze afdeeling werden 6770 boe
ken uitgeleend.
Het aantal leden bedroeg op 31 December
1780, de lees- en studiezaal werden het vorige
jaar bezocht door 28286 personen. Vooral de
studiezaal1 met haar naslagbihliotheek van en-
cyclopaedieen, woordenboeken en atlassen, die
voor ieder vrij ter inzage staan, blijkt steeds
meer geapprecieerd te worden.
Dezer dagen op 15 November j.l.
was het aantal leden tot 1794 gestegen, het
aantal leden der jeugdbibliotheek tot 307 en
bevatte de bibliotheek circa 12000 boeken.
Wij kunnen eindigen met te constateeren,
dat deze installing dus alleszins bestaans-
recht heeft verkregen en veel en nuttig werk
in den loop van deze twintig jaren verricht is.
Als instelling voor zelfstudie, voorlichting en
verpoozing heeft de O. L. B. duizendem van
verpoozing heeft de O. L. B. duizenden aan
contributie heeft i..en een keuze uit 12000
boeken op elk gebied, belletrie, kunsten, we-
tenschappen en techniek en wat men hier noj
niet vinden kan, is de bibliothecaresse dadelij!
bereid bij andere bibliotheken aan te vragen.
Vereenigingen .vel'ke zich hier ter stede ten
doel stellen haar leden te ontwikkelen, zagen
het leeszaalbestuur steeds bereid de boeken
aan te schaffen welke als materiaal voor ver
dere studie werden opgegeven. Het bestuur,
uit dames en heeren van allerlei richting be-
staande, kiest met zorg steeds de beste werken
en maakt daarmede de bibliotheek steeds meer
tot een instelling waar dick wat wils kan vin
den.
Met dezen jubileumsdag valt toevallig een
zeer merkwaardige gebeurtenis samen.
De catalogus was al geruimen tijd uitver-
kocht, maar de kosten van een nieuwe waren
zoo hoog, dat het bestuur, met het oog op de
steeds zeer beperkte geldmiddelen, verscbei-
dene malien vergaderd heeft, besprekingen ge
voerd en berekeningen gemaakt heeft, alvo
rens de sprong in het duister gewaagd were
om een geheel nieuwen catalogus te laten
drubken.
Vele maanden heeft het personeel aan de
voorbereiding daarvan en aan een nieuwen
alfabethischen en systematischen kaaHcatalo-
gus gewerkt en jmst hedsn ziin de eerste hon
derd exemplaren van den drukker gekomen.
De nieuwe catalogus, waarvan een 2000
exemp'laren voor hetrekkelijk geringen prijs
aan de leden verkooht zullen worden, geeft in
de titelbeschrijving en alfabetisch register
in een omvang van bijna 300 bladzijden het
meest overzichtelijke bewijs van den vooruit
gang dezer instelling.
Haar toekomst ligt niet Sanger in het duis
ter. Steeds groeit haar zegenrijk werk ten
algemeene nutte, steeds meer wordt zij het in-
stituut dat in alle bevolkingskringen krachtlg
medewerkt tot algemeene ontwikkeling, dat
voorlichting en studiemateriaal verschaft.
Op dezen jubileumdag herdenken wij dank-
haar hen, die het stekje aan de aarde toev-r-
trouwden en waarvan er helaas zoo velen niet
meer de sterke en mooie plant kunnen zien, die
zich daaruit heeft ontwikkeld.
Mogen wij bij het vijf-en-hvitltig jarig jubi
leum opnieuw van een verblijdenden groei en
van nog grooter waardeering kunnen ge
tuieen
L E Z I N G
(MET LICHTBEELDLN)
Donderdag 22 Nov. in de Handelsschoof.
f 0.25 f 0.50 f 1.— naar keuze.
KaartenUitleenbureau Leeszaal
en des avonds aan de zaal.
Den Haag, 16 November 1928,
In de avondvergadering van gister was de
begrooting van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw aan de orde. Algemeene beschou-
wingen achtte men niet noodig dat schiet
dus al op, zeiden we optimistisch. Maar daar-
mee vergisten wij ons toch. Want de spreek-
ust was er niet minder om! De geheele avond
is heengegaan met de behandeling van de
Tweede Afdeeling der begrooting, Binnen-
landsch Bestuur, en tal van onderwerpen
hebben de revue gepasseerd.
Wij noemen siechts: het beleid van sommi-
ge burgemeesters, met name van dien van
Meppel, die te goed van vertrouwen schijnt
geweest te zijn tegenover den secrtaris, die-
renbescherming en musschenverdelging,
stemplicht, sluiting van bioscopen, samenvoe-
ging van gemeenten, corruptie van gasdirec-
teuren, afschaffing der watertollen enz. enz
Minister Kan heeft kort en krachtig de tal-
rijke sprekers van antwoord gediend. Zoo
heeft hij hen die de samenwerking en samen-
voeging van gemeente bespraken, er op gewe
zen, dat het Mnnenkort te verwachten ont-
werp tot wijziging der Gemeentewet ruim-
schoots aanleiding zal geven om die en der
gelijke onderwerpen van gemeentebeheer te
bespreken. De burgemeester van Meppel
gaat bij de frauduleuze handelingen van den
gemeentesecretaris volkomen vrij uit, de
klachten over den burgemeester van Sleen
worden ambtelijk nog onderzocht.
De watertollen zullen eerst kunnen ver-
dwijnen, wanneer het ontwerp in zake d:
financieele verhouding wet is geworden
Thans kan alleen er tegen gewaakt worden,
dat zij te hoog worden opgevoerd.
De heer Vliegen (S.D.A.P.) had ter sprake
gebracht een uitlating van den ex-keizer,
waarin hij gesproken had van „mijn regi
ment". Is dat wel in overeenstemming me
de belofte des keizers om zich van al wat
naar politick zweemt te onthouden? Minister
Kan heeft hierop geantwoord, dat die uit
lating zonder eenige beteekenis mag heeten
en hij vond de gelegenheid gunstig om den
keizer een complimentje te maken, dat in al
de tien jaren, dat hij in ons land vertoeft
nog geen enkelen keer moeilijkheden zijn ge-
rezen ten gevolge van zijn houding.
De heer Vliegen had ook nog gevraagd
bij de aanstaande wijziging der Gemeente
wet ook een bepaling op te nemen, dat al
thans in groote gemeenten de raad eenigen
invloed op de benoeming van een burgemees
ter kan uitoefenen. Dit naar aanleiding van
de benoeming van den nieuwen burgemeester
van Rotterdam. De minister heeft geweigerc
die toezegging te doen, ook omdat z.i. een
dergelijke bepaling niet kan worden gegeven
zonder dat eerst de Grondwet wordt gewij
zigd.
Hetzelfde had hij kunnen antwoorden op
de opmerking van den heer Braat (Plattel
die er op aandrong den leeftijd voor benoem
baarheid tot kamerlid van 30 op 40 jaar te
brengen.
Aan het slot van den avond heeft de heer
Van Zadelhoff (S.D.A.P.) weer het subsidie
aan de Burgerwachten ter sprake gebracht en
beweerd, dat de Burgerwachten een burger-
oorlog in de hand werken. Hoe de minister
daarover denkt zullen we Dinsdagavond ver-
nemen. Hedenmiddag gaat de Kamer voort
met de algemeene beschouwingen over de
Rijksbegrooting. Zij zullen nu echter wel af-
loopen.
Neen, de Tweede Kamer is er heden niet in
geslaagd de algemeene beschouwingen over
de Rijksbegrooting ten einde te brengen
Dinsdag a.s. zal na de opening der vergade
ring de Minister van Financien de talrijke
sprekers beantwoorden en dan zal de Kamer
kunnen beginnen met de behandeling der
eerste hoofdstukken, nadat evenwel nog over
een paar moties van den heer L. de Visser
zal zijn gestemd, die geen greintje kans heb
ben aangenomen te worden.
Wie heden al niet het woord hebben ge
voerd! Wij hebben achtereenvolgens ge
luisterd naar de heeren Van Gijn (Vrij
heidsb.), L. de Visser (Comm.), Krijger (C.
H.), Marchant (V.D Kersten (St.Ger.).
Schouten (A.R.), Kortenhorst (R.K.), Arts
(R.K. Volksp.), Schokking (C.H.^ en
Veraart (R.K.) en wij zouden ons aan over-
drijving schuldig maken, als we verzekerden
dat elke redevoerine: boeide door yorro en
inhoud. Integendeel, soms hebben wij aan
ret bekende woord uit Vondels „Gijsbrecht"
moeten denken: „Wat werd er al geen tijd
met kibbelen versleten!" Is het, om een voor-
ijeeld te noemen, toch niet een beetje tijdver-
knoeien, als de bewering van den heer Al-
barda, dat men de sociale wetgeving aan de
sociaal-democraten te danken heeft, bestre-
den wordt door de heeren Schokking en
Veraart die ieder voor hun partij aanspraak
maken op baanbrekend werk op het gebied
der sociale wetgeving? Eir was het nu wel
zoo noodig dat de heer Marchant, die in
scherpte van toon door niemand in de Ka
mer overtroffen wordt, met zeer veel emphase
den heer Heemskerk te lijf ging, omdat deze
in vroeger jaren twijfel had uitgesproken of
de stem des gewetens wel spreekt bij hen die
niet in zijn geloof deelen? Ook zijn betoog,
dat er van een coalitie aan de rechterzijde
geen regeerkracht kan uitgaan, had, als
reeds meer gezegd, achterwege kunnen blij
ven. Maar ook het geredetwist tusschen de
heeren Schouten en Kersten over de belijde-
nis hadden we gaarne niet gehoord als min
der tot de Rijksbegrooting behoorend. En of
de heer Kortenhorst den heer Van Gijn van
mogelijk heeft overtuigd door zeer uitvoerig
nog eens de wenschelijkheid van een z.g.
vechttarief te betoogen, terwijl de heer Van
Gijn vroeger heeft verklaard daarin vol-
strekt geen heil te zien, wagen wij te betwij-
felen.
De heer L. de Visser heeft een reeks van
grieven tegen de salarisregeling te berde ge
bracht en ten slotte twee moties ingediend.
De eerste vraagt een uitkeering ineens aan
het rijkspersoneel, de tweede dringt aan op
herstel der salarisregeling van 1920. De
Vrijzinnig-democraten hebben de moties ge
stemd om het mogelijk te maken, dat zij in
stemming komen, doch het lijkt ons uitgeslo-
ten dat ze, in stemmong komende, meer stem-
men zullen behalen dan die van den voor-
steller. t
W. M. H. p. Zn.
E
L
S
Koorstraat 49/51. Tel. 207.
Wijnhandel.
DE PANTSERKRUISERSKWESTIE IN
DEN RljKSDAG. 4
De motie van de sociaal-democra
ten ver war pen. Heftige debatten
van verschillende sprekers. De
bouw der kruisers gaat door.
Zooals we gisteren nog onder de telegram-
men konden opnemen zouden de besprekin
gen over de pantserkruiserskwestie nog dien-
zelfden avond tot een einde komen en zou
men tot stemmen kunnen overgaan.
Wat verwacht werd, is gebeurd. De spre
kers hebben het voor en tegen in den breede
behandeld en daarna is gestemd over de so-
cialistische motie. Deze motie hield in, dat
tot staken van den bouw van pantserkruiser
A zou worden overgegaan.
De motie werd verworpen met 255 tegen
203 stemmen en acht onthoudingen.
Voor de motie stemden natuurlijk alle so-
ciaal-democraten en de communisten en
voorts enkele afgevaardigden van andere
partij en.
Waarmee dus de motie van "de sociaal-de
mocraten van de hand is, en men rustig ver-
der kan gaan met den bouw van den eersten
kruiser.
Over het debat, dat aan de stemming voor-
af ging, kan nog het volgende worden ge
zegd:
Afgevaardigde Drewitz van de oeconomi-
sche partij zeide dat de moeilijkheden die het
Duitsche politieke leven thans doormaakt
onmogelijk zouden zijn indien alle partijen
een fatsoenlijken verkiezingsstrijd voerden.
Spreker lichtte de motie zijnef partij toe
waarin onderbreken van den bouw wordt
voorgesteld, tot de regeering een vlootpro-
gramma, beantwoordend aan de bepalingen
van het verdrag van Versailles, aan het
parlement zal hebben voorgelegd.
Drehler, de nationaal-socialist viel de
heele sociaal-democratische partij aan en zei
de, dat terwijl de wereld zich tot de tanden
wapent, in den Rijksag storm werd geloopen
tegen een geringere bewapening dan het
Verdrag van Versailles toestaat.
Dr. Wendhausen vaft de christelijk-natio*
nale boerenpartij deelde mede, dat hij en zijn
vrienden tegen de motie zouden stemmen,
daar zij het pantserschip noodzakelijk ach-
ten in het belang van de landsverdediging.
Dr. Fehr van de Duitsche boerenpartij
zeide, dat zijn groep in den vorigen Rijksdag
tegen den pantserkruiser bad gestemd.
EOORANT.
111 iiiii mini—■aBsaa——
WIJZIGING IN HET PROGRANIMA
VAN
PSOF. Dr. F. J. J. BUYTENDIJK
