DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Etaffelijkscl* owerzicht,
iuiienland
W. M. K. PELS EN ZOON
No. *3
Dif nnmmer nestaat nit 3 blades.
Honderd een en dertigste laargang
1929
AnoniTcmcntsprljs T>fJ voornitlbetaling per 3 maanden f2.—fr. per post f2.50. Bewijsn. 5 ct. Advertentiepr. 25 ct p. regel, grootere letters naar plaatsrnimtc.
Brieven franco NX Boek- en Handelsdr. t.Il Herms. Coster Zoon, Voordam C9, Tel. Administr. No. 3. Redactie No, 33.
WOEIiDAG
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur Tj. N. ADEMA.
Postgiro 37060
2? MA ART
DE UITVAART VAN FOCH.
Een grootsche plechtigheid.
Enorme belangstelling. De rede
van Poincare.
Gisteren heeft Frankrijk een van zijn hel-
den begravenFoch, de groote man van den
wereldoorlog, de overwinnaar van Duitsch-
iland, is naar zijn laatste rustplaats gebracht.
Het is een grootsche plechtigheid gewor
den, waaraan geheel Frankrijk tainoze
land en hebben deelgenomen.
De plechtigheid begon in de Notre Dame.
Over een afstand van vier K.M. ongeveer is
het stoffelijk overschot langs den bekenden
weg naar het Huis der Invaliden vervoerd.
Hiervoor heeft Poincare de eenige redevoe-
ring uitgesproken. Na het defile van de troe-
pen is de kist vervolgens bijgezet in den graf-
kelder van de gouverneurs van dat rims
Deze plechtigheid was door duizenden en
duizenden bijgewoond. Langs den weg ver-
drong zich een dichte menigte; de omfloerste
lantarens brandden. Voor zoover op het
oogenblik bekend is, zijn betreurenswaardige
incidenten als van Zondag uitgebleven. De
straten en toegangswegen, die gevolgd wer-
den, zijn zoo breed, dat at en een plaats kon-
den vinden. Zoovelen hebben het stoffelijk
overschot naar de rustplaats willen vol-gen,
dat zij bij lange niet in de Notre Dame kon-
den worden toegelaten. De kathedraal was
natuurlijk stampvol. Mevrouw Foch en de
beide dochters woonden den dienst bij.
De katafalk praalde in een gloed van 200
kaarsen. De aartsbisschoppen van Parijs en
Reims waren tegenwoordig evenals de nun-
tius en andere kardinalen en bisschoppen. De
president van de republiek, de ministers en de
parlementsleden hadden eereplaatsen. Allen
waren in rok en droegen hun onderschei-
dingsteekenen. Rondom de katafalk stonden
de maarschalken en hoofden der buitenland-
sche delegaties. Na den zang gaf kardmaal
Dubois de absolutie. De samenstelling van
den eindeloozen stoet geschiedde regelmatig.
Toen deze de Place de la Concorde bereikte,
bulderde het geschut. De kist met het lijk van
den maarschalk rustte op een affuit, dat door
zes zwarte paar-den werd getrokken. Bij hoo
ge uitzondering liiep de President van de Re
publiek mede. De treurmuziek van verschil-
jende kapellen klonk plechtig en gedragen
Gedurende het langs trekken, dat ruim drle
kwartier duurde, werd alleen het stiffen van
de voeten gehoord.
Op het Plein van de Invaliden waren alle
vensters, daken en boomen zwart van de
menschen. De mist, die al enkele dagen ever
de stad hing, trok op. Langzaam naderde de
stoet. Het affuit met de kist, het paard van
den maarschalk en de onder-officieren, die de
onderscheidingen van den grooten doode dra-
gen maken halt tusschen de twee tribunes,
waarop de officieele personen gezeten zijn.
Op de eerste rij van een der tribunes zit presi
dent Doumergue met de Engelsche en Belgi-
sche prinsen aan zijn zijde. De vereenigingen
van oud-strijders stellen zic'h op voor de beide
tribunes. Dan bestijgt Poincare het speciale
spreekgestoelte, waarna hij diep bewogen een
toespraak houdt, die door luidsprekers wordt
verspreid. Dan defileeren generaal Gouraud,
de gouverneur van Parijs, en de Fransche en
geallieerde troepen, die aan den stoet deel
hebben genomen, langs de kist, gevolgd door
bataljons en eskadrons van alle wapens. Bij
het voorbijgaan nijgen de vaande's, de offi
cieren groeten met de sabel, de soldaten wen-
den het hoofd rechts.
Het defile duurde anderhalf uur. De maar
schalken Petain en Lyautey stonden aan
weerszijden van de kist. Na de troepen defi
leerden afvaardigingen van oud-strijders uit
alle deelen van Frankrijk; de Elzassers en
Lotharingers in hun nationaal costuum, ver
volgens oud-strijders uit de geallieerde lan-
den.
Na de plechtigheid reed het affuit met de
kist het Paleis der Invaliden binnen. slechts
gevolgd door de familie, president Doumer
gue, de prinsen, de gezanten, de ministers, de
maarschalken van Frankrijk en eenige gees-
telijken en vrienden. Daarop wordt het hek
gesloten.
De kist is in afwachting van de definitieve
bijzetting ter zijde van het graf van Napo
leon in den gouverneurskelder bijgezet. Dit
geschiedde in alien eenvoud onder liturgische
gezangen en het zeggen van gebeden.
Voor de Invaliden het woord voerend ver-
klaarde Poincare: Wij staan hier voor de
smartelijke werkelijkheid; wij begrijpen, dat
de vlam, die zoo juist gedoofd is, een der vu-
rigste en reinste was die ooit haar schijnsel
over de aarde heeft geworpen.
Foch bezat alle krachten en hoedanigheden
van dapperheid, grootmoedigheid, natuurlijke
goedheid, een natuurlijke levendigheid, het
doordringende oordeel, de grootheid en ver-
hevenheid van het genie en de onschatbare
gave eener sterke vroomheid.
Op hem rustte het bevel over millioenen
geallieerde soldaten, hij leidde den strijd van
geheele volken. Niet uit hoogmoed', maar uit
hoofde eener moreele verplichting; niet met
het doet om vreemd gebied te veroveren, maar
uitsluitend om het overweldigde vaderland te
bevrijden.
Hij kende geen andere ambitie dan dienen,
wenschte geen andere belooning dan de vol-
doening van een nagekomen plicht.
Daarom rouwt Frankrijk en een groot deel
der menschheid en beschavingde afgestor-
vene zal echter niet geheel verdwijnen, hij
laat achter een voorbeeld, dat nooit zal ver-
gaan.
Poincare schetste het roemrijke en schitte-
rende leven van den maarschalk, een voor
beeld van toewijding, verstand en nederig-
heid. Foch had nooit onder invloed gestaan
van den pest van imperialisme, wraak of
haat.
Toen de oorlog geeindigd was, was hij een
soldaat des vredes Zijn natuurlijke goedheid,
zijn bekoorlijke nederigheid, bescheidenheid
en onzelfzuchtigheid troffen alien, die hem
van nabij leerden kennen. Hij had een levtn-
oigen geest.
Zijn woorden misten kleur noch ironie,
doch om hem goed te beoordeelen was het
noodig om diep in hem door te dringen. Hij
was vooral een man van hart en geweten.
Wij zijn aan de nagedachtenis van Foch
verplicht, geen lijn van zijn grootsche figuren
in de schaduw te laten.
Laten wij eerbiedige hulde brengen aan
het stoffelijk overschot van hem, die door
Frankrijk te dienen, de menschheid diende en
steeds zal btijven voortleven in de herinnering
van komende geslachten.
De plechtigheid is voorbij. Foch is begra-
•ven met al de eer, die hem toekwam. En men
moge militairist of anti-militairist zijn, ieder
zal moeten erkennen, dat een groot man is
heengegaan. Dat in Frankrijk de droefheid
groot is, behoeft geen nader betoog. Men
heeft Foch beschouwd als den redder van het
vader'and, a's den man, die Frankrijk behoed
heeft van een Duitsche overheersching.
Als zoodanig heeft Frankrijk de eer ge
bracht, die Foch toekwam
CHINA.
DE HERLEVENDE BURGEROORLOG
Nanking verklaart Hankou den oorlog
Naar Reuter uit Sjanghai meldt, verzeke
ren .betrouwbare berichten uit Nanking, dat
Nanking officieel den oorlog heeft verklaard
aan Hankou.
De oorsprong van het conflict ligt in de af-
zetting van generaal Loe Tei-ping, een gun-
st'eling van Tsjiang Kai-sjek, als gouverneur
van Hankou, door de Woehan generalen al-
daar.
Hoewel er nog geen nieuwe berichten zijn
inzake de gevechten tusschen de troepen van
Nanking en Hankou in de Jangtsedal, ver-
zekert men, dat generaal Tsjang soen tsjang
van de Noordelijken, die een leger samen
heeft getrokken om tegen Tsjefoe op te ruk-
ken, opnieuw 'deze stad trachtte te naderen,
maar teruggeslagen werd en nu terugtrekt op
Wei hai wei. De staat van beleg is gistermid-
dag te Tsjefoe afgekondigd.
DUITSCHLAND.
DE BRAND IN HET STOOMSCHIP
EUROPA.
Om 4 uur gisteravond nog niet
gebluscht.
Wolff meldde gisteravond uit Hamburg,
dat de Europa om 4 uur 's middags nog
steeds in brand stond.
Volgens mededeelingen van de directie van
de werf Blohm en Voss zal het bouwbedrijf
in ieder geval tijdelijk stopgezet moeten wor
den. De 300 arbeiders, die Maandag nog op
het schip werkzaam waren, moesten gister-
morgen naar huis gezonden worden.
Tegen den middag was de brandweer, die
weer aan boord koh werken, midscheeps tot
aan' de groote schoorsteenen gekomen. De
brandweerlieden moeten natuurlijk op de
verschillende dekken afzonderlijk verder drin
gen.
Het schip, dat zooals gemeld, door de
groote hoeveelheid water slagzij maakt, is
is intusschen op de modder komen rusten.
De buitenboordskleppen zijn geopend. Van
buiten'heeft het schip nu ook het aanzien van
een wrak. Een deel van de bovendekken tus
schen de schoorsteenen is ingezakt. De pla
ten aan den buitenwand zijn verbogen door
de hitte; gedeeltelijk zijn ze gescheurd. Ook
de binten zijn op verschillende plaatsen uit
elkaar gewrongen.
Een'aantal brandweerlieden is bij het blus-
schen door rookvergiftiging aangetast. Voor
zoover men,heeft kunnen vaststellen zijn geen
arbeiders gewond.
De oorzaak.
Over de mogelijke oorzaak is nog bekend
geworden, dat volgens overeenstemmende ge-
ruchten de brand op verschillende plaatsen
tegelijk moet zijn uitgebroken, zoodat kort-
sluiting moeilijk als oorzaak beschouwd kan
worden.
Men was bezig met het laatste werk in de
machinekamer en de eerste werkzaamheden
voor de aankleeding der passagiersverblij-
ven.
Deze werkzaamheden lagen 's nachts stil.
Overdag werd gedurende 16 uur, met 2 ploe-
gen gewerkt. Om een uur gistemacht hebben
de bewakers en de zich aan boord bevinden-
de brandwacht nog de voorgeschreven ronde
gedaan en niets gemerkt. Tegen twee uur
vertoonden zich midscheeps plotseling de
eerste vlammen.
De Europa was door de werf bij bijna alle
Duitsche ve/zekeringsmaatschappijen verze-
kerd. Bij de herverzekering zijn ook buiten
landsche maatschappijen betrokken.
De brand bedwongen.
Dank zij den onvermoeiden arbeid van de.
Hamburgsche brandweer, versterkt door het
materiaal van Blohm en Voss en een groote
politiemacht, is men er op het eind van mid
dag in geslaagd de brand op de Europa te
localiseeren. Het achterste gedeelte van het
schip heeft het minst geleden, in het voorste
gedeelte is echter alles vernield, wat niet van
ijzer of staal was. Overal liggen verkoolde
resten van deuren, trappen, balken enz. De
groote ruimte, die voor de elegante eetzaal
eerste klasse was bestemd, is een ru'ine. On
der de overblijfselen woekert het vuur nog
voort. De brandweer tracht thans het vuur
met reusachtige scheepskranen op een af
stand van ongeveer dertig meter te naderen.
Verschillende leden van de directie van de
Norddeutsche Lloyd, waaronder geheimrat
Stimming, directeur-generaal van deze on
dememmg, waren gister op het terrein van
de ramp aanwezig. Geheimrat Stimming ver-
klaarde aan een correspondent van het Berli
ner Tageblatt, dat men thans nog niet kan
zeggen, hoe groot de schade is. Het is moge
lijk, dat althans een deel van het schip zal
kunnen worden gered, zoodat dan alleen het
midden- en bovengedeelte verloren zouden
zijn.
De schade valt mee.
De directie van Blohm en Voss heeft nog
medegedeeld, dat het achterschip en de ket-el-
en machine-installaties gespaard zijn geble-
ven. Een onderzoek door de ingenieurs van
de werf bracht aan het licht, dat de schade
gelukkig toch minder groot is, dan oorspron-
kelijk werd vermoed. Ook het benedendek en
de lagere gangen en het voorschip zijn voor
het grootste deel gespaard gebleven. Men is
dadelijk met het opruimingswerk begonnen
De brandweer is op een ploeg na, die met
de brandweer van de werf wacht houdt, in-
gerukt.
SLACHTOFFERS VAN DEN STORM
Drie schepen verloren beschouwd.
Gisteren zijn drie stoomschepen met een be-
manning van tezamen 44 koppen, officieel
voor verloren verklaard.
Het betreft het stoomschip „Renata" uit
Altona, dat op 22 November j.l. zee gekozen
heeft met bestemming naar Amsterdam, met
15 man aan boord; verder de „Berlin" uit
Cuxhafen,, die op 23 November vertrokken is
met bestemming naar de Witte Zee, met 13
man; en ten slotte de „Immenhof" uit Ham
burg met 13 koppen.
Waarschijnlijk zijn zij alle aan de Novem-
berstormen ten offer gevallen, daar men
slechts enkele lijken en een reddingsboot heeft
gevonden.
DE MOORD OP GRAAF STOLBERG.
De jonge graaf bekent zijn vader
bij ongeluk te hebben gedood.
Graaf Christiaan Stolberg heeft Dinsdag
gedurende het verhoor, dat vijf uur duurde,
bekend zijn vader te hebben gedood.
Het verhoor door Berlijnsche ambtenaren
van de justitie begon om 11 uur. Graaf
Christiaan was eerst zeer terneergeslagen en
verklaarde den heelen nacht geen oog te heb
ben dichtgedaan. Toen de ambtenaren hem
verzochten nogmaals uitvoerig te vertellen,
wat er in den nacht, waarin de vader stierf,
was gebeurd. deed hij eerst het bekende re-
laas. Men maakte hem er echter op opmerk-
zaam, dat hij zichzelf bij de verschillende
verhooren, die hij reeds heeft ondergaan, her-
haaldelijk heeft tegengesproken.
Tenslotte legde hij een bekentenis af. Met
tranen in de oogen sprak hij zichtbaar moei
lijk: Ik beken het schot te hebben afgevuurd,
waardoor mijn vader werd getroffen.
Uit het verdere verhoor bleek, dat hij zijn
vader bij ongeluk heeft gedood. De oude
graaf en zijn zoon hadden dezer dagen op
jacht willen gaan; zij wilden daarbij het ge-
weer medenemen, dat op hun verzoek door
den boschwachter was schoon gemaakt. Toen
ze de kast openden, waarin de geweren wer-
den bewaard, bleken de patronen door el-
kander te liggen. Graaf Eberhard verzocht
zijn zoon de patronen op orde te brengen.
De jonge graaf begon onmiddellijk met het
sorteeren van de verschillende patronen. De
laatste patroon, die paste, bleef in den loop
van het geweer steken. Terwijl hij probeerde
de patroon te verwijderen, ging het nood-
lottige schot af.
Wolf meldt nog, dat graaf Christiaan in
verwarring uit de kamer was gevlucht en
daarna in de gang in onmacht was gevallen.
De ambtenaren uit Berlijn zullen nu zoo
gauw mogelijk de juistheid van deze verkla-
ringen onderzoeken. Het is nog niet zeker,
dat het lijk weer opgegraven zal worden.
Graaf Christian zu Stolberg heeft vandaag
nog verklaard, dat hij in den nacht, waarop
hij zijn vader heeft gedood, aan een familie-
lid alles heeft verteld, maar dit heeft ver
zocht hem niet te verraden. Het betrokken
familielid, wiens naam in het belang van het
onderzoek nog wordt geheim gehouden, zou
gisteren worden verhoord.
De graaf heeft zijn bekentenis voor den
rechter van instructie en den officier van jus
titie herhaald.
De mijnwerker Siegmund, die zichzelf in
den moord beschuldigd heeft, wordt naar
Hirschberg overgebracht. Waarom hij deze
zelfbeschuldiging heeft geuit weet men nog
niet.
De regeeringspresident van Liegnitz had
voor de aangifte van den moordenaar een
belooning van 1000 mark uitgeloofd.
Een mijnwerker beweert de moorde
naar te zijn.
Bij de politie te Freiberg heeft zich de 43-
jarige mijnwerker Siegmund uit Kattowitz
aangemeld, die beweert den moordenaar van
graaf Stolberg te zijn. Men twijfelt evenwel
te bevoegder plaatse aan de waarheid ziiner
beweringen, daar hij geen normalen indruk
maakt.
Half verbrande brieven verdwenen.
Bij het eerste onderzoek door rechercheurs
uit Liegnitz zijn te Jannowitz de oyerblijf-
selen van half verbrande brieven gevonden en
in beslag genomen. Volgens berichten uit
Jannowitz zijn deze fragmenten thans uit de
dossiers verdwenen. De Liegnitzer recher
cheurs zullen waarschijnlijk nog daarover
worden gehoord.
De B. Z. meldt dat de wapendeskundige tot
de conclusie, is gekomen, dat de kogel die
graaf Stolberg getroffen heeft niet van dicht-
bij maar van tamelijk grooten afstand ge-
schoten is. Van precies hoe ver kon de des-
kundige echter niet verklaren.
EEN GAS-COMPRESSER ONTPLOFT.
In het station te Brandenburg aan de
Havel is een gascompressor door onbekende
oorzaak in de lucht gevlogen. Twee arbeiders
zijn door steekvlammen ernstig gewond, een
hunner levensgevaarlijk.
Carlo groote bedragen gewonnen. Later, toen
hij begon te verliezen, bemerkte hij, dat de
croupiers eepige ongeoorloofde trues gebruik-
ten. Hij begon daartegen te protesteeren,
waarop beambten van het casino hem in een
gang drongen en later uit een venster wier-
pen. De verwondingen, die dr. Gnjatitsj op-
liep waren zoo ernstig, dat hij in het zieken-
huis daaraan bezweek. De vader wil thans
een proces tegen de speelbank beginnen, en is
voornemens de aanklacht in te dienen bij een
Tansche rechtbank, daar bij in de justitie
van Monaco geen vertrouwen zegt te hebben
KOORSTRAAT 49-51.
ADVOCAAT
COGNAC
VOORBURG
BEROOVING VAN DOCUMENTEN.
De beroofde bedwelmd.
De 34-jarige koopman von Fredersdorff,
die reeds sedert geruimen tijd in proces ligt
met zijn familie wegens een erfenis, welke
naar verluidt dagteekent uit den tijd van Fre-
derik den Grooten, is te Berlijn in een hotel
overvallen en geboeid, waarna hem eenige
documenten zijn ontstolen, welke voor het
erfenis-proces van groot belang zijn.
Fredersdorff, die ter verkrijging van de
noodige geldmiddelen voor het voeren van
zijn proces een reis om Amerika in een motor-
boot wilde doen, kreeg per stadstelegram een
uitnoodiging, naar het hotel te komcn, waar
een onbekende hem kosteloos Fordmotoren
voor den tocht over den Oceaan ter beschik-
king wilde stellen. De advocaat van Freders
dorff en een vriend, die zich op verzoek van
Fredersdorff eveneens naar het hotel hadden
begeven, kregen in de opgegeven kamer geen
toegang. Eerst na anderhalf uur hoorde men
door de telefoon om hulp roepen, waarna men
Fredersdorff aan handen en voeten geboeid
aantrof. Hij verklaarde, verdoofd te zijn door
het rooken van eenige cigaretten.
ENGELAND.
FITZMAURICE'S VERTREK UIT
IERLAND.
Een teleurgesteld man.
Kolonel Fitzmaurice, de afgetreden chef
van de Iersche luchtmacht, de man die met
Koehl en baron von Huenefeld den eersten
vliegtocht over den Oceaan in Westelijke
richting heeft gedaan, is nu naar Amerika
vertrokken. Hij scheepte zich in Engeland in
op het Duitsche stoomschip Prasident en
daar heeft hij voor zijn vertrek journalisten
te woord gestaan.
Volgens den Londenschen correspondent
van het „Berliner Tageblatt, verklaarde hij
met bitterheid in zijn stem dat hij sedert meer
dan vier maanden werkloos was en geen
nieuw werk kon vinden. Daarom verhuisde
hij naar Amerika. De Vrijstaatsche regeering
had al zijn voorstellen tot ontwikkeling van
de Iersche luchtvaart verworpen. Daarna
was hem niets anders overgeblteven dan af
te treden.
HOOGE SUCCESSIE-RECHTEN.
De hooge successie-rechten die in Enge
land geheven worden, zijn een van de oorza-
ken dat er vele kunstschatten het land uit-
gaan. Men mompelt nu dat het schildterij de
„Jongen in het Rood" van Lawrence, als het
ware een tegenhanger van Gainsborough's
„Jongen in het Blauw" naar Amerika zal
gaan, omdat de familie van den overleden
graaf Durham uit de nalatenschap zooveel
geld moet losmaken om de successie-rechten
te kunnen betalen.
'De derde en de vierde graaf Durham wa
ren tweelingbroeders en zijn binnen vier
maanden na elkaar gestorven. Toen de derde
graaf stierf, werd zijn nalatenschap op 1
millioen geschat. Nu worden van de nalaten
schap van den vierden graaf weer successie-
rechten geheven en dus slinkt het bezit al-
weer. Men schat dat in het geheel 1 mil
lioen aan die rechten binnen acht jaar moe
afgedragen worden.
Na den dood van den ouden graaf is reeds
zijn buitenplaats Harraton Lodge bij New
market gesloten en het groote huis van de
familie aan het Londensche Grosvenor-
square staat reeds eenigen- tijd te koop.
De waarde van den „Jongen in het Rood"
die in het bezit van de grafelijke familie is
wordt op tusschen de 75 000 of 100.000
geschat en men twijfelt er geen oogenblik
aan, of in Amerika zullen er kooplustigen
voor zijn. Epgelsche kunstkenners noemen
het een tragedie, wanneer de „Jongen in het
Rood" voor Engeland verloren gaat.
FRANKRIJK
EEN GEHEIMZINNIGE ZELFMOORD
TE MONTE-CARLO.
Ongeveer een jaar gelede nis dr. Radmilo
Gnjatitsj, een advocaat uit Serajewo, onder
geheimzinnige omstandigheden in Monte-
Carlo gestorven. De familie werd medege
deeld, dat hij zelfmoord had gepleegd. De
vader van den advocaat stelde zich met deze
verklaring niet tevreden en begon op eigen
kosten een onderzoek, waarvan het resultaat
oozienbarend is. Dr. Gnjatitsj had in Monte-
per flesch f
per flesch vanaf -
per flesch -
TELEFOON 207.
1.85
2.50
2 10
SPANJE.
DE DICTATUUR.
Verliest aan populariteiE
In een brief uit Spanje, waarin wordt uit-
eengezet, dat de dictatuur van Primo de Rive--
ra hard bezig is haar populariteit in te boe-
ten, schrijft de correspondent van Het Vader-*
land o.m. dit:
De dictator is zeker bezield van het verlan-
gen de welvaart van land en volk op zoo hoog
mogelijk peil te brengen, maar hij ziet niet,
dat de omstandigheden sinds 1923 veel ver-
anderd zijn, en dat decreten, die toen noodig
waren, nu nog slechts kwaad bloed zetten.
Zoo wordt sinds eenige maanden fout op fout
gemaakt. De te snelle hervorming van het
statuut voor leger en vloot, het toenemend
nepotisme, het op onvoldoende gronden ont-:
slaan van verdienstelijke en bekwame ambte
naren, het steeds sterker muilbanden van de
pers, de verscherping van den staat van be
leg ziedaar een reeks redenen, die er toe
bijdragen de populariteit van het systeem en
zijn bezieler te ondermijnen.
De dictatuur is thans gekomen in het ge-
vaarlijke stadium, waarin steeds krachtiger
dwangmaatregelen noodig zijn om haar uiter-
lijk gezag onaangetast te laten.
De spionnage der politie meent verontrus-
tende vormen aande leden der Patriottische
Unie althans zij die er zich toe leenen
zijn 'n soort „stille verklikkers" geworden, en
het gevolg is, dat niemand in het openbaar,
in een cafe b.v. de dictatuur durft critiseeren
uit vrees te worden afgeluisterd en straks,
gearresteerd, tot een hooge geldboete of ge-
vangenisstraf te worden veroordeeld.
Kort geleden moest een rijk Sevillaan,
senor Harra, een boete van niet minder dan
50.000 pesatas betalen, omdat hij in particu-
liere gesprekken het gewaagd had over ver
schillende handelingen der regeering een af-
keurend oordeel uit te spreken. Twee journa
listen, Enrico de Mesa en Ceferino Palencia,
die in een vereeniging tegen de candidatuur
van generaal Martinez Anido, Primo's rech-
terhand en minister van binnenlandsche za-
ken, gestemd hadden, werden naar Soria en
Lageono verbannen, twee kleine plaatsjes,
waar zij hun beroep niet kunnen uitoefenen.
Dit zijn twee voorbeelden uit vele.
De perscensuur wordt steeds scherper. Niet
slechts, dat dat men in elke krant de vernede-
rende woorden: Este numero ha sido visa dp
por la censura leest, maar na den artilleris-.
ten-opstand moeten de kranten een zestiende
van hun plaatsruimte aan de regeering af-;
staan. En zoo leest men thans onder sommi-;
ge artikelen: verlichte publicatie volgens het;
koninklijk decreet, nummer 348, van 3 Fe-*
bruari 1929. Dit alles maakt de Spaanscha
bladen wel heel triest en onbelangrijk. Zij"
durven zich niet verzetten een paar orga-
nen in Barcelona, die niet afgedrukt haddeni
wat de regeering hun toezond, zijn voor on-
bepaalden tijd geschorst maar men kan
er zeker van zijn, dat op dit oogenblik bijna
de geheele Spa.%nsche oers tegen de dictatuur,
die de feiten niet slechts onderdrukt maar
zelfs verdraait, is gekant.
Er was een tijd, dat de dictatuur met een
glimlach werd uitgeoefend. Dat waren Pri
mo's goede dagen. De glimlach is verdwenen.
De dictatuur ligt thans als lood over Spanje;
drukt met harde hand. Zij houdt zich staande
met dwang en geweld. In werkelijkheid is zij
versleten.
Zooals de zaken nu gaan, kunnen zij niet
duren. Primo zal, wil hij zich, cum dignitate'
kunnen terugtrekken, vrij spoedig besluiten
van verstrekkenden aard moeten nemen*
Doet hij dat niet, dan is't wel zeker, dat de
gebeurtenissen hem te eeniger tijd over 't
hoofd zullen gaan groeien. De studentenrel-
letjes zijn slechts een schakel in een keten van
verschijnselen, die er alle op wijzen, dat de
dictatuur, die in Spanje niet waarlijk nuttig
meer kan zijn, uitgediend heeft.
Gisteravond verklaarde Primo de Rivera
in den Spaanschen ministerraad, dat het
overdragen van zijn ambt zal moeten worden
voorbereid, indien men wil, dat zij zondeb
moeilijkheden zal geschieden. In officieele
kringen heeft men den indruk, dat de -dictator
zijn ambt tegen het einde van Mei a.s. denkt
neer te leggen.
De „Quoditien" meent te weten, dat de
Zooals men in ons nummer van gisteren,
heeft kunnen lezen, wordt inderdaad reeds
van een mogelijk aftreden van Primo gespro-;
ken.
(Red. A. C.) v
&LKMAABSGHB COURANT.
