DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DE ALKMAARSCHEMARKTEN
Uit het Parlement
üo. 45
132e Jaargang.
Een stad zonder markten is een doode stad.
Öagelijksch overzicht.
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3
maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2
franco door het geheele Rijk 2,50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. POSTER ZOON, Voordam C 9, post
giro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
ZATERDAG 22 FEBRIARI I930
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
Het bezit van een markt is voor een ge
meente van bijzondere beteekenis.
Niet alleen ofndat de plaats daardoor
meer genoemd en bekend wordt, maar ook
omdat de talrijke marktbezoekers uit om
liggende gemeenten voor den handeldrijven-
den middenstand van groote beteekenis zijn.
Zij bezoeken verschillende koffiehuizen en
jn den regel nemen zij de gelegenheid dat zij
in de stad zijn te baat om allerlei bood
schappen te doen, grootere en kleinere be
stellingen, die onze winkeliers gaarne in
ontvangst willen nemen.
Daarbij komt, dat een goede markt door
het verhuren van staanplaatsen of het heffen
Ivan weeggelden voor de gemeente een be
langrijke bron van inkomsten kan vormen.
Wie nagaat dat b.v. Alkmaar in het afge-
loopen jaar een bedrag van 62593.95 aan
marktgelden heeft ontvangen, zal begrijpen,
dat het gemeentebestuur alles in het werk
stelt om het bezoek aan onze markten te be
vorderen.
Dat desondanks het eene jaar wel eens
een hoogere opbrengst geeft dan het andere
is iets waaraan niemand iets kan veranderen.
De aanvoer is grootendeels afhankelijk van
de productie en deze houdt weer verband
met allerlei factoren, waaronder vooral het
weer van belang is. Regen en vorst zijn van
invloed op de kwaliteit van het gras. daar
van zijn de runderen weer afhankelijk en met
de runderen staan rechtstreeks weer boter en
kaas in verband, zoodat door ongunstige
weersomstandigheden verschillende markten
worden getroffen.
Wat de gemeente kan doen, en waar men
in Alkmaar dan ook bijzondere aandacht aan
schenkt, is het den marktbezoekers zoo ge
makkelijk en aangenaam mogelijk maken,
waardoor zij bij de keuze van markten aan
die te Alkmaar de voorkeur geven, al is de
ligging van onze gemeente als centrum van
een welvarende landbouw- en veeteeltstreek
daarnaast natuurlijk van zeer groote
beteekenis.
De Alkmaarsche kaasmarkt is wereld
beroemd, niet alleen door haar gezellige be
drijvigheid, maar ook door het karakteris
tieke van den verkoop, die door het in stand
houden van het oude gildewezen een groote
attractie is.
De handelaren zelf hebben het minder op
die bekendheid begrepen, zoolang* deze al
thans niet het verhandelde product zelf be
treft.
Zij zijn al lang uitgekeken op de schilder
achtigheid van de kaasmarkt, het blijft hun on
verschillig of de kaasdragers gekleurde
hoeden dragen en des zomers in een wit jasje
verschijnen, zij hebben alleen belang bij een
vluggen handel en vlotte weging der ge
kochte stapels en de vreemdelingen zijn voor
hen hinderlijke toeschouwers, die niets an
ders doen dan in den weg loopen.
De gemeente zelf heeft wel belang bij dien
vreemdelingenstroom en het is niet altijd ge
makkelijk een regeling te treffen waardoor
beide groepen marktbezoekers over den gang
van zaken tevreden zijn.
De belangrijkheid van Alkmaar als markt
plaats zit voor een groot deel hierin, dat
hier wekelijks drie markten worden gehou
den, terwijl Hoorn en Purmerend er elk maar
één hebben.
Wie verschillend vee en diverse artikelen,
zooals graan, boter, eieren of kaas ter markt
brengt kan in Alkmaar een sjflitsing maken,
maar moet in de beide andere steden zijn toe
zicht over verschillende marktterreinen ver-
deelen, wat Alkmaar zeker een voorsprong
geeft.
Dat hier in het afgeloopen jaar de aanvoe
ren iets verminderd zijn behoeft geen onge
rustheid te wekken als eenzelfde verschijnsel
in het algemeen in het geheele land gecon
stateerd wordt.
Het vorig jaar bedroeg de aanvoer op de
kaasmarkt 6.423.862 KG. tegen 7.081039
K G. in 1928, zoodat een achteruitgang van
Plus minus 9 pCt. geconstateerd wordt.
Vergelijkt men daarmee de concurreerende
kaasmarkt van Purmerend, waar in 19_8
2.277386 K.G. werden aangevoerd en in het
vorige jaar een achteruitgang van 479644
K.G. geboekt werd, dat is dus een achteruit-
gang van ongeveer 21 pCt., dan maakt Alk-
maar zeker geen slecht figuur.
Opmerkelijk is daarentegen, dat de Hoorn-
febe markt, die overigens van niet zooveel
beteekenis is, vooruit gegaan is. In 1928 is
d?ar 1.713898 K.G. aangevoerd enin het
afgeloopen jaar was die aanvoer 136008 K.*j.
grooter, wat dus een vooruitgang van onge
ler 8 pCt. betetkent.
krachtig toe meewerken, dat meer dan tot
dusver te Hoorn zal worden aangevoerd.
Men heeft daar een goede opslagplaats en
door aankoop in die gemeente kunnen de
vervoerkosten worden uitgeshakeld.
Dat zijn factoren, waartegen Alkmaar heel
weinig kan inbrengen, maar het zal zeker
goed zijn van hieruit den gang van zaken te
blijven volgen en tijdig maatregelen te
nemen als de gelegenheid zich daartoe voor
doet.
De strenge winter en de droge zomer heb
ben de aanvoer van kaas op de Noord-
Hollandsche markten ongetwijfeld ongunstig
beïnvloed.
Daarbij wordt een voor de markten nadee-
lig verschijnsel geconstateerd, namelijk dat
sommige fabrieken er toe overgaan partijen
direct aan handelaren te verkoopen, waar
door de markt wordt uitgeschakeld.
Zij verkoopen tegen marktprijs en bedenken
niet dat zij dan eigenlijk parasiteeren op an
dere fabrieken die door haar aanvoeren te
Alkmaar het vaststellen van dien marktprijs
mogelijk maken. Of zij bovendien haar eigen
belangen dienen is aan gerechten twijfel on
derhevig. Wanneer dit verkoopsysteem in
breederen kring navolging zou vinden, zou
den de handelaren op de markten slechts de
kleinere partijen zien waarvoor de fabrieken
nog geen kooper hebben gevonden. Zij
zouden aan die partijen geen behoefte meer
hebben, de marktprijs zou daardoor gedrukt
worden en de fabrieken die tegen dien prijs
direct^ian handelaren verkochten, zouden
daarvan de nadeelige gevolgen ondervinden.
De beide groote fabrieksorganisaties, de
Bond van Zuivelfabrieken en de Coöperatieve
Bond van Zuivelfabrieken zullen zeker goed
doen dit vraagstuk eens nader te bekijken.
Het aantal zelfkazende boeren is van geen
groote beteekenis meer en steeds grooter
wordt naar verhouding de aanvoer van fa-
briekskaas.
Er zijn den laatsten tijd in Alkmaar wel
eens stemmen opgegaan om hier een kias-
beurs te houden, maar gelukkig schijnt men
vrijwel algemeen in te zien, dat dit groote
nadeelen met zich meebrengt.
Allereerst voor de stad natuurlijk waar
een markt van groote beteekenis is. Bij een
beurs blijven de aanvoeren weg, men mis'
het karakteristieke beeld van koopen en ver
koopen, van vervoeren en wegen, er komen
heel wat minder menschen naar de verkoop
plaats en van den handel zelf bemerkt men
eigenlijk niets meer.
Natuurlijk zullen de handelaren allereerst
om hun eigen belangen denken, maar het is
de groote vraag of een beurs hen op den duur
voldoen zou. Thans ziet men de stapels, men
overziet hoeveelheid en kwaliteit, men kan
koopen, wegen en direct afrekenen en wan
neer er een kaasbeurs tot stand kwam, zou
men uitsluitend op monster koopen, men zou
herhaaldelijk conflicten over de kwaliteit van
het gekochte krijgen, men zou bij afleveren
en ontvangen moeten wegen en de verkooper
zou zijn geld eerst na levering kunnen
krijgen.
In het algemeen blijven markten boven
veilingen te verkiezen, niet alleen omdat de
kooper meer aan een overzicht van de gehee
le partij dan aan het altijd eenigszins ris
kante bestellen op monster heeft, maar ook
omdat een marktplaats tevens een ontmoe
tingsplaats van belanghebbenden is uit wier
onderlinge gesprekken weer allerlei transac
ties kunnen voortkomen. Vooral voor de boe
ren is het wenschelijk. dat zij contact met
hun koopers houden. Wanneer een boer alles
wat hij te verhandelen heeft in de boerderij
aflevert komt er een levenloos element in zijn
bedrijf en verliest hij het contact met de bui
tenwereld.
Fabrieken die haar productie direct aan
handelaren verkoopen benadeelen dikwijls
zich zelf doordat zij door een afwachtende
houding aan te nemen vaak een hoogeren
prijs kunnen maken.
Dat de Alkmaarsche kaasmarkt ook voor
het buitenland van groote beteekenis is kan
zeker blijken uit de enorme voorraden welke
door handelaren aan verschillende landen
worden geleverd.
Teneinde de verhouding weer te geven
waarin het buitenland deze kaas koopt nemen
we den afzet over een bepaald jaar en vinden
dan voor Duitschland 380.000 Kg., voor
België 1.193.000 Kg., voor Engeland
640.000 Kg., voor Frankrijk 847000 Kg-,
voor Spanje 125000 Kg., voor de )^eenigde
Staten 95000 Kg. en voor Indie 59000 Kg
Uit dergelijke cijfers blijkt wel. dat de
Alkmaarsche kaasmarkt in het buitenland
niet alleen beroemd is door het kara terishe-
ke van den verkoop.
De kaasmarkt is natuurlijk 0112e voor
naamste markt maar ook over de andere is
nog wel iets te zeggen.
In een der eerstvolgende raadsvergaderin
gen zal het voorstel gedaan worden tot over
dekking van de graanmarkt over te gaan,
een plan dat al vele jaren beschreven en be
sproken is.
Men heeft de noodzakelijkheid daarvan
reeds langen tijd ingezien en dat het einde
lijk zoover zal komen zal de markt van nog
grooter beteekenis maken ook omdat men
hier nu wellicht middenstanders gelegenheid
kan geven in tentjes of Stalletjes hun waren
aan de van buiten komende marktbezoekers
te presenteeren.
In het afgeloopen jaar zijn 63937 H. L.
granen en zaden ter markt gebracht, maar
de juiste aanvoer is niet steeds te controlee-
ien. Zij wordt vastgesteld naar het betaalde
marktgeld, maar omdat op de beurs slechts
een monsterzak voorkomt en de partij zelf in
een nabijgelegen schip is geborgen, moet men
geheel afgaan op de betrouwbaarheid van
de aanvoerders en bestaat dus de mogelijk
heid dat de aanvoer nog grooter geweest is
De aanvoer is ongeveer 12000 Kg. min
der geweest dan een jaar te voren. Er is
minder tarwe aangevoerd wat waarschijnlijk
zijn oorzaak hierin vindt, dat tarwe door de
strenge vorst is doodgevroren en de boeren
daarna het land opnieuw moesten inzaaien
wat blijken kan uit een grooteren aanvoer
van gerst en haver.
Ook zal de sterke prijsdaling van invloed
geweest zijn waardoor in het najaar veel
granen werden opgeslagen in afwachting
van een betere marktpositie.
Brouwgerst wordt meer dan vroeger door
de producenten direct aan de brouwerijen
verkocht wat natuurlijk den marktaanvoer na
deelig moet beïnvloeden, evenals het feit, dat
bij den graanhandel meer dan vroeger op
monster verkocht wordt.
Op de eierenmarkt werden 2.710175 stuks
aangevoerd en het is begrijpelijk, dat men
hier den invloed ondervindt van de sedert
eenige jaren bestaande eierenveiling.
Dat men van deze laatste in het stads
beeld weinig bemerkt is een treffend bewijs
dat beurzen en veilingen weinig attractie
hebben en voor den middenstand van minder
beteekenis zijn.
Toch is het voor de veiling zelf te betreu
ren dat deze door het houden van soortgelij
ke veilingen in Schagen, Hoorn en Pur
merend zooveel concurrentie ondervindt. Een
veiling zooals die in Roermond, die een
groot deel van Limburg en Noord Brabant
omspant wordt hierdoor onmogelijk en men
zal zich altijd met betrekkelijk bescheiden
aanvoeren moeten vergenoegen.
Voor de stad is een eierenmarkt waardoor
de boeren zelf naar de stad komen en voor
een deel van het ontvangen geld hier hun in-
koopen doen, nog altijd van de grootste be
teekenis.
0
Op de botermarkt werden 140093 halve
Kilo's aangevoerd, wat niet beduidend minder
is dan een jaar te voren, al ondervindt de bo-
terproductie natuurlijk direct den terugslag
van vorst en droogte. De betreffende verorde
ning spreekt alleen van kopboter, maar nu er
steeds grooter voorraden fabrieksboter aan
gevoerd worden, zal het wenschelijk zijn ook
den verkoop van vatboter mogelijk te maken
wat de aanvoer zeker belangrijk zal vergroo-
ten, daar desbetreffende verzoeken reeds zijn
ingekomen
Ook de boter- en eierenmarkt zal de gun
stige gevolgen van de overdekking van onze
graanbeurs ondervinden een overdekking
waarop in alle gemeenten door de Ver. tot in
standhouding van vrije markten, gevestigd te
Barneveld, reeds is aangedrongen.
Over de veemarkt valt niet te klagen. Er
zijn 62258 stuks vee aangevoerd en al was het
aantal varkens iets minder omdat de teelt
daarvan wellicht niet zoo loonend was, de
vetveemarkt is, zooals de heer Govers onlangs
reeds in den Raad opgemerkt heeft, vooruit
gegaan en he aantal vette koeien was bedui
dend meer dan een jaar te voren.
Juist dezer dagen is besloten hier ter stede
een piepkuikenmarkt in het leven te roepen
en men heeft alle hoop, dat dit tot een gun
stig resultaat zal leiden. De aanvoer in Pur
merend is zoo groot dat aanvoerders split
sing dezer markt gewenscht achten en voorna
melijk uit Heer-Hugowaard en Bergen waar
de fokkerij van beteekenis is, verwacht men
belangrijke aanvoeren op de wekelijksche
markten, die vanaf 1 Maart des Zaterdags op
de Paardenmarkt zullen worden gehouden
De handelaren hebben voonamelijk een afzet
gebied voor pluimere in Engeland gevonden
Daarnaast heeft Alkmaar nog zijn vruch-
tenmarkten en zijn Zaterdagmorgen- en Za-
terdagavondmarkt waar kooplieden van zeer
diverse pluimage gelegenheid krijgen hun
waren aan den man te brengen. Verruiming
van marktgebied kan een gemeente slechte
ten goede komen en met het oog daarop her
inneren wij hier nog even aan de veilingen
van bloembollen en snijbloemen, terwijl juist
dezer dagen besloten is ook een veiling van
potplanten in het leven te roepen, al staat dit
laatste dan ook buiten het eigenlijke marktwe
zen.
Last not least mag hier zeker nog iets
over onze jaarmarkten gezegd worden.
Ondanks de steeds sterker wordende acties
tegen de kermissen is het opmerkelijk, dat de
Alkmaarsche kermis van jaar tot jaar van
grooter afmeting en voor de gemeente van
grooter financieele beteekenis wordt.
In 1927 was de opbrengst 17841.05, in
1928 was deze 19923.03 en in het thans
achter ons liggende jaar niet minder dan
20337.34.
Bedenkt men, dat thans ook het terrein van
het oude Stadsziekenhuis als kermisterrein
verpacht wordt, dan is er alle reden om aan te
nemen dat de opbrengst dit jaar nog veel
grooter zal zijn.
Het afschaffen van dit eeuwenoude volks
vermaak zou de gemeente inderdaad duur te
staan komen.
Nu gemeenten meer en meer van karakter
veranderen, niet allereerst meer in staatkun
dig opzicht van beteekenis zijn, maar als winst
makende en concurreerende lichamen naar
voren komen, is het te begrijpen, dat tal van
gemeentebesturen alles in het werk stellen
om hun markten te doen bloeien en zoo moge
lijk nieuwe welvaartsbronnen in het leven te
roepen.
De centrumstad Alkmaar is als markt
plaats altijd van groote beteekenis geweest en
wij kunnen aan omliggende marktgemeen-
ten meer verliezen dan winnen.
Om ondanks de scherpe concurrentie van
plaatsen als Schagen, Hoorn en Purmerend
vast te houden wat wij bezitten en het zoo mo
gelijk nog uit te breiden, vereischt een voort
durende waakzaamheid van het marktbestuur
en een welwillénde houding van de overheid
die desnoods een offer moet brengen om koo
pers en verkoopers naar onze markten te blij
ven trekken.
Wij hebben meermalen kunnen constatee-
ren, dat zoowel het Gemeentebestuur als het
Marktwezen al het mogelijke doen om den
bloei onzer markten te bevorderen.
Den Haag, 21 Februari 1930.
De beraadslagingen van de Tweede Kamer
over de Indische begrooting zijn heden inge
leid door replieken van de beide communisten.
Als eerste spreker in eersten aanleg is de
heer L. de Visser den heer Wijnkoop vooraf
gegaan, wat volkomen billijk was. Hij heeft
uit den aard der zaak ongeveer hetzelfde ge
zegd als in eersten termijn alleen op een
enkel ondergeschikt punt erkend, dat hij zich
vergist had wat hem tot eere strekt, al
heeft men hem daarmee even in de maling
genomen. Hij heeft bovendien zijn beklag
gedaan over zijn niet-toelating in Indië, wat
hij den procureur van het Hoog Gerechtshof
euvel duidde. In den loop zijner rede heeft
de voorzitter zich intusschen genoopt ge
voeld hem tot de orde te roepen, omdat hij
den Gouverneur-Generaal beieedigde en be
weerde, dat de inlanders het recht zouden
hebben de koloniale regeering weg te jagen.
Ten slotte diende hij een paar moties in, die
krasser waren geformuleerd dan die van den
heer Cramer, doch hij had zich die moeite
kunnen sparen, daar ze, als niet ondersteund,
niet in behandeling konden komen. Zijn anta
gonist-partijgenoot Wijnkoop is maar kort
aan het woord geweest en het voornaamste
wat hij zeide, was, dat, als de heer De Visser
meende, dat er een Indonesiër in de Kamer
moest komen, hij zelf maar behoefde te be
danken, daar dan automatisch een Indonesiër
zijn plaats zou innemen.
Minister De Graaf heeft hierna gedupli
ceerd. Hij heeft daarbij gelegenheid gehad
enkele punten, welke hij in zijn eerste ant
woord over het hoofd had gezien, alsnog te
bespreken. Hij heeft onder meer uiteengezet,
dat een algemeen verbod aan gepensioneerde
landsdienaren om in particulieren dienst te
treden, gelijk de heer Van Boetzelaer wilde,
onmogelijk in zijn algemeenheid ware door
te voeren.
Een commissie van onderzoek in zake de
exorbitante rechten of een rechterlijk advies
achtte hij niet aanbevelenswaardig. Omtrent
de huiszoekingen en aanhoudingen in Indië
kon hij thans geen nadere bijzonderheden
mede deelen, maar zoodra dit mogelijk is, zou
hij de Kamer inlichten. Toen de minister het
over de exorbitante rechten had, schreeuwde
de heer Wijnkoop er iets tusschendoor, maar
de voorzitter was daarover zoo gebelgd, dat
hij zijn woorden onverstaanbaar deed zijn
door daverend gehamer. Wat de heer Wijn
koop eigenlijk heeft gezegd, is voor ons dus
een geheim gebleven.
Aan het slot van zijn uiteenzetting heeft
de minister nog een beroep gedaan op den
heer Albarda om zich aan zijn zijde te
scharen in den strijd tegen het Russische com
munisme in Indië. De heer Albarda heeft met
een korten uitroep geantwoord; naar we
meenen. deed hij den minister het tegen
voorstel aan zijn wenschen gevolg te geven,
zoo hij hem als bondgenoot wenschte, maar
ook dit was weer niet verstaanbaar.
Er werd heden zelfs getripliceerd, door de
heeren Cramer (S.D.A.P.) en Joekes (V.-D.)
De eerste drong er op aan, dat de minister
bij de Kamer een nota omtrent de bestuurs-
hervorming in Indië zou overleggen al
vorens m Indië een beslissing daaromtrent
zou zijn genomen. De minister wees er even
wel op. dat die practisch niet mogelijk zou
zijn. De heer Joekes die vond, dat de minis
ter zich omtrent verschillende punten niet
voldoende had uitgelaten, kreeg nog een kort
bescheid des ministers en daarop werd over
gegaan tot stemming over de beide moties
van den heer Cramer. Zij zijn, gelijk te ver
wachten was, verworpen, die betreffende de
huiszoekingen en aanhoudingen met 62, die
welke aandrong op toekenning van ver
schillende staatkundige rechten aan de in
landers met 63 tegen 22 stemmen. Alleen de
sociaal-democraten stemden er voor.
De algemeene beraadslagingen over de
Indische Begrooting waren hiermede afge
loopen, en de Kamer zette zich tot de behan
deling van de verschillende hoofdstukken. Bij
het eerste hoofdstuk, betreffende de hooge
regeeringscolleges enz. hebben we de dames
Van itallieVan Embden (V.-D.) en Wester-
mann (Lib.) hooren pleiten voor het toelaten
van vrouwen tot den Volksraad. De heer
Cramer (S.D.A.P.) drong aan op uitbreiding
van het kiesrecht voor de inlandsche bevol
king en vroeg opheffing van het college van
gedelegeerden bij den Volksraad.
Bovendien heeft hij een heftig ongunstig
oordeel uitgesproken over Aneta en er op
aangedrongen, dat de regeering hare con
necties met dat bureau zou verbreken. De
heer L. de Visser (Comm.) heeft weer eens
zoo getoornd tegen den Volksraad, dat hij
zich weer de ongenade des vooizitters op den
hals haalde, wat hem, gelijk altijd, Siberisch
koud liet.
De minister heeft de beide dames er op
gewezen, dat het Ind. Regeeringsreglement
zich niet verzet tegen de verkiezing van
vrouwen in den Volksraad, maar dat de re
geering tegenover de inlandsche leden het
niet gewenscht achtte zelf het initiatief te
nemen om vrouwelijke leden van den Raad
aan te wijzen. Bij een herziening van het re
geeringsreglement zou rekening kunnen ge
houden worden met de hervormingswenschen
van den heer Cramer. Naar aanleiding van
de klachten van dezen spreker over Aneta
wilde hij den Gouverneur-Generaal een rap
port over die instelling vragen. Dit hoofdstuk
zou nu zonder stemming zijn goedgekeurd,
als niet de heer De Visser er stemming over
had verzocht. Toen vond de voorzitter het
beter de vergadering tot Dinsdag te ver
dagen.
DUITSCHLAND EN OOSTENRIJK-
Bondskanselier Schober heden naar
Berlijn.
De verwachting hoog gespannen.
Vanmorgen zou de Oostenrijksche bond»
kanselier Schober te Berlijn aankomen, om
daar eenige dagen te verblijven.
Dit bezoek geldt niet alleen een beleefd
heidsvisite, maar uit het feit, dat dr. Scho
ber vergezeld wordt door dr. Schüller, den
afdeelingschef, die voor Oostenrijk de eco
nomische politieke onderhandelingen met he'
Duitsche rijk voert, blijkt wel, dat er ook po
litieke doeleinden aan deze reis verbondef
zijn.
De wederzijdsche pers wijdt reeds veel
aandacht aan dit bezoek. Er wordt o.a. op
gewezen, dat de bondskanselier gelegenheid
zal hebben, de tusschen beide landen aan
hangige economische kwesties te bespreken
en tot een algemeene uitwisseling van ge
dachte te komen.
Verwacht wordt, dat in het kader van de
tegenwoordige politieke mogelijkheden alles
zal worden gedaan om de onderhandelingen
over een te sluiten handelsverdrag te be
spoedigen. De Oostenrijksche arbeiderspers
hoopt als gevolg van het bezoek opheffing
van verschillende ontstane meeningsgeschil-
len: ook zonder schending van het verbod
tot aansluiting kan, zoo wordt van die zijde
betoogd, veel meer dan tot dusver worden
gedaan in het belang van de economische
en cultureele aaneensluiting der beide lan
den.
De V 0 s sZ tverklaart, dat men nu te
Berlijn over alles spreken kan, waarover tot
dusver Duitsche regeeringspersonen niet
overluid durfden te praten. Het Rijk en Oos
tenrijk zijn in Den Haag vrijer van beweging
geworden. Het Duitsch volk kan in het hui
dige Europa nog wel niet alles doorzetten
wat bij volledige handelingsvrijheid zijn
recht zou zijn. Het gaat echter niet om een
machtsvraag, maar eenvoudig hierom, Euro
pa tot het inzicht te brengen, dat de Duit
sche eenheid wel kan worden vertraagd
maar niet verminderd. Reeds thans bestaat
echter de mogelijkheid tot belangrijke siap-
pen in de richting van economische eenheid.
Van het bezoek van Schober aan Berlijn
worden dus van beide kanten groote ver
wachtingen gekoesterd.
Met belangstelling mag worden af ge
wacht of hij ook thans weer succes zal heb
ben. Want sinds zijn harden en taaien strijd
voor een geweldlooze oplossing van de
grondwetecrisis, is bondskanselier Schobet
een echte „Hans im Glück", zooals de „Voas.
Zt." hem noemt. In Den Haag heeft hij zich
voor ziin vaderland ver4i|nst_eliik
