Muziek
Water. De ZuIderzeewerSea bellepen veel
schade door den storm.
5 Dec. Het visscherschip Amplitudo
IJ. M. 58 als vermist beschouwd. Alle opva-
renden verdronken. Daaronder behooren
twee uit Egmond aan Zee, n.l. J. Dekker, ge-
huwd en J. Glas, ongehuwd.
6 Dec. Te Midden-Beemster is een auto
over den kop gestagen en in de sloot terecht
fekomen. Inzittenden waren de heeren De
eeuw, vader en zoon, uit Amsterdam. De
zoon kwam om het leven, de vader werd bui-
ten kennis binnen gedragen bij den heer
13 Dec. 40-j. bestaan tramlijn Amster
damEdam. Door den niet rooskleurigen
toestand der N. H. T. (als gevolg van con
currence der autobussen) werd geen feest
gevierd. All een de beide mannen, die 40 j.
geleden reeds in dienst kwamen, werden ge-
mildigd en met een geschenk vereerd.
Pit waren: W. Bouwes, stationschef te Vo-
lendam en K. Schot, oud-onderploegbaas,
thans terreinknecht.
14 Dec. Tengevolge gladheid van den
weg raakt de heer Dubbelman, gemeente-
secretaris van Barsingerhorn, met zijn auto
te water, waarbij hij verdrinkt.
18 Dec. De Prov. Staten besluiten tot
den bouw van een nieuwe electrische centrale
te IJmuiden. Kosten 12 millioen.
18 Dec. Officieele opening van de nieuwe
Veilingsgebouwen te Warmenhuizen.
22 "Dec. 40-jarig priesterjubile van den
pastoor Kerckhoffs te Egmond aan Zee.
27 Dec. De burgemeester van Akersloot,
de heer G. J. J. van den Heuvel, in zijn ambt
herbenoemd.
22 Dec. Officieele opening van de poter-
bewaarplaats te Oudkarspel van de tuin-
bouwvereeniging „De Eendracht".
Landbouw
„Wat heeft 1928 den landbouw gebracht?"
is de vraag die bij het einde van het jaar bij
den landbouwer opkomt. Het antwoord be-
hoeft gelukkig ditmaal niet voor alle bedrijfs-
vormen ongunstig te luiden.
Dit jaar vertoont, in economisch opzicht,
lieiging tot terugkeer naar evenwicht tus
schen productieprijzen en productiekosten.
Een evenwicht dat automatisch zou ontstaan
ind'ien allerlei onberekenbare ijivloeden niet
voortdurend een spaak in het wiel staken.
Meer stabiele zuivelprijzen en een gezonde
veestapel gaven reden tot tevredenheid Da
lende graanprijzen werden door een buiten-
gewoon goed beschot gecompenseerd De gel-
delijke uitkomsten van de vetmesterij bleken
nauw gebonden te zijn aan den omvang van
dat bedrijf en bleken geen onbeperkte bron
van inkomsten te zijn sinds het buitenland
fracht in eigen behoefte te voorzien. Andere,
zeer beteekenende bedrijven als warmoezerij
en bollenteelt, welkome veiligheidskleppen te-
genover de minder loonende extensieve bedrij
ven, gaven dit jaar goede uitkomsten. In het
algemeen geven de uitkomsten van 1928 een
betere verwachting voor de toekomst. Echter
zijn hoogere prijzen voor sommige producten
nog niet altijd bewijzen voor sluitende uit
komsten. De landbouw draagt bij aan alle
voorzieningen welke, behalve het sociale nut,
tot gevolg hebben de kosten van alle onder-
houd, inclusief eigen levensonderhoud, aan-
zienlijk hooger maken. Het bedrag waarmede
de bedrijfsinkomsten de bedrijfsuitgaven
moeten overtreffen om den landbouwer een
bestaan en toekomst te verschaffen; is aan-
zienlijk hooger dan b.v. 20 jaar geleden.
Deze verhoudingen zijn in de laatste jaren
absoluut onvoldoende bij het meerendeel van
de bedrijven.
Dat de buitenstaander hiervan niet dage-
lijks de gevolgen waarneemt, ligt hieraan,
dat meestal in den landbouw een zeker finan-
cieel weerstandsvermogen is. althans tot
heden aanwezig was. Dit kapitaal is slechts
bij uitzondering uit bedrijfswinsten overge-
houden en stamt meestal uit aankoop van
vaste goederen in tijden van laagconjunctuur
en uit renten van die kaoitalen gespaard. In
tiiden van dalende conjunctuur blijkt hierin
voor den landbouw de onmisbare lcracht te
zitten om wisselende kansen het hoofd te
bieden. In de laatste zes jaren is dit mthou-
dinsrsvermogen on zware proef gesteld.
Dit kan ook blijken uit de vele pogingen om
het bedrijfsrisico tusschen pachter en ver-
pachter anders geregeld te krijgen. Deze
pogingen danken haar ontstaan niet uit-
sluitend aan het streven van politieke partii-
en om kiezers te trekken, rnaar zeggen dui-
delijk dat het leven des gerusten landmans
niet zoo heel genoegelijk henenrolt als de
dichter indertijd heeft wil'len uitdrukken. Een
oudejaarsavond leent zich uiteraard niet om
te overdenken hoe dit alles te regelen. B v.
aan welke eischen bedrijfsvorm, ligging en
kwaliteit van grond. ijver, toewijding en ken
nis van den pachter moeten voldoen om een
bepaalden pachtprijs te wettigen. Ook ver-
dienen wij ons maar niet in de vraag welke
menschen van dit alles kennis genoeg hebben
om dwingend recht te spreken, waarbij de
goede verhoudingen niet geschaad en de
slechte verhoudingen verbeterd moeten wor
den.
Zoolang Nederland overbevolkt en de
Nederlander bang is voor emigratie, zoolang
overzeesche cultuurgebieden den prijs hier te
lande bepalen van de producten der meest ex
tensieve cultures, zoolang warmoezerij, fruit-
en bollenteelt andere cultures kunnen ver-
dringen. zoolang ook zullen hier wisselende
verhoudingen blijven voorkomen. Verhou
dingen met stijgende en dalende lijn, waar
bij het weerstandsvermogen van onzen land-
bouwersstand een groote rol speelt en er
nauw verband mede houdt.
Veel wijsheid worde toegewenscht aan hen
die later zullen moeten beslissen hoe hier wet-
telijk kan worden ingegrepen zonder schade
te doen aan de noodzakelijk vriie ontwikke-
ling van de zoo verschillende bedrijfsvormen
Verblijdend is de toenemende neiging bij
de jongeren om kennis te nemen van verbeter-
de bemesting, veevoeding, ziektebestrijding
bij plant en dier en de keuze van zaai- en
frootgoed. Men is geneigd tot de vraag of bij
de oudere landbouwers niet een tekort aan
deze kennis blijkt te bestaan. Hoe anders te
verklaren dat zoo weinigen thans inzien de
gunstige verhouding tusschen de huidige
zuivelprijzen en die van de nieuwere stikstof-
mest-preparatenGunstige verhoudingen tij-
dig op te merken, daaruit voordeel te trekken
alvorens het te laat was is toch altijd voor
ons het geheim van den smid geweest.
t Hoevelen van onze veehouders tegnen zich
vbltliaakt onverschillig hoe de grondsfoffen
voor de zuivelbereiding worden afgeleverd
en hoe ziekten onder hun vee voorlwoekeren,
tot schade van hen zelf en anderen?
Hoe weinigen, die door jeugd en kracht
daartoe in aanmerking komen, stellen zich op
de hoogte van emigratiemogelijkheid?
Landbouw is een mooi maar bij uitst-k
moeielijk en risquant bedrijf. Om zich daarin
staande te houden is aanhoudende strijd
tegen de omstandigheden niet te ontgaan.
Moge 1929 onzen landbouw daartegen opge-
wassen vinden!
St., 31 Dec. '28. D. DE DOER Dz.
De muziektuin kreeg dit jaar op andere
exploitatievoorwaarden een nieuwen pachter
die den tuin voor een tijdvak van vijf jaar
huurde. De heer Timmerman deed al het mo-
gelijke het bezoek te doen toenemen, doch
veel verandering ten goede was daarin niet
merkbaar.
De H. O. V. onder leiding van den nieu
wen dirigent Eduard van Beinum gaf er drie
concerten, plaatste op een der programma's
o.m. de vijfde symphonie van Tschaikowsky.
Het eerste concert was weer voor ons stede
lijk muziekkorps waaraan tevens medewerk-
ten de pianist Kramer en het gemengde koor
„Harmonie", het dameskcor „Pro Arte" en
het gemengde koor „De Stem des Volks" Op
een der volgende concerten van het Stedelijk
korps, werd het 40- en 25-jarig lidmaat-
schap van de muzikanten Wiese en Scholten
herdacht. Vervolgens lie ten zich er hooren de
korpsen „Apollo" uit Hoorn, Zaanlandsche
kapel, Stedelijk muziekkorps uit den Helder,
,,Soli Deo Gloria", Alkmaar en bij gelegen-
heid der vergadering van den A. N. W B. de
marinekapel. Van zangkoren noemen we:
„Looft den Heer", Broek op Langendijk; „de
Lofstem", St. Pancras, Christelijke zangver.
,,Immanue!", Joodsch mannenkoor „Ani-
mato", Amsterdam, „de Vereenigde Zan-
gers" en gemengd koor „Harmonie" Alkmaar,
„Pro Arte" Alkmaar, welk dameskoor den
volgenden avond voor de radio zong. Solis-
ten me'j. Jo Immink, alt; de heer Jan Zwart,
organist. En dan nog Jonker's dubbelman-
nenkwartet „Zang en Vriendschap" met
mevr. RuighKrens, sopraan en Gerard
Hekket, piano. Men heeft er ook nog al aan
massa-zang gedaan, eerst Willem Hespe met
„Crescendo" uit Noordseharwoude; „Zang-
lust" Amsterdam en „Polyhymnia", Haar
lem. Cornelis Jonker met Schoorl's gemengd
koor, de zangvereeniging uit Koedijk, Ber
gen's mannenkoor het dubbelmannenkwartet
en een kinderkoor. G. Hekket en een strijk-
orkest zorgden voor de begeleiding; Brands
met Harmonie, Heiloo; Vox Humani, -Sant-
poort; 'n gemengd koor uit Wormerveer, het
Doopsgezind zangkoor, Alkmaar, de koor-
vereeniging uit Bergen met het kinderkoor
van Wormerveer en dat uit Bergen. Begelei
ding mej. Nederkoorn, uit Haarlem en de
heer de Haas uit Santpoort. Al met Harmo
nie, A'kmaar en „St. Caecilia", Noordsehar
woude; later nog met „Harmonie" en de
„Ver. zangers" en medewevking van de hee
ren Hogervorst en Roest. Die groote ensem
bles hebben zeer goed vo'daan en zullen
wellicht nog wel eens terugkomen. Massa-
zang hadden we ook nog in de Groote Kerk
waar onder leiding van Nico Hoogerwerf,
Orpheus (Alkmaar), Caecilia (Haarlem) en
Wormerveer's mannenkoor, afzorderlijk en
gezamenlijk zongen. Solisfen waren mej.
Corry Bijster, scpraan en Jacob Bijster, or
ganist, beiden uit Haarlem.
„Tconkunst" gaf het oratorium „Der Mes-
sias" van Hande'. met mevr. VetterHen-
driks, mej. Ising, en de heeren Jac. van Kem-
pen en Rijbroek. De tweede uitvoering be-
stond uit „Psvche" van Gade, en voordrach-
ten van de solisten mevr. van de LangeVan
Rijn, mej. Schnitzler en de heer van Duuren.
Oushoorn dirigeerde, begeleiding Alk-
maarsch strijkorkest en mej. Oort, k'avier.
Dit strijkorkest herdacht in een feestconcert
het 25-jarig bestaan, waarin het, evenals de
dirigent Oushoorn waardig gehuldigd werd,
het orkest trad zelfstandig op en had als
solisten mevr. de LangeVan Rijn, mej.
Veenenbos en de heer Stotijn lste solo
hobo'fst van het Residentie-orkest. Mej. Gou-
we en de heer Kroone (thans voorzitter) wa
ren tevens 25 jaar lid, en werden ook piet
vergeten. No°- een jubileum valt er te vermel-
den. Willy Kohler werd gefeliciteerd als diri
gent van ,.St. Louis", welk korps hij vijf jaar
geleid heeft.
Het strijkorkest „Trinitas", dir. Joh. van
Engeln gaf in't Gulden Vlies twee concer
ten, op het eerste concert speelde de diri
gent met mej. Bertha Kuyer, uit Baarn, op
twee vleugels het klavierconcert van Grieg;
op het tweede deed ,.Zang en Vriendschap"
mee. De kamermuziekvereeniging bracht de
fameuze violist Ku'enkampff, met Bernard
Tabbernal het Hollandsch vocaal kwartet,
Paul Frenkel, pianist, met Sam. Swaap,
violist, en .van Isterdael, violoncel, en het
Ho'landsch instrumentaal kwintet. Andere
artisten van hetzelfde kaliber als bovenge-
no°mden die hier optraden, waren Paul
Schramm, pianist, Johannes en Julia Rontgen.
piano en zang. Mevr. NoordewierReddin-
gius in de Groote Kerk, naar aanleiding van
haar 40-jarig jubileum als zangeres, met de
fluitist Noordewier en George Robert, orgel.
Vervolgens Jetty Hoekstra en Jan Couvee,
stukken voor twee piano's en Joh. Fe'tkamp,
fluit; 'n Hollandsche liederenavond van Vic-
torine v. d. Werff en Oushoorn. Freia Thu-
nis, violiste, met Jan Booda, een avond' van
de Spaansche danseres Del Rio en mej. Can-
della, met Spaansche en Oostersche d'ansen;
een pianorecital van Couvee, Willem An-
driessen met sonaten van Beethoven, aanslui-
tende aan den cursus door de volksuniversi-
teit uitgeschreven waar Frans Vink leven en
werken van dien componist besprak.
Behalve de genoemde vereenigingen heb
ben we ook nog de mandolineclub „Semper
Crescendo", die in ,,'t Gulden Vlies" concer-
teerde met de mandolineclub „Semper Melior"
uit Schoorl, en waarbij medewerking ver-
leend werd door den bekenden declamator
Willem van Cappellen. lets nieuws in dit sei-
zoen was een wirrterconcert van de H. O. V.
in 't pulden Vlies. belaas is deze proef ten
gevolge van het slechte bezoek niet geslaagd.
In t voorjaar gaf Toonkunst de jaarlijk-
sche soiree en bij 't begin van 1928 vierden
Jonker's koorklassen het vijf-jarig bestaan
met een opvoering (drie avonden) van de
kinderoperette „Goudsterretje" van Jac.
Bonset en mevr. Hopman—KWast. Er was
aan deze opvoering, die voile zalen irok, zeer
veel zorg besteed. Een strijkorkest, en de
componist aan het klavier zorgden voor de
begeleiding, mej. Lydia Koning, Sicco Drijber
en E. Prins verleenden daarbij op ander ge-
bied assistentie. En met zijn dubbelmannen
kwartet „Zang en Vriendschap" zette hij met
de Paaschdagen een zangwedstrijd op touw
voor dubbelgemengde, dubbelmannenkwartet-
ten en kleine gemengde koren.
Juryleden waren Corn. Jonker, Nico Hoo
gerwerf, Oliver Koop. De wedstrijd werd
ingeleid met een feestconcert, waarop zich
deden hooren mevr. de LangeVan Rijn,
mej. Annie Veenenbos, Schoorl's gemengd
koor, het feestvierend kwartet, de heeren
Oushoorn en Kroone.
Voor „Het Zonnehuis" was er een kunst-
avond in de Harmonie, waarop mevr. Joi Mc.
Arden, sopraan, mej. de Bruyn, begeleiding,
en mevr. DullemondVan Haaften, declama-
trice, ruimschoots van hun gaven deden ge-
nieten.
In dezelfde zaal kwam in Februari een ge-
zelschap, zich noemende de „Eerste Ned.
reisopera" onder directie van de heeren Bon
en IngenSoet. Men gaf het een-bedrijfs-
operatje „Mimosa" met muziek van Ingen—
Soet, 'n kluchtspel van Bon, en aparte opera-
nummers. In Maart was er ook nog een
kunstavond ten voordeele van den Ned blin-
denbond. Spreker was de heer v. d. Berg, uit
Oosterbeek, muziekbijdragen gaven mej.
Annie Beyer, mezzosopraan, en de heer W.
Creman, pianist. De Russische zangers, vor-
mende het Kuban-kozakkenkoor, en dat der
Don-kozakken geven elk een succesvollen
avond.
Kerkconcerten.
Dat van mevr. Noordewier hebben we
reeds genoemd. Jan Zwart gaf weer zijn be-
kende reeks orgelvoordrachten en verder
concerteerden er Klaas Piket—Weeserik, or
gel; mej. Geert Koeman, sopraan; Jac.
Amoureus, viool, ten bate van het restau-
ratie-fonds; Mevr. LangeveldMoolenaar,
sopraan; mej. Veenenbos, alt; mevr. Bite de
Ruijter, viool; Ant. Roest,,bariton; Dorgelo,
violoncel; Slinger, orgel; een gemengd koor,
onder leiding van Slinger, van welk concert
de opbrengst de tuberculoselijders ten goede
kwam. Helene Cals, sopraan, de heeren
Zwaan, twee fluiten, Heiloo's gemengd
kwartet, een mannenkwartet en Slinger op
het volksconcert. Op het 8 October-concert
het mannenkoor „Werkmanslust" uit Krom-
menie, Louis Zimmermann, viool, mej. Vee
nenbos en George Robert. In de Kapelkerk,
die nu centrale verwarming heeft, musiceer-
den Bertha Aten, alt, mej. Donath, viool,
Cor Kee, orgel en in de Doopsgezinde kerk
gaf het koor dier gemeente, waar Biaauw
de directie van Brands heeft overgenomen,
een uitvoering, waarbij mej. de Vries, zang
en de heer Brands, orgel meededen.
Tenslotte moet ik nog vermelden ik merk
dit bij het overlezen een concert in de
Harmonie der Arbeidersmuziek Ver. Excel
sior", dir. G. Anderson: „Zang en Vriend
schap" en de heeren Haasbroek, cabaret,
hielpen het programma voltooien De Kerst-
dagen gingen rustig voorbij.
A. K.
Tooneel
Opnieuw ligt een jaar van hard werken op
het gebied der tooneelspeelkunst achter ons
en hebben de tooneelgezelschappen hun strijd
gestreden tegen bioscoop, radio en vermake-
lijkheidsbelasting. Want deze drie zaken zijn
nog steeds in meerdere of mindere mate een
handicap voor de algemeene publieke belang-
stelling. Toch is er door de Vereenigingen
mooi werk geleverd en zijn er prachtige suc-
cessen geboekt, ook uit financieel oogpunt.
De N. V. Het Rott. Hofstadtooneel schijnt
nog steeds de beste resultaten op te leveren.
Wij lazeri ten minste dat over dit jaar weder-
om een dividend van 4 pCt. was uitgekeerd.
Dat is een luxe, die niet vele gezelschappen
zich zullen kunnen veroorloven. Er waren er
ook, die een harde strijd hadden te voeren. De
omstandigheid, dat verschillende uitnemende
krachten nog steeds geen vast engagement
hebben kunnen vinden bij een der eerste-
rangs gezelschappen, blijft te betreuren.
Dat Mevr. de Boervan Rijk weer vast bij
het Schouwtooneel is stemt tot vreugde.
Maar dat een goed acteur als Louis Chris-
pijn Jr. geen eerste plaats inneemt, verwon-
dert ons toch. Enfin, misschien zijn er om
standigheden, die wij moeilijk beoordeelen
kunnen. Met vreugde heeft men j.et weder-
optreden van Tilly Lus begroet.
Gaarne laten wij thans een overzicht vol-
gen van de belangrijkste premieres, die bij de
verschillende gezelschappen van reputatie
hebben plaats gehad. En dan hebben wij
voornamelijk op het oog; Het Vereenigd Too
neel (Directie Verkade en Verbeek), Het
Nieuwe Ned. Tooneel (leider L. Saalborn),
het Gezelschap Louis de Vries, Het Schouw
tooneel (leider A. v. d. Horst), Het Rott.
Hofstad Tooneel (dir. C. v. d. Lugt Melsert)
en het Gezelschap Cor Ruys.
Het Vereenigd Tooneel.
Na de traditioneele Gijsbrecht-opvoering
met Van Dalsum in de hoofdrol, dient ge
noemd een fijne opvoering van het bekende
stuk van den Franschen schrijver Marivaux,
n.l. Het Spel van Liefde en List. Wel was de
I8e eeuwsche geest der Franschen nog niet
over alien vaardig, maar Vera Bondam, Min-
ny ten Hove, Dirk Verbeek en Joh. Kaart Jr.
deden het stuk alle recht wedervaren.
Als een schitterend kunst-evenement kwam
toen de vertooning van Het Adelaarsjong
(L'Aiglon) van Rostand. Dit stuk heeft ver
der het geheele jaar repertoire gehouden.
Prachtig was het spel der hoofdpersonen.
Elsa Mauhs als der hertogin van Reichstadt,
Albert van Dalsum als Flambeau en Paul
Huf als Metternich voerden de toeschouwers
tot enthousiasme.
Als Nederlandsch stuk kwam op het re
pertoire De Dooltuin van Mevr. Limburg
Clant van der Myll, een huwelijksspel van
trouwen, scheiden en weer trouwen. Men
dwaalt in den tuin van't huwelijk rond, maar
niets verandert. Vera Bondam, Cees Laseur
en Mevr. Gusta ChrispijnMulder waren
de hoofdvertolkers.
Onder leiding van Van Dalsum werd het
tooneelspel „Gas" van Georg Kaiser ten too-
neele gebracht. Het stuk is meer betoog dan
drama. Ali«= ,,Oas" om abstracte
dlngen en ae spelenden zijn aileen maar
ideeendragers.
Van Dalsum heeft getracht in het
spel de spanning en de electrische geladen-
heid te brengen, welke voor dit moderne stuk
onontbeerlijk zijn. Hij zelf gaf in de rol van
den hoofdingenieur den toon aan. In de ar-
beidersvergadering werkten 250 leden van de
A. J. C. mee en het was bewonderenswaardig
hetgeen Van Dalsum met deze jongelui had
bereikt. Het experiment verdiende meer be-
langstelling dan het heeft gevonden.
Het Vereenigd Tooneel gaf ook nog een op
voering van het stuk „Regen", dat reeds bij
Louis de Vries was gespeeld. Van Dalsum en
Nel Stants speelden de hoofdrol len.
Merkwaardig was de opvoering van
Maartsche Buien, een fantastische satire van
Harry Wagstaf Grebble. Het was eetj vuur-
werk van geestigheden en satirieke opmerkin-
gen, terwijl het geheel zoo druk was, dat
men soms aan een zenuwlijdersinrichting
dacht. En al die drukte was er slechts om
twee menschen tot elkaar te brengen. Als
voornaamste vertolkers dienen genoemd Cees
Laseur, Mies Elout, Minny ten Hove en
Joh. Kaart Jr.
Een ander stuk dat nog dient gememoreerd
was Het Park van Beatrice Mayor. Het was
meer een revue van een aantal menschen, die
in het park aan den hen bestudeerenden jon-
geman voorbijgaan. Toch was het stuk be-
langwekkend en had zelfs door zijn afwij-
kenden vorm een bijzondere aantrekkelijk-
heid. Wat de schrijfster wilde laten zien was
v.n.l. dat de vrede alleen wordt gekend door't
jonge leven, dat den levensstrijd nog niet
heeft aanvaard en het oude leven, dat den
strijd opgaf. Mevr. RanucciBeckmann ver
diende lof voor hare regie. Een groot aantal
medewerkers met Frits van Dijk als de stu
dent in het Park aan't hoofd, zorgden voor
een goede opvoering.
In den aanvang van het nieuwe seizoen
deed het Vereenigd Tooneel ook mede in den
wedstrijd met het Proces van Mary Dugan.
De titel luidde daar: De Strafzaak Mary
Dugan. Het stuk voldeed met Nel Stants,
Frits van Dijk, Paul Huf en vele anderen
uitstekend.
Elsa Mauhs kreeg in Nora gelegenheid
weer eens blijken te geven van haar superieur
talent. Met Eduard Verkade (Helmer), V.
Dalsum (Dr. Rasch), Hans v. Meerten
(Krogstad) en Nelly Beek naast haar werd
het een zeer mooie opvoering.
Heeft Constance gelijk? was een geestige
fantasie op het huwelijksleven door den En-
gelschen schrijver Somerset Maughan en
bracht de bekende afdeeling met Vera Bon
dam, Dirk Verbeek, Cees Laseur e. a. veel
succes. Ook in Bergen werd dit stuk tot
groote voldoening der aanwezigen opgevoerd.
Naar het U lijkt van Shakespeare was
meer een reprise. Het Engelsche stuk Yellow
Sands werd bij het V. T. onder den titel
Zoutelande in Zeeuwsch costuum opgevoerd.
Als kijkspel voldeed het wel, maar als geheel
kon het toch niet lang de belangstelling
gaande houden. Een week voor Kerstmis
kwam nog als bijzondere premiere Voorstad,
het stuk Peripherie van den Tsjechischen
schrijver Franz Langer. Voor dit stuk ont-
wierp Prof. Dr. Oscar Strnad te Weenen de
decors en tegelijkertijd een dubbel draaibaar
tooneel, dat als een verbetering van het ge-
wone draaitooneel is bedoeld. Prof. Strnad
gebruikt twee draaischijven naast elkaar. Elk
dezer schijven is in drie segmenten verdeeld
en op elk dezer staat het halve decor van een
bepaald tafreel gebouwd. Door de twee
elkaar aanvullende helften naar elkander toe
te draaien, wordt het volledige decor verkre-
gen. Hierbij wordt het tooneel over zijn ge
heele breedte gebruikt.
De interessante vertooning van dit stuk
met Cees Laseur, Vera Bondam en Albert
van Dalsum in de hoofdrollen vond veel
waardeering. De titel „Voorstad" was niet
geheel juist, daar de schrijver niet qlleen de
uiterste buitenwijken maar ook den zelfkant
van het leven heeft bedoeld.
Het Nieuwe Ned. Tooneel.
Ook dit gezelschap ging onder leiding van
Louis Saalborn voort met goede voorstellin-
gen te brengen. Wij noemen gaarne Abie's
Rose Mary, ook hier meerdere malen in Alk
maar gegeven. Verder het Shakespeare-stuk
De Stortn, dat wel een tamelijk artistiek suc
ces befiaalde, doch financieel een geweldige
strop was.
Van het Proces van Mary Dugan genoot
Alkmaar in de kermisweek de premiere, en
talrijke malen werd het na dien nog ge
speeld: met Magda Janssens, Elias van
Praag en John Gobau in de hoofdrollen.
Alles voor de Kinderen, het Amerikaansche
blijspel van Philip Reach, werd dank zij het
uitmuntende spel van Magda Janssens en
Oscar Tourniaire in de hoofdrollen een suc
ces.
Een schitterend evenement in het tooneel-
leven werd de opvoering van Shakespeare's
De Getemde Feeks. Onder leiding van Saal
born heeft het N. Ned. Tooneel van dit blij
spel een opvoering gegeven die allerwegen de
critiek tot groot enthousiasme stemde. De
reeks der groote opvoeringen door Dr. Roy-
aards gegeven, zooals Driekoningenavond en
Midzomernachtdroom werd hier door zijn
leerling Saalborn op de gelukkigste wijze
voortgezet. Bovendien speelde hijzelf de
hoofdrol Petruccio op uitnemende wijze,
terwijl Magda Janssens hem in de titelrol
prachtig ter zijde stond.
Maar ook de voornaamste vertolkers, die
hen terzijde stonden mogen genoemd: He
lene TreepVink als Bianca, Tourniaire als
Gremio, Gobau als de jonge minnaar, en
verder Van Praag, te WecheT en Bart Kreeft.
Een lange en toegejuichte reeks van voor-
stell ingen werd van de Getemde Feeks ge
geven.
In December werd nog de premiere gege
ven van De Zilveren Doos (The Silver Box)
van Galsworthy, een stuk dat reeds dateert
van 1906. Een groot succes gaf het niet,
maar het gaf Mevr. MeunierNagtegaal
gelegenheid om naast Tourniaire zeer mooi
spel te geven.
Het Schouwtooneel.
Dit hard werkende gezelschap is niet
steeds door het geluk begunstigd. Het gemis
van Mevr. v. d. Horst en Stine v. d. Gaag
werd zwaar gevoeld. Maar toch heeft het
Schouwtooneel zich dapper staande gehou
den, ook na het vertrek van Jan Musch naar
Indie.
Verschillende mooie opvoeringen vielen te
noteeren. In de eerste plaats Ibsen's Eer
vijand van het Volk, dat een triomf were
voor den hoofdvertolker Ko v. Dijk en den
regisseur A. v. d. Horst. Het was een sterke
en pakkende Ibsen-opvoering. Ezerman,
Jaap v. d. Pol, Hein Harms, Lena Kley en
Jeanne v. Rijn droegen eveneens veel tot het
succes bij. Wij krijgen dit stuk ook vvaar-
schijnlijk nog dit seizoen in Alkmaar. Naast
enkele reprises was het opvoeren van Pelleas
en Melisande een artistieke daad. Mevr. de
Boervan Rijk keerde weer bij het gezel
schap vast terug en deed Eva Bonheur weer
glansrijk herleven. Ook een ander Heijer-
mans-stuk Ora et Labora beleefde een goede
opvoering. In Een Moeder, dat ook te Alk
maar werd opgevoerd, stonden de artisten
van het Schouwtooneel de jubilaresse Mevr,
de Boer—van Rijk prachtig ter zijde.
Hier in Alkmaar maakten we ook nog ken
nis met Samen uit samen thuis, Adam en
Eva, Dr. Klaus, eveneens van het Schouw
tooneel.
iHaar andere man en De sterkste liefde
behaalden in andere plaatsen veel succes.
Een zeer mooi stuk werk was nog de ver
tooning van Bornsterne's Failnssement,
waarin Ko Arnoldi en Ko v. Dijk de grocte
rollen speelden, de eerste als advocaat Be-
rent, de laatste als de groothandelaar Tjalde.
In December deed het gezelschap nog een
zeer gunstige greep met De Tweede Kans
(Dear Brutus) van James Barrie, waarin de
schrijver een soort moderne midzomernacht
droom heeft gegeven. In het tweede bedrijf
(droomtooneel) krijgen de personen uit het
eerste bedrijf de tweede kans in hun leven, de
kans, waarnaar zij zoo verlang hebben. Ko
Arnoldi en Hein Harms gaven twee prachti
ge figuren in het stuk. Er zal zeker nog me-
nig verdiend succes ook in 1929 met dit
stuk behaald worden.
De Hofslachter, het oude bekende blijspel,
kwam in December nog op het repertoire.
Het Rotterdamsch Hofstad Tooneel.
Nadat dit gezelschap veel succes had be
haald met De Koninklijke Weg en Nul uur
nul, stelde het Mevr. v. EijsdenVink nog
eens in de gelegenheid voor het publiek op
te treden n.l. in Een Wereld, waarin men
zich verveelt.
Voor Louis Gimberg was daarna veel bij-
val weggelegd in het nieuwe stuk Een heer
van goeden huize, een persiflage op den mo-
dernen tijd. Dit vroolijke stuk van Hasencle-
ver laat zien, dat er langs den meer en meer
gebruikelijken weg der huwelijksadvertenties
serieuze echtverbindingen tot stand komen,
maar dat het ook het middel kan zijn van ze-
kere individuen om ten koste van trouwlusti-
ge dames een gemakkelijk leventje te leiden.
Als oorspronkelijk stuk kwam daarna aan
de beurt Poudre-de-Riz van Jo v. Ammers—
Kiiller. Ook dit was een spel van dezen tijd
en bracht de toeschouwers naar het schoon-
heidsinstituut van Monsieur Frederik, waar
Cor v. d. Lugt Melsert regeerde. Ook Jan v.
Ees en Fie Carelsen gaven in dit werk goed
spel. Maar heel sterk bleek het stuk toch
niet.
Een Fransch stuk van Sascha Guitry
bracht Louis Gimberg in de rol van de
Nieuwe Huisknecht Desire, die 's nachis
droomt van zijn meesteres, maar overdag
slechts zijn meerdere in haar ziet, ook nadat
hij heeft ontdekt, dat de bekoorlijke vrouw
's nachts van haar huisknecht droomt. Naast
Gimberg was v. Gasteren een kranig vertol-
ker van den ministersrol. Rie Gilhuys was
niet geheel tegen het spel van deze acteurs
opgewassen.
Ibsen werd bij dit gezelschap herdacht door
een opvoering van Kleine Eyolf. Hierin schit-
terde Fie Carelsen als Rita. Juliette Roos
was het Rattenvrouwtje en Dolly Bouwmees-
ter het ongelukkige kind. Charles Gilhuys
speelde de zware rol van Alfred.
Een grootsch en welverdiend succes bracht
de wederopvoering van Mme Sans-Gene,
waarin Annie van Ees de titelrol speelde en
verraste door haar mooie eigen opvatting
van deze voorname rol. De schitterende aan-
kleeding dient eveneens genoemd. Hoezeer
het stuk voldeed bewezen de twee uitver-
kochte zalen in Alkmaar.
Van den criticus Cornelis Veth werd nog
een stuk opgevoerd getiteld Bonzo of de
eeuw van het kind.
Het R. Hofstad Tooneel kwam ook met een
wederopvoering van Pygmalion, maar eigen-
lijk speciaal om de waarde aan te tooncn
van Nap en Fientje de la Mar voor het groo
te tooneel. De voorstelling slaagde buitenge-
woon.
Het Proces van Mary Dugan werd ook bij
dit gezelschap vertoond. Fientje de la Mar
gaf een mooie Mary Dugan en Jan v. Ees
was zeer goed als de broeder-advocaat.
Een evenement was de tooneelbewerking
van A. M. de Jong's Het Verraad, het eerste
deel van Merijntje Gijzen's jeugd. Voor de
rol van Merijntje was men zoo gelukkig de
jeugdige Siska Kremer te vinden. Deze
speelde Merijntje zeer natuurlijk. En naast
haar stond Nap de la Mar als de Kruik.
Door middel van een draaibaar tooneel kon
men zestien verschillende tafreelen uit het
stuk ten tooneele brengen, terwijl een spre
ker tusschen de tafreelen las, wat de toe-
schouwer diende te weten. Overal in den
lande vond Merijntje grooten bijval, wat ge-
zien de bekendheid van het werk niet be-
hoefde te verwonderen.
Fientje de la Mar deed opnieuw van zich
spreken als begaafde actrice door haar spel
in het zware stuk van Paul Reynal Het graf
van den Onbekenden Soldaat.
Dit stuk met zijn drie vertolkers eiscbt
ontzettend veel van de spelers. Jan v. Ees
was eveneens uitstekend. Piet Bron als de
vader iets minder.
Moliere kwam ook nog op het repertoire.
Zijn stuk Geleerde Dames werd onder regie
van Veterman opgevoerd en bleek ook voor
schoolvoorstellingen zijn waarde te hebben.
Natuurlijk ontbrak een nieuw successtuk voor
Annie van Ees en Cor v. d. Lugt Melsert
niet. Zij bleken dat gevonden te hebben in
Juffrouw Kerkmuis, van den Hongaarschen
schrijver Ladislau Fodor. Het stuk werd door
het buitengewone spel van de beide hoofdver
tolkers op een hooger plan gebracht, en al
gemeen wordt een zelfde reeks opvoeringen
tegemoet gezien als van „Overschotje", aan
welk stuk deze „Kerkmuis" wel even doet
denken.
Met Kerstmis werd nog opgevoerd Mensch
en Oppermensch van Shaw. Het geestige
stuk amuseerde kostelijk. De regie van
Schwab was prachtig. Gimberg en Fie Ca-
