DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Dagelijksch overzicht. Buitenland n. adema. 132e Jaargang. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrnkkerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, post giro 37060. Telef. 3, redactie 33. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELEEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, nitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. %o. 105 Directeur: c. kras. MAAKIIAG 5 MUI A930 Dit nummer bestaat uit 2 bladen. DE ACTIE VAN GANDHI. Strengere maatregelen. Gandhi gearresteerd. De actie van Gandhi heeft vele perso nen, ook autoriteiten, aangegrepen. On der hen behoort Patel, de oud-voorzitter van de wetgevende vergadering. Hij is Zaterdagmorgen te Calcutta aangeko men. Aan het station van de voorstad Howra werd hij ontvangen doör de con gresautoriteiten en het gemeentebestuur. Hij nam vervolgens deel aan een op tocht, die, daar hij in strijd met de wet was, door de pontie gewapend met bam boestokken werd verspreid. Er zijn ver scheiden gewonden en er werden eenige personen gearresteerd, onder wie twee Congresleden. Lord Irwin, de onder-koning van In dië, heeft wederom een bijeenkomst ge had met een aantal Indische leiders, waarbij hij nogmaals heeft gewezen, op de bereidheid van het Britsche bestuur om aan de wenschen der Indiërs tege moet te komen en op den vasten wil der regeering, om de rust en orde te hand haven. Te Londen is Zaterdag een Indisch vorst aangekomen, teneinde een bespre king te hebben met den onder-staatsse cretaris voor Indië. De afdeeling Bombay van de „Euro- pean Association" heeft er bij den gou verneur op aangedrongen, dat wet en orde strenger zullen worden gehand haafd en dat ieder zal worden gearres teerd, die de bevolking aanzet de wetten te overtreden. Volgens de schrijvers van den brief aan den gouverneur wordt de huidige politiek der regeering uitgelegd als zwakheid en kweekt zij minachting voor de wet. Daarom zou •"Tontrapropaganda noodzakelijk zijn. Aan de regeering wordt verzocht van tijd tot tijd een communiqué te publicee- ren, waaruit de werkelijke stand van zaken blijkt en er wordt bij de regeering op aangedrongen da1, zij zal te kennen geven dat zij achter de politie staat, daar zich in het verleden gevallen heb ben voorgedaan, dat politieambtenaren tot slachtoffer werden gemaakt. Het heeft er allen schijn van, dat de regeering zelve ook overtuigd is, dat zij een anderen koers dient in te slaan, als zij het vertrouwen der Europeanen wil behouden. Een speciaal staatsblad is uit gegeven, waarin wordt medegedeeld, dat de wet zal worden toegepast, die ver biedt het houden van opruiende verga deringen in het gebied van Pesjawar en in de noordelijke grensprovincie. En intusschen is te Amritsar de voor zitter van een commissie van het con gres te Lahore, dr. Kitchlew, gearres teerd onder beschuldiging oproer te heb ben gepredikt. Op het gerucht van dit optreden der overh-id liepen de winke liers te hoop en werd besloten in de heele stad de winkels te sluiten ten tee- ken van rouw. Politie en militairen werden opgeroepen en de stad werd ge regeld doorkruist. De dezer dagen verschenen persordon nantie heeft kwaad bloed gezet bii de in landers en als protest zijn Zaterdag geen inlandsche bladen verschenen. Wel zijn twee nationalistische bladen in de Engelsche taal uitgekomen. De „dag der martelaren van Pesja.- war" is in Noord-Indië rustig voorbij gegaan, doch de noordwestelijke grens geeft nog steeds reden tot voortdurende waakzaamheid. Het Congres van arbei ders ontplooit een zeer werkzame agita tie te Pesjawar. Dit kan wel eens weer aanleiding worden voor ernstige onge regeldheden, gezien de afkondiging van bovengenoemde wet tegen opruiende vergaderingen. Het zeer belangrijke bericht van Gan- dhi's arrestatie is hedenmorgen ingeko men. Het bewijst, dat het de regeering ernst met het inslaan van een nieuwen koers. De actie is hiermee een nieuw stadium ingetreden, waarvan zich de verdere ontwikkeling nog niet laat over zien In den afgeloopen nacht is Gandhi in een klein plaatsje in de nabijheid van Surat gearresteerd. De arrestatie vond plaats op grond van een verordening, dateerende uit het jaar 1927. Na zijn ar restatie werd Gandhi naar 'n plaats op ongeveer 60 K.M. afstand van Bombay gevoerd en vandaar met een gesloten auto naar de gevangenis te Poona, 150 K.M. ten Z.O. van Bombay gelegen. Hier zal hij voorloopig blijven, indien niet onmiddellijk na zijn arrestatie een ge- rechterlijke vervolging tegen hem wordt ingesteld. Te Bombay hebben de autoriteiten omvangrijke maatregelen genomen om demonstratie en onlusten tegen te gaan. Tot nu toe heeft de Britsche regeering geen officieel© verklari. <r met nadere bijzonderheden omtrent Gandhi's arres tatie gedaan. Ook de berichten uit Indië in de ochtendblad©., van heden geven geen aanwijzing welke bepaalde ernsti ge gebeurtenis de onmiddellijke aanlei ding tot Gandhi's arrestatie is geweest. Berichten over een blijvenden ernsti- gen toestand komen slechts van de N. W. grens van Indië. De verordening, waarbij een vroeger verbod tegen het houden van vergaderingen weer in wer king wordt gesteld, vindt haar oorzaak in de onrust welke onder verscheidene sterke stammen in het N.W. heerscht. Hoewel verklaard wordt dat het dezer dagen opnieuw bezetten van den post van Britsch commissaris aan de N. W. grens niet in verban 1 staat met de on lusten, of met de kortgeleden te Pesja war plaats gehad hebbende dienstwei gering van Indische troepen, heeft dit feit toch bezorgdheid in Engelsche krin gen gewekt. HITLER WEER IN ACTIE. Klaroengeschal. De nat.-soc. arb.-partij hield Vrijdagav. in het sportpaleis te Berlijn een massa- betooging, waarvoor Adolf Hitier sprak. Om 7 uur was de zaal, die 15.000 perso nen kan bevatten, tot de laatste plaats gevuld. Onder de aanwezigen merkte men o.a. prins August Wilhelm van Pruisen op. Om 8 uur verscheen Hitier in gezel schap van het rijksdaglid Göbbels aan het hoofd van een afdeeling nat.-socia- listen. Toen hij binnentrad klonk een militaire marsen. Na een openingsrede van Göbbels nam Hitier het woord ter bespreking van de ontwikkeling der partij, die thans 380.000 actieve leden telt en millioen aanhangers. Krachtig viel hij de democratie en het paruementarisme aan. Wie hiervoor strijdt, strijdt z. i. voor de domheid. Een nationalist kan nimmer een pacifist, maar moet steeds een anti-pacifist zijn. Hitlér sloot zijn rede met de verkla ring: Na 2000 jaar Duitsche geschiedenis staat hier een volk, dat het derde dui zendtal jaren der wereldgeschiedenis zal maken. HET STAHLHELMVERBOD. Blijft gehandhaafd. De Duitsche rijksm. v. binnenl. zaken heeft, naar de soc.-dem. persdienst ver neemt, den Pruisischen minister-presi dent en den ninister va binnenl. zaken bij brief van 2 Mei medegedeeld, dat hij afziet van de tegen 9 Mei overeengeko men bespreking nopens de eventueele opheffing van het Stahlhelmverbod voor het Rijnland en Westfalen. Dr. Wirth motiveert dit besluit met een verwij zing naar een rede van den leider van den Stahlhelm, dr. Düsterberg, te Maag denburg gehouden. Intusschen zou het verbod ook zonder dit besluit niet zijn opgeheven, daar, naar de „Vorwdrts" verklaart, de Prui sische legeering inclusief de ministers, die leden zijn van het centrum, tegen de opheffing is. Waarom Wirth de bespreking niet liet doorgaan. Omtrent het afzeggen der bespreking van dr. Wirth met de Pruisische regee ring omtrent de eventueele opheffing van het Stahlhelmverbod weet het W. B. nog te melden, dat de aanleiding tot dit besluit is geweest de op 27 April door luit.-kol. Düsterberg, vice-voorzitter van de Stahlhelm, te Maagdenburg gehou den rede, waarin hij de ministers Cur- tius en Wirth aanviel. In verband met dezen aanval zal nog een nader onder zoek worden ingesteld. DE REIS VAN DEN OOSTENRIJK- 3CHEN BONDSKANSELIER. De Oostenrijksche bondskanselier Schober is Zaterdagmiddag 2 uur via Dover en Ostende naar Weenen terug gekeerd. Bij het afscheid aan het station waren o.m. de minister van buitenland- sche zaken Henderson en de Oostenrijk sche gezant aanwezig. In de ochtenduren werd Schober door den koning op Wind- sor Castle ontvangen. HET PROCES INZAKE DE „FALKE". Vrijspraak, maar moreel toch te veroordeelen. Zaterdagmiddag' is het vonnis gewezen in het proces inzake het s.s. „Falke" (de aan klacht tegen de reeders en kapitein luidde „menschenroof", daar de bemanning van het gecharterde schip buiten hun weten voor de reis ter overbrenging van munitie en revolu- tionnaire Venezuelanen zou zijn aange monsterd). Onder, groote belangstelling van het pu bliek las de president van de rechtbank „Landsgerichtsdirektor" Steinike het vonnis voor, waarbij de beklaagden werden vrijge sproken en de staat in de proceskosten werd veroordeeld. De eisch van het O. M. was geweest tegen den gezagvoerder Zipplitt een jaar tuchthuis en tegen de reeders Prenzlau en Kramarsky ieder 18 maanden gevangenisstraf en drie jaar eerverlies. In de motiveering van het vonnis wees de voorzitter het verwijt van de verdediging, dat de aanklacht terzake van menschenroof onge grond zou zijn geweest, ten stelligste van de hand. In aanmerking wordt genomen, dat den matrozen niet de waarheid gezegd is, doch het kon niettemin geen geheim voor hen blijven, dat er wapens en munitie zouden worden ingeladen. Zij hadden in ieder geval kunnen weten, dat het hier ging om een niet van alle gevaar ontbloote onderneming. Eén man heeft het schip verlaten; de anderen hadden dit eveneens kunnen doen. De ge beurtenissen te Cumana waren een daad van krijgsmanschap van zeer ernstigen aard, doch juridisch kan den beklaagden niets ten laste worden gelegd. Al hebben zij niet geweten, dat de gebeurtenissen een der- gelijken loop zouden nemen, één van hen had het tenminste toch wel kunnen voorzien. Dat dit niet gebeurd is, moet hun in hooge mate kwalijk worden genomen. Juridisch moeten de verdachten vrijgesproken worden, maar moreel is hun handelwijze wel ernstig te ver oordeelen. INSTELLING VAN EEN VERBRUIKERSRAAD IN IN GROOT-BRITTANNIE. Men verwacht grooten tegenstand. De tweede lezing van het wetsontwerp tot instelling van een verbruikersraad, die op a..s Donderdag is bepaald, belooft volgens Reuter een levendig en langdurig verzet uit te lokken. In regeeringskringen wordt ver zekerd, dat de ongerustheid voortspruit uit een onjuist denkbeeld over de bedoeling van het wetsontwerp, dat niet meebrengt het weder in het leven roepen van het ministerie van voedselvoorziening uit den oorlogstijd, maar alleen voorziet in uitzonderingsgeval len, waarin het noodig zal zijn prijzen vast te stellen, want gemeend wordt dat het be staan alleen al van deze bevoegdheid de re gelingen zal teweegbrengen, welke de be raamde enquêtes als noodzakelijk kunnen doen blijken. Het ontbreken eener dergelijke be voegdheid had tot dusver een nadeeligen in vloed op het practische nut van den be- staanden levensmiddelenraad. De conservatieven huldigen de meening, dat het wetsontwerp op ongeoorloofde wijze de bevoegdheid van het Lagerhuis over draagt aan de regeeringsdepartementen. HET EEUWFEEST VAN ALGIERS. Een rede van Doumergue te Toulon. Aanzittend aan een door het gemeente bestuur van Toulon aangericht diner prees Doumergue het schitterend werk, in Algiers tot stand gebracht, waarbij hij wees op de overwegende rol, door de Fransche marine gespeeld in het werk van kolonisatie en be schaving der Afrikaners. Hij zeide verder (blijkbaar aan het adres van Italië) dat deze marine voor niemand een bedreiging vormde. HET MATSCHEK-PROCES. Zaterdag werd bij de voortzetting van de behandeling van het Matschek-proces aller eerst overgegaan tot het verhoor van ver dachte Iwan Ban. Ook hij schilderde de slechte behandeling welke hij van de zijde der politie had ondervonden en herriep de door hem afgelegde verklaringen. Ook de overige ondervraagde verdachten herriepen de door hen voor de politie afgelegde ver klaringen. DE SPAANSCHE TROON STAAT WANKEL. Een rede van prof. Unamuno. Hij zal de revolutie steunen. Prof. Unamuno's lezing te Madrid is zon der incidenten verioopen. Nadrukkelijk had de voorzitter het gehoor verzocht zich van elke betooging te onthouden. Unamuno verontschuldigde zich voor de heftige taal, die hij dikwijls tijdens zijn bal lingschap aan het adres der dictatuur had gebruikt. Maar hij zeide dat het moeilijk is een rhinoceros met een veertje te kittelen en dat Primo de Rivera een dikke huid had! De dictator was een speeltuig geweest in han den van den koning, die zich op elk tijdstip van hem luid kunnen ontdoen, doch hem^ be- hield totdat het hem schikte om hem er uit te gooien. De koning, zoo zeide prof. Unamuno, is pienter, maar bezit geen talent. Zijn voorbe reiding voor de kunst van het regeeren is ge brekkig geweest. Ten slotte verzekerde Unamuno, dat hij naar Spanje was teruggekeerd om de goede zaak van het maken van revolutie te steunen. Studentenrelletjes. De studenten te Madrid zijn wegens het optreden der politie ter gelegenheid van de aankomst van Unamuno voor den duur van 24 uur in staking gegaan. In en vóór het gebouw der medische faculteit kwam het tot botsingen met de politie, die met steenen Hoofdredacteur: Tj. SB iww iwm.1 iwwm——mmtam bekogeld werd en op haar beurt van de blanke sabel gebruik maakte. Er zijn ver scheidene gewonden. Op het universiteits gebouw werd de roode vlag gebeschen, on der het geroep van„Weg met de dictatuur van Berenguer, leve de republiek"! De be volking staat in het algemeen sceptisch tegen over deze studentenactie. DOUMERGUE TE ALGIERS GEARRIVEERD. Doumergue, de president der Fransche republiek, is gistermorgen vroeg te Algiers gearriveerd. Bij zijn aankomst werd hij1 met saluutschoten verwelkomd. De president begaf zich onder geleide per auto van Spahis naar het regeeringspaleis, waar hij tijdens zijn verblijf zal resideeren. In den namiddag werden burgerlijke en militaire autoriteiten door den president in audiëntie ontvangen, terwijl de hoofden der inlandsche stammen bij deze gelegenheid eveneens aanwezig waren. DR. MOLDENHAÜER OVER DE FINANTIEELE POLITIEK EN DEN LANDBOUW. De oorzaak van de crisis is ge brek aan kapitaal. Ter gelegenheid van het jubileum van den Westfaalschen- en Lippischen Landbouw- bond, werd gister te Bad Eisen door den rijksminister van financiën, dr. Molden- hauer, het woord gevoerd. Deze sprak over de verhouding tusschen de financieele poli tiek en den landbouw. De minister wees er op, dat de crisis in den landbouw niet ver oorzaakt wordt door een overproductie ter wereld, eerder door een gebrek aan kapitaal. De minister eindigde zijn rede met er op te wijzen, dat rijkspresident von Hindenburg een groot voorbeeld geeft door met de zorgen voor het heden die van de toekomst niet te vergeten. BEDORVEN VLEESCH. De „Populaire" meldt dat zich te Rijs- sel (Frankrijk) bij 33 personen vergifti gingsverschijnselen hebben voorge daan. Zij zouden bedorven vleesch heb ben gegeten. Eenige zieken zouden reeds zijn overleden. EEN BANKIER ONTVOERD. Gedurende een maand in een zenuwlijdersgesticht opgesloten. Volgens een Wolffbericht heeft een bekend bankier te Hannover tegen een zenuwarts aldaar een aanklacht inge diend wegens vrijheidsberooving, mis handeling, enz. De bankier, die bekend stond, doordat hij op vele algemeene vergaderingen steeds oppositie voerde, was voornemens op 14 April aan de vergadering der Strassenbahn Hannover A.G. deel te nemen. Om dit te verhinderen lieten zijn tegenstanders hem door den zenuw arts, bijgestaan door twee pootige kerels, op 1 April des avonds uit zijn huis ha len en per auto naar het sanatorium voor zenuwpatiënten te Neu-Babèlsberg bij Berlijn overbrengen, waar hij tot 30 April werd vastgehouden. Eerst op de zen datum slaagde zijn advocaat er in hem los te krijgen. HET CONFLICT OP MALTA. Publicatie van de briefwisseling. De Britsche regeering heeft het voor nemen binnenkort de gevoerde brief wisseling betreffende het politiek gods dienstig conflict op Malta te publicee- ren, met inbegrip van de mededeelingen van de Britsche regeering aan het Va- ticaan. EEN DUITSCH ESKADER IN DE SICILIAANSCHE WATEREN. Opmerkelijke vriendschap betuigingen. Sinds eenige dagen vertoeft een Duitsch eskader, onder bevel van den admiraal Oldekop in de Siciliaansche wateren. In alle havens, welke de oor logsschepen aandoen, worden de Duit- scher. hartelijk ontvangen meldt de Romeinsche correspondent van de „Manch Guard". Dit is de eerste keer, dat een Duitsch eskader Italië bezoekt sinds den oorlog. Te Palermo heeft de gouverneur van Sicilië, generaal Scipioni, een feestmaal aangeboden aan de Duitsche zeeofficie ren, waar de. Duitsche en Italiaansche volksliederen en het fascistenlied wer den gespeeld. Te Catania werd door het gemeentebestuur een dergelijk feest ge geven. Een soortgelijk bezoek met bijbehoo- rende beleefdheidswisselingen zou on der andere omstandigheden geen ver melding waard zijn. Onder de huidige omstandigheden en in verband met de aanstaande Italiaansch-Fransche onder handelingen inzake de vlootverhouding verdient het intusschen wel even ver meld te worden, al behoeft men daarom nog allerminst te denken aan een on middellijk samengaan van beide lan den, waarvan de vestiging van een Duitsch-Itali&anscbe ma' itieme basis op Sicilië tot rechtstreeksche bedreiging van Frankrijlc's verlinding met zijn N.- Afrikaansch „menschenreservoir", een gevolg zou kunnen zijn. DE STRIJD OM DEN PANTSER KRUISER. Zal de bouw uitgesteld worden? De democratische fractie van den Duitschen rijksdag heeft besloten zich tegen den eersten termijn voor den bouw van den pantserkruiser B te ver klaren. Volgens de „D. Allg. Ztg." verwacht men, nu centrum en democraten zich er tegen hebben verklaard, dat de termijn weer van de begrooting zal worden ge schrapt. KATOENVERBRUIK EN DE MODE. Nationale Katoenweek in Groot- Brittannië. Vandaag begint in Groot-Brittanniê een nationale katoenweek, die ten doel heeft reclame te maken voor het pro duct van Lancashire. Tienduizend win kels zullen costuums laten zien van stof in het Engelsche Twente vervaardigd, waar thans duizenden werkloos zijn. De „Daily Herald", het orgaan van de Britsche Arbeiderspartij, vertelt dat de koningin een practisch bewijs heeft ge geven van haar verlangen om de Brit sche katoenindustrie te helpen. Zij heeft namelijk aan het modehuis, dat voor haar werkt, toestemming gegeven de modellen te ontwerpen van japonnen, die van katoen uit Lancashire zullen worden gemaakt; het is mogelijk, zoo voegt het blad der arbeiderspartij er aan toe, dat de koningin ook zelf zulk een japon zal dragen. De katoenweek is dezer dagen te Lon den ingeluid met een noenmaal, waar de voorzitter van de beweging voor de na tionale katoenweek, Holroyd, vertelde dat de binnenlandsche afzet van katoen 400 millioen yard per jaar kleiner was dan vóór den oorlog. Hij gaf de schuld daarvan aande korte rokken, die bovendien strakker zijn, terwijl de on derrok schier geheel verdwenen is. Onze dochters, aldus de heer Holroyd, dragen drie of vier yard katoen, onze moeders plachten tenminste tien yard te dragen. Op den grondslag van één vernieuwing per jaar, beteekent, dat ongeveer 140 mil lioen yard jaarlijks minder. De minister voor de werkverschaffing, Thomas, die mede aanzat, weet de ma laise in Lancashire aan den internatio nalen toestand, waarvoor noch Lan cashire noch zelfs de regeering aan sprakelijk was. Lloyd George, die in Lancashire gebo ren is, voerde er eveneens het woord en deed een beroep op de mode om Lan cashire te helpen. Het menu voor dit noenmaal was zeer toepasselijk op katoen uit Lancashire gedrukt. DE SPOORWEG VAN TURKESTAN NAAR SIBERIË GEREED. Bijna anderhalfjaar eerder dan verwacht was. De „Toerksib", de spoorweg, die Tur- kestan met Siberië verbindt en in de toekomst van buitengewoon veel betee- kenis voor het economische leven van beide Aziatische deelen van het Russi sche rijk belooft te worden, is voltooid. Den laatsten tijd werd, naar de Sovjet bladen mededeelen, hard gewerkt en de spoorweg werd 17 maanden eerder vol tooid dan in de plannen voorzien was. De leider van de werkzaamheden tele grafeerde aan Stalin, dat de spoorweg klaar was, waarop Stalin telegrafisch den leider en al zijn helpers geluk wenschte. De ingenieurs en de werklie den moesten veel moeilijkheden over winnen, hetgeen de beteekenis van het bereikte resultaat nog grooter maakt. DE AARDSTORTING BIJ DRONTHEIM De oorzaak. Naar uit Drontheim gemeld wordt zijn bij de aardstorting bij de Drontheim- Fjord niet minder dan 60.000 vierkante meter land in het water gestort. Ver scheidene honderdduizenden kub. M. grond zijn verdwenen. Uit een onder zoek is gebleken, dat de aardstorting het gevolg is geweest van een verschui ving van de fjordbedding. Uit Oslo wordt gemeld, dat de aard verschuiving, zooals bij nader onderzoek gebleken is, geen bepaald plaatselijk karakter draagt, doch in verband staat met een aardbeving, die viel waar te nemen langs de geheele Nocrsche kust. Gebleken is, dat eenige ondergrondsche telegraafkabels zijn vernield. Langs de geheele kust in de omgeving van Dront heim hebben zich aardverschuivingen voorgedaan. Op verschillende plaatsen bleek de bodem der zee zes meter ge daald te zijn en op diepe plekken zelfs nog meer.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1930 | | pagina 1