DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Dn Oud-Katholieke Kerk De Tweede Haagsche Conferentie. WITTE KRUIS -■ VERLOTING EEN KALME DAG. DE A.S. VLOOTCONFERENTIE. POINGARE INHET ZUIDEN. Volksuniversiteit Ho, 14 VRIJDAG 19 JA AU AKI 1930 132e Jaargang. Dagelijksch overzicht. het vraagstuk der groote Dat elke crediteurstaat oo zich zeK een der De toekomst van Europa. Een onderhoud met dr Benesj. Buitenland LEZING: Dinsdag 21 Januari, 8 uur in de Handelsschool. AARSCHE Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N.V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, post giro 37000. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Dit nummer bestaat uit 3 bladen. LINIE-SCHEPEN. Instemming bij de Engelsche pers. De mededeeling, dat de Engelsche regee ring op de maritieme conferentie een voorstel zal doen tot verlenging van de bij het trac- taat van Washintgon vastgestelde „vacantie" voor het bouwen van linieschepen, vindt in de Engelsche pers algemeen instemming. Het voorstel zou neerkomen op het vermij den van vervanging der tegenwoordige linie schepen door een verlenging van hun levens duur. Zulk een afspraak zou tot 193b geldig blijven. Indien men daarna vervanging nog noodig acht, zouden de nieuwe schepen van kleiner tonnemaat met kanonnen van kleiner kaliber zijn. De Daily Herald merkt op, dat bij het tractaat van Washington bepaald is, dat voor 1936 geen nieuwe linie-schepen gebouwd zullen worden. Maar het staat elke mogend heid inmiddels vrij de linie-schepen die ver ouderd zijn, te vervangen. Zij worden als verouderd beschouwd, wanneer zij den leef tijd van twintig jaar bereikt hebben. Volgens deze regeling zou het Engelsche rijk komende jaar twee linie-schepen op sta pel moeten zetten, die in 1934 gereed zouden zijn, in welk jaar de schepen van het type Iron Duke verouderd zullen zijn. Verder in 1932 nog twee linie-schepen, in 1933 weer één, in 1934 nog twee, in 1935 één, in 1926 twee. Binnen de periode van het tractaat zou Engeland dus tien van die monsterschepen van twijfelachtige waarde op stapel moeten zetten. ïn dezelfde periode zouden de Ameri kanen er tien op stapel zetten, de Franschen, Italianen en Japanners ook een aantal. En na 1936 zouden even goed nieuwe linie-schepen erbij gebouwd als oude vervangen kunnen worden, wanneer er niet weer een regeling getroffen wordt. Wordt het Engelsche voorstel aanvaard, dan zou deze geheele ontzaglijke en nutteloo- ze uitgaaf die voor de financiëele toekomst van alle landen verontrustend is, van de be grootingen geschrapt kunnen worden. Ook de conservatieve pers legt er nadruk op dat de linie-schepen veel te groot en te kostbaar zijn geworden. .De T i m e s heeft reeds voor de verkleining van hun tonnemaat gepleit en de M o r n i n g Postende Daily Tel. keuren het be leid van de regeering in deze kwestie goed. Zij is heel wat minder ingewikkeld dan an dere problemen, waarmede de conferentie te doen krijgt. De Morning Post laat uitkomen, dat als de maximale tonnemaat die te Washington is vastgesteld, grootelijks ver minderd werd, Engeland nog altijd voor veel minder kosten dezelfde sterkte in verhouding met de anderen zou hebben en dezelfde mate van veiligheid bezitten. De kapitale schepen zijn verreweg de grootste post op alle marine-begrootingen (zij kosten ongeveer 85 millioen gulden het stuk) en daarom is deze kwestie uit oeconomisch oogpunt de belangrijkste, maar men kan het beginsel van vermindering van grootte en kosten op andere categorieën met overeen komstige uitkomsten toepassen. De D a i 1 y Tel. oppert het denkbeeld, om de linie-schepen, zoo hun vervanging nog noodig geacht wordt, in elk geval tot een maximum van 25.000 ton te verkleinen en het kaliber van de kar.onen tot 30 c.M. De M a n- c h e s ter Guardian vindt het uitstekend als men de kwestie van de linie-schepen onder handen neemt, maar bij de kwestie van de groote linie-schepen van het type uit den tijd na den oorlog zijn alleen Engeland, Amerika en Japan betrokken, want Frankrijk en Italië hebben er geen enkel. Daarom dient in Europa zelf vooruitgang ten aanzien van andere categorieën bereikt te worden. Uit al deze perscommentaren blijkt wel, dat de kwestie der groote kruisers nog niet zoo heel gemakkelijk op te lossen is. Op de a.s. Vlootconferentie die de volgende week te Lon den zal beginnen, zal over deze kwestie nog wel geruimen tijd gepraat worden. Hopen we intusschen, dat een bevredigende (oplossing gevonden zal worden, die een einde zal maken aan het bouwen van millioenen schepen! Uit de Duitsche persconferentie. In de Duitsche persconferentie vernamen wij omtrent den stand der conferentie-werk zaamheden, dat de vraagstukken betreffende de liquidatie van het verleden en de mobilisa tie der Duitsche schuld, die nog' niet opgelost zijn, heden middag om 5 uur in een bijeen komst der Zes behandeld1 zullen worden. Zaterdagochtend zullen dan de kleinere staten er bij komen, terwijl men hoopt, hetgeen intusschen nog niet zeker is Zater dagmiddag de slotzitting te kunnen houden Vanmorgen te 10 uur zouden de zes uitnoo- digende mogendheden zich bezig houden met het werk der juristencommissie in verband met het vaststellen van de documenten der con ferentie. Van het Oostelijk front niets nieuws. Men acht het waarschijnlijk dat in overeen stemming met hetgeen de juristencommissie in haar bijeenkomst te Brussel als toelaatbaar had geoordeeld, onderteekening van het plan Young met betrekking tot het Duitsche her- stelvraagstuk hier zal plaats hebben, ook al zouden de Oostelijke staten, doordat zij met hun arbeid nog niet gereed zijn, niet tot on derteekening in den Haag overgaan. Deze zouden dan later teekenen; hoe eerder zij dat kunnen doen, hoe beter voor hen, om dat zij er belang bij hebben zulks te doen, o.m. in verband met de zetels, welke zij in het bestuur der Internationale Bank zouden krij gen. Ten opzichte van het sanctie-vraagstuk wees men er nog op, dat het volkomeh vast staat, dat na uitspraak van het Haagsche ge rechtshof geen sanctie-recht intreedt, doch alleen volkenrechtelijke repressaille-maat- regelen geoorloofd zijn, waartegen Duitsch- land van zijn kant alle mogelijke rechten geldend zal kunnen maken, natuurlijk een en ander binnen het raam van het volkenrecht Had Duitschland nagelaten, dit vraagstuk thans vastgelegd te krijgen, gelijk gedaan is, dan zal Frankrijk altijd de stelling hebben kunnen verdedigen, dat art. 430 van het ver drag van Versailles weder gold, waartegen Duitschland' dan niets had kunnen doen. Om het speciale recht van het verdrag van Versailles te vervangen, heeft men de thans in details getroffen regeling, waarbij een taak aan het Intern. Gerechtshof is toegekend, in het leven geroepen. Men wees er alsnog op, dat als er zich moeilijkheden inzake de naleving van het plan Young voordoen, eerst de bank, dan de raad gevende commissie, vervolgens het scheid- gerecht uit het plan Young de instanties zijn waarbij men terecht moet komen. Eerst daarna kan men voor het cas extreme bij het Haagsche Gerechtshof aankloppen.! dat zou hebben te beslissen, dat er opzet bij Duitschland aanwezig was in het met-nako men van zijn verplichtingen. gelijke zaak bij het Haagsche Hof aanhangig zou kunnen maken, is in overeenstemming met de rechtsfiguur, die reeds in het Romeinsch recht voorkomt, wanneer men met gezamen lijke schuldeischers te doen heeft; voor Duitschland werd het een voordeel geacht dat thans in afwijking van het verdrag van Ver sailles deze bepaling was vastgesteld, aan gezien daarmee de absolute samenwerking der geallieerde schuldeischers verbroken is. De Oostelijke vraagstukken. Gisternamiddag te 4 uur zijn in Hotel Wit te Brug besprekingen gehouden over de Oos- te'ijke vraagstukken. Loucheur veklaarde na afloop, dat de rege- ling^van at deze vraagstukken nog wel 3 maanden zal eischen. Men stelt zich voor, de besprekingen na afloop der conferentie later te Parijs voort te zetten. De vestiging van de herstelbank. De juristencommissie betreffende de Bank en de organisatie-commissie hebben met de 5 Zwitsersdie gedelegeerden besprekingen ge houden over de vestiging der Bank in Bazel In deze besprekingen is de vraag gerezen, of de aan Zwitserland op te leggen verdichtin gen als land waar de Bank gevestigd is, moeten worden neergelegd in een staatsver drag. dan \fcel in een bijzondere Zwitsersche wet. Men is het hierover nog niet eens ge worden; vandaag worden hierover de be raadslagingen voortgezet. De minister van buitenlandsche zaken van Tsjecho-Slowakije, dr. Benesj, heeft ons een speciaal onderhoud toegestaan, waarbij hij zich als volgt heeft uitgelaten over de toe komst van Europa: Het is de taak van de conferentie, die op het oogenblik te Den Haag wordt gehouden, de laatste groote vraagstukken op te lossen, die verband houden met de liquidatie van den wereldoorlog. Het is wellicht geen fout, dat men hiertoe eerst elf jaar na den oorlog komt. Een vroe gere overeenkomst zou in verband met de geheele ontwikkeling van Europa na den oorlog slechts een voorloopig karakter ge dragen kunnen hebben. Doch het is goed, dat het thans tot een definitieve regeling der financieele kwesties komt, daar de gevolgen daarvan zeker van grooten invloed zullen zijn op de verdere ontwikkeling van het eco nomische leven en de politiek in Europa. De Vereenigde Staten van Europa Van den aard en de wijze, waarop men hier tot overeenstemming zal komen, zal ook het lot van de kwestie der Vereenigde Staten van Europa afhangen. Een positief resultaat van de Haagsche Conferentie zou een goede voor waarde zijn voor het denkbeeld van een nauwere samenwerking m Europa. Zeker kan men niet verwachten, dat voorloopig in Europa een politieke organisatie zal kunnen worden gevormd als de Vereenigde Staten van Noord-Amerika. Deze zijn onder geheel andere omstandigheden ontstaan en het is niet mogelijk dezelfde methode toe te passen op de gecompliceerde verhoudingen in Euro pa, waar kwesties van psychologie, cultuur, ras en historie een voorzichtige organisatie noodig maken en waarbij rekening gehouden moet worden met de mdividueele nationale belangen. Elke overhaasting en met-organi sche ontwikkeling zou slechts een scherpe en gerechtvaardigde reactie veroorzaken. Daar om zou het een fout zijn, wanneer men thans een bepaald juridisch en politiek schema zou ontwerpen, volgens hetwelk Europa zich in de toekomst moet ontwikkelen. Desondanks behoeft er geen twijfel over te bestaan, dat de wereld zich geleidelijk ont wikkelt tot een gecoördineerde gemeenschap der roenschbeid. Het is hier geen Pax Romana, toen de wereld beheerscht werd door een enkelen wil. die op militair geweld steun de, het gaat ook niet om de schepping van een of andere middeleeuwsche resolute autoriteit, zijn macht dankende aan de gratie Gods, doch het gaat om de stichting van een democra tische organisatie van vrije volken, die zich onderwerpen aan een gemeenschappelijk internationaal recht. Dit is de weg, die naar den vrede leidt. Er is thans geen verantwoordelijk mensch meer, die zich niet bewust is van de absurditeit van een met zoo volmaakte techniek gevoer- den oorlog, zooals wii dien thans kennen. Nog versch m het geheugen liggen de eco nomische, moreele en cultureele gevolgen van den oorlog en ijverig, moeilijk tastend, zoekt men den weg hoe de oorlog onmogelijk gemaakt kan worden of althans kan worden beperkt. De wereld is thans reeds zoo gecom pliceerd, dat zelfs de overwinnaars niet met een rustig geweten kunnen zeggen, dat zij den oorlog hebben gewonnen, omdat de el lende van de overwonnenen onafwendbaar terugslaat op de overwinnaars. De vrede een levensbelang. Het is zoowel voor den grooten als voor den kleinen staat een levensbelang den vrede te handhaven. IJvert de kleine staat voor het handhaven van den vrede om te kunnen blij ven bestaan, bedacht moet worden, dat de groote staten een grootere moreele verant woordelijkheid dragen. Ik geloof, dat de geest van democratische samenwerking en goeden wil zonder egoïstische tendenzen tenslotte zal zegevieren. De Tsjecho-Slowakijsche staat werkt gaar ne mede aan het handhaven vaa den wereld vrede, zoowel om reëele als om traditioneel ideale redenen. Onze Koning George heeft zich reeds in de vijftiende eeuw bezig ge houden met de vorming van een alliantie van christelijke monarchen om den oorlog te ver hinderen en onze Jan Amos Komensky Comenius die hier in Nederland zoo goed bekend is. heeft reeds in de zeventiende eeuw, in den tijd van den dertigjarigen oorlog, de bijlegging van politieke en godsdienstige con flicten langs vreedzamen weg ontworpen in een vorm, die in wezen niet veel verschilt van den tegenwoordigen Volkenbond Wij Tsjecho-Slowaken gedenken dankbaar de gastvrijheid van de familie van Geer, waar onze Comenius eens een toevlucht vond en onze sympathie gaat voortdurend uit naar Nederland, waar Comenius ook na zijn dood een rustplaats gevonden heeft. Daarom is het voor ons een mooi symbool, wanneer een gunstig resultaat van de Haagsche Confe rentie ons allen nieuwe perspectieven zal ope nen voor den vrede en een nieuwe econo mische en politieke samenwerking in Europa. Het voorstel der Britsche regee ring ter conferentie. Het bericht, dat de Britsche regeering ter vlootconferentie een voorstel zal doen dat neerkomt op een uitbreiding van de „vloot- vacantie" van Washington ten aanzien van den aanbouw van slagschepen, wordt in de Perscommentaren algemeen goedgekeurd. Vernomen wordt, dat de Britsche regeering zal voorstellen dat vervanging zal worden \frmeden door uitbreiding van den levens duur van de bestaande slagschepen. Een dergelijke overeenkomst zou mogelijk tot 1936 loopen. Als men daarna meent dat vervan ging noodig is, zouden de nieuwe schepen van een kleinere tonnenmaat en een lager geschut kaliber moeten zijn. Washington verrast door Mac- Donalds denkbeeld inzake de pantserschepen. In officieele kringen te Washington is men verrast door 't denkbeeld van MacDonald tot afschaffing van de pantserschepen, doch men betuigt van harte instemming met den wensch van MacDonald, alle categorieën van oor logsschepen te verminderen, evenals met zijn denkbeeld om de vervanging van pantsersche pen te vertragen. Zijn herstel. Wanneer men de beschrijving leest, die een medewerker van het „Journal" geeft van zijn bezoek aan Roquebrune, het oord aan de Cöte cfAzur, waar Poincaré „de laatste hand legt aan zijn volledig herstel", dan drukt de kilheid onzer noordelijke gewesten dubbel zwaar! Om elf uur 's ochtends kwam hij voor het hek van de Villa Villuja, het schitterende bui ten van Gabriel Hanotaux, den gastheer van Poincaré. Twee gendarmes zaten op stoeltjes bij het hek een krantje te lezen in de koesteren de zon. De atmosfeer was lente-achtig, het ochtendlicht was getemperd, de rust was vol komen. Kruidenier, bakker en slager kwamen om beurten hun waren brengen; de postbode verscheen met een dikken zak post voor den oud-minister-president: kranten, tijdschriften, honderden brieven. In den tuin kuierde Hanotaux met zijn tuin man en sprak over den aanplant van cypres- sen. Iets verder liep Poincaré, die den vorigen dag voor het eerst een groote wandeling had gemaakt langs den oude Romeinschen heir- weg om er den bekenden eeuwenouden olijf boom te bekijken en een blik te werpen op Monte Carlo. Poincaré en Hanotaux hebben veel te praten samen; hun gemeenschappe lijke herinneringen loopen over lange jaren, want Gabriel Hanotaux, thans levend voor studie en wetenschap, stond eens midden in het politieke leven en was geruimen tijd mi nister van buitenlandsche zaken. Poincaré, die met zijn echtgenoote de be nedenverdieping der villa bewoont, gaat goed vooruit, 's Middags pas, na drie uur, werkt hij, schrijft zijn artikelen, beantwoordt zijn correspondentie. Binnenkort hoopt de oud-premier een zee reisje op de Middellandsche Zee te maken om zijn herstel te voltooien. CHINA. EEN NIEUWE STREEK VAN ROOVERS Nu op de Yangtse. Op de Jangtse-rivier hebben Chineesche roovers, die zich als leden van de rivierpolitie voordeden, een klein passagiersvaartuig aan gehouden en toen ze vlak bij waren met ma chinegeweren beschoten. Een Chineesch pas sagier is gedood, een ander sprong overboord en is verdronken. De roovers zonden een paar man aan boord, die met 400 contanten en eenige voorwerpen van waarde weer afge trokken. Een Chineesche kanonneerboot is ter vervolging uitgezonden. DUITSCHLAND. DE POLITIEKE ONRUST. Optochten en vergaderingen in de open lucht verboden. De officieele Pruisische persdienst deelt mede: De minister van binnenlandsche zaken heeft, per circulaire aan alle politie-autori- teiten, het houden van optochten of vergade ringen in de open lucht tot nader order in geheel Pruisen verboden. In de toelichting wordt, naar het W. B meldt, gezegd, dat de grondwettelijk gewaar borgde vrijheid van vergaderen de laatste weken door de radicale organisaties voor ern stige verstoringen der openbare veiligheid is misbruikt. Daar deze dus door bijeenkomsten in de open lucht in gevaar wordt gebracht, wordt genoemd verbod uitgevaardigd. DE TERING NAAR DE NERING. Een begin? De Hessische Staatspresident Adelung heelt een langdurige conferentie gehad met de delegatie uit het ambtenarenkorps, waar bij hij wees op de noodzaak om ter bezuini ging het aantal ambtenaren te verminderen. Hij betreurde dit zeer, maar aan de politiek- financieele noodzakelijkheid om de tering naar de nering te zetten was niet te ontko men. De Staatspresident verzocht de delegatie de regeering in te lichten in welk opzicht en op welke manier naar haar meening be spaard zou kunnen worden. Bij de Pruisische politie worden bezuini gingsmaatregelen overwogen. In Saksen schijnen plannen te bestaan om, nu de minister van arbeid is afgetreden, geen opvolger meer te benoemen en het geheele ministerie op te doeken. Weliswaar is niet alleen het streven naar rationalisatie aanlei ding tot dit plan, maar spelen hier ook po litiek-tactische motieven mee, doch, zoo con stateert de „Frankf. Z.", als het feitelijke re sultaat maar is vereenvoudiging en bezuini ging dan heeft de maatregel toch zijn goede zijde. Met groote vreugde wijst het blad overi gens op de hier vermelde feiten als kleine aanwijzingen, dat, nu het water zoo lang zamerhand aan de lippen komt, men eraan begint te denken eindelijk een aanvang te maken met de versobering, waarover tot dusver wel veel gepraat is, maar waarmede nog steeds geen begin is gemaakt. Natuurlijk zal het niet aan protesten van belanghebbenden ontbreken. De plannen van den Hessischen minister van binnenlandsche zaken om verandering te brengen (ook met het doel van bezuiniging) in de distriktsin deeling, hebben al een stroom van zulke pro- Goedgekeurd bij Min. Besluit dato 27-41929. 2 Afd. A 983. Vanaf heden prijzen tentoongesteld! le Prijs SCHOONHOVEN, Langestraat, de andere prijzen bij FRANKENBERG. Loten f 0.25 p. stuk. Trekking 24 Februari a.s. testen uitgelokt. Protesten, ook bij aldien zij gerechtvaardigd zijn, waaraan geen gevolg mag worden gegeven, waarschuwt de „F. Z.", want anders komt er nooit iets terecht van de noodige vereenvoudiging in het be heer. Waar gehakt wordt, vallen nu eenmaal spaanders. j door Prof. Dr. C. J. VAN RIEL. j KAARTEN f 0.25 f 0.50 of f 1.00 bij Uitleenbureau Leeszaal of 's avonds aan de zaal. ENGELAND. DE NIEUWSTE TRUC. Gisternacht trof een surveilleerend motor agent een verdacht uitzienden auto bij Knightsbridge aan. Op een teeken om te stop pen reed de auto door en de agent volgde :n vliegende vaart door de verlaten straten. Na een paar minuten werd een vrouw uit den auto gegooid en de motoragent stopte om bij nader onderzoek te zien, dat het een aangekleed? étalagepop was. Voordat hij de vervolging weer kon opnemen, was de auto in een zij straat verdwenen. Even later kreeg het districtsbureau mededeeling van een brutale inbraak in een bontmagazijn in de Brompton Road, waar de dieven voor eenige honderden ponden aan bontmantels en vellen gestolen hebben. ZUID-AFRIKA SPOORWEG-ONGELUK TE PORT ELISABETH. 17 gewonden. Te Port Elisabeth is gisteren de mailtrein uit Johannesburg op een rangeerenden locaaltrein geloopen door verkeerden wissel stand. Een conducteur, die den sneltrein zag naderen, liep met een roode vlag de rails op, maar zijn signaal werd pas bemerkt, toen een aanrijding niet meer te vermijden was, of schoon de machinist van den sneltrein nog zoo krachtig remmen kon, dat alleen het laatste deel van den anderen trein door de locomotief gegrepen werd. De laatste wagen werd omgeworpen, waarbij 17 passagiers ge wond werden, een jjaar vrij ernstig. AMERIKA. MISDAAD EN RADIO. Nieuw vraagstuk voor Scctland Yard De „draadlooze brigade" van Scotland Yard heeft, zoo vertelt de „Daily News" een samenspanning ontdekt die de technische deskundigen bezig houdt en geen geringe consternatie veroorzaakt in hooge politie kringen. Het staat thans vast dat een bende misdadigers, gebruik makend van de radio evenals de politie den draadloozen be richtendienst van Scotland Yard in de war stuurt en aldus het werk der politie ernstig belemmert. Al eenigen tijd bemerkten de marconisten van Scotland Yard geheimzin nige geluiden en trillingen, waardoor vaak de ontvangst der berichten in de auto's der mobiele brigade in verschillende deelen van Londen ernstig werd belemmerd. Eerst dacht men aan een toeval aan het werk bijv. van een knoeiende nieuweling maar de deskundigen zijn thans tot de slotsom geko men, dat de storing opzettelijk wordt teweeg gebracht. Men is er nog niet in geslaagd te ontdekken waar deze zender zich bevindt Hoewel de golflengte van de Yard geheim is, kan ieder met het noodige verstand van radio en een voldoend toestel die golf vin den. Blijkbaar heeft iemand met misdadig» neigingen, die tevens radio-deskundige is, de golflengte van Scotland Yard (die tusschen twee buitenlandsche stations ligt) ontde*^ Terwijl de Yard aan het uitzenden was, he dit geheimzinnige personnage zijn zender de golflengte van de Yard ingesteld en a nen uitgezonden van voldoende sterkte om dringende berichten uit het hoofdbureau naar de in de buitenwijken patrouilleerende auto's te verknoeien. De bedoeling schijnt te zijn aldus het optreden der mobiele brigade tegen autobandieten tegen te gaan. Een voor beeld hiervan heeft zich dezer dagen te lei den voorgedaan.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1930 | | pagina 1