DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. den AI kmaarsc hen Raad. DAMES, Kunsthandel v. if. If O it T, St. Vic.- esvhen ken. No. 2§5 Oif nnmmer oestaat alt 2 bladexu Hondern een en dertigsie Jaargann 1929 Abonncmentsprijs hij vooruitbetaling per 3 maandcn f2.—-, fr. per post f2.50. Bewijsn. 5 ct. Advertcntiepr. 25 ct. p. regel, grootere letters naar plaatsruimt&l Brieven franco N.Y. Boek- en Handelsdr. v.h. Herms. Coster Zoon, Voordam C9, Tel. Administr. No. 3. Redactie No. 33. DlliDA(i> Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur Tj. N. ADEMA. Postgiro 37960 3 DECEMBER Gas- en electriciteitsmeters als winstobject. Eigen haard is goud waard. IVIaar niet in noodwoningen. De Waagtorenirap meet een historische beteekenis krijgen. Er zijn van die zaadjes, die jarenlang in den grond liggen zonder wortel te schieten en die dan plotseling tot een plantje uit- groeien, dat ieders belangstelling op zich weet te vestigen. Er zijn jaren geweest waarin wij bij elke begrootingsbeschouwing de huur van onze gas- en electriciteitsmeters besproken hebben en er de aandacht op vestigden, dat hier van een ongemotiveerde en zelfs degressieve be- lasting kon worden gesproken. En nu, plotseling, komt deze meterhuur in de algemeene beschouwingen ter sprake en zijn B. en W. verplicht geweest hun stand- punt dienaangaande te motiveeren. Sommige raadsleden achtten de huur de- zer meters zelfs uit een zakelijk oogpunt niet te verdedigen en hebben B. en W. uitgenoo- digd, met een voorstel te komen om deze im- populaire en ongelijkdrukkende belasting op de verbruikers .te doen vervallen, terwijl an- deren verlaging van den meterhuur wensch- ten. Het college heeft daarop geantwoord, dat verschil van meening kan bestaan over de vraag of de kostprijs van het product met de algemeene kosten der meters verhoogd moet worden zooals bij de muntgasmeters dan wel of iedere verbruiker een afzonder- lijke vergoeding voor den meter moet beta- len. Het gaat hier, zoo zegt het college, niet om een belastingheffing, maar om de leve ring van een product en hoewel men in het algemeen betaalt naar gelang van het go bruik dat er van een product gemaakt wordt, geldt het hier een onderdeel der kosten, dat met den omvang van het gebruik geen of weinig verband houdt en derhalve billijk- heidshalve op ieder verbruiker in gelijke of ongeveer gelijke mate kan drukken. De kos ten van aanschaffing zijn van het gebruik zoo goed als niet afhankelijk. Zou men die, aldus B. en W., willen begrijpen in de alge meene productiekosten, dan eerst zou er een ongelijkheid ontstaan, aangezien dan wel- licht een verbruiker een groot deel der kos ten zou betalen van toestellen, welke ten be- hoeve van b.v. 10 verbruikers zijn aange- schaft. Een dergelijke op progressie aanstu- rende regeling, zoo vervolgen B. en W., mo- ge passen in een belastingstelsel, bij be- drijfstarieven kunnen deze overwegingen niet gelden, omdat het hierbij alleen om de leve ring van een product of een bepaald artikel gaat waarbij de persoonlijke omstandighe- den van den verbruiker van geen belang zijn. Het omslaan der meterkosten over alle verbruikers lijkt B. en W. .daarom niet wen- schelijk. De heer Ringers heeft op de opmerking van mej. Car els, dat een winkelier toch ook niet elken klant een aparte vergoeding voor de weegschaal laat betalen, geantwoord, dat het hier een geheel ander geval betreft, om dat die winkelier niet voor elken klant een afzonderlijke weegschaal noodig heeft en de heer Vogelaar heeft de heele onderneming bij een levensverzekering vergeleken waar de sterftekans een groote rol speelt en de candidaat die geen uitkeering ontvangt door zijn premie meebetaalt aan den verzekerde die deze wel krijgt. Onze bezwaren komen hierop neer, dat zelfs al verdedigt men een aparte meterhuur, het daarvoor betaalde bedrag in verhouding tot den kostprijs van den meter te hoog is. Wie geen gas gebruikt laten wij ons in het algemeen nu maar tot de gasmeters be- palen moet evengoed een hooge meter huur betalen, moet dus betalen voor gebruik van een instrument waarom hij nimmer ge- vraagd heeft en waarvan hij in werkelijkheid geen gebruik heeft gemaakt. Wie met het hem opgedrongen toestel 1000 M3 afmeet moet evenveel betalen als dege- ne, die er 1 M3 mee afmeet. De meterhuur maakt dus een veel grooter percentage van kleine gasrekeningen dan van groote uit en is dus een belasting met een sterk degressief karakter. Deze huur werkt mede tot de winst van de lichtbedrijven en het is niet noodig, dat een bedrijf, dat alleen uit den gas- en stroomprijs reeds bijna twee ton winst maakt, dit ook nog doet op de meters welker plaatsing als een noodzakelijk kwaad moet beschouwd worden. Is de meter een noodzakelijk kwaad, dan mag hij toch zeker niet door het bedrijf tot een winstobject gemaakt worden. Het is een aanvaardbaar standpunt, dat het bedrijf de meterkosten op de verbruikers verhaalt, maar dan is het billij.' dat de algemeene be- drijfskosten daarmede verhoogd worden, wat in den gasprijs tot uiting kan komen. Eerst dan krijgt men een billijke regeling, omdat dan hij die 100 M3 gas gebruikt en dus 100 metingen noodig t^d, aan gas- en afmeetkosten honderdmaal meer betaalt dan hij die zijn meter slechts voor het afmeten van 1 M3 gebruikt heeft. Laten wij hier ten slotte nog bijvoegen, dat meterhuur ook onbillijk is omdat het zeer wel mogelijk is, dat iemand door veeljarig gebruik een dergelijken meter volledig afbe- taalt zonder dat hij daarop ooit eenig eigen- domsrecht kan laten gelden en dat de ver- gelijking met een levensverzekering niet op- gaat omdat deze commercieel alleen bestaan- baar is wanneer de slechte posten door de goede gedekt worden, terwijl de meterhuur een factor is, die het lichtbedrijf zelfs vol- komen zou kunnen uitschakelen om daarna toch nog voldoende bedrijfswinst te kunnen maken. Deze pro en contra meterbeschouwingen zullen we hier niet verder uitwerken. Vast staat, in tegenstelling met de bewering van B. en W., voor ons wel, dat het hier een on derdeel van de kosten geldt, dat met den om vang van het verbruik zeer zeker verband houdt en waarvan het onbillijk is als het op iederen verbruiker in dezelfde mate moet drukken, welke ongelijkheid men alleen zal kunnen wegnemen door het in de algemeene productiekosten op te nemen De Soc. Dem. en Vrijz. Dem. wilden aan deze ,,impopulaire" belasting bestaan er eigenlijk wel populaire belastingen? ra- dicaal een eind maken door ze eenvoudig heelemaal af te schaffen. Het bedrijf zou daardoor een mindere ontvangst van 42000 hebben, maar volgens een andere exploitatierekening was er weer een verschil van 4000 en het was zeker opmerkelijk, dat blijkbaar geen der raadsleden de hem ver- strekte cijfers als een volkomen betrouwba ren maatstaf durfde aanvaarden. „Het zijn lichtbedrijven", verkondigde de heer Bonsema, „maar er is geen enkel be drijf waarbij wij, wat de cijfers aangaat, zoo in het duisters worden gelaten". In alien gevalle was wel duidelijk, dat zelfs bij algeheele afschaffing van den me terhuur het bedrijf nog voldoende winst zou afwerpen, maar de heer Vogelaar waar- schuwde voor al te groote royaliteit en de meerderheid van den Raad bleek zich voor- zichtigheidshalve te kunnen vereenigen met de opvatting van wethouder Ringers, die al- thans maatregelen wilde nemen, dat op de ze meterverhuring voortaan geen winst meer gemaakt zal worden. Professor Einstein heeft er al vroeger op gewezen, dat alles op deze wereld betrekke lijk is. Wat de een groot vindt komt een an der klein voor en zoo zal men dezelfde zaak heel verschillend kunnen bekijken al naar- mate men er verschillend tegenover staat. De Alkmaarsche houten noodwoningen werden b.v. in onzen Raad van heel verschil- len standpunt bekeken en wethouder Lees- berg oordeelde- daarover heel anders dan de dames en heeren van de heel wat makker geworden oppositie. Advocaten kunnen met zulk heilig vuur over de onschuld hunner clienten spreken, dat een buitenstaander werkelijk den indruk krijgt, dat zij er zelf aan gelooven en wie mr. Leesberg in den Raad over de Alkmaar sche noodwoningen hoorde praten, kwam onwillekeurig tot de overtuiging, dat hij het eigenlijk betreurde zelf niet in staat £e zijn een dergelijke woning te kunnen betrek- ken. Maar met soortgelijke huizen is het ge- woonlijk zoo, dat ze het meest geprezen wor den door de menschen, die er zelf niet in be- hoeven te wonen en mevr. Helleman, die met enkele fractiegenooten in een groot aantal dezer barakken op visite geweest was, gaf daarvan een allesbehalve opwekkende be- schrijving. De ratten speelden er krijgertje op den zol- der, de slaapkamers, in zooverre men dan met een zeker air nog van kamers kon spreken, waren hok-ken waar naast de bedden de brandstof lag opgestapeld en de fietsen be- waard1 werden en de keuken had geen lictit dan door een koker in den zolder, zoodat het verblijf er werkelijk allerdroevigst moest ge- noemd worden. Wie wethouder Leesberg over deze wonin- gen hoorde, kreeg evenwel een geheel anderen indruk. Hij sprak er over alsof het een soort landhuisjes waren, memoreerde niet minder dan drie slaapkamers en vertelde als een bui- tengewone attractie, dat de huiskamer door de ramen licht van buiten kreeg. Volgens dezen wethouder waren er huur- ders, die het er zoo naar hun zin hadden, dat zij er eigenlijk voor hun pleizier woonden, al gaf hij dan toe, dat de keuken niet het gezel- figste plekje van het huis was. Voornamelijk mevr. Helleman heeft tegen een dergelijke voorstelling een krachtig pro test laten hooren en het gevOlg was, dat de Soc. Dem. en Vrijz. Democraten een voorstel indienden om alle nog bestaande twintig noodwoningen aan het gebruik te onttrekken Het is ons niet duidelijk waarom de heer Leesberg zoo krachtig op intrekking van dit voorstel heeft aangearongen, daar het waar schijnlijk door de meerderheid van den Raad toch wel verworpen zou zijn geworden. Immers, al zijn deze noodwoningen voor geregelde bewoning niet geschikt, zij bewijzen toch goede diensten in nocdgevallen, waarin de gemeente dakloozen een tijdelijk verblijt moet verschaffen. Dat de huren hier zeer laag zijn, mag o i. geen motief zijn den huurders in de gelegen- heid te stellen deze huizen blijvend te bewo- nen. De gemeente heeft ook in dit opzicht een opvoedende taak en dient er voor te waken, dat alle ingezetenen een woning krijgen, die in overeenstemming met de hygienische en aesthetische eischen van dezen tijd kan ge- noemd worden. Wethouder Leesberg zag meer heil in een opruiming van krotwoningen, wat natuurlijk eveneens een bijzonder goed werk is. Wij herinneren ons nog goed den inspectie- tocht, welke wij eenige jaren geleden met den heer Westerhof en den directeur van Bouw- en Woningtoezicht hier ter stede ondernomen hebben en in welke voor bewoning totaal on geschikte krotten wij die gelegenheid in aller- lei sloppen en stegen terecht zijn gekomen Er was ook toen reeds sprake van de be- ruchte „Noordzee" een zakvormig aanhang- sel van de Oude Gracht en hoewel de wet houder mededeelde, dat er sindsdien hier al vier krotwoningen verdwenen zijn, gelooven we, dat het dempen van deze zee van ellende ondanks de daaraan verbonden kosten zoo spoedig mogelijk dient voortgezet te worden Recnts en links was natuurlijk in onzen Raad voorstander van het opruimen van der gelijke onmensohwaardige verblijven en d linkerzijde zag haar voorstellen ter zake van het gelijktijdig bouwen van evenveel nieuwe goede en goedkoope arbeiderswonin-gen niet alleen door de verbonden fracties van de over- zijde maar zelfs even later ook door het col lege van B. en W. aanvaard, een overwinning, die wij dezen krachtigen strijders voor goede volkshuisvesting van harte gunnen. Het lijkt ons inderdaad het eenige juist: standpunt, dat een gemeente die een slecht woning onteigent daarnaast een betere be- schikbaar stelt, waarvan de huurprijs zoo laag mogelijk genoteerd wordt. Doet men dit niet, dan verplaatst men het kwaad, maar men roeit het niet uit en bestaat er groote kans, dat het aantal dubbelbewoningen nog grooter wordt dan nu reeds geconstateerd werd. Er zijn op het oogenblik in onze gemeente nog 139 gevallen van dubbelbewoning en hoewel de wethouder verzekerde, dat er slechts in vier gevallen van noodzaa'k sprake zou zijn, kunnen we ons niet voorstellen, dat meer dan honderd Alkmaarsche gezinnen alleen uit gezelligheid en uit familierelaties de miserc van gezamenlijke vertrekken, keukens en an dere gelegenheden zouden verkiezen. Als jong getrouwde arbeiders bij schoon- papa of schoonmama intrekken om met hen, mitsgaders een regiment kleine kinderen, de gezelligheid van een gemeenschappelijken huiselijken haard te deelen, dan zijn er daar voor o.i. nog andere redenen dan een zeker familiezwak. Ook hier zal de huurprijs wel een voorname factor zijn en zoblang dergelijke toestanden in onze gemeente nog zoo veelvuldig voorko- men, juichen wij het van harte toe als door de gemeente, of met haar steun door goede bouwvereenigingen, een flink aantal huizen van lage huurwaarde gezet worden, waardoor heel wat levensgeluk herkregen zal kunnen worden. Een groelende stad als de onze moet ook in huizental voortdurend worden uitgebreid en het is voor alles de taak der gemeenschap er op te letten, dat kleine arbeiderswoningen, waarop particulieren geen winst kunnen ma ken, desniettegenstaande naar gebleken be- hoefte worden bijgebouwd. Sindte een ondernemend zakenman ontdekt heeft, dat toeristen gaarne een kwartje offe- ren om onze stad en omgeving ook eens van- uit het luchtruim te kunnen bekijken, klimmen des zomers honderden vreemdelingen langs een drie-verdieping hoog houten gevaarte, dat oorspronkelijk waarschijnlijk alleen voor de voeten van den klok'kenist en d'en torenwach- ter bestemd geweest is. Niemand onzer tijdelijke bezoekers zal ver- wachten, dat wij hen langs met loopers be- dekte treden naar de wijzerplaten van onzen toren zullen voeren, maar wie zich in het tegenwoordige trappenhuis aan een torenbe- klimming waagt, heeft, eenmaal bovengeko- men, alle reden zich af te vragen waarom de gemeente hem nog geld vraagt in plaats van Set toe te geven. Inwending blijkt de toren voor een moderne lift niet geschikt en het naar boven brengen van bezoekers langs een soort hijschinstallatie aan de buitenzijde schijnt tegenover den aan- bldk van dit historische bouwwerk ook zijn aesthetische bezwaren te hebben. Het is daar om volkomen begrijpelijk, dat er raadsleden zijn, die tegenover dien jaarlijkschen stroom van toeristenkwartjes ook eenig comfort wil len stellen en dus een nieuwe torentrap wil den laten maken. Ondanks het feit, dat de toren langzamer- hand een „goudmijntje" is geworden, heeft de Raad daartoe niet kunnen besluiten en het beste zal maar zijn, dat wij in het zomer- seizoen de trap excuseeren door er een histo- risch-romantische beschouwing aan te ver- binden. Als de gids van „Alcmaria V. V. V." voortaan in vier talen uitlegt dat aan de leu- ning van deze trap in 1573 alle Spaansche krijsgevangenen werden opgehangen, zal Alkmaar er een attractie bij hebben gekregen en zullen alle bezoekers volkomen kunnen be grijpen, dat ons gemeentebestuur een zoo his- torisch monument tot in Iengte van jaren in onveranderlijken staat voor het nageslacht zal willen bewaren. Over den strijd om Volksonderwijs en het Bureau voor beroepskeuze spreken wij in een volgend artikel. Haard-Fauteuils WONING-INRICHTING J. LIEKELES OEBLES RIDDERSTRAAT 15. TEL. 808. D&gelijksch owerssicht. DE UITTOCHT DER FRANSCHEN. Na elf jaren-de vreemde troepen vertrokken; groote vreugde; hoe er feest gevierd werd; de beteekenis van de bevrijding. Elf jaren hebben Fransche, Belgische en Engelsche troepen een groot gedeelte van West-Duitschland bezet gehouden. Elf jaren hebben de Duitschers hun vroe- gere vijanden langs Duitsche straten zien trekken, hebben zij zich moeten herinneren, dat zij de verliezers geweest zijn. Elf jaren Thans hebben de vreemde troepen de twee- de zone ontruimd, hebben zij Duitschland verlaten. Was het dus een wonder, dat er blijdschap was bij de Duitschers, toen de vreemdelingen voor goed vertrokken? Koblenz en Aken hebben feest gevierd. Aan alle openbare gebouwen en aan vele particuliere woningen werden de vlaggen ge- heschen in bonte afwisseling. Men zag er de republikeinsche kleuren naast de rood- wit-zwarte. Men zag vooral de kleuren van Pruisen en de Rijnprovincie. En toen de „vreemdelingen" vertrokken waren, trok de Schupo binnen en nam de taak der „over- heerschers" over. Vooral in Aken is het feest geweest. Daar waren fakkeloptochten en muziekuitvoerin- gen. Daar was een nachtfeest, dat tiendui- zenden op de pleinen in het centrum der stad trok. Het is middernacht. Plots zwijgt alles en de torenklokken galmen de 12 slagen over de stad. Ademlooze stilte. Dan fanfares. En dan redevoeringcn van den opper-burge- meester, den rijksminister Wirth en de Prui- sischen minister Becker. En zang! Enthousiast zingt de duizend- koppige menigte het „Deutschland iiber al les", het „Aacken ist frei" en het zoo beken- de „Ik had een wapenbroeder". Dan komt het officieele einde. Met het Danklied van Valerius wordt het feest offi- cieel gesloten. De klokken van den Dom hou- den op te luiden. Alleen de vreugdevuren, rondom de stad, op de heuvels aangestoken, branden nog. En het feest zelf wordt voortgezet. Er wordt gedronken, geklonken, gedanst, geju- beld. Aken is vrij De tweede zone is ontruimd. Drie jaren geleden had de ontruiming van de eerste zone van het Rijnland, die van Keulen plaats Dit gebied telde ongeveer twee-en-een-half millioen zielen. De tweede zone, welke thans ontruimd is, heeft een be- volkingstal van ongeveer anderhalf millioen zielen. De derde zone, die als alles naar wensch verloopt, voor einde Juni 1930 ont ruimd zal zijn, heeft een bevolking van twee- en-een-half millioen zielen. Deze cijfers too- nen wel duidelijk He groote beteekenis van de „bevrijding". Millioenen Duitschers heb ben in de afgeloopen jaren onder de bezet- ting geleden. Vooral moreel omdat ze zich onder vreemde overheersching gevoelden, maar toch ook materieel wel, al kan men na tuurlijk niet voorbijzien, dat velen in de be- zette gebieden hebben geprofiteerd van de aanwezigheid van sterke militaire bezettin- gen. In de laatste jaren na de ontruiming van de eerste zone en de door de politiek van Locarno verbeterde Fransch-Duitsche ver- houdingen, is er in den toestand van het be- zette gebied een groote verbetering gekomen. Men hoorde dan ook minder van klachten. Maar de „vernedering" der vreemde bezet- ting bleef pijn dotn en van de vreugde te Ko blenz en te Aken en in de andere garnizoens- plaatsen der Belgen en Franschen, nu de vreemde soldaten zijn weggetrokken en de vreemde vlaggen zijn ingehaald, kan men dus volkomen begrip hebben. Het vreugde- betoon hier geeft een voorproefje van de blijdschap, die het volgend jaar tot uiting zal komen als de politiek van verzoening en SIGAREN KOOPEN VOOR SINT NICOLAAS IS EEN VOOR U LASTIG EN MOEILIJK WERKJE. Komt bij ons, en U zult eens zien, hoe prettig U bij ons koopt. J. OOIJUIBLOM, Zilverstraat 3. toenadering het groote resultaat zal hebben bereikt van de volledige ontruiming van het Rijnland. Buiienland DE TWEEDE HAAGSCHE CONFERENTIE. De conferentie op 3 Januari bijeen? Naar medegedeeld wordt, heeft de minis ter-president Tardieu Maandag na de be- sprekingen tusschen de ministers over de voorbereiding van de Tweede Haagsche con ferentie verklaard, dat de conferentie op 3 Januari kan bijeenkomen. DE STRIJD IN CHINA, De strijd om Kanton en Oost-Chin begonnen. Volgens 'n te Londen ontvangen telegram uit Honghong is de strijd om 't bezit van Kanton en Oost-China b&gonnen. Gedurende den laatsten nacht heeft een hevige slag gewoed. De bevelhebber te Kan ton heeft versterkingen naar het front gezon- den doch maakt in de eerste plaats gebruik van vliegtuigen. Generaal Tsjang Fah Wei heeft de troepen van Kanton in de omgeving van Noord-rivier in een strijd gewikkeld, terwijl het Kwangsi- leger uit het Westen naar Kanton oprukt. EYr. Fjangestraat 21. Gang-en Salonspiegels in koper, brons en gebatikt hout. Russ.-Chin. conflict. Een memorandum van Engeland en de Ver. Stateu ter verdediging van het verdrag van Kellogg. De Engelsche draadlooze dienst meldde gisteravond, dat voor het eerst sinds de on- derteekening van het verdrag van Kellogg diplomatieke stappen ten aanzien van dat verdrag gedaan zijn. De Engelsche regcering heeft met de Ame- rikaansche besloten gezamenlijk stappen te doen naar aanleiding van den toestand in Mandsjoerije, waarbij Rusland en China her- innerd worden aan hun verplichtingen, voortvloeiend uit het verdrag van Kellogg Het memorandum, dat door de Engelsche regeering aan de betrokken regeeringen is medegedeeld, zegt, dat de Engelsche regee ring met vrees en verwondering den gang van zaken in Mandsjoerije heeft waargeno- men. De Amerikaansche regeering heeft in Juli reeds stappen gedaan om de aandacht van de Chineesche en Russische regeeringen te vesti gen op de verplichtingen, voortspruitend uil het verdrag van Kellogg. De Engelsche re geering was het daarmee eens. Beide regee ringen gaven toen de verzekering, dat zij niet tot oorlog zouden overgaan, tenzij zij werden aangevallen. De Engelsche regeering vereenigde zich volkomen met de stappen, die de Amerikaan sche regeering nu doet om opnieuw de aan dacht te vestigen op het verdrag van Kellogg en waarbij de hoop uitgesproken wordt, dat China en de Sovjet-Unie van vijandelijkhe-: den zullen afzien. De Engelsche regeering is van meening, dat de eerbied, die de wereld voortaan voor China en Rusland zal hebben, voor een groot deel zal afhangen van de wijze, waar op zij hun beloften door het verdrag van Kellogg zullen nakomen. Inlichtingen van Henderson in het Engelsche Lagerhuis. Henderson heeft in het Lagerhuis op vra gen over het Russisch-Chineesch conflict ge antwoord, dat voor zoover hij wist noch China, noch Rusland elkaar ervan op de hoogte gebracht hebben, dat zij zich in staat van oorlog beschouwen. Hij meende ook te weten, dat de Chinee sche regeering geen definitieve stappen heeft gedaan om het geschil voor den Volkenbond te brengen, maar op 18 November had de Chineesche gezant hem ingelicht, dat de Chi neesche regeering een dergelijke stap over* woog en hem om zijn oordeel gevraagd. Henderson had op de moeilijkheid gewezen, voortspruitend uit het feit, dat Rusland geen lid van den Volkenbond is en hij had den gezant op de hoogte gebracht van de stap pen, die de regeering der Ver. Staten bezig was te doen. De Chineesche minister van buitenland- sche zaken heeft er de Engelsche regeering van verwittigd, dat hij van meening was, dat nu Rusland Chineesch gebied had bezet ALKMAARSGHE COURANT. jr.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1929 | | pagina 1