Eltiutsiii! Ccnrant.
Ds herbauw van de Abdij te Esmond
MHMHM
I
1
- <-<-■
HMlHi
'.©et-fe--.-;.
V, T 'i.A"
No. 275 1929
enderd een en derate Jaargang.
Uondcrda^ 'II lovembcr
Pt owinciaai nieuwa
UITGEEST.
25-jarig jubileum afd. Uitgeest
R.KV oiks bond en R.Kpropagan-
daclub.
Zondag was het de dag waarop boven-
genoemde afdeeling met haar onderafdeeling
haar 25-jarig besiaansfeest vierde.
Na de plechtige hoogmis begon de recep-
tie, die duurde van 24 uur.
Het Gezellengebouw was versierd met
bloemen en aan de wand-n waren
de vaandels van vele vereenigingen opgc-
steld, zoodat het alles een feestelijk aanznn
schonk.
Aanwezig waren het bestuur der vereeni-
ging w.o. 2 leden die nog hebben medege-
werkt aan de oprichting der vereniging t.w.
de heeren P. Veldmans en C. Molenaar, als-
m.de de pastoor J. C. van der Loos, gees-
telijk adviseur der vereeniging. Te 2 uur was
de zaal geheel gevuld met afgevaardigden
van verschillende corporaties te Uitgeest en
omliggende gemeenten. We merkten o.a. ook
op den heer Ch. van der Bilt te Haarlem, lid
van de Ilde Kamer en hoofdbestuurslid van
den Ned. R.K. Volksbond. E:n aardig strijk-
je van de fam. De Graaf van Castricum, ver-
hoogde tenslotte de gezelligheid.
Precies op het aangegeven uur werd het
feest geopend door den voorzitter van de
feestcommissie, georganiseerd uit leden der
verschillende onderafdeelingen, den heer P
de Goede.
In zijn cpeningsspeech gaf hij een resume
van hetgeen in die 25 jaar zich had voorge
daan ten opzichte van de vereeniging en feli-
citeerde tenslotte de vereeniging met dit
heugelijke feit. Daarna werd.n verschillende
felicitatie-brieven en kaartjes voorgelezen,
o.a. van de afd. Krommenie en van den heer
J. H. de Jager te Leeuwarden. Hierna richt-
te de pastoor het woord tot den heer Van
der Bilt en heette dien hartelijk welkm als
lid van het gewest en van het hoofdbe-
stuur, waarop de heer v. d. Bilt zijn dank
uitbracht.
Vervolgens werd gelegnheid gegeven de
vereeniging de felicitaties te brengen, waar
van door verschillende vereenigingen corpo
raties enz. gebruik werd gemaakt.
Na elke felicitatie werd een keurige bloem-
stuk aan de vereeniging aangeboden en op
het podium opgesteld zoodat het geheel een
schitterend effect maakte en de zaal als het
ware in een bloementuin was herschapen.
De heer Kalkman bracht nog een woord
van hulde benevens de heer Berkhout, die
destijds de eerste voorzitter van de vereeni'
ging was. Deze huldigde vooral den tegen
woordigen voorzitter om diens werkkracbt
en beleid.
Als oud-secretaris bracht hierna de heer
W. van der Stok zijn felicitatie aan de veree
niging over
De voorzitter van de feestcommissie dank-
te namens de vereeniging voor de bijzond r
vele gelukwenschen, en de gebrachte hulde,
alsmede voor de talrijke bloemstukken, waar-
na de voorzitter van de jubileerende veree
niging zelf het woord verkreeg en zijn op-
rechten dank uitsprak voor de betoonde be-
langstelling.
EGMOND AAN ZEE.
Prins Hendrik-Stichting.
Nu de lange avonden gekomen zijn, den-
ken weder verscheidene menschlievende land
genooten er aan vreugde en afleiding te ver-
schafLn aan de verpleegden der Prins Hen-
cirik-stichting.
Zoo was het ditmaal de tooneelvereeniging
„Ons Vermaak" uit Bakkum, die Maandag-
avond de oude zeelui heeft laten schudden
van het lachen bij de opvoering van het amu-
sant blijspel in 3 bedrijven „Haar laatste
wil". Het stuk dat op uitstekende wijze vlot
gespeeld werd, was door de oudjes best te
volgen, zij gingen geheel in het spel op, het
geen duidclijk bleek uit het hartelijk applaus
en hun uiting van vreugde en dankbaarheid
na afloop der voorstelling.
Ook de opgewekte muziek van „The Willy
Band", die wederom haar belanglooze mede-
werking verleende, werd zeer gewaardeerd.
Het was een echt prettigen avond waar-
voor den spelenden nogmaals hierbij harte
lijk dank wordt gezegd
BEVERWIJK.
Dinsdagmiddag is hier aanbesteed door het
bestuur der R. K. Par. kerk van O. L. Vrouw
van Goeden Raad de bouw van 2 bijzondere
scholen, n.l. een voor meisjes en een voor jon-
gens, met een gezamenlijk gymnastieklokaal
Laagste inschrijver Eibert de Vries te Wijk
aan Zee en Duin voor de som van 119.000.
KORTE BERICHTEN.
De weesinrichting te Neerbosch heeft
door bemiddeling van notaris G. J. v. G.
t 's H. 20.000 ontvangen, haar ver-
maakt door wijlen jkvr. A. M. S.
Een 25-jarig uitvoerder van een bouw-
werk aan den Linnaeushof te Amsterdam,
stootte Zaterdag op dat bouwwerk zijn hoofd
en wel in zoo erge mate, dat hij bewusteloos
neerviel en korten tijd later overleed.
Jhr. W. Roell, te Scheveningen, heeft
aan den Staat der Nederlanden eene fraaie
Empire-tafel met marmeren blad, ter plaat-
sing in het Rijks-museum te Amsterdam, ten
geschenke aangeboden. Hem is daarvoor de
dank der regeering betuigd.
Insluipers hebben zich toegang ver
schait tot een winkel in confectie-artikelen
in de J.indenstraat te Amsterdam. Zii heboen
een partij, welke een waarde had van
f 2975, medegenomen.
Een 59-jarige juffrouw woonde met
haar man samen in een huisje aan i en Kaag
te H;.ar!emme'"ineer. Zij had zich even naax
den waterkant ur. de Ringvaart tegeven en
is vermoedelijk uitgegleden en in het water
terecht gekomen. Niemand was in de omge-
ving en ruim een half uur later werd zii
dood uit de vaart opgehaald.
- - r
mm
i
i- V
ft; L
3 |i
*}n j|%| L
Niet alleen voor Egmond, maar voor
geheel Nederland, zal de datum van 11
November 1929 er een van groote histo-
rische beteekenis zijn. Op dien datum
toch hebben Burgemeester en Wethou-
ders van Egmond-Binnen het bestuur
der St. Paulus Abdij te Oosterhout ge-
machtigd tot den herbouw van de eens
zoo wereldberoemde Abdij van Egmond.
Voor enkele maanden maakten wij
melding van het feit, dat de Benedictij-
nen te Oosterhout aan den architect
A. J. Kropholler te Amsterdam opdraeht
hadden gegeven tot het maken van de
plannen van de Abdij. Wij deeklen te-
vens mede, dat het de Benedictijnen der-
mate ernst was met den herbouw, dat zij
hoopten, binnen 2 jaar de Abdij te doen
herrijzen.
Reeds een 25-tal jaren is dienaangaan-
de een beweging in den landc merkbaar
en men zal kunnen begrijpen, dat de
voorgenomen herbouw van de wereld
beroemde Abdij, die eens een centrum
was van wetenschap en kunst, ons der-
mate interesseerde, dat wij pogingen
aanwendden om nader met de voorbe-
reidingen ervan op de hoogte te komen.
Met den Burgemeester van Egmond-
Binnen, den heer G. Bos. hadden wij
Dinsdag hierover een onderhoud en deze
deel.le ons mede, dat bij het Gemeente-
bestuur van Egmond Binnen inderdaad
het verzoek was ingekomen, medewer-
king te verleenen om de Abdij weer te
doen herrijzen.
Men zal begrijpen, dat er voor alles
naar gestreefd wordt om de nieuwe
Abdij op de oude lristorische plaats te
doen verrijzen. Nu is dit niet geheel mo-
gelijk, omdat op de plaats, waar nu het
Protestantsche kerkje staat, de klooster-
kerk heeft cestaan, terwijl de begraaf-
plaats van het Protestantsche kerkje de
begraafplaats van de monniken moet
zijn geweest.
De in 1919 en in 1C24 gedane onderzoe-
kinge.. van Dr. TT Ivverda hebben echter
uitgewezen, dat de Abdij behalve dan de
kerk, nagenoeg n den historischen
grond kan verrijzen, mits dispensatie
verleend wordt -"-n nonalin'r in e
wet van 1853, waarin staat, dat een ge-
bouw, bestemd vc orenbaren eere-
dienst, minstens 200 el verw:'Jerd mo t
staan van een bestaande kerk, die voor
onenbaren eeredienst is be. temd.
Uit de ingediende. plannen blijkt n.l.,
dat het mausoleum van de kerk der te
stichten Abdij, op ongeveer 40 M. af-
stand van het Protestantsche kerkje is
geprojecteerd.
Uit het werkje: „Heiloo, de Egmonden
en Bergen" van den icer C. W. Bruin-
vis, den vroegeren verdienstelijken ar-
chivaris van Alkmaar, blijkt, dat het
Protestantsche kerkje, dat uit- noch in-
wendig iets belangrijks bevat, in 1836 is
gebouwd.
Met het bestuur van de Nederduitsch
Hervormde kerk te Egmond Binnen
werden besprekingen gevoerd om dit
onbelangrijke kerkje te verkoopen.
Uit piijteitsoverwegingen heeft dit be
stuur gemeend, hierop evenwel niet te
moeten ingaan, zelfs niet voor een be-
drag, waarvoor het een mooie nieuwe
kerk had kunnen doen bouwen en in-
richten. (Naar A^rluidt, had dit kerkbe-
stuur voor het kerkje en den grond een
bedrag, van 180.000 kunnen bekomen).
Het is de verdienste van Ds. Spelberg,
predikant te Egmond Binnen, dat het
bestuuV der Ned. Herv. kerkvoogdij, na
verder gevoerde besprekingen, geen be-
zwaar maakt, mits vol daan wordt aan
hieronder te noemen voorwaarden, dat
de kerk van de te bouwen Abdij binnen
200 el van het Prot. kerkje verrijst, met
he,t gevolg, dat B. en W. van Egmond
Binnen 11 Nov. jl. besloten, de gevraagde
machtiging tot herbouw van de Abdij
aan de St. Paulus-Abdij te Oosterhout,
te verleenen.
Uit de bij het Gemeentebestuur te Eg
mond Binnen ingediende plannen bleek
ons, dat de Abdij,'die, evenals de oude
Abdij, drie torent NjJ'ijgt, over een lengte
van 170 M. en eerfml edte van 83 M. zal
worden opgetrokken.j De kerk krijgt een
lengte van 100 M. en .eSn breedte van 52
M. Aan den Noordkant van de kerk
wordt een leekenafdeeling opgetrokken,
waar. een veertigtal gasten kunnen lo-
geeren. Deze afdeeling grenst aan een
leekenhof. De kloostergangen loopen om
een ruimen binnenhof, terwijl het kloos-
ter plaats biedt aan een 60-tal paters.
De bibliotheek is op eer lengte van 45
M. en een breedte van 10 M. geprojec
teerd.
De bouwkosten vorderen een bedrag
van 1 Yi millioen. In een gevoerde voor-
actie is hiervan reeds een bedrag van
300.000 bijeen gebracht. Een comite,
waarin verschillende kopstukken uit de
Katholieke wereld in ons land zitting
namen, is gevormd om -tie overige gel-
den bijeen te brengen.
De Benedictijnen Orde is dermate
overtuigd, dat men hierin zal slagen,
dat ze plan heeft, om zoo spoedig moge-
lijk met den bouw aan te vangen en den
huurder van het land heeft aangezegd,
dat hij geen verdere werkzaamheden
meer op dit land moet verrichten.
De hoofd-toegangsweg naar de Abdij
is vanaf den Vennewatersweg geprojec
teerd en krijgt een lengte van 220 M.
doch ook vanuit het dorp naast het Prot.
kerkje, zal een toegangsweg gemaakt
worden.
Uit de teekeningen bleek ons, dat de
architect er in geslaagd is, een wonder-
mooi werk van bouwkunst te projectee-
ren.
Wij honen in de gelegenheid te wor
den gesteld een afbeelding hiervan spoe
dig te kunnen reprdduceeren.
Van bevriende zijde werden wij in de
gelegenheid gesteld, een tweetal afbeel-
dingen te plaatsen van een paar details
vn het te stichten bouwwerk, die men-
schen, bezield met liefde voor de bouw
kunst, de overtuiging kunnen schenken,
dat hier op bouwkunstig gebied iets
grootsch wordt gewrocht.
Wij nemen aan, dat ook in niet-Ivatho-
lieke kringen er voldoende belangstel-
ling bestaat voor den herbouw van de
wereldberoemde Abdij, die meer dan
600 jaar in eere door vroomheid en ge-
leerdheid, vaak door oorlogsgevaar be-
dreigd, de stormen weerstond, doch die
op 7 Juni 1574 door de troepen van Sonoy
aan de vlammen werd prijs gegeven.
LTit het werkje van den heer Bruinvis
blijkt, dat de Abdij in 922 gesticht is
door Graaf Dirk, die van Koning Karel
de kerk te Egmond, met alles, wat daar-
toe gerechtelijk behoorde, in bezit kreeg.
Aanvankelijk werd de van hout opge
trokken Abdij voor de Benedictijner
nonnen gesticht. Dirk II verplaatste de
nonnen naar het St. Adalbertsklooster
te Bennebroek en deed het houten ge-
bouw door een steenen vervangen en be-
trekken door mannelijke leden van de
Benedictijner Orde.
De door Koning Karel aan Graaf Dirk
geschonken kerk te Egmond is niet de
kerk van de Abdij geweest, maar de
kerk, die gestaan heeft op het graf van
St. Adalbert, een evangelieprediker, door
Willebrord naar Kennemerland gezon-
den, die in 740 aldaar overleed en te Eg
mond Binnen werd begraven.
Volgens kronieken verscheen 200 jaar
later St. Adalbert aan een kloosterzuster
van Egmond in haar droom en beval
haar, dat men zijn gebeente zou opgra-
ven en voor aller oogen zou verheffen,
opdat ieder het zien en vereeren kon.
Dirk I voldeed hieraan en bij het op-
graven van de kist vond men onder de
kist een broil van wonderbare helder-
heid. Deze bron bleek later aan velen de
gezondheid te hergeven, zoodat daar het
Adalbertsputje, een 1000 M. ten Westen
waar de Abdij stond, werd gesticht.
Uit de in 1924 gedane onderzoekingen
door Dr. Holwerda is gebleken, dat oor-
spronkelijk dit putje heeft gelegen mid
den in een vrij groote van hout opge
trokken kerk, rustend op een ondermuur
van tufsteen.
De kronieken vermelden, dat het lijk
van Adalbert door Dirk I in de Abdij
werd geplaatst en dat de kerk van Eg
mond spoedig werd vergeten, geheel
overschaduwd door den bouw van de
steenen Abdij en haar kerken. Slechts
het putje, dat nog aanwezig is op de
plaats van het graf van Adalbertus, bleef
de herinnering aan deze kerk bewaren.
Vijf eeuwen later moet er bij dit putje
nog een kapelletje hebben gestaan, doch
vermoedelijk heeft dit er kort gestaan
ei is dit kapelletje, gelijk met de Abdij,
in den geuzentijd verwoest.
Bij de R. K. St. Adalbertsstichting, die
de terreinen van het voormalige klooster
en het putje heeft aangekocht, bestaan
plannen, om ook cen nieuwe kapel over
den put te doen herrijzen.
Het zijn de Egmonder kloosterbroe-
ders geweest, die door hun jaarboeken
en charters voor hot nageslacht de bron-
nen voor de geschiedenis van Holland
en die van de eerste graven van Holland,
hebben verschaft.
„Wanneer", aldus wijlen de heer
Bruinvis, „de Abdij van Egmond ons
nog achtenswaardig en dierbaar is, dan
is het niet alleen en niet vooral om haar
rijkdom en luister, maar dan is het in
de eerste plaats als de kweekster van
kennis en wetenschap, gebrekkig, naar
onze maatstaf gemeten, maar voor dien
tijd, hoogst belangrijk en veel omvat-
tend en voor onze geschiedenis van on-
schatbare waarde".
Van eerbied voor de Abdij van Eg
mond getuiade in 1905 ook de groote
journalist Charles Boissevain, toen er
in dat jaar sprake was van den herbouw
der Abdij.
In zijn bespreking van het in 1905 ver-
schenen boek „De Regale Abdij van Eg
mond, haar stichting, bloei en verwoes-
tina" door Bernard J. M. de Bont, welk
werk waardeerend besproken werd door
den „Van Dag tot Dag"-schrijver in het
Handelsblad van 21 Sept. 1905, stelde de
..eer Boisevain reeds de volgende vra-
gen:
„Zouden de Benedictijnen, die geen
pastorale bediening uitoefenen, doch
zich alleen bezig houden met Kunst en
Wetenschap, niet als aangewezen er toe
zijn om hun „Koninklijke" Abdij te her-
stellen in „Zijn geschonden eere?"
Zij zijn als van zelf de bewaarders der
de rubriek „Kunst" nog een zeer belang-
rijke bijdrage over de Kerk en de Abdij
van Egmond onder den aanhef: „Suc-
cisa virescit". („Ongehouwen herleeft
zij".)
Terwllle van de historische waarde
laten wij hieronder volgen het door
Burg, en Weth. van Egmond Binnen in
dezen genomen besluit, waarvan wij
hierboven melding maakten:
„Burgemeester en Wethouders van
Egmond Binnen, gezien het verzoek der
St. Paulus Abdij te Oosterhoute, d.d. 4
October 1929, houdende een kerk te
mogen bouwen binnen 200 el van de be
staande Ned. Herv. kerk te Egmond
Binnen, welke kerk zal worden bestemd
voor den openbaren eeredienst, gelet op
den inhoud der wet van 10 Sept. 1853,
Staatsbl. no. 102;
dat het Prov. Bestuur der Ned. Herv.
Kerkvcogdij geen bezwaar heeft tegen
inwilliging van het verzoek, mits haar
kerkdienst in voormelde Nederduitsch'
Herv. kerk niet wordt gestoord door
klokgelui, zang, orgelspel of anderszins,
van de te bouwen kerk;
dat voormeld bestuur daarenboven
vrijelijk wenscht te behouden het luiden
van haren gewonen kerkdienst, het uit-
voeren van haar gezang en het spelen
van haar orgel in bedoeld kerkgebouw,
zooals tot heden steeds gebruikelijk;
overwegende, dat deze voorwaarden
alleszins dienen te worden geeerbiedigd;
dat volgens uitzetting van het te stich
ten kerkgebouw de afstand van den be-
doelden bouw 100 el zal bedragen;
dat de St. Paulus Abdij van de over-
weging uitgaat, de haar heilige plaats
van voorheen zooveel mogelijk te be-
naderen
dat evenwel een afstand van 100 el als
een minimum afstand moet worder
aangehouden
RUgALt ABPYv— OSMOtlP Ktoo)TEjL'&^
tr.
Z>J,
-A r
II
grafsteden, waarin liggen de overblijf-
selen van het aloude Vorstenhuis, dat
der abdij zoo genegen was. Als ik let op
al de schoone katholieke kerken alom
in ons land opgericht, dan rijst bij mij de
vraag: zouden die geleerde monnikken
niet bereid zijn, ter eere van de nage-
dachtenis dier vorsten, de abdij
niet te herstellen want van restaura-
tie is geen sprake, niets bleef er van
over maar om een gebouw, dat aan
haar herinnert op te richten, zoodat wij
Hollanders ons niet meer behoeven te
schamen, dat boven de rustplaatsen der
Graven, Edelen en Abten rustig het vee
graast?
Elke protestantsche Nederlander kan,
dunkt mij, in mijn wensch deelen.
Een gebouw herinnerend aan de ver-
maarde abdij in het lieflijke Kennemer
land, zou mij tot grooter vreugde zijn
dan een monument of grafgesteente ter
herdenkin01, der oude Graven, en zou,
geloof ik, meer ieders historischen zin
voldoen. We zouden dus alom toonen
hoe Holland zijn roemriike middeleeu-
wen eerst, en, .trouw aan het verleden,
zijn oude Graven en Edelen niet vergeet.
Wordt er geld gegaard om dus pie-
teit te toonen aan het stamhuis „dat de
grond heeft gelegd tot ons bloeien", door
de roemrijke oude Abdij, die hun ge
beente eens dekte, in herinnering te
houden, dan draag ik mijn penningske
bij en ga'collecteeren bij vrienden en
vriendinnen".
Ook het Handelsblad van onze dagen
getuigt nog van groote belangstelling in
dezen voorgenomen herbouw.
In haar avondblad van 5 Nov. j.l. pu-
bliceerde de heer T. Pluim uit Baarn in
besluit het bestuur der St. Paulus
Abdij te Oosterhout te machtigen tot de
oprichting en inrichting van een ge
bouw, tot uitoefening van den openba
ren godsdienst op een afstand van mini-
maal 100 el, van de bestaande Neder-
duitsche Herv. Kerk te Egmond Binnen
en zulks onder de navolgende uitdruk-
kelijke voorwaarden:
a. de eeredienst in de Nederd. Herv.
Kerk te Egmond Binnen mag niet wor
den verstoord door klokgelui, zang en of
orgelspel van of uit het op te richten
gebouw;
b. de Nederd. Herv. kerkvoogdij be-
houdt het recht, haar gewonen kerk
dienst te luiden, haar gezangen in het
bestaande kerkgebouw uit te voeren en
het spelen van het orgel in voormeld
gebouw, zooals tot heden steeds gebrui
kelijk.
Aldus gedaan in de vergadering van
11 November 1929.
De Burgemeester,
G. BOS.
De Wethouder,
J. APELDOORN.
Deze voorwaarden lijken ons alleszins
billijk en al komt het ons voor, dat het
bestuur van de Nederd. Herv. kerk, met
het oog op de historie, beter had gedaan
met tot verkoop van het bestaande kerk
je, dat geen historische of kunstwaarde
bezit, te besluiten en dit te meer, omdat
het daardoor in de gelegenheid zou zijn
gesteld om een kerkgebouw te stichten
dat van kunstwaarde zou kunnen ge-
tuigen, zoo hopen wij toch, dat de voor
waarden geen beletsel zullen zijn om
spoedig met den bouw aan te vangen.
D. A. K.
StadsnieuiAFS
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN.
Vergadering ten Stadhuize.
Gistermiddag vergaderde de K. v. K en F.
voor Hollands Noorderkwartier ten Stad
huize onder voorzitterschap van den heer
S. W. Arntz.
Afwezig waren de heeren Endel, de Raat,
Nobel, Blaauboer, Kuyper en Coltof, de laat
ste twee met kennisgeving. De heeren Gronds-
ma en Kluitman kwamen in den loop der ver
gadering binnen.
De voorzitter opende de vergadering
met een woord van welkom, daarbij mede-
deelende dat de vergadering aanvankelijk
was uitgeschreven op gisteravond, maar dat
verschillende leden verhinderd bleken, reden
waarom de bijeenkomst toen op des iniddags
was bepaald.
Het is niet de bedoeling voortaan geregeld
op den middag te vergaderen.
Voorts deelde spr. mede, dat dit de laatste
vergadering in 1929 zal zijn. Dat sinds de
vorige vergadering de aftredende leden alien
bij enkele candidaatstelling waren herkozen,
juichte spr. toe. Hierdoor blijft een billijke
verdeeling van het aantal zetels over de ver
schillende branches in het district mogelijk,
terwijl bovendien de leden over het geheele
district blijven verdeeld, wat ook van groot
belang is. Spr. hield zich ervan overtuigd
dat de herkozenen ook in de komende vier-
jarige periode weer dezelfde animo voor de
Kamer aan den dag zullen leggen als tot
dusver.
Hierna stelde spr. aan de orde de
Ingekomen stukkety
a. Missive van het Departement van Ar-
beid, Handel en Nijverheid, dat de Turksche
regeering niet kan overgaan tot het verlagen
der kanselarijrechten, welke door het consu-
laat te Amsterdam worden geheven.
Voor kennisgeving aangenomen.
b. Idem, dat de Noorsche wet van 21 Juni
j.l. op den kleinhandel op 31 Januari 1030 in
werking zal treden. Voor de handelspatenten,
waarvan handelsreizigers zich voor het doen
van zaken in Noorwegen moeten voorzien.
^>v< V
c-s -
- - i:-
UC,
Jft
