Altrarstt! Dili,ill.
Or. Gurtius ever Dr. Stresemann.
Buifeniand
Rerk en school
Zeetijdincfeii
No. 286 1929
Hiadtrd een en dertigste Jaargang.
Woensda^ 4 Oecember
De plannen van den overledene.
Omtrent de zitting van het Rijksbestuur
van de Duitsche Volkspartij, die Maandag
gehouden werd, meldt de Nat. Lib. Corres
pondent nog, dat de Rijksminister van bui-
tenlandsche zaken, dr. Curtras, o.a. het vol-
gende verklaard heeft
Hii herinnerde aan de laatste rede van dr.
Stresemann in het bestuur, drie dagen voor
ziin dood welke een zijner beste redevoerin-
gen is ge'weest. Hij besloot nog met de vol
gende persoonlijke herinneringen
Nog op den avond van zijn dood van 7—8
uur heeft hij met mij over zijn toekomst ge-
Sproken. Er was geen spoor van den nade-
renden dood. Hij wilde deelnemen aan den
partijdag te Mennheim, daarna de Haagsche
Conference voorbereiden en tenslotte einde-
lijk in Januari zijn ontspanningsreis naar
Egypte maken. Daarvoor waren alle voor-
bereidingen getroffen.
Den 30en Juni, den dag van de geheele
pntruiming van het Rijnland, wilde hij nog
In functie zijn.
Het Russ.-Chin. conflict.
Chineesche eischen.
Naar uit Moekden gemeld wordt heeft
maarschalk Tsjang Hsoe-liang de Chineesche
vertegenwoordigers bij de onderhandelingen
met de Russen te Tsjarbarofsk opdracht ge-
geven de volgende voorstellen te doen:
le. Hoewel de Chineesche regeering het
Iherstel van den status quo op den Oost-
Ohineeschen spoorweg goedkeurt, acht zij het
noodzakelijk van de Sowjet-regeering de ga-
rantie te verkrijgen, dat de spoorweg niet
voor doeleinden van communistische propa
ganda gebruikt wordt.
2e. Daar de ontslagen Russische directeur
en onder-directeur een dergelijke propa
ganda voerden, wijst zij hun herbenoeming
af.
3e. China is bereid de ambtenaren, door
wie het conflict is ontstaan, te ontslaan.
4e. De gevangenen aan weerszijden moeten
in vrijheid gesteld worden.
5e. De troepen van beide parfijen moeten
tot op een bepaalden afstand van de grens
teruggetrokken worden.
Ock een Italiaansche memorandum.
Het Italiaansche departement van buiten-
landsche zaken heeft op verzoek van de
Amerikaansche regeering de Italiaansche ver
tegenwoordigers te Moskou en Peking opge-
dragen de aandacht van de Russische en
Chineesche regeeringen te vestigen op de
verplichtingen voortvloeiende uit het verdrag
van Kellogg.
De fascistische staat en de
godsdienst.
2ijn stand punt tegenover
het geloof en de uitoefening
ervan.
In het rapport van den minister van ju-
ititie over het nieuwe Wetboek van Siraf-
recht zijn ook eenige bladzijden gewijd aan
d<_ uitoefening van den godsdienst.
Na er op te hebben gewezen dat volgens
de liberate leerstellingen de godsdienst een
individueel probleem is, wordt gezegd dat
een dergelijke opvatting in scherpe tegen-
etelling staat tot de ethische bes&ouwingen,
welke de basis vormen van de fascistische
leerstellingen en van den fascistischen staat
De fascistische staat houdt zich officieel met
den godsdienst bezig en is er niet voor te-
ruggedeinsd zijn karakter van essentieel
katholieken staat te bevestigen.
pe fascistische staat echter beschouwt het
godsdienstig gevoelen als een moreele fac
tor, niet alleen voor het individu, doch voor
de gemeenschap en beschermt dit dienten-
gevolge in zijn uitingen naar buiten. De re-
ligieuze gedachte is ten van de krachtgeven-
de denkbeelden, een van de moreele en so-
ciale waarden, die de wereld beheerschen.
Het is niet juist dat de godsdienst, omdat
hij een immaterieel en geestelijk goed is, zou
moeten worden onttrokken aan ae actie van
den staat, welke hem op zijn hoogst indi
rect kan beschermen, in dien zin, dat hij het
individu de vrije uitoefening van zijn geloof
waarborgt binnen de grenzen van het recht.
De interventie van den staat in de rechi-
streeksche bescherming van den godsdienst
wordt integendeel volkomen gerechtvaardigd
door het algemeen belang, hetwelk de gods
dienst onbetwistbaar bezit.
Vandaar dat de delicten tegen de religieu-
ze culte in het nieuwe Wetboek voor Straf-
rccht gerangschikt zijn onder die tegen de
gemeenschap. Terwijl de fascistische staat
in de katholieke en andere door den staat
toegelaten cultes een ethisch en sociaal ele
ment van den eersten rang erkent, heeft hij
er nochtans op gestaan om de grenzen te
stellen, welke hij noodig heeft geoordeeld.
Hij wilde echter niet dat de vrijheid van ge-
weten ook maar eenigermate zou worden
verminderd en houdt zich geheel afzijdig van
delicten, die het interne organisme van den
godsdienst betreffen. Deze houding is trou-
w ns in overeenstemming met de jongste
overeenkomst tusschen Kerk en Staat, waar-
bij een onderscheid is gemaakt tusschen de
beide machten: de eene op burgerlijk en po-
litiek, de andere op religieus gebied.
De politieke spanning in
Polen.
De naderende critieke
dagen.
De houding van de regee
ring nog niet bekend.
Naar het W. B. uit Warschau meldt, heeft
de voorzitter den Landdag tegen 5 Dec. bij
eengeroepen.
Op de agenda, welke in de eerste plaats de
eerste lezing aankondigt van de begrootings-
plannen voor '30/'31, staat ook een motie van
de regeeringspartijen tegen den voorzitte-
Daszynski, omdat deze op 31 Oct. in verband
met de verschijning van Poolstihe officieren
in de vestibule van het parlementsgebouw, de
zitting van den Landdag niet heeft geopend
Daarentegen wordt het niet waarschijnlijk
geacht, dat de oppositie-partijen van centrum
en linkerzijde reeds bij de eerste zitting haar
motie van wantrouwen tegen de geheele
regeering zullen indienen. Algemeen is men
van oordeel, dat deze motie eerst na beeindi-
ging van de debatten over de begrooting, dus
in den loop van de volgende week, in behande-
ling zal komen.
Het is nog niet bekend welke houding de
regeering zal aannemen. Gisteren heeft tus
schen den staatspresident, maarschalk Pil-
soedski, den premier en den leider van he*
regeeringsblok kolonel Slowak, een conferen
tie plaats gevonden, waaraan beslissende be-
teekenis wordt gehecht; over het resultaat er
van is niets bekend.
DUITSCHLAND.
DE DUITSCHE BOEREN UIT RUSLAND.
Vijfduizend. kolonisten verwacht.
Volgens te Berlijn ontvangen berichten
worden in totaal ongeveer vijfduizend Duit
sche kolonisten uit Rusland verwacht. Be-
halve in de reeds aangewezen kampen zullen
deze kolonisten worden ondergebracht in
kampen te Moell en Prenzlau.
Wolff meldde gisteravond uit Hammer-
stein: Gisteravond is een transport van
240 Duitsche boeren uit Rusland, dat uit
Swinemiinde kwam, te Hammerstein gearri-
veerd. Vanmorgen vroeg kwam een ander
transport van 400 man uit Eydtkuhnen. De
emigranten maakten over het algemeen een
voortreffelijken indruk. Zij hebben de lange
reis goed doorstaan.
De directeur van het kamp, oud-majoor
Fuchs, begroette de emigranten namens de
Duitsche regeering en het Duitsche volk en
gaf de verzekering, dat alles gedaan zal wor
den om te helpen.
Een grijsaard, dien de emigranten voorman
noemden, bedankte voor de hartelijke hulp
en gaf de verzekering dat zij de wijze van
ontvangst niet vergeten zouden, Zij zullen
Duitschland zoo snel mogelijk verlaten om het
moederland niet tot last te zijn.
Hierop begaven de emigranten zich naar
de met groen en vlaggen versierde eetzaal. Zij
moeten een quarantainetijd van ongeveer 5 a
6 dagen doormaken.
Het eerste transport uit Swinemiinde be-
stond uit menschen, die afkomstig zijn uit
Omsk. Het tweede transport bestaat uit men
schen uit Omsk, den Kaukasus, de Krim en
Turkestan.
Dinsdagavond is opnieuw een transport
boeren van 360 man uit Eydtkuhnen naar
Hammerstein vertrokken. Het volgende trans
port, dat eerst Dinsdagnacht zou aankomen,
wordt nu Woensdagnacht te Eydtkuhnen ver
wacht.
DE FRONDE IN DE D.-NATIONALE
PARTIJ.
Een voorstel om Lambach c.s.
te royeeren.
Het partijbestuur der D.-nationale Volks
partij heeft, naar het W. B. meldt, in zijn gis-
teren gehouden zitting met 69 tegen 9 stem-
men en 3 onthoudingen besloten de afgevaar-
digden Hartwig, Hiilser en Lambach, naar
aanleiding van de door hen gepubliceerde
verklaring in verband met de stemming over
4 der z.g. vrijheidswet, overeenkomstig de
statuten tot royement voor te dragen, aange-
zien hun optreden als een ernstige benadee-
ling van het aanzien der partij moet worden
beschouwd.
De drie frondeurs verlaten uit
eigen beweging de partij.
In de gisteravond gehouden zitting der
D.-nationale rijksdagfractie waren drie brie-
ven ingekomen van de drie voor royement
voorgedragen afgevaardigden, waarin zij
mededeelen, dat het gebeurde in de zitting
van het partijbestuur hun aanleiding geeft
uit de partij te treden. Volgens de statuten,
zoo voegen zij er bij, is daardoor de fractie
ontbonden.
Een nieuwe fractie.
Naar het Persbureau V. D. Z. verklaart,
zullen de drie afgevaardigden hun mandaten
niet neerleggen.
In parlementaire kringen verluidt, dat niet
alleen zij, maar alle leden der D.-nat. fractie,
die met de Chr.-Nat. Gewerkschaft in nauwe
verbinding staan, zich tot een nieuwe groep
in den rijksdag zullen aaneensluiten, welke
waarschijnlijk den naam „Chr.-nationale
Volkspartij" zal dragen en in totaal 18 afge
vaardigden zal omvatten.
FRANKRIJK.
HET WERK VAN EEN KRANK-
ZINNIGE.
T wee dooden, zes gewonden.
In de banlieue schoot een krankzinnige met
een geweer een politie-ambtenaar en een ser-
geant-majoor dood en verwondde zes perso-
nen. De dader werd gearresteerd.
Een bloedbad.
Het N. T. A. meldt nog uit Marseille over
de daad1 van den krankzinnige, die met ee;i
geweer een politie-ambtenaar, een krankzin
nige en een sergeant-majoor doodsdhoot, dat
een jonge man, die kortgeleden uit het krank-
zinnigengesticht ontslagen was, gewapend
met een karabijn het politiebureau binnen-
drong waar hij een agent neerschoot. Met een
tweeed schot verwondde hij een zich daar be-
vindende vrouw.
Vervolgens stelde hij zich op een plein ach-
ter een fontein op, van waaruit hii het vuur op
de voorbijgangers opende. Als eerste offer
viel een Duitsdh soldaat van het Vreemdelin-
genlegioen, die zwaar getroffen neerviel en
spoedig aan de bekomen verwondingen is
overleden. Nog zeven andere personen werden
gewond.
De politie, die imniddels op het toonee!
verschenen was, verschanste zich achter een
vrachtauto en opende met revolvers het vuur
op den krankzinnige. Toen diens munitie op
raakte poogde hij te vluchten, doch zakte door
een revolverkogel getroffen in elkaar.
Een woedende volksmenigte heeft het
lichaam van den gewonde letterlijk vertrapt
ondanks de pogingen van de politie om hem
te beschermen.
ENGELAND.
GOEDKOOPE AARDAPPELEN.
De boer verliest, de tusschenhand
maakt buitensporige winsten.
Het liberale parlementslid Blindell heeft
zich ervoor gespannen om de boeren te hel
pen, die hun aardappelen, waarvan het be-
schot dit jaar zoo overvloedig geweest is, te
gen spotprijzen van de hand moeten doen,
teiwijl het publiek er prijzen voor moet be-
talen waaruit duidelijk blijkt dat de tus
schenhand er schromelijk aan verdient. Hij
heeft brieven van verscheidene boeren ge-
kregen, waarin zij hem hun nood uiteenzet-
ten Over het algemeen krijgt de producent
voor nieuwe aardappelen tusschen 3 sh. en
2 per ton voor zijn aardappelen. Maar
dezelfde aardappelen worden aan het pu
bliek voor een stuiver tot anderhalven stui-
ver per Eng. pond (454 gram) verkocht. Zij
kregen dus 9 tot 13 per ton in het klein
op. De opbrengst van de winteraardappelen
is nog veel en veel minder. Blindell wil daar-
om een onderzoek naar dezen misstand in-
stellen.
Aan een medewerker van de Star liet hij
een brief zien van een aardappelverbouwer
te Fredaybridge zien, die 1 sh. 3 st. voor vijf
ton aardappelen had gekregen. Hij had de
bewijzen bij den brief gevoegd.
Ook in het vorige seizoen was er overpro-
ductie. Honderdduizenden ton aardappelen
waren onverkoopbaar en heeft men laten
verrotten. Zelfs de nieuwe aardappelen
moesten met verlies verkocht worden. Zij
kostten den boeren 70 sh. per ton om ze te
telen en moesten voor 35 sh. verkocht wor
den.
Blindell heeft voor zijn actie den steun
van een aantal parlementsleden uit alle drie
partijen gekregen.
VROEGERE VIJANDEN AAN EEN
FEESTMAAL.
Smuts en von Lettow-Vorbeck.
Maandagavond is in het Holborne restau
rant te Londen een feestmaal van oud-strij-
ders in Britsch Oost-Afrika gegeven, waar
aan gen era al Smuts, die in den oorlog aan-
voerder van de Britsche strijdkracbten in
Oost-Afrika was, voorzat en generaal von
Lettow-Vorbeck, die de Duitschers daar aan-
voerde, de voornaamste gast was.
De Duitsche generaal was doordat de trein
vertraging had, pas een kwartier voor het be
gin van het banket op het Victoria-station
aangekomen en begaf zich dadelijk in zijn
reispak naar het restaurant, waar Smuts hem
harteldjk welkom heette.
Toen zij samen in de feestzaal waar onge
veer duizend gasten, o.w. tien generaals en
acht adtairaals, bijeen waren, verschenen.
verhieven alle aanwezigen zich van hun
plaatsen en juichten hen ontstuimig toe.
Na den toost op den koning van Engeland,
werd op de gezondheid van president Hinden-
burg gedronken. Hierop brachten de gasten
zwijgend een eere-saluut aan degenen die op
de slagvelden in Oost-Afrika gevallen zijn
In zijn toost op von Lettow-Vorbeck zeide
Smuts: Dikwijls he'b ik het gevoel dat de vrede
nog niet gesloten is, maar dat men met een
verlenging van den wapenstilstand te doen
heeft. Ik hoop dat ddze bijeenkomst het besluit
zal nemen, den waren vrede te stichten. Gene
raal von Lettow-Vorbeck was een tegenstan-
der, die zich nooit gewonnen gaf. In het
grootste gedeelte van den veldtocht stond hij
tegenover een overmacht, maar hij heeft
stand gehouden en tot het bittere einde ge-
vochten. Nu hebben wij ons vereenigd om de
vriendschappelijke gevoelens aan te kweeken,
die zelfs op het slagveld tusschen ons heersch-
ten, waar wij zoo goed mogelijk trachtten te
vechten. Maar verbittering was er niet tus
schen ons. (Toejuichingen). Voor ons is de
strijd metterdaad voorbij, wanneer hij geein-
digd is.
Smuts hoopte dat dit banket voor alle vol-
ken een voorbeeld zou zijn om de overblijf-
selen van de oorlogsgevoelens weg te doen.
Op deze rede volgden luide, langdurige
toejuichingen.
In zijn antwoord zeide generaal von Let
tow-Vorbeck dat nooit persoonlijke veeten bij
d:n veldtocht in Oost-Afrika bestaan hadden.
Hij had de Engelschen als dappere en eerlijke
tegenstandcrs geacht. Spr. beschouwde de
hem gezonden uitnoodiging om aan dit ban
ket deel te nemen zoowel als een huldebetoon
aan de Duitsche officieren en manschappen
als aan hemzelf.
ITALIE.
EEN SCHERPE REDE DES PAUSEN
De moeilijkheden met het fascistisc.fi
regiem.
De „Osservatore Romano" publiceert de
volgende mededeeling:
De Paus heeft ter gelegenheid van zijn
priesterjubileum de vertegenwoordigers der
Romeinsche parochies ontvangen. Na zijn
dank te hebben betuigd voor de geschenken,
verklaarde de Paus: Ge zult de artikelen en
de oubl'caties, welke het toppunt van indis-
cretie en onbehoorlijkheid zijn, hebben ge
lezen Daar wij de eer van den God der Hei-
lige Kerk en den Heiligen Vader willen be
schermen hebben wij op de meest energieke
wijze verzet ertegen aangeteekend. Laten wij
echter erkennen, dat men ons heeft geant-
woord dat de publicaties zonder machtiging
zijn verschenenWij nemen hiervan acte, doch
nemen er eveneens acte van dat de publicaties
nog niet werden tegengesproken.
Vervolgens uitte de Paus er zijn leedwezen
over dat de katholidce pers elken dag minder
vrij is en in de onmogelijkheid verkeert de
denkbeelden van den Paus en van de katho
lieke kerk tot uiting te brengen, o.a. om het
standpunt van het Vatikaan uiteen te zetten
ten opzichte van de Lateraan-verdragen.
De aanleiding tot de verklaring des Pausen
is een polemiek tusschen de katholieke en
fascistische bladen over een boek van Misso-
rili.
POLEN.
EEN MASSAMOORDENAAR.
In het dorp Pierustfiitz in het district
Pleschen in Polen is volgens de Nachtaus-
gabe een verschrikkelijke masssamoord ge-
beurd, waarvan 7 leden van een gezin het
slachtoffer zijn geworden. De familie van den
jongen boer Czelaw Koneczny verzette zich
sterk tegen diens huwelijk met de zuster van
een Duitschen onderwijzer. De boer heeft
herhaaldelijk gedreigd, dat zijn wraak op de
familie verschrikkelijk zou zijn.
Zondagnacht is hij eerst in de slaapkamer
van zijn moeder gedrongen en heeft hij haar
met een groote bijl doodgeslagen. Daarna
heeft hij achtereenvolgens zijn 24-, 22- en
18-jarige broers, en zijn 18- en 7-jarige zus-
ters van het leven beroofd.
Een 20-jarige broer werd bijtijds wakker en
vluchtte. Ook zijn vader werd levensgevaar-
lijk gewond, deze is naar het ziekenhuis te
Pleschen gebracht. Er bestaat weinig hoop,
hem te behouden.
De moordenaar is gearresteerd.
BULGARIJE.
EEN MOOR D-E PI DE MI E
De correspondent van de „Voss. Z." te
Sofia wijst op het in den laatsten tijd schrik-
barend toenemend aantal moorden. Uit zijn
mededeelingen blijkt, dat vaak om betrekke-
lijk weinig beteekenende redenen naar de
revolver wordt gegrepen; aan een menschen-
leven wordt al heel weinig waarde gehecht.
Niet alleen om politieke geschillen, maar ook
om persoonlijke en amoureuse meeningsver-
schiillen en ruzies wordt den tegenstander het
leven benomen.
De politierapporten vermelden geregeld 70
tot 90 gevallen van moord en doodslag per
maand. In de centrale gevangenis in de hoofd-
stad zitten op de 1000 gevangenen 360
moordenaars. Elders is de verhouding vrijwel
hetzelfde.
In een Macedonisch blad is uitgerekend,
dat alleen in het laatste kwartaa.1 de in het
kamp der Macedonische revolutionnairen
uitgebroken broedertwist ruim 100 slachtof-
fers heeft geeischt, zonder dat de politie de
daders heeft kunnen ontdekken.
AMERIKA.
EEN SCHIPBREUK.
Uit New York wordt gemeld, dat volgens
daar ontvangen berichten, het stoomschip
„Norwich-city" op de rotsen van het Gard-
ner-eiland ten Wegten van Zuid Honolulu
schipbreuk heeft geleden.
Het schip is geheel wrak geslagen. Eenige
stoomschepen zijn ter assistentie vertrokken.
Omtrent het lot der opvarenden is niets be
kend.
DE NIEUWE STAATSSECRETARIS
VAN OORLOG.
Als waarschijnlijk opvolger van den kor-
ten tijd geleden overleden Amerikaanschen
Staatssecretaris van Oorlog Good, zou, naar
op het Witte Huis verluidt, Patrick Hurley
uit Oklahama worden benoemd.
Hurley is reeds plaatsvervangend Staats
secretaris van oorlog.
PALESTINA.
DE OORZAAK VAN DE ONRUST
IN PALESTINA.
Uit Jeruzalem wordt gemeld, dat de groo
te Muphti van Jeruzalem bij zijn verhoor
door de Engelsche commissie, die een onder
zoek instelt naar de oorzaken van de troebe
len in Palestina, een brief overlegde van lord
Balfour uit het jaar 1918, waarin den
leider de Arabieren dank werd gebracht
voor den steun aan de geallieerden geduren-
de den wereldoorlog. Hieraan wordt toege-
voegd, dat de beloften van Lawrence en
Mahon inzake de onafhankelijkheid van de
Arabieren zouden worden nagekomen.
De groote Muphti merkte op, dat de niet-
nakoming van deze beloften de eigenlijke
oorzaak van de troebelen in Palestina is.
Herkozen zijn tot leden van het Kiescol
lege der Ned. Herv. Gemeente te Dirkshorn
de heeren D. Hoogland, A. Kistemaker en
A. J. Veter.
Tot predikant bij de herv. gem. le
Ilpendam is beroepen ds. C. van Wijn-
gaanden te Buurse (0.)
De heer R. G. van Nieuwkuyk van Alk-
maar is gisteren te Amsterdam met lof ge-
slaagd voor het doctoraal examen Romaan-
sche taal en letteren (Fransch).
De gemeenteraad van Groningen be
sloot Zaterdag onder protest der rechterzij-
de, die den bouw mi ns tens 15.000 te duur
vond en er een achterafstelling in zag van,
het z.g.n. christelijk deel der bevolking, tot
stichting van een openbare bewaarschool
in de Bankastraat, voor 60.500.
DE GEREFORMEERDE KERKEN.
Over vrouwenkiesrecht weer af-
wijzend gepraeadviseerd.
Een geref. medewerker schrijft aan het Hbl
Voor de Generale Synode der Gerefor-
meerde Kerken, die in 1930 te Arnhem ge
houden zal worden, zijn de eerste rapporten
aan alle kerken ter bespreking toegezonden.
Het eerste rapport geldt de vraag, of in de
kerken het vrouwenkiesrecht uitgevoerd moet
worden. Deze vraag was ook reeds in de
vorige Synode ter tafel, waar vier van de
vijf rapporteurs voorstelden dezen stap niet
te doen; de vijfde, ds. C. Lindeboom van Am
sterdam, voor het tegenovergestelde pleitte.
De Synode besloot toen, de zaak nog nader in
overweging te nemen en benoemde vijf, groo-
tendeels andere deputaten; ds. Lindeboom
maakte opnieuw deel dezer commissie uit. Het
rapport dezer deputanten spreekt zich met
dezelfde meerderheid als voorheen tegen
het verleenen van vrouwenkiesrecht uit. Men
is van oordeel, dat ,Jiet ambt der geloovigen
wel aan alien, zoowel vrouwen als mannen
toekomt, maar dat dit niet insluit een mede-
werking tot de regeering der kerk; dat de
apostel Paulus op grond van de scheppings-
ordinantie aan de vrouwen verbiedt het on
der wijzen en regeeren in de gemeente"; en
dat dus geadviseerd wordt om te besluiten,
„dat op grond van de Heilige Schrift en het
geref. kerkrecht de vrouw niet mag meestem-
men bij de verkiezing tot het ambt". Natuur-
lijk worden deze conclusies in het zeer lezens-
waardige en breed documenteerende rapport
uitvoerig toegelicht. Ds Lindeboom geeft in
een van de meerderheid afwijkende nota,
eveneens zeer breedvoerig docurnenteerend, te
kennen, dat hij van de tegen gesteide meening
is. Hij oordeelt, dat de verkiezing van ambts-
dragers door de medewerking, ook der vrou
wen, in de H Schrift niet verboden wordt
en houdt kerkrechtelijk staande, dat de stem
ming, door welke de ambtsdragers worden
aangewezen, wel meer is dan een „advies"
aan den kerkeraad, maar toch niet met het
„regeeren", dat de Schrift aan de vrouwen in
de kerk ontzegt, gelijkgesteld mag worden.
Het tweede thans verschenen rapport
bevat een nieuw leerboek voor de catechisa-
tien, samengesteld door prof. dr. T. Hoekstra,
ds. J. H. Landwehr en den heer H. J van
Wijlen (directeur eener kweekschool te Rot
terdam). Het boek is bedoeld voor de oudere
catechisanten en beoogt in het Nederlandsch
van de 20e eeuw de aanstaande leden der
kerk in te leiden in de tegenwoordige geref.
opvattingen, gelijk ze op de Schrift en de
oude belijdenisgeschriften gegrond zijn. Het
nieuwe leerboek is met veel zorg samenge
steld en zal cp de komende generale synods
ongetwijfeld met dankbaarheid ontvangen
worden. Het voorziet in een dringende be-
hoefte
TWEE GEZINDTEN IN DEZELFDE
KERK.
Onlangs is gemeld, dat de hervormden ft
Hulst (Zedand) het hun toebehoorende ge
deelte van het, voor de andere helft, door de
r.-katholieken gebruikte kerkgebouw, aan de
r.-k. parochie hebben verkocht.
Thans vermeldt het „Weekblad v. d. Ned.
Herv. Kerk" eenige interessante gegeven om
trent den toestand, zooals deze tot op heden
te Hulst was. Het bericht luidt o.m.: „In het
jaar 1806 schreef keizer Napoleon I een brief
aan den kerkeraad van de Hervormde ge
meente in Hulst met het beleefd verzoek een
deel van het kerkgebouw, dat toch te groot
was voor de kleine Protestantsche gemeente,
bereidwillig af te staan aan de R. K. Paro
chie te Hulst, wier kapel te klein was gewor
den voor hare godsdienstoefeningen; en even
eens om de kerkelijke diaconale goederen in
twee gelijke helften tusschen beide gemeenten
te verdeelen.
De Hervormde Gemeente begreep zec-r
goed, dat dit „beleefd verzoek" was op te vat
ten als een onverbiddelijk bevel. Om zich te
hoeden voor erger werd de verdeeling van het
kerkgebouw dan ook toegegeven, waarbij de
Hervormden de z.g. Preekkerk en de Con-
sistorie-kamer behielden met de daaraan
grenzende gedeelten van het vroegere kerk-
hof, terwijl het overige gedeelte aan de R K.
werd afgestaan. De drie bogen onder der.
toren en de beide zijschepen werden dichtge-
metseld met dubbele muren, wier tusschen-
ruimte opgevuld werd met turf, zoodat men
elkander van weerszijden niet kon hinderen.
Bijna 1 1/4 eeuw hebben zoodoende Her
vormden en Roomschen te Hulst en een ge-
bouw hun godsdienstoefeningen gehouden.
Op 1 Januari 1931 zal hieraan een einde ko
men; op dezen datum hoopt de Herv. Ge
meente met het bij den verkoop ontvangen be-
drag een eigen kerkgebouw te hebben gesticht,
waarheen preekstoel, orgel, banken, koperen
kronen, kasten, uit het tegenwoordige gebouw
overgebracht worden.
STOOMVAARTLIJNEN.
STV. MIJ. NEDERLAND.
Koningin der Nederlanden 3 Dec. v. Amsi
n. Bat.
Riouw (thuisr.) 30 Nov. v. Bat.
Borneo (uitr.) 3 Dec. v. Algiers.
Christiaan Huygens (thuisr.) 3 Dec.
Sabang.
Kambangan (thuisr.) 1 Dec. v. Port Soedan.
Roepat 3 Dec. v. Amst. n. Macasser vi#
Antw.
Simaloer 3 Dec. v. Bat., 1. v. Lond.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
Nias 3 Dec. v. Port Natal, 1. v. Antw., tt
Rott.
Alkaid (uitr.) 3 Dec. v. Delagoabaai n. Beir*.
Springfontein (thuisr.) 3 Dec. v. Beira 0
E>elagoabaai.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Glamorganshire, Pacifick. n. Rott., 3 Dec. f,
Hamb.
Kinderdijk, Antwerpen n. d. Pacifick 2 Dec
te Willemstad.
Nictheroy, Rott./Pac., 1 Dec. te Colon.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Kota Radja (uitr.) 3 Dec. te Sabang.
Palembang (thuisr.) 3 Dec. v. Sabang.
Insulinde (thuisr.) 5 Dec. c.m. 6 u. te Cowe*
verwacht.
Sitoebondo 2 Dec. v. Rott. te Hamb.
KON. NED. STB. MIJ.
Odysseus 3 Dec. v. Stettin te Amst.
Nero 3 Dec. v. Kopenhagen te Amst.
Achilles (thuisr.) 2 Dec. v. Lissabon
Havre.
Amor 1 Dec. v. W.-Indie te New-York.
Ariadne 1 Dec. v. Valencia te Castellon.
Barneveld (uitr.) 30 Nov. v. Callao n. Mo&
lendo.
Bennekom (thuisr.) 6 Dec. te Antofagasta
verwacht; vertrelct 14 Dec. v. Chili.
Breda (thuisr.) 1 Dec. v. Tocopilla n. Callao.
Deucalion 2 Dec. v. Amst. te Curasao.
Flora 30 Nov. v. New-York n. Curasao.
Hercules 1 Dec. v. Cartagena te Jacksonville,
Iris 2 Dec. v. Amst. te Danzig.
Jason 2 Dec. v. Varna n. Constanza.
Oberon 2 Dec. v. A'dam te Hamb.
Orion 2 Dec. v. Cadix te Genua.
Orpheus 2 Dec. v. Amst. te Stettin.
Perseus 2 Dec. v. Cadix n. Huelva.
Peursum 1 Dec. v. Bristol n. Rott.
Pollux 1 Dec. v. Amst. te Curasao.
Poseidon 2 Dec. v. P. Barrios n. Amst.
Proteus 2 Dec. v. Amst. te Gothenburg.
Venus 2 Dec. v. Canea n. Catania.
Vesta 3 Dee v Hajn b te A mat A
