DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. TheWilliams Alkmaar's groeiende beteekenis. Buitenland CENTRUM HOTEL Ao. 198 ZATKKDAO 23 AUGUSTUS I93Ö 132e Jaargang. Het heeft zich uit de rust van een vergeten provinciestadje los gemaakt. Een toekomst vol onbegrensde mogelijkheden, Dagelijkeoh overzicht. Weinig merken evenaren. Gedurende de Kermis de Accordeon Virtuozen ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalrs Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het gebeele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Per regel 0.25, bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. HOSTER ZOON, Voordam C 9, post giro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA, SH Dit nummer bestaat uit 3 bladen. Toen wij dezer dagen bij het korte bericht, dat onze courant dien dag vijf-en-twintig jaar dagblad was iets over den groei van dit orgaan hebben- geschreven, hebben we o.a. medegedeeld, dat een ingebonden jaargang ■van 1905 denzelfden omvang had als een kwartaal van het jaar 1930. Dat is niet alleen een bewijs, dat wij, zoo mogelijk in nog sterker mate dan vroeger, d e stadscourant zijn, het wijst er tevens op, dat 'Alkmaar in die vijf-en-twintig jaren een stad :Van veel grooter beteekenis dan vroeger is geworden. Alkmaar is gegroeid, het is niet alleen grooter geworden, maar het is als centrum plaats van een omvangrijk plattelandsgebied de stad geworden, waar men tal van belang rijke instellingen kon vestigen, die voor de gemeente alleen te kostbaar zouden zijn, maar die voor een streekbevolking van hon derdduizend zielen rendabel kunnen worden. Wie Alkmaar vergelijkt met de stad van een vijf-en-twintig jaren geleden, constateert de vestiging van een centraal slachthuis, van een keuringsdienst voor waren, van een sport park en muziektuin, van een gasfabriek en electriciteitsbedrijf, die ook reeds belangrijke gemeenten in onze omgeving gas en stroom leveren en niet het minst van een neutraal, centraal ziekenhuis, dat nooit dien omvang zou gehad hebben als het niet op patiënten uit deze geheel e streek berekend was gewor den. Juist omdat Alkmaar een centrumsplaats is, werd het de aangewezen gemeente voor een dergelijke instelling en als gevolg daar van vestigden zich hier ter stede specialis ten, die in een stad van nog geen dertigdui zend inwoners alleen geen emplooy zouden vinden, maar die wel kunnen wonen in een gemeente waar een ziekenhuis is van de be teekenis als er hier thans een werd gevestigd. Wie het verkeer van nu en vroeger verge lijkt, kan alleen daaruit al den grooten voor uitgang constateeren. Er was een vijf-en-twintig jaren geleden nog geen behoefte aan eenige verkeersrege ling. Auto's waren zeldzaam en een onge kende luxe, vrachtwagens waren door paar den getrokken sleeperskarren, het geheele verkeer ging in een veel langzamer en veel minder gevaarlijk tempo en verkeersagenten waren eenvoudig onbekende autoriteiten. Hoe heel anders is het Alkmaarsche ver keersbeeld van deze tijden. Waar mogelijk zijn de straten verbreed, een geheele straatzijde is soms afgebroken en achteruitgeplaatst en op gevaarlijke wegge deelten is de afscheiding tusschen rechts en links aangegeven om ongelukken zooveel mogelijk te kunnen voorkomen. Niet alleen het.verkeer is toegenomen, ook de snelheid is zooveel grooter geworden. Meer en meer is ook Alkmaar in het teeken van een druk en gevaarlijk verkeer gekomen en het bewijs daarvoor zijn niet alleen de vluchtheuvels, die nu 's avonds een passende verlichting hebben gekregen, maar ook de groofere zorg van de zijde der politie, die door een motorbrigade en een steeds grooter aantal verkeersagenten bewijst, dat dit onder deel van haar taak in de laatste jaren be langrijk verzwaard is. Het stadsbeeld is geheel veranderd. Waar is de tijd, dat het roodfluwelen paardetrammetje als een salonnetje op wielen door onze hoofdstraat sukkelde, dat de koet sier op klompen tusschen den middag smake lijk zijn boterham zat te eten in het mooie wagentje, dat rustig op den hoek van de kerx stond te wachten en dat op dit thans hoogst gevaarlijke verkeerspunt blijkbaar niemand in den weg stond. Waar is zelfs de tijd van de opvolgster van dit vervoermiddel, die over meerdere paardenkrachten beschikte, maar een zoo groote bezienswaardigheid was, dat alle vreemdelingen hun koffertjes neerzetten om het beter te kunnen nakijken als het luid bel lend voorbij kwam stuiven. De beruchte tractor is er niet meer. We hebben bij ons bezoek aan het gemeente museum tevergeefs naar een ouden tram wagen, zelfs naar een afbeelding daarvan uitgekeken, maar het is te hopen, dat er nog loto's van beide vervoermiddelen bewaard tullen worden opdat het nageslacht nog 'ens kan nagaan hoe de Alkmaarders in de erste kwart-eeuw na negentien honderd door un stadje hebben gereden. De autobus heeft zijn intrede gedaan. Zij Is ook spoedig van vorm en grootte veranderd, zij is meer luxieus geworden, meer op massa- vervoer berekend en zij zal in de eerstvolgen de jaren nog .wel menige gedaanteverwisse ling ondergaan, waardoor het vervoer nog beter tot zijn recht zal komen. Een electrische tram, het ideale vervoer middel, het kenmerk van de groote steden, heeft hier nog niet haar intrede gedaan. Alkmaar is in de moeilijke jaren, dat het te groot voor een tractor en te klein voor een electrische is, maar nu de stad «fen jaar tot jaar in beteekenis vooruitgaat, zal dit laatste vervoermiddel op den duur niet kunnen uit blijven. Nu de spoorlijn AlkmaarAmsterdam binnen afzienbaren tijd geëlectrificeerd wordt en de stroom dus als het ware in de onmid dellijke nabijheid is, zal het wellicht mogelijk blijken een regeling te treffen, waardoor bin nen afzienbaren tijd ons stadsvervoermiddel electrisch zal kunnen worden. Alkmaar, het rustige provincieplaatsje, waar de voetganger als het in de hoofdstraat eens heel druk was een veilige wijkplaats kon vinden op een van de vele vluchtheuvels, die met paaltjes en kettingen van elkaar af- geschieden, voor elk huis en magazijn aan wezig waren, staat thans, door het maken van geasphalteerde straten en tegeltrottoirs, volkomen in het teeken van den middenstand. Het aantal oude patriciërshuizen is de laatste jaren snel verminderd, de steenen monumenten uit vroeger eeuwen hebben noodgedwongen moesten plaats maken voor winkelhuizen, voor luxieuse panden met ruime etalagekasten en geen week gaat er voorbij, dat er in een onzer drukke straten niet hier en daar een houten stelling wordt opgetrokken, die, als zij weer verdwijnt, den Alkmaarders laat zien, dat hun stad opnieuw een moderne winkelzaak rijker is geworden. Ook de lichtreclame is een teeken, dat Alkmaar tot een stad van beteekenis voor handel en verkeer is geworden. Die reclame past in het groote stadsbeeld en al is zij in onze gemeente nog: niet zoo kostbaar, toch is het steeds groeiend aantal lichtbakken een bewijs, dat Alkmaar in het bijzonder voor den middenstand een stad van beteekenis is geworden. De wagens waarmede onze vrachtrijders nog weinige jaren geleden op een gemoedelijk sukkeldrafje naar verschillende plaatsen in onze omgeving trokken, zijn thans vrijwel alle in vrachtauto's veranderd, breede en sterke wagens, meer dan vroeger berekend op zware lasten en snel vervoer. Dat wijst er op, dat Alkmaar in steeds grootere mate de stad wordt, waaruit het platteland zijn waren be trekt en dat verklaart het feit, dat onze ge meente een zoo groot aantal belangrijke win kelzaken heeft, dat men zich wel eens verwon derd afvraagt hoe het mogelijk is, dat al deze middenstanders een loonend bestaan kunnen vinden. D droogmaking van de Zuiderzee, het Westfriesche kanalenplan, de electrificatie der treinen, het zijn alle groote factoren, die voor verkeer en handel van stad en streek van groote beteekenis kunnen worden. Of Alkmaar daardoor ten opzichte van andere gemeente in gunstiger of ongunstiger conditie zal komen, is nog moeilijk te voor spellen, maar wij zijn er van overtuigd, dat ons gemeentebestuur paraat blijft en niet alleen zal protesteeren tegen alles wat onze stad kan benadeelen, maar dat het daarnaast van elke gelegenheid zal gebruik maken om onze gemeente een voorsprong te kunnen be zorgen. Vast staat, dat Alkmaar zich voorgoed los gemaakt heeft uit de landelijke rust van een vergeten provinciestadje, dat het nimmer een openluchtmuseum van oud-Hollandsche architectuur zal worden, maar dat het als handel- en industrieplaats een toekomst vol onbegrensde mogelijkheden tegemoet gaat. DE ZAAK DE LEEUW VOOR HET HOOG MILITAIR GERECHTSHOF IN BELGIE. Een nieuwe overwinning der Vlamingen. Het Belgisch Hoog Militair Gerechtshof heeft zich Donderdag, zoo kon men gisteren in onze courant lezen, bezig gehouden met de zaak van den Vlaamschen milicien de Leeuw. Het resul taat daarvan is geweest, dat de Leeuw werd vrijgesproken. Dit is een belangrijke beslissing, omdat zij bewijst, dat men in Belgische kringen buiten Vlaanderen andere opvattingen krijgt over de z.g. Vlaamsche beweging. En deze beslissing is wel zoo belangrijk, dat we er even bij stil zul len staan: Milicien de Leeuw was Vlaming in hart en nieren. Dat was hij al, voordat hij 's konings rok moest dragen. Toep hij echter in dienst kwam, begonnen de moeilijkheden en op een gegeven oogenblik viel de slag. In het voorjaar van dit jaar werd de Leeuw „op de bon gezet", zooals men dat hier in Nederland placht te zeg gen. Hij had n.1. geweigerd, te gehoorzamen aan bevelen, hem door zijn meerderen gegeven. Natuurlijk is dat volgens de militaire wetten strafbaar en natuurlijk zou ook in andere lan den daarvan rapport zijn opgemaakt. Hier komt echter een bijzonderheid bij te pas. De bevelen werden namelijk in het Fransch gegeven en daarom weigerde de Leeuw te gehoorzamen. Hij wenschte gecom mandeerd te worden' in zijn eigen taal: het Vlaamsch. Daartoe had hij z. i. het recht. En om te bewijzen, dat hij geen dienstweigeraar was, volgde hij alle bevelen, die in het Neder- landsch gegeven werden, stipt op. Men stond hier voor een lastig probleem. Moest men de Leeuw zijn zin geven, of moest men hem straffen. Men besloot tot het laatste en de krijgsraad veroordeelde den Vlaming in Mei 1.1, tot drie en een halve maand gevange nisstraf. En toch had de Leeuw er iets bij gewonnen. Zijn optreden geschiedde juist kort voor het be sluit van den Belgischen minister van oorlog, waarbij voor de Vlaamsche militairen de Vlaamsche taal als commandotaal werd voorge schreven. De autoriteiten hadden dus nog vol komen het recht, om de Leeuw te straffen. Maar het geval maakte diepen indruk in Vlaamsche kringen en zijn daad vond weer klank bij vele Vlaamsche collega's van hem. Daardoor kwam het dan ook, dat de Leeuw's superieuren besloten, hem van de disciplinaire straf, door diezelfde superieuren opgelegd, vrij te stellen. Maar voor den krijgsraad moest hij verschij nen en deze veroordeelde hem, Sudanks een buitengewoon krachtig en overtuigend pleidooi van zijn verdediger, den oud-frontsoldaat mr. Borgenin, tot bovengenoemde straf. En nu stond de Leeuw in hooger beroep te recht. En het Hoog Militair Gerechtshof vernie tigde het vonnis van den krijgsraad en sprak hem vrij. Hier toch was geen sprake van dienstweigering geweest; de Leeuw had alleen geweigerd aan die bevelen te voldoen, welke hem in het Fransch gècommandeerd waren; in andere gevallen toonde het slachtoffer zelfs een zeer goed soldaat te zijn. Ziedaar het gebeurde. Het geeft veel te den ken. Enkele jaren geleden zou zoon uitspraak niet wel mogelijk geweest zijn. Toen kende men geen rechten van de Vlamingen. Maar het is gebleken in den loop der tijden, dat het ontwa kende nationalisme der Vlamingen steeds krachtiger werd. En de Vlaamsche eischen en grieven bleken ook bij de autoriteiten niet zon der grond te zijn. Zich er tegen verzetten zou van kwaad tot erger leiden. Reeds hebben de Vlamingen overwinningen behaald en de zaak de Leeuw kan bij die reeks gevoegd worden. Zoo is het. LIJK VAN POOLONDERZOEKER GEVONDEN. Den zesden Augustus is op het Zuid-Wes telijk gedeelte van Het Witte Eiland het kamp ontdekt van Andree, door een weten schappelijke expeditie, aan wier hoofd dr. Hora, geoloog, stond. Het kamp bevond zich op 150 M. van den oever. Allereerst ontdekte men een bobt, waarin zich een slede bevond en verschillende uitrustingsstukken, welke gemerkt waren met de merkteekens van den poolonderzoeker Andree, benevens het jaar tal 189'6. Op eenige meters van den boot lag het lijk van den onderzoeker, dat bedekt was met een dunne ijslaag. In de nabijheid van Andree vond men nog het lijk van een ander lid der expeditie, dat door het ijs even goed geconserveerd was. Na 33 jaar. Naar „Svenska Dagbladet" verneem, is op het Victoria-eiland in de nabijheid van Franz Josephsland het lijk van den Zweedsch Poolreiziger Adolf Simon Andree gevonden, die in het jaar 1897 getracht heeft per lucht ballon van Spitsbërgen uit den Noordpool te bereiken, doch van wien men sinds dien niets meer gehoord heeft. De Zweedsche geoloog dr. Horn vond aan de Zuidwestzijde van Kwistseya, ongeveer 150 K.M. van de kust verwijderd, het kamp van Andree. Tevens stiet hij op een boot, die twee meer verder in het ijs lag vastgevro ren. Men vond een dagboek en andere papie ren, waarop Andree's naam vermeld stond Een weinig verder lag het lijk van een ande ren deelnemer aan de expeditie. De lijken en de overige vondsten zijn aan boord gebracht van het schip dr. Horn „Bratvag", dat medi September in Noorwegen wordt verwacht. Andree's lijk verkeert in vrij goeden staat. Deze ontdekking werd reeds op 6 Augustus gedaan, doch het bericht werd eerst gister door de visschersboot „Terningen" te Trom- soe afgeleverd. Groot opzien in Scandinavië. In geheel Scandinavië is groot opzien ge baard door het bericht, dat het lijk van den poolonderzoeker Andree gevonden is. Alle Stockholmsche bladen hebben extra-edities uitgegeven. Ofschoon nog geen definitieve bevestiging is verkregen, twijfelt men er toen niet aan, dat het bericht juist is. De bekende onderzoeker prof de Geer ver klaarde <ta.t de geografische en andere ge gevens volkomen geloofwaardig zijn. Daar het s.s. „Bratvag" met dr. Horn aan boord op zijn vroegst den lOden September in Noorwegen kan aankomen en geen draad- looze installatie aap boord heeft, en daar zich bovendien geen andere schepen met draadlooze installatie in de buurt bevinden, kan men nadere bijzonderheden eerst over on geveer 3 weken verwachten. DE VERKIEZINGSSTRIJD IN DUITSCHLAND. Gisteravond wilden nationaal-socia- listen een vergadering houden. Toen de spreker, dr. Otto Strasser het woord wil de nemen, werd hij door aanwezige com munisten, die negen tienden bleken uit te maken der vergadering, hierin ver hinderd. De communisten benoemden hunnerzijds een vergaderingsvoorzitter, en namen hierop een zoo dreigende hou ding aan, dat de eigenlijke vergaderaars overhaast de vlucht namen. GEEN IS BETER DAN: pvOCAaT vanaf f 1.85 per 11. Tel. 207. ALKMAAR. DE GEBOORTE VAN DE ENGELSCHE PRINSES. Uit alle deelen van het Britsche Rijk zijn op Glamis Castle gelukyvenschen binnen gekomen ter gelegenheid van de geboorte van de kleine prinses. De klokken van Westminster werden geluid, terwijl overal de vlaggen waren uitgehangen. Gistermiddag werd door de koninklij ke Horse Artillerie 41 saluutschoten ge lost. Ook van den Tower te Londen wer den saluutschoten gelost. In de nabijheid van het kasteel is de bevolking in zeer opgewekte stemming. Gisteravond zouden vreugdevuren wor den ontstoken. Sinds eeuwen is het in den omtrek van Glamis Castle niet zoo druk geweest. Naar gisteravond werd bekend ge maakt maken de hertogin van York en de „baby-princes" het zeer goed. ZWAKKE AARDSCHOKKEN IN NOORD-SPANJE. Naar uit Bilbao gemeld wordt, is al daar gistermiddag 1 uur een hevige hit tegolf voorgekomen. Om 1 uur gister middag werden lichte aardschokken ge registreerd in verschillende wijken van de stad, terwijl tegelijkertijd het water niveau in de reservoirs zoover daalde, dat de watervoorziening tot hedenoch tend 10 uur moest worden onderbroken. EEN GROOT COMPLOT TEGEN DE STAD NANKING. Bijtijds ontdekt. De politie te Nanking heeft een groot scheeps opgezette samenzwering tegen de regeering van Nanking ontdekt. Het doel van de samenzweerders was de bureaux der regeering en het hoofd kwartier der politie in de lucht te laten vliegen. De politie kwam het complot tengevolge van allerlei geruchten op het spoor en liet daarop een aantal huizen doorzoeken, met het resultaat, dat een 20-tal personen, hoofdzakelijk studen ten, militairen en ambtenaren van den telegraafdienst, gearresteerd werd. La ter werden nog meer personen aange houden, die verdacht worden de samen zwering op touw te hebben gezet. Onder hen bevindt zich ook een meisje, dat den spionnagedienst onder de regee- ringsambtenaren leidde. De nasporingen hebben verder geleid tot de ontdekking van een munitieopslagplaats en van een aantal plannen, waarin de stad Nanking in vier sectors verdeeld wordt, die sy stematisch zouden worden opgeblazen. VONDST VAN EEN GEBALSEMD LIJK TE DUSSELDORF. De politie te Dusseldorf heeft een onge wone ontdekking gedaan in het huis van een firmant van een groot Italiaansch import huis te Dusseldorf. De firma importeert Ita- liaansche wijnen en is reeds jaren te Dussel dorf gevestigd. De betrokken firmant een Italiaan, heeft bovendien een wijnhandel te Milaan, is jurist en als zoodanig rechtskun dig adviseur van het Italiaansche generaal- consulaat, terwijl hij ook somwijlen te Milaan zijn rechtspractijk uitoefende. De Italiaan leefde in een zeer gelukkig huwelijk tot zijn vrouw verleden jaar overleed. De diepbe droefde echtgenoot kreeg toen het idee-fixe, dat hij zich zijn vrouw niet door den dood behoefde te laten ontnemen. Het lijk werd naar Italië gezonden en werd daar, door een operatieve behandeling en een sublimaat- en formaline-bewerking volledige gemummifi ceerd. Ongeveer vier weken geleden werd het goed geconserveerde lijk naar Dusseldorf teruggezonden. In een zinken kist, waarom heen een eikenhoutenkist was gebouwd, werd het stoffelijk overschot van de vrouw in een appartement in de woning van den echtge noot opgesteld. Ter hoogte van het hoofd was in de beide kisten vensterglas aangebracht, waardoor de man eiken dag het inderdaad zeer weinig veranderde gelaat van zijn over leden vrouw kon gadeslaan. Na eenige weken begon het huispersoneel de voortdu rende aanwezigheid van het lijk echter te be angstigen. Het verhaal werd verder verteld en kwam weldra de politie ter oore, die een onderzoek instelde en op grond van de Be grafeniswet eischte, dat het lijk ter aarde be steld zou worden. De Italiaan weigerde hier aan te voldoen. Deze termijn loopt heden af. Mocht de man niet toegeven, dan zal de poli tie de ter aarde bestelling gelasten. TUMULT IN EEN VERKIEZINGS- VERGADERING TE BUNZLAU. Gisteravond vond in de.zaaL van hel, Odeon te Bunzlau in Neder-Silezië een verkiezingvergadering van Duitsch- nationalen plaats na afloop waarvan het tot een hevige botsing tusschen Duitsch- nationalen en communisten kwam. Een groote menigte verzamelde zich voor het vergaderingsgebouw en nam een drei gende houding aan. De Schupo uit Gön- litz werd ter versterking der politie naar Bunzlau ontboden. Toen het tot botsin gen kwam maakte de politie eenige ma len van de wapens gebruik, zoodat de straten hier en daar met bloed bespat waren. De samenscholingen en botsin gen duurden tot in den laten nacht. Bij een nieuwe charge, waarbij wederom van de vuurwapens gebruik werd ge maakt, vielen de eerste slachtoffers. Voorzoover kan worden nagegaan werden drie personen gedood en ver scheidene gewond, waarvan een vijftal levensgevaailijk. TEGEN DE RADICALE TERREUR IN DUITSCHLAND. Den laatsten tijd is het in Hannover heP haalde'.ijk tot ernstige botsingen gekomen tusschen de politie en aanhangers van de radicale partijen, waarbij dikwijls van schiet wapens gebruik gemaakt werd. De opper-president Noske heeft nu, ter on middellijke inwerkingtreding, voor de provin cie Hannover een verordening afgekondigd waarin bepaald wordt, dat openbare verga deringen en optochten des avonds na 22 uur niet meer geoorloofd zijn. Voorts heeft hij een conferentie gehouden met burgerlijke en politioneele autoriteiten en hun zijn opvatting omtrent hun plichten kenbaar gemaakt, spe ciaal voor wat betreft de dagen van den ver kiezingsstrijd. Tegen de „betoogingsterreur" zal met alle kracht worden opgetreden. BURGEMEESTER WEGENS BELEEDIGING VEROORDEELD. In de beleedingszaak van den verantwoor delijken redacteur van het nationaal socialis tisch blad „Westdeutsche Beobachter" tegen den Oberburgemeester van Bonn, dr. Falck, heeft het gerechtshof dr. Falck voor schuldig verklaard en veroordeeld tot een boete van 100 Mark. BRAND IN EEN FRANSCHE FILMSTUDIO. Zes millioen francs schade. In het atelier van de Éclair-Filmmaat schappij te Parijs is gisteren een brand uitgebroken, die met groote snelheid om zich heengreep. Een electrische peer, die gebruikt werd bij de opneming van sprekende films, was uit elkaar gespron gen en tegen een film aangevlogen, die onmiddellijk vlam vatte. Het vuur deel de zich mede a; andere filmrollen, die in de nabijheid lagen en spoedig stond het geheele gebouw in lichte laaie. De brandweer slaagde er eerst na vele uren in het vuur te dooven. Twee braiklv °r- lieden werden gew. d. Ook een film operateur en een andere employé's wer den gewond. De schade bedraagt zes millioen francs. 1 f ~f MIJNONGELUK IN RUSLAND. Tien mijnwerkers gedood. Uit Moskou wordt gemeld, dat in een mijn te Kapitalnaia Stalina een hevige ontploffing heeft plaats gevonden, waar door tien arbeiders werden gedood. Vijf arbeiders worden nog vermist. Een com missie stelt een onderzoek naar de oor zaak van de ramp im

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1930 | | pagina 1