DAOBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. de engelscTverhouding TOT BUSLAND. Uit het PssH&meni Buitenland DE ZAAK-SKLAREK. POINGARE OVER SfRESEMANN. DE CHINEESGHE BUR6ER0QRL0G, De veivolging tier Commuristen in Japan De Chin, Russische troebelen. Da veiklezing van den Burgemeester van New York. 0NRUS1 ONDER DE KROATISGHE DEVOLKING. De Fransche Regeeringsverklaring. 1929 bij vooruitbetaling per 3 maanden f2.—fr. per post f2.50. Bewijsn. 5 ct. Advertentiepr. 25 ct p. regel, grootere letters naar plaatsrulmte. Brieven franco g.V. Bock- en Handelsdr. v.h. Berms. Coster Zoon, Yoordam C9, Tel. Adminlstr. No. 3. Redactie No. 33. No. 263 Dit nnmmer bestaat nit 2 bladen. Honderd een en dertigste Jaargang D01DERUA6 Directenr: C. KRAK. Hoofdredactenr Tj. N. ADEMA. Postgiro 37060 7 NOVEMBER Den Haag, 6 November 1929 De Tweede Kamer heeft heden de algemee- nen beschouwingen over de Rijksbegrooting voor 1930 voorgezet en we hebben eenige be- langrijke redevoeringen gehoord De rij der sprekers van heden werd geopend door den heer Vlieeen (S.D.A.P.), die vermoedehjk in plaats van den heer Albarda, den leider der Kamerfractie van de partij, het woord voerde. nu deze door den dood van zijn echtgenoote niet aanwezig kon zijn. Na met enkele woorden geklaagd te hebben over het onbehandeld blijven van een aantal ontwerpen, die de regeering veel beter deed maar weer in te trekken, en over de onvol- Jnende wijze van antwoorden op schriftelijke yragen, heeft de heer Vliegen het bestaans- yecht van het socialisme als politiek verschijn- oel verdedigd. De sociaal-democratie staat geen groepsbelang voor, maar verzet zich tegen een stelsel. Zij wint in ons land aan kracht en invloed en het communisme doet haar geen kwaad. Maar de spr. kwam met irachten op tegen de vaak gehoorde bewe- ring, dat de sociaal-democratie zich tegen den godsdienst zou kanten. Dat is een stellige onwaarheid. Spr. zette vervolgens uiteen, dat bij de ]ong- ste verkiezingen de democratie heett gewon- nen. De coalitie is onherstelbaar uiteengeval- len en de valsche partijvorming, welke daar- van het gevolg is, is de oorzaak, dat er nu geen parlementaire regeering is te vormen Ook deze spreker kwam op tegen de voorstel- ling alsof het met de financien des lands zoo slecht gesteld zou zijn. Die bewering wordt enkel geuit teneinde sociale maatregelen tegen te gaan en te verhinderen, dat de indirecte be- lastingen worden verlaagd. De heer Colijn, de aanvoerder van de anti- revolutionaire fractie, heeft vervolgens lang- durig stilgestaan bij het optreden van het ka- binet. Hij zette uiteen, dat het slechts een extra-parlementair kabinet is te noemen, om- dat het zonder overleg met partijen in de Ka mer is tot stand gekomen, niettemin is het toch een rechtsch kabinet. Wij hebben vooi zijn optreden en werken geen enkele verant- woording, maar we nemen een houding van welwillende afwachting aan. Hierop overgaande tot de bespreking van —Cpeciale punten, verklaarde de heer Colijn vol- komen in te stemmen met de houding van de regeering in zake het tractaat met Belgie. Te- recht wordt een omzichtige politiek gevoerd, waarbij Buitenl. Zaken en Waterstaat met elkander moeten samengaan. Ook met het financieel beleid van minister De Geer ging de spr. accoord. Zuinigheid moet het eerste gebod zijn en de overschotten der begrootin- gen zijn van minder beteekenis dan men denkt. Aan belastingverlaging moet nog steeds gedacht worden, maar de directe be- lastingen gaan daarbij voor, misschien is er alleen straks aanleiding om ook den vleesch accijns onder handen te nemen. De heer Colijn noemde als wenschen der antirevolutionaire partij de bindend verkla- ring van het collectieve contract, een betere regeling van de werkeloosheidsvoorziening, en een herziening van de Invaliditeits- en Ouderdomswetgeving. Wat Indie betreft, ried hij aan met kracht op te treden tegen de na- tionalisten-extremisten, de Partij Nasiona' Indonesia houde men in het bijzonder in het ocg. Overigens legde hij zich neder bij wat de Troonrede omtrent de hervormingen in Indie zegt. Derde spreker van den dag van heden was de heer Dr. Bierema (Lib.), die in het bijzon der de financien besprak. Ook hij kwam op tegen de politiek der overschotten en bereken- de, dat er per jaar gemiddeld 60 millioen te veel aan belasting is gei'nd. Dat is nu we' geen ramp, het teveel is besteed voor schuld- delging, maar in orde is de toestand toch niet. Spr. meende, dat voortgegaan moet wor den met belastingverlaging en zette uiteen, dat dit best kon, ondanks de regeling der financieele verhouding tusschen rijk en ge- meenten geld zal kosten. Voor het denkbeeld van den heer'Marchant om den vleeschaccijns op te heffen was hij zeer geporteerd, hoewel hij toch ook van oordeel was, dat er in de eer ste plaats op verlaging van den crisisdienst moest worden aangestuurd. Laatste spreker van den middag was de heer Rutgers van Rozenburg (C.H.), die een lofrede hield op het nieuwe kabinet, in het bijzonder evenwel op den minister van Finan cien, wiens beleid hij onverdeeld goedkeurde. De eerste spreker van morgen, na de afdoe- ning van wat kleingoed, is de heer Nolens, de leider der R. K. fractie. DageEijksch overzichi NAAR EEN NORMAAL REGIME IN SPANJE. Moeilijkheden voor de regeering; de dictatuur heeft zicli zelf overletfd; het ontwerp-grondwet; wat Prime wit. De moeilijkheden in Spanje zijn in den laatsten tijd, aldus meldt de correspondent van het „Berliner Tageblatt" uit Madrid aan zijn blad, voor de regeering zeer groot geworden. Men tracht die moeilijkheden meester te worden door een „coupe de for- De nationale vergadering, die beginnen xou met de beraadslaging over het dezen zo- mer gepubliceerde ontwerp-grondwet, mag dit jaar niet meer bijeenkomen. De dictatuur heeft zichzelf overleefd, zegt deze correspondent verder. Dat is ook lang- zamerhand de overtuiging geworden van alle politiek-denkende kringen in Spanje en komt in de pers voortdurend tot uiting. Primo heeft vaak genoeg de meening uitgesproken, dat een dictatuur niet eeuwig kan duren. Hij zelf heeft den uitersten termijn „op zijn laatst 1931" genoemd en heeft de voorbe- reidende werkzaamheden verricht voor de in- voering van een nieuwe grondwet. Maar de ze grondwet, waarvan het ontwerp sedert Juli publiek is, is een onmogelijkheid. Dat wordt in schier geheel Spanje volmondig er- kend. Niettemin heeft de dictator gepoogd, op den eenmaal betreden weg voort te gaan en zoo heeft hij aansluiting gezocht bij zijn oude tegenstanders van links. Intusschen werd de oppositie steeds ster- ker. De verkiezingen voor de nationale ver gadering kwamen. De universiteit van Val- ladolid koos Primo's bittersten vijand, den grooten schrijver en wijsgeer Unamuno en de advocaten te Madrid kozen Sanchez Guer- ra, den liberalen oud-minister Alba en den publicist Ortega y Gasset, drie mannen die sedert jaren de kern vormen van het naar Frankrijk verplaatste verzet tegen de dicta tuur. De vrijspraak van Sanchez Guerra door de rechtbank van generaals te Valen cia zette de kroon op alles. (Men heeft gele- zen, dat de militaire autoriteiten deze vrij spraak niet hebben bevestigd en dat de zaak thans voor den hoogen krijgsraad komt). Het proces tegen de muiters van het artille- rie-regiment van Ciudad Real komt in het midden dezer maand opnieuw in behande- ling. Primo de Rivera meent de crisis alleen te kunnen oplossen door alles bij het oude te laten. De weg naar een constitutioneele toe- komst komt hem te moeilijk voor. Ineens wordt het heele met pathos afgekondigde program omvergeworpen. De dictator heeft al vaak zijn aftreden als aanstaande meege- deeld, doch als hij zag dat zijn tegenstanders de overhand kregen, heeft hij steeds ver- klaard dat hij er in het geheel niet aan dacht zijn post te verlaten. Ditmaal gaat h.j ver der: hij verklaart niet slechts dat de dicta tuur voor onbepaalden tijd zal voortduren, maar schorst ook de reeds begonnen werk zaamheden voor den overgang naar een an- der regime. Nieuwe mededeelingen over de houding van Boss. Thans is ook bekend geworden, hoe burge- meester Boss eigenlijk heeft gehandeld met de duizend mark, die hij na aankoop van de bontjas voor liefdadige doeleinden heeft bestemd. Boss had vernom-en, dat de Berlijnsche schilder Max Oppenheimer, algemeen be kend als Mopp, zich in ernstige financieele moeilijkheden bevond. Hij bood dezen de duizend mark aan, maar Oppenheimer ver klaarde dat het aanvaarden van een derge lijke gift beneden zijn waardigheid was, maar dat hij het zeer op prijs zou stellen, in- dien burgemeester Boss een schilderij van hem kocht. Boss kocht voor acht honderd mark een schilderij van Oppenheimer. Boss verklaarde uitdrukikelijk, dat hij het dock alleen had gekocht om een noodlijdend kun- stenaar te steunen. De overige twee honderd mark waren door Boss geschonken aan een verren bloedverwant, die herhaaldelijk door den burgemeester werd ondersteund. Uit deze mededeelingen blijkt opnieuw, dat Boss zich in de geheele aangelegenheid zeer onhandig heeft gedragen. Boss zou naar men van betrouwbare zijde vemeemt, hebben verklaard, dat de geheele zaak nimmer zoo'n tragische wending zou hebben genomen, indien men hem tijdens zijn verblijf in de Ver. Sta-ten eerder op de hoogte van den waren stand van zaken had ge- bracht. Naar men in bepaalde kringen be- weert, zou Scholz, waarnemend opperburge- meester, dit met opzet hebben verzuimd om Boss ten val te brengen, in de hoop daarna tot opperburgemeester van Berlijn te zullen worden benoemd. „Een goed burger en een eerlijk. mensch". In de „Nacion" van Buenos Ayres heeft Poincare onder dagteekening van 13 Octo ber een artikel geschreven over de finan cieele malaise der groote Europeesche na- ties. Het is geschreven kort na den dood van Stresemann, die naar de Fransche oud-pre- mier getuigt, in alle landen groote ontroe- ri-ng heeft gewekt, al kwam de dood niet on- verwacht, daar Stresemann lijdende was aan een ongeneeslijke ziekt-e. Die dood heeft even wel voor de heele wereld- de plaats in het licht gesteld, die Stresemann bekleedde en de leegte die hij achterlaat. Het Duitsche rijk zal niet licht een dienaar als hij vinden. Stresemann verkondigde een politiek van toenadering en vrede en persoonlij-k deze po litick met volmaakte correctheid toepassend, beschouwde hij haar vooral als een middei om de overwonnen hebbende mogendheden tot buitensporige concessies te brengen. Poincare zet dan verder de voordeelen uiteen, die voor Duitschland, evenals trou- wens voor de crediteur-staten, uit het plan- Young voortvloeien en herinnert voorts aan een gesprek, dat hij met Stresemann te Parijs had en dat van zeer vriendschappelijken aaid was, al vermoeide het Stresemann zichtbaar Ziekte noch vermoeidheid, zoo getuigt Poincare, beletten Stresemann zijn plicht te vervullen. Hij verkoos den dood boven de- sertie. Hij heeft zich niet alleen als een goed burger gedragen, maar ook als een eerlijk mensch. Moge zijn voorbeeld de oogen ope- nen van die al te talrijke Duitschers, die thans voorde noodzakelijke hervormingen terugdeinzen en dreigen den staat in een ca tastrofale crisis te storten. De nieuwe verwikkelingen. Feng niet gevangen. Zijn standpunt ten opzichte van Nanking. Het uitvoerige bericht, dat de vorige maand met zooveel ophef door de plaatselijke ver- tegenwoordigers van generaal Jen Hsi Sjan, den gouverneur van Sjansi, radiografisch is verspreid, dat Feng Joe Siang zijn gevangene was, is thans gebleken onjuist te zijn geweest Eenige buitenlandsche dagbladcorresponden- ten zijn naar Sjansi gegaan, om de beide generaals te interviewen. Zij vonden hen bei- den kalm wonende in een dorp, terwijl zij het aan hun ondergeschikten overlieten den strijd te voeren, die Nanking zoozeer heeft veront- rust. Feng verklaarde met eenigen nadruk, dat hij geen tegenstander was van de politiek der na tionale regeering, maar wel van de wijze, waarop zij door Tsjang Kai Sjek werd ge voerd. 825 beklaagden. Na afloop der instructie tegen de sedert Maart gearresteerde communisten is het ver- bond tot publicatie van berichten omtrent deze zaak opgeheven. Volgens officieele mededeeling is in totaal tegen 825 communisten een vervolging inge- steld. De razzia in April, de eerste daad der autoriteiten sedert het bekend worden der samenzwering, waarbij 295 arrestaties wer- den gedaan, was ondernomen, nadat was ge- constateerd, dat 20 te Moskou opgeleide com munisten in het geheim naar Japan waren teruggeheerd en pogingen in het werk stelden om een propaganda-organisatie in het leven te roepen. Talrijke arrestaties. Een nieuw Russ. aanval. Uit Moekden wordt gemeld, dat de Chinee- sche politie te Charbin talrijke personen heeft gearresteerd, van wien vermoed wordt, dat zij door de Sovjet-regeering en door Sovjet-agenten gebruikt worden als instru ment, om heden bij de herdenking van den verjaardag der Russische revolutie onlusten uit te lokken. Aan Chineesche zijde rekent men op een algemeenen aanval der Sovjettroepen op het front van Pogranitsjnaja. Men heeft n.l. waargenomen, dat sterke troepenafdeelin- gen van het Mandsjoeli-front naar Pogra nitsjnaja zijn vervoerd. Men heeft daarom op dit gedeelte de Chineesche troepen aan zienlijk versterkt. De troebelen in Polen. BINNENLANDSCHE SPANNING. soc. „Robotnik" zijn er's avonds zelfs tanks bij te pas gekomen. Te Lodz trokken arbeiders met roode vlag- gen door de straten. De optocht werd ontbon- den, toen de betoogers de vorining van een ar beiders- en boerenregeering eischten. In Przemysl omsingelde de politie het ar- beidershuis en deed een inval in het club- lokaal van de soc. jeugdorganisatie. Verder worden soc. betoogingen gemeld uit de industriedistricten Bielitz, Dombrowa enz. De „Robotnik" is weer in beslag genomen. Na de verdaging van den Landdag Orirust, betoogingen en botsin- gen. De verschillende fracties van den Landdag hebben haar standpunt bepaald in verband met de verdaging van de zitting van den Landdag. De Nationale Club verklaart, dat de buitenlandsche toestand in het parlement besproken en toegelicht moet worden. Daar om moet de verdaging voor een maand als schadelijk worden beschouwd en als een po- ging om zich aan de verantwoordelijkheid tt onttrekken. De fractie van de radicale boerenpartij ver klaart, dat zij met verontwaardiging kennis heeft genomen van de verdaging. Ook de soc - dem. fractie stelt vast, dat de verdaging veel gelijkt op een poging van den leider van het sinds den staatsgreep van Mei '26 bestaande regime om zich te onttrekken aan de controle van Landdag en openbare meening. Gisterenavond hebben de socialisten in het geheele land groote betoogingen gehouden voor den I anddag, de democratie en Das- zynski. Bij te Warschau gehouden demonstra tes van arbeiders werden verschillende per sonen gearresteerd. Te Lemberg is het tot botsingen gekomen tusschen de menigte en de politie. Volgens de WALKER HERKOZEN. Tijdens de burgemeestersverkiezingen te New York kwam het in de oostelijke buurten van de stad tot de gebruikelijke kleine vecht- partijen, waarbij verscheidene personen ge- wond werden. De politie slaagde er in de orde spoedig te herstellen. Dc republikeinen sloegen uit deze voorval- len munt door een telegram te zenden aan den gouverneur van den staat New York, Roosevelt, waarin zij er op wijzen dat de mis- dadigersbenden tallooze stemgerechtigden verhinderd hadden hun stem uit te brengen. Men neemt algemeen aan dat de burge meester Walker herkozen wordt. De uitslag der verkiezingen. De eerste uitslagen toonen een groote meer- derheid voor den tegenwoordigen democrati- schen burgemeester Walker. De republikeinsche „Herald-Tribune" meldde des avonds tegen 7 uur reeds zijn her- kiezing. Een half millioen stemmen meer dan Laguwdia. Te middernacht werd gister bekend daf Walker, de democratische candidaat voor het burgemeesterschap van New York, een half millioen stemmen meer had gekregen dan de republikeinsch-liberale candidaat Laguardia. Dientengevolge kan Walker als herkozen wor den beschouwd. Een verrassing is het aantal stemmen dat uitgebracht werd op den socia- listischen candidaat, die 170.000 stemmen kreeg, hetgeen het hoogste aantal stemmen van 145.000, dat de socialisten in 1917 ver- kregen, toen Morris Hillquit candidaat was, ovcrtreft. Een overwinding van de democra- ten bij de verkiezingen van een gouvereur van Virginia, een der vijf s-taten, die het vorig jaar bij de presidentsverkiezingen op Hoover stemden, schijnt thans zeker. Vele gearresteerden. De Weensche Reichspost meldt uit Agram. dat in de laatste dagen een groot aanta! Kroaten is gearresteerd. De gearresteerden blijken alien intellectu- eelen of personen uit beter gesitueerde klas- sen. Alleen te Agram zijn in den laatsten tijd reeds 269 personen uit politieke overwegin- gen gearresteerd. Onder hen bevinden zich professoren en bankdirecteuren. Onder de Kroatische bevolking is door de ze arrestaties groote onrust ontstaan, die nog verhoogd is door de maatregelen, welke de autoriteiten op 1 en 2 Nov. j.l., Allerhei- ligen en Allerzielen, hebben genomen van de herdenkingsdiensten op de kerkhoven. Door de politie werden alle nationale en blemen cn linten van de graven der Kroati sche vrijheidshelden verwijderd. Op Allerzielen werd het zwarte rouw- floers van het graf van Stephan Raditsj verwijderd en in de nabijheid van het kerk- hof waren een sterke politiemacht en militai re afdeelingen geconcentreerd. VREES VOOR SQVJETPROPAGANDA. Na de rede van Henderson in het Lager huis ter verdediging van zijn voorstel tot her vatting van de betrekkingen met Rusland diende Baldwin een amendement in, waarin de Sovjet-Unie het verwijt wordt gemaakt dat zij de destijds bekend gemaakte voorwaarden voor een herstel der betrekkingen niet is na- gekomen. Er dient te worden geeischt, dat deze voorwaarden voor het herstel der betrek kingen zullen warden vervuld. In verband hiermede verklaarde Baldwin, dat Henderson tot een vernederende capitulatie bereid gevon den is. Hij vroeg wat de regeering dacht te doen wannedr de Russische regeering haar belofte inzake de propaganda niet nakomt, en of in dit geval de betrekkingen wederom zou- den worden afgebroken. Voorts vroeg Baldwin of bij de hervattinc der diplomatiekc betrekkingen het handed verdrag automatisch weer van kracht zou worden en hoe de regeering tegenover de Russische wenschen tot het aannaan van 'ee ningen staat. Hij voegde er aan toe dat een overeenkomst met lieden, die evenals vroegei fanatiek aan de komende wereldrevolutie ge- looven, het papier niet waard is, waarop zij wordt geschreven. Lloyd George meende dat de Russisch- propaganda in Engeland niet veel kans heeft, dat de communisten er bij de parlementsver- kiezingen slechter zijn afgekomen dan in eenig ander land der wereld. In Duitschland bestaat een communistische partij van drie tot vier millioen leden. Niettemin onderhoudt Duitschland diplomatieke betrekkingen met Rusland. Er zal in Europa geen ontwapening komen voor Rusland in de organisatie der na- ties is opgenomen. Voor dit tijdstip kunnen noch Polen, noch Tsjecho-Slowakije of Roe- menie ontwapenen. Lloyd George besloot met Henderson met zijn initiatief geluk te wenschen. Reuter voegt er nog aan toe, dat Hender son verklaarde dat de regeeringen der Domi nions alle van de plannen der rijksregeering in kennis zijn gesteld. De reeds ontvangen antwoorden wijzen er op dat algemeen wordt beseft dat een hervatting der betrekkingen vroeg of laat onvermijdelijk de politiek en alle met uitzondering van een, dat zijn standpunr nog niet heeft kenbaar gemaakt, hebben ge- vraagd dat de waarborg inzake de propagan da ook op hem van toepassing zal zijn. Reuter meldt dat Baldwins amendement werd verworpen en het regeeringsvoorstel met 324 tegen 199 stemmen werd aangeno- men. De regeering eensgezind De kabinetsraad heeft met algemeene stemmen de houding van de regeering ten aanzien van de binnen- en buitenlandsche politiek vastgesteld. Besloten werd om heden aan de Kamer te vragen om onmiddellijk de interpellaties over de buitenlandsche politiek te behandeien. De regeeringsverklaring zal ongeveer 20 minuten in beslag nemen. In aansluiting daar- aan zal Briand waarschijnlijk nog een ver- klaring afleggen over de buitenlandsche politiek. Daar er kans bestaat, dat men vandaag niet met het debat gereed komt, wordt ver- wacht, dat Vrijdag pas de beslissende stem ming ten aanzien van de nieuwe regeering zal volgen. Volgens Havas is Briand's verklaring door het heele kabinet goedgekeurd. Tardieu is in een zelfde positie als Poin-. care in November 1928, deze probeerde met medewerking van de radicalen te regeeren. Evenals hij moet hij met een nationale meer- derheid trachten t-e regeeren. Hij zal niet veel kunnen afwijken van de Poincare's beginselen in 1928. De radicale linkerzijde en de groep Frank lin Bouillou hebben gistermiddag hun hou ding tegenover het kabinet bepaald. De radicale linkerzijde (Loucheur) besloot eerst de regeeringsverklaring af te wachten De groep Franklin Bouillon heeft besloten om een nauwkeurige verklaring te eischen over de uitvoering van het plan-Young, de voorwaarden van ontruiming van het Rijn- land1, het Saarvraagstuk en de verdediging van de grenzen. Franklin Bouillon zal hier- over interpelleeren. Hiervan zal de houdinar der groep afhangen. Het overlijden van Prins Max van Baden. Een herdenkingsredf. Gisteravond heeft de rijksminister voor levensmiddelenvoorziening Dietrich in de radio een herdenkingsrede gehouden over den laatsten rijkskanselier uit het keizerlijke Duitschland, Prins Max van Baden. Hij herinnerde aan de dagen van het kan- selierschap des Prinsen, welke gevuld werden met den strijd tegen d-e ineenstorting van het front, den strijd om het behoud der monar chic en den strijd om een dragelijken vrede. De minister haalde passages aan uit een brief van Prins Max aan den grooth-ertog van Baden, dd. 15 October 1918, waarin de hoop werd uitgesproken dat hij met behulp der sociaal-democratie in staat zou zijn den Keizer te redden. De Prins heeft tot het laatste oogenblik getracht de monarchic te behouden en gehoopt dat een vrijwillig be- sluit des keizers om afstand van den troon te doen, het keizerschap zou redden. Uit alles blijkt, dat de buitensporige verwijten tegen den prins als zou hij verantwoordelijk zijn voor den val van het keizerrijk en het uit- breken der revolutie, elken grond missen. Tot een Badener, die hem uit dynastieke over- wegingen bezwoer het kanselierschap te weigeren, zeide de prins: „Ik kan thans, nu Duitschland en de keizer in het grootste ge- vaar verkeeren en een zwakke hoop bestaat, dat ik tot hun redding kan bijdragen, on- mogelijk aan mijzelf en mijn toekomst denken". De minister bracht voorts hulde aan de persoonlijkheid van den prins en besloot: ,,Met het einde van- het eaisti«': drama, welks held hij was, bcrlnt de gesna-'hxienis van het nieuwe Duits bland iW hem o goede her- u j^rinrr. «v jl

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1929 | | pagina 1