Wat er in de wereld rondom ons gebeurde,
Liichtvaart.
Conferences en verkiezingen
Politieke gebeurtenissen
den aldaar overleden, een bouwmanswoning,
groot 21 H.A., en een rentenierswoning, plus
30.000 aan contanten. De gezamenliike
v.aarde is naar schatting 85000.
Mevrouw R. BeuthPop, in Mei te Lei
den overleden, heeft aan de Israelietische ge-
meente aldaar een legaat vermaakt van
10.000 en aan het Israelietisch weeshuis en
armbestuur elk 1000.
Een Rotterdamsche dame schonk den 7
Nov. aan „Pro Senectute" 100.000 voor de
stichting van een tehuis voor ouden van da-
gen te Rotterdam of in de residentie.
3 Mei. K. J. A. G. baron Collot d'Escury
te Kloosterzande, burgemeester van Honte-
nisse en rentmeester van het kroondomein
Hulst.
Necrologie.
I Jan. Mr. H. G. Iordens te Deventer,
de oudste procureur in Nederland,
86 jaren oud.
Ds. F. van Gheel Gildemeester, oudste
herv. pred. van Den Haag, 74 jaar oud.
10 Jan. H. A. Rusch Lehman de
Lehnsfeld, gepens. luit.-kolonel der ar-
tillerie, te Renkum, 64 jaar oud.
II Jan. W. J. v. Erpers Royaards, oud-
burgemeester van Montfoort en Wor-
merveer, wonende te Heelsum, 74 jaar.
15 Jan. A. J. Gijze, burgemeester van
Schiedam, 60 jaar.
25 Jan. Dr. Willem Royaards is 62
jaar oud, te Menton overleden.
4 Fobr. Te Soestdijk overleden op ruim
91-jarigen leeftijd luitenant-generaal
b. d. van de grenadiers, de heer R. P.
,Verspijck.
In het zuiden van Frankrijk op 73-ja-
rigen leeftijd overleden mr. L. P. M. H.
baron Michiels van Verduynen, secre-
taris-generaal van het Permanent Hof
van Arbitrage. 1888 tot 1904 zitting in de
Tweede Kamer.
16 Febr. Te Amersfoort, 82 jaar oud,
C. W. H. Stom, oud-kapitein der inf.
10 Maart. H. J. Clarion, oud-ontvanger
der gemeente Hoorn.
25 Maart. J. H. Deibel, dir.-hoofdredac-
teur Middelburgsche Crt., 56 jaar oud.
7 April. Te Voorschoten overleden de
gepensionneerde vice-admiraal H. van
Bleiswijk Ris.
25 April. Te Den Haag op 65-jarigen
Jeeftijd overleden prof. mr. J. H. Carpen-
tier Alting.
29 April. Te 's-Gravenhage overleden
de gepensionneerde luitenant-generaal
P. C. Bomert.
26 April. Dr. J. M. Reitsema, genees-
heer-directeur van het rijkskrankzinni-
gengesticht te Eindhoven, voorheen te
Medemblik.
1 Mei. Mr. R. van Veen, oud-lid Twee
de Kamer, 63 jaar.
N. ten Broek, gep.-kolonel inf. Ind. le-
ger, 80 jaar.
2 Mei. Jhr. mr. F. X. A. Verheijden, lid
der Eerste Kamer, 77 jaar.
3 Mei. De acteur Marius Spree (vroe-
ger Stoel en Spree) te Den Haag.
13 Mei. Te 's-Gravenhage in den ouder
dom van 77 jaar overleden mr. G. J. Ph.
graaf Schimmelpennick, kamerheer in
buitengewonen dienst bij de koningin
en vroeger in verschillende functies bij
de rechterlijke macht werkzaam.
14 Mei. De tooneelspeler Kees Lage-
man, 73 jaar oud, te Amsterdam over
leden.
15 Mei. Jhr. W. C. van Panhuys, bur
gemeester van Noordwijk, 58 jaar.
26 Mei. De heer K. Wijbrands, de be-
kende Indische jiurnalist, directeur van
het „Nieuws van den Dag voor Ned. In
die", bij een auto-ongeval zoo ernstig ge-
wond, dat hij den volgenden dag tijdens
een operatie overleed.
28 Mei. Te Amsterdam overleden de
heer D. Goedkoop, oud-directeur der
Ned. Scheepsbouwmaatschappij.
29 Mei. De kunstschilder J. J. L. ten
Kate te Den Haag, 78 jaar.
3 Juni. Dr. C. Easton, oud-hoofdredac-
teur van het N. v. d. D., te Scheveningen
overleden, 64 jaar.
9 Juni. Hugo Holthenius te Bloemen-
daal, 80 jaar.
21 Juni. In den ouderdom van 77 ja
ren is te Hontenisse overleden de heer
P. F. Fruytier, oud-lid der Tw. Kamer.
22 Juli. E. J. de Schepper, biljartfa-
brikant te Groningen, 72 jaar.
31 Juli. Dr. J. H. van Epen, medicus en
letterkundige te Amersfoort.
10 Aug. Mevr. dr. Aletta Jacobs, be
kend voorvechtster voor de vrouwen-
rechten.
11 Aug. Pieter Lels, te Rotterdam, di
recteur van L. Smit Co.'s internatio-
nalen sleepdienst.
27 Aug. Ir. B. Grass6, te Amsterdam,
bekend in luchtvaartkringen.
9 Sept. Emil Timrott, bekend tooneel
speler.
21 Sept. Luitenant Colenbrander op de
ruiterfeesten te ^elhem gevallen en een
paar dagen later aan de gevolgen over
leden.
2 Oct. Gep.-generaal-majoor P. H. v. d.
.Wedden te Njjmegen, 77 jaar.
Te Den Haag overleden, 47 jaar oud,
de bekende Amsterdamsche kunstschil
der G. H. Grauss.
7 Oct. Gep. kolonel F. H. Umbgrove te
Middelburg.
Gep. luit.-generaal W. A. T. de Mees-
ter, oud-commandant van het veldleger,
te Den Haag overleden, 80 jaar.
Te Velp overleden mr. A. Moens, oud-
directeur der Nederlandsche Bank, 74
jaar oud.
11 Oct. Prof. v. d. Valk, hoogleeraar te
Groningen.
12 Oct. T. L. van Wagtendonk, luit.-
kolonel b. d. te Haarlem.
16 Oct. De tooneelspeelster Stine van
der Gaag.
22 Oct. C. de Boer, dir.-uitgever Hel-
dersche Courant.
23 Oct. Prof. Blok te Leiden.
2 Nov. Prof. Evers te Wassenaar,
bouwmeester van het raadhuis te Rot
terdam.
11 Nov. Prof. dr. T. Cannegieter te
Utrecht.
15 Nov. Wethouder von Frijtag Drab-
be te Amsterdam.
18 Nov. Mgr. van de Watering, aarts-
bisschop te Utrecht sinds 1895, in den
ouderdom van buna 79 jaar,
J. H. Blum te Aagtekerke, oud-lid der
Tweede Kamer, vroeger o.a. raadslid te
Alkmaar.
23 Nov. C. Sythoff te Leiden, bekend
leider in het krantenbedrijf.
24 Nov. Jhr. mr. F. W. van Styrum
te Haarlem, oud-lid der Tweede Kamer.
Hij stierf een uur na zijn echtgenoote.
27 Nov. Kolonel der infanterie b. d. J.
J. M. A. Mommers.
29 Nov. Dr. M. A. Brants, oud-lid der
Tweede Kamer.
30 Nov. Mr. J. Slingenberg, vice-presi
dent der rechtbank te Amsterdam.
Prof. G. A. J. Hazeu te Wassenaar.
9 Dec. Gep. maj. Koorevaar te Breda.
13 Dec. A. W. Heykoop, tot voor een
paar weken wethouder te Rotterdam.
G. J. Bellaar Spruyt, dir. der stroom-
verkoopmaatschapDij te Maastricht.
Jhr. mr. G. J. A. Schimmelpenninck te
Den Dolder, oud-burgemeester van
Rhenen en oud-lid der Tweede Kamer.
Mr. M. C. Tetrode, oud-president der
rechtbank te Assen.
14 Dec. P. Besselaar, burgemeester
van Spakenburg en Bunschoten.
17 Dec. J. A. Schuurman te Den Haag,
oud-hoofdingenieur, chef van de afd.
Mijnwezen in Ned.-Indie.
Dr. Hania, geref. pred. te Geldermal-
sen.
20 Dec. M. G. J. Kempers, te De Bilt,
oud-officier der artillerie, oud-burge
meester van Harderwijk.
B. van Ommen, te Amsterdam, vice-
consul van Joego-Slavie.
J. Worp te Purmerend, oud-secretaris
dier gemeente.
Uit de voorgaande bloemlezing van
hetgeen er in ons land voorwiel, blijkt,
dat er veel was wat neerdrukt en droef
kan stemmen, maar zeer zeker was er
ook veel dat verheft en met moed en
vertrouwen doet voortgaan.
Moge 1930 ons veel in dien geest doen
beleven.
t. H.
Over dit „verheven" onderwerp zullen we
ons niet al te veel in „hoogere sfeeren" be-
geven en slechts zeer oppervlakkig eenige bij-
zonderheden aanstippen.
Het afgeloopen jaar stond niet zoozeer in
het teeken der oceaanvluchten als wel van de
Zeppelinvaart, terwijl wat meer speciaal
ons land betreft de postvluchten Neder
landIndie en terug van het grootste belang
waren.
Op 12 September vertrok het eerste post-
vliegtuig van Schiphol en met de organisatie
van dezen geregelden luchtdienst heeft de
K. L. M. ons land onder de volkeren een
eerste plaats op luchtvaartgebied gegeven.
Om de veertien dagen vertrok een vliegtuig
en het achtste is thans onderweg, terwijl de
eerste vijf den terugtocht reeds weer hebben
volbracht. Over 'talgemeen werden deze
vluchten vlot uitgevoerd en waren zij dus
bijzonder succesvol, wat niet kan worden ge-
zegd van de voorgenomen Indie-vluchten aer
drie Dornier-Wall-vliegbooten, die in het
begin van dit jaar n.l. op 3 April van
het vliegveld De Mok bij Den Fielder ver-
trokken.
Den 2den Mei maakte luitenant Everts,
commandant van een der drie vliegbooten,
tegen den middag een proefvlucht boven
Bagdad, om de motoren te probeeren, waar
aan een kleine reparatie had plaats gevom
den. Ongelukkigerwijze botste het vliegtuig
bij het vliegen over de rivier op slechts 30
Meter boven het water, tegen de telegraaf-
draden, die over de rivier gespannen zijn,
waardoor de schroef beschadigd werd. Luite
nant Everts daalde terstond en maakte met
zijn machine een vlotte daling op de rivier,
ondanks het snel stroomende water. Hij kon
echter de vaart van de vliegboot niet vol-
doende remmen, zoodat deze met groote snel-
heid tegen de pontonbrug voer. Luitenant
Evers brak de ruggegraat en was onmiddel-
lijk dood, terwijl de beide andere inzittenden
vrij ernstig gewond werden.
De „Graf Zeppelin" heeft verder den roem
van de Duitsche luchtvaart danig ver-
groot en eenige passagiersvluchten, o.a. bo
ven Nederland, en een oceaanvlucht naar
Amerika, benevens een reis rond den aardbol
volbracht.
Dat ondanks den grooten vooruitgang
op dit gebied nog niet het summum van
veiligheid is bereikt, bewijzen de tallooze on-
gelukken die met vliegtuigen plaats vinden.
Wij noemen hiervan slechts de ontzettende
ramp van het Engelsche verkeersvliegtuig,
machine van den dienst Londen—Zurich, dat
op 17 Juni met elf personen aan boord in het
Kanaal stortte. Zeven personen, w. o. mej.
A. Gerzon uit Amsterdam, kwamen om het
leven, terwijl vier inzittenden door een loods
kotter gerea werden.
In den morgen van den 17den April is ver
der het militaire vliegtuig No. 113, dat te
Soesterberg was opgestegen voor een oefen-
vlucht naar Venlo, op ongeveer een half uur
afstand van deze laatste plaats neergestort
op den Herungerberg. De 22-jarige reservc-
luitenant Kimmijzer werd onmiddellijk ge-
dood, de tweede inzittende, de eveneens 22-
jarige reserve-luitenant De Vries Schottee,
werd zwaar gewond in het R. K. ziekenhuis
te Venlo opgenomen, en is den 20sten April
eveneens overleden.
Den eersten Mei was de officier-vlieger 3e
klasse D. J. Dijkers met een vliegtuig van
het marinevliegkamp de Kooi opgestegen tot
het maken van een dienstoefenvlucht, toen <e
ongeveer kwart over negen werd waargeno-
men, dat het vliegtuig op een hoogte van
pl.m. 200 M. in een voile geraakte, afgleed
en kort daarop loodrecht omlaag stortte.
Het toestel stortte neer op het Balgzand
en was moeilijk te bereiken, zoodat het pl.m
20 min. duurde, voordat een officier en
manschappen de plaats van het ongeval kon-
den bereiken en het lichaam van den vlieger,
die op slag dood geweest moest zijn, konden
bergen.
Den 9en Juli geraakte het vliegtuig 547
van het vliegkamp Soesterberg, tijdelijk gede-
tacheerd op het vliegkamp De Kooy, op een
dienstvlucht in een vrille en stortte ter hoog
te van het badpaviljoen te Huisduinen in zee.
Beide inzittenden, de eerste-luitenant-vlieger
Brugma, bestuurder, en sergeant-vlieger A.
Flick, kwamen bii dit noodlottice ongeval om
v Het leven, B.
Als ge dit verhaal in handen krijgt, lezer,
zal het jaar 1929 spoedig ten einde zijn. Ge
zult U dan ongetwijfeld afvragen, wat het
afgeloopen jaar voor U geweest is. Ge zult
een balans opir n van het wel en wee, dat
U dit jaar te 1: is gevallen en ge zult tot
de conclusie ko. dat er eigenlijk niet veel
bizonders gebeurd is in uw kring. Zeker, er
zijn natuurlijk momenten geweest, waaraan
ge zult terug denken; wellicht hebt ge bloed-
verwanten of vrienden verloren, die gij nu
terwijl gij op het punt staat, het oude jaar
vaarwel te zeggen in stilte herdenkt; mis-
schien zijn er oogenblikken geweest, waarvan
ge nu nog geniet, oogenblikken, die ge gaar-
ne nog eens weer zoudt willen beleven. Mis-
schien
Maar waarom zouden wij al die mogelijk-
heden onder de oogen moeten zien? Ieaereen
weet, dat een oudejaars-avond een avond van
herinneringen is, een avond waarop men het
verleden de revue laat passeeren in groote
trekken.
Laten we dan ook in groote trekken de ge
beurtenissen van de wereld rondom ons nog
eens even nagaan en terugdenken aan de din-
gen, die onze aandacht trokken, toen ze ac-
tueel waren
Zij, die heen gingen
Tot die gebeurtenissen behoort in de aller-
eerste plaats het verscheiden van een paar
groote mannen, van een paar staatslieden,
die in de wereldgeschiedenis een groote rol
hebben gespeeld. En dan noemen we in de
eerste plaats Georges Clemenceau,
die nog slechts een zestal weken geleden het
tijdelijke met het eeuwige verwisselde. Veel
behoeven we van dezen staatsman niet te
zeggen, want zijn dood hgt nog zoo kort
achter ons, dat iedereen zich nog wel herin-
neren kan wie Clemenceau is geweest, wat hij
heeft gedaan voor Frankrijk, zijn vaderland.
Want vaderlander is Clemenceau altijd ge
weest. Zijn land omhoog brengen, dat was
het ideaal van den Tijger.
Het moge hier misschien niet de plaats
zijn, nader op dit onderwerp in te gaan,
toch moet het ons uit de pen, dat dit zelfde
Frankrijk ontzettend veel aan Clemenceau te
danken heeft gehad. In de meest critieke
oogenblikken hield Clemenceau het hoofd
koel en vastberaden gaf hij zijn bevelen, die
naar hij meende noodig waren. Dat hij dik-
wijls in botsing kwam met zijn tegenstanders,
ligt voor de hand, maar zijn diezelfde botsin-
gen niet de getuigenissen van Clemenceau's
grootheid geweest?
Met Clemenceau is weer een der kopstuk-
ken van den wereldoorlog verdwenen. De Tij
ger ruste thans in zijn graf
Nog een bekend man uit den wereldoorlog
is heen gegaan. We bedoelen den Franschen
maarschalk Foch, die in den we
reldoorlog een grooten naam heeft gemaakt.
Foch werd reeds in het begin van dit jaar
zTek. Hoewel de toestand zich eerst ernstig
liet aanzien, trad even later een verbetering
in, die echter niet van langen duur was. En
zoo gebeurde het, dat n<"g vrij onverwachts
de dood van Foch gemeld werd.
Frankrijk is dus wel zeer getroffen in het
voorbije jaar. Twee groote figuren heeft het
verloren, menschen, die in nauw verband ge-
staan hebben met den wreeden wereld
oorlog
Niet echter alleen Frankrijk heeft een paar
ernstige verliezen geleden, ook Duitschland
moest een van zijn grootste mannen ten gra
ve dragen. Het was den 3den October, dat de
geheele wereld werd opgeschrikt door het
telegram, dat den dood van dr. G u s t a v
Stresemann vermeldde. De dood van
dezen politicus was voor Duitschland in de
eerste plaats, maar verder ook voor de andi-
re landen van Europa een zwaar verlies.
Immers, dr. Stresemann had zich in zijn be-
trekkelijk korte politieke loopbaan zoo in de
groote politieke kwesties gewerkt, dat velen
hoog tegen hem opzagen. Nog tijdens de
Haagsche Conferentie bewees hij, welk een
groote kracht er van hem uit kon gaan, en
aan hem is het dan ook voor een groot deel te
danken, dat de Haagsche Conferentie nog
een gunstig verloop heeft gehad.
Dat Stresemann veel gedaan heeft om den
wereldvrede te bestendigen, moge bliiken uit
het feit, dat hij in 1925 tegelijk met Briand
en Chamberlain den Nobelprijs voor den vre-
de kreeg.
Ook in Duitschland zelf heeft Stresemann
veel gedaan; door zijn tactisch optreden heeft
hij het land' als het ware gered van een eco-
nomischen ondergang. Zes jaren van strijd
heeft hij gevoerd, om Duitschland er als het
kon weer boven op te helpen. Zes jaren heeft
hij de stormen der politiek over zich heen
zien waaien, maar hij versaagde niet en bleef
op zijn post, die hem was aangewezen;
rijksminister van Buitenlandsche Zaken.
Durf en inzicht en geduld zoo schreven
we in het overlijdensartikel dat zijn de
groote eigenschappen van den staatsman ge
weest Dat is wel de mooiste hulde, die
men aan Stresemann geven kon.
We meenen, met het memoreeren van den
dood van deze drie staatslieden de sombere
lijst der geschiedenis van het jaar 1929 te
kunnen sluiten. Zeker, er zijn nog wel andere
bekende figuren gestorven, maar zij verliezen
hun beteekenis als men aan bovengenoemde
personen denkt.
Als we dan verder zien naar de belang-
rijkste gebeurtenissen, dan komen we eerst
aan de groote buitenlandsche politiek. En we
beginnen dan met
De Haagsche Conferentie.
Bijna een maand lang hebben de gedele-
geerden der verschillende mogendheden in
den Haag beraadslaagd om te trachten de
verschillende politieke kwesties, die tot de
uitvloeisels van den wereldoorlog behooren,
in betere banen te leiden. Vooral de financi-
eele vraagstukken moesten dringend herzien
worden.
Aan onze residentie viel de eer te beurt, de
Conferentie hi-men haar muren te zien plaats
vinden-
Hoewel er verschillende belangrijke kwes
ties besproken zijn, die elk voor zich ver-
•strekkende gevolgen konden hebben, willen
wij slechts volstaan met even het bekend ge-
worden plan-Young aan de vergetelheid te
ontrukken. Dank zij toch vooral dit plan, dat
door de Conferentie in principe is aangeno-
men, is momenteel de ontruiming van het be-
zette Duitsche gebied in vollen gang. Het zal
niet zoo heel lang meer duren, dat Duitsch
land weer geheel van vreemde troepen be-
vrijd zal zijn. Dat we daardoor weer een
groote stap verder zijn gekomen met het vre-
des-idee zal wel ieder duidelijk zijn. Zoolang
toch een land zijn steden en dorpen door een
vroegeren vijand bezet ziet, zoolang heerscht
er wrevel en stille vijandschap bij de bewo-
ners van zoo'n bezet gebied. Daarom heeft de
Haagsche Conferentie zeer zeker een groot
succes gehad dat tot niet minder groote vol-
doening heeft geleid.
Toch zijn er nog vele kwesties onopgelost
gebleven. Deze zullen straks in Januari op
de Tweede Haagsche Conferentie in behande-
ling worden genomen.
De tiende Volkenbondsvergadering.
Kort na het beeindigen van de Haagsche
Conferentie kwam men te Geneve weer bijeen,
om de tiende Volkenbondsvergadering te hou-
den. De verwachtingen van deze vergadering
waren niet hoog gespannen, omdat men
meende, dat er na den Haag niet dadelijk ge-
wichtige besluiten zouden worden genomen.
De September-vergadering van den Volken-
bond bestreek echter een grooter arbeidsveld
dan ooit te voren, daar de atmosfeer te Ge
neve nog vol was van positieven arbeid. In
het middelpunt van deze vergadering stond
deze keer Engeland, dat met een ontwape-
ningsplan ter vergadering kwam. Hoewel er
geen definitieve besluiten genomen zijn, heeft
het Engelsche voorstel tot gevolg gehad, dat
een nieuwe ontwapeningsconferentie bijeen
zal komen. En zoo komen we tot de
a.s. Vloctcon*'"',entie.
Men weet, dat deze vlootconferentie straks
in Januari bijeen zal komen, dadeliik na, of
zelfs nog tijdens de Tweede Haagsche Con
ferentie. Het doel is te komen tot een beper-
king van de bewapening ter zee. Nu zal het
wel niet gemakkelijk gaan, om tot een ac-
coord te komen, omdat er twee groepen zijn,
wier belangen tegen elkaar indruischen. En
geland en Amerika bijv. willen de groote
kruisers gehandhaafd zien, terwijl Frankrijk,
Italie en japan meer voelen voor handhaving
der duikbooten. Hoe echter de resultaten zul
len zijn, is nog met geen mogelijkheid te zeg
gen en we dienen den loop der besprekingen
af te wachten. Hopen we tenslotte, dat de a.s.
vlootconferentie ons weer een stap nader tot
de algeheele ontwapening brengt
De Ver. Staten van Europa.
We zullen thans van de conferenties afstap-
pen en slechts nog een punt aanroeren, dat
nog vale pennen in beweging zal brengen:
het plan om een Vereenigde Staten van Euro
pa te stichten. Dit plan is heusch niet nieuw,
maar het is dit jaar weer ter sprake geko
men. De vroegere Fransche premier Briand
heeft het denkbeeld dit jaar eens nader be-
studeerd en uitgewerkt. Het is zijn ideaal ge-
worden om een groot Europeesch verbond te
stichten, waarbij het doel vooral is de ge-
meenschappelijke belangen van Europa te-
genover die van Amerika samen te beharti-
gen. Wel heeft Briand nog meer idealen en
zou hij bijv. ook een z.g. Europeesche taal
willen invoeren, maar dergelijke toekomst-
plannen zullen voorloopig nog wel onuit-
voerbaar blijken.
Toch stemt dit plan-Briand tot blijdschap,
omdat het bewijst, dat de algemeene vredes-
gedachte grooter en intensiever wordt.
Hoe Mars zijn scepter zwaaide
Er gaat zeker nooit een jaar voorbij, zon-
der dat de oorlogsgod zijn scepter zwaait. Het
jaar 1929 heeft daarop geen uitzondering
gemaakt, helaas. Allereerst gaan onze ge-
dachten natuurlijk naar
het Verre Oosten,
naar China, waar de oorlogsbijl als het wa
re nooit begraven ligt. China dan heeft dit
jaar weer te lijden gehad van binnenland-
sche onlusten en van aanvallen van buiten.
De binnenlandsche onlusten hebben het ge
heele jaar China onveilig gemaakt. Daar
waren een aantal machtswellustelingen, die
elk voor zich steeds getracht hebben, het heft
in handen te krijgen. Een tijd lang heeft de
regeering te Nanking de macht in handen
gehad en het leek, dat de rust in China een
tijdlang bestendigd zou blijven. Misschien
was dat ook wel gebeurd, als niet Rusland
zich geroerd had en de zoo noodige rust ge
heel verstoord had. Dit kwam door den be
kend geworden Chineeschen Oosterspoorweg.
Deze spoorweg, op Chineesch gebied, was
eigenlijk in handen der Russen. Deze toch
hadden er hun personeel aangesteld en de
voornaamste functies waren geheel in han
den der Russen. Dat dit niet naar den
wensch der Chineezen was, behoeft geen ver-
wondering te wekken. Het kwam tot eenige
botsingen, die later tot ernstige verwikkelin-
gen leidden. Zelfs drei^de een oorlog uit te
barsten en men sprak reeds van een inmen-
ging van den Volkenbond, maar juist op tijd
bleken de gemoederen eenigszins tot rust ge
komen. We zeggen met opzet eenigszins
omdat de toestand nog altijd zoo is, dat elk
oogenblik een nieuwe uitbarsting kan komen,
die het land weer in volkomen wanorde zal
brengen. Daar komt nog bij, dat Rusland
zijn politiek in China wortel wil laten schie-
ten, waardoor de toestand in China ook in
het buitenland met groote belangstelling
wordt gevolgd. Immers, als de bolsjewisti-
sche ideeen in China met kracht gepropagan-
deerd worden en ze ingang vinden bij de
Chineesche bevolking, dan moet meer dan
ooit op het bolsjewisme gelet worden. Ook
voor ons land is de actie van Rusland van
groot belang, omdat Indi6 mede een geliefd
operatieterrein voor de Sovjet-republlek is.
De strijd om den Afghaanschen
troon.
Niet alleen China heeft de ellende van een
oorlog dit jaar gekend, ook een ander rijk
kan terug denken aan de wreedheden van den
oorlog. We bedoelen Afghanistan, eertijds
het rijk van Aman Oellah. Aman-Oellah
had, zooals men zich zal herinneren, groote
hervormingen aangebracht, die op Wester-
schen leest geschoeid waren. Ofschoon de
bedoelingen van Aman-Oellah goed waren,
bleek al spoedig dat het land nog niet rijp
was voor die geweldig groote hervormingen
en het gevolg was_dat een ernstige opstand
uitbrak, die leidde Tot den val van Aman-
Oellah. Een tijd lang heeft toen Habib-
Oellah het bewind in handen gehad, maar
ook hij moest het terrein ontruimen. Dit had
Habib-Oellah niet zoozeer te danken aan de
hervormingen, als wel aan zijn meer dan
wreede manier van optreden. Zijn bewind
toch kenmerkte zich door moordpartijen en
grove willekeur van den machtswellusteling
en het einde was, dat ook Habib-Oellah van
den troon verstooten werd. Het bewind kwam
in handen van een van Aman-Oellah's vroe
gere ministers, die nu zal trachten het land
tot grooteren bloei te brengen. Habih-Oellah
moest zijn ondergang met den dood beta-
len
De traditioneele onlusten In
Mexico.
Nog een derde land is niet zonder bloedige
botsingen geweest. En ook daar is het bloed-
vergieten zoo langzamerhand traditioneel
geworden. Het is het onrustige Mexico, waar
telken jare weer slachtoffers vallen om poli
tieke redenen of anderszins.
Zooals men zich zal herinneren, werd de
nieuwgekozen president van Mexico, Obre-
gon, in den zomer van 1928 vermoord. Ook
het nu voorbije jaar heeft een dergelijken
aanslag gekend en al werd de president nu
ook niet vermoord, toch was de aanslag op
Portes Gil oorzaak van relletjes en bloedige
botsingen. Een groot aantal rebellen heeft
zelfs kans gezien een stad een tijdlang t" '•*-
legeren en hoewel de regeering den toestand
meester bleef, was het met de rust toch weer
voor langen tijd gedaan. Talrijke arrestaties
hadden plaats, nieuwe aanslagen volgden,
vele rebellen werden ter dood gebracht
Maar niet alleen politieke onlusten, ook
twisten tusschen kerk en staat maakten het
land onveilig. De Roomsch-Katholieke kerk
had, evenals andere jaren, weer veel te ver-
duren van de andersdenkenden. De strijd
schijnt thans eenigszins geluwd te zijn; ten-
minste, van ernstige onlusten hoort men den
laatsten tijd niet meer. Toch moet men nu
niet gaan denken, dat het in Mexico thans
in orde is. De tijd zal leeren, dat de toestand
nog steeds dezelfde is gebleven. En het be
hoeft geen verwondering te baren, als straks
weer nieuwe botsingen het land een tijdlang
onveilig maken.
De gebeurtenissen In Palestina.
Hoewel niet tot de eigenlijke oorlogsru-
briek behoorende, moeten we op deze plaats
toch ook nog melding maken van de gebeur
tenissen, die zich dit jaar afgespeeld hebben
in Palestina.
Palestina, het land der Joden en der Mo-
hammedanen, is dit jaar gedurende maanden
het terrein geweest van zeer ernstige onlus
ten, die aan zeer veel menschen het leven
heeft gekost. De oorzaak van die onlusten
is te zoeken in de eeuwen-oude gewoonten en
gebruiken der beide stammen, die vooral op
godsdienstig terrein in vele opzichten scherp
tegenover elkaar stonden.
Wie nu eigenlijk begonnen is, kunnen we
hier wel buiten beschouwing laten, maar dit
is zeker, dat van beide kanten de strijd met
verbittering is gevoerd. Vooral de z. g. klaag-
muur van Jeruzalem was een der oorzaken
van de onlusten. De Joden toch beschouwm
die muur als hun eigendom en heiligheid.
Daar komen zij bidden en andere gods-
dienstige oefeningen houden. Maar de muur
was slechts bereikbaar over Mohamme-
daansch grondgebied. En nu is het jammer-
lijk geweest, dat bij geen der beide groepen
eenige clementie gezocht kon worden, zoodat
botsingen niet uit konden blijven.
Daar kwam nog bij, dat talrijke overvallen
op rondtrekkende kooplieden en karavanen
plaats hadden, waardoor het geheele land
voor langen tijd onveilig gemaakt werd.
Met bezorgdheid heeft de wereld van de
gebeurtenissen in Klein-Azie kennis geno
men, en vooral Engeland was sterk gei'nte-
resseerd bij deze onlusten.
Gelukkig is, mede door tusschenkomst van
Engeland e. a. de rust thans eenigszins te-
ruggekeerd en al is de algemeene toestand
nog lang niet gezond te noemen, toch mogen
we constateeren, dat sinds eenige maanden
de atmosfeer veel zuiverder geworden is.
1). We hebben niet te veel gezegd! Reeds
tijdens het zetten van bovenstaande kwamen
berichten binnen, die wezen op een nieuwen
opstand in China. En ook nu weer schijnt
deze een aanval op de regeering te Nanking
te zijn. Men zal goed doen, de berichten in
den eersten tiid te volgen. Wellicht zullen
deze wel weer botsingen vermelden met na
tuurlijk weer de noodige dooden en gewon
dea
We zullen hoewel we weten onvolledig
te zijn geweest van dit onderwerp afstap-
pen en de groote politieke kwesties in het
buitenland even onder de loupe nemen.
Het geheime Fransch-Belgisch
verdrag.
Als een donderslag aan den helderen he-
mei verscheen ongeveer half Februari in het
Utrechtsch Dagblad een artikel, dat schier
de geheele wereld eenigen tijd heeft bezig
gehouden. Dit blad publiceerde n.l. in een
van zijn nummers een geheim rapport, dat
niet minder dan een volkomen uitgewerkt
aanvalsplan van Belgie tegen Duitschland
bevatte. En wat dit rapport nog belangrijker
maakte, was, dat Nederland er t5n nauwste
bij betrokken was. De zaak kwam eigenlijk
hierop neer, dat Frankrijk en Belgie samen
een geheim verdrag gesloten hadden, waarbij
het in de eerste plaats op Duitschland ge-
munt was. De Belgische legers zouden in ge-
val van oorlog met Duitschland echter onze
neutraliteit schenden en via Nederlandsch
Limburg het Duitsche rijk binnen vallen.
De publiceering van dit belangwekkend
rapport heeft eenige weken de aandacht der
Nederlandsche pers getrokken. Men eischte
een volkomen o&eabaaag
