DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het lot der Spaansche dictator. Hwr Kerstgeschenk Fa. van der Horst, Uit het PaHemeiii DE CRISIS IN DE ENGELSGHE MIJNINDUSTRIE. TGENEM VERZET TEGEN HET FASGISME. WERKLOOZENREILETJES fE BERLIJ9. DE TWEEDE HAAGSGHE GONFERENTIE CEKTKUyjHOTEL No. 300 Dit nnmmer bestaat nit 3 bladen* Monderd een en dertigste Jaargang 1999 .Atoouncmcntsprijs bij vooruitbetaling per 3 maanden f2.—fr. per post f2.50. Bewijsn. 5 ct. Advertcnticpr. 25 ct. p. regel, grootcre letters Brieven franco N.Y. Boek- en Handelsdr. y.h. Herms. Coster Zoon, Yoordam C9, Tel. Administr. No. 3. Bcdactie No. 33. Directeur: C. KRAK. T: K1 /k naar plaatsrulmte.) VRIJ9AO Hoofdredacteur Tj. N. ADEMA. Post giro 37960 an 20 UHCENBEK DEN HA AG, 20 Dec 1929. Als de Begrooting van Onderwijs heden- middag reeds om half vier was afgehandeld. is dit zeker in niet inbelangrijke mate te dan- ken aan de snelheid waarmee de tweede Kamer zich door de artikelen betreffende het Lager Onderwijs heensloeg. Feitelijk te daar- slechts een punt van belang besproken en dan not* slechts vluchtig. Het betrof de post, waarbif een bedrag van 18000 werd uitge- trokken voor een statistiek van het lager ^Deheer Tilanus (C.H.) vond dit bedrag be- denkelijk hoog, nu verleden jaar daarvoor slechts f 6000 was uitgetrokken. Minister Terpstra hielp hem evenwel uit de dwaling: jie f 6000 van verleden jaar zijn besteed aan ^je voorbereiding, nu komt eerst de werke- jijke statistiek. De post is daarop goedge- leurd, evenais de geheele afdeeting. Bij de afdeeling Kunsten en Wetenschap- pen is de Kamer zelfs in de duinen terecht ge- ikomen. Duinen behooren echter tot de na- tuurmonumenten en daarom was noch de Iheer Lovink (C.H.), noch mej. Westerman (Lib.) zoo geheel van den wCg afgedwaald als wel leek. De eerste kwam op voor het behoud van de duinen van Westvoorne, mej. Westerman waarschuwde tegen overdadig duinwatergebruik te Amsterdam, waardoor de duinen uitgedroogd geraken. De beer Beumer (A.R.) heeft een goed woord gedaan voor de restauratie van het slot Loevenstein en later voor een behoor- lijke restauratie van het stadhuis van Veere, de heer Van den Tempel (S.D.A.P.) kwam er tegen op, dat er voor het Rijksmuseum toe- gangsgeld werd geheven, ook als er geen speciale tentoonstelling was, mevr Van ItallieVan Embden (V.D.) brak een lans voor de kunstenaars, die materieele steun bard noodig hebben en doorgaans te lage onderscheidingen deelachtig worden. Minis ter Terpstra heeft zich in zijn antwoord nog aan den veiligen kant gehouden en niets be- loofd. Hii zal de opgeworpen denkbeelden gaarne overwegen Alleen wat de toegangs- gelden tot het Rijksmuseum betreft heeft ihij terecht opgemerkt, dat het in het buiten- land gewoonte is entree voor het museum- bezoek te eischen en dat er doorgaans meer dan een dubbeltje wordt gevraagd. De op- brengst ten onzent komt uitsluitend ten goede aan de musea en de heffing heeft een goeden invloed op het bezoek. Bij de post subsidieering van openbare leeszalen verklaarde de heer Kersten (S.G.P.) zich tegen het tcekennen van gelden uit de staatskas aan instellingen, waartegen zijn en andere partijen in beginsel gekanl zijn. De heer Moller (R K.) drong aan op meer toezicht op het uitleenen van boeken aan kinderen. De inspectie wake er boven- dien voor, dat er geen schunnige boeken in de instellingen worden opgenomen. De heer Vliegen (S.D.A.P.) vatte daarop vuur en vroeg den heer Moller bewijzen te leveren, dat er werkelijk schunnige lectuur bij de openbare leeszalen wordt gevonden. Van religieuse censuur wilde hij niets weten. De minister heeft de gemoederen gekalmeerd door te betoogen, dat ook werken van anders denkenden in de bibliotheken een plaats moeten vinden en dat de inspectie voldoende toeziet, of er geen schunnigheden worden uitgeleend. Het subsidie aan de Tooneelschool te Amsterdam ten bedrage van f 3000 is goed gekeurd, nadat de heer Kersten had geprotes- teerd tegen deze uitgave en mevr. Van Itallie Van Embden ten gunste van verhooging had gesproken. Van geen van beide denkbeelden wilde de minister iets weten. Aan verhoo ging mocht hij nu niet denken en waar het subsidie nu reeds tien jaar was verleend, zou het onrecht zijn het nu ineens in te houden De Begrooting is hierop in haar geheel goedgekeurd met aanteekening, dat de heer Wijnkoop er uit beginsel tegen was. Aan de orde was alsnu de begrooting van het Zuiderzeefonds. Een groot aantal spre- kers heeft zich daarbij laten hooren, maar de belangwekkendste rede was ongetwijfeld die van den heer Bongaert (R.K.). Deze oud- minister van Waterstaat stak zijn opvolger een riem onder het hart, voor zoover deze het ten minste noodig had, door uiteen te zet- ten, dat, al mogen de ramingen er voorals- nog soms danig naast zijn geweest, dit hem niet moet onimoedigen. Ze lijken erger dan ze zijn en bovendien zullen de tegenspoeden wel inkrimpen wanneer de ervaring een krachtiger woordje kan medespreken Een dergelijk geluid had ook de Christelijk- .Historische afgevaardigde Krijger doen hoo ren, die er, evenais de heer Bongaert op aan- drong, zoo spoedig mogelijk drooggelegde polders in cultuur te doen brengen en het beste hoopte voor de toekomst, nu de Maat- sehappij voor Zuiderzeewerken haar schou- ders onder het werk had gezet. De heer Duymaer van Twist (A.R.) en anderen heb ben ook nog de Zuiderzeesteunwet ter sprake gebracht en geklaagd over de slechte werking van deze regeling. De minister van Waterstaat, de heer Reymer, heeft in de eerste plaats deze heeren bevredigd door hun volkomen gelijk te geven, doch daaraan de mededeeling toe te voegen, dat een nierwe Zuiderzeesteunwet reeds bij den Raad van State is, zoodat spoedig de indiening van een ontwerp is te wachten Met de heeren Krijger en Bongaert was hij het eens, dat er geen reden is om aan de toekomst te wan- hopen. De raming van de afsluitdijk is, geliik reeds in de stukken is medegedeeld, 18 mil- lioen medegevallen en er bestaat alle hoop, dat de dijk twee jaar eerder gereed zal zijn dan men eerst had gedacht Nadat deze begrooting zonder stemming was goedgekeurd, heeft de Tweede Kamer de begrooting van het Wegenfonds ond°r handen genomen. Van de tien ingeschreven sprekers hebben pas twee het woord gevo^rd. Morgen komen we dus op de zaak terug. Hedenavond komt de Kamer bijeen om de De|ensiebegrooting af te handelen. Dagelijksch overzicht. Criiiek van Lloyd George op de regeering. Het censervatieve voorstel ver- worpen met kleiue meezderheid. Men weet het: de Engelsche regeering het voorstel-Opdam als aangenomen werd lijkheden te kampen inzake de mijnindustrie. En niet alleen, dat de arbeiders en werk- gevers ontevreden zijn, ook in het Lagerhuis, waar de kwestie in behandeling is genomen, heerscht groote verdeeldheid. In het Lagerhuis heeft Lloyd George gis- termiddag weer eens de noodige critiek uit- geoefend, daarbij de opmerking makende, dat de liberalen bij de stemming voor't re- geerings-voorstel bianco zouden stemmen Het was toch een wet, die alleen voordeelig was voor de eigenaars en de mijnwerkers, maar de kosten per ton steenkool zouden er tenminste shilling door stijgen en deze kosten zouden weer betaald moeten worden door den „meest weerloozen van Gods schep- selen, den verbruiker". De wet schiep dus een dubbele soort mo- nopolie, een vcor de arbeiders en een voor de mijneigenaren, maar de nadeelen, die daar tegenover staan, waren zoo groot, dat zelfs deze beide bevoordeelde categorien deze wet binnen korten tijd zouden verwenschen. De mijnwerkers-afgevaardigde Hartshorn zeide, dat de mijnwerkers hoe hard ze het ook hadden, geen lotsverbetering zouden wenschen of aanvaarden als dit op kosten van het geheele volk of andere categorien van arbeiders zou geschieden. Wanneer er fcuten waren, dan was het Huis er nog om deze bijde artikelsgewijze behandeling te verbeteren, maar spr. gcloofde dat het drie- ledig beginsel van de wet goed was en dat zij een belangrijke schrede vooruit beteeken- de. Naarmate de avond verstreek, nam de op- winding in de zittingzaal van het Lager huis tee. De arbeidercpartij en de liberalen waren voltallig opgekomen en ook de con- servatieven waren in grooten getale aanwe- zig. In afwachting van het uur van stemming over het conservatieve voorstel tot verwer- ping van het wetsontwerp over de steenkool- industrie ging het debat voort. Churchill zei de nog, dat het cntwerp een plan is om aan het publiek een nieuwe indirecte belasting op te leggen, doordat de prijs een der aller- eerste lcvensbehceften wordt verhoogd. Toen kwam het conservatieve voorstel in stemming. Het werd verworpen met 281 te gen 273 stemmen, dus met slechts 8 stemmen meerderheid verworpen. De eigenlijke wet werd in tweede lezing aangenomen. Zoo hebben dan de arbeiders de overwin- ning behaald. Maar een meerderheid van 8 stemmen is niet te veel. En we vragen ons af, wat er gebeurd zou zijn, als het conserva tieve voorstel was aanrenomen. Hadden we dan in Engeland een crisis gekregen? SustenCantd ^ntg-fascistische redevcerin- gen in het openhaar. Steeds meer komen uit alle deelen van Italie berichten binnen over verzet tegen de fascistische machthebbcrs, zoo schrijft de Hbld. corresp. aan zijn blad. Op de onlusten te Sulmona, die met geweld onderdrukt er, daarna doedgezwegen werden, volgde het ver- weer der boeren in de omgeving van Faenza, waarbij acht man eener patrouilleerende troep zwarthemden werden vcrwond, nadat eerst reeds twee strijdende fascisten binnen de stad Faenza verm cord waren. Thans beginnen in alle steden van Italie de onderdrukte krachten los te komen, aldus d° corresp. Maandag 16 December, te elf uur, was ik er getuige van hoe cp de openbare wandelplaats te Rome, de Pincio, een jonge man met groote geestdrift een zeer anti-fascis- tische rede uitsprak voor een tairijk gehoor van studenten. Kreten van „Leve de vrijheid'' en ,,Italie moet vrij zijn" weer, klonken van alle zijden. Plotseling verscheen uit de bosch jes en laantjes van het Pinciopark een groote patrouille politie, bestaande uit een tiental ..carabinieri" en ongeveer evenveel „metropo- litani" te paard, onder leiding van eenige leden der geheime politieke politic, die spreker en toehocrders omsingelde. In een ommezien waren de spreker en een jonge student, dif- zich door middel van een bezem in Italie het symbool van anti-fascisme tegen de politie verzette, overmand; zij werden met zware handboeien aan de zadelknoppen ge- bonden. Daarna werden de andere jongelui eveneens met geweld weggevoerd, terwijl vele toevallige omstanders waaronder ook een paar vrouwen kindermeisjes werden ge- last om de politie te volgen voor het afleggen van getuigenis over het gebeurde. Het geval staat niet alleen en een to_- nemende gisting, is onder het volk waar te nemen, zonder dat dit evenwel tengevolge der pers-censuur naar buiten blijkt. De a.s. Vlootconferentie. Opening door den Koning. De Minister-President MacDonald heeft in het Lagerhuis medegedeeld, dat de eerste plenaire zitting van de Vlootconferentie, welke in de Koninklijke Galerij van het Hoo- gerhuis zal worden gehouden, op 21 Januari door den Koning persoonlijk geopend zal wor den. Japan tot tegemoetkoming bereid. Volgens een telegram uit New-York heeft de 1 eider der Japansche delegatie voor de a.s. Vlootconferentie te Londen, Wakatsuki, voor zijn.vertrek naar Londen verklaard, dat Japan bereid is, een voorstel tot het stop- zetten van den bouw van slagschepen tot 1936, te aanvaarden. DE CHINEESCHE CHAOS. Omkooping van de opstandelingen. Volgens berichten uit Nanking heeft Tsjang Kai-sjek officieel verklaard dat de op standelingen verslagen zijn. Het verluidt dat Tsjang Kai-sjek de onder- bevelhebbers van generaal Tang Sen-tsji, die <fen opstand in de provincie Honan leidde, met veertig millioen pond sterling heeft omge- kocht. Volgens mededeelingen van Chineesche bankiers heeft Tsjang Kai-sjek nog zeventig millioen pond bij buitenlandsche banken lig- gen. De geldbronnen van Tsjang Kai-sjek zijn een groot geheim. De rust te Nanking hersteld. Berichten uit Nanking wijzen er volgens den Engelschen draadloozen dienst op, dat de toestand daar reeds beter wordt. Het ver- trouwen keert terug en de Engelsche consul- generaal heeft aan de Engelsche vrouwen en kinderen verlof verleend Zaterdag terug te keeren. De Alexanderplatz en omgeving in rep en roer. Naar aanleiding van de gemeenteraadszit ting van gisteren hadden de werkloozen een betooging op touw gezet met het oog op een grooteren Kerstmisbijslag. Daarbij ontstond een hevige botsing met de politie. In de buurt van de Alexanderplatz hadden zich honder- den betoogers verzameld, die het daar ligger- de bouwmateriaal voor de ondergrondspoor begonnen te vernielen. Toen de politie ingreep werd er uit de menigte op haar geschoten, waarop zij antwoordde met ettelijke schoten met los kruit De betoogers vluchten naar de omliggende straten en in het station Alexan derplatz. In overleg met de spoorwegdirectie deed de Schupo het station ontruimen. Het aantal der gewonden, die voor het meerer.- deel door de betoogers werden meegenomen, is nog niet bekend. De politic had een buitengewoon moeilij'ce taak en moest in de omgeving van de Alexan derplatz telkens opnieuw charges met den gummistok doen. Ettelijke ontruststokers wer den gearresteerd. Macdonald en Snowden. Eereiiurgers den City. Aan MacDonald en Snowden is gister in de Gildehal onder enorme belangstelling het ecreburgerschap der City of London aange- fccden. De City-Chamberlain zeide, dat het een eeuw gekden was sinds de City-vaderen op een dag aan den premier en den kanselier der schatkist de heegste eer hadden aange- boden, die ze te vergeven hadden het eerebur- gerschap. Hij herdacht hoe MacDonald als jongeman naar Londen was gekomen cm er fortuin te maken en hoe hij een der weinigen was geweest, die's avonds na een harde dag- taak hun kennis in de openbare bibiotheek van deze Gildehal was komen vermeerderen Spr. wees op de successen en de waardeering. die de premier in de Ver. Staten had behaald en ondervonden en ten aanzien van Snowder, zeide hij, dat de kanselier het prestige van En geland, dat men langzamerhand op het vastr- iand als een goedmoedigen lobbes was gaan beschouwen, in Den Haag weer had hersteld Maar hooger dan deze diplomatieke succes sen stonden MacDonald en Snowden als mensdi, want zij hadden nooit eenige goed- koope populariteit nagejaagd, en of men hef met hen eens was of niet, iedereen moest de overtuiging krijgen dat hun beginselen heili- gen ernst waren. In zijn antwoord zeide MacDonald, dat hij inderdaad graag terugzag op den tijd toen hij in ditzelfde ecbouw over beduimelde boeken gebogen zat en bovendien vaak tegen de al te strenge maatregelen van orde had gezondigd door stilletjes crackers te knabbelen als hij honger had gehad. Mede namens zijn ambtgenoot wilde hij den hun toegezwaaiden lof aanvaarden, mits men daarbij aan het werk en niet aan de per- sonen wilde denken. Snowden wees er nog even op, dat men na den oorlog van John Bulls goedmoedigheid gebruik had willen ma ken en dat het feit dat John ook op zijn tijd „neen" kon zeggen, even ontnuchterend had gewerkt, maar ten slotte was men toch uit Den Haag als de beste vrienden gescheiden, en spr. twijfelde niet, of dat zou binnenkort weer het geval zijn. Op 3 Januari beginnen. Wat behandeld zal worden. De Belgische minister-president Jaspar heeft aan de Fransche minister van buiten landsche zaken, Briand, een telegram ont- vangen, waarin Briand mededeelt, dat hij er prijs op stelt, dat de Tweede Haagsche con- ferentie op 3 Januari zal aanvangen. Men kan als zeker aannemen, schrijft de Echo de Paris, dat Jaspar aan de wenschen van Briand tegemoet zal komen. In verband met de daarna volgende confe rence is het inderdaad van belang, geen tijd voor de definitieve besprekingen over het verdrag inzake bet Young-plan te verliezen. De juridische commissie heeft onder leiding van den Belgischen president Marx een aan tal rapporten samengesteld, en het ontwerp voor een slot-protocol uitgewerkt. In Den Haag zal over al deze rapporten overeenstemming moeten worden bereikt. Belgie zal op de Tweede Haagsche confe rence door Jaspar Hyman en Outara ver- tegenwoordigd zijn. Internationale Bank. Tot een einde gebracht Naar de „Excelsior" weet te melden, hebben de financieele deskundigen de groote mogendheden Donderdag den geheeuen dag in het ministerie van financien te Parijs ver- gaderd en definitief den tekst vastgesteld van het verdrag waarbij de betrekkingen tus- schen de schuldeischers en de bank van In ternationale betalingen worden geregeld. De deskundigen hebben verder de rappor ten van de commissie tot liquidatie van het verleden, voor de Oostelijke kwestie, voor de leveranties in natura, voor de spoorwegen en voor de verpande rijksinkomsten vastge steld. Verwacht wordt dat de deskundigen de verschillende landen na beeindiging van hun werkzaamheden aan het einde van deze week Parijs zullen kunnen verlaten Romanones' oordeel. Het einde nabij. De correspondent te Madrid van het „Ber- liner Tageblatt", die in de jongste weken her- haaldelijk vrij alarmeerende berichten over de latente politieke crisis in Spanje aan zijn blad heeft gezonden, meldt thans, dat deze crisis zich ontwikkejt als een film, de on- waarschijnlijkste dingen worden waar. De eigenlijke strijd echter wordt geheel achter de coulissen uitgevochten. Hij had een onderhoud met den voormali- gen liberalen minister-president Romanones, die, naar hij zegt, wederom een groote rol speelt in de kringen der oppositie. Romano nes gaf als zijn meening te kennen, dat de koning den sleutel van de crisis in de hand houdt. Indien de koning er toe kon besluiten zich onverwijld van Primo de Rivera te ont- doen, zou zijn aanzien bij het geheele Spaan sche volk en alle partijen aanzienlijk stijgen. Over een half jaar zou het waarschijnlijk al te laat zijn. Omtrent een eventueele opvolger van Pri mo zeide Romanones, dat naar zijn meening opnieuw een militair voor minister-president in aanmerking kcrnt. Deze dient dan zijn ka- binet te vormen in samenhang met de politie ke partijen, dus een generaal met leidende politici als ministers. Tijdens dit overgangs- regime zouden dan de burgerlijke vijanden langzamerhand hersteld kunnen worden. Na zes jaren van scherpe censuur en vrijheidsbe- perking zou Spanje het niet verdragen om dan den eenen of anderen dag zijn grond- wettelijke rechten terug te krijgen. De politie ke generaal, die Primo's erfenis zou kunnen aanvaarden, is volgens Romanones reeds aanwezig. Uit den Duitschen Rijksdag. Beraadslaging over het „Sofortprogramm". Op de agenda van den Rijksdag stond voor gisteren allereerst de beraadslaging over het „Sofort-programm" en wel over het ontwerp tot wijziging van tabaksbelasting ZATERDAG, ZONDAG THE JOLLY ROBIR GIRLS KERSTDAGEN ATTRACTION BAND en dat betreffende verhooging van de bijdra- ge in de werkloozenverzekring. Aangezien in de zaal slechts ongeveer 40 afg.vaardigden aanwezig waren, werd van communistische zijde betwijfeld of het Huis wel besluiten kon nemen, zoodat tot telling moest worden overgegaan. Na korten tijd vulde de zaal zich echter, zoodat tot de behandeling kon worden over gegaan. Een voorstel van de commissie cm den rijksminister van financien te ontbieden, werd verworpen. De afgevaardigde Hertz (S.D.) lichtte in het kort de voorstellen van de regeerings- partijen toe en beval de verwijzing van de verhooging der tabaksbelasting aan de be- lastingcommissie aan. Voor een verhooging van de bijdrage voor de werkloozenverzeke- ring werd een commissoriale behandeling niet noodig geacht. Agfa Billy f 25,-- Zeiss Ikonta f 33,-- Voigtlander Bessa f 25,-- Kodak Junior. f 24,-- uit voorraad leverbaar. FOTO- EN KUNSTHANDEL LANGESTRAAT 21. De communistische afgevaardigde Endel noemde het „Sofort-programm" en de gehee le financieele hervorming een rooftocht tegen de arbeidersklasse, wanneer het in Duitsch- land tot troebelen komt, dan treft z.i. in de eerste plaats de schuld de soc. dem. Nadat de woordvoerder van de economi- sche partij verklaard had, dat zijn vrienden den uitslag van de beraadslaging der com missie zouden afwachten en dat zij de ver hooging van de bijdrage voor de werkloo- gesloten. De kwestie van de verhooging van de ta baksbelasting werd verwezen naar de be- lastingcommissie. De verhooging van de bij drage voor de werklaozenverzekering werd in tweede lezing met 225 tegen 137 stemmen en een onthouding aangenomen. CHINA. BUITENGEWONE KOUDE IN PEKIN(5 Tengevolge van den snijdend kouden wind en den sneeuw zijn in den loop van deze week 21 personen doodgevroren in de straten van de hoofdstad. DUITSCHLAND. OLIFANTENJACHT. Bij Leipzig. In het dorpje Bohlitz-Ehrenberg bij Leip zig is Dinsdag olifantenjacht gehouden. Het circus Busch had een oude fabriek al- daar gehuurd en ingericht voor winterkwar- tier voor oiifanten en andere dieren. Dinsdag zouden de oiifanten naar Leipzig gebracht worden voor een voorstelling. De grootste olifant droeg kettingen, de an dere werden door employes geleid Toen de stoet langs de spoorbaan kwam, schrokken de dieren van een sneltrein. Zij werden wild, rukten zich los en renden weg. Zij braken zich een weg over een fabrieks- terrein, vernielden heggen en afsluitingen. maar werden tenslotte loch door hun bewa- kers opgevangen en, dit keer stevig geketend, naar hun winterkwartieren ieruggebracht. Na hier gevoederd en geheel tot kalmte te zijn gebracht, werd de oiifanten zonder nieu we incidenten naar Leipzig gebracht. BRAND IN EEN BLOEMENMAGAZIJN Hedenmorgen ontstond in een bloemenzaak te Freiburg een grooten brand. Een aantal personen werden in het vier v erdiepingen hooge gebouw door de vlammen opgesloten Tot nu toe zijn drie personen gered. De eigenaar van de zaak werd levensgevaarlijk gewond. Bij het afzenden van dit bericht woedde het vuur nog in alle hevigheid voort. MISSTANDEN IN MO ABIT. Drie cipiers gearreileeri. Het „Berl. Tag." meldt, dat drie cipiers van het Huis van Bewaring te Moabit zijn gearresteerd onder verdenking de vlucht van arrestanten te hebben bevorderd enz. Het drietal is sinds jaren in dienst. Tharjs moet ontdekt zijn, dat zij, wanneer zij ge- vangentn, die een dag verlof hadden, moes- ten begeleiden, dezen wel bij zulke uitstap- jes naar cofe's vergezelden, terwijl zij ook gelegenheid gaven afspraken te maken voor weddenschappen voor de races. De beamfo- ten worden beschuldigd, een bepaald deel van de winsten voor zich te hebben gevraagd als tegenprestatie. De cearresteerden hebben bekend. ouk ALKMAARSCHE GOURANT.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1929 | | pagina 1