lng@£ongg@n stukken
ness en het gevolg was, clat net schip
met schade aan stuurbooi-dzijde en mid-
scheeps in de Theems aan den grond
werd gezet. De „Hontestroom" kwam
van Amsterdam.
DIENST OP DE KOOPVAARDIJ-
VLOOT.
'De minister van waterstaat heeft in-
gesteld een commissie, aan welke wordt
opgedragen een onderzoek te doen naar
den omvang en de oorzaken van en de
bezwaren togen hct dienstdoen van Chi-
neezen tn L&skttren op de Nederland-
sche koopvaardijvloot.
VANGEN VAN VOGELS.
De heer Braat heeft den minister van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw de
volgende vragen gesteld:
lo. Is Uw Ex. bereid, het vangen van
vogels met slagnetten Msnog weder toe
te laten, aangezien bij het aanvragen
der akten niet was te voorzien, dat de
vangperiode zou worden bekort en be-
langhebbenden aldus gedurendt zes we-
ken zouden worden beroofd van hun in-
komsten, welke vooral in den winter
niet kunnen gemist worden.
2o. Is Uwe Exc. eveneens bereid om
het soortental trekvogels, welke gevan
gen mogen worden, eenigszins uit te
breiden, te meer, daar door het vangen
van trekvogels de vogelstand in ons
land zoo goed als niet wordt benadeeld?
3o. Is Uw Exc. bereid, een onderzoek
in te stellen naar de' steeds talrijker
klachten over groote schade, veroor-
zaakt door spreeuwer en lijsters, en, in-
dien deze klachten gegrond blijken, de
ze soorten te doen opnemen in de lijst
van vogels, die gevangen mogen wor
den?
MOORDAANSLAG.
Omtrent den moordaanslag op den Vugh-
terdijk in Den Bosch deelt de N.RC nog
mede: De 60-jarige commissionair in groen
ten aardappelenvan B. leefde in onmin met
zijn vrouw (zijn derde) en had haar herhaal-
delij'k gedreigd. Zondagavond bedreigde hij
haar opnieuw, met een bijl, doch de politic
voorkwam erger. Maandagochtend half-elf
heeft hij met een Zondagavond gekochten
revolver op haar geschoten, waardoor zij in
de linkerborst getroffen v.erd. Spoedig snel-
de hulp toe. Een kapelaan diende de vrouw
het heiiige oliesel toe, en dr. Mettrop verbond
haar, waarna de vrouw in ernstigen toestand
naar het ziekenhius werd vervoerd. Een buur-
man wist den dader, die gevlucht was, op
den Kuipertjeswal te vatten en aan de politi"
over te leveren. Hij heeft een volledige beken-
tenis afgelegd.
non van net siacntotier wist tijdig uit
de auto te springen en heeft daarna den
bewusteloozen Cohen uit den branden-
den wagen getrokken en op den berm
van den weg neergelegd, w aarna hij
hulp is gaan zoeken.
NEDERLAND'S OUDSTE
PROCUREUR OVERLEDEN.
Te Deventer is overleden, 86 jaren
oud, mr. H. Geo.g Iordens, de oudste
procureur in den lande, die de praktijk
vervulde. De ovarledene is te Deventer
geboren in 1842 en promoveerde te Lei
den op 7 November 1865, waarna hij op
15 November van dat jaar te Deventer
als advocaat en procureur werd be-
eedigd. Sedert 1897 was hij deken der
orde van advocaten in het arrondisse-
ment Zutphen.
EEN KINDJE VERBRAND.
Tijdens een spoedig gebluscht bin-
nennrandje in de Giststraat te Middel-
burg is het eenige kind der beworers,
vier maanden oud, verbrand De ouders
waren bij buren naar de radio
luisteren
gaan
nonanascn
papmeel
20 cent per
half pqnd
N.V.
..ATLANTA"
GRONINGEN
's winters voor heer-
lijke warme pap
DE „JULIUS RUTGERS" BINNEN-
GESLEEPT.
De Duitsche vrachtboot „Julius Rutgers",
die voor Terschelling in nood verkeerde, is
door de sleepbooten Oceaan, Texel en Volhar-
ding te Terschelling binnengesleept met een
gebroken krukas. De boot zal waarschijnlijk
heden naar Amsterdam gesleept worden om
te worden gerepareerd.
Het was in ballast op weg van Rotterdam
4aar Gothenburg.
DE GYSBRECHT EN KLORIS EN
ROOSjE.
Der gewoonte getrouw was ook op dezen
Nieuwjaarsdag een groote schare Amster-
dammers opgekomen ter bijwoning van de
Gysbrechjopvoering in den Stadsschouw-
burg. Bezetting en decors waren grootendeels
gelijk aan die van de laatste jaren. Alleen
werd de Badelochpartij thans gespeeld voor
het eerst door mevr. Chrispijn—Mulder. In
Kloris en Roosje gaf de heer Hunsche als
Thomasvaer terstond de vereischte vroolijk-
heid, toen hij onder het zingen van „Ho, ho,
ho, Olympiade" ten fooneele verscheen. De
wensch stond voor een groot gedeelte in het
teeken van' de Olympiade 1928 Toen ter eere
van de Ned. Kampioenen de Oranje-Blanje
Bleuvlag werd geheschen en het Wilhelmus
weerklonk, verhieven de aanwezigen zich van
hunne zetels en zongen uit voile borst het
volkslied mede. Daarna brachten Thomas
vaer en Piterneel (mevr. ChrispijnMulder)
nog ter sprake o.a. het Rijnkanaal, de M ui-
dertol, de postvluchten IndieHolland en de
Novemberstormen Van de dooden werden
herdacht, prof. Lorenz, mevr. v. d- Horst en
Hubert Laroche. Van de levenden werd prof.
Treub niet vergeten. De eigenlijke wenschen
golden in de eerste plaats het koninklijk gezin
met een speciaal woord voor de koningin-
moeder. Burgemeester de Vlugt werd na zijn
Indie-reis volledig herstel toegewenscht. De
waarnemend burgemeester, weth Ter Haar
kreeg goede wenschen evenals de heer Kete-
laar, weth. voor kimstzaken. Hierna had on
der vroolijk gezang en dans het bruilofts-
maal van Kloris en Roosje plaats.
DOOR EEN TREIN OVERREDEN.
De courantenventer Vels, die Maan
dagochtend door den sneltrein uit Am
sterdam werd gegrepen, is in het zie-
kenhuis aan de gevolgen overleden.
Het ongeluk gebeurde Maandagmor-
gen te tien uur, toen de sneltrein uit
Amsterdam te Enschede aankwam. De
courantenbezorger stak, in de meening,
dat de trein, evenals gewoonlijk bij het
middenperron zou aankomen, de rails
over, met het gevolg, dat hij door den
trein werd gegrepen. Door het sterke
remmen van den machinist vloog de lo-
comotief uit de rails, waardoor Vels een
eindweegs werd medegesleurd. Hij werd
met zware inwendige kwetsuren naar
het ziekenhuis overgebracht.
AUTO IN BRAND GERAAKT.
Maandagmorgen omstreeks zes uur
bemerkte het personeel van de stoom-
tram Ledien—Heemstede nabij het
Groene Kerkje onder Oegstgeest een in
brand staande auto. Op den berm van
den weg vond men in bewusteloozen
toestand den Amsterdamschen koop-
man I. Cohen, met brandwonden over-
dekt. De man is naar het academisch
ziekenhuis te Leiden overgebracht; zijn
toestand is redelijk.
Bij nadei onderzoek is. gebleken, dat
de auto tegen een boom is gereden,
waardoor de benzinetank lek werd en
BOTSING TUSSCHEN VRACHTAUTO'S.
Voor het hotel „Jan Tabak" aan den Rijks-
straatweg tusschen Naarden en Bussum is
een vracbtauto, komende uit de richting Bus-
sum, in ernstige botsing gekomen met een
vrachtauto uit de tegenovergestelde richting
Beide wagens werden nagenoeg vernield. Een
der chauffeurs kon tijdig van zijn plaats
springen, terwijl de ander zwaar gewond, ge-
noemd hotel werd binnengedragen. Volgens
het onderzoek der politie treft den laatste de
schuld van het ongeval.
HET CONFLICT OP HET ABATTOIR
TE AMSTERDAM.
Naar aanleiding van het conflict op het
abattoir betreffende het merken van varkens,
heeft een conferentie plaats gehad tusschen
het bestuur van de Vereeniging van Varkens-
grossiers en den directeur. Het bestuur is
daar blijven aandringen op de oude method-
van branden, waartegen de directeur zich
bleef verzetten. Het bestuur van de grossiers
drong voorts aan op het benoemen van een
commissie om in deze kwestie uitspraak te
doen. Ook daartegen heeft de directeur zich
verzet, maar in overweging gegeven zich tot
B. en W. fe wenden. Dit is thans langs tele-
grafischen weg geschied.
KORTE BERICHTEN.
Vandaag wordt de eenige zoon van
Multatuli, Eduard Douwes Dekker, thans
wonende te Nizza, 75 jaar.
In het crematorium op Westerveld te
Velsen zijn in het afgeloopen jaar 406 ver-
asschingen geschied, tegen 352 in 1927.
Te Vlissingen is een man aangehouden,
die een vriend, met wien hij uit was geweest,
een portemonnaie met 160 had ontstolen
Hij is voor de justitie te Middelburg geleid
De weduwe H. van den Stationsweg te
Leiden heeft op 22 December in plaats van
een hoestdrankje een dosis ammoniak ingeno-
men. De dokter zag het aanvankelijk niet ern-
stig in, doch gisteren is zij aan de gevolgen
overleden.
-r In de Deurloostraat te Amsterdam is
een 47-jarige reiziger gearresteerd, die daar
met eenige struiken liep, die blijkbaar pas uit
den grond waren getrokken. Bij onderzoek
bleek, dat in een plantsoen op de Amstelkad
een gat was ontstaan, waar vermoedelijk
kort geleden struiken waren uitgetrokken.
In 1928 zijn in het Nederlandsche mijn-
bedrijf 44 ongevallen met doodelijken afloop
gebeurd, tegen 34 in 1927, 33 in '26 en 41 in
1925.
In het afgeloopen jaar heeft het aantal
verassthingen in het crematorium op Wester
veld 406 bedragen. In het vorige jaar was dit
aantal 357.
De N. Waterweg heeft nog net op den
laatsten dag van het jaar het 15 OOOste schip
kunnen boeken. Het was het Zweedsche
stoomschip „Felicia". Het vorig jaar kwam
het 15.0OGste schip aanmerkelijk vroeger in
het jaar.
Naar „De Tijd" verneemt is het Eerste
Kamerlid P. Th M Dobbelmann sinds eeni
ge dagen ernstig ongesteld. Hij lijdt aan
pleuris en longontsteking.
De minister van financien heeft bepa-
lingen vastgesteld ten aanzien van het ver-
leenen van vrijstelling van het betalen van
wegenbelasting.
In de door den Rijksgebouwendienst
ingerichte ambtswoning voor den minister
van Buitenlandsche Zaken aan het Lange
Voorhout te Den Haag is de benedenverdie-
ping thans gereed gekomen.
Het „Dagblad van Rotterdam" heeft
Maandag feest gevierd ter gelegenheid van
zijn vijftigjarig bestaan.
De koningin heeft den aftredenden
zaakgelastigde van Hongarije, den heer L.
von Rudnay, het commandeurskruis der
Oranje Nassau-Orde verleend.
Bij een rijwielhandelaar in de Hoofd-
straat te Alphen aan den Rijn is een ge-
heime distilleerderij ontdekt.
van den heer Roeloffs Valk, notaris al-
daar, leverde verdenking op van verde-
re oplichtingen en verduisteringen tot
een bedrag van meer dan 100.000. Ook
voor deze nieuwe feiten is rechtsingang
verleend.
KNOEIERIJEN MET GROND.
De „Locomotief" verneemt, dat te
Srengat ernstige knoeierijen aan het
licht zijn gekomen met verhuur van
grond aan de H. V. A. en wel tot een
bedrag van 25.000 gulden. Sommige
gronden zijn tweemaal opgemaakt en
voorts werden contracten opgemaakt
van grond, die niet bestond. Twee loe-
rahs en vier tjariks zijn er bij betrok-
ken. Ook tegen Europeesche employes
is rechtsingang verleend.
Butim "twuordelijkheict »att de Re-
dnctic De opnnme in deze rubriek bewi/si
ceenszins dnl de 'etfnffe er mede inslemt
Alkmaar, 1 Jan. 1929
Geachte Redactie,
Mag ik van U een bescheiden plaatsje in
Uw blad om even bekend te maken, op welk
een nonchalante wijze de autobusdienst Op-
meerOterleekAlkmaar wordt uitgevoera?
Nieuwsjaarsavond stond ik met vrouw,
twee kinderen en mijn zuster met haar man,
te Oterleek, te wachten op de bus richting
Alkmaar. Bij aankomst bittere teleursteliing,
vol. Op mijn vraag aan den chauffeur of hij
terugkwam om ons zessen te halen, kreeg ik
een bits weigerend antwoord. Wij waren toen
genoodzaakt ons te laten wegbrengen.
Dit is echter niet het eenigste geval. In den
afgeloopen herfst is't ook nog voorgevallen.
dat de bus vanaf't kruis (Hugowaard) recht
door ging naar Alkmaar en't dorp Oterleek
letterlijk links liet liggen, terwijl dien bewus-
ten avond ook twee dames op de bus wachtten
Men heeft op deze wijze geen zekerheid en
men wordt als men naar of van Oterleek gaat
even huiverig.
Reglementair weet ik van de wet op't ver
keer niet af, maar ik voel toch bij overdenking
dat men toch verplicht is de passagiers in de
gelegenheid te stellen gebruik te maken van
de bus.
Met dank voor de plaatsing.
Hoogachtend,
CHRIS. REUZENAAR,
Eikelenbergstraat, Alkmaar
tierSk en Felioel
Voorts bevat „De Heraut" het volgende
richt aangaande de Geref. Kerken in Indie:
„Te Djocja heeft br. Wiggers in een ge-
meentevergadering gerefereerd over „het
Vrouwen-kiesrecht in de kerk", en geconclu-
deerd, dat de classis Batavia een voorstel
moest indienen bij de Generale Synode, daar-
toe strekkende, dat aan de zusters der ge-
meente zoo spoedig mogelijk het actieve
kiesrecht worde verleend. Tegen het recht der
vrouw om aan kerkelijke stemmingen deel te
nemen, bleek niemand te zijn Alleen was er
verschil over de vraag of de classis Batavia
al oi niet een voorstel zou indienen.
„Docent D. Bakker aldus het Ned.-
Indisch „Kerkblad" zegt, „lang tegen het
Vrouwen-kiesrecht geweest te zijn, maar al
zijn bezwaren zijn vervallen"
„Ds A. Pos verklaarde „overtuigd te zijn
dat in de Heiiige Schrift geen enkel struikel-
blok te vinden is tegen het vrouwen-
kiesrecht".
au
niet
het
WACHTGEI.DERS.
In de vacatuies van hulppersoneel aan
openbare scholen in vier dorpen in de ge-
meente Opsterland is nog niet voorzien om-
dat men bij de keuze beperkt was tot de lijst
der wachtgelders.
De minister van Onderwijs heeft nu maeh
tiging verleend buiten die lijst te gaan, on
der voorwaarde dat voor een dier vacatures
een leerkracht moet worden benoemd, door
den minister aan te wijzen.
Mocht die benoemde de betrekking
aanndnen, dan krijgt de gemeenteraad
recht ook in die vacature te voorzien
ONDER DWANG NAAR DE
CHR SCHOOL
Flet raadslid Mulder heeft in de raadsver-
gadering van de gemeente Achtkarspelen een
ernstige klacht ingediend tegen den arm-
mees^er Ploeg, die zijn positie misbruikt om
ouders van schoolgaande kinderen te be-
wegen deze naar de christelijke school te
Surhuiste'rveen te zenden. Na langdurige
dlscussie werd op voorstel van den burge
meester besloten van den armmee3ter een
rappoit over een en ander te vragen, wat dan
in een volgende raadsvergadering aan de
orde zal worden gesteld.
Rechfszaken
HAAGSCHE DIEFSTALLEN.
De Haagsche rechtbank heeft een 21-
jarigen reiziger uit Den Haag, die terecht
heeft gestaan ter zake van diefstallen bij de
fa. Keiter in de Wagenstraat, bij het cafe-
restaurant „Het Gouderi Hoofd" aan de
Hoogstraat en bij de fa Spruyt van Riet-
schoten in de Veenestraat veroordeeld tot
een gevangenisstraf van drie jaar en zes
maanden.
Onze ICci3ora§era,
POKKEN.
Uit Baros wordt gemeld dat een pok
ken-epidemie aldaar is uitgebroken
Tweehonderd gevallen werden gecon
stateerd. Er waren tot Maandag negen
tig dooden. Gemeld wordt dat ter plaa
se geen voidoende voorraad pokst
aanwezig is.
DE ZAAK-ROELOFFS VALK.
Het verdere onderzoek van den Offi
DE LAATSTE....
De raad van Hedikhuijzen heeft be
sloten tot overgave van de openbare
school aan het R.K. Parochiaal Kerkbe-
stuur.
De laatste openbare school in deze ge
meente is hiprmede verdwenen.
Te Dinteloord heeft de plaatselijke
schoolcommissie collectief ontslag ge-
nomen naar aanleiding van de wijze
waarop door den raad is voorzien in
een vacature bij periodieke aftreding.
HOE MEN BEWAARSCHOLEN
KRIJGT.
De raad van Emmen heeft een aan-
vrage van het r.k. kerkbestuur te Bar-
ger-Oosterveld om gel den voor den
bouw van een lagere school met 5 loka-
len toegestaan in dien zin, dat de be-
staande openbare school met 4 lokalen
met een lokaal zal worden uitgebreid,
een nieuwe o. 1. school wordt gebouwd
van twee lokalen en de oude vervolgens
wordt overgedragen aan de Roomsch
katholieken.
De raad veroordeelde eenstemmig de
tactiek der katholieken in deze streken,
gelden aan te vragen zonder opgave
van het aantal leerlingen, zoodat niet is
te beoordeelen of het gevraagde aantal
lokalen noodig is. Op deze wijze krijzen
ze meer lokalen dan noodig zijn, die
dan gebruikt worden om er bewaarscho
len in te vestigen hetgeen de gemeente
zware financieele offers kost en tevens
een bevoordeeling is boven andere groe-
pen, die zelf voor bewaarschoolruimte
hebben te zorgen. De leemte in de wet,
die deze tactiek mogelijk maakt, heeft,
zoo 'erd blijkens een bericht in de N.
R. Ct. opgemerkt, reeds meermalen in
deze gemeente tot moeilijkheden aanlei
ding gegeven.
TE VEEL ONDERWIJZERS.
V;or de vac ite b trekking van
derwijzer aan de school voor Chr. Nat.
rvvijis te Ker -clo waren 130 srUiu-
tanten.
Alkmaarscb Bioscoop Thealer,
De Gestclen Bruid.
Het A. B, T. begon het nieuwe jaar gister
goed. Een uitverkochte zaal en een mooie
film, die zoowe, door het spei der hoofdper-
sonen, als de mooie opnamen uitmuntte.
De film voert de toeschouwers naar Hon
garije, waar Gravin Sari Thurzo liefde heeft
opgevat voor Franz, den schoenmakerszcon.
Zij blijft haar jeugdliefde onder alle omstan-
digheden getrouw. Doch gemakkelijk wordt
het haar en Franz niet gemaakt.
Als Franz uit Amerika in zijn geboorte-
'and terugkeert, wordt hij aan ae grens aan
gehouden, omdat hij zijn militaire plichten
nog niet heeft vervuld. Hij moet onmiddellijk
in dienst. Het gelukt hem een kort verlof te
krijgen. Hij ontmoet in zijn geboorteplaats
Baron von Heimburg, kapitein der Hongaar-
sche huzaren, die door Sari's vader is uitver-
koren als haar echtgenoot. Deze maakt
Franz tot zijn oppasser. Sari en de nieuwe
oppasser bespreken samen den kritieken toe
stand. De gravin zal echter trouw blijven
Als von Heimburg achter de geheime ver-
houding komt, lokt hij een twist uit met
Franz. Deze moet vluchten en vindt een
schuilplaats in Sari's slaapkamer. Ontdek-
king volgt, von Heimburg wil echter zijn toe-
komstige vrouw niet compromitteeren. Hij
geeft Franz zijn uniform en belooft zijn le
ven te zullen sparen, als hij direct het land
verlaat. Het huwelijk met Sari zal nog den-
zelfden avond vo'trokken worden. Maar
Ilona de danseres is er ook nog en wat ten
slotte het einde is, willen wij, om de spanning
te behouden, niet verklappen.
Billie Dove is een prachtige gravin en
Lloyd Hughes een zeer sympathicke Franz.
Armand Ka'iz speelt de rol van von Heim
burg uitstekend, terwijl Lilian Tashman nog
genoemd mag als do danseres Ilona De
schitterende aankleeding, uniformen, bont-
mantels enz. vielen op.
In het voorprogramma een jou-naal, tee-
kenfilm, natuuropname en een komische
sportfi'm over pole en boksen met een groep
bekende medewerkers.
Hermes 30 Dec. v. Algiers n
Luna 29 Dec. v. New York n. W Indie.
Middlemoor 29 Dec. v. Smyrna te Konstanti-
nopel
Nickerie 28 Dec. v. New York n P
Prince.
Notos 30 Dec. v. Alexandria n. Calamata.
Oberon 29 Dec. v. Dedeagatch n. Kimassi
Perseus 29 Dec. v. Alicante n. Malaga
Petworth 30 Dec. v. Genua te Savona
Simon Bolivar 29 Dec. v. Cristobal n. P
Columbia.
Stella 30 Dec. v. P. Columbia n. Maracaibo.
Stuyvesant 29 Dec. v. Dover n. Barbados
Tellus 30 Dec. v. Amst te Rott.
Triton 29 Dec. v. Samos n Calamata.
Zeus 28 Dec. v. Palermo n. Algiers.
USt ony.e Staatsma<*liine.
LIEVER VRIJWILLIGE BIJDRAGEN
DAN HOCFDELIJKE OMSLAG.
De kerkeraad van de Doopsgezinde ge
meente in Den Haag heeft eenigen tijd ge
leden een circulaire aan de leden der ge
meente gezonden, waarin dringend verzocht
werd de gemeente vrijwillig financieel te
steunen, daar anders overwogen moest wor
den een verplichten hoofdelijken aanslag in
te voeren In de laatstgehouden Kerkeraads-
vergadering werd, zoo we in het Maandblad
ezen, door de penningmeesteres een over-
zicht gegeven van het voorloopig resultaat
De uitkomst mocht stellig bevredigend
corden geacht".
HET VROUWENSTEMRECHT IN DE
GEREFORMEERDE KERKEN
In de Gereformeerde Kerken gaan steeds
.eer stemmen op, om het vrouwenstemrecht
ui de kerk in te voeren Na artikelen vroc
i ger van ds. A, D. C. Kok, ds C. Lindeboo a
j e.a. is er nu een in het Geref Thiol. TiH-
cier van Justitie te Batavia in de zaak schrift van den heer j van der Spek die
STOOMVAARTLIJNEN.
STOOMVAAKT MIJ. NEDERLAND.
Borneo (thuisr.) 30 Dec. te Londen.
Mapia 30 Dec. v. Amst. n. Batavia.
P. C. Hooft (thuisr,) 29 Dec. te Suez.
Salawati (thuisr.) 30 Dec. v. Port Said.
Kangean (thuisr.) 29 Dec. te Sabang.
Moena (uitr.) 29 Dec v. Singapore.
Roepat (thuisr.) 30 Dec. v. Batavia.
Rotti 30 Dec. v. Amst. te Batavia.
Saleier (thuisr.) 30 Dec. v. Sabang.
Rondo (uitr.) 30 Dec. te Antwerpen.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Patria 31 Dec. v. Amst. n. Rott.
Tosan (uitr.) 29 Dec. v. Marseille.
Kota Radja (uitr.) 29 Dec. v. Colombo.
Medan (uitr.) 30 Dec. te Belawan.
Palembang (uitr.) 31 Dec. te Sabang.
Tosari (uitr.) 30 Dec. te Genua.
KON. NED. STOOMB. MAATSCHAPPIJ
Aurora 31 Dec. v. Hamburg te Amst.
Orion 31 Dec. v. Amst. n. Hamburg.
Orpheus 31 Dec. v. Kopenhagen te Amst.
Achilles 31 Dec. v. Amst. te Hamburg.
Baarn (thuisr.) 29 Dec. te Tocopilla.
Marie Horn 31 Dec. v. Amst. te Hamburg
Petworth 30 Dec. v. Genua te Savona.
Venezuela 31 Dec. v. Amst. te Hamburg.
Erato 30 Dec. v. Amst. n. Gothenburg.
Orlanda 31 Dec. v. Malaga te Amst.
Prins Frederik Hendrik 30 Dec. v. West-
Indie te Amst.
Ulysses 31 Dec. v. Napels te Amst.
Ariadne 30 Dec. v. Barcelona n. Tarragona
Aurora 30 Dec. v. Hamburg n. Amst.
Barneveld 30 Dec. v Hamburg te Antw.
Berenice 29 Dec. v. Musel n. Oporto.
Breda (uitr.) 29 Dec. te Curasao.
Brielle 29 Dec. v. Curasao n. Europa.
Doros 29 Dec. v. Valencia n. Amst.
Eos 29 Dec. v. Patras n. Venetig.
Ethiopian 29 Dec. v. Cadix te Genua.
WAT KOS1 HEf UN1VEKS11A1R
ONDEkWIJS AAN DEN SI AAT?
De verwerping van het voorgestelde sub-
sidle aan de K.-K. Handelshougeschool te
iilburg vestigde onwillekeurig, gelijk ons uit
een vraag bleek, de aandacht op aen finan-
cieelen last, welken het universitair onderwijs
op de schouders van onzen gemeenschappe-
lijken „Vader Staat" legt. Aan de hand van
verschitlencie cijfers uit de Rijksbegrooting
voor 1929 wilien we hier een overzicht dezer
kosten geven.
De gezamenlijke uitgaven voor het Hooger
Onderwijs bedragen J 13.785.021, dat is
juist duizend gulden meer dan het voorberei-
dend Hooger en Middelbaar Onderwijs teza-
rnen vragen en ten naastebij een zevende van
de totaaikosten van het Lager Onderwijs,
dat ruim 92 millioen gulden vraagt.
Het geheele bedrag van deze 13.785.021
wordt verdeeld over drie onderafdeelingen.
De Rijksuniversiteiten en de Technische
Hoogeschool vragen 13.539.001; de bijzon-
dere universiteiten en de Nederlandsche Han-
delshoogeschool krijgen f 90.725, terwijl de
overige uitgaven beu'effende het Hooger On
derwijs met 155.295 gaan strijken.
Beginuen we met dtze laatste uitgaven,
dan blijkt dadelijk, dat op het gebied van het
Hooger Onderwijs bij lange na niet -zooveel
gesubsidieerd wordt als op dat van het Lager
Onderwijs. We zullen de lezers niet vermoei-
en met de bedragen, maar deelen slechts me
de, dat de Ned. rlerv Kerk een subsidie in
de kosten der opleiding barer predikanten
ontvangt evenals de Evang Luthersche Kerk
Het saiaris van den hoogfeeraar aan het Re-
monstrantsch Seminarlum evenals dat van
iiet onderwijzend personeel aan seminaria
van het Roomsch -Katholiek Kerkgenootschap
wordt ten deele door den Slant vcrgoed Ook
het IsraHietisch Keikgenootschap geniet zu'k
een toelage. Verde bekostigt de Staat studie-
beurzen of geeft studietoelagen van verschil-
lenden aard (oa aan Zuid-Afrikaansche
studenten). Hij versrhaft eerepenningen voor
bekroonde prijsvragen Meer ware te noemen;
we 'aten het hierbij. Het totaai bedrag is
155.295.
We konien nu tot de bedragen voor de ver-
schillende Rijksuniversiteiten De duurste is
Leiden, dat met een totaai bedrag van
f 4 802.002 op de begrooting orijkt. daarna
komt Utrecht met f 4 053 394; daarna Gro-
ningeri, dat ai heel goedkoop is, met
2 267 174 Dit enorme verschil spruit voort
uit het groote ondersciu id dat we aantref-
fen in de kosten der drie Academische Zie-
kenhuizen Het Ziekenhuis der Leidsche Aca
demic vraagt 2 485 503. dus meer dan de
helft van het totaa! voor Leiden beschikbaar
bedrag; het Academisch Ziekenhuis van
Utrecht begroot de uitgaven voor 1929 op
1.117 286, dus bij na twee zevende der tota-
le kosten en het Groningsche kost slechts
f 760.341; een derde deel van het geheele
voor Groningen le?nn.r!e bt Daaruit
volgt, dat de Academische Ziekenhuizen de
begrooting stei*k belasten. Nog duidelijker
blijkt dat uit de volgende rekening De drie
universiteiten van het Rijk kosten samen ruim
elf millioen gulden de drie daaraan verbon-
den ziekenhuizen samen ruim vier millioen
gulden Het valt natuurlijk voor een buiten-
staander moeilijk om over deze cijfers een
oordee! te vellen Het verschil tuschen Lei
den en Utrecht eenerzijds en Groningen an-
derzijds springt echlei bij ieder in het oog.
De oorzaak ligt in het fcit. dat we in Gro
ningen niet te doen hebben met een speciaal
Academisch Ziekenhuis, maar met het Alge-
meen Provinciaal-, Stads en Acaciemisch Zie
kenhuis, waarvuor de Staat bijdraagt in de
kosten van de exploitatie en de uitbreiding.
Een anciere vraag, die we nu ter beant-
woording stellen is: wat kost nu het eigen
lijke ondeiwijs? Ook daarvan geeft de be
grooting de giobale cijfers, het btdraagt
6 608 699 Nu is het Utrecht, dat het
grootste bedrag vraagt, n l f 2 872 406, te
gen Leiden met 2 262 467. terwijl ook hier
weer Groningen het minste viaagt, n I.
f 1.473 826. De personnels uitgaven bedragen
in het geheel f 5 518 486.
We komen thans aan de Technische Hoo
geschool te Delft Het totaaibedrag, voor
deze universiteit uitgetrokken, bedraagt
2.394 346, waaruit volgt, dat ze iets meer
kost dan Groningen, maar veel minder dan
Leiden en Utrecht Het overgroote deel van
dit bedrag is voor het onderwijs bestemd, n.l.
2.293.042, waarvan weer 1 602.798 ten
laste der personeeluitgaven komt.
De uitgaven voor Bijzondere Universitei
ten en de Handels Hooge School te Rotter
dam werden begroot op f 90.725. Daarvan
is 61 000 bestemd voor de Ned. Handels-
Hoogeschool en f 8000 voor tegemoetko-
ming van staatswege m de kosten van voor-
ziening in onderwijslokalen voor bijzondere
universiteiten, terwijl vooi de R -K Handels-
Hoogeschool te Tilburg een subsidie van
10 00C was uitgetrokken.
We gaven eenige der belangrijks.'te cijfers
uit de begrooting voor de afdeeling Hooger
Onderwijs van de Rijksbegrooting Aoor 1929,
waaruit onze lezers hebben kunnen zien hoe
de uitgetrokken f 13.785.021 be-steed wor
den.
Nadat dit artikel geschreven ->erd is aan
de Eerste Kamer de door de T>^veede Kamer
aangenomen begrooting voor het Departe-
ment van Onderwijs, Kunsten e-n Wetenschap-
pen toegezonden. De afdeehr ,c H. O bleef,
behoudens ae f 10 000 voor 'Ifilburg's Han-
dels-Ho^cesciiool uitgetrokkei n, onveranderd.
Het eir.dcufer is dus f 13 775.CT2L
ii
