Boeken
Luchtvaart
VOORLOOPIG DE GRAF ZEPPELIN
NOG NIET NAAR ONS LAND.
Kerk en school
Laatste belichten.
Provinciaal nieuws
akersloot.
EGMOND-BINNEN,
AdvepfeniiSn
MAXIMUM SNELHEID VOOR DE
ELECTRISCHE TREINEN VERHOOGD,
Tot 100 K.M. per uw.
Naar wij vernemen heeft de directie van de
Ned. Spoorwegen bepaald, dat de personen
treinen op het baanvak AmsterdamRotter
dam, samengesteld uit electrisch materiaal, al
of niet gekoppeld met vierassig personenma-
teriaal, dat met een snelheid van 100 K.M. in
het uur mag worden vervoerd, mogen rijden
met een maximum-snelheid van 100 K.M. per
uur. Tot dusverre bedroeg de hoogst toegela
ten snelheid voor deze treinen 94 K.M. per
uur.
PROF. MR. J. SIMON VAN DER AA.
Eervol ontslag verleend.
Op verzoek is eervol onslagen als hoog-
leeraar aan de Rijksuniversiteit te Gronin
gen mr. J. Simon van der Aa, secretaris-ge
nei aal aan het Permanente Bureau vap de
Int. Commissie voor strafrecht en gevange
niswezen te Bern.
In 1928, toen prof. Simon van der Aa de
leiding op zich nam van dit Bureau te Bern,
werd hem een verlof verleend voor den tijd
van vier jaar.
Mr. KAN EN DE WERKVERSCHAFFING.
Oud-minister mr. J. Kan is Donderdagoch
tend, vergezeld van den inspecteur Meyer de
Vries, met den nachttrein te Groningen ver
trokken, vanwaar uit, gedeeltelijk per rijwiel,
onderscheidene werkverschaffingen in Fries
land werden bezocht.
PRINS HENDRIK NAAR AMSTERDAM.
Prins Hendrik keerde gisteravond naar Het
Loo terug. Hij is voornemens Maandagavond
deel te nemen te Amsterdam aan het diner in
het Paviljoen Vondelpark, dat ter gelegenheid
van de herdenking van het vijftigjarig bestaan
van de Vrije Universiteit zal worden gegeven.
EEN DRIFTIGE ARBEIDER.
Den bedrijfschef neergeslagen.
Gistermorgen ongeveer half twaalf ontstond
op de werkplaats van de N.V. Ijzergieterij v.h.
A. F. de Bie en Zoon te Bergen op Zoom een
woordenwisseling tusschen een 31-jarig<pi ar
beider en den bedrijfschef, den heer A. de Bie
Jr. Deze woordenwisseling liep zóó hoog, dat
de arbeider in een vlaag van drift naar een
ijzeren staaf greep en hiermede den heer De
Bie twee slagen op het hoofd toebracht. De
heer De Bie zakte in elkaar en werd in levens
gevaarlijken toestand opgenomen en naar het
algemeen burgergasthuis overgebracht. De da
der heeft zich onmiddellijk daarop bij de poli
tie aangemeld.
EEN PROVINCIE IN DONKER.
Donderdagavond ruim zeven uur is in de elec-
yische centrale te Nijmegen een storing opge
treden, waardoor, de geheele provincie Gelder
land, met uitzondering van Arnhem, in duister
nis gehuld werd. Na een kwartier was de sto
ring opgeheven.
BRAND.
Boerderij en wagenmakerij afge
brand.
Te Wyckel (Fr.) zijn de boerderij met schuur
en stalling van J. Visser en de wagenmakerij
van J. Das afgebrand. Van den inboedel en de
gereedschappen werd weinig gered.
HOOG WATER.
Uit Zaltbommel meldt men:
De veerpont is opgebroken. Overtocht ge
schiedt met twee ponten en twee stoom-
booten. Overdag geregeld een half-uur dienst
Des nachts naar behoefte.
De Waal voor Nijmegen is gister nog vijf
centimeter gestegen, zoodat de toestand nog
steeds dezelfde is. Keulen meldde gistermorgen
één centimeter val.
Het feit, dat deze langdurige hoogwaterperio
de thans zoo vroeg in het jaar valt, is voor de
veehouders een zeer belangrijke schadepost,
daar het vee van de uiterwaarden op stal ge
bracht moest worden, hetgeen bijna twee
maanden vroeger is dan in andere jaren het
geval is.
De wintervoorraden moeten dus thans reeds
worden aangesproken, en ook indien het water
valt, zal het niet meer mogelijk zijn het vee op
de uiterwaarden te brengen, daar door de ach
terblijvende sliblaag het gras waardeloos ge-
De scheepvaart op den Ouden IJsel is we
gens den hoogen waterstand gestremd.
"éden is.
VERKEERSONGEVALLEN.
Een toevallijder achter 't stuur.
Donderdagavond is te Terborg een vrachtrij
der uit Doetinchem met zijn auto tegen een
boom gereden, waardoor de boom gekloofd
w«rd en de wagen totaal vernield.
Vermoedelijk heeft de bestuurder, die aan
toévallen lijdt, even voor de botsing een flauw
te gekregen. Hij is in bewusteloozen toestand
naar Doetinchem vervoerd, maar schijnt er
goed afgekomen te zijn.
AUTO-ONGEVAL TE AMSTERDAM,
t Personenauto te water; de
chauffeur verdronken.
Vannacht tegen drie uur reed op den
Achterburgwal bij de Molensteeg te Am
sterdam een auto met eenige personen.
Kjj kwam uit de richting van de Hoog
straat. Plotseling zwenkte de wagen en
reed over een zolderschuit de gracht in.
V»n de inzittenden werden door burgers
twee uit den wagen gehaald. Zij werden
naar het Binnengasthuis gebracht, even
als een man, die zich bij de redding aan
het been had gewond.
Inmiddels kwam de brandweer met
den kleinen reddingswagen en een mo
torspuit op de plaats des onheils. De
brandweer had spoedig een derde inzit
tende, den chauffeur, op den wal. De
levensgeesten konden niet meer worden
opgewekt. De stadsreiniging heeft den
auto op den wal gebracht. De namen
van den verdronken chauffeur en de
beide geredden zijn nog niet bekend. Wel
staat vast dat de wagen niet van bui
ten is.
Omtrent het ongeval vannacht op den
Acnterburgwal vernemen wij nog het vol
gende:
Toen de auto de zolderschuit opreed, is de
heer Bonda, die naast den chauffeur zat, uit
den wagen gesprongen. Hij heeft meegedaan
aan de redding der anderen en heeft den
heer G. Hofstaetter uit den wagen, die toen
reeds in het water lag, getrokken. -
Anderen hebben den heer Reijnders
uit het water gehaald. Bij deze laatste
twee konden spoedig de levensgeesten
worden opgewekt.
Zij worden thans verpleegd in het
Binnengasthuis. De chauffeur B. Tesse-
laar geheeten werd zooals reeds gemeld
is, dood uit de auto gehaald.
GEVOLG VAN PLAGEN.
Broer en zus.
Gistermorgen was de 20-jarige J. M. v. d.
W. uit de Herman Kosterstraat te Rotterdam
zijn zuster, de 16-jarige G. J. v. d. W., die
zat te borduren, aan het plagen. Opeens werd
zij kwaad en zij wierp haar schaartje naar
haar broer Deze werd in den buik getroffen.
Hij is in het ziekenhuis aan den Coolsingel op
genomen. Legen de zuster is proces-verbaai
opgemaakt.
DRIFTIGE ARBEIDER.
Omtrent de mishandeling meldt men nader
aan de N. R. Crt.:
In den ioop van den morgen heeft de ar
beider H. oneenigheid gehad met zijn be
drijfschef, den heer F. de Bie, over het werk.
Nadat de arbeider het kantoor had verlaten,
is even daarna de bedrijfsleider naar de fa
briek gegaan en toen hij over de binnen
plaats liep, werd hij onverhoeds van achte
ren door den arbeider H. aangevallen, die den
heer de Bie met een staaf ijzer, ter lengte van
ongeveer 50 c.M. een slag op het hoofd toe
bracht. Toen zijn slachtoffer in elkaar was
gezakt, heeft hij voor de tweede maal den
heer de Bie een hevigen slag op het hoofd
gegeven. Daarop is de dader het kantoor bin
nengesneld en heeft meegedeeld, dat hij zijn
chef tegen den grond had geslagen. Voordat
men hier echter goed begreep, wat er gaande
was, was H. verdwenen, die onmiddellijk naar
het politiebureau snelde en daar zijn afschu
welijke daad bekende. Nadat hem eerst een
verhoor is afgenomen, is hij opgesloten.
Omtrent den toestand van den gewonde
vernam genoemd blad nog, dat deze gister
avond van dien aard was, dat voor zijn leven
wordt gevreesd.
DE VERDWENEN POSTZAK.
Donderdagavond is de brievenbesteller S.
uit Nieuwepekela, die was aangehouden in
verband met een gepleegden diefstal uit een
postzak, op vrije voeten gesteld
DIEFSTAL UIT EEN KOFFER.
Aan boord gepleegd
Een dame, die drie weken geleden uit In-
dië te Amsterdam is aangekomen heeft thans
aangifte gedaan dat uit een koffer, die met
andere bagage uit Indië is meegekomen en
hier en daar is overgeladen, voor ƒ1289 aan
waarde is gestolen. De koffer had op de lan
ge reis zoodanig geleden, dat er een touw om
was geslagen voor de noodige stevigheid.
INBRAAK.
Kistje mdt 5000 gestoleri.
Hedennacht is ingebroken bij den bakker
Uijtenboogaard te Vaassen. Uit de kast is
een geldkistje meegenomen, inhoudende 5000
gulden.
De dader is vermoedelijk door insluiping
binnengekomen.
KORTE BERICHTEN.
Gisterochtend is in het filiaal van de firma
Ewald Behle aan de Beijerlandschelaan te Rot
terdam ingebroken. Uit een geldkistje is een
bedrag van 600 gestolen benevens eenig
klein geld.
Op verzoek van den burgemeester van
Krimpen aan de Lek heeft de politie te Gouda
de gebroeders B. en J. L. B. aangehouden, die
verdacht worden van bedrieglijke bankbreuk.
Naar het Deventer Dagblad telegrafisch uit
Friedrichshafen verneemt, is de voorgenomen
tocht van het luchtschip Graf Zeppelin naar
ons land voorloopig uitgesteld.
De heer Th. Schipper te Spanbroek is
geslaagd voor het examen van melkcontro-
leur.
De heer M. Dun te Bovenkarspel is be
noemd tot onderwijzer te Wervershoof.
DE ONTPLOFFING TE LOS ANGELES.
Een aanslag'
De ontploffing in het warenhuis te Los An-
geles heeft nog steeds de volle aandacht van
ae politie, die beslist gelooft in een aanslag,
aangezien in hetzelfde gebouw ook de bu-
reavx van een werkgeversorganisatie zijn ge
vestigd.
De brandweer olijft echter bij haar mee
ning dat de ontploffing is ontstaan door het
explodeeren van door lekkage in de leidingen
ontsnapt gas. In totaal werden bij de ont
ploffing 50 person engewond.
AMSTERDAMSCHE AARDAPPEL-
PRÏJZEN.
AMSTERDAM, 18 Oct. 1930. Op de he
den gehouden aardappelenmarkt waren de
prijzen onveranderd. Aanvoer 2 ladingen,
zijnde 1820 H.L.
ONBEWAAKTE OVERWEG.
De aanrijding op de baan Alk
maarDen Helder, op 15 Aug, j.1.
De heer C. Thomassen heeft aan Ged.
Staten verzocht aan de Prov. Staten te
willen mededeelen hoe zich de aanrij
ding van een auto van het P.E.N. op een
onbewaakten overweg van de spoorlijn
AlkmaarDen Helder heeft toegedra
gen.
Ged. Staten deelen mede, dat op 15
Augustus een automobiel bij het P.E.N.
voor den dienst in gebruik, op den on
bewaakten overweg van de spoorlijn
AlkmaarDen Helder door een snel
trein is gegrepen, omdat de motor op
een tijdstip dat deze zich op dien over
weg bevond, afsloeg en ondanks her
haalde pogingen niet meer in werking
was te krijgen. Pogingen van den be
stuurder om den automobiel tijdig van
de spoorbaan af te duwen en van den
machinist om den trein tijdig tot stil
stand te brengen, faalden.
De bestuurder is door een commissie
der Spoorwegen, welke deze zaak onder
zoekt, gehoord. Deze commissie heeft
vastgesteld, dat het ongeval aan een sa
menloop van omstandigheden moest
worden geweten.
D heer R. Dijker, brugwachter aan den
Kogerpolder-vlotbrug, is thans in gelijke be-
trekiimg benoemd te Burgervlotbrug, ge
meente Zijpe.
Door de vereeniging van bloembollen
cultuur te Limmen is aan den heer J. Wil
brink alhier een len prijs benevens een diplo
ma uitgereikt voor bet op naam brengen van
tulpen.
Van de 237 soorten geplante tulpen wer
den allen door den heer Wilbrink met name
opgegeven. Voorwaar een prestatie.
Donderdag 1 October 1930 werd door
de tooneelvereeniging „Nieuw Leven" alhier
een openbare uitvoering gegeven in het lo
kaal van den heer Groen. De belangstelling
van bet publiek was gunstig mede in ver
band met de verloting die na de uitvoering
zou worden gehouden. Opgevoerd werd het
blijspel in 3 bedrijven „Mijnheer de Sena
tor". Hoewel dit stuk hier al eens ten toonee-
le is gebracht kon dit toch niet verhinderen,
dat de aanwezigen van opvoering en spel ten
volle hebben genoten. Alle spelers waren uit
stekend op dreef, hetgeen een goede uitvoe
ring waarborgt.
Na de uitvoering had de groote verloting
plaats die werd gehouden ten bate van de kas
der vereeniging, die met financieele moeilijk
heden nog al eens heeft te kampen. De veld
wachter Hoogland verrichtte de trekking van
nummers en prijzen. 30 prijzen waren aan
deze verloting verbonden. De twee hoofd
prijzen, een staande schemerlamp, viel ten
deel aan den heer S. Koppes en een tuinbank
aan mej. M. Timmerman, alhier. Voor an
dere winnaars wordt verwezen naar het be
stuur der vereeniging, waar inlichtingen om
trent de getrokken prijzen zijn te verkrijgen.
Een gezellig bal hield de aanwezigen nog
geruimen tijd bijeen.
NIBBIXWOUD.
De begrooting 1931 werd vastgesteld wat
den gewonen dienst betreft op 44.440.40%
met 6045.23 voor onvoorziene uitgaven;
wat den kapitaaldienst betreft op een bedrag
van 5.
WERVERSHOOF.
Door den architect Joh. Verberne is aan
den heer D. Beemster te Hoogkarspel opge
dragen het bouwen van een dubbele school
voor de som van f 96.150.
UITGEEST.
Predikantsjnbileum.
Woensdag 22 Oct. a.s. zal het 25 jaar
geleden zijn dat door ds. D. van Peursen,
alhier, de predikantsbediening wordt
waargenomen.
In deze periode van 25 jaar heeft hij in
3 gemeenten het wóórd Gods mogen
brengen en wel de eelrste 2 jaren in de
gemeente Grolle, daarna 22 jaar te Eind
hoven en sedert het begin van dit jaar
i:i onze gemeente.
Op Zondag 26 October a.s. hoopt de
predikant zijn ambtsjubileum in den
dienst te herdenken.
Het zal den jubilaris en diens familie
dien dag zeker niet aan belangstelling
ontbreken.
Opheffing Damclub.
Dezer dagen is besloten tot de ophef
fing van de christelijke damclub te Uit
geest. Door de oprichting van een ge
mengde christelijke zangvereeniging
zijn vele leden van dien damclub tot de
zangvereeniging toegetreden en daar
algemeen het bezwaar gevoeld werd om
naast deze zangvereeniging nog de dam
club in stand te houden, heeft men de
damclub tot het aangename verleden
gebracht.
HEER-HUGOWAARD.
De heer A. Beerepoot, ambtenaar ter se
cretarie alhier, werd, terwijl hij per rijwiel
in de richting Alkmaar reed, achterhaald
door een hollend paard, gespannen voor een
driewieligen kar. Toen de heer B. het ge
vaar bemerkten,-trachtte hij door van zijn
rijwiel te springen nog te ontkomen, doch
hij kreeg een schok van het rijtuig, waardoor
hij op zij werd geduwd. Door dr. Spierings
werd geconstatered, dat de rechterbovenarm
was gekneusd.
Donderdag werd weer een groote jachtdag
gehouden in de duinen van den heer van der
Vliet; 6 heeren namen aan de jacht deel en
schoten 871 konijnen, 107 fazanten en 3 patrij
zen.
„ONTWÏKKELINGS AVONDEN"
TE BERGEN.
Mevr. Henriëtte Roland Holst, uit
Bloemendaal zal op Vrijdag 24 Oct. 8 uur
in het Oranjehötel een lezing houden.
Onder de levende Nederlandsche kun
stenaars zijn er maar weinig, die haar
evenaren in artisticiteit en tegelijkertijd
zóó intensief deelnemen aan den strijd
voor een betere wereld.
KOEDIJK.
Donderdagavond werd in het lokaal van
den heer M. K. de Weerd een openbare ver
gadering gehouden van landpachters, waar
als spreker optrad de heer L. Rinzema van
Woerden met het onderwerp „het pacht-
vraagstuk".
De leiding was aan den heer M. Mulder
die het welkom toeriep aan de aanwezigen
en aan den heer L. Rinzema. De heer Rinze
ma gaf een overzicht van het ontstaan van
den bond van landpachters. Het was in
1922 toen in Friesland gezegd werd „de
noodklok klept" en er werd naar middelen
êezocht tot verbetering voor den pachter,
ok thans zit men voor hooge pachten en de
verpachter voor hooge belastingen van wa
terschappen enz., maar de landhonger
is mede oorzaak, dat de pachter genood
zaakt wordt de pachtprijzen op te drijven
om aan land te komen. De kapitaalkrachtige
heeft in het land een solide belegging en
ging mede in het openbaar verpachten, en nu
is er in het burgerlijk wetboek wel een arti
kel dat ontheffing verleent bij rampen van
water- of hagelschade, doch in de huurcon
tracten wordt dit vaak te niet gedaan, wat
dan in het nadeel van den pachter is. Men
mag dit den wetgever niet verwijten, maar
men moet bij de pachters beginnen en daar
voor moet men hebben een vak vereeniging
Daarvoor zijn landbouw- en tuinbouwveree-
nigingen niet geschikt. Daar zijn verpachter,
eigen gebruiker en pachter aanwezig. Daar
om moet er een bond van landpachters zijn.
Zij wil een wettelijke regeling, met een pacht-
coramissie, bestaande uit pachters en ver
pachters elk evenveel, met een onpartijdigen
voorzitter. Men moet het recht verkrijgen
den pachter in het bezit te laten van het ge
pachte. Dit kan opdrijven voorkomen. De
verpachter moet mede aansprakelijk zijn bij
natuurrampen, bij eventueel afstand 'doen.
Vergoeding voor aangebrachte verbetering
als noodmaatregel is noodig, directe pacht-
commissie, om annuleering van de bestaan
de contracten en opnieuw verpachting voor
twee jaar.
Voor den hypotheek-boer moet komen een
staats-hypotheek met een rente van 2.64
daar er thans velen zijn die geen pacht kun
nen betalen. Men moet aan gemeente en ker
kelijke en andere besturen uitstel vragen en
ook om 20 en 25% korting. Men moet
met zijn armoede voor den dag komen. De
pachtwet komt in de Tweede Kamer en er zul
len veel amendementen ingediend worden
door voor- en tegenstanders, doch het is mede
aan de pachters om veel te laten gebeuren.
(Applaus.)
Er werd gelegenheid gegeven tot gedachten-
wisseling.
De heer Vde Geus zeide veel over de
pachtwet te hebben nagedacht, maar hij
dacht: de commissie komt niet. Voorheen was
men vrij, maar nu kan men weer krijgen het
zoogenaamde sleutelgeld, waar wij hier veei
kleine huurders hebben die ook gedeeltelijk
arbeider zijn. Spreker zeide, er moet vergoe
ding zijn voor verbetering; maar als het nu
verslechterd, wat dan? Het wordt een ambte
naarswereld. De heer Rinzema antwoordde,
dat de heer de Geus te weinig over de pacht
wet heeft nagedacht. Wat voor Friesland
noodig is ,is ook noodig voor andere plaat
sen. Hoewel het, zeide spr., een groote ver
andering zal geven, wensch ik de vrijheid
waar de heer de Geus van spreekt liever niet,
want dit is slavernij. Wanneer huurder en
niet-huurder het niet eens zijn, treedt de com
missie op, anders niet. De commissieleden
zijn geen ambtenaren. Het zijn verpachters
en pachters, en bij -slechte behandeling van
het land kan dat ontnomen worden en kan
schadevergoeding gevraagd worden in over
leg met de commissie. Spr. zeide in deze crisis
mceten de pachters zelf optreden.
De heer W. Visser zeide voorstander te zijn
van de pachtwet, daar de arbeiders op verhu
ringen de concurrenten zijn van de pachters.
Zij drijven de huurprijzen op, omdat zij een ak
kertje willen en dit des avonds en des Zon
dags bewerken. Het antwoord hierop is, dat
met de pachtwet de arbeider zijn akkertje kan
behouden en door een goed pachtstelsel kan
de loonstandaard beter worden en zal de ar
beider niet zoo belust op land zijn. De heer
P. Hart had voor dezen avond zijn medewer
king verleend, hoewel hij geen land heeft, om
dat hij het noodig acht dat er een Vakvereeni-
ging komt, daar de Tuinbouwvereeniging de
West hier zich niet voor leent. Hij toonde dit
met voorbeelden aan. De heer Rinzema deelde
nog mede dat er in den bond geen plaats is
voor politiek, dus is men neutraal. Hij vroeg
de aanwezigen die een afdeeling willen oprich
ten, hier te blijven voor een huishoudelijke ver
gadering. De openbare vergadering werd hier
op gesloten met dank aan spreker en aanwe
zigen.
Voor de huishoudelijke vergadering en be
sprekingen gaven zich 19 leden op, zoodat een
afdeeling gevormd is. Als bestuursleden werden
gekozen de heeren S. Akerboom, voorzitter,
Jn. Kooij, secretaris, Jn. Otto, penningmeester,
D. C. Butter en C. Hartland, commissarissen.
De ontmoetingen van Rieuwertje Brand,
door Alie van Wijhe—Smeding, uitgave
Nijgh en Van Ditmar's Uitgeversmaatschap
pij te Rotterdam.
Op het titelblad wordt reeds verkondigd,
dat dit het boek is van Rieuwertje, die zoo
graag vadertje God ontmoette en zoo dikwijls
de duivel tegenkomt en als we het verhaal
gaan lezen, wordt het ons al heel gauw dui
delijk waarom de duivel zich zoo graag in
Rieuwertjes nabijheid ophoudt. Want Rieu
wertje is een zondaar, wiens ziel als het ware
voor het grijpen ligt. Hij is in vroeger jaren
een kloeke visscher geweest, die een goed stuk
brood verdiende, maar hij heeft den smaak
van genever en brandewijn beet gekregen en
sindsdien drijft een duistere macht hem steeds
weer naar de vierderangs kroeg van Woutjen,
de dikke madam, die volle glaasjes schenkt
zoolang zij weet, dat Rieuwertje nog geld in
den zak heeft.
Voor zijn gezin is Rieuwertje nu niets
meer. Engel, zijn vrouw zorgt door wasschen
en strijken voor de behoeften van het huis
houden, Rikkert werkt op de Stavorensche
boot en Leentje heeft een dienstje. Kako, de
bleeke jongen, die met zijn been sleept en
Koosje, het schuwe kind met de afgeieekende
kleurwangetjes, worden door de moeder on
derhouden en allen te samen zijn zij bondge-
nooten in de verachting en verwaarloozing
van den man en vader, die met zijn ver-
armoeid hondje al blij mag zijn als hem een
hapje eten gegund wordt.
Maar Rieuwertje, hoe uiterlijk onbewogen
hij ook zijn mag, is van binnen een mieren
hoop vol wriemelende gedachten. Hij is niet
slecht maar zwak en hij wil telkens weer het
goede, maar dan maken de waandenkbeelden
zich weer van hem meester en kijkt hij soms
in den hemel, maar meestal in de hel, die in
al zijn verschrikkingen voor een man als
Rieuwertje geen geheimen meer heeft.
Het eenige wat wij tegen dit boek hebben,
is dat het weer te groot van opzet is en dat
alles wat Rieuwertje denkt en ziet een te
groote plaats vraagt. Het vereischt een bij
zonder talent met die beschrijvingen te blij
ven boeien, maar over het algemeen is de
schrijfster er zeer zeker in geslaagd haar
lezers een indruk te geven van de verschik
kingen die een arm menschenkind als deze
afgetakelde Enkhuizensche visscher onder
vindt als de drankduivel het toetsenbord van
zijn gedachten bespeelt.
Om daaraan te ontvluchten ziet hij op alle
mogelijke manieren weer wat geld bij elkaai
te krijgen en dan dringt een onzichtbare
macht hem weer naar de kroeg van Woutjen
wier borrels verzachting en vergetelheid kun
nen brengen.
Vrouw en kindeïen bespotten hem openlijk
en dan is Rieuwertje als een kind, dat in eer.
donkere kamer alleen gelaten wordt en tever-
geefsch naar een vertrouwde hand grijpt.
Dan is hij als zijn hondje, deemoedig,
klein en gehoorzaam, maar in hem smeult
tcch altijd het vuur der opstandigheid, dat
plotseling kan uitbreken en hem voor enkele
uren de kracht geeft zijn omgeving te trot-
seeren.
Kako sterft en op zijn sterfbed grijpt de
jongen voor het eerst sinds zijn prille jeugd
weer de hand van zijn vader, die in stilte de
gelofte doet, dat hij nu nooit meer zal drin
ken. Ook Koosje ligt weldra levensgevaarlijk
ziek, zij ijlt om een pop en een serviesje en de
radelooze vader voelt plotseling de gouden
ringetjes in zijn ooren, die hij nog zal kun
nen verkoopen. Met twee gulden verlaat hij
den goudsmidswinkel, tadhiï nog voor hij bij
de speelgoedzaak is, duikt Aron, de woeke
raar voor hem op en ontneemt hem zijn geld
in ruil voor 'n zak aangespoelde kazen,
waarmee Rieuwertje dadelijk handel wil
drijven, maar die ten slotte hard en beschim
meld blijken. Koosje sterft in afwachting
van het speelgoed, dat niet is gekomen.
„Moe ingeslapen lagen haar kleine dunne
vlechtjes op de bleeke ooren en achter het
blauw-witte voorhoofd leken schreiende ge
dachten stil te staan cn onvervulde wen-
schen. Een verschrikte plechtigheid heeft
zich in haar kleine witte handen gedrongen,
en in haar gezichtje met de genepen mond en
de geloken oogen heeft de dood een stijf-toe-
gevouwen geheim neergelegd".
Als Koosje gestorven is laten Engel en
Rikkert den ouden man alleen. Als hij thuis
komt is er slechts het allernoodigste huis
raad overgebleven en arm en eenzaam komt
hij geholpen door medelijdende buurvrouwen
den tijd aoor. Soms ziet hij vrouwtje Slof, de
„spin", die haar zwarte kat op den schouder
draagt en dan wijkt hij angstig terzijde,
maar weldra bemerkt hij, aat de duivel hem
loslaat. Hij drinkt niet meer, maar de gt-
dachten malen nog door zijn hoofd. Rieu
wertje leefi in een gedachtenwereld, hij ziet
veel meer dan andere menschen, maar hij be
gint in den hemel te kijken. Hij ziet zijn
moeder, het ouwe minschje en hij ziet zijn
beide kinderen, die met hem spreken alsof zij
bij hem aan tafel zaten. Zij allen leven in
een witte wereld waarin uit zonnestralen
gouden tapijten worden geweven en waarin
de heerlijke klanken van bovenaardsche mu
ziek ruischen.
Op den verjaardag van Engel brengt hij
haar een bezoek, maar zij weigert bij hem te
rug te keeren al blijkt de vrijwillige schei
ding haar wat zachter gestemd te hebben.
Ten slotte sterft Rieuwertje op zijn arm
zalig bedje en terwijl hij met open oogen in
den hemel kijkt waar allen die hem lief wa
ren de handen naar hem uitstrekken, buigen
een bedroefde vrouw en een bekeerde zoon
zich schreiend over zijn bed.
„In het donkere kamertje snikken een
paar vale armoe-menschen en ge fluisteren:
„Hij is dood".
Maar Rieuwertje glimlacht en wendt zich
af, een stralende gestalte nadert hem.
„Rieuwertje", zegt een stem van witte mu
ziek, en de Liefde-Zelf strekt zijn handen
uit, „Rieuwertje
En Rieuwertje valt neer op den gouden
vloer, onder een poort-die-glimlacht. „Va
dertje", stamelt hij, „Vadertje God". En een
glans neemt hem op' en een glimlach omvat
hem
Zoo waren leven en sterven van Rieuwertje
Brand, een man wiens ziel eens zoo zwart
was, dat de duivel ze niet meer hebben wilde.
En zooals in al harer werken treft ook in
dit verhaal het beeldend vermogen van de
begaafde schrijfster, die een stemming kan
weergeven in enkele woorden zoo scherp en
zoo raak als zelfs een uitvoerige beschrij
ving niet zou kunnen geven.
Ziehier hoe in Enkhuizen de morgen aan
breekt:
„De Lieve-Heer doet zijn hand wijd
open... Daar is de morgen, stil en zonnig.
Over de verweerde torens en de oude naden
kende huizen valt een wonderbare glimlach
heen, de straatjes leven, de zee schrikt wak
ker".
Rieuwertje is nog niet bekeerd. De poort
van den hemel gaat wel eens even voor hem
open, maar er wordt geen notitie van hem
genomen. De drank heeft hem weer tot een
wrak gemaakt. „Leeg is de lucht en leeg .s
de aarde en leeg is ook de stad en Rieuwertje
dwarrelt voort als een afgewaaid dor herfst
blad. Wie... wie bin ik?" stamelt hij radeloos
verbijsterd. Hij beziet zijn handen bij een
waggelend licht, vuile handen met verschrik
te vingers, die smeeken. Aan die vingers
herkent hij zichzelf. „Vadertje God" kan hij
nog mompelen. En de lieve Heer gaat rake
lings langs hem heen het daagt.... Hij
plukt de sterren van den hemel, een groot
boeket van stille witte vlammen houdt Hij in
Zijn hand en nog altijd weenen Zijn oogen"
Zulke passages en er zijn er zeer vele
zoo hebben dit boek tot een papieren ju
weel gemaakt.
Verloofd:
JENNY GROOT
en
M. HEIJSELAAR.
Alkmaar, Kooltuin C 15.
Haarlem, Jansweg 19,
19 October 1930.
N. E. WAAL
L. C. WAAL— BIMMEL
geven kennis van de geboorte
van hun zoon
HENDRIKUS JAN.
Bergen, 17 Oct. 1930.
Karei de Grootelaan.
