Vraag en Aanbod
Raadselhoekie.
Voor de huisvrouw.
Indië in ons midden.
x
tiet zich in kennelijken staat op den openba
ren weg bevinden, strafbaar gesteld bij arti
kel 453 wetb. van strafrecht, gecalangeerd
en veroordeeld en heeft het nu eindelijk zoo
ver gebracht, dat opzending naar een rijks
werkinrichting hem dreigde
De oude man, die pas in Sept. 1929 was
veroordeeld wegens openbare dronkenschap
bij 3e herhaling, stond nu al weer terecht
wegens dergelijk feit op 31 Mei j.1. geconsta
teerd en na dien tijd is nog weer eens 'n keer
proces-verbaal opgemaakt. Het zag er dus
voor den ouden zondaar bedenkelijk uit. Hij
beweerde nu geen enkel druppel bier of ster
ken drank te gebruiken, alleen 'n „portje".
Het scheen echter dat zijn weerstandsvermo
gen sterk afnam, daar hij ook dit onnoozele
portje niet meer kon verdragen en de kan
tonrechter raadde hem sterk aan zijn dokter
eens te consulteeren. Ofschoon feitelijk op
zending naar een rijkswerkinrichting was
voorgeschreven, wilde de ambtenaar zich nu
nog bepalen tot het requireeren van 8 dagen
principale hechtenis. De verdachte smeekte
weenend om een voorw. veroordeeling, die
echter buiten beschouwing bleef. Na korte
beraadslaging werd de oude man als uiterste
clementie voor een dergelijke recidivist, ver
oordeeld tot 3 dagen princ. hechtenis.
DIE DE LUSTEN HEEFT, MOET
OOK DE LASTEN DRAGEN.
De heer Wolterus Kr., tuinder te Limmen,
leeft het sloopen van een hem in eigendom
toebehoorende doorrijstal, die gevallen is ten
offer van de wegverbreeding, volgens zijn
zeggen, uitbesteed aan zijn een-armigen
dorpsgenoot Cornelis V., welke heer op 11
,Juli, geassisteerd door zekeren Cornelis Zo
merdijk om 9 uur aan dit karwei bezig was,
terwijl volgens de bepaling der arbeidswet
deze arbeid reeds ten 6 ure had moeten ein
digen. De heer Kr..werd als verantwoordelijk
werkgever beschouwd, omdat hij die slooping
in eigen beheer zou hebben, doch nu gezegde
heer K. heden te dier zake terecht stond, was
hij zoo vrij bedoelden aannemer van het sloo-
.pingswerk voor den civielen prijs van 80
'als zoodanig aan te wijzen. Natuurlijk was
niemand zoo onbeleefd te veronderstellen, dat
de heer Kr. onwaarheid sprak, doch men kan
£van een strafrechter niet aannemen, dat hij
elke opgaaf van verdachten voetstoots accep
teert. De zaak werd dus aangehouden voor
onbepaalden tijd tot het houden van een na
der onderzoek.
DE DUPE VAN EEN ONHEBBELIJKEN
KWAJONGENSSTREEK.
Een te Oterleek wonend 24-jarig landbou
wer, de heer Piet K., had op 13 Juli Bergen
en zooals vanzelf sprak ook „de Rustende
'Jager" meer amicaal de „Rus" genoemd, be
zocht en had zijn motor moeten plaatsen op
het erf, omdat de rijwielbergplaats geen
ruimte meer boodt. Op zijn terugtocht naar
huis werd hij echter in de dorpsstraat aange
houden, omdat het achterlicht niet brandde
en letter en achternummer dus onverlicht ble
ven. Bij inspectie vart zijn motorrijwiel bleek
het den berijder, dat de draad blijkbaar
moedwillig was afgesneden. Niettemin was
hij als verantwoordelijk bestuurder de pi
sang en werd hij heden, onder aanneming
van verzachtende omstandigheden veroor
deeld tot 2 boete of 2 dagen.
EEN OVERTREDING, DIE MAAR AL
TE DIKWIJLS WORDT BEGAAN.
Volgens de Monroeleer, is Amerika voor
ie Amerikanen en het troittoir voor de voet
gangers en de heer Maarten A., geboren te
Helder en loopknecht te Alkmaar, die op 18
Juli zoo vrijpostig was op den Westerweg
met zijn rijwiel het voor voetgangers bestem
de straatgedeelte te berijden, ondervond he
den de wrange gevolgen van deze aanmati
ging in den vorm van 1 boete of 1 dag
hechtenis.
DE ZOETE DUINBRAMEN KREGEN
EEN ZUUR NASMAAKJE.
Een jeugdig metselaarsbediende, Albert D.,
Verblijf houdende te Egmond aan Zee, had
op 19 Juli verboden duinterrein betreden en
zijn door niets te weerhouden ijver in het
zoeken van sappige blauwe duinbraambes
sen. Hij werd echter opgemerkt door een
ambtenaar in het bezit van een behoorlijke
veldwachters-aanstelling, die ter zake over
treding artikel 461, het loopen over verbo
den grond proces-verbaal opmaakt, met het
voor den bramenplukker minder voordeelig
resultaat, dat hij heden tot 1 boete of 1 dag
werd veroordeeld.
ONBEKEND MET 'S LANDS WETTEN
EN GEBRUIKEN.
De 19-jarige heer Wilhelm Z., geboren te
Alsdorf in Duitschland en volgens zijn op
gaaf van beroep, kerkorgelbouwer, wonende
te Alkmaar, is ook beoefenaar van de edele
motorsport en had dezer dagen onder de ge
meente Oudorp zonder eenige noodzaak met
zijn motorrijwiel het voor motorlooze rijwie-
'len gereserveerde pad aan de Breedelaan
(bereden, welke „buitensporigheid" hem heden
(voor den kantonrechter bracht. De heer Z.
in persoon verschenen, verontschuldigde zich
en zeide: ich wist das nicht. In Deutsland
Jiabe wai die raijwielpade niecht. Hij had het
leuker gevonden, indien de veldwachter hem
gewaarschuwd had. Ja, riskeerde mr. Lange-
veld, de waarn. kantonrechter, waar u be-
'grijpt toch, dat we niet naast eiken fietser-
een veldwachter kunnen zetten, waarop
Herrn Wilhelm werd veroordeeld tot 3
boete of 3 dagen.
SCHRIFTELIJKE VONNISSEN.
De heer A. C. B. te Bergen werd veroor-
Heel op de gronden en middelen door het O.
M. aangevoerd tot 40 boete of 40 dagen,
benevens ontzegging rijbevoegdheid voor den
tijd van 6 maanden.
De heer IJsbrand V., koopman te Amster
dam, ter zake overtreding verschillende arti
kelen Motor- en Rijwielwet gepleegd te Alk
maar in den avond van 25 Maart, tot een
geldboete van 60 of 60 dagen, een geld
boete van 8 of 8 dagen en een geldboete
van 16 of 16 dagen. Voorts intrekking der
bevoegdheid om motorrijtuigen te besturen
voor den tijd van 6 maanden.
De overtredingen betroffen respectievelijk
het in gevaarbrengen der veiligheid van het
verkeer, het voeren van een verblindende ver
lichting en het niet stoppen na het door een
in uniform gekleeden agent van oolitie daar
toe gegeven teeken.
BRANDSTICHTING.
Voor de rechtbank te Assen stond gister
terecht een verpleegde te Veenhuizen, die al
daar opzettelijk een hooiberg in brand heeft
gestoken. De eisch was vier jaar gevangenis
straf.
TRIUMPH-RIJWIEL TE KOOP we
gens iets te hooge maat, met terugtrap-
naaf, tevens een TRAP, 9 treden.
Jn. VISSER, Oudkarspel.
Te koop voor oud: Gouden heerenhor
loges, Gouden Vestkettings, zwarte
Medaillons met paarlen en juweel bezet.
S. W. VET, Verdronkenoord 5.
100 POOTAARDAPPELENBAKKEN
TE KOOP. VOORDAM 7.
TE KOOP: 1 MANGEL, Berkel-Weeg-
schaal en Vleeschsnijmachine, alles in
prima staat.
Te bevr. KONINGSWEG 67.
HEERENCOSTUUMS, REGENJAS
SEN, KINDERCAPES en PAKJES, TA-
FELKLEEDEN, div. COLBERTS-VES
TEN en PANTALONS.
N. P. LAAN 85.
Wegens plaatsgebrek een goed onder
houden JONGENSFIETS TE KOOP.
Prijs 12.30.
VOGELENZANG 21.
Eiken kleerenhanger, bekleede wieg
als nieuw, zwart gekleed pak gr. maat,
pantalon gestreept, beige overjas mid
delmaat.
Adres te bevragen bureau van dit bl.
AANGEBODEN: vier geb. LEER
BOEKEN le kl. H. B. S.. samen voor
2.50 is 1/3 van der. prijs.
EMMASTRAAT 81.
TE KOOP #bgens vertrek een prima
met velóurs bekleed AMEUBLEMENT,
bestaande uit: 4 stoelen, 2 fauteuils, 1
canapé (klein model), een tafel, 2 stuks
2 pers. waschtafels met spiegelafzet en
marmer blad. Te zien bij G. DE WIT,
Schoutenstraat 17, Alkmaar.
TER OVERNAME AANGEBODEN:
LEERBOEKEN voor de eerste, tweede
en derde klas H. B. S.
Adres STRAATWEG 60 C, Heiloo.
DOUGLAS 23/« in prima staat, voor
spotprijs. ZEEGERS, Loodsgracht 25,
Helder.
-
TE KOOP: liclit MOTORRIJWIEL in
goeden staat, tevens een CANO, beiden
voor elk aannemelijk bod.
Adres: ZANDERSBUURT 21.
TE KOOP: groote uittrektafel 12.50,
Leuningstoel 9, Pracht eiken Linnen
kast 22.50, Damesschrijfbureautje
12.50, 4 Weener stoelen 8.
Adres: LAAT 182 A.
TE KOOP een 4 pers. AUTO Opel, goed
loopend, voor elk aannemelijk bod.
A. ELINGS, 2de Kabelstraat No. 19.
TE KOOP: prima gegoten FORNUIS
10, 4/4 VIOOL compleet 12.50, zwarte
STUDIEPIANO, billijken prijs.
J. PRANGER, St. Annastraat 41.
TE KOOP: Enkele STUDIEBOEKEN
voor de H. B. S., van alle klassen, bij
H. BRINK, Julianastraat 12.
Nationaal KASREGISTER te koop met
bonnen en contrólestrook. Totaal aan
slag ƒ59.99, in goeden staat. Adres Han
delsbureau Laat 153, alhier.
TE KOOP een beste HANDWAGEN,
kan ook veranderd worden voor kette-
wagen. Te bevr. B. VOS, v. d. Kaaijstr.
25. Niet op Zondag.
TE KOOP GEVRAAGD 2 STALDEU-
REN half glas, hoog 2.90, breed ieder
I.32 M. Br. letter M 440 bur. v. d. blad.
TE KOOP „CLEVELAND" MOTOR-
RIJWIEL in goeden staat, bij
Sj. ZIJLSTRA, Stompetoren.
Spotkoopjes in alle soorten gebruikte.
Meubelen, Fornuizen, Bedstellen, Di
vans, Pathéfoons, Ledikanten met spi
raal 8.80, Antiek, enz. J. L. Sostman Jr.
Verkooplokaal Hollandia, Ridderstr. 10.
TE KOOP wegens vertrek: SECRE
TAIRE, BUFFET, CANAPÉ etc.
STATIONSSTRAAT 40.
Een lezeres zendt mij een ipluim over de
slobkousjes, waarvan ik in mijn vorigen
brief het patroon op gaf en vraagt nu of ik
haar kan helpen aan baby-schoentjes, omdat
zij die lange kousen voor het najaar te warm
vindt.
Hier heeft u een goed model: noodig 28
gram Baldwin en Walker's Ladyship Sheen-
ella wol, 2 stalen breinaalden no. 16 en 2
kleine knoopjes.
Zet 16 steken op en brei recht heen en
recht terug, terwijl u om den anderen toer l
steek meerdert aan weerszijden van de
naald, tot er 32 steken zijn; brei daarna 12
toeren zonder meerderen. Nu om den ande
ren toer 1 steek minderen aan weerszijden
van de naald tot e weer 16 steken op de
naald staan. Dan is het ééne zooltje af. Zet
aan het eind van denl aatsten toer 12 steken
op; dat is voor de hiel; en brei nu op deze
28 steken steeds recht heen en recht terug,
om den anderen toer 1 steek meerderende
aan den kant naar den teen, doch houd het
hiel eind heelemaal recht; blijf meerderen tot
er 36 steken zijn.
Dan moet u, beginennde aan het hieleind,
de eerste 22 steken afkanten en op de over
blijvende 14 steken 16 toeren breien. Dit
vormt de wreef. Zet nu aan de hielzijde 22
steken op in overeenstemming met de andere
zijde en ga met deze 36 steken door om den
anderen toer 1 steek minderende aan den
kant van den teen, tot er nog 28 steken over
zijn; kant losjes af.
Nu moet eerst het schoentje in elkaar ge
naaid worden; daarna breit u het bandje op
20 steken: 10 aan eiken kant van de achter-
naad. Zet vervolgens aan weerskanten van
die 20 steken 14 steken op en brei op de al
dus verkregen 48 steken twee toeren recht
heen en recht weer terug. Maak daarna het
knoopsgat aldus: 1 toer: 2 recht, volgende
2 steken afkanten en verder recht tot het ein
de van den toer. Volgende toer recht tot op
2 steken na, dan 2 steken opzetten over de
2 afgekante steken van den vorigen toer en
de laatste 2 steken recht. Nu nog 2 steken
recht breien en dan afkanten. Klaar zijn ze.
IJS.
„Geeft u ons alsjeblieft iets frisch te dim-
ken!" „Mag ik ijs of koude lim?" „Ik ben
zoo warm, Moeder, maakt u mij eens frisch!"
Het is de vraag, de klacht van alle kinde
ren als het in dé vacantie erg warm is. Maar
niet alle jonge maagjes kunnen die koude
dranken en ijsjes verdragen. Daarom schrijf
ik hier een paar recepten voor, om zelf na
te maken. Ik wil wedden, dat dit de kinderen
wèl goed bekomt.
Aardbeien sorbet: A pond kleine geurige
aardbeitjes, 1 A L. water, het sap van 1 ci
troen, wat suiker en wat ijs.
Wrijf de aardbeien door een haarzeef tot
purée, doe er het water en citroensap bij, laat
dat mengsel zoo een paar uur staan, voeg er
wat suiker naar smaak aan toe en giet het
dan nog eens door een fijne haarzeef. Doe on
der in het glas wat geklopt ijs en vul het ver
der met de aardbeidrank.
Chocolade sorbet: A liter water, 2 ons
cacaopoeder, 2 A ons suiker, A liter room en
8 eiwitten.
Roer de cacao en de suiker dooreen, maak
er met het water een gelijk mengsel van, kook
dat even op tot de suiker opgelost is en laat
het daarna koud worden.
Klop nu de room met de eiwitten, roer er
het koude chocolademengsel door, doe alles
in de ijsbus met rondom een koud makend
mengsel van ijs en zout en blijf roeren of
kloppen tot de vloeistof dik wordt. Deze sor
bet moet in hooge, smalle glazen worden op
gediend met een vanille wafeltje er bij.
Groote menschen zijn dol op ice cream
sodaHet lijkt zoo'n fantastisch brouwsel en
het is zoo simpel als u maar wilt; bovendien
kunt u er zelf tal van variaties in bedenken.
Leg in een groot, hoog limonadeglas een
bodem van vruchtenstukjes in een stroopje en
daarop een scherp roomijs, wat bij iedere ban
ketbakker te krijgen is tegenwoordig; vul li t
glas verder bij met spuitwater; steek er een
Jnagstelige lepel en eenige rietjes in en hang
een paar kersjes over den rand van het glas
of leg een druifje bovenop. De variaties krijgt
u door de verschillende vruchtenstroop]'es, die
u gebruikt: aardbeien, kersen, druiven, fram
bozen, sinaarappel, ananas, aalbessen, meloen
of een mengsel van allerlei soorten dooreen.
Nu tot slot nog een heerlijk vruchtenslaatje:
4 rijpe bananen, A pond aardbeien, A liters
blikje peren, het sap van A citroen, 1 theele
pel oranjebloesemwater, 1 lepel -poedersuiker.
Hou van de schoongemaakte aardbeien een
paar van de mooiste achter om als garneering
dienst te doen en werp de rest in een kristal
len compoleschaal met de in schijfjes gesne
den bananen en de in partjes gesneden peren.
Druppel er het citroensap over, strooi er de
suiker op en laat alles een half uur staan.
Breng ondertusschen het perensap aan de
kook, laat dit bekoelen, roer er het oranjebloe
semwater door en giet deze saus voorzichtig
over de „sla", liefst nog onder toevoeging van
een lepelvol fijngehakt ijs.
Leg er nu de overgebleven frissche aard
beien als versiering hier en daar tusschen en
dien de sla dadelijk voor.
Weest voorzichtig met vuur
•l in bosch en heide
Een veelbesproken olie- en steenkoolgebied
in Oost-Borneo.
Als er over olie wordt gesproken, spitsen
zich bijzonder veel ooren. Voor Indië denkt
men dadelijk aan de Koninklijke-Shell, van
welk reusachtig lichaam sommige zetten
meer dan andere naar buiten bekend worden,
tevens worden beoordeeld, alhoewel de drijf-
veeren niet of minder bekend zijn. Om billijk
te zijn, moet men nooit een groot bedrijf als
zoodanig beoordeelen naar de enkele feiten
die er zich in voordoen, omdat het bedrijf
zich zelf niet kan losmaken van zijn verleden
en elk feit niet meer dan een kleine schakel
is in de lange reeks.
Als er tegenwoordig zoo vaak sprake is
van Oost-Borneo, van de oliewinning der
Koninklijke-Shell, van de Ned. Koloniale en
ook sedert eenigen tijd van de N.V. Borneo
Olie Mij., de laatste opgericht door de Ja-
pansche Mitsui Bussan Kaisha, dan wordt
er niet aan gedacht dat al dat drukke olie-
bedrijf eigenlijk is ontstaan na en tot zekere
hoogte dóór de verschijning in Oost-Borneo,
aan den benedenloop van de Mahakam, van
een veel bescheidener lichaam dat de steen
koolwinning beoogde en voortzette, de Oost-
Borneo Mij.
Wie eens wil-zien, welke lotgevallen zoom
lichaam in ruim 40 jaar troffen, hoeveel
verdrietelijkheden de leiders moeten op zij
zetten of overwinnen om een vrij karig be
staan te onderhouden, leert verstaan hoe ma
tig vaak, ja veelal het loon is voor onderne
mend „kapitaal", zelf wanneer het de ver
dienste heeft van een rijk maar doodsch ge
bied te verheffen tot leven.
Uit het jongste jaarverslag van de Oost-
Borneo Mij. kan men zien, dat zij in 1929
257.000 ton kolen heeft gewonnen, iets meer
dan gemiddeld 20.000 ton in de maand
Maar als men eens wist, hoe lang zij er voor
heeft moeten zwoegen om die voor een mijn
bedrijf toch matige opbrengst te behalen! Er
zijn bijna altijd onverwachte bezwaren, die
dan de stééds aanwezige komen versterken.
Want het is in die streken niet gemakkelijk
arbeidszekerheid te hebben voor land- of mijn
bouw.
Toen in 1882 de overeenkomst met Koe
tei's Sultan het bedrijf van de Steenkolen
Mij. O. B., die kort daarna werd opgericht,
had mogelijk gemaakt, bleek spoedig met
.welke moeilijkheden men zou hebben te kam-
TER OPFRISSCHING VAN HET
BLOED drinke men eenige dagen ach
tereen 's ochtends vroeg een glas natuur
lijk „Franz-Josef'-bittenvater.
pen. En nu is het wel treffend, dat die be
zwaren er nog altoos aanwezig zijn, namelijk
het betrekken van arbeiders, geschikt voor de
mijnen, de beschikking over scheepsruimte op
tijd en goedkoop genoeg om de kolen op de
open markt te doen meedingen.
Mijnarbeiders in Indië werven, kan men
alleen op Java en dan bij voorkeur in het
westen; die menschen moeten er dan ook nog
aan wennen. Hun arbeidspraestatie is over
het geheel geringer dan die van Chineezen
Het werven van Chineezen voor mijnarbeid
is lastiger en duurder met véél kans dat men
uitschot krijgt, uiterst onverschillig en ruw
volk. De genoemde vennootschap en daarna
haar opvolgster, de tegenwoordige Oost-Bor
neo Mij., heeft meer dan eens met Chineezen
gewerkt en er ten slotte weer van afgezien.
Men herinnert zich, hoe nog geen jaar gele
den een pas aangekomen groep om wat onte
vredenheid te luchten twee opzichters onver
hoeds aanviel en vermoordde. Dan gaan de
schuldigen in de gevangenis en de anderen
moet men zoozeer bewaken, dat het werk er
onder lijdt en alle opgeruimdheid zoek is.
De kolenmijnen van de O.-B. liggen gun
stig aan de rivier en de Mahakam is voor
schepen van 2000 ton wel te bevaren tot in
de mijnstreek. Maar het gebied daar in het
verre noordoosten van Borneo kon althans
vroeger geen geregelde scheepvaart loown
en later bleek vaak, dat de vrachtprijzen, hoe
zeer niet hooger dan noodzakelijk, toch te
zwaar drukten op den kostprijs om met voor
deel te Soerabaja of te Singapore te verkoo-
pen. Het voorzien in eigen scheepsbouw door
charter of eigen bouw en reederij werd dus
onder het oog gezien en tweemaal beproefd
De tweede maal was het de vorming van een
reederij O.-B. en hoewel het steenkoolbedrijf
aanvankelijk er wel bij voer, heeft men toch
spoedig ervaren dat reederij geen zaak is
voor mijnbouwers. Gelukkig heeft de O -B
Mij. de Kon. Paketvaat bereid gevonden tot
een overeenkomst die beide .partijen bevredigt
De oude Steenkolen Mij. was gevormd
door kundige menschen, die Indië een goed
hart toedroegen en niet alleen van het bedrijf
doch ook van Koetei iets wilden maken. Men
Kan dat opmaken uit de oude verslagen. Men
sterkte op raad van den Sultan het lastig
mijnbedrijf met koffieteelt op daartoe ge
schikt gedachte gedeelten der concessie en de
bekend: mr. van Deventer, toen nog advo
caat te Semarang, die den jóngen aanplant
was komen bekijken, oordeelde dat het ge
was gunstig stond. Het mocht niet baten: de
Mij. kon het niet houden en ging met een
verlies van 8 ton te niet, echter om dra te
worden vervangen door een nieuwe vennoot
schap, de tegenwoordige O. B. M., die alle
bezit en schulden van haar voorgangster
overnam.
Het steenkoolbedrijf op gang te brengen
bleek ook na 1898 bezwaarlijk, maar men is
er in geslaagd. Dat welslagen was alleen
mogelijk door de ontginning van de terreinen
met petroleum, waarvoor pas in den aan
vang van onze eeuw gegadigden opkwamen.
De royalty begon na eenige jaren 'n beteeke
rus te krijgen voor de O. B. M., die haar in
staat stelde het mijnbedrijf langzamerhand te
moderniseeren. Evenwel zijn haar winsten in
den looip der jaren zeer matig gebleven, vele
jaren waren winstloos. Men vergete niet, dat
de mededinging zeer groot is in Indië: Ja-
pansche en Australische kolen worden er
geregeld aangeboden, de kolenmarkt wordt
uit Indië zelf voorzien door de mijnen bij
Sawah Loentoh (Ombilin), door Palem
bang en een enkele particuliere winning in
Zuid-Borneo, terwijl de K. P. M haar be
hoefte aan kolen voor de helft kan aanvullen
met de opbrengst van haar Parapatan-mijn
en de gouvernementsmijn op Poeloe Laoet
nog steeds oplevert. De kwa'liteit is ongelijk,
maar de O. B. M. verheugt zich in een kwa
liteit van kolen, die gelijk is aan die van
Ombilin. Het calorieën-cijfer van Indische
kolen is over het geheel matig of minder dan
matig.
Ondanks alle tegenspoeden en ongunstige
voorwaarden (b.v. gasontwikkeling in de
mijn, vergruisbaarheid van aan de lucht
blootgestelde kolen) heeft de O. B. M. haar
bestaan bevestigd en, wat voor de gemeen
schap van hooger belang is, zij heeft bijzon
der bijgedragen tot de ontwikkeling van
Koetei, van de hoofdplaats, Samarinda bo
venal. Het is toch op haar terreinen, dat een
bloeiende petroleumwinning is ontstaan, voor
eerst van de Koninklijke-Shell, daarna van
de Koloniale en van het Japansche concern.
Natuurlijk heeft de O. B. M. door het over
doen van haar ontginningsrecht haar eigen
belang in de eerste plaats gediend en de roy-
alties opgestreken. Evenwel heeft zij die in
komsten altijd gebruikt om het steenkoolbe
drijf te versterken en duurzaam te maken.
Daar dat bedrijf voor een goed deel te Sa
marinda zelf zetelt, heeft zij aan de hoofd
plaats uitbreiding gegeven en nuttige stich
tingen in de buurt tot stand gebracht. Ver
scheidene leden van het personeel wonen te
Samarinda en bevoordeelen er den winkel
stand. Het'eerste hospitaal was het hare; zij
heeft verstrekking van electrisch licht moge
lijk gemaakt. Van bijzonder belang voor dc
handelsscheepvaart zijn haar onderzoekingen
geweest tot verbetering van de rivier, den le
vensader van de gansche streek.
Om de bijdage te bepalen van de particu
liere nijverheid tot de ontwikkeling van Koe
tei moet men niet uitsluitend zien naar het
oliebedrijf. De O. B. M. en de handel zijn er
elk op zich zelf jaren lang bezig geweest
vóór er olie werd gewonnen. De handel, een
bron die er is aangeboord door Chineezen en
enkele Europeanen. Maar eerst wanneer de
O. B. M. er was gevestigd, kwam daar een
man die er een scheepshelling oprichtte met
het uitzicht op bouw en herstelling van klei
ne vaartuigen, welke een aan de groote ri
vier gelegen bedrijf steeds behoeft. En van
die helling heeft toen de handel eveneens
profijt gehad.
Het oliebedrijf van de B. P. Mij., bezuiden
de ivier en benoorden Balipapan, is groot en
wel gevestigd, maar van de jongere onderne
mers kan dat nog niet worden gezegd. De
tijd zal het moeten leeren. Want ten noorden
van de Mahakam, dus van de Mahakammon-
dingen tot Sangkoelirang, bezit de O. B. M.
zeer zeker olieterreinen, maar het is nog niet
bewezen dat er met voordeel kan worden ge
wonnen. Vast staat, dat de ligging dier
streek hoogst ongunstig is. Daar hebben be
staan de Koetei-Exploitatie Mij., de Petro
leum Mij. Sekoerau, beide geëindigd zonder
eenige goede uitkomst. De Ned. Koloniale
Petroleum Mij., verwant aan- de Standard
Oil, is er al eenmaal werkzaam geweest en
haar plannen waren stellig niet klein. Maar
de tegenspoeden tusschen 1915 en 1920 on
dervonden, noopten haar zich terug te trek
ken na een verlies te hebben geleden van 40
millioen gulden. Ook het tijdsbestek was
toen niet gunstig en het getuigt wel van haar
vertrouwen in het gebied, dat zij er nu ver
rijkt met ondervindingen terugkeert. Ook uit
een oogpunt van landsbelang is het te ho-
jjen, dat het bedrijf duurzaam kan worden;
hetzelfde geldt van de streek, waar het Ja
pansche concern gaat beginnen. Want voor
een gebied is het steeds nadeelig, wanneer de
ontginning van bodemrijkdom leidt tot teleur
stellingen. Een grootere toekomst voor Sa
marinda is er zeker mee gemoeid.
Wat er van Koetei aan belangrijks is ge
groeid, is te danken aan den handel in
boschproducten, mogelijk alleen bij een vol
komen veiligheid welke het gouvernement er
heeft gebracht, en aan de steenkoolwinning
,van de O. B. Mij., die ten opzichte van het
land groote verdienste heeft, die tot dusverre
door de behaalde voordeelen nog niet werd
beloond.
DENGAN HORMAT.
Oplossingen der raadsels uit het
vorige nummer.
Voor gro_ leren.
1. Onze gele klimroos is dezen wintel
helaas bevroren. (Lek).
Een somber kelderraam moest de
enge ruimte van licht voorzien.
(Berkel).
Vader kwam stellig, als hij wist, dat
u ziek was. (Amstel).
Eindelijk wordt het oude krot tegen
den grond geworpen. (Rotte).
„Ja, ja!" zei de boer, „eggen is niet
het werk van iedereen!" (Regge).
2. Anna Appingedam.
gips
spin
inkt
anno
egge
knie
lade
kast
mond
3. Vlier, lier.
4. Monster.
Voor kleineren.
1. Boter, bloemboterbloem.
2. Dak, tak, zak, lak, wak.
3. Vink, vin.
4. Hans, worst; hansworst.
OM OP TE LOSSEN.
Voor grooteren.
1. Mijn geheel wordt met 6 letters ge
schreven en noemt een groot vier
voetig dier.
3, 5, 6, 1 is een drank.
6, 5, 4, 3 is een aardsoort.
1, 2, 6, 1 wordt bij het bouwen van
steenen huizen gebruikt.
1, 6, 2, 3 is een ander woord voor
vochtig.
2. Plaats vóór elk dezer woorden één
letter, maar doet het zóó, dat de
beginletters der nieuwe woorden,
in dezelfde volgorde genomen, den
naam van een grooten roofvogel
noemen.
X
X
der.
ra>
oom. 1
X
mail.
.acht.
X
adel.
3. Ik noem een lichaamsdeel van een
dier. Vervang mijn eerste letter
door een andere en ik word een
plant, die bij de bereiding van een
drank gebruikt wordt.
4. Welke bloeiende plant kun je maken
van
iep nul
Voor kleineren.
1. Verborgen eetwaar.
Deze kousen zijn grijs; Tante heeft
liever beige. (2)
Heeft Bob roode geraniums op de
markt gekocht?
Ik hoop, dat Oom Jo me letterkunde
onderrichten wil.
Op zijn fietstocht deed Jaap Flesch
Amsterdam ook aan.
2. Ik noem een sappige vrucht, die met
6 letters geschreven wordt.
4, 5, 2, 6 is het tegenovergestelde van
gezond
Een 1, 2, 2, 3 is eveneens een sappige
vrucht.
Een 1, 2, 3, 6 treft men in tuinen en
plantsoenen aan.
4, 2, 2, 1 wordt gebruikt om iets te
reinigen.
3. Soms fladder ik snel
En ken je mij wel.
Soms ben 'k een gebouw,
Kom, noem mij nu gauw!
Slechts vijf letters en
Je weet, wat ik ben.
4. Plaats in deze 9 vakjes
4 A 1D 2 K 2 T
maar doe het zóó,
dat je van boven naar beneden en
van links naar rechts leest:
lo een huisdier.
2o een meisjesnaam.
3o een deel van een boom, struik of
Plaat-.,
