DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
A. DAM Co.
DE STORM BOVEN
SPANJE.
Ho. 23
132e Jaargang.
Dagelijksch overzicht.
DE VLOOTCONFERENTIE
Buitenland
DE STATUTEN VAN DE
DUITSCHE RIJKSBANK.
EEN GEHEIMZINNIGE
VERDWIJNING.
MET EEN POLITIEKEN
ACHTERGROND?
DEZUIDPOOLEXPEDITIE
VAN BYRD-
Geen gevaar voor de expeditie-
DE KWESTIE TUSSCHEN
BOLIVIA EN PARAGUAY.
WILDERZIJDSCHE BESCHULDI
GINGEN.
DE POSITIE DER SPAAN-
SCHE DICTATUUR.
PRIMO DE RIVERA WIL BIJ HET LE
GER EEN STEEKPROEF HOUDEN
DE NOOD VAN CHICAGO.
Scharloo, Alkmaar. TeL 490.
Garage-ruimte voor 60 Automobielen.
Tot 2 FEBR. AUTOMOBIELTENTOONSTELLING
Op STAND 36
HUOSON 8 cyl. in lijn
Gpootene ESSEXE 6 cyl.
Garage „Kennemerland" G. NIEUWLAND Bergen.
COUR
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en
Feestdagen, nitgegeven. Abonnementsprijs per 3
maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, post
giro 37000. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
DIVSDAG 38 JAVI'AKI 1930
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
DE ONAFHANKELIJKHEIDSDAG
IN BRITSCH-INDIE.
Betoogingen in verschillende deelen
des lands..
In verschillende deelen van Britsch-Indië is
Zondag de door het Congres van Lahore ge
proclameerde onafhankelijkheidsdag gevierd
met optochten, vergaderingen en vlagver
toon. Dus juist, zooals dat in Europa ook
het geval is met dergelijke dagen.
Over het algemeen kenmerkten de congres
sen e.d. zich door een kalm en regelmatig
verloop, wat echter heelemaal niet „Wes-
tersch" is. Toch is dat wel wat heel eigen
aardig, vooral als men weet, dat uitroepin
gen als „Lang leve de revolutie!" en „Weg
met de Union Jack!" de geestdrift der me
nigte opwekten.
Maar het schijnt, dat men zich zoo veel
mogelijk wil houden aan het gebod van het
'Congres, dat slechts een „campagne van
geen-geweld" wenscht.
Dat wil natuurlijk heeelmaal niet zeggen,
dat er nergens onregelmatigheden plaats
hadden. Dat zou al te mooi geweest zijn.-
Zoo werd bijvoorbeeld een vergadering van
Nationalisten, belegd om de onafhankelijk
heids-resolutie aan te nemen, gestoord door
een optocht van communisten, die het hij-
schen van de roode vlag in plaats van die
der nationalisten eischten. Er volgde een rel
letje, waarbij de communisten werden terug
gedreven. Vijf menschen werden gewond,
waaronder twee nationale leiders.
Opvallend was te Bombay de afwezigheid
van Mohammedanen. Slechts enkelingen van
deze vertoonden zich, maar de groote massa
bleef achterwege.
De winkels te Bombay waren voor een
groot deel gesloten met het oog op mogelijke
relletjes. Deze bleven achterwege, zoodat de
politie, die uitgebreide maatregelen had ge
nomen, een gemakkelijken dag had.
Congres-vrijwilligers trokken uit verschil
lende deelen der stad door de straten onder
het zingen van nationale liederen. Zij kwa
men tenslotte samen bij het congresgebouw.
De politie, die zich in de buurt van de ver
gadering ophield, werd zoo nu en dan uit
gejouwd door de menigte, doch zij sloeg
daar geen acht op.
En te Calcutta?
Daar werd de nationalistische driekleur
geheschen op gemeente-gebouwen en op tal
van particuliere huizen. In de heele stad
werden vergaderingen gehouden waarop een
mctie werd aangenomen dat Indië de ver
binding met Brittannië moest verbreken,
doch door vreedzame middelen. Er zijn geen
berichten van incidenten.
Te Ahmedabad trok een reusachtige op
tocht door de stad, met Patel, een broeder
van den voorzitter der wetgevende vergade
ring aan het hoofd, onder het zingen van
nationale liederen en het slaken van revo-
lutionnaire kreten. De politie had uitgebreide
maatregelen genomen om de orde te handha
ven.
De rechtstreeksche volgelingen van Gandhi
brachten den dag met vasten door.
De Mohammedanen namen geen deel aan
den optocht. Er waren hier strooibiljetten
verspreid om er bij de Mohammedanen op
aan te dringen zich van de betoogingen te
onthouden.
Te Bangalore had de magistraat alle vor
men van betoogingen verboden.
Blijkens bericht uit New-Dehli waren tot
des middags de betoogingen in de voornaam
ste plaatsen van Noord-Indië kalm verloo-
pen. E>e politie had overal een gemakkelijke
taak. i
Te New-Dehli werd de plechtigheid van
het hijschen der nationalistische driekleur
door een menigte van 10.000 menschen gade
geslagen, die weg met de „Union Jack" rie-
pen.
Een telegram uit Madras meldt, dat zich
in Zuid-Indië blijkbaar ook geen incidenten
hebben voorgedaan.
Is dus de dag betrekkelijk kalm verloopen,
toch heeft hij veel geleerd ook. Zoo kan En
geland op 't oogenblik wel rekenen, dat
Britsch-Indië weinig meer voelt voor aan
sluiting bij Engeland, maar veel liever ge
heel onafhankelijk wenscht te worden. Dat
is een belangrijk verschijnsel, van belang
ook voor Nederland, dat bij de gebeurtenis
sen in Britsch-Indië onwillekeurig wel even
aan zijn eigen bezittingen in de Oost denkt'
Bijeenkomsten.
e. Tardieu heeft gisteren verklaard, dat de
geest op de ochtendvergadering van de con-
ferentie zeer hartelijk was. De bespreking
liep voor een groot deel over de Fransche en
de Italiaansche denkbeelden over de volgo<-
de der onderwerpen. Frankrijk wil de maxi-
mum-tonnage vooropstellen, Italië het pe>.
centage.
De Engelsche, Fransche en Italiaansclu
algevaardigden hebben gistermiddag verga
derd in de ambtswoning van MacDonala
Er is geeper lei meedeel ine verstrekt. De ti-
gelsch-Fransche bijeenkomst, die vervolgens
in het paleis van St. James zou gehoudeu
worden, is tot morgen uitgesteld, omdat en
kele Engelsche afgevaardigden in het La
gerhuis moesten zijn.
In tegenspraak met andere luidende ge
ruchten wordt meegedeeld, dat de kwesties
van de duikbooten en de bewapening van
koopvaardijschepen vandaag niet zijn aange
roerd.
De Fransch-Italiaansche meenings-
verschillen.
De diplomatieke medewerker van de Dai
ly Tel. verneemt, dat men zal trachten
langs een anderen weg een oplossing te zoe
ken voor de Fransch-Italiaansche meenings-
verschillen, die de andere delegaties steeds
meer zorg baren.
Men zou denken aan het opstellen van een
voorwaarde bij de ontwapenings-overeen-
komst, waarin bijvoorbeeld vastgelegd zou
kunnen worden, dat elke souvereine mogend
heid het recht heeft op pariteit met een an
dere souvereine mogendheid, welk recht
slechts op grond van haar eigen vrijen wil
beperkt kan worden.
Men hoopt door zulk een clausule aan de
Italiaansche eischen van volledige nominale
pariteit met Frankrijk tegemoet te komen
voor. een overgangsperiode, die zal duren
tot minstens 1936.
In den Rijksdag heeft Rijkskanselier Her-
mann Müller gisteravond een bespreking ge
voerd met de vertegenwoordigers der Regee-
ringspartijen over de wijziging van de Sta
tuten van de Rijksbank, binnen het kader
van het Young-plan. De partijleiders lieten
bij deze gelegenheid de in de laatste dagen
in de pers gepubliceerde commentaren de re
vue passeeren. De soc.-dem. zouden gaarne
gezien hebben, dat de door het Young-plan
geschapen mogelijkheid tot herziening van
de Rijksbank-statuten reeds thans bij de par
lementaire beraadslagingen over het Young-
plan benut werden om den invloed van de
Rijksregeering op de samenstelling van den
Algemeenen Raad van de Rijksbank en de
ver-kiezing van den Rijksbank-president te
versterken. De andere in de regeering verte
genwoordigde partijen daarentegen, zijn, ge
heel in overeenstemming met het Kabinet,
de opvatting toegedaan dat althans voor het
oogenblik niet dient te worden overgegaan
tot buiten het Young-plan staande hervor
mingen.
Men is gister te dien aanzien niet tot over
eenstemming gekomen.
De soc.-dem., die bij hunne afzonderlijke
opvatting persisteerden, behielden zich hun
uiteindelijke beslissing voor.
Onder de Russische emigranten te Parijs
heerscht groote opwindingen. Een der voor
naamste leden der Russische kolonie, generaal
Kutipow, is onder geheimzinnige omstandig
heden plotseling verdwenen. Hij heeft zich
onder den Tsaar in het leger onderscheiden
Van de revolutie streed hij mee in het leger
van Denikin en onder Wranzel in de Krim.
Thans leefde hij -in Parijs. Hij was voor
zitter van- de- vereeniging van Russische oud
strijders in Frankrijk, welke vereeniging meer
dan 2/3 van'alle Russische emigranten in
Frankrijk omvat.
Aangezien generaal Kutipow een belang
rijke rol Ln Russische kringen ^speelt, heeft
men de politie onmiddellijk van zijn verdwij
ning op de hoogte gesteld.
Een radio-amateur te Long Beach in Caii-
fornië heeft een bericht opgevangen van de
installatie in Klein, Amerika, de overwinte
ringshut yan Byrd op de IJsbarrière. Daat-
in ontkent Byrd, dat hij en zijn manschap
pen in opwinding of ongerustheid verkeeren
over den terugkeer. Wel neemt Byrd alle
voorzorgen, maar er is geen ongerustheid in
Klein Amerika; en men is op de IJsbarrière
volstrekt niet ontdaan in verband met de mo
gelijkheid, dat men wellicht nog eens in her
Zuiden zou moeten overwinteren
Uit New York (stad) komt het bericht, dat
het tweede expeditieschip van Byrd, ae
Eleanor Bolling, thans ook onderweg is naar
den gordel van pakijs, die de Ross-zeem het
Noorden afsluit. Zaterdagmiddag bevond
de Eleanor Bolling zich op 874 mijl zuid
oostelijk van Dunedin.
Binnen enkele dagen zoo was de ver-
wachting zou de Eleanor Bclhng zich bij
de City of New York aan den rand van den
pakijsgordel hebben gevoegd
Gran, de Noorsche Zuidpool-reiziger, heeft
zich zeer optimistisch uitgelaten over de
kans voor Byrd en diens mannen om te
worden gered. De getijdenbeweging zal den
ijsgordel aan den Noordrand van de Ross
zee best verbreken, zoodat de expeditiesche
pen door het ijs zullen kunnen komen. Trou
wens de Noorsche walvischschepen Sir
James Clark Ross en C. A. Larsen zijn reeds
lang door het pakijs heen en bevinden zich
nog maar een graad breedte van de Wal-
visschen-baai.
De secretaris-generaal van den Volken
bond heeft van den minister van buitenland-
sche zaken van Bolivia een telegram ontvan
gen, hetwelk hij onverwijld aan de leden van
den Volkenbondsraad en de regeering van
Paraguay heeft doen toekomen. Het telegram
luidt:
Ik betuig uwe Exc. oprechten dank voor
de mededeeling, welke zij gisteren tot mij
heeft gericht door mij den tekst toe te zen
den van het telegram van den gedelegeerde
van Paraguay bij den Volkenbond, dd. 21
Jan. Gisteren heb ik aan onzen gedelegeerde
Carta Dallas instructie gegeven ons formeel
protest in te dienen tegen de door de regee
ring van Asuncion verstrekte inlichtingen,
welke niet in overeenstemming zijn met de
werkelijke toedracht van het gebeurde in
Chaco.
De regeering van Bolivia neemt deze gele
genheid te baat om Uwe Excellentie te ver
zekeren dat de vrede in Amerika nimmer
door toedoen van dit land zal worden ver
stoord.
In een aan de pers toegezonden communi
qué verklaart Primo de Rivera, dat hij gaar
ne zou vernemen of het regime der dictatuur
nog steeds op het vertrouwen en den steun
van het leger en het volk kan rekenen. Daar
het onmogelijk is zich daarvan langs rechts-
streekschen en betrouwbaren weg te verge
wissen, machtigt de regeering de tien kapi
teins-generaal, die aan het hoofd der mili
taire districten staan, alsmede den opperbe
velhebber van de in Marokko staande troe
pen, de drie kapiteins-generaal der vloot en
de commandanten der gendarmerie met de
aanvoerders der onder hun orders staande
troepeneenheden overleg te plegen om zoo
wel schriftelijk als bij gelegenheid eener sa
menkomst, welke te Madrid onder voorzit
terschap van een toonaangevende persoon
lijkheid zal worden gehouden, rapport uit te
brengen over de kwestie of de.dictatuur nog
het vertrouwen van leger en vloot geniet. In
dien hierop ontkennend wordt geantwoord,
zouden Primo de Rivera en de overige leden
van het kabinet onverwijld bij den koning
hun ontslag indienen.
Aan het slot van het communiqué wordt
gezegd, dat de generaals, die wegens hun
standpunt zijn aangevallen, in verband met
den neteligen en ernstigen toestand worden
verzocht zich zoo spoedig mogelijk te uiten.
Op het verzoek van Primo de Rivera heeft
de kapitein-generaal van het militair district
Saragosa volgens het „Journal" geantwoord,
dat het garnizoen dezer provincie elke regee
ring zal gehoorzamen, welke den steun der
kroon bezit
Primo verklaart zich nader.
Generaal Primo de Rivera heeft, volgens
een mededeeling uit Madrid, tot de journa
listen gezegd, dat hij met het oog op de hate
lijke campagne, welke tegen de regeering
wordt gevoerd, bet onvermijdelijk acht dat
leger en vloot hem hun vertrouwen bevesti
gen. De Koning schenkt hem zijn vertrou
wen. Wanneer hij geen vérstrekkend crediet
bij het leger bezit, kan hij niet langer aan
het roer blijven. Hij zou niet wenschen, dat
dit als een inmenging van het leger in de
politiek zou worden uitgelegd. Het gaat er
niet om, dat de regeering zich aan de con
trole van het leger onderwerpt. Hij gelooft
het vertrouwen van het volk en de kroon te
bezitten. Dit vertrouwen heeft zij noodig,
om tegenwerking, manoeuvres en kuiperijen
te kunnen afwenden, welke de dictatuur ver
hinderen zich rustig terug te trekken en haar
een logischen en passenden opvolger te ver
zekeren. Wanneer hij zijn ontslag als nood
zakelijk beschouwt, zal hij zeker niet meer
aan de volgende regeering deelnemen.
De enquête onder de officieren
In welingelichte kringen verluidt, dat reeds
vele leidende officieren hebben geantwoord
op de vragen van Primo de Rivera naar hun
meening omtrent de dictatuur.
Hoewel de inhoud der antwoorden niet
bekend is, weet men, dat de meeste officie
ren zich voorzichtig hebben uitgelaten.
Uitgifte van noodgeld.
Het gemeentebestuur van Chicago beraamt
volgens een Wolffbericht verschillende nood
maatregelen, daar de banken geen crediet
meer geven. Zoo zal het gemeentelijk perso
neel, aan hetwelk de stad reeds ongeveer
10.000.000 schuldig is, met noodgeld be
taald worden. De zakenlieden van Chicago
weigeren evenwel dit noodgeld aan te ne
men. Er is naar men weet een steuncommis-
sie benoemd die een bedrag van 20.000.000
ter beschikking heeft gesteld, doch dit be
drag wordt in bevoegde kringen niet voldoen
de geacht. Er zou tenminste 48.000.000
noodig zijn.
40 menschen verdronken.
Uit Siego wordt gemeld, dat tijdens den
jongsten storm aan de Noord-Westkust van
Spanje 3 visschersschepen zijn vergaan,
waajbij in totaal 40 man verdronken zijn.
DUITSCHLAND.
TRAMWAGEN VERNIELD.
2 dcoden en 16 zwaar gewonden.
Gisterochtend is een volle tramwagen op
den hoek van de Koch en Blumenstrpsze te
Stettin in een bocht uit de rails geloopen.
Daar de tram groote snelheid had, werd de
wagen met geweld tegen de boomen geslin
gerd en totaal vernield. Uit de overblijfselen
zijn tot nu toe 2 dooden en 16 ernstig gewon
den geborgen.
ERNSTIG AUTO-ONGEVAL
T wee dooden
Hedenmorgen vroeg tegen 4 uur heeft op
den Ludwichburgerstraatweg nabij Stutt-
gart een ernstig auto-ongeluk plaats gevon
den. Een auto met drie inzittenden reed met
groot vaart tegen een langs den weg opge
steld bord en werd volkomen vernield. Twee
der inzittenden, een fabrikantenzoon uit
Stuttgart en zijn verloofde werden op slag
gedood, terwijl de chauffeur zwaar werd ge
wond.
FRANKRIJK.
AUTO-ONGELUK BIJ PARIJS.
Twee dooden.
Nabij Franconville in de omgeving van
Parijs heeft gisteravond een ernstig auto-on
geval plaats gehad. Een zware limousine,
waarin gezeten was de echtgenoote van een
Parijsch geneesheer met haar dochter en het
vier maanden oude dochtertje, wilde met
groote snelheid een andere auto inhalen.
Daarbij werd een tegemoetkomende auto in
de flank gereden.
Het gevolg was, dat de limousine eenige
malen over den kop sloeg, tegen een boom
geslingerd werd en in brand vloog. Met
groote moeite slaagden de inzittenden van
de beide andere auto's erin, de beide vrou
wen en het kindje met min of meer ernstige
brandwonden uit de brandende auto te red
den. De chauffeur echter en een persoon, die
naast hem gezeten had, kwamen in de vlam
men om.
DE „TEMPS" EN DE REGEERING.
Een tegenspraak van het Parijsche
blad.
De vorige week hebben wij verteld, dat
Primo de Rivera in een officieele mededeeling
aan de pers had verklaard, dat er in Spanje
een organisatie bestaat, welke buitenland-
sche bladen ten gunste van Spanje tracht te
beïnvloeden. Hij voegde er aan toe, dat de
„Temps", die tot dusver zeer gunstig over
Spanje had geschreven, onlangs een minder
welwillend artikel had gepubliceerd, als ge
volg van het feit, dat de Spaansche regeering
de voor de propaganda beschikbare gelden
niet had willen verhoogen.
Deze ernstige uitlating, welke neerkwam
op omkoopbaarheid en chantage, is door de
„Temps" thans beantwoord. De directeur van
het blad verklaart, dat er tusschen de
„Temps" en welke buitenlandsche regeering
ook, geen enkel accoord van welken aard
ook bestaat. De politiek van het blad
wordt onder alle omstandigheden door de
zorg voor de Fransche belangen ingegeven
De „Temps" heeft er destijds in toegestemd
deel te nemen aan een publiciteit, welke ten
doel had Spanje beter te leeren kennen; een
publiciteit, die een algemeen karakter droeg,
economisch en toeristisch, en in niets de al-
gemeene vrijheid van het blad tot waardee-
ren of critiseeren belemmerde. Op geen en
kel moment heeft de directie van de „Temps"
tot eenigerlei stap gemachtigd om een voort
zetting of wijziging van de voorwaarden de
zer publiciteit te verkrijgen
DESTAVDS
van de beroemde FIAT- en NASH
AUTOFABRIEKEN op de TEN-
TOONSTELLING te AMSTERDAM
is de groote attractie.
Kenners bewonderen de gernisch-
loosheid en de praohtige samen
stelling van de motor, als mede
den bouw van het Chassis en de
elegantie van de carrosserie.
De Alleen-Vertegenwoordlgere
voor Alkmaar en Omstreken:
Reparaties worden aan onze eigen
werkplaatsen door bekwame vak
lieden het voordeeligst uitgevoerd.
ZWAKZINNIGE DOOR DRONKEN
JONGELUI DOODGEMARTELD. 1
In een dorpje nabij Besancon is een zwak-
zinnige krantenbezorger door eenige opge
schoten jongelui doodgemarteld. Vier onge
veer 20-jarige jongens hadden zich bedronken
aan brandewijn en dwongen den zwakzinni-
~en dorpsbewoner, die altijd veel van de
orpsjeugd te lijden had, om eveneens bran
dewijn te drinken. Daarna bonden zij zijn
voeten met een touw bijeen en lieten den man
vanaf een hooiberg, waarop de onverlaten ge
klommen waren, steeds weer met het hoofd
op den grond zakken, waarna zij hem weer
met het touw aan de voeten omhoog trokken,
hetgeen zij voortzetten, tot de ongelukkige
geen teeken van leven m*er gaf. De vier jon
gens zijn door de politie gearresteerd.
te AMSTERDAM.
vindt gij de nieuwe
en de
AMERIKA.
HET EILAND LABRADOR TE KOOP
VOOR 60 MILLIOEN POND STERLINO.
Ter bevestiging van reeds vroeger gedane
mededeelingen wordt door den Minister van
Financiën van New Foundland medegedeeld,
dat de regeering van New Foundland het
voornemen heeft, het eiland Labrador te ven-
koopen voor den prijs van 60 millioen pond
sterling. De oppervlakte van het eiland be
draagt 120.000 vierkante mijlen. Pas in het
afgeloopen jaar zijn de eigendomsrechten op
het eiland Labrador door de Britsche Privy
Council toegewezen aan de regeering van
New Foundland, waardoor een einde is ge
komen aan een rechtsstrijd, die meer
honderd jaar heeft gedeuurd.
Nog aanspraken van een Holland*
sche fafnitie.
Naar men zich wellicht herinnert zijn e*
echter nog andere pretendenten naar het
eiland Labrador, die door deze oplossing!
niet bevredigd worden, n.1. de Nederlandsche
familie De la Penha, die haar aanspraken
op het eiland ontleenen aan een schenking,
gedaan door den koning-stadhouder Willem.
III aan een der voorvaderen van deze fami
lie, n.1. op 1 November 1697 aan Josepfa da
la Penha. Diens thans levende nazaten heb
ben een in Amerika gevestigde maatschappij
gevormd, de De la Penha Comp. Inc., welke
tegen de door de Britsche Privy Council ge
nomen beslissing in beroep zal gaan en de
aanspraken van de familie De la Penha zal
verdedigen.
OOSTENRIJK.
EEN DUEL NA VEERTIEN JAAR.
Twee heeren zijn elkaar met cavallerieaa-
bel6 te lijf gegaan en de een heeft daarbij den
ander de schedel ingeslagen, schrijft Uj
Nemzedék. Dat geschiedde geheel volgens de
bekende regelen der ridderlijkheid In de ge
heele zaak ware dan ook niets bijzonders,
wanneer niet de aanleiding daartoe 14 jaar
oud was. Wat is er in die veertien jaar niet
geschied. De jonge meisjes, waarom de twee
elkander destijds te lijf gingen, zijn volwassen
vrouwen geworden, hunne zoons gaan reeds
op het gymnasium. De geheele kring van
vroeger is verdwenen, rijken zijn ineen ge
stort, de heele basis, waarop de wereld berust
te is veranderd, de mentaliteit der menschen,
hunne wereldbeschouwing is geheel anders
geworden. Alleen de woede van die twee hee
ren op elkander is niet afgekoeld. De bloedige
Oceaan der verwoesting golft om hen heen,
eene aardbeving schudt de wereld op hare
grondvesten, maar zij staan op een klein
eilaudjte- tn zetten hun eerezaak voort
