DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Alkmaarsche Volkstuintjes.
fto. 252
ZATERDAG 25 OCIOBEK 1930
132e Jaargang.
Door de uitgifte van volkstuintjes bevordert men een sociaal en
cultureel werk van groote beteekenis.
Het ligt niet altijd aan den grond, dat de een er zooveel meer
uithaalt dan de ander.
Uit het Parlement
Volksuniversiteit.
Buitenland
fr£t VolfcflfagfldfiStatUUk - - -
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalvi Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3
maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.51.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Per regel 1.25, bij groots contracten rabat. Groot*
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. riOSTER ZOON, Voordam C I, post
giro 37*30. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAS.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
In 1906 en 1908 werd bij de Hoornsche
vaart alhier een stuk grond van ruim 5 H.A.
door de gemeente aangekocht voor de som
van 39560
Men wilde daarop een 29 tal volkswonin-
en bouwen en in verband daarmee een
alkhaven maken door het dempen van de
oude Hoornsche vaart.
In April 1906 werd het uitbaggeren van
de stadsgrachten aanbesteed en de specie
gebracht op plus minus 2 H.A. dier grond
waarbij de stedelijke historie meldt, dat door
het afsteken van zoden en het maken van
kuilen enz. het land totaal werd bedorven
Ongeveer 25000 M3. baggerspecie werd op
het land gebracht wat later in hoofdzaak
zand bleek te zijn.
Men wilde hier evenwel een bouwterrein
inrichten en aan dezen arbeid werd door
.werkloozen in den winter van 1907 op 1908
begonnen. Er werd een groot bedrag aan
verwerkt en ten slotte bleek, dat het alles,
voor niets geweest was.
Hoewel een riool gelegd en een kostbare
duiker gerepareerd was, stond het weiland
nog dikwijls onder water.
Toen in 1909 nog altijd geen vaste be
stemming aan den grond was gegeven werd
r.og weiland voor 3 iper week verhuurd,
maar de 2 H.A. grond waarop de specie,
modder en zand, was gebracht lag van dat
oogenblik af renteloos.
Van 3 Maart 1909 tot Kersttijd van het
volgend jaar werd het weiland verhuurd zoo
als het daar toen lag en een oud houten
molentje werd gekocht voor 40. In het na
jaar kwam deze grond, welke tot dusver on
der den dienst van Publieke Werken geres
sorteerd had, onder den dienst van Plantsoe
nen en nu werd de balkhaven weer gedempt,
veel grond werd verwerkt en gegreppeld en
het land daarna verhuurd tot Kersttijd 1915
voor 426 per jaar met de verplichting aan
den huurder om het molentje te bedienen.
Nadat op alle mogelijke wijzen was ge
tracht den grond rentegevend te maken en er
een bestemming aan te geven, b.v. voor den
bouw van een slachthuis, voor volkswonin
gen, voor een gasfabriek, een ambachts
school en een tuinbouwschool lag de 2 H. A
grond daar nog altijd gelijk in 1906 en de
directeur van Plantsoenen, de heer Hoek
heeft toen den Raad voorgesteld er volks
tuintjes van te maken.
Wij zouden hier een woord van hulde aan
het toenmalige gemeentebestuur kunnen
brengen door te verkondigen dat die heeren
toen het groote sociale en cultureele belang
van een dergelijke instelling hebben inge
zien, maar helaas vermeldt de geschiedenis
alleen dat men uitsluitend tot uitgifte van
volkstuintjes besloot om den grond weer
rentegevend te maken en dat de tot stand
koming van een complex tuintjes waarvan nu
nog zoovelen genieten destijds dus geen doel,
maar middel geweest is.
Toen de Raad in Augustus 1910 het voor-
fctel had goedgekeurd en in September van
dat jaar het werk was aanbesteed, bleek bij
het maken der tuintjes al spoedig dat de
frond verreweg uit zand bestond. Zoo nu en
an kwam men weer op gedeelten waai
steenen, oude schoenen en blikken ketels in
froote hoeveelheden werden aangetroffen en
et bewerken van het terrein viel over het al-
femeen niet mee. Na het egaliseeren van
en grond bleek dat meerdere gedeelten voor
den noogen prijs van tuingrond totaal onge
schikt waren.
V^len, die op hoop van zegen een tuintje
hadden gehuurd bedankten daarvoor weer
omdat zij den grond te slecht vonden, zoodat
het eerste jaar het meest steenige deel van
het terrein door de gemeente zelfs met haver
bezaaid werd.
Maar allengs werden er menschen gevon
den, die uit den grond wisten te halen wat
er in zat en door goede bewerking en zeer
sterke bemesting konden op den duur zei Is
de slechtste tuintjes nog vruchtdragend ge-
maakt worden.
Dat is de voorgeschiedenis der volkstuin
tjes, die wij zoo kort mogelijk gememoreerd
hebben en wij kunnen nu een groot aantal
jaren overslaan en hier mededeelen, dat er in
,1928 huurders waren, die een belangrijk
stuk tuingrond van de gemeente in pacnt
hadden en dat aan verscheidene anderen
weer onderverhuurden, waardoor zij op het
door hen gebruikte gedeelte vrij van huur
waren en het niet onwaarschijnlijk was, dal
zij er zelfs nog bet een en ander aan ver
dienden,
Dit was natuurlijk niet de bedoeling bij
het verhuren van den grond.
Toen de gemeente er eenmaal volkstuin
tjes van gemaakt had werd deze uitgifte bc
schouwd als een overheidsdaad ten dienst;
der volksgezondheid en het was natuurlijk
beter, dat eventueel gegadigden voor een
stukje moestuin met ae gemeente en in allen
gevalle niet met een willekeurigen huurder
te doen kregen.
Men heeft dus in 1928 bij het afloopen der
termijn een dergenen, die een groot complex
bezat en dat weer aan verscheidene anderen
onderverhuurde, den grond afgenomen en
dezen grond, die inmiddels onder het grond
bedrijf gebracht is, aan een tuinder uit Lirn
men verhuurd, die er aardbeien op gekweekt
heeft.
Ook dit is natuurlijk geen ideale toestand.
Grond verhuren aan een tuinder beteekent in
dit geval drenzelfden grond onttrekken aan
de huurders van volkstuintjes en waar er
voor dit laatste zeer vele gegadigden zijn
veel meer dan er tuintjes beschikbaar gesteld
kunnen worden is het te hopen, dat ook
dezen grond bij afloop van den verhuurter
mijn weer aan den bedrijfstuinder ontnomen
en voor volkstuintjes beschikbaar gesteld zal
worden.
Wat er in 1928 met een deel van den
grond gebeurd is, heeft vele huurders van
volkstuintjes, die hun dierbaar plekje grond
reeds jarenlang met de uiterste zorg be
werkt hadden, een beetje ongerust gemaakt
en het gevolg is geweest, dat die huurders
zich toen aaneengesloten hebben en geza
menlijk opgericht hebben een Vereeniging
van Volkstuinders, gevestigd te Alkmaar,
welker statuten bij Kon. besluit van 17
Augustus van het vorige jaar goedgekeurd
zijn.
Zooals gezegd, is deze Vereeniging niet
heelemaal geiust voor de toekomst.
De volkstuintjes worden verhuurd van 1
Februari tot en met 31 Januari van het vol
gende jaar en men weet niet wat er op 1
Februari 1931 zal kunnen gebeuren.
Er zijn huurders, die al twintig jaar een
tuintje bewerken, die daaraan in verloop
van tijd zoo gehecht zijn geraakt, dat de ge
dachte, dat dit kostbaar bezit hun plotseling
kan worden ontnomen, hen ten zeerste ver
ontrust.
Dit complex tusschen Hoornsche Vaart en
Friesche weg is een stuk grond dat velen in
den loop der jaren ten zegen is geworden.
Er zijn arme menschen, die bij hun huis
geen tuintje hebben, er zijn natuurliefheb
bers, die na hun dagtaak geen hooger genot
kennen, dan een eigen stukje grond te kun
nen bewerken en daarop naar hartelust te
mogen zaaien en planten.
Er is een onderlinge wedijver in het be
werken van den grond, in het algemeen in
het voortbrengen van de beste producten,
.welke uit een moestuin te voorschijn gehaald
kunnen worden.
Gevoelt men wel, dat hier een stukje
volksgezondheid in den meest aantrekkelijken
vorm ligt. Hoevelen worden er na hun dag
taak niet van weerhouden op minder voor
ben gewenschte plaatsen hun tijd en hun
geld zoek te brengen. Nu trekken zij naar
hun tuintjes en spitten, harken, schoffelen,
dat het een lust is er naar te kijken. Nu
krijgen zij' liefde voor de natuur, liefde voor
het werk in de open lucht wat hun gezond
heid ten goede komt en door doelmatig te
kweeken winnen zij het geld van de tuinhuur
weer uit door het eten van eigen gekweekte
groente, die dubbel zoo lekker smaakt als die
welke een ander geteeld heeft.
Er zijn op dit complex een honderdtal
tuintjes, elk van plus minus 150 M2. grootte
en een honderdtal ingezetenen is gedurende
het geheele jaar hier ijverig aan eten arbeid.
Zooals de maatschappij zijn goede en
slechte leden telt, zijn er natuurlijk ook on
der de huurders dezer tuintjes menschen, die
zich in het algemeen moeite voor het ge
heel e complex willen geven en menschen, die
uitsluitend op hun eigen belangen letten
Door en langs de tuintjes loopen de gemeen
schappelijke paden en het is noodig, dat deze
met aller hulp in goeden staat worden ge
houden.
Er zijn huurders, die het pad langs hun
tuintjes prachtig schoon houden, er zijn er
enkele meters verder weer, die er zich niets
om bekommerden en gras en onkruid hoog
laten groeien.
Er zijn er zelfs, die al het gevallen blad
en al het onkruid wel netjes gewied hebben,
maar den gebeekn berg bijeengeharkte rom
mei daarna eenvoudig voor het tuintje van
een buurman heboen neergeworpen.
Toen wij gistermorgen onder leiding van
den ijverigen secretaris der Vereeniging, den
heer Overeem, een bezoek aan deze tuintjes
brachten, werd ons al dadelijk getoond welk
een groot verschil in huurders men hier aan
treft
Er zijn er, die op aanraden van het bestuur
der vereeniging hun hagen netjes gesnoeid
hebben en er zijn er ook, die aan voorzitter
of secretaris geantwoord hebben, dat zij
naar den duivel kunnen loopen en zich maar
met hun eigen zaken- moeten bemoeien.
En omdat het bestuur geen enkel recht en
geen dwingende macht heeft, haalt men dan
maar eens de schouders op en laat den boel
zooals het is, tot schade van het aanzien van
het geheel.
Zoo nu en dan heeft de dienst van Plant
soenen wel eens ingegrepen en hier en daar
wat al te hooge heggen gesnoeid en velen
vinden dat prachtig maar bedenken niet, dat
zij dat werk eigenlijk zelf hadden moeten uit
voeren.
Kort geleden bleek het noodzakelijk, dat er
een waterleiding op het terrein werd aange
legd en er werd dus een verzoek aan de
gemeente gedaan, die ten antwoord gaf, dat
zij er zich niet mee wenschte te bemoeien.
Toen bleek welk nuttig werk de pas opge
richte vereeniging kon doen. Men verhoogde
eenigszins de contributie en heeft toen uit de
kas de kosten van aanleg betaald waarbij be
sloten werd, dat de buis elk jaar weer een
eindje doorgetrokken zal worden tot het ge
heele complex gemakkelijk van dit leiding
water zal kunnen profiteeren. Alle huurders
op een na die de contributie niet betalen
kan zijn thans lid der vereeniging, welke
natuurlijk volkomen neutraal is en mensdien
van allerlei politieke richting- en godsdienst
omvat.
is begrijpelijk, dat die vereeniging be-
heeft, dat zij ten bate van dit geheele
Het is
grepen-
complex heel wat goeds tot stand zal kun
nen brengen als zij tegenover de huurders
meer macht kan doen gelden.
Wanneer bekend is, dat de vereeniging,
die alle huurders kent, B. en W. kan advisee-
ren welke huren wel en welke niet verlengd
moeten worden, zal men vanzelf inzien, dat
men met de goede wenken, door het bestuur
gegeven rekening heeft te houden en zou
aan vele wantoestanden een einde gemaakt
kunnen worden. Vandaar, dat de Vereeni
ging zich in den loop van dit jaar tot B. en
w. gewend heeft met het verzoek om de
volkstuintjes niet meer individueel maar ge
zamenlijk aan haar te verhuren.
Als motief werd opgegeven, dat het geza
menlijk onderhouden van paden en toegan
gen evenals het behartigen van allerlei belan
gen dan beter tot hun recht zouden komen, dat
men aan serieuze aanvragen beter dan tot
nu toe zou kunnen voldoen en een goede sa
menwerking tot stand zou kunnen brengen
met het hoofd van den tak van dienst waar
onder de volkstuintjes ressorteeren om de
kosten voor beheer en onderhoud zoo laag
mogelijk te doen blijven.
B. en W. hebben daarop geantwoord, dat
de mogelijkheid niet uitgesloten is, dat er
personen zijn, die in voorkomende gevallen
een volkstuintje wenschen te huren en geen
lid willen worden van de vereeniging. De
gemeente wil dergelijke personen niet bij
voorbaat van het huren van een tuintje uit
sluiten en wijst er eveneens op, dat de veree
niging, zoo zij de huur wenscht aan te gaan
voor de gezamenlijke leden, een belangrijk
financieel risicoiop zich neemt en bij wan
betaling van leden in allerlei moeilijkheden
zou komen.
Er zit natuurlijk wel iets in deze argu
menten, maar wanneer de vereeniging een
financiëel risico wil dragen behoeft de ge
meente zich daarover geen zorgen te maken.
Bij de werkverschaffing worden van ge
meentewege allereerst de georganiseerden en
daarna pas de ongeorganiseerden te werk
gesteld. Omgekeerd houdt de gemeente hier
dus wel degelijk rekening met de belangen
van hen die zich vereenigd hebben en het is
juist hier heel wel mogelijk, dat iemand
zich niet in politiek opzicht wil uitspreken en
binden, terwijl <te vereeniging van houders
van volkstuintjes zoo volkomen neutraal is,
dat niemand tegen het lidmaatschap eenig
bezwaar behoeft :e hebben.
Men kan redeneeren, dat zij die in hun
goede dagen reeds voorzorgen voor den tijd
van werkeloosheid namen het eerst geholpen
dienen te worden, maar men kan dan even
goed redeneeren, dat zij. die door toetreding
tot de Vereeniging- van Volkstuinders blijk
hebben gegeven niet alleen het eigen maar
ook het algemeen belang te willen dienen,
nu ook de meeste rechten kunnen laten
gelden.
Vast staat dat de vereeniging ten bate van
bet geheel complex meer zal kunnen bereiken
als zij over eenig* macht beschikt en waar
elke willekeurige handeling bij het al dan
niet weer inhuren der tuintjes is uitgesloten
en bij het verzoek der vele liefhebbers alleen
op geschiktheid g reeds verkregen rechten
gelet wordt, is het te hopen, dat op een ver
nieuwd verzoek aan het college, dat, naar
men ons mededeelde, niet lang meer zal uit
blijven, een gunstiger beslissing zal worden
genomen.
Wanneer er zaad of mest, planten of bloe
men gekocht moeten worden, blijkt steeds
van welk een groot voordeel de vereeniging
is, daar men nu gezamenlijk in grootere
voorraden kan koopen en daardoor een
belangrijke reductie geniet.
Een koude herfstdag is nu juist niet de
meest aangewezene om een bezoek aan deze
tuintjes te brengen, maar het bestuur der
vereeniging vond, dat, met het oog op de
komende gebeurtenissen, een beschrijving
van den toestand niet tot het voorjaar zou
kunnen wachten. Alles staat hier thans in het
teeken van den herfst, het is kool, spruitkool
en Chineesche kool, winterpeenen en derge
lijke groenten, die nu overal boven den
grond staan. Hier en daar worden kippen en
konijnen gehouden, hoewel het bestuur dit
niet aanmoedigt, omdat dit niet in de bedoe
ling van de uitgifte van den grond heeft ge
legen. Overal verrijzen bergplaatsjes en
zomerhuisjes en het is natuurlijk goed te
zien welke huurders tot de beter gesitueerden
kunnen worden gerekend.
Er worden hier veel aalbessen geteeld en
hier en daar ziet men boomen, die heel wat
vruchten dragen. Nimmer komt het voor dat
een huurder over zijn hegje stapt om op an
dermans grond iets te plukken. Het is een
ongeschreven wet in dit complex, dat men
elkaar alleen mag helpen en nooit mag be-
nadeelen.
De boomen aan de Hoornsche Vaart wor
den ondermijnd door het water en hun be
schutting dreigt verloren te gaan, maar aan
de zijde van den Friescheweg heeft mm
reeds liguster geplant die binnen enkele jaren
een goede afsluiting tegen den wind zal
vormen.
Dag aan dag, ook nu nog, wordt hier ge
werkt en menig tuintje getuigt van groote
liefde voor de natuur en van vrijwillige in
spanning om iets goeds te bereiken.
Er is reeds een landelijke bond van Volks
tuinders waarbij verschillende afdeelingen
zijn aangesloten en waartoe ook de Alk
maarsche vereeniging op den duur wel zal
besluiten. Een eigen tuintje te hebben en er
na volbrachte dagtaak naar hartelust met
vrouw en kroost te kunnen werken en spelen
is een heerlijkheid voor zoovelen die achter
hun woning soms niets dan een plaatsje of
steegje bezitten. In Amsterdam en in vele
grootere steden in het buitenland zijn
enorme complexen volkstuinen tot stand ge
komen-en men spaart ze zooveel mogelijk bij
de uitbreidingsplannen der gemeente, wel een
bewijs van hoeveel waarde men dit mooie
sociale en cultureele werk voor de volksge
zondheid geschat 'heeft.
In Alkmaar vindt men nog vele complexen,
die als tuintjes verhuurd worden, hetzij doen
de gemeente, hetzij door particulieren, b.v.
bij de Landstraat, het Zeglis en op den
Westerweg.
Er is groote belangstelling voor al deze
tuintjes en er zijn in den regel heel wat meer
liefhebbers dan er tuintjes beschikbaar zijn.
Op het groote complex aan de Hoornsdie
Vaart kan men voor 5 per jaar een tuintje
huren en daarbij wordt een gulden voor
bezitters van dubbele tuintjes anderhalve
gulden aan contributie voor de vereeni
ging gevraagd.
Dat vrijwel alle huurders daarvan lid zijn
bewijst wel dat men het groote belang van
samenwerking heeft ingezien en het is daar
om te hopen, dat ook het gemeentebestuur
zal toonen, deze samenwerking op prijs te
stellen door meerdere erkenning van de
rechten der vereeniging, die er voor borg
staat, dat onder haar leiding alles gedaan
zal worden wat den bloei der volkstuintjes
in deze gemeente kan bevorderen.
Den Haag, 24 Oct. 1930.
De Tweede Kamer is heden begonnen met de
aanneming z. h. st. van enkele kleine wetsont
werpen, waaronder een onteigenings-ontwerp
voor den aanleg van een binnenhaven in den
Binckborstpolder te 's Gravenhage.
Daarna is onder protest van den heer de
Visser (comm.) besloten tot een spreektijd van
15 minuten bij de replieken over het Vlootont-
werp.
Van de gelegenheid tot repliek maakte
eerst gebruik de heer Brautigam (s. d. a. p.),
daarna de heer Marchant (v. d.J, die weder op
kwam tegen de opvatting, dat gewapend zelf
verweer plicht zou zijn, dat er nog noodzaak
bestaat tot handhaving van de neutraliteit, nu
de Volkenbond bestaat en het Stille Zuidzee-
tractaat is gesloten. Spr. bestreed de opvatting
van den heer Slotemaker, dat de oude en de
nieuwe oorlog al even erg zijn.
De heer Van der Heide (s. d. a. p.) verzette
zich tegen de bestraffing, die de heer Slotema
ker hem had toegediend wegens zijn bewering,
dat de nieuwe oorlog afkeurenswaardiger zou
ziju jjgs de oude. Z. i. js er principieel verschil
MAANDAG 27 OCT. om 8 uur:
„Opgravingen in Palestina
en Meaopotamië".
Lezing met lichtbeelden door
Prof. Dr. F. M. Th. BÖHL (Leiden)
Kaarten f 0.25, f 0.50 of f 1.—
(naar keuze) aan de Leeszaal.
tusschen het karakter van den oorlog van
voorheen en van thans.
De heer Albarda (s. d. a. p.) kwam op tegen
de interpretatie van zijn uitlating op het jongste
congres, dat er ook met onwettige middelen te
gen de ontketening van den oorlog mag worden
opgetreden. Die uitlating was echter niet tegen
de Nederlandsche, doch tegen de regeeringen
in het algemeen gericht. En dan is de vraag,
of de volken er in mogen berusten, wanneer een
dergelijke misdaad wordt beraamd? Dan mag
het geweten tegen de wet in opstand komen.
De volken willen ongetwijfeld den vrede.
De heer Max van Poll protesteerde tegen de
kritiek van den heer Marchant over zijn hou
ding.
De heer Tilanus (c. h.) handhaafde zijn op
vatting, dat we nog steeds met het neutrali
teitsbeginsel hebben rekening te houden. De
verklaring van den heer Albarda achtte spr.
onbevredigend, omdat deze de geïncrimineerde
woorden in een Nederlandsche omgeving sprak
en zij op Nederland sloegen.
Wat den ontworpen kruiser betreft, spr,
blijft dien niet geheel bevredigend achten,
maar hij zal voor de onderhavige suppletoire
begrooting stemmen.
Nadat de heer de Visser den heer Albarda
eenige onvriendelijkheden had toegevoegd en
ook den minister van defensie had aangeval
len, begon hij zoo op te spelen, dat de voor.
zitter hem het woord ontnam en wegens de
herrie de vergadering voor een kwartier
schorste. Dat was half drie. Eerst tegen half
vier werd de vergadering hervat.
Onmiddellijk nam de heer de Visser het
woord. De voorzitter overstemde hem met
den hamer, liet ten slotte onder groot rumoer
van den afgevaardigde stemmen over de ver
wijdering voor heden van den heer de Visser.
Met algemeene stemmen op één na werd
daartoe besloten, waarna de vergadering weder
voor een half uur werd geschorst.
Toen om 4 uur de vergadering werd hervat,
was de heer de Visser verdwenen en werden
de besprekingen voortgezet De heer Slotema
ker de Bruine (c. h.) zag van het woord af,
doch de heer Van Dijk (a. r.) knoopte enkele
beschouwingen vast aan de verklaring van den
heer Albarda en vroeg antwoord op de vraag,
welke houding de Ned. sociaal-democraten
zullen aannemen, wanneer tegen Nederland de
oorlogsmisdaad wordt bedreven. Ook bestreed
hij den heer Marchant. De voordracht bevre
digde hem niet geheel, doch hij zal er voor
stemmen.
De heer Wijnkoop, comm., kwam ten vervol-
ge op de rede van den heer de Visser op tegen
het stoken der katholieken tegen de Sovjet
unie. Zijn bewoordingen gaven den voorzitter
aanleiding tot een zachte vermaning, waarnaar
de spr. zich blijkbaar schikte.
De spr. heeft daarop den heer Van Poll ge-
critiseerd en zich zoo onvriendelijk over de re
geering uitgelaten, dat de voorzitter weer van
den hamer moest gebruik maken.
De minister van defensie heeft hierop de
sprekers kortelijk van dupliek gediend.
Het wetsontwerp kwam hierop in stemming.
De heer Albarda wilde echter verdaging tot
Dinsdag, als de heer de Visser weer aanwezig
is. De Kamer wilde daarvan echter niet weten,
waarop het ontwerp werd aangenomen met 61
tegen 33 stemmen.
Nadat de heer Wijnkoop een aanvrage had
ingediend om de regeering te mogen interpeh
leeren over de handhaving van de rechten van
het parlement, waarover Dinsdag zal worden
beslist, is de vergadering gesloten.
HENDERSON OVER DE BUITEN-
LANDSCHE POLITIEK.
Vrijdag werd te New Castle aan Hender-
son de oorkonde uitgereikt van zijn eere-bur-
gerschap. Bij deze gelegenheid heeft de En-
gelsche minister van buitenlandsche zaken
oe grondslagen der Britsche buitenlandsche
politiek uiteengezet.
Henderson zeide o.m., dat de politiek van
voor 1914, die der z.g. „splendid isolation"
slechts in zoo verre is veranderd door de in
voering van een systeem van internationale
verdragen.
Deze vitale verandering is teweeggebracht
door den oorlog. Als resultaat van interna
tionale verdragen is het Volkenbondsstatuut
ontstaan, dat voor alle tijden de gemeenschap
der belangen tusschen de volkeren der wereld
heeft vastgelegd.
Dit Volkenbondsstatuut nu, is de hoeksteen
der Britsche politiek.
De thans zitting hebbende ministers ai
hun voorgangers zoowel in Engeland als in
de overzeesche gebieden van het Britsche
Rijk hebben steeds getracht bij te dragen tot
de consolidatie van den vrede in het licht v*"
