AlllHI CouianL De wEttige Histor&sche figuren Honderd een Diiisda&f 12 Februari Radio-li iiekje K.KIII LKTON. No. 36 1929 en derligste Jaargang. band in b. Woensdag 13 Februari. Hilversum, 1071 M. 10.10.15 Morgen- wiiding. 12.15—2.— Concert door het A. V R. O.-Trio 2.-3.— Microfoon-debutanten 1\. Verhoeff, piano. M. Walter, zang F, Vonk, viool. 3.4.Maak het zelf, curses 4,5.Lezing door Prof. W. v. d. Pluym: Oude Griekenlana. 5.5.45 Gramofoonmu ziek 5 45—6.15 Landbouwhalfuurtje door I F Ch Dix. 6.15—7.15 Concert door het A. V. R. O.-Trio. 7.15—7.45 Gezondheids- halfuurtje door Dr. R. P. v. d. Kasteele. 8 8.30 Dr. Mengeberg: Wagner. 8.30—9.30 Een uurtje in Zaandam (Verkade-fabnek). Vocaal en instr. concert. Zaandamsch Man- nenkoor. Harmoniever. „Apo lo", Koog- Zaandijk. 9.30 Populair concert Omroep orkest onder leiding van Nico Treep. J. Mor- sten, cabaretiere. 10.— Persberichten. 11.— 12.Dansmuziek. James Meyer's Hotel de "Europe. Huizen, 336.3 M. (Na 6 uur 1852 M.) (Uitsluitend N. C. R. V.) 11.-11.30 Zieken- dienst. 12.30—1.45 Concert. Mevr. A. van BeekRisjouw, sopraan. Mevr. A van Ver- sendael, sopraan. J. A. J. Berman, viool. H. van Beek, piano en orgel. 5—6.— Kinder uurtje onder leiding van Mej. B. v. d. Mej. C. J. A. Gederman, Uitrecht, zang 6.307.Fransche les. 7.7.30 Engelsche bandd.scorrespondentie. 7.308.— Lezing Piuimveeteelt. 8.Concert. Het Geref. Man- nenkoor onder leiding van M. E Bouwmees- ter. D. Luschen, fluit. Sprs.: Ds. J. F. Wes- termann: Het binnenlandsch werk J. A. de Boer: Het jeugdwerk. Ds. S. Kamper: Het werk in de Kolonien (Alle namens het Ned. Biibel Genootschap). Daventry, 1562 M. 10.35 Kerkdienst 11.05 Lezing. 11.20 Gramofoonmuziek. 12.20 Bal- ladenconcert, sopraan en bariton. 12.50 Gra mofoonmuziek. 1.20-2.20 Dienst in de Southwark cathedral. 2.50 Voor de scholen 3 15 Muziek. 3.20 Gedichtenvoorlezing. 3.50 Voorlezing. 4.05 Licht klassiek concert. Wil son strijkkwartet. 5.05 Concert-orgelbespe- ling. 5.35 Kinderuurtje. 6.20 Gramofoonmu ziek. 6.35 Nieuwsberichten. 6.50 Tuinpraatre. 7 Muziek. 7.05 Liederen van Purcell, bariton. 7.20 Lezing: China. 7.35 Muziek 7 45 Lezing: Diet. 8.05 Ouverture. 8.20 ..Skakontala", of „The lost ring", Inchaansch drama. 10.20 Nieuwsberichten. 10.40 Bal a- denconcert. M. Thomas, sopraan. h. Heyner, bariton. P.Cochrane, viool. 11.20—12 20 Dansmuziek. Parijs „Radio-Paris" ,1750 Af. 12.50—2.10 Orkestconcert. 4.05-5.05 Orkestconcert. 7 05_7.5O Gramofoonmuziek. 8.20 rrag- menten van „Romeo en Julia", Shakespeare. Kamermuziek. Langenberg, 469 M. 9.35 Gramofoonmu ziek. 10.35 Muziek voor de scholen. 11.30 Gramofoonmuziek. 12.251.50 Orkestcon cert. 5,05—5.50 Jeugdconcert. Russische mu ziek. 7.20 Concert. Werag-concert. 8 20 Sym- phoniecoacert. G. Havenmaon, viool. Daarna dansmuziek. Zeesen, 1649 M. 11.30—3.50 Lezingen 3.504.50 Orkestconcert. 4.507 05 Lezin gen. 7.20 „Faust-Szenen", voor soli, koor en orkest, Schumann Daarna tot li-50 Dans muziek. Hamburg, 395 M. 10.2011.20 Gramo foonmuziek. 3.50 Solistenconcert. 5.20 Or kestconcert. 7.20 Concert. Rhemische Land- schaft. 9.35—11 10 Nacht am Rhein. Brussel, 512 M. 5.20 Dansmuziek. 6.50 Trioconcert. 7.20 Gramofoonmuziek. 8.35 Orkestconcert. Fragmenten van „Sornettes Vaxelaire. 10.05 Dansmuziek. ONTVANGST VAN DEN KORTE- GOLFZENDER HUIZEN IN OOST- EN WEST-INDIe. De voor oopige proefuitzen-dingen te Hui Jen. waarbij het vermogen van den zender nop siechts circa de helft van het norma' bed g, brachten reeds het resultaat, dat *ende drie uren in den avond (7—10 uur i-,e ^Cost-Indie goede luidsprekeront- vangsi "geliik is. Bij gebruik van het voile verr >gen zai deze tijdsduur nog belangrijk gro ter worden. Ook in West-Indie is de ge- luidsterkte groot. Daar was het tot dusverre re<»"' noge'ijk de uitzendinoen van 6 uur v.m tot u« 4 uur n.m. (West-Indische tijd) met den 1 tiidspreker weer te geven; bij de verdere proevtn wordt ook van deze uren nog uitbreiding verwacht. Inmiddels is met ontvangmiddelen, zooals de Radiodienst te Bandoeng voor het offi- cieele telefoonverkeer met Holland bezigt, nog veel meer te bereiken. Het bleek reeds bij vcorloopige proeven, dat de PHOHI-zender meer dan 6 uur e rder kan worden verstaan dan de zenders te Kootwijk; verwacht wordt, dat deze tijdsduur nog grooter zal worden bij het voile vermogen van den zender. Dit beteekent, dat bij den bouw van een gelijkwaardig tegenstation in Indie, een tele- fconverbinding met Holland zou kunnen worden verkregen, welke gedurende't groot- ste gedeelte van het etmaal onderhouden kan worden en zeer zeker gedurende de gemeen- schappeliike daguren (812 uur A. T. 2.30—6.30 Javatijd). Dit zou voor de zaken- wereM een groote stap vooruit beteekenen. DIENSTPLICHT. Bekendmaking van uitspraken inzake vrijstelling. De BURGEMEESTER van ALKMAAR brengt ter algemeene kennis, dat omtrent de aanvragen om vrijstelling van den dienst- plicht wegens kostwinnerschap be- treffende den hieronder genoemden persoon de uitspraak is geschied, achter zijn naam vermel d: J. DE LEEUW, lichting 1928. Uitspraak: Afgewezen. Tegen deze uitspraak kan binnen TIEN DAGEN na den dag dezer bekendmaking in beroep worden gekomen door: a. den ingeschrevene, wien de uitspraak geldt, "of door diens wettigen vertegen woordiger door elk dor overige voor deze gemeente voor dezelfde lichting ingeschreven per sonen of door diens wettigen vertegen- woordiger. Het verzoekschrift, daartoe aan de Ko- ningin te richten, moet met redenen ziin om kleed en worden ingediend bij den Burge- meester, ter Secretarie dezer gemeente, at- deeling Militaire Zaken, die voor de doorzen- ding zorgt. Alkmaac, ll Febr. 1929. De Burgemeeste'- voornoemd, WENDELAAR. GEVONDEN VOORWERPEN Aanwezig aan het Bureau van politie. Langestraat en aldaar te bevragen op alle werkdagen tusschen 11 en 1 uur, de navol- gende voorwerpen als gevonden gedepo- neerd op 7, 8 en 9 Februari 19z9: Zwarte portemonnaie met inhoud; kindermuts;e, rolletje blank draad; fabriekspenmngen (nos 199 en 20); pak knijpers handschoenen; huissleutels. Aanwezig en te bevragen bij de navolgen- de ingezetenen, onderstaande voorwerpen, 's gevonden aangegeven op 7, 8 en 9 Fe bruari 1929: Zwarte portemonnaie met in houd. B Beemsterboer, Hofstraat 20; nagel- etui, H. Alfrink, Rochdalestraat 39; mesje, T Louwers, Roemer Visschersstraat 14; heerenhorloge, R.K. Meisjestehuis, Nieuw- landersingel 70; mesje, A Elfring, Groot Nieuwland 35; portemonnaie met inhoud K. Kaan, Koorstraat; kinderportemonnaie met inhoud. Th. Ypelaan, Regulierslaan no. 10; bril, Th. van Baden, Westerhofje 19; paar kinderhandschoenen, C. Idema, St. J0SH3"" straat 9; grijze heeren handschoen, H I ee- toom, G-eest 36; autopomp, P. HeibloJi, Oude^racht 46; paar bruine handschoenen, P Joor, Oudegracht 91portemonnaie met inhoud, J. van Vliet, Druivenlaan 3; staande boor, D. Lissenberg, Middenstraat 4; be las- tingmerk, D. Oostwoude, Schermerweg 22; paar zwarte motorhandschoenen, H JL Schwarzer, Toussaintstraat 9; speelgoeu (mecano). G. Harteveld, Doelenstraat 4a; portemonnaie met inhoud, Mr. Moens, Nas- sauplein 11. Wanneer men weder in het bezit is van het verloren voorwerp, wordt men verzocht hUr- van kennis te geven aan het Bureau van politie. aan, Paul Scarron, ik in mijn vorig artike! heb geschreven en bij welke gelegenheid ik de geschiedenis harer jeugd heb verteld, me- vrouw de Maintenon heeft het grootste deel der geheimzinnigheid, waarinede zij zich voor haar tijdgenooten omhulde, niet kunnen bewaren in den loop der beide eeuwen, die sedert haar overlijden zijn voorbijgegaan De archieven hebben zich geopend; dichte gor dijnen van antichambres en boudoirs zijn weggeschoven en we kennen vrij goed haar, die eens de aantrekkeliike en beklagenswaar- dige Fran^oise d'Aubigne was, die daarna als de mooie Madame Scarron haar opmerke- liike schoonheid toevoegde aan de aantrekke- lijke geestigheid van den kring, door haar man geschapen, en die eindelijk, bij geheim huwelijk aan den Zonnekoning verbonden, over den vorst en zijn zich verzwakkenden geest heerschte, niet tot Frankrijk's heil. Ta, we kennen haar vrij goed, al was ook bij'den docd van de koningin, waarop zij zoo zorgvuldig gewacht had om haar grooten slag te slaan. haar gedrag een oogenblik niet strak van lijn. noch consequent geweest Zij had, toen zij uit de sterfkamer was geko men toegegeven aan den wensch van den hertog de la Rochefoucauld, die haar bij den arm genomen had en tot haar gezegd had ,.De koning heeft u noodig." Zoo was ze, als bij overromoeling, het ver- trek van den vorst binnengeduwd en met dezen hals over kop naar Saint-Cloud j-er- trokken, waarover de omgeving. en speciaal de dauphine, die om de situatie te redden wilde meegaan, zoe ontzet waren, dat zij als met stomheid gestagen werden. Het was een te geweldige schennis van het decorum Men verloor er de spraak bij. Want dat ont- hutsende gebeurde vijf dagen na den dood van Maria Theresia Maar de krachtige, berekenende wil van mevrouw de' Maintenon wist zich te hervat ten; zij liet haar bezitsters de allures aan- nemen eener boetvaardige: zoo konden en mochten zij, hij en zij, niet langer doorgaan; haar scrupules, haar vroomheid en de zijne, beweerde zij verzetten er zich tegen En zij trok zich terug, menschenkenster als zij was, kenster vooral van den koning, die, zooals terecht gezegd was, „haar noodig had". Toen gaf Lodewijk XIV zich gewonnen. In het geheim zegende de aartsbisschop van Pa rijs, Du Harlay (1), het huwelijk in van den koning van Frankrijk en de weduwe Scarron. eens de arme uitgestootene, die kippen en ganzen verzorgde tegen een schamel loon, in ondergeschikt dienstverband bij hardvochtige bloedverwantenlater na den dood van haar eersten man, de opvoedster der koninklijke bastaarden, wier moeder was mevrouw de Montespan. Het huwelijk had plaats in De cember 1685. De markies de Montchevreui., die de opvoeder geweest was van een der kin- deren van mevrouw de Montespan en later gouverneur werd van Saint Germain-en- Laye, was een der getifigen; de tweede was Bontemps, eerste kamerdienaar van den koning. Er werd geen ruchtbaarheid aan ge- geven. De omgeving moest het maar raden aan allerlei dingen van ernstigen of minder belangrijken omvang. Dat op 7 Januan 1686 het huwelijk een voldongen feit was mag wel blijken uit het volgende briefje van dien datum, door mevrouw de Maintenon ge- richt tot den abbe Gobelin, die haar 'n zeer kostbaar geschenk had gezonden: ik moet er u echter gelijktijdig een verwijt van maken, dat gij te respectueus en te ceremonieus zijt in den brief, dien gij mij schrijft. Ik weet niet of de eerbewijzen, waar mede men mij omringd heeft (2), u iets nieuws voor mij inspireeren, doch, wat mij be- treft, ik ben te uwen opzichte niet veranderd en ik ontvang die bewijzen van uwe vriend- schap op dezelfde wijze, waarop ik dat ge- daan heb gedurende de zestien jaar, dat ik u ken." tigde zich in een Ursulinenkloesterves- tigde, want van „terugtrekken" kan men mceilijk spreken. Immers zij zocht de we- reld, de kringen, die het hof benaderden. Daar vermoedde zij haar toekocnst. In de viei deelen correspondentie, die voor mij liggen, is het niet moeilijk haar drijfveer te raden. Duidelijk zegt zij het: „Ik gaf met om rijk- dom; ik stond honderd voet hoog boyen^|c.- delijke begeerte, maar ik wilde eer. Waar zij komt, wordt zij omringd door aanbidders Maar haar koude, berekende geest maakt t haar ^emakkelijk, op allerlei voorstellen met in te^aan. Zelfs het huwelijksaanzoek van een markies slaat zij al, onder het vooi- wendsel, dat het verschil te groot is tus schen den geeetrijken Scarron en dezen pre- tendent naar haar hand. Men doet haai waarschijnlijk geen onrecht met tezm dat zij over dat aanzoek heen keek naar dcn eene, den groote, dien zij begeerde in haar forsche eerzucht. En dien eene, dien gioote, kr<Zif was van goede familie, al had het lot haar ouders geschonken, over wie maai lie- ver niet gesprcken moest worden. Ziehie vertaald, de inschrijving van haar^doop, zoo als die voorkomt in het registei van Notre Dame van Niort, thans berustend in het archief ten gemeentehuize van deze depait.. mentale hoofdstacl Den acht en twintigsten dag van No vember 1635 werd gedoopt FranQOise, doch- ter van messire Constant d'Aubigny, heei van Aubigny en van Surimeau, en van dame leanne de Cardilhac, echtelieden. Haar pe ter was Francois de la Rochefoucault, zoon en machtigen messire Ben- voor een ii De vrouw van een koning. .daar ik een raadsel het nageslacht wilde zijn Neen, een raadsel voor het nageslacht te zijn, dat is haar niet gelukt, hoewel zij om middellijk na den dood van Lodewqk Xl\ alle brieven van den koning aan haar en haar geheele correspondentie met hem verbrandde Voor het nageslacht is zij geen raadsel ge- bleven, ook al vernietigde zij eveneens haar intieme briefwisselingen met haar vriendin, mevrouw de Montchevreuil, met haar geeste- Hjken leidsman, den bisschop van Chartres, en anderen. Vier dikke deelen brieven. die over-rebleven zijn, geven een vrij duidelijk beeld dezer vrouw, al moge dan o°k niet alles oogehelderd ziin in dit belangrijke leven. Mevrouw de Maintenon, over wier eersten Gehuwd met den koning! De diroom van haar eerzucht was vervuld. Zij had daarop steeds het oog gericht gehad, sedert zij na Scarron's dood, in 1660, met het hof in aan- raking was gekomen na een tijd van bitte- le armoede. Haar man had haar bijna niets nagelaten; zelfs zijn toelage van „officieel zieke" hem door de koningin-moeder toe- gekend was natuurlijk opgehouden en loewel zijn weduwe er de verlenging van vroeg, werd dit, wat begrijpelijk is, gewei- gerd. Mazarin had spot tend gevraagd1: „Is zij ziek? Neen! Welnu, hoe wil men dan, dat zij, die een goede gezondheid geniet, den ti- tel drage van ,,officieele zieke!" Gelukkig was Anna van Oostenrijk milder dan haar minister. Zij schonk die mooie weduwe een jaargeld van 2000 livres, waarmee de begif Door E PHI I IPS OPPENHE1M Geautoriseerde vertaling van Mej E J B 62 HOOFDSTUK XXIX. Francis sloot de deur achter zich dicht en rad binnen Monica was ue eerste die sprak. „Kijk niet Too verschrikt, Francis",- ver zocht zij F m. „Ik zal mijn komst op dezen tijd nader uitleggen. Vraag dien persoon te vertrekken/wil je", ging zij voort, op Ambro- sius wijzend, hij verveelt mij". Francis belde. ,,Wat beteekent dit, Ambrosius?" vroeg hij. ,,Ik waagde het, lady Monica te vragen met mij te trouwen, dat is alles", luidde het aar- zelende antwoord. Monica lachtte zachtjes, haar oogen ge richt op haaar neef. „Hem te trouwen", herhaalde zij ironisch „In elk geval". zeide Francis, de deur ope- nend, merkt u, dat lady Monica niet gedsend is van uw onmerkzaamheden. Misschien deedt u beter ons te verlaten." „Ik zal natuur'ijk gaan", berustte Ambro sius, met een vep'">etpe1."er|end'sn blik naar de klok'. „Het zou jammer zijn uw tete a tete te storen.'' een Noch Francis noch Monica bewogen spier. Een bediende verscheen. „Laat mijnheer uit", beval Francis. Ambrosius ging, zonder zich om te keeren. De deur werd achter hem gesloten. „Wat een onverdragelijk mensch!" riep Monica uit. „Ik vind dat hij op zijn manier nuttig is antwoordde Francis koel. Zij keek hem aan met een vraag in haar oogen, die hij in getreke bleef te beantwoor den. „Ik vermoed, dat je je ergeH over mijn komst op dit uur van den avond", zeide zij. Ik kan het niet helpen. Ik moest komen en daar ten ik. In elk geval zal het jouw repu tatie niet schaden". „Ga a s ie blieft zitlen", verzocht Francis. „Mag ik?" -vroeg Monica, naar den fau- teuil terugkeerend. „Weet je, dat die kerel mij heusch durfde aarraken. Indien jij niet waart binnengekomen, geloof ik, dat hij zou hebten beproefd, mij te kussen". „Je ziet er rnooi genoeg uit, om het hootd op"hol te brengen van een sterker man Ambrosius", merkte Francis op, na oogenblik zwijgen. De geheele uitdrukking van Monicas ge laat werd p'otse'irg zach^er. Haar oogen schitterden van vreugde. n „Een como'imei i van iou, Francis riep zij nit. „V'nd je wezenli'k dat ik er aardig uit zie? Ze zeggen dat deZe japon hee' bijzonder is ..Madame" beweerde. dat ik de eenige vrouw in London was die hem kon dragen dan een (1) De geschiedschrijver Michelet noemt den eenvoudigen parochie-pastoor: Hebert (2) Eerst had zij geschreven: „gekroond heeft". lamin de WhSuauH, fer van, Esdasac en van Ma;gno, en haar meter demoiselle Su zanne de Beaudean, dochter van den hoo- wen en machtigen Charles de Baudean, heer- baron van Neuilhant, goeverneur voor Zijne Majesteit van deze stad en dit kasteel. Daaronder de namen van den vader, den peter en de meter, benevens die van „Meaul- m Als^bijzonderheid: peter en meter waren negen a tien jaar oud. De jonge Rochefou cault is een neef van den beroemden schrij- ver der Maximes. Dat is dus in 1635. Zestien jaar latei leert zij, na de moehijke jeugd, waarover ik sprak Scarron kennen. Weer een jaar later, in ju- ni 1652 trouwt zij met hem. De lezers we- ten reeds, welk een toewijding Scarron voor haar bezielde. Bij zijn in schertsenden vorm gedaan huwelijksaanzoek schertscnd, op- Sat zij ook in scherts hem zou kunnen wei- gercn bood hij hssr zelfs dc middclcn aan om zich in een rijk kloostvr in te koo- oen, opdat zij beschermd zou zijn tegen de t-evaren, die haar, de mooie, doch arme, overal zouden bedreigen. Zij neenit zijn hand aan en is ruim zeventien jaar lang de trouwe en geduldige gade, die op geestelijk gebied in Scarron's tintclend gezelschap won wat zij, menschelijker wijze gespioken, in dit abnormale huwelijk met den gebrek- k;ge te kort kwam. In 1670 bleef zij bij Scarron's dood onver- zorgd achter, maar zij had in het salon van haar man mooie relatien geknoopt, zooals met mevrouw de Seigne, mevrouw de la Fay ette, mevrouw de Coulanges en ook met de vriendin van den koning, mevrouw de Montespan. Door deze laatste gevraagd en betaald oin de zeven kinderen, die uit Lodewijk XIV's liaison geboren werden, op te voeden, aan- vaardde de weduwe Scarron een taak, die haar nader bracht tot den koning. Het ko- ninklijk „geheim" te deelen, was reeds den koning „nabij" zijn. Toen een der kinderen door hem gelegitimeerd werd en voortaan als „duc du Maine" bekend zou zijn, werd de w:duwe Scarron naar Versailles geroe- pen; zij kreeg als vorstelijke belooning het landgped Maintenon, dat tot een markiezaat werd verheven en waarvan de koning haar beval naam en titel te dragen. In dien tijd werd de afstand tusschen Lodelijk XIV en mevrouw de Maintenon kleiner. In dagelijk- sche gesprekken drong haar beeld heel diep in het hart van den vorst. Zijn liefde voor ,.la Montesnan" werd minder; Lodewijk's tweede ..vriendin", de hertogin de Fontan- ges stierf. De geestelijkheid, de kerk, veront- waardigd over de 1o»^on<iio-hetd van den onino-. trachtte hem op,het goede pad F te brengen en de koningin minder te doen verwaarloozen. Mevrouw de Montespan werd verstooten; had de koning. door haar beschuldigd van ontrouw, niet hard met de vuist op tafel geslagen en gezegd: .,ik wil niet gehinderd worden!"? Maar de toenade- ring tot de koningin blijft achterwege. r>e monarch had een rveuwe neigingen die gold mevrouw de Maintenon. Maar deze, krachtig gesteund door haar biechtvader, den abbe Gobelin, houdt zich hoog, Lodewijk XIV, niet gewend aan ob stacles, botst tegen een vasten, koelen wil. De koningin leeft altijd nog. Wanneer deze sterft in 1683, draait mevrouw de Mainte- non's leven als op scharnieren naar de toe- komst, die zij zich gedroomd en waarvoor zij zoo lang en zoo in het geheim geweiKt heeft. Dan is zij een oogenblik onvoorzich- tig: we zagen het al. Doch zij hervat zicii. Zij laat den liefdeszieken koning wenschen en zuchten, totdat de kerk hun bcider liandeu ineenlegt en daarover haar zegen uitspreekt. Dat huwelijk, aan het einde van 1685 ge sloten, was een feit, parallel loopend met n under, de herroeping van het Edict van Nan tes dat Frankrijk berooven zou van een zeer groot aantal zijner beste burgers en voor de in den lande blijvendc HugenoTn den lij- denstijd der dragonades zou verlengen en verzwaren. De kerk had dit geeischt en van den invloed van mevrouw de Maintenon ge bruik gemaakt om deze felle vervolging der Protestanten van den koning te verkrijgen. Waarschijnlijk heeft zij langen tijd geaar- zeld. Eindelijk gaf zij toe en ried zij aan tot de herroeping. Haar betaling was de toe- stemining der geestelijkheid tot haar uuwe- lijk met den koning. Lodewijk XIV boog voor de machten, die hem dwongen. Die herroe ping wischte in zijn oog veel weg van de vlekken op zijn huwelijksleven en als loon verkreeg hij de vrouw, die hem van .,io Montespan" had verlost. Haar geheime hu welijk met hem legitimeerde, wat elk oogen blik ten nieuw overspel dreigde te worden. Enkele geschiedschrijvers beweren, dat deze verbintenis gesloten werd den dag na de herroeping van het Edict. Dan is Framboise d' Aubigne ter hoogste plaatse. Haar vorstelijke echtgenoot, drie iaar jonger dan zij, is ziekelijk; de vrouw wordt ziekenverpleegstermaar zij is, zooal niet koningin, de vrouw des konings. Dat had zij gewild. Haar macht, de macht van een mooie, koel berekenende, intelligente vrouw, was door de sanctie van het huwe- iijk nog grooter geworden. Zij was de voort- durende raadsvrouw van den koning, en bij na dertig jaar lang zal zij het blijven. Dat zij die macht. dien invloed zeer dik- wijls niet tot Frankrijk's heil maar tot zijn ongeluk aanwendde, kan, naast veel goeds, dat zij deed, niet worden ontkend. We zagen het reeds in haar houding tegenover het Edict van Nantes. Zij had de hand in ve.e diplomatieke intrigues. De geldelijke steun, waardoor in Ierland de burgeroorlog kon blijven voortwoekeren. was haar werk. Per- sonen kwamen of verdwenen in den hofkring die door haar werden beschermd of vervolgd Een bigotte stemming, uiterlijke vroomheid kwam over den kring in Versailles en maakte de copieen der Tartuffe's, door Molifere zoo schrijnend getyoeerd. Daartegen wegen met op haar fundate van Saint-Cyr, opvoedings- ^esticht voor jong"6 meisjes van adellijken huize, voor wie b.v. Racine zijn Athalia en zijn Esther schreef, noch al hare, mderdaad vele „goede werken". Het leven dezer vrouw, die de elllende had gekend in haar jeugd, was onderworpen aan een eerzucht, die al haar daden scheen te inspireeren en haar de voldoening ontnam, dat hare goede werken haar door vele harer tijdgenooten mderdaad als goede werken werden aangerekend. Men wantrouwde haar en kon niet gelooven, dat wat zij deed als oprechte uitingen van een goed hart en een rechtschapen geest be schouwd mochten worden. Dat zij, door haar overwicht over den koning, wellicht veel kwaads heeft kunnen verhoeden, wordt bij velen niet als een crediet-post op haar reke- ning gezet. Heeft zij begrepen, dat zi], zoodra de Zon nekoning er niet meer zou zijn, geen plaats meer zou hebben aan het Hof van Versailles. Vermoedelijk wel. Haar ijver om de cor respondentie met haar vorstelijken gemaa! te vernietigen, doet dit gelooven. Het viel haar blijkbaar nog mee, dat de regent, de hertog van Orleans, haar in haar „Huis te Saint-Cyr, waarheen zij onmiddellijk, als met de gewapende macht, was vervoerd, kwam bezoeken en haar een lijfrente van acht en veertig duizend louis toekende. Mevrouw de Maintenon heeft in haar brie ven soms geklaagd, dat zij een man^ moest amuseeren, die „niet meer amusabel was. En zij verklaart. in een lange ervaring van het leven, hetwelk haar de hoogste eere bracht, geleerd te hebben, dat alle levensonv standigheden „een verschrikkelijke leegte achterlaten. - Voor een zoo eerzuchtige en in haar eer zucht zoo zeker slagende vrouw is dit wel eene droevige bekentenis. Te Saint-Cyr gingen haar laatste levens- jaren voorbij. Daar werd zij begraven. Men zoeke haar eraf, noch haar stoffelijk over- blijfsel, in dit haar zoo vertrouwde. door haar gestichte en gei'nspireerde Huis. De -ransche Revolutie wreekte zich over haar gehecbtheid aan de monarchic en haar ge- wantrouwde vroomheid. door haar laatste De mantel vie! van haar schouders en zij stond een oogenblik op. Voor Francis' on geoefende oogen scheen d.e robe nets dan een wolk van tabakskleurig materiaal.. „Ik heb je nooit mooier gezien", gaf hij tO'C „Ik ben blij, dat je er vanavond zoo over denkt". „Waarom vanavond?" vroeg hij, op haar neerziend. Zij wees op het licht boven de tafel. „Draai dat uit, wil je?" verzocht zij. „Het schijnt in mijn oogen en ofs-hoon ik aardig door de wol geverfd ben, ga ik iets^zeggen, waarover ik mij afschuwe'ijk schaam". Francis gehoorzaamde haar zwijgend. Er brandde siechts een lamp, waarover een zware kap. In het getemperde licht was de schoonheid van ha.ar profiel bijna verbijste- rend; haar oogen, die de zijne gevangen hid den, waren ze'dzaam g'anzend. Hij voelde dat 7''n ze'fbeheer ching gevaar liep. „Weet je, hoe laat het is?" herinnerde hij haar. Je behoeft je over mii niet bezorgd te maken", zei ze vertrouwe'ijk. „Ze den-ken allemaal, dat ik naar het bal van lady Pan- ner ben en ze verwachten mij niet thuis voor drie uur Vermced je niet, waarvoor ik ben gekomen?" ,Neen". "ik heb vi'fdui7end pond noodi"", zeide zij lang7aam „Wi' je mij die geven?" „Ik zou het kunnen doen", antwoordde hij, na'epn oo°-enb!ik wachten. 1 „Toen ik mijnheer Ambrosius hier vond ging zij voort, „trachtte ik het van hem te leenen; tenslotte is hij een geldschieter", „En weigerde hij?" „Erger", bekende zij. „Hij vroeg mij ten huwe'ijk". Francis' oogen schoten een oogenblik von- ken. Hij bedwong echter het gevoel van woede. „Ik ben zeer onwetend op dat gebied" merkte hij rustig op, „maar is het tegen- woordig niet heel gewoon, dat meisjes om geld trouwen?" „Sommige meisjes, ja", stemde zij toe. „Er was een jong meisje van negentien vervclgde hij, „dat ik ontmoette cp je moeders ontvangavond. Zij scheen nog in de leerka- mer thuis te hooren. Heeft niet iemand mij verteld, dat ze was gehuwd met een makelaar in-effecten van zestig, of zoo iets?" „Volkomen juist en dan nog wel een zeer weerzinwekkend iemand". „En de dochter van lady Heri-ngton „Je behoeft niet verder te gaan", viel zi] hem in de rede. „Er zijn vele jonge vrouwen die haar lichaam verkoopen -voor het merk van eerbaarheid, vertegenwoordigd door een huweli'ksakte, en de weelde, die deze aan- biedt. Dit is tegenwoordig een gpwone koop „En jij?" „Kan je heel duidelijke taal verdragen? vroeg zij. „Waarom niet? De waarheid kan nooit be leedicen". ..Niettemin zijn er menschen. die de \vaar heid zedeloos zouden vinden. Ik met. Ik zal je precies zeggen, wat ik ervan vind. Ik zou mijzelf, naar lichaam en ziel reiner ea eerbaarder achten, wanneer ik mij gaf aaa den man, voor wien ik in staat was te voelea liefde of hartstocht, of hoe je het ook wilt noemen, dan een man te trouwen voor wien ik niets voelde en voor te wenden dat ik hem a'l- les gaf, wat een vrouw te geven heeft". „Ik begrijp het", fluisterde hij. „Ik moet die vijfduizend pond hebben, Francis", ging zij voort. Mijnheer Ambro sius bood ze mij aan, als ik hem trouwde, en ik voelde mij beleedigd. Ik vraag jou ze mij te geven, Francis, omdat ik nergens bang voor ben". De atmosfeer van de kamer was ploisehng verstikkend. In de open lucht had hij het laatst dat onstuimig verlangen gekend, toea de auto door't bosch met den geur van pijn- boomen gleed en de schemering op hen neer- daalde. Wat had hij moeten strijden om te vergeten. En nu was het er weer, sterker dan ziin wil, sterker dan zijn levensoffer. Hij zonk op de knieen en de aanraking van haar arm om zijn hals scheen het zoetste, dat dit leven hem ooit had gegeven. Hun lippen ontmoet- ten elkaar. Monica!" riep hij. Zij lachte zacht met haar gelaat tegen het zijne. „Je haat mij niet wezenlijk, wel?" fluister de zij gelukkig. „Je doet alsof, maar het is niet zoo". „God weet, dat ik je niet haat!" erkende 11(Wordt vervolgd.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1929 | | pagina 5